Koninklijke waardigheid
Een uniek verdedigingsobject
AKKERTJES
Het Joego-Slavisch bezoek aan
Londen
Krachtig streven
naar neutraliteit
Beter resultaat
te Tokio
De moeilijkheden Van
Belgrado
v,ek"
ECONOMISCH ACCOORD
BERLIJN-BOEKAREST
Buitenlandsch Overzicht
MOEILIJKHEDEN BIJ DE
LEGERING
Kerkelijk Leven
VRIJDAG 21 JULI 1939
llka&
Vft.
brev,
lukt
om-
„Engeland moet vrijwillig de
nieuwe orde erkennen en
zijn politiek aanpassen"
IJs ter verkoeling
Overeenkomst heeft betrekking
op producten van landbouw
en veeteelt
Het incident tusschen
Ecuador en Peru
Gezant van Ecuador dient te Lima
een protest in
Maastricht juichte den
Prins toe
Geestdrift bereikte des avonds
haar hoogtepunt
Naar de mijnstreek
Drinkwater, dat acht kilometer ver
gehaald moet worden
Ontspanning en
vrije tijd
MÜNCHEN'S BURGEMEESTER
ONDERSCHEIDEN
Nationale bloemententoonstelling
te Wassenaar
PATER C. KÜHNE O.P.
BENOEMINGEN
Bij de Priesters van het H. Hart
Audiëntie
Y aar aanleiding van de reis van den
Koning en de Koningin van Enge
land naar de Vereenigde Staten van
°°r<i-Amerika en de wijze, waarop de sou-
ïereinen bij die gelegenheid door de Ame-
'en werden gefêteerd, heeft de heer
blafl
fchoi
Sersma in het anti-democratisch week-
„De Waag" een ietwat feodale be-
'UWing geschreven over de Koninklijke
kti!
Sschap in Engeland, die Edward noop-
11 te kiezen tusschen de kroon van
°°t-Brittannië en de gescheiden me-
*aar%heid. Hij begint zijn betoog met een
totaal onjuiste opmerking.- Hij schrijft
..Nadat door den troonsafstand en het
aaar°p volgende huwelijk van den vorigen
0tlIng van Engeland het Koningschap in
a' land reeds een geweldigen knauw had
^kregen, is het aan het in het nauw ge-
€h democratische Engeland thans ge-
zijn Koning te gebruiken voor een zen-
'llg. die volmaakt in strijd is met de
*aardigheid en de hoogheid van het Ko-
nSschap." De hoogheid en de waardig-
r'eid van het Koningschap hebben in En-
echter geenszins een geweldigen
auiy gekregen door den troonsafstand
*ad Edward VIII, integendeel. Het waren
e hoogheid en de waardigheid van het Ko-
bitli
tïl
Gr,
*r°Uw Simpson, omdat het met die hoog-
'e'd en waardigheid volgens de publieke
abUiie en volgens de opvattingen van de
boog;
ten
If
°ding een gescheiden vrouw, van wie de
!^ste echtgerioot nog leefde, zou huwen.
et Koningschap bleef in Engeland on-
^igetast, slechts de toenmalige drager van
Oio
Waardigheid toonde zich in de oogen
11 zijn volk die waardigheid onwaardig,
'°°hat hij haar moest neerleggen. De hoog-
eUi en de waardigheid van het Engelsche
°ningschap werden gesteld boven het per-
^Ulijke en particuliere verlangen van den
°hing. Door den troonsafstand gaf Edward
Vitt
-1 zichzelf een gevoeligen moreelen
auW, maar werden de hoogheid en de
^ardigheid van het Koningschap voor
aöiage en prestige-verlies behoed. Hoe
geschonden deze hoogheid en waardig-
'6l<l in Engeland gebleven zijn, heeft de
JZe> waarop thans Koning George en zijn
in als dragers van de koninklijke
'Sheid en waardigheid geëerd en geres-
'§ste kerkelijke en wereldlijke autoritei-
in Engeland niet te rijmen viel, dat de
boo,
becti
ben
eerd worden, heel de wereld behalve
heer Wigersma overtuigend bewezen.
De schrijver in „De Waag" kan er wel
genoegen mee nemen, dat Koningen
en desnoods Presidenten elkander
zoeken en „dat deze bezoeken uiterlijke
^ftooningen zijn van de verheven positie,
e het staatshoofd als zoodanig inneemt,"
f'aar dan dienen volgens hem „bij zulke
r'°oningen zij, die de natie, deze zedelij-
etl geestelijke eenheid der burgers, ver-
Senwoordigen zoo hoog te staan boven 't
h van verre aanschouwende publiek en
- zoo in pracht en praal te verschijnen,
aan hunne verschijning ieder onmid-
'Uk kan beleven, dat hier datgene ver-
hijnt, wat boven allen uitgaat en wat toch
eri bindt: de staat, de natie en de cul-
Uiir»
Het strookt dan ook niet met de
1 attingen. van den heer Wigersma, dat
vertegenwoordigers van Amerika in
abs van een knieval voor het Engelsche
°hingSpaar te maken, het op democrati-
e Wijze de handen hebben geschud, den
°hing op den schouder hebben geklopt en
t 2elfs niet hebben ontzien de Koningin
^ggen, dat zij er zoo knap uitzag. Hij
Iftdt
be
het verschrikkelijk en ergerlijk, dat
Amerikanen de Koninklijke gasten heb-
bedolven onder een lawine van uiteen-
ge^ctleUrde telefoonboeken, dat zij hebben
chreeuwd en op misthoorns geblazen en
heidensch lawaai hebben gemaakt om
getuigen van him sympathie voor de
t,lCic vertegenwoordigers van een beroemd
^°hin- -
•bei
gsgeslacht „die zich blijkbaar zelfs niet
tegen zulk een infamie willen verzet-
j, ®n de heer Wigersma, die blijkbaar een
Vfa 8°re opvatting van de hoogheid en de
ardigheid van het Koningschap preten-
te hebben dan het Engelsche Konings-
zelf, concludeert, dat door dit bezoek
Amerika de Koninklijke waardigheid
r)e oogen van het Engelsche volk en van
Seheele wereld naar beneden is gedrukt
ie^e wijze, die ergernis moet wekken bij
(k r' ..die de monarchale en keizerlijke
hi l'c,igheid stelt boven de burgerlijke ma-
VCjtVan den heer en mevrouw Roose-
en dat door deze „democratische" ver-
zeker wederom een der pijlers van
6c'a'ids gezag in de wereld is afgebroken.
H°e onjuist deze conclusie is, heeft het
Engelsche volk bewezen, toen het zijn
k0 Koningspaar een triomfale thuis-
bezorgde en de publieke opinie in de
Qit v-v
Punt unanieme Engelsche pers haar
e dankbaarheid betuigde voor het wel-
van de Koninklijke reis. De opvattin-
h6j(jVail den heer Wigersma over de hoog-
t^ha 611 C'e waardigheid van het koning-
zi°b alleen maar „in pracht en
®bibii aan ^et »van verre aanschouwende
Seer'ijker dan de democratische manie-
Var» rJ
den heer en mevrouw Roosevelt en
Ze*Is denken aan die, welke neger-
°en nopen zich rnet schelpen en blik te
^jr hetl' of zich met een Europeesch mili
ar, l egSertje, een uniformjas of een hoo-
biejjd te tooien, opdat zij bij hun stam-
eer ontzag zullen inboezemen dan him
haakte beenen daaronder vermogen
bet De hoogheid en waardigheid van
V^dgschap eischen niet noodzakelijk
praal, zij eischen echter wel in-
j 6 kwaliteiten van hun dragers, en
8etaS|.tlei''jke kwaliteiten worden niet aan-
^stj Ct0°r de wijze, waarop zij overeen-
e het spreekwoord „'s lands wijs
zou mogen vertoonen, zijn klein-
's lands eer" worden gehuldigd. Wanneer
Afrikaansche spahi's een barbaarsch-schoo-
ne fantasia rijden om den President van de
Fransche republiek te eeren of Indianen
een iid van het Engelsche koningshuis tot
honorair opperhoofd van hun stam verhef
fen en het een tooi van adelaarsveeren op
zetten, worden de hoogheid en waardigheid
van hun persoon evenzeer geëerd als wan
neer president Roosevelt den Engelschen
Koning op den schouder klopt of het Ame-
rikaansche volk zijn hulde betuigt door
meer lawaai dan in Europa gebruikelijk is.
De Amerikanen hebben door hun wijze van
sympathie-betuigen misschien zichzelf, maar
zeker niet het Engelsche Koningspaar en
diens waardigheid en hoogheid gedegra
deerd. Ware hoogheid en waardigheid ken
merken zich door innerlijken eenvoud, zon
der dien eenvoud worden zij eerst recht een
onwaarachtige vertooning. Het Engelsche
koningspaar heeft overeenkomstig den
plicht en de verantwoordelijkheid van zijn
hoogheid en waardigheid 't belang van de
Engelsche natie gediend, wetend dat dienen
de hoogste en waardigste functie is van den
mensch, hoe hoog zijn positie ook moge zijn.
Wij zouden den heer Wigersma, die, indien
hij tenminste consequent wil blijven, de
wijze waarop Herman Goering met „pracht
en praal" zijn hoogheid en waardigheid om
geeft minder burgerlijk, gedistingeerder en
koninklijker moet vinden dan die, waarop
het Britsche Koningspaar de zijne in Ame
rika heeft hooggehouden, willen vragen,
hoe hij denkt over den innemenden en hart-
veroverenden eenvoud, waarmede onze ge-
eerbiedigde Koningin zich herhaaldelijk zon
der eenige pracht en praal onder haar ne
derigste onderdanen begeeft om in moei
lijke tijden bemoedigend en belangstellend
hun zeker niet altijd bijzonder gesoigneer
de handen met warme hartelijkheid te
drukken.
TOKIO, 21 Juli (Reuter). Volgens het
vanochtend na het onderhoud van den
Britschen ambassadeur Craigie met den
Japanschen minister van Buitenlandsche
Zaken, Arita, uitgegeven communiqué is
daarbij eenige voortgang gemaakt in de
richting van een overeenkomst.
De besprekingen zijn verdaagd tot mor
gen.
Een 'later bericht van Domei meldt, dat
Arita en Craigie vandaag tot overeenstem
ming zijn gekomen over algemeene kwesties,
welke den achtergrond vormen van het con
flict over Tientsin.
Van dit bericht kon Reuter te Londen
geen bevestiging krijgen.
Sprekende over de jongste verklaring van
Chamberlain in het Lagerhuis, waarin de Brit
sche premier zeide dat Groot-Brittannië zijn
buitenlandsche politiek niet zal laten beïnvloe
den door een buitenlandsche mogendheid, zeide
Harada, de woordvoerder van het Japansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken in een
persconferentie dat Japan geenszins de bedoe
ling heeft Groot-Brittannië te verplichten ziin
politiek ten aanzien van China te wijzigen. Hij
erkende volgens Havas de wettigheid van den
sedert verscheiden eeuwen door Groot-Brittan
nië in China uitgeoefenden invloed. Hij voeg
de daar evenwel aan toe: „Het probleem van
het Verre Oosten heeft zich in den loop der
laatste jaren snel ontwikkeld en Japan moet
er dus op aandringen, dat Engeland vrijwillig
de nieuwe werkelijkheid erkent en zijn buiten
landsche politiek daarbij aanpast."
Naar Domei bericht, heeft een twaalfjarig
Japansch meisje te Osaka Donderdag vijftig
Yen naar minister Arita gestuurd, in een brief
met het verzoek daarvoor ijsstaven te koopen,
waarmee de zaal, waarin de besprekingen met
Craigie plaatsvindt, kan worden gekoeld. Zij
had gehoord van de groote warmte tijdens de
onderhandelingen.
Arita heeft haar schriftelijk bedankt, maar
tevens geweigerd haar gift te aanvaarden. Een
Engelsche vertaling van den brief van de be
zorgde Eiko Shiozaki werd naar Craigie ge
zonden.
BOEKAREST, 21 Juli (Reuter) Roe
menië en Duitschland hebben een protocol
onderteekend, waarbij een uitgebreid pro
gramma tot verbetering van den Roemeen-
schen landbouw is opgesteld.
Het protocol ligt in het kader van de Duitsch-
Roemeensche economische overeenkomsten
welke in April j.l. zijn onderteekend. Het stre
ven van de Roemeensche onderhandelaars was
er op gericht te zorgen, dat het programma
wordt uitgevoerd door particuliere Roemeensch-
Duitsche maatschappijen, welke geen nationale
basis hebben. Ingeval deze maatschappijen geen
overeenstemming bereiken zullen zij geheel in
Roemeensche handen overgaan.
Door Havas Werd van welingelichte zijde ver
nomen, dat de Duitseh-Roemeensche overeen
komst gebaseerd is op de volgende drie grond
beginselen:
Ten eerste: verbetering van de kwaliteit en
hoeveelheid van den Roemeenschen oogst als
mede van de melkproducten.
Ten tweede: organisatie van den landbouw
door groepeering van de producten in regionale
opslagplaatsen.
Ten derde: stabilisatie van den uitvoer door
toepassing van vastgestelde prijzen voor groote
hoeveelheden producten welke door Duitschland
worden gekocht, en door een systeem van ver
vroegde betalingen aan de boeren.
Het protocol behelst verder een aantal bij
voegsels inzake het kweeken van oliehoudende
planten, wijnstokken, en het produceeren van
melk en eieren.
Als tegenpraestatie voor het koopen van land-
bouw-producten en melk zal Duitschland Roe
menië groote hoeveelheden materiaal leveren
voor de melkindustrie, het opslaan van wijn
en gedistilleerd, e. d.
QUITO, 20 Juli. (Havas). De kanselarij van
Ecuador publiceert een communiqué waarin
wordt geprotesteerd tegen het communiqué van
de kanselarij van Peru volgens hetwelk soldaten
van Ecuador manschappen van de Peruaansche
civiele garde hadden aangevallen.
In het communiqué van Ecuador wordt ge
preciseerd dat het incident zich heeft voorge
daan te Aguas Verdes (district Haraguillas)dat
rechtens en feitelijk toebehoort aan Ecuador,
daar de Rio Zarumilla de grens vormt en de
manschappen van de Peruaansche civiele garde
te dezer plaatse vier soldaten uit Ecuador aan
vielen.
De gezant van Ecuador te Lima heeft in
structie ontvangen bij de kanselarij van Peru te
protesteeren.
Overigens zijn bij het incident, naar de „Ul
timas Noticias" meldt, geen dooden gevallen.
uie maar niet verdwijnen wil.
Niet willen, zegt U Maar
er zijn toch "AKKERTJES"!
Neem zoo'n "AKKERTJE" en
binnen een kwartier zult U
bemerken, dat "AKKERTJES"
hoofdpijn en migraine
vlug en radicaal verdrijven.
"AKKERTJES" zijn beroemd
vanwege hun uitstekende
werking. Vaak nagemaakt,
maar nog nooit geëvenaard.
"AKKERTJES"zijn rond en elk
draagt het "AKKER"-merk.
Let daar dus vooral op!
tegen pijnen, nare dagen, koorts, kou.
Doos13 stuks - 12 stuivers; 2 stuks - 2 stuivers.
Bij het bezoek, dat Z. K. H. Prins Bemhard
Donderdag heeft gebracht aan Maastricht, is
de fakkeloptocht, welke de feestviering te Maas
tricht des avonds besloot, een hoogtepunt van
geestdrift bij de Maastrichtsche bevolking ge
worden.
De lichtstoet, welke te half elf langs het gou
vernementsgebouw begon te defileeren, werd ge
opend door een afdeeling padvinders, die het
eere-escorte vormde voor de rij der duizenden
belangstellenden.
De oudste Maastrichtsche muziekvereeniging,
de koninklijke Harmonie, en het Oranje-Comité
gingen voorop en verschillende duizenden deel
nemers in organisatieverband volgden.
Toen de prins met het selecte gezelschap, dat
aan het intieme diner, door den Commissaris
der Koningin aangeboden, aanzat, op het balcon
van het gouvernementspaleis verscheen, kende
de geestdrift van de menigte geen grenzen.
Na het voorbijtrekken van den stoet, hetgeen
twintig minuten duurde, keerde de Prins tot
tweemaal toe op het balcon terug om vriendelijk
te danken voor de daverende toejuichingen van
het talrijke opgetogen publiek.
De koninklijke zangvereeniging „Mastreech-
ter Staar" bracht hierna in den fraai verlichten
tuin van het gouvernementspaleis een zanghulde
aan den Prins, die het koor en zijn dirigent, den
heer Henri Heijdendael speciaal complimen
teerde.
Het was 's Prinsen wensch, dat het „Domine
salvam fac Reginam nostram" van A. Giesen,
dat een hulde was aan de koninklijke Bescherm
vrouwe van de „Staar" werd gebisseerd.
Maastricht heeft vele spontane feestvieringen
gekend: de feestvreugde rond dit bezoek van
Prins Bernhard vormde in deze reeks een hoog
tepunt.
Prins Bernhard heeft uitdrukkelijk de ver
zekering gegeven, dat de buitengewoon hartelijke
en spontane ontvangst der Limburgsche be
volking, zoowel te Roermond als te Maastricht
hem bijzonder heeft getroffen.
Onder zeer groote belangstelling van de Maas
trichtsche bevolking heeft Z.KH. Prins Bern
hard, in gezelschap van den commissaris der
Koningin, mr. dr. W. G. A. van Sonsbeeck, zijn
particulieren secretaris, jhr. mr. C. Dedel en
zijn adjudant, kapitein J. K. H. de Roo van
Alderwerelt, vanochtend omstreeks tien uur de
Limburgsche hoofdstad verlaten.
Zoowel aan het gouvernementsgebouw, waar
van de prinselijke standaard wapperde, tot di
rect na het moment van vertrek als langs den
geheelen weg, dien de prinselijke auto's volgden
door de stad op haar tocht naar Lutterade-Ge-
leen, voor het bezoek aan de Staatsmijn Mau-
rits, hebben dichte rijen belangstellenden den
Prins geestdriftig toegewuifd.
Zoo luidruchtig als de bezoeken van den
Joego-Slavischen Prins-regent Paul aan Rome
en Berlijn verliepen, zoo stil is de gang var.
zaken te Londen, Waar de regent met Prinses
Olga naar het heet een privé-bezoek brengt
aan zijn Engelsche vrienden, op de eerste plaats
den hertog van Kent. Hetgeen intusschen niet
verhinderde, dat Prins Paul verschillende Brit
sche politici ontving, met wie hij besprekingen
voerde.
Dat men noch in de Wilhelmstrasse, noch
in het Palazzo Chigi deze reis met vreugde heeft
begroet, ligt voor de hand; ofschoon het Lon-
densche bezoek zonder luids begeleiding van
perscommentaar verliep, is het een domper op
de juichkreten van de totalitaire pers, die
Joego-Slavië reeds bij voorbaat bij de as had
ingelijfd. De West-Europeesche reis van den
Prins-regent bewijst nu, dat deze zegekreten
voorbarig waren, en dat Belgrado, 2900 het al
niet uitdrukkelijk het standpunt van Londen
en Parijs deelt, zich toch cok niet met de as
laat gelijkschakelen, ondanks de zware politieke
hypotheken, die op het land rusten.
Gemakkelijk is intusschen de positie van
Joego-Slavië niet. De Kroatische kwestie, waar
voor een bekwaam doch autocratisch premier
als Stoyadinowitsj moest wijken, is door het veel
belovende nieuwe kabinet nog niet tot oplossing
gebracht; vlak voor de verzoening, die aan
staande scheen, ketsten de besprekingen af op
geheimzinnige moeilijkheden, waarin men de
hand van den regent meende te bespeuren. In
elk geval zouden de bezoeken van Prins Paul
aan de verschillende Europeesche hoofdsteden
worden afgewacht, en intusschen blijft ver
deeldheid in het land heerschen, die de onaf
hankelijke positie van Joego-Slavië niet bepaald
versterkt. Weliswaar zeiden de Kroaten her
haaldelijk niet van een buitenlandsche inter
ventie te willen weten, doch dienaangaande
heeft men elders te bittere ervaringen opgedaan
om niet een zekere beduchtheid te koesteren.
Daarnaast beperkt een zware economische
band de bewegingsvrijheid van Belgrado; in
1938 nam Duitschland 43 pCt. van den Joego-
Slavischen uitvoer voor zijn rekening, een per
centage, dat na de verovering van Tsjechië
zeker niet kleiner geworden is. Dit verschijnsel
van economische afhankelijkheid van de Bal
kan-landen ten aanzien van de as, en Duitsch
land op de eerste plaats, heeft menigen staats
man in Oost-Europa bittere opmerkingen ont
lokt. In de laatste maanden trachten Londen
en Parijs met credieten ea handelsverdragen
het evenwicht eenigszins te herstellen, doch men
kan bij lange na nog niet zeggen, dat zij daarin
geslaagd zijn. Duitschland tracht langzaam maai
zeker de geheele Joego-Slavische ijzerproductie
in handen te krijgen, en heeft thans concessies
gekregen tot het boren naar petroleum; con
cessies, die aan Amerikaansche en Britsche in
teressenten geweigerd werden. Is het wonder,
dat Berlijn in Maart j.l. Belgrado zelfs den koers
van de clearing-mark meende te kunnen voor
schrijven?
Tenslotte is daar de strategische positie van
het land, dat door de annexatie van Albanië
danig in de kriel geraakte. Sedertdien bestaat er
in het Westen van Europa een duidelijke ten-
denz Joego-Slavië maar „af te schrijven"
hetgeen er niet zoo heel ver naast is, wijl onder
deze omstandigheden een aansluiting van Joego-
Slavië bij het Britsch-Fransche front practiscli
uitgesloten is.
Toch zijn er nog factoren, die voor het Westen
gunstig werken. Op de eerste plaats is daar de
macht van de openbare meening, die de vroegere
bondgenooten geenszins vergeten is. Vervolgens
ontmoeten de Italiaansche en de Duitsche Bal-
kan-belangen elkaar in Belgrado, dat op deze
wijze een zeker evenwicht bewaren kan. De
aspiraties, die de as op den Balkan heeft, gaan
aldus door een Joego-Slavische zeef, die uiter
mate gunstig kan werken. Berlijn, en in zekeren
zin ook Rome, trachten een Hongaarsch-Joego-
Slavisch-Bulgaarsche wig te drijven in de Bal
kan-Entente; tot dusver bereikten zij evenwel
niet meer dan de vorming van een neutralen
staten-ring, die meer belemmerend dan gunstig
voor hun doelstellingen werkt. Kennelijk streeft
Belgrado naar uitbreiding van dit neutrale sta
tenblok, bemiddelend optredend tusschen de
eischende en de verdedigende Balkanstaten;
onder gunstiger omstandigheden zou dit bui
tengewone resultaten kunnen afwerpen.
Zooals de zaken nu staan, mag men niet
meer hopen dan dat Joego-Slavië als een neu
trale rem werkt op de as-invloeden, een rem,
die Londen en Parijs niet mogen en ook. niet
zullen nalaten te versterken.
Een van de meest merkwaardige verdedi
gingsobjecten van Nederland is wel de Af
sluitdijk. Het is waarschijnlijk het meest
merkwaardige verdedigingsobject van de
heele wereld. Want nergens anders ter
wereld heeft men een dijk gelegd, die van
een zee een meer heeft gemaakt; nergens
anders heeft men een dijk, die tientallen
kilometers aan weerszijden door water is
begrensd, aan den eenen kant door de
Waddenzee en aan den anderen kant door
het IJsselmeer. De kapitalen, die in dezen
dijk zijn gestoken, zijn geweldig groot; het
waterstaatkundig belang ervan is niet te
overzien voor een leek; hij oefent invloed
uit op den waterstaatstoestand van vijf
provincies; hij beschermt duizenden hecta
ren vruchtbaar land tegen het water, het
zullen er tienduizenden worden, als alle
inpolderingen gereed zijn gekomen; hij is
van groot belang voor het verkeer en is
hierdoor reeds een factor geworden van
hooger economische waarde.
Het is te begrijpen, dat de Afsluitdijk de bij
zondere belangstelling van Defensie heeft en
reeds heeft gehad van het eerste oogenblik af,
dat de plannen voor aanleg werden gemaakt.
Maar hier heeft men het groote voordeel ge
had, dat men den dijk kon aanpassen aan de
belangen van de verdediging, en dat men niet,
zooals overal elders de verdediging heeft moe
ten aanpassen aan het land. Immers de bodem
bestond voor de inwoners er kwamen, die zich
moesten kunnen verdedigen tegen een vijand.
Toen de oorlogstechniek en de tactiek zich ont
wikkelden, moest men een verdedigingsstelsel
gaan opbouwen, dat zich aanpaste aan het land
en gebruik maakte van het natuurlijke terrein:
van een heuvel, van een moeras of van een
rivier. Men kon wel kunstmatige werken aan
leggen, een kanaal graven, een fort bouwen,
maar men was daarbij gedwongen gebruik te
maken van het terrein zooals het daar lag.
Bij den Afsluitdijk nu was dat anders. Voor
men begon was er niets anders dan een groote
watervlakte en bij het aanleggen van den dijk
kon men met alle belangen rekening houden,
al zal het misschien wel eens moeite hebben
gekost om alle belangen met elkaar in overeen
stemming te brengen. Ook Defensie had hier
bij enkele woorden en waarlijk niet de minst
gezagvolle mee te spreken en zoo is hier een
verdedigingsstelsel ontstaan, dat dezen dijk
voor eiken vijand, die over land komt, prac-
tisch onneembaar maakt. Voor een vijand, die
over het water komt, heeft de Marine te zor
gen, doch hierover te schrijven, valt buiten ons
bestek. Er zijn op en langs den dijk verdedi
gingswerken aangebracht, die dezen moeten be
schermen, en de installaties, die erop zijn ge
bouwd. Er staat afweergeschut tegen lucht
aanvallen. Er staan mitrailleurkazematten,
waarin geregeld troepen verblijven en die dus
ook zijn uitgerust met die inrichtingen, die noo-
dig zijn voor de dagelijksche verzorging van
den troep; er zijn kanonkazematten, die mu
ren hebben van gewapend beton, anderhalven
meter dik; er is een hospitaalkazemat, geschikt
om aan de gewonden de eerste verpleging te
geven, zelfs voorzien van een nood-operatie
kamer. Het is een zeer eigenaardige gewaar
wording te staan in een ziekenverblijf, dat ver
borgen is onder een paar meter gewapend beton,
of te weten, dat een kok zijn werk doet op een
soortgelijke plaats.
Al deze bouwwerken zijn zeer zwaar uitge
voerd; zij zijn bom- en scherfvrij en zij zijn
bestand tegen een bombardement van 15 cm.
geschut. Nu kan men wel zeggen, dat er tegen
woordig heel wat zwaarder geschut bestaat, en
dat een zwaarder bombardement dus gevaar
zou kunnen opleveren, doch men mag hierbij
niet uit het oog verliezen, dat er geen enkele
vijand is, die oorlog voert tegen den Afsluitdijk
alleen en de rest van het land ongemoeid zal
laten. Het inzetten van zwaarder geschut op
deze plaats zou dus tot gevolg hebben, dat dit
geschut onttrokken wordt aan een ander front
en in het totaal van den strijd zou dit voor
ons niet anders dan een voordeel kunnen zijn.
Er heerschen over den Afsluitdijk bij niet-
deskundigen de raarste meeningen. Sommigen
uiten de veronderstelling, dat een eventueeie
vijand den dijk in de lucht zal laten vliegen
om onze verdediging terug te drijven met be
hulp van de kracht van het water. Anderen
weer meenen, dat onze defensie zelf den dijk
zal vernielen, als de verdediging haar niet
meer mogelijk zou zijn. Het is misschien niet
verkeerd deze meeningen met een enkel woord
recht te zetten. Eerstens is onze defensie er op
goede gronden van overtuigd, dat de dijk on
neembaar is. En tweedens. zou zij er zich wel
voor wachten hem te vernielen, omdat zij
weet, wat daarvan de consequenties zouden zijn.
En een eventueeie vijand zou zich deze plan
nen niet in het hoofd halen, omdat hij niet
weet, wat hiervan de consequenties zouden zijn.
Hij kent de situatie niet en weet niet, welke
verwoestingen hij zal aanrichten, die misschien
voor hemzelf nog groot nadeel zullen brengen.
Deze argumenten gaan natuurlijk niet op, als
men van meening is, dat Defensie het land zal
verwoesten om het te behouden, of dat een
vijand het zal verwoesten om het te veroveren.
De eenige wijze, waarop naar de meening van
de deskundigen de dijk kan worden genomen,
is bij overrompeling. Maar om dit te voorko
men wordt hij dag en nacht bewaakt; altijd
staan er menschen op post; in tijd van vrede
en in tijden van internationale spanningen; er
zouden zelfs menschen op post blijven staan,
als de toestand zoo zou zijn, dat de Romeinen
den tempel van Janus zouden sluiten, hetgeen
zij alleen deden, als er nergens op de gansche
wereld een oorlog werd gevoerd. In de tien
eeuwen van hun geschiedenis is deze tempel
van Janus slechts twee malen zeer korten tijd
gesloten geweest, maar het zal niet voorkomen,
dat de Afsluitdijk niet bewaakt is, al is het nog
zoo korten tijd.
Voor de troepen, die met de bewaking zijn
belast, is hier een verblijf gebouwd, dat welis
waar van semi-permanent karakter is, doch
dat er toch zijn mag. Het is prettig ingericht
en de thee, die de kok er schenkt is voortref
felijk, al zullen slechts weinig burgers gelegen
heid krijgen deze te proeven.
De kwestie van de legering brengt op andere
plaatsen vaak grooter moeilijkheden mee. Niet
daar, waar men nieuwe kazernes heeft ge
bouwd, of waar men daarmede nog doende
is. Men heeft daar wel tijdelijk een oplossing
moeten zoeken, die niet geheel en al voldeed,
maar men heeft het beste ervan gemaakt, wat
ervan te" maken was en zoodra de menschen de
nieuwe kazerne kunnen betrekken is alles in
orde. Temeer nog, omdat de nieuwe kazernes
fraai en praetisch zijn ingericht; men zou kun
nen zeggen, dat zij alle voordeelen van een
kazerne hebben, doch de nadeelen missen, die
aan de oude gebouwen soms wel eens verbon
den waren.
Moeilijker wordt de legering te velde, waar
men gebruik moet maken van hetgeen de om
geving biedt. Op sommige plaatsen liggen de
mannen in een school, op andere plaatsen is
een tooneelzaal of een vereenigingsgebouw in
gebruik genomen; weer ergens anders moeten
de menschen zich tevreden stellen met een stal
of een schuur, die men gehuurd heeft van een
boer. Men kan niet zeggen, dat het overal even
comfortabel is, maar op onzen tocht, die voerde
door een groot deel van het land, langs de
kust en langs de grens, hebben we niemand
hooren klagen, al waren er dan wel eens bij,
die niet geheel en al tevreden waren. Er zijn
plaatsen bij, waar het inderdaad niet meevalt;
zoo was er een verblijf waar men geen drink
water kon vinden, en waar dit dus met tank
wagens geen oorlogstanks ditmaal van
acht kilometer ver moest worden aangevoerd.
Maar het transport geschiedde regelmatig, zoo
dat er voortdurend goed drinkwater aanwezig
was. Voor de menschen, die hier gelegen zijn,
wordt op een centraal punt gekookt en het
eten wordt daarna in wagens naar de ver
schillende kampementen gebracht. Dat de
kooktechniek van de specialisten gelijken tred
houdt met de ontwikkeling van de gansche
krijgstechniek, hebben we op onzen tocht her
haalde malen kunnen ervaren. Er zijn nu een
maal een aantal spijzen, die beter worden naar
mate ze in grooter hoeveelheden worden ge
kookt, en in dit opzicht heeft de soldaat veel
voor op den burger.
Men heeft voor de legering verschillende op
lossingen gevonden. Bij een van de havenste
den staat een oud fort, dat niet meer in ge
bruik was, maar het was wel zoo stevig ge
bouwd, dat het niet vervallen was, hoewel het
een tijd leeg had gestaan. Een betere plaats
voor een bom- en scherfvrije legering was niet
te vinden en de legerleiding heeft er dan ook
dankbaar gebruik van gemaakt om er een aan
tal menschen in onder te brengen, die behoo-
ren bij de kustwacht. Het is voorzien van een
keuken, waar we een bord uitmuntende
snert hebben gegeten van een cantine en
van alles, dat bij een goede legering behoort
te zijn.
Een ander probleem, waarmede de legerlei
ding te maken krijgt, is de kwestie van den
vrijen tijd der soldaten. We hebben daarover
reeds geschreven en erop gewezen, hoe moeilijk
het kan zijn dezen vrijen tijd op prettige wijze
door te brengen, als de manschappen gelegerd
zijn kilometers ver van de bewoonde wereld of
in een plaatsje, zoo afgelegen, dat men er nau
welijks op de hoogte blijft van de gebeurtenis
sen in de buitenwereld. Men doet hieraan, wat
men kan. De cantines zijn over het algemeen
zeer goed in orde; ze worden geëxploiteerd in
eigen beheer, waardoor de geheele winst ten
goede komt aan de manschappen; er is lectuur
aanwezig en ander materiaal, waarmede men
den vrijen tijd kan doorbrengen. Daarnaast
worden nog andere pogingen ondernomen om
de menschen bezig te houden. Een aantal heeft
een muziekgezelschap gevormd, dat zeer goed
voor den dag bleek te komen; anderen weer
zoeken het meer in tooneel of iets dergelijks.
Er bestaat over het algemeen bij de menschen
een neiging den vrijen tijd door te brengen met
iets te doen en niet met lanterfanten. Het
eenige wat hun vaak ontbreekt, zijn de mid
delen om zich bepaalde dingen aan te schaffen.
Hierin begint langzamerhand verandering te
komen door de medewerking der burgers, hoe
wel deze misschien toch nog wel iets meer be
langstelling voor de weermacht zouden kunnen
toonen.
Ter gelegenheid van het bezoek van den
Nederlandschen gezant te Berlijn, jhr. mr. A.
M. van Haersma de With, aan München, is
de burgemeester van München, Fiehler, be
noemd tot groot-officier in de orde van Oranje-
Nassau.
Voor de bloemententoonstelling, welke van 6
tot en met 10 September op het landgoed Duin-
rell te Wassenaar zal worden gehouden, heeft
H. M. de Koningin een medaille beschikbaar
gesteld.
Te Nijmegen is heden op 66-jarigen leeftijd
plotseling overleden Pater Clemens Kühne
O.P., leeraar aan het St. Dominicus-eollege
te Nijmegen. Pater Kühne werd 1872 te Alk
maar geboren, studeerde aan het St. Domini-
cus-college te Nijmegen en later te Huissen. In
1899 werd hij priester gewijd en in 1900 be
noemd tot leeraar in de Geschiedenis en Land
en Volkenkunde aan het St. Dominicus-college
te Nijmegen, thans te Neerbosch. Pater Kühne
was een uitstekend opvoeder en een zeer ge
waardeerd leeraar, die bij zijn leerlingen in
hoog aanzien stond. Hij was den laatsten tijd
lijdende en opgenomen in het St. Canisiuszie-
kenhuis te Nijmegen.
Op 15 Augustus a.s. zou de ontslapene zasn
40-jarig priesterfeest hebben herdcaht.
Maandag zal het stoffelijk overschot op het
kloosterkerkhof van het Albertinum te Nijme
gen worden bijgezet.
De Provinciaal der Priesters van het H. Hart
van Jezus heeft benoemd tot rector van Huize
St. Joseph te Heer pater J. Hovers S.C.J.; tot
rector van het Noviciaat te Asten pater P. v. d.
Heyden S.C.J.; voor de Missie van Zuid-Suma-
tra de paters W. Hoffmann S.C.J., Th. Borst
S.C.J, en G. Koevoets S.C.J.; voor de Missie van
Congo pater H. v. d. Vegt S.C.J.; voor Argen
tinië de paters L. Snijders S.C.J. en A. Comman
deur S.C.J.; voor Noord-Brazilië pater Jos.
Theuws S.C.J.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag, Woensdag
en Donderdag audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week geen audiëntie verleenen.
