De grens van...
LAND EN WA TER
Het beeld
kust
Afrika's
geval
beteekenis
van oorlog
in
De As in een vrij
gunstige positie
van onze
WEK UW LEVER-GALOP
Verzanding
van oude havens
Engeland wil een
zwart leger vormen
Naar de nieuwe
gemeenschap
f
ONZE JUBILEUMREIS
Restaurant DORRIUS
ZATERDAG 29 JULI 1939
IN DE HOOFDEN LIGT DE
OORSPRONG VAN DE VLOED
BEWEGING IN DE NOORDZEE
Het zand, dat de zee ophoopte als bescherming voor het land
Sluiting der inschrijving onher
roepelijk Maandag a.s.
Toepassing kunstmatige
ademhaling
.maar dat zij ook gebruikte om de welvaarf der oude havensteden te verwoesten
*6®eeiteit van de Hoofden zou voeren tot eeoJeen offensief te ondernemen, waarvan de ge
Russisch crediet aan
China
Grootsche opzet van den
Nationalen Kaderdag
CHAMPACiNEKOSTEN ONDER
„KARBOUWEN EN RIJST"
Volksraadslid vraagt nadere
inlichtingen
Koninklijke gift
Retraite Heeren Middenstand
Engelsche luchtdienst
over den Oceaan
Opening van de Nooideliike route
op 5 Augustus
Te Soest is op het grasveld voor het monument, opgericht ter nagedachtenis van
wijlen H. M. de Koningin-Moeder aan de TorenstraatKerkstraat, een carillon
geplaatst. De firma Petit en Fritzen te Aarle-Rixtel heeft ter gelegenheid van ds
a.s. blijde gebeurtenis op Paleis Soestdijk dit carillon door welwillende bemiddeling
van den beiaardier van het Koninklijke Paleis op den Dam te Amsterdam, den
heer J. Vincent, in bruikleen afgestaan. De heer Vincent beproeft het carillon
en u zult 's morgens uit bed springen,
gereed om bergen te verzetten.
lederen dag moet uw lever een liter lever-gal in uw
ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende is, verteert uw voedsel niet,
het bederft. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam is vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde
len. U moet CARTER'S LEVER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade
lijk plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers en
drogisten, f. 0.75.
Het water valt het land aan met nooit
ophoudende woede en energie. Het is
grillig en onberekenbaar; het bouwt op en
breekt af; het geeft en neemt terug; het
speelt met het zand van onze kust; het
stroomt erlangs en vermeerdert het; het
stroomt er weer langs en neemt het zand
mee; steeds maar door zonder ophouden
werkt het, jaren en eeuwen door en het
heeft in den loop van deze lange tijden
onze kust den fraai gebogen vorm ge
geven, waarbij sierlijk en speelsch het eene
cirkelsegment overvloeit in het andere.
De historie van den opbouw en afbraak van
onze kust is zeer interessant, tenminste voor
hen, die dit alles achteraf en met objectieve
belangstelling kunnen beschouwen. Voor de
bewoners van ons land, die deze historie in
den loop der eeuwen hebben meegemaakt was
zij vaak even tragisch als de geschiedenis van
een oorlog, waaraan men ten gronde gaat. De
historie van onze kust immers bevat ook al die
jammerlijke en tragische verhalen uit ons
verleden; verhalen van groote overstroomin
gen en doorbraken, waarbij vaak honderden,
soms ook duizenden het leven verloren, waar
bij de welvaart van gansche streken voor lan
gen tijd werd verwoest, waarbij in één nacht
tientallen dorpen verdwenen. Deze historie
bevat ook de verhalen van den langzaam en
dwingend naderkomenden ondergang van ha
vensteden, die in den loop van honderden
jaren werden afgesloten van de zee; zij bevat
den ondergang van de rijke koopmanssteden,
waarvan thans niets meer over is dan de her
innering aan een grooten tijd, toen deze steden
den handel van vier werelddeelen beheersch-
ten. De havens zijn verzand en met het ver
stoppen van deze toevoerwegen verstopten
ook de bronnen van de welvaart.
De lessen van het verleden moeten dienen
om de toekomst beter te maken; het verleden
moet het materiaal verschaffen en de gege
vens om beter voorbereid te zijn op datgene,
wat de toekomst ons brengen zal. Wel is de
ervaring groot, maar het heeft zeer lang ge
duurd, voor men gekomen is tot een weten
schappelijke bestudeering van de krachten, die
werkzaam zijn aan de kust en die verantwoor
delijk gesteld kunnen worden voor alle ver
anderingen, die daar in den loop der eeuwen
zijn gekomen.
De kust is het voornaamste front, waarop
de strijd tegen het water geleverd moet wor
den. De kust is niet vast, zij wordt voortdu
rend belaagd, zij verandert van dag tot dag,
al zijn deze veranderingen zoo miniem, dat
wij ze eerst in den loop van tientallen jaren
kunnen constateeren. Zij verandert door de
stroomingen van eb en vloed; een golf, die
tweemaal per etmaal over de aarde trekt als
gevolg van de aantrekkingskracht van de
maan en in mindere mate ook van de zon; een
golf, wier kracht zoo groot is, dat zij al
is het dan in uiterst langzaam tempo de
eigen roteerende beweging van de aarde af
remt. Dit eeuwig bewegende water heeft de
kust gevormd; het heeft landtongen en dui
nen doen ontstaan; het heeft vooruitsprin
gende gedeelten weggeslagen, de vaste stof
daarvan meegenomen en ergens anders weer
neergelegd.
Deze vloedgolf trekt over den Atlantischen
Oceaan van Amerika naar Europa; het water
stoot tegen de kusten van Engeland en
Frankrijk; het komt door het Kanaal de
Noordzee binnen, en trekt zoo langs onze
kusten. In het Kanaal moet men den oor
sprong zoeken van alle beweging van het
vloedwater, waarmede de Nederlandsche wa
terbouwkundigen rekening moeten houden bij
het uitvoeren van werken.
Het nauwste gedeelte van het Kanaal draagt
den bij niet ingewijden minder gebruikelijken
naam van de Hoofden, en het is begrijpelijk,
dat hier de wetenschappelijke studie van het
water aan onze kust moet beginnen. De Hoof
den zijn aan weerszijden begrensd door steile
witte rotsen, die hun opvallende kleur te dan
ken hebben aan de Friezen, sithans volgens,
de legende. Toen de. eerste Friezen waar
over Friso van Taeke in Antoon Coolen's „Drie
Gebroeders" zoo wonderbaarlijk schoon weet
te vertellen van den Oceaan de Noordzee
invoeren met hun schip, hetwelk zoo groot
Was, dat men een menschenleeftiid noodig had
om in het want omhoog te klimmen en weer
heneden te komen, bleef dit schip vastzitten
tusschen de rotsen. De boorden werden inge
smeerd met witte zeep en het schip kon zijn
tocht vervolgen, maar de Hoofden zijn sinds
dien wit gebleven.
Een minder fantastische reis door de Hoof
den, maar zeker zoo interessant en van meer
Wetenschappelijke waarde heeft eenige jaren
terug dr. ir. J. van Veen van oe Directie der
benedenrivieren gemaakt, die zich belast had
biet het onderzoek naar de vraag, of de ca
paciteit van de Hoofden ten aanzien van het
Vloedwater toenam, en of het in verband
daarmede noodig zou zijn bij de bedijking met
deze vergroote capaciteit rekening te houden.
Gver deze onderzoekingen in de Hoofden is
een boek verschenen, dat behalve een aantal
Voor leeken volkomen onbegrijpelijke pagina's
'eer interessante lectuur bevat, over den op
bouw en de geschiedenis van de Nederlandsche
kust.
Ge kust van ons land is een deel van een
'ange strook, die zich uitstrekt van kaap Gris
^ez in Frankrijk tot aan de Wadden. Zij is,
z°oals men dat noemt, opgehangen aan dit
Vaste punt en vormt een lange gebogen lijn,
Rechts onderbroken door de zeegiaten, waar
het water van de rivieren in de zee stroomt,
bier heeft men een gebied van brak water,
bet zoete water uit de rivieren vermengt zich
•het het zoute uit de zee; hier heeft men ook
het gebied, waar het zand, door het zeewater
aangevoerd, zijn gevaarlijken invloed begint te
Vertoonen.
Dit zeezand en zeeslib zijn van het aller
zotste belang, vooral in het Zuid-Westen
van ons land, waar in betrekkelijk weinige
eeuwen groote eilanden zijn ontstaan, terwijl
hok in Vlaanderen groote gebieden waren bin-
hengedijkt. Hier heeft zich de tragische histo-
vermeerdering van het vloedwater aan de Ne
derlandsche kust, moest ook de vraag worden
beantwoord of hierdoor meer vaste stoffen
zouden worden aangevoerd, waardoor het ver
zandingsproces van zeegaten en havens gere
geld voortgang zou vinden, misschien zelfs in
versterkte mate.
De conclusies, waartoe de genoemde onder
zoekingen hebben gevoerd, zijn, dat de Hoof
den niet uitschuren, althans niet in zoodanige
mate, dat deze uitschuring eenigen invloed kan
hebben op het vloedwater langs de Neder
landsche kust, en voorts, dat in deze zeeëngte
vrijwel geen zandbeweging kon worden waar
genomen. Tot voor kort werd algemeen aan
genomen, dat zich door de Hoofden enorme
zandmassa's verplaatsen, die de eigenlijke
oorzaak waren van het dichtslibben en op
vullen der zeegaten. Deze opvatting is dus
gebleken onjuist te zijn. Wel passeeren door
deze zeeëngte per jaar anderhalf millioen ku
bieke meter slib, doch in vergelijking met het
totale kwantum van de Noordzee is dit niet
van zooveel belang.
Gevaar voor onze kust door uitschuring van
de Hoofden is dus voorloopig niet te duchten.
Doch dit wil niet zeggen, dat er geen ander
gevaar dreigt en dat de strijd met de zee ge
wonnen is. Het proces der verzanding gaat
zijn gang en zou thans nog even funest zijn als
vroeger, als niet te rechter tijd de stoombag-
germolen was uitgevonden, dia aan het be
strijden van dit probleem een heel ander aan
zien heeft gegeven. Daarnaast ontstaat lang
zamerhand een gebrek aan zand in het zuide
lijk deel der Noordzee, waardoor onze zuide
lijke kusten hun natuurlijke bescherming
Maandag wordt onherroepelijk dc ter
mijn voor inschrijving bij de Vereenigde
Katholieke Pers N.Z. Voorburgwal 6573
Amsterdam (telefoon 46878) gesloten. Wie
de reissom, groot f 123 plus f 3 adm. geld,
opzond of op ons gironummer 22884 gi
reerde ontving of ontvangt nog een gele
deelnemerskaart. Wie tweede klasse wil
reizen betaalt f 23 extra en wie in de ho
tels een eenpersoonskamer wenscht stort
f 8 meer daarvoor.
Aan alle deelnemenden zijn de eerste
instructies betreffende deze reis door Zwit
serland, Italië naar Boedapest van 7 tot en
met 20 Augustus verzonden. Duitsch geld
kan niemand meenemen maar ieder zorge
voor Italiaansch, Zwitsersch en Hongaarsch
geld voor kleinere uitgaven.
Bestuurderen der Maatschappij tot Redding
van Drenkelingen (opgericht 1767) hebben
sedert de vorige opgave de volgende bekronin
gen toegekend voor het opwekken der levens
geesten bij drenkelingen of door gas verstik
ten:
De zilveren medaille aan: J. de Vree, Dord
recht; M. J. van Beurden, Culemborg en L. H.
van Dalsum, Breda.
De bronzen medaille aan: J. Beljon, Lemmer.
door zandbanken verliezen. Voorts is nog een
ander gevaar geconstateerd: het rijzen van
den zeespiegel, ofwel het dalen van het vaste
land, een verschijnsel, waarvoor nog geen ver
klaring is gevonden, maar waarmede men toch
in ieder geval duchtig rekening zal moeten
houden.
tie
afgespeeld van havens als Brugge, Mid-
deiburg, zierikzee en andere, die in vroeger
®euwen aan geschikte getijdestroomen hebben
plegen, doch die door de zee zijn opgevuld
/*et zand, waardoor de welvaart van steden
n streken verloren is gegaan.
Behalve de vraag, of de vergrooting van de
(Van een bijzonderen correspondent)
Nergens twijfelt men er aan, dat Afrika, als
het in Europa tot een uitbarsting mocht ko
men, het tooneel van belangrijke krijgsbedrij
ven zal worden. Zeker, Duitschland is zijn ko
loniën in het Zwarte Werelddeel kwijt en be
schikt er dus niet meer over gebieden van Waar
uit een aanval op de bezittingen van andere
mogendheden beproefd zou kunnen worden,
maar daar staat tegenover dat Italië, Duitsch-
lands partner, zich sinds het einde van den
grooten oorlog 1914'18 in Afrika een steeds
solieder positie heeft weten te verschaffen, een
positie, waarvan ook zeker Duitsche troepen,
mocht het noodig zijn, zullen kunnen gebruik
maken. In Libye onderhoudt Italië een tot de
tanden gewapende groote troepenmacht, Abes-
sinië's moeilijk-vorderende pacificatie maakt
de aanwezigheid van een wei-uitgerust leger,
dat ook buiten de grenzen van het rijk van den
ex-Negus goede diensten zou kunnen bewijzen,
noodzakelijk, en ook met de militaire mogelijk
heden van andere deelen van het Italiaansche
koloniale rijk moet rekening gehouden worden.
Egypte en de Britsch-Egyptische Soedan heb
ben, ingeklemd als zij liggen tusschen Libye en
Ethiopië, zeker geen gemakkelijke positie.
Zoo verkeeren de „totalitaire" mogendheden
in militair opzicht in Afrika thans in een veel
gunstiger positie dan waarin Duitschland zich
in dit deel van de wereld in 1914 bevond. Toen
was Duitschland van de zee nagenoeg afgeslo
ten, de Duitsche bezittingen in Afrika waren
dus geheel op zich zelf aangewezen en de troe
pen, die er waren, konden geen andere rol dan
een zuiver-defensieve spelen. Het kan bezwaar
lijk verwonderen dat die rol hun na betrekkelijk
korten tijd te zwaar vterd.
Nu is een offensief in Afrika van de zijde
der „totalitairen" een mogelijkheid, waarmee
rekening gehouden moet worden, en ook reke
ning gehouden wordt. Via Italië en Libye kan
Duitschland groote massa's troepen naar Afrika
overbrengen en het schijnt volgens berichten
uit zeer verschillende bron inderdaad in de
bedoeling van de „spil"-mogendheden te liggen
van Libye en wellicht ook van Abessinië uit
volgen, als het slaagde, onmetelijk zouden zijn.
Dat Tunis het objectief van den aanval zou
zijn, is weinig waarschijnlijk. Tunis is op dit
oogenblik in staat een zwaren schok te weer
staan en daarenboven kan het vrij gemakke
lijk hulp gcpoden worden. Bezetting van Tunis
brengt trouwens geen beslissende strategische
voordeelen mee. Waarschijnlijker is dan ook dat
een offensief zich veeleer in de richting van
Egypte en den Soedan ontwikkelen zou. Be
zetting van Egypte zou Italië en Duitschland
in het voorloopig bezit van het Suezkanaal
brengen en den snelsten weg naar het Nabije
Oosten en naar Indië voor Engeland althans
tijdelijk onbruikbaar maken. Als men be
denkt, dat talrijke Duitsche legerautoriteiten
in de laatste maanden zich in Libye persoonliik
van de mogelijkheden, die dit land als aanvals-
basis biedt, zijn gaan overtuigen, als men die
bezoeken in verband brengt met de hardnek
kige geruchten, volgens welke sinds maanden
Duitsche troepenafdeelingen naar Libye ver-
Scheept worden, kan het geen verwondering
vlekken, dat de Britsche en de Egyptische re
geeringen alle krachten inspannen om aan den
schok van een mogelijke onaangename verras
sing afdoende tegenstand te kunnen bieden. De
geringe sterkte van het Egyptische leger, dat
eerst over eenige jaren een kracht van betee
kenis zal bezitten, en de betrekkelijk weinige
Britsche soldaten, die Engeland in Egypte ge
legerd heeft, doen de vraag rijzen of Egypte
van elders sneller en waardevoller hulp zou
kunnen krijgen dan die, welke de Britsche bond-
genoto, wellicht niet tijdig, zou kunnen geven.
Dat Egypte op Turkschen bijstand zal kun
nen rekenen staat, in de bestaande omstandig
heden, nagenoeg vast, maar men is te Londen
gaan inzien, dat ook de andere Britsche kolo
niën en mandaatsgebieden in Afrika over hulp
bronnen beschikken, waarvan de waarde niet
onderschat mag worden. De blanke bevolking
van al deze gebieden wenscht uitgezonderd
een betrekkelijk gering aantal Duitschers dat
Engeland niet van het kleinste stukje gebied,
dat het in den loop der jaren in Afrika ver
worven heeft, afstand doet. Alle Britten, die in
Kenia of in Oeganda, in Rhodesia of in Nyassa
wonen, willen dat Tanganyika Britsch blijft.
Zij zijn er van overtuigd, dat een teruggave van
Tanganyika aan Duitschland een groot gevaar
voor de Britsche positie in Afrika scheppen zou.
Militaire hulp aan een bedreigd Egypte of een
gevaarloopenden Engelsch-Egyptischen Soedan
zou moeilijk te geven zijn, wanneer Duitschland
over een .slagboom" in Tanganyika beschikte,
en de gouverneur van dit gebied heeft, kort
nadat de Britsche premier verklaarde, dat En
geland in de toekomst en onder bepaalde om
standigheden bereid was aan de Duitsche ver
langens welwillende aandacht te wijden, met
nadruk betoogd, dat een schikking, omtrent te
ruggave van koloniën in elk geval geen betrek
king kon hebben op Tanganyika.
De van de Britsche kroon afhankelijke gebie
den in Afrika hebben slechts een kleine blanke
bevolking. In Kenia wonen 20.000 Europeanen,
in Oeganda 2000, in Tanganyika 9000, waarvan
ongeveer 3000 Duitschers, in Nyassaland 2000,
in Noord-Rhodesia 10.000, in Zuid-Rhodesia
60.000, in Basoeto-, Swazi- en Betsjoeanaland
ongeveer 6000. Deze gebieden zullen evenwel op
den duur een veel grootere blanke bevolking
kunen weden, want verscheidene hebben een
zeer gezond, niet te warm klimaat en komen
dus als vestigingskolonies ernstig in aanmerking.
Sinds Italië Ethiopië veroverde, en vooral in
de laatste maanden, heeft men zich in Enge
land met de opvoering van de militaire weer
kracht der Britsch-Afrikaansche gebieden ern
stig bezig gehouden. Te dien einde heeft men
den blanken gelegenheid gegeven kennis in het
hanteeren van wapenen op te doen. Deelneming
aan opleiding is tot dusver, behalve in Kenia,
niet verplicht, maar er is sprake van, voorna
melijk in Zuid-Rhodesia, daarin verandering te
brengen. Tegelijkertijd worden maatregelen ge
troffen, wederom voornamelijk in Zuid-Rho
desia, de strijdkrachten van het actieve
leger inboorlingen, die door Britsche
officieren aangevoerd worden te verster
ken. De verdedigingswerken van de haven van
Mombassa, belangrijk strategisch punt tusschen
Aden en de Kaap, zijn aanzienlijk uitgebreid.
Maar luchtstrijdkrachten ontbreken tot dusver.
Behalve in Zuid-Rhodesia kan geen der boven
genoemde gebieden op een plaatselijke lucht
macht bogen.
Staat Engeland tegenover de inlijving van
zwarte recruten niet onwelwillend, de Zuid-
Afrikaansche Unie blijft van militarisatie van
kleurlingen volstrekt afkeerig. Niettemin zouden
juist in dit groote volkrijke Dominion troepen
op de been gebracht kunnen worden, die in een
Afrikaanschen oorlog een belangrijke rol zou
den kunnen spelen. Maar de controverse .deel
neming aan den oorlog" of .handhaving der
neutraliteit" blijft de bevolking der Unie ver-
deelen en onder die omstandigheden is inlij
ving van het Dominion in het Afrikaansche de
fensie-front niet wel mogelijk.
Desondanks kan men er zeker van zijn, dat
zeer talrijke Zuid-Afrikanen, mocht een offen
sief tegen Egypte en den Soedan ontketend
worden, onmiddellijk vrijwillig dienst zouden
nemen in de troepenmacht, die Engeland in
Kenia zou trachten te concentreeren. Het gros
van die macht zou uit Britsch-Indië komen,
vanwaar transporten weinig gevaar zouden loo-
pen en trouwens door Britsche oorlogsbodems
zouden kunnen beschermd worden. Een aan
val op Kenia zou ook de Zuid-Afrikaansche re
geering zeker niet onverschillig laten. Minister
Pirow heeft indertijd verklaard, dat de gren
zen van de Unie in Kenia liggen, bij meer dan
één gelegenheid heeft hij zich in de meest stel
lige bewoordingen tegen een teruggave van
Tanganyika aan Duitschland uitgesproken en
'ook heeft hij geen twijfel gelaten aan het feit,
dat een aanval op het Portugeesche Mozam
bique de Unie tot onverwijld ingrijpen nopen
zou. Zuid-Afrika zal dus zeker niet onder alle
omstandigheden neutraal blijven. Slechts als
geen enkel Zuid-Afrikaansch belang bij een oor
log betrokken zou zijn en hoe weinig waar
schijnlijk is dat! zouden de neutralisten een
sterke stelling, blijven innemen.
Zoolang evenwel de toekomstige houding van
Zuid-Afrika twijfelachtig blijft, moet Engeland
naar andere middelen omzien om zijn gebieden
in het Zwarte Werelddeel in zoo krachtig moge
lijken staat van verdediging te brengen. Dit
geldt vooral van de meest-kwetsbare punten,
Egypte en den Soedan, waarvan de bezetting
voor de Britsche positie in het Nabije Oosten
en in Indië gevaren zou opleveren, die aller
minst denkbeeldig zijn.
SJANGHAI, 29 Juli (Havas). Welingelichte
kringen te Sjanghai bevestigen, dat de Chi-
neesche regeering van de regeerjng der Sov
jet-Unie een goederencrediet heeft verkregen
ten bedrage van 750 millioen goud-roebels, d.i.
150 millioen goud-dollars. De onderhandelin
gen over de verleening der credieten zouden
practisch reeds in Maart beëindigd zijn.
N. Z. Voorburgwal b. h. Spui. Amsterdam.
PLATS OU JOUR EN LA CARTE
De groote Nationale Kaderdag op Zondag 10
September in het Ajax-Stadion te Amsterdam
belooft een indrukwekkende en unieke manites-
teering te worden.
De dag zelf zal geheel en al staan in het drie
voudige teeken van het geloof, de hoop en de
liefde, de elementen, welke tezamen de onmis
bare voorwaarden voor ce Nieuwe Gemeenschap
vormen.
Naast de drie sprekers: Dr. L. G. Korten-
horst, secretaris van de Alg. R.K. Werkgevers-
vereeniging; A. C. de Bruijn, voorzitter van het
R.K. Werkliedenverbond en Pater Borromeus
de Greeve OF.M, zal het spel „Elckerlijc" wor
den opgevoerd, waaraan 800 personen zullen
meewerken en dat door zijn inhoud geheel op
de gedachte van de Nieuwe Gemeenschap aan
sluit.
Het Comité voor de Actie Naar de Nieuwe
Gemeenschap is er in geslaagd Jan Engelman
bereid te vinden tot een bewerking van den
tekst, Marius Monnikendam zal de muziex
schrijven, terwijl het spel zelf onder leiding van
den bekenden regisseur Anton Sweers zal wor
den opgevoerd.
Op deze wijze is ook het kunstenaarselement
op gelukkige wijze in het groote gebeuren inge
schakeld.
Niet minder dan 2000 bruidjes zullen vervol
gens op indrukwekkende wijze een boodschap
aan de wereld overbrengen, terwijl daarnaast
door diverse jeugdgroepen de inzet van de actie
in Nederland zal worden uitgebeeld.
Aan de vertegenwoordigers van de circa 400
plaatselijke Comité's zal een exemplaar van de
Nieuwe Gemeenschapsvlag worden overhan
digd als een symbool om straks overal plaatse
lijk de gedachte aan de Nieuwe Gemeenschap
verder uit te dragen.
Door het gezamenlijk gebed voor de actie zal
Gods zegen daarop worden afgesmeekt, terwijl
Voorts door het zingen van het volkslied het na
tionale karakter van de actie mede zal worden
onderstreept.
Dit zijn slechts enkele voorloopige medeaee-
lingen, binnenkort zal een meer gedetailleerd
program worden bekend gemaakt. Reeds hier
uit kan echter wel worden afgeleid, dat het ge
heel, zoowel door het gesproken woord als door
de uitbeelding in het op te voeren spel en in
hetgeen er bovendien nog door tal van mede
werkenden afzonderlijk, doch geheel daarbij
aansluitend zal worden gedaan, een grootsch en
indrukwekkend evenement belooft te woraen.
De Nationale Kaderdag zal op heel bijzondere
wijze uiting geven aan het verlangen, de heer
lijke en veelbelovende actie Naar de Nieuwe
Gemeenschap verder uit te bouwen.
BATAVIA, 28 Juli. (Aneta) De Volksraad
hield heden een avondvergadering, waarin de
behandeling werd voortgezet van de begrooting
voor het departement van binnenlandsch be
stuur.
De heer Hoedojo bepleit reorganisatie van de
Solosche kratontroepen in dier voege, dat niet
zooveel gezinnen plotseling zonder inkomen zul
len geraken.
De heer Soeriakartalegawa sluit zich namens
de priajis aan bij het woord van dank van den
heer Soerianataatmadja aan den afgetreden
minister van Koloniën, voor diens verdediging
van het regentencorps. Spr. vraagt sanctionnee-
ring van het gebruik van den term „indone-
sisch" door de regeering.
De heer de Villeneuve wijst op uitbreiding
van het bestuurscorps, die de decentralisatie
eerder bevordert dan belemmert.
De heer Blaauw vraagt nadere informaties
naar aanleiding van het verslag van de reken
kamer, waarin critiek wordt geleverd op een
uitgave van 170 voor champagne bij een feest
op het kolonisatie-terrein Trimoerdjo, welke
uitgave' op last van den betrokken hoogge-
plaatsten ambtenaar van het binnenlandsch
bestuur werd geboekt onder „karbouwen en
rijst".
De Adriaan Stichting te Hillegersberg, or-
thopaedische kliniek en inrichting tot oplei
ding voor lichamelijk gebrekkige kinderen
(school voor b. 1. o. en vakopleiding) mocht
van H. M. de Koningin een belangrijke gift
ontvangen.
Van Zaterdag 12 tot Dinsdag 15 Augustus
wordt in het Retraitehuis „Loyola" te Vugnt
een retraite gegeten voor heeren uit den Mid
denstand.
De Engelschen hebben nogal pech geha„
met hun Trans-Atlantische plannen. Het
stond toch allemaal zoo mooi op papier, er
waren vergroote, zwaardere vliegbooten in
aanbouw, het personeel was in training, een
overeenkomst met de Amerikaansche lucht
vaartmaatschappij Pan American Airways
was afgesloten, waardoor de Engelschen en
Amerikanen in pool-gemeenschap zouden
vliegen, met als hoofddoel, alle andere lan
den, die een geregelden Atlantischen lucht
dienst op het programma hadden staan, het
leven zuur te maken. Het liefst zouden En
geland en Amerika al het luchtvervoer tus
schen beide werelddeelen voor zich alleeiï
behouden hebben.
Er deden zich echter aan Engelschen kant
verschillende moeilijkheden voor. De vlieg
booten kwamen niet op tijd klaar, de vlieg
boothavens wilden niet ijsvrij worden, de radio
organisatie werkte nog niet goed, kortom....
Pan American Airways, die klaar was met haar
drie nieuwe Clippers, werd kwaad, er kwam ru
zie, zooals dat van tijd tot tijd bij alle nette lie
den plaats vindt, met als gevolg een breuk tus
schen Amerika en Engeland op luchtvaartpolitiek
gebied. Amerika zocht en vond samenwerking
met de Franschen, zij kozen hierop de meteoro
logisch veel gunstiger gelegen zuidelijke route
via Bermuda-Azoren-Lissabon en lieten de En
gelschen op het kortere noordelijke traject met
hun vliegboothavens vol ijsschotsen zitten.
Engeland zag wel in. dat men op deze manier
niets zou bereiken. Men had ten koste van hon
derdduizenden Ponden bij Foyness (Ierland) en
Botwood (New Foundland) vliegboothavens aan
gelegd, die in de practijk niet bruikbaar bleken,
omdat ze het grootste gedeelte van het jaar niet
ijsvrij waren. Daar moest dus wat op gevonden
worden. Het eenvoudigste was, den afstand
Engeland-Canada zonder een enkele tusschen-
landing af te leggen, maar de actieradius van de
vliegbooten bleek daar niet groot genoeg voor te
zijn.
Zoo is men tot de ontwikkeling van een
nieuw systeem gekomen, dat een compromis
is en dat thans in de praktijk zijn bruik
baarheid nog zal moeten bewijzen: het ben
zine bijvullen tijdens de vlucht. Dat gaat als
volgt: de vliegboot start, volbeladen met post
en andere goederen. Zij heeft echter weinig
benzine aan boord, waardoor het totaal ge
wicht van de vliegboot geringer is en zij ge
makkelijker uit het water los komt. Eenmaal
op vlieghoogte wordt zij ingehaald door het
z.g. tankvliegtuig in dit geval omgebouwde
Harrow-bommenwerpers. Vliegt de Harrow
nu ongeveer boven de Short-vliegboot, dan
laat men de slang zakken. Deze wordt ver
volgens door een lid van de bemanning van
de vliegboot gegrepen en het benzine bijvul
len kan beginnen. Het lijkt misschien voor
een buitenstaander moeilijker, dan dat het in
werkelijkheid is: het ei van Columbus.
Door deze methode heeft men een tweeledig
doel bereikt: ten eerste kunnen de vliegbooten
nu gemakkelijker starten en kan meer betalende
lading worden meegenomen, ten tweede is het
toestel op deze manier in staat het traject
Southampton-Montreal zonder een enkele tus-
schenlanding af te leggen, zoodat men met al
dan niet ijsvrije vliegboothavens geen rekening
meer behoeft te houden. Het benzine bijvullen
vindt twee keer plaats, n.l. den eersten keer te
Southampton, direct na den start, de tweede
keer boven Botwood op New Foundland.
Inmiddels zal de geregelde Engelsche dienst
op 5 Augustus a.s. worden geopend. De eer
ste vluchten zijn nog met een tusschenlan-
ding te Foynes in Ierland geprojecteerd; deze
komen echter spoedig te vervallen. De „Ca-
bot", één der vergroote Empire-vliegbooten
van de Imperial Airways zal de eerste trip
maken. Even na 12 uur des nachts zal zij
Southampton verlaten, om vier uur later te
Foynes te landen. Ook daar volgt de benzine
bijvulling eerst na den start, dus tijdens de
vlucht. In 15 uur hoopt men den Oceaan be
dwongen te hebben. Daarna gaat het naar
Montreal, direct daarop naar New Vork.
Dit heeft insiders nogal verbaasd, gezien de
verwijdering, welke er den laatsten tijd tusschen
Imperial Airways en Pan American Airways is
ontstaan, maar het kan als een geste der Engel
schen opgevat worden, want een hernieuwde
samenwerking met de Amerikanen kan een
machtig bolwerk tegen alle concurrentie zijn.
Captain J. C. Kelly, een der bekendste gezag
voerders van I. A. zal den eersten tocht leiden.
Er zullen maximaal 25000 brieven worden ver
voerd, hetgeen overeenkomt met 1000 Engelsche
Ponden. Op 9 Augustus zal de „Cabot" den te
rugtocht aanvaarden; op 12 Augustus volgt de
tweede vlucht vanuit Engeland per „Caribou",
onder gezagvoerder D. C. T. Bennett.
Eerst nadat een aantal post- en vrachtvluch
ten zal zijn uitgevoerd en de grootere vliegboo
ten alle in gebruik genomen zijn, wordt een
passagiersdienst met post en vrachtvervoer mo
gelijk; hiervoor zijn de huidige toestellen nog te
klein, ofschoon men zich van de afmetingen
toch geen te geringe voorstelling moet maken.
