PAX HOLLAND N.v.
DEREN VAN DIN ZWIJGER
Uit vier huwelijken kwamen
vijftien kinderen voort
DE HISTORIE VAN
PALEIS SOESTDIJK
£ijn vaderschap begon
met droefheid en
Een wisselvallige geschiedenis, door de grootheid van
den vader beheerscht
$'Ai AVS
IN TÉ R NATION A L C 1.1C H FA BRIEKEN
Het kasteel te Breda, waar Willem van Oranje en Anna van Buren leefden
13. Charlotte Brabantine
14. Emilia Antverpiana
18Frederik Hendrik
2. Philips Willem
3. „De oudste Dochter"
4. Justinus van Nassau
8. Prinses Emilia van
Portugal
5. Anna van Nassau
10. Elisabeth
6. De jonggestorven Maurits
7. Prins Maurits
11. Catharina Belgica
12. Charlotte Flandrina,
Abdis van Poitiers
1. Prinses Maria
Frederik Hendrik in. 1602
»!>k- Jf
Hecht is de band tusschen Nederland
en Oranje. Hecht ook is de band die
oils bindt aan onze cliënten. TV
viedeiiheid on vertrouwen zijn de
voornaamste eigenschappen hiervan.
AMSTERDAM SPUISTRAAT 64 70 POSTBUS 4
TELEFOON ioimi lotos uhhi
Bourbon-Montpensier. Haar ouders hadden
liaar in een klooster geplaatst, waar zij op der
tienjarigen leeftijd abdis werd. maar dit
stiet haar tegen de borst en zij vluchtte
naar het hof van keurvorst Frederik III van
den Palts. Hierheen zond de prins zijn vriend
Marnix van Sint Aldegonde om voor hem haar
hand te vragen. Na eenige aarzeling stemde zij
toe. Marnix geleidde haar naar Holland.
Reeds 31 Maart 1576 gaf zij het leve.n aan een
dochter, Louise Juliana. Deze huwde in 1593 met
Frederik IV, keurvorst van den Paits. een klein
zoon van haar beschermheer. Haar zoon, Fre
derik V, werd de echtgenoot van de beroemde
„Queen of hearts", Elisabeth, dochter van Ja
cobus I van Engeland. Louise Juliana werd de
grootmoeder van Prins Robert en van keurvor
stin Sophie en aldus de stammoeder van de
koningshuizen van Engeland, Pruisen, Oosten
rijk, Rusland. Italië en Spanje. Zij overleed in
1644.
Op dit tot paleis herbouwde slot heeft de Prins
van Oranje een bijzonder gelukkig huiselijk
leven geleid, doch desondanks moest hij het
als Koning Willem II weer verlaten. Nadat een
ter gap 's Konings slechts negenjarige regeering
een eind was gekomen, werd het wederom be
trokken door de Koningin-Weduwe Anna Pau-
lowna, de Russische grootvorstin, die den prins
van Oranje naar de lage landen aan de zee was
gevolgd.
Na den dood van Koningin Anna Paulowna
stond het gebouw weer eenigen tijd leeg, waar
na het de woning werd van Prins Hendrik der
Nederlanden, denzelfde, die zooveel deed voor
scheepvaart, handel en industrie en aan wiens
nagedachtenis de Prins Hendrikkade te Amster-
oam is gewijd. Tijdens zijn bewoning werd het
park ten zeerste verbeterd en in dezen staat
kwam het na den dood van Prins Hendrik en
Koning Willem III ter beschikking van HAI.
Koningin Emma. En daarmee zijn we gekomen
aan de moderne historie. Het witte Paleis werd
de woon van de Koningin-Moeder, die er meer
dan wie ook in wijden kring werkelijk bemind
was.
En sinds de laatste jaren staat Soestdijk weer
volop in het teeken der nationale belangstelling,
van de wereldbelangstelling zelfs. Het oude pa
leis werd de woning van het jonge Prinselijke
Paar en al ging dat met vele technische ver
anderingen gepaard, onze belangstelling gaat
thans naar de bewoners. Het witte paleis werd
het geboortehuis van ons Prinsesje Beatrix, wier
eerste schreden, door haar vader op het celluloid
vastgelegd, door duizenden werden gadegesla
gen en thans is wederom Neerlands verwach
ting vervuld.
Het oude slot heeft een mooie loopbaan, om
na zoovele lange jaren, nog zooveel schoon en
jong geluk te mogen omsluiten.
De vijfde dochter uit het huwelijk van Willem
van Oranje en Charlotte de Bourbon heet even
eens Charlotte, maar werd Brabantine genoemd,
naar de Staten van Brabant. Zij werd 17 Sep
tember 1580 geboren, dus in den tijd. dat Phi
lips II den banvloek over Willem van Oranje
uitsprak. Prinses Brabantine was 'n bekoorlijk
meisje; zij was het, lievelingszusje van Prins
Maurits. die haar „la belle Brabant" noemde.
In 1598 huwde zij met Claude de la Tre-
mouïlle de Thouars. Haar dochter Charlotte
werd de echtgenoote van James Stanley, graaf
van Derby en onderscheidde zich in de Engel-
sche burgeroorlogen door de heldhaftige ver
dediging van Lathom House.
Prinses Brabantine overleed in 163i.
Het laatste kind uit s Prinsen derde huwelijk,
wederom een dochter, werd het petekind van de
stad Antwerpen; het is op 9 December 1581 ge
boren en heet Emilia Antverpiana. Het was
drife maanden oud, toen Jean Jaureguy te Ant
werpen een aanslag deed op 's Prinsen leven.
Dit geschiedde op 15 Maart 1582, de Prins werd
ernstig gewond, doch herstelde. Op 2 Mei ging
hij weer voor het eerst naar de kerk. Zijn vrouw
vergezelde hem niet. Ze lag met zware koortsen
te bed. Drie dagen later overleed zij. den Prins
zes dochtertjes nalatende.
Dit jongste kind van Charlotte de Bourbon
huwde in 1604 met Frederik Casimir. paltsgraaf
van Zweibrücken en overleed in 1657.
Nog eenmaal huwde Wil^m van Oranje. Zijn
vierde bruid was Louise de Coligny, de dochter
van den admiraal Caspar de Coligny. die in den
Bartholomeusnacht werd omgebracht. Het huwe
lijk werd gesloten in 1583.
Op 29 Januari werd er een zoon geboren op
het Prinsenhof te Delft. Het werd genoemd
naar Hendrik, koning van Navarre en Frederik,
koning van Denemarken.
Officieel heette Frederik Hendrik dus Hen
drik Frederik en In den dagelijkschen omgang
werd hij ook altijd Hendrik genoemd. Men
denke aan Huygens, die hem in zijn scheeps
praat ,.Moy Heintge" laat heeten!
Het kind was nog geen half jaar oud, toen
zijn vader te Delft vermoord werd. Louise de
Coligny bleef met twaalf kinderen uit vier ver
schillende huwelijken achter, in een berooiden
toestand. Zij verstond het, den familieband le
vendig te houden.
Haar zoon Frederik Hendrik huwde op 4 April
10)25 met Amalia van Solms; 19 dagen later
stierf Prins Maurits. Zijn jongere halfbroer werd
nu stadhouder en tijdens zijn regeering bereikte
de Hollandsche Republiek het hoogtepunt van
haar bloei. Hij veroverde Grol, Den Bosch, Ven-
lo, Roermond, Maastricht. Breda en draagt
daarom den eerenaam van Stededwinger. Zijn
regeeringsperiode is de kern der Gouden Eeuw.
Hij stierf op 14 Maart 1647.
Ziedaar in het kort de levensgeschiedenis dei-
kinderen van Willem van Oranje: een wissel
vallige geschiedenis, doch die door de grootheid
van den vader wordt beheerscht.
Omtrent 's Prinsen karakter als huisvader ge
tuigt de hoogleeraar Blok;
„In tegenspraak met zijn volkomen paradoxa
len bijnaam de Zwijger, was Willem gedurende
geheel zijn leven en het meest wel in zijn laat
ste dagen, een van de voorkomendste en vrien
delijkste menschen, welbespraakt, beroemd om
zijn innemende manieren. Hij nuttigde eiin een
voudig maal in den schoot van ziin gezin, dat
hij opvroolijkte door een stroom van opgeruimde
gesprekken. De geschiedenis van die dagen toont
geen betooverendor beeld dan dat van den ver
moeiden staatsman, die van duizenderlei staats-
verwikkelingen rust zoekt, in den familiekring,
bestaande uit zijn vrouw, zuster, zonen en doch
ters, neven en nichten het jonge volk van
verschillenden leeftijd, van Maria, nu 28 jaar
oud en zeven andere dochters van vijftien
tot drie jaar, tot het kleine jongetje van juist
vijf maanden. Het scheen dat de Prins hier rust
en veiligheid kon vinden."
Het Prinselijk Paleis te Soestdijk, waar
thans de jongste Oranje-telg het levens
licht aanschouwde, heeft reeds een respec
tabelen staat van dienst achter den rug. De
datum van stichting gaat terug tot het jaar
1674, toen Stadhouder Willem III op deze
plaats een jachtslot liet bouwen. Dit jacht
slot, dat thans ongeveer! de midden
partij van het tegenwoordige gebouw vormt,
was een betrekkelijk simpel, baksteenen ge
bouw, dat niet als zomerverblijf, doch in
derdaad als jachtslot dienst deed. Als vor
stelijk zomerverblijf was het niet in over
eenstemming met de waardigheid der
Stadhouders, die in dien tijd tot het toppunt
van hun macht waren gestegen. Maar al
was dat jachtslot betrekkelijk klein, toch
bewijzen oude prenten, dat de bouwmeester
de kunst verstond, om eenvoud en schoon
heid te laten samengaan. Het was belangrijx
minder pompeus, doch veel zuiverder van
stijl dan het tegenwoordige paleis.
Na den dood van Willem III kwam het jacht
slot Soestdijk in 1702 aan Johan Willem Friso.
die in 1711 aan den Moerdijk verdronk en zoo
bleef het slot als een erfstuk in de familie, zoo
dat er doorgaans niet regeerende leden van het
Huis van Oranje verblijf hielden. Doch vaak
ook stond het leeg, zooals dat o.m. het geval
was in den bekenden nacht van den 26en op
den 27en Juli 1787, toen een detachement onder
den Graaf van Salm een aanslag pleegde op
het Jachtslot. Deze aanval mislukte echter om
dat de bezetting, bestaande uit Hessen-Darm-
stadtsche militie, bijtijds in het geweer kwam.
Toen werd het slot gered door de onverzette
lijke trouw van den soldaat Christoffel Fuli-
mann, die op schildwacht overvallen en van alle
zijden door vijanden omringd, ondanks de waar
schuwingen toch het schot loste, dat de bezet
ting alarmeerde. Een bescheiden monument op
den hoek van Rijksstraatweg en betonweg naar
Utreeht herinnert nog aan dezen dapperen sol
daat.
In het jaar 1795, in het hartje van den Pa
triottentijd, werd het slot tot Staatsdomein ver
klaard en als logement verhuurd, met welk oe-
drijf echter, en ook toen reeds met het oog op
de tijdsomstandigheden, geen winst werd be
haald. Zoo volgde de eene exploitant op den
anderen en vaak ook stond 't onbewoond, tot
Koning Willem I opmerkte, hoe bijzonder fraai
dit gebouwtje was gelegen.
Een volksbeweging ontstond, geld werd
ruimschoots bij elkaar gebracht en daarop
werd het slot als nationaal huldeblijk aan
geboden aan den overwinnaar van Quatre-
Bras, den Prins van Oranje, den lateren
Willem II. Doch in den staat waarin het
zich bevond, was het niet wel als vorste
lijke woonplaats bruikbaar. De verbouwing
geschiedde onder leiding van de architecten
de Greeff en Reyers in het jaar 1816 en wat
zij ervan maakten was uit een oogpunt van
stijl niet veel zaaks. Het werd echter een
uitstekende woning en toegegeven moet
worden, dat het achter kalk verstopte bak
steengebouw, in zijn smettelooze blankheid,
met de wijde vlucht der gebogen zijgevels,
tegen den donkeren achtergrond van het
bosch ean ongetwijfeld f raaien indruk
maakt.
Prins Willem I naar een weinig be
kende kopergravure van Goltzius
tieuze voorstelling van 's Prinsen jeugd.
In December 1553 werd het jonge huwelijk ge
zegend met de geboorte van een dochtertje, dat,
naar de Landvoogdes, Maria werd genoemd.
Dit kind werd op 12 December met buiten
gewone plechtigheid gedoopt in de hofkapel van
het slot te Breda. Deze stad. die zich de joyeuse
entrée van het jeugdige bruidspaar nog levendig
herinnerde, zag die heugenis door de ongehoorde
weelde van het doopfeest nog ver overtroffen.
Zij ontving voor deze gelegenheid den Aarts
bisschop van Keulen binnen haar muren, zoo
mede de weduwe van den Koning van Hongarije,
die een zuster van keizer Karei V was; ook
kwam de hertpg van Savoye, de hertog van
Aerssohot en een schitterende schare vertegen
woordigers van den Nederlandsohen en van den
Duitschen adel. allen vrienden en verwanten
van den jongen vader.
Deze grootsche doopplechtigheid is 't eenige
openbare feit geweest in het leven van prinses
Maria van Oranje. Zij zou zeer jeugdig sterven.
De juiste datum van haar dood is niet bekend,
maar naar aJle waarschijnlijkheid overleed zij
reeds in haar derde levensjaar.
Zij had toen juist een broertje gekregen, dat
te Buren ter wereld kwam op 19 December 1554,
doch dat eerst op 26 Maart 1555 zou worden ge
doopt in de slotkapel te Breda, eveneens met
groote plechtigheid.
Deze oudste zoon van Willem I van Oranje
is in onze geschiedenis een tragische figuur. Hij
heeft zijn vader, wiens titel van Prins van Oran
je hij erfde, nooit mogen opvolgen in de Neder
landen.
Geboren uit een katholiek huwelijk, katholiek
gedoopt en vroom opgevoed, bleef de erfgenaam
van den Prins van Oranje levenslang trouw aan
het oude geloof. Om deze reden was hii In de
Staten niet gezien.
Op dertienjarigen leeftijd studeerde hij aan de
Universiteit van Leuven, toen de hertog van Al-
va naar de Nederlanden kwam. Nadat zijn vader
in Januari 1568 als „hoofdbewerker, helper en
medeplichtige van de opstandelingen en ver
stoorders van den vrede" was vogelvrij ver
klaard, werd Philips Willem, die toen den titel
voerde van Graaf van Buren, op verraderlijke
wijze uit Leuven ontvoerd naar Spanje, waar
koning Philips II hem gedurende negentien
jaar vasthield als gijzelaar.
Eerst in 1595 mocht hij het land zijner bal
lingschap verlaten. Inmiddels was Willem van
Oranje vermoord. De zestienjarige Prins Mau
rits van Nassau was door de Staten Generaal
tot zijn opvolger gekozen. Aan Philips Willem,
die in Spanje vertoefde en katholiek was, kon
niet gedacht worden.
Hij erfde echter het prinsdom Oranje en
Emilie van Nassau, Prinses van Portugal
trouwde in 1606 met Eleonora van Bourbon.
Eenige malen heeft hij de Nederlanden bezocht,
meestal om zakelijke regelingen aangaande het
familiebezit te treffen met zijn halfbroers Mau
rits en Frederik Hendrik. In 1608 kwam hij
naar Noord-Nederland. De Staten zagen ziin
aanwezigheid in deze gewesten echter niet graag
en ze lieten hem dit gevoelen ook heel goed
merken.
Het huwelijk van Philips Willem bleef kin
derloos. Hij overleed in 1618. Zijn titel van Prins
van Oranje ging toen over op Maurits. die tot
dan toe Maurits van Nassau had geteekend.
Zijn twee oudste kinderen heeft de Prins van
Oranje niet zien opgroeien. Het meisje moest' hij
afstaan aan den dood. den jongen aan Spanje.
Zoo begint de geschiedenis van zijn vaderschap
met droefheid en tragiek.
Het derde kind uit het huwelijk van Willem
van Oranje en Anna van Buren was wederom
een meisje, dat ter wereld kwam in Februari
1556 en evenals haar overleden zusje den naam
van Maria kreeg. De geschiedenis noemt haar
altijd ,,de oudste dochter" van Oranje en met
dubbel recht, want zij was de oudste der over
levende dochters en bovendien heeft geen der
andere kinderen zooveel voor het gezin van den
Prins beteekend als deze Maria. Vooral na den
dood van 's Prinsen derde vrouw. Charlotte de
Bourbon, is prinses Maria, die toen zes en twin
tig jaar oud was, een moeder geweest voor de
moederlooze kinderen. De Prins heeft veel van
haar gehouden. Zij huwde in 1595 met Philips,
graaf van Hohenlohe-Langenburg, een dapper
soldaat en veldheer. Zij stierf in 1616.
Willem van Oranje verloor ziin eerste gema
lin. die hij teeder bemind had, op 24 Maart
1558.
Hij was in Frankfort, toen hij het bericht van
haar ernstige ziekte ontving. Onmiddellijk
schreef hij haar. dat hij ten spoedigste zou ko
men. Hü arriveerde 20 Maart te Breda, nog juist
cp tijd om haar te zien sterven.
Doch de jeugdige weduwnaar, die het geluk
gekend had en vooral in zijn jonge jaren een
uitbundige behoefte aan levensvreugde en genot
aan den dag legde, bleef haar nagedachtenis niet
lang trouw. Een zekere lichtzinnigheid was den
nog onbeproefden Oranje ongetwijfeld eigen. Hij
knoopte een betrekking aan met Eva Eliver, die
hem In September 1559 een natuurlijken zoon
schonk, Justinus van Nassau, wiens naam in
onze geschiedenis overigens geen kwaden klank
heeft.
Hoewel Justinus bij den dood van zijn vader
slechts vijf en twintig jaar oud was. benoemden
de Staten hem tot admiraal van Holland en
Zeeland, in welke functie hij zich als dapper
zeevaarder onderscheidde. Bovendien beschikte
hij over groote diplomatieke bekwaamheden.
Tezamen met Oldanbarneveldt werd hij afge
vaardigd naar het Engelsche Hof. Hii organi
seerde voor een aanzienlijk deel de samenwer
king van onze zeemacht met de Engelsche voor
den strijd tegen de Onoverwinnelijke Vloot in
1580.
Tijdgenooten. die zonder uitzondering zijn
dapperheid prijzen, lieten daarenboven het ge
tuigenis na, dat hij handig, bekwaam en slim
was.
Het tweede dochtertje van Charlotte de Bour
bon werd op 26 Maart 1577 geboren en 30 Mei
te Dordrecht gedoopt. Zij werd het petekind van
koningin Elisabeth van Engeland.
Toen kort na deze geboorte de Prins met ziin
gemalin een reis maakte door de Noordelijke ge
westen, gaf het volk hem voor het eerst den
eerenaam „Vader Willem".
In 1595 huwde prinses Elisabeth met haar neef
Hendrik van Bouillon, prins van Sedan, den
zoon van een zuster harer moeder. Zij was de
In 1561 hertrouwde Willem van Oranje. Zijn
nieuwe bruid was Anna van Saksen-Meiszen,
dochter van den keurvorst Maurits van Sak
sen. Toen zij vijftien jaar oud was, had zij haar
beide ouders verloren. Haar tante, prinses Anna
van Meiszen. voedde haar op. Het schijnt, dat
deze opvoeding te vreugdeloos is geweest, in ie
der geval werd het karakter van Anna van Sak
sen erdoor versomberd. Zij was zeker niet de
ideale vrouw voor den Prins, die dit huwelijk met
een Duitsche prinses mede uit politieke overwe
gingen aanging en tijdens de bruidswerving op
vreemde wijze had geschipperd met de religie.
Tegenover Philips van Spanje hield hij zich
streng Katholiek, tegenover de ooms van
Saksen deed hij allerlei concessies aan het Lu
theranisme, Het huwelijk is een ware tragedie
geworden. Anna van Saksen bedroog den prins
met een hoveling. Jan Rubens, den vader van
den schilder. Oranje heeft zich van haar laten
scheiden. Zij had hem toen vier kinderen ge
schonken.
Het oudste was een dochter Anna, die :.n
ter wereld kwam. Zij trouwde in 1587 met haar
oudsten neef, Willemv Lodewijk van Nassau, een
zoon van Jan van Dillenburg. Maar zij stierf
reeds in het eerste huwelijksjaar 1588. Kinderen
liet zij niet na.
In December 1564 schonk Anna van Saksen
het leven aan een zoontje, Maurits, dat met
groote praal werd gedoopt volgens den eere-
dienst van de Katholieke Kerk. Bij deze gele
genheid bleek echter, dat de verhouding tus-
schën de ouders niet meer geheel ongeschokt
was. Nog scherper kwam dit tot uitdrukking,
toen het kind In zijn tweede levensjaar over
leed. De moeder, die toen reeds de eerste ver
schijnselen vertoonde van haar latere krank
zinnigheid, liet geen enkel blijk van droefenis
merken, toen zij haar zoontje verloor.
Prins Maurits in 1589
moeder va,n den beroemden maarschalk Turen-
na, die door Bossuet werd opgenomen in de Ka
tholieke Kerk. Prinses Elisabeth overleed in
1642.
Te Antwerpen werd op 31 Juli 1578 Charlotte's
derde dochter geboren, die den naam ontving
van Catharina, 's Prinsen zuster, en Belgica ge
noemd werd omdat zij het petekind mocht zijn
van de Staten Generaal.
In 1596 huwde zij met Philips Lodewijk II,
graaf van Hanau Münsterberg. Zij overleed in
1648.
Doch in 1567. toen Oranje de wijk nam uit
Brussel wegens de komst van den hertog van
Alva, droeg zijn echtgenoote het derde kind
onder het hart. Het was wederom een zoon. die
op 14 November 1567 op den Dillenburg geboren
werd en ook den naam Maurits ontving, naar
Anna's vader, den keurvorst van Saksen. Hij
studeerde te Heidelberg en daarna op kosten van
de Staten te Leiden. Toen zijn vader vermoord
werd was Maurits zestien jaar oud. Hij werd
het volgend jaar benoemd tot stadhouder van
Holland en Zeeland; in 1586 veroverde hij Axel
en dit was het begin van een roemrijke militaire
loopbaan. Hij vormde een groot en sterk leger.
Breda werd verrast, Zutfen, Deventer, Nijmegen,
Delfzijl, Hulst, Steenwijk, Koevorden, Geertrui-
üenberg en Groningen op de Spaanschen ver
overd. De grondslagen van den bloei der Repu
bliek 'zijn tijdens Maurits' regeering gelegd. In
het godsdienstige was hij onverschillig. Zijn
overgang van het Lutheranisme naar het Calvi
nisme ging met zeer weinig overtuiging gepaard.
Zijn karakter was stug en hard. Hii vertoonde
minder den aard en de bekwaamheden van zijn
vader dan de karaktertrekken van zijn moe
ders vader, keurvorst Maurits van Saksen. Een
groot veldheer, was hij een middelmatig staats
man, hetgeen in zijn conflict met Johan van
Oldenbarneveldt tot uitdrukking kwam.
Prins Maurits bleef ongehuwd. Hij stierf op
23 April 1625 zonder wettige nakomelingen. In
het stadhouderschap werd hii opgevolgd door
zijn halfbroer Frederik Hendrik.
Een der merkwaardigste figuren onder de kin
deren van Willem den Zwijger is ongetwijfeld de
vierde dochter van Charlotte de Bourbon, die
den naam harer moeder kreeg en Flandrina ge
noemd werd, omdat de Staten van Vlaanderen
haar tot petekind namen. Zij werd geboren op
28 Augustus 1579 te Antwerpen. Slechts 'n jaar
is zij in het ouderlijk huis geweest. Een nicht
van haar moeder. Madeleine de Long-Vie vroeg
het kind gedurende eenigen tijd te mogen ver
zorgen te Poitiers. De moeder stemde toe. Doch
Charlotte Flandrina was nog in Frankrijk toen
haar moeder overleed en uit medelijden hield
de nicht het kind bij zich in het klooster Para
eiet te Poitiers. Hier werd het in den Katholie
ken godsdienst opgevoed. Toen zij een jong
meisje was, trad zij in het klooster en deze doch
ter van een gevluchte abdis, na den sluier te
hebben aangenomen, werd nu zelf abdis van
Poitiers en muntte uit door deugd, Zii stierf in
1640.
Het vierde kind van Anna van Saksen en Wil
lem van Oranje werd in April 1569 te Keulen
geboren; zii had een tragische jeugd, want haar
eigen moeder heeft ze nauwelijks gekend en met
haar beide stiefmoeders, Charlotte de Bourbon
en Louise de Coligny kon zii het niet goed vin
den. Ook voor haar broer Maurits, dien zij te
autoritair vond, had zij geen groote genegen
heid. Het grootste deel van haar kinderjaren
bracht zij op den Dillenburg door, bij haar oom,
Jan van Nassau. Wegens haar studielust werd
zij „la docte Amélie" genoemd. Zij werd te Deo
Haag, zeer tegen den zin van prins Maurits. ten
huwelijk gevraagd door don Emanuel van Portu
gal, een zoon van koning Antonio, die slechts 'n
blauwen Maandag geregeerd had. Don Emanuel
was vurig katholiek. Prins Maurits deed wat hij
kon om het huwelijk te beletten. Op 7 November
1597 had de katholieke huwelijksinzegening
plaats in een der vertrekken van het Binnenhof.
Doch de Staten-Generaal dwongen de jeugdige
bruid tot een scheiding. Er volgde een spannende
avonturenroman, die eindigde met de hereeni-
gjng van beide gelieven. Zij vestigden zich te
Delft, maar weldra kwam de armoede in hun
gezin met acht kinderen; de Staten moesten een
toelage geven om in hun levensonderhoud te
voorzien.
Het huwelijk bracht aan prinses Emilie niet
het, gewenschte geluk. Haar man verliet haar om
in Spaanschen dienst te treden. In 1627 trok
hij uit Nederland weg, naar Prangires bij Ge-
nève, waar hij stierf in 1628.
Prinses Emilie, de zuster van Prins Maurits,
is een der meest deerniswekkende, maar ook een
van de meest romantische gestalten onder de
kindèren van den Zwijger.
9. Louise Juliana
Op 12 Juli 1575 werd in de Sinte Catharijne-
kerk te Den Briel door den predikant Taffi,n 't
huwelijk ingezegend van Willem van Oranje met
Charlotte de Bourbon, de dochter van Louis de
Op de vraag, hoeveel kinderen Prins Wil
lem I van Oranje gehad heeft, en hoeveel
van die kinderen nog in leven waren, toen
de kogel van Balthasar Gheeraerdts hem
trof, zaï menjg Nederlander, ook onder de
meer ontwikkelden, het antwoord schuldig
blijven!
Het is wel merkwaardig, dat men den
Vader des Vaderlands, die in zoo menig op
zicht de volle belangstelling van den histo
ricus verdient, zoo zelden afgeschilderd ziet
als den vader van zijn gezin.
Hoe komt dat?
De voornaamste reden is zeker, dat Wil
lem van Oranje, die ook In zijn particuliere
bestaan talrijke stormen moest trotseeren,
nooit al zijn kinderen bijeen heeft mogen
zien. Hij had er vijftien, en daarvan waren
er bij zijn dood nog twaalf in leven. Zij wa
ren voortgekomen uit vier verschillende hu
welijken: drie zonen en negen dochters. Drie
kinderen waren op jeugdigen leeftijd ge
storven. Bovendien had de Prins een na
tuurlijken zoon.
Het lijkt ons wei de moeite waard, eens
iets op te halen uit de geschiedenis van al
die prinsjes en prinsesjes, wier lot zoo ver
schillend is geweest. Een der kinderen stierf
te jeugdig om een geschiedenis te hebben
gehad.
Toen de Prins van Oranje achttien jaar oud
Was, trad hü in het huwelijk met Anna van
Fgmond. gravin van Buren, de dochter van een
der rijkste en meest hooggeplaatste Nederland-
sche edelen, Maximiliaan van Egmond. Zij was
evenals haar bruidegom geboren in het jaar
1533.
Hun huwelijksfeest was het meest luisterrijke
dat in die jaren in Nederland werd gevierd. De
prins van Oranje was een schitterend hoveling
van keizer Karei V, wiens volle vertrouwen hij
genoot. Zijn faam was in opkomst. Hij had van
neef, René de Chalons, het prinsdom Oran
je geërfd, terwijl hij voortkwam uit het oude
geslacht van de Nassau's, welks historie met de
Nederlandsche geschiedenis ten nauwste verwe
ven was. Zijn bruid was eveneens van zeer aan
zienlijke afkomst. Heel de hoogere adel van de
Nederlanden was dan ook op de bruiloft tegen
woordig. Acht dagen lang zag het volk de schit
tering van festün en wapenspel. Maar 't hoog
tepunt van het feest was de kerkelijke plech
tigheid met haar prachtig ceremonieel. Want
bruid en bruidegom waren den Katholieken
godsdienst toegedaan en wij hebben geen reden
°m te twyfelen, of ze maakten zich ernst met
deze overtuiging, al was de Prins meer een man
tan de wereld dan een religieuze natuur.
Op 29 Maart 1552 deed het jonge paar zijn
feestelijke intrede binnen de stad Breda, waar
het, oude familiekasteel van de Nassau's stond.
Een luisterrijk onthaal viel beiden ten deel.
Daarna vestigden zij zich op het kasteel en de
Jonge Prins beleefde er een der mooiste en rus
tigste perioden van zijn leven. Hij was een
grand seigneur, een goed echtgenoot, een schit
terend gastheer, een weelderig vorst en naast
hem leefde zijn betrekkelijk stille, maar leven
dige gade, een voorname vrouw, die ieders aan
dacht trok door haar frissche schoonheid, doch
Wier gemoed eerder geneigd scheen naar de in
getogenheid dan naar den luister van de hof-
Weelde. Zeker heeft zij zich in haar omgeving
biet op den voorgrond gedrongen.
Al spoedig werd echter haar jonge echtgenoot
van haar zijde weggeroepen. Hii moest naar het
leger. Uit zijn briefwisseling spreekt de groote
genegenheid, welke hij zijn gade toedroeg. HU
blaakte zich bezorgd, dat zü zich tijdens zijn
afwezigheid te eenzaam zou voelen en schreef
haar, dat ze zich het gezelschap van haar moe
her en grootmoeder voor eenigen tiid moest
Verzekeren. De gedachte, dat dit huwelijk van
Oranje niet gelukkig zou zijn geweest, door en
kele auteurs verspreid, wordt met kracht be
streden door prof. A. A. van Schelven. Die ge
dachte is zeker niet in overeenstemming met de
feiten, maar vindt haar grond in een tenden-
