De Paus doet een beroep op de
leiders der volkeren
mm
Duitschers vragen zich af:
„Wat gaat er gebeuren?"
De geheimzinnige
reizen van Csaky
Een antwoord van
Rome aan Hitier?
WEEKPROGRAMMA
BOOTDIENSTEN
Het nieuws van heden
OORLOG KAN WORDEN
VERMEDEN"
BEVOLKING ONGERUST
OVER DEN TOESTAND
DRUKKE MANOEUVRES
IN SEPTEMBER
CIANO IN ALBANIË
VEREENIGDE katholieke pers
WJREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V, DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
ZONDAG 20 AUGUSTUS 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21951
tjWij blijven vertrouwen, dat de
leiders der volkeren niet deze
zoo zware verantwoordelijk
heid op zich zullen laden"
Vrede gegrondvest op
gerechtigheid
Hongaarsche regeeringskringen
nemen een volkomen terug
houdendheid in acht
Ook Hongkong wordt
geïsoleerd
^ededeeling van den Japanschen
woordvoerder
GOUVERNEUR VAN INDO
CHINA NAAR SINGAPORE
ENT. REESBUREAU „HOLLAND'
De conferentie te Oslo
Geschillen moeten op vreedzame
wijze geregeld worden
Henderson naar de
motorrennen
m
liA'WJSÊ
.J.
De nieuwe schipbrug, welke voor het verkeer tusschen Danzig en Oost-Pruisen over
geopend
MM
De bladen staan vol met verhalen
over mishandeling en vervolging
van Duitschers door Polen
Groeiend pessimisme
in Rome
Duitsche gruwelverhalen
"4m**
Bij de groote legeroefeningen in Oost-Engeland stootte een gemotoriseerde af-
decling plotseling op een opgeblazen brug. Onze foto toont een der officieren, die
den auto verlaat om zich van de situatie op de hoogte te stellen
Conferentie te Danzig
Italië treft voorzorgs
maatregelen
„Geef Berlijn kans tot
edelmoedigheid"
Het Weer
Duitsche vraag aan Italië zou voor
Berlijn ongunstig zijn
beantwoord
Berichten over bezetting van
Slowakije tegengesproken
Von Neurath
Egyptische delegatie
in Turkije
Belangrijke besprekingen verwacht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Hij kondigt een spoedig bezoek
van Mussolini aan
NIEUWE KAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
CASTEL GANDOLFO, 19 Aug.
(Stefani). Z. H. Paus Pius XII heeft
Vanmorgen in plechtige audiëntie
een groep pelgrims uit Venetië ont
vangen. Dezen waren ter gelegen
heid van de 25e herdenking van den
sterfdag van Paus Pius X naar Rome
gekomen.
De Paus beschreef de groote per
soonlijkheid van Zijn voorganger en
wees er op, dat het uitbreken van
den oorlog Zijn einde verhaast heeft.
Daarna zeide hij:
„Op dit oogenblik, waarop Ons hart weer van
Vrees vervuld wordt, hebben wij alles gedaan,
Wat mogelijk was, om het oorlogsgevaar te
keeren en mede te werken voor de vestiging
Van een hechten vrede, gegrondvest op gerech
tigheid en in staat om de vrijheid en eer dei
volkeren te waarborgen. Binnen de grenzen van
Ie mogelijkheid en de taak van Onze Apos
tolische missie, hebben Wij andere werkzaam
heden en andere zorgen veronachtzaamd. Wij
hebben Onszelf voorzichtigheid en reserve op
gelegd, om de actie voor den vrede niet moei
lijker of onmogelijk te maken, want Wij zijn
ons welbewust van alles wat Wij op dit ge
bied in het belang van de Kerk en de geheele
menschheid moeten verrichten.
Wij willen en kunnen de hoop
niet opgeven, dat een conflict voor
komen kan worden, een conflict dat,
naar het zich laat aanzien, het vorige
conflict in vernieling en geestelijke
en zedelijke ineenstorting nog verre
zal overtreffen.
Wij blijven vertrouwen, dat de
leiders der volkeren, op het oogen
blik waarin de hoogste beslissing
moet worden genomen, niet de zoo
zware verantwoording op zich zul
len laden door hun toevlucht te
nemen tot geweld.
Doch Onze verwachtigen gaan hooger dan
naar de wijsheid en goedheid der menschen,
Onze blik richt zich naar den almachtigen en
barmhartigen God, Die den volkeren wijsheid
geeft en de harten en geesten der regeerders
kent.
Wij willen vandaag op dezen gedenkwaar-
digen dag met alle katholieken der aarde en
ook vereenigd met zoovelen die buiten de Kerk
leven, doch van goeden wil zijn en naar den
vrede verlangen, God bidden, dat Hij een einde
moge maken aan den oorlog in de landen,
waar gestreden wordt en dat Hij ons allen In
Zijn goedertierenheid nieuwe en enorme con
flicten bespare. Moge het God behagen, dat op
deze wereld, die als een zee door een orkaan
bewogen wordt, de vrede, de kalmte en de
eendracht van volkeren en naties terugkeeren,
die wij telkens weer met vernieuwden aandrang
van Hem blijven afsmeeken."
BOEDAPEST, 19 Aug. (Havas). Ten aan
zien van de besprekingen van minister
Csaky neemt men in Hongaarsche regee
ringskringen een volkomen terughoudend
heid in acht. Men verwijst opnieuw naar
het officieele standpunt, zooals dit door
Horthy is uiteengezet, n.l. dat Hongarije'
een hartelijke samenwerking wenscht met
Italië, Polen en Duitschland en de betrek-
hingen wenscht te verbeteren met alle mo
gendheden, in het bijzonder met zijn nabuur
landen.
De regeering-Telek.i zoo zegt men voorts, zou
Geenszins bereid zijn om de vrijheid van han
delen en de onafhankelijkheid van Hongarije
Rfijs te geven.
Alleen in sommige politieke kringen loopt het
Berucht over een mogelijke toetreding van Hon
garije tot de alliantie RomeBerlijn.
Dit Rome meldt Reuter: Ofschoon ten aan
een van de besprekingen tusschen Mussolini,
^ïano en Csaky de grootste reserve in acht
Benomen wordt, acht men het waarschijnlijk.
Qat hfe Duitsche druk op Hongarije, dat tot dus-
^eire steeds door Italië gesteund is, het voor
aards te onderwerp van gesprek is geweest.
In tegenstelling met de berichten volgens
"leke Csaky naar Boedapest is vertrokken, wordt
ïerr,omen, dat hij per vliegtuig naar Ncord-
alië is gegaan, waar hij tot Maandag zal blij-
-en om rust te nemen.
KANTON, 19 Aug. Naar het Japansche pers-
kfi'eau Domei meldt, heeft de woordvoerder
eer Japansche troepen in Zuid-China ver
gaard, dat Engeland Tsjang Kai Sjek kan hel-
k®h, zooveel het wil, doch dat Japan het noodig
8al achten Hongkong van het aangrenzende
^hineesche gebied te isoleeren om de ravitail-
Eei'ing van het Chineesche leger langs dezen
te onderdrukken. De woordvoerder zeide
te betreuren, dat daaruit voor de bevolking
Britsche kolonie moeilijkheden konden
°°rtkomen.
Kanoi,
van Inao-China, Brevié, is heden uit
19 Aug. (Havas)De gouverneur
jeitr
vertrokken naar Saigon, waar hij zich
^schepen voor Singapore.
14-d. JEUGDREIS LOURDES f 59.50. Vertrek
28 Aug., 11 Sept.
9-d. JEUGDREIS ZWITSEREAND 159.50
Vertrek 2 Sept.
8-d. FIETSTOCHT ARDENNEN f 29.50
3 September.
9-d. FIETSTOCHT BELGIë EN ENGELAND
f 37.50, 26 Augustus.
14-d. GEZELSCHAPSREIS LOURDES f79.50
Vertrek 28 Aug., 11 Sept.
5-d. PARIJS f 37.50, 4 September.
9-d. GEZELSCHAPSREIS ZWITSERLAND
I 67.50. Vertrek 2 Sept.
DEN HAAG
ft*
Laan van Meerdervoort 176
OSLO, 19 Aug. (Havas). De conferentie eer
interparlementaire unie heeft eenstemmig een
gisteren ingediende motie aangenomen, waarin
de mogendheden worden herinnerd aan hun
verplichtingen om hun geschillen vreedzaam te
regelen. Op voorstel der Britsche delegatie be
sloot de conferentie, met het oog op den ernst
van den internationalen toestand!, den tekst
van de motie telegrafisch over te brengen aan
de regeeringen die bij de unie zijn aangesloten,
alsmede aan Hitier en de Sovjet-Unie.
LONDEN, 19 Aug. (Reuter). Naar aanlei
ding va.n sommige persberichten, dat de Brit
sche ambassadeur te Berlijn, Henderson, naar
Salzburg gaat voor een bespreking met Hitier,
verneemt Reuter van officieele kringen te Lon
den, dat de ambassadeur wel naar Salzburg
gaat, doch om er de motorrennen bij te wonen,
waaraan ook eenige afgevaardigden van het
Britsche leger deelnemen. De ambassadeur had
reeds geruimen tijd geleden tot dit bezoek be
sloten.
den Weichsel is aangelegd is Zaterdag
BERLIJN, (Reuter). In welinge
lichte Duitsche kringen verwacht
men, dat er „iets" zal gebeuren
vóór het partijcongres op 2 Septem
ber te Neurenberg bijeenkomt. Zij
gronden deze meening op het feit,
dat de Duitsche bladen dagelijks
schrijven, dat de toestand onhoud
baar is en dat een oplossing der
kwestie-Danzig niet lang kan wor
den uitgesteld.
De propaganda-campagne kan moeilijk nog
drie weken op deze hoogte gehouden worden.
De „man in the street" herinnert zich leven
dig wat er een jaar geleden gebeurd is en wacht
af wat er gaat gebeuren. In het beste geval
krijgt Hitler Danzig zonder slag of stoot en in
het ergste geval wordt Europa in een oorlog
verwikkeld.
Uit gesprekken met hooge Duitsche ambte
naren valt op te maken, dat Berlijn er nog
steeds aan twijfelt, of Engeland werkelijk voor
Polen zou willen gaan vechten.
Intusschen zijn te Neurenberg ruim 80.000
Duitsche werklieden dagelijks bezig met het
oprichten van een enorme tentenstad, welke
350.000 bezoekers moet herbergen tijdens het
partij-congres.
In scholen en andere openbare gebouwen
zullen nog 170.000 meer bevoorrechte bezoekers
gehuisvest worden, als partijleiders, politiebe
ambten, vrouwelijke bezoekers en 16.000 leden
van „Kraft durch Freude".
De hoogste politieke leiders en de buiten-
landsche gasten zullen hun intrek nemen in de
hotels en de beschikbare particuliere huizen.
Tot regeling van het enorme verkeer zal de
gewone politie met 1000 S.S.-mannen versterkt
worden, en zullen 1.000 trambestuurders uit
Berlijn. Weenen en andere groote steden wor
den aangevoerd. Vanuit alle Duitsche gouwen
zijn circa 2600 Hitlerjongens hun jaarlijkschen
opmarsch naar Neurenberg begonnen. Voor hel
eerst zal het Sudetengebied op het congres ver
tegenwoordigd zijn.
In de Duitsche bladen verdringen de ver
halen over beweerde vervolgingen van Duit
schers in Polen vrijwel elk ander nieuws. Er
wordt beweerd, dat Duitschers in de gevangenis
worden gefolterd, dat zij worden opgejaagd met
bloedhonden, uit hun huizen worden gesleept,
door volksmenigten en politie worden mishan
deld en met geweld naar het binnenland wor
den gevoerd. Alle Duitsche organisaties, aldus
beweren de bladen verder, worden stelselmatig
ontbonden en het leven wordt haar onmoge-
■SSBWW*»-"
lijk gemaakt. Berlijnsche bladen hebben cor
respondenten naar de grens gezonden en pu-
bliceeren, wat zij ooggetuigenverhalen noemen,
omtrent het jacht maken met behulp van zoek
lichten in de bosschen, benevens interviews
met ontsnapten. De berichten zijn doorspekt
met bittere uitlatingen aan het adres van
Engeland, „dat Polen in zijn brutaal terrorisme
steunt". Tot dusverre is van eenige Duitsche
actie in dit opzicht niets gebleken, doch het
gevoel bestaat, dat de publieke opinie weldra
genoegzaam door de propaganda zal zijn be
werkt om een volgenden stap mogelijk te maken
Verder publiceeren de bladen den Italiaan-
schen perscommentaar, waarin gezegd wordt
dat Polen ook nu nog met Duitschland kar:
onderhandelen, indien dat direct gebeurt.
Dit vormt echter een tegenstelling tot een
artikel getiteld „Rome-Berlijn-Tokio", dat
naar men gelooft door von Ribbentrop geschre
ven is en waarin betoogd wordt, dat de mo
gelijkheid van rustige bespreking der Duitsch-
Poolsche vraagstukken nauwelijks bestaat.
Te Berlijn beseft ieder, dat de spanning haai
hoogtepunt bereikt, doch niemand weet wat er
zal gaan gebeuren. Daardoor is er plaats voor
allerhande geruchten en voor praatjes, die we)
tot zenuwachtigheid moeten leiden.
Het volkt krijgt te hooren, dat de toestand
meer dan rijp is voor een oplossing en het
weet, dat het iederen morgen bij het ontwaken
kan gewaar worden, dat met die oplossing
een begin gemaakt is, zooals dat ook met de
bezetting van Tsjecho-Slowakije en Memel het
geval geweest is. Wel beseft het volk, dat de
toestand thans veel en veel gevaarlijker is dan
in Maart.
Terwijl zoo de onderlinge wrijving over
Danzig blijft voortduren en de toestand zich
meer en meer toespitst, hebben Chodacki,
Greiser en Burckhardt Zaterdag opnieuw
een bespreking gehouden, zoowel over het
douane-vraagstuk als over den status van
de Vrije Stad. Gemeld wordt, dat de be
sprekingen ten aanzien van het laatste on
derwerp op het doode punt zijn gekomen.
Bij de opening van de nieuwe brug over den
Weichsel heeft de vice-president van den Senaat
in zijn toespraak onder meer gezegd, dat op de
brug voor alle Danzigers ongeschreven te lezen
staat: „Wij willen tot het Rijk terug".
In Rome slaat men de ontwikkeling van
den toestand met bezorgdheid gade.
Het weekeinde wordt gekenmerkt door een
voortdurend groeiend pessimisme ten aan
zien van Danzig. Men gelooft algemeen, dat
Italië een algemeene conferentie tot het
bereiken van een oplossing, die door de vier
voornaamste mogendheden gegarandeerd
zou worden, zou toejuichen, doch anderzijds
beseft men, dat Duitschland noch Polen be
lang zou hebben bij een conferentie, die
wellicht geen bevrediging zou brengen.
Openlijk wordt de meening verkondigd,
dat Duitschland na annexatie van Danzig
geen verdere twistpunten met Polen zou op
werpen, doch in fascistische kringen maakt
men zich allerminst de illusie- dat de demo
cratische staten niet vastbesloten zouden
zijn zich tegen daden van geweld te ver
zetten. De besprekingen, die Mussolini met
de militaire chefs heeft gehad, toonen aan,
dat Italië alle voorzorgsmaatregelen voor een
mogelijken oorlog treft.
De officieuze „Relazioni International!"
schrijft: „Wij komen tot het laatste bedrijf van
het drama. Ernstige incidenten kunnen verwacht
worden in verband met de onherstelbare uit
dagingen van het door de westelijke mogend
heden aangemoedigde Polen. Zooals bij alle
menschelijke gebeurtenissen kan echter ook hier
een onverwachte factor in het spel komen en
de ontwikkeling in gunstigen zin wijzigen. Men
mag dus niet zeggen, dat men regelrecht naar
een gewelddadige oplossing gaat, zonder dat die
vermeden kan worden, want tenslotte zou een
of ander nieuw feit voldoende zijn om een wen
ding ten gunste van den vrede te verzekeren
Het blad acht het niet uitgesloten, dat
en dit is wellicht het nieuwe feit, waarop
het zinspeelt Rusland denkt over toe
nadering tot Duitschland. Polen zou evenzeer
door Rusland als door Duitschland bedreigd
worden.
Het orgaan besluit aldus: „Het blijft wen-
schelijk, dat Parijs en Londen zoo spoedig mo
gelijk iets dopn om het onherstelbare te voor
komen. Laat men Danzig tot het Duitsche rijk
doen terugkeeren. Op die voorwaarde alleen zou
Duitschland er wellicht in toestemmen edel
moedig te worden.'5
H VOOR HET GEHEELE LAND:
zwakke, overdag tijdelijk matige, Noord- 5=
Oostelijke tot Oostelijke wind, helder tot
lieht of half bewolkt. In het Zuiden en
E= Oosten warm tot zeer warm met eenige
j= onweersneiging. In het Westen en Noor-
den warm droog weer.
BERLIJN, 19 Aug. (Reuter).
Zaterdagavond werd te Berlijn ver
nomen, hoewel dit niet officieel
werd bevestigd, dat de Italiaansche
ambassadeur Zaterdag een bezoek
aan Hitler te Berchtesgaden heeft
gebracht. Naar verluidt heeft hij het
antwoord op een te Salzburg ge
stelde vraag gebracht. Dit antwoord
zou ongunstig zijn.
Hoewel dit bericht niet officieel bevestigd is,
staat wel vast dat de Italiaansche ambassadeur,
Attolico, door München gereisd is om zich naar
het kasteel Fuschl bij Salzburg te begeven.
BERLIJN, 19 Aug. (Reuter). Zaterdag
avond werd te Berlijn medegedeeld, dat van
10 tot 18 September in Saksen aan de
Noord-Westelijke grens van het protectoraat
uitgebreide manoeuvres met gemotoriseerde
afdeelingen gehouden zullen worden.
Uit bevoegde Duitsche bron worden alle be
richten tegengesproken betreffende een bezet
ting van Slowakije door Duitsche troepen en de
vestiging van een militair commando in Bra
tislava. Men verklaart, dat er in Bratislava uit
sluitend een Duitsche militaire missie is, die
samenwerkt met oe Slowaaksche autoriteiten.
Bratislava valt voorts buiten de bij verdrag be
paalde beschermingszone, waarin zich Duitsche
garnizoenen bevinden.
Niettemin zijn volgens de „News Chronicle"
50.000 Duitsche soldaten in Slowakije aangeko
men, die de stellingen aan de Slowaaksch-
Poolsche grens bezet hebben.
Tevens zouden 60 a 70 wagons met ijzer-
draad zijn aangekomen en zou de Slowaaksche
regeering uit Berlijn bevel gekregen hebben den
aanleg van wegen in de richting van de Pool
sche grens te bespoedigen.
Het Poolsche blad „Kurjer Polski" voorziet
in een correspondentie uit Praag de mogelijk
heid' van het aftreden van Von Neurath en de
instelling van een semi-protectoraatsbestuur in
Bohemen en Moravië, gelijk aan dat in Slowa
kije.
Zulk een gebaar, aldus dit blad, zou een be
wijs moeten zijn van Hitiers vredelievende ge
zindheid en van zijn grootmoedigheid jegens
het Tsjechische volk.
ISTANBOEL, 19 Aug. (Reuter). De Egyp
tische militaire delegatie, die te Ankara
besprekingen met de Turksche legerautori-
teiten zal houden en de Turksche militaire
organisatie zal bestudeeren, is te Istanboel
aangekomen.
Aan de komende besprekingen wordt groote
beteekenis toegekend. Men betoogt, dat Turkije
en Egypte deel uitmaken van het vredesfronc
met zijn stelsel van wederkeerigen bijstand en
met Engelanc! en Frankrijk zullen optreden als
de bewakers van de veiligheid in de Middel-
landsche Zee.
Zondag: Kagermeer, vertrek 10 min. voor twee
v.a. Z.B, Spaarne Prijzen f 1,25 en f 0,80
Maandag: Kagermeer, vertrek 1.30 uur
v.a Koudenhorn f 1,25 en f 0.80
Dinsdag: Marken en Volendam, vertrek 8,30 uur
v.a. Koudenhorn f 2,00 en f 1,25
Woensdag: Kagermeer, vertrek 1.30 uur
v.a. Koudenhorn f 1,25 en f 0,80
De mooie Vechtstreek, vertrek 9 uur
v.a. Koudenhorn f 1.25 en f 0.90
Donderdag: Marken en Volendam, vertrek 8,30 u.
v.a. Koudenhorn f 2,00 en f 1,25
Vrijdag: Kagermeer, vertrek 1.30 uur
Alphen a. d. Rijn, vertrek 10 uur
v.a. Koudenhorn f 1.25 en f 0.90
De dienst naar Muiden is vervallen.
Kinderen ben 10 jaar half geld. Gratis afhalen
per auto vanaf uw woning (behalve Zondags).
H. J FEIJE, KANTOOR RAVELINGSTEEG 13
TEL 11292 HAARLEM
De H. Vader doet een beroep op de
leiders der volkeren.
De Italiaansche ambassadeur te Berlijn
zou een bezoek aan Hitier hebben ge
bracht te Berchtesgaden.
Ongerustheid in Duitschland en Italië
over de ontwikkeling van den toestand.
Graaf Ciano te Tirana aangekomen.
Boedapest zwijgt over het doel van
Csaky's reizen.
Ruim veertigduizend dienstplichtigen
voor 1940.
Beurs van New York: Stemming ge
makkelijk.
O
Inschikkelijkheid
Wat is een beetje inschikkelijkheid
een groot maatschappelijk goed! In
onze samenleving hebben we inschik
kelijkheid brood noodig. Wanneer er
een groot gezelschap tezamen is, moe
ten we allen ivat voor elkander over
hebben. Het zijn niet de groote din
gen, die 't 'm doen. Juist in de klei
nigheden, in vriendelijkheid, in be
leefdheid, in wat „inschikken" voor
een ander schuilt het geheim van een
prettige stemming, een harmonische
samenwerkingeen prettig leven. We
behoeven niet breed-uit in tram of
trein te zitten, als we voor één plaats
betaald hebben. We behoeven niet
alles beter te willen hebben, bij ande
ren vergeleken. We moeten wat voor
elkander over hebben. We dienen in
de gewone samenleving van allen dag,
in onzen omgang met anderen, in
onzen arbeid, in heel het leven in
schikkelijk weten te zijn. Dan maken
we het voor anderen, maar ook voor
ons zelf, beter!
TIRANA, 19 Aug. (Stefani). Graaf
Ciano is per vliegtuig uit Rome in de
hoofdstad van Albanië, Tirana, aangeko
men.
Men verneemt, dat hij der Albaneesche be
volking heeft aangekondigd, dat Mussolini bin
nenkort een bezoek aan Albanië zal brengen.
Ciano is later naar Durazzo vertrokken.
Koning Victor Emmanuel heeft aan graaf
Ciano in Tirana het volgende telegram verzon
den:
„Nu gij den snellen vooruitgang gaat con-
stateeren van het nieuwe met Italië vereenig-
de Albanië, wensch ik u opnieuw geluk met uw
groote verdiensten, en verleen ik u de orde van
de „Annonciade".
Het zal u een troost zijn de versierselen te
ontvangen, welke wijlen uw vader reeds gedra
gen heeft, die een voorbeeld was van gehecht
heid en trouw aan het vaderland en aas Mijn
Huis". x
Stand op Zondag 1 uur v.m. 761.3
Vorige stand 76235
