De Fuehrer toonde weinig tegemoetkoming De Oslo-Staten willen alle vrijheid en vrede bewaren Britsche verplichtingen tegenover Polen doen Duitschland niet afzien van vitale nationale belangen Heden radiorede van Halifax Eenstemmigheid te Brussel Duitsch - Russisch pact geteekend Ministerraad weer bijeen Het nieuws van heden VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DONDERDAG 24 AUGUSTUS 1939 - OCHTENDBLAD VLIEGTUIGEN DOOR POLEN BESCHOTEN? Koning Leopold doet een dringend beroep op het geweten der volkeren ten gunste van een vrede in rechtvaardigheid Koning Leopold spreekt BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27Vi ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DÉ N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21957 BERCHTESGADEN, 23 Aug. (D.N.B.) Op verlangen van de Britsche regeering heeft Hitier heden op den Berghof den Britschen ambassadeur sir Neville Henderson ontvangen. De ambas sadeur overhandigde den Führer een schrijven van den Britschen eersten minister, dat in gelijken zin was gesteld als het gisteren uit gegeven communiqué omtrent de kabinetszitting. De Führer liet er bij den Britschen ambassadeur geen twijfel over bestaan, dat de door de Britsche regeering aangegane verplich tingen Duitschland geen aanleiding kunnen geven om af te zien van de behartiging van vitale nationale belangen. Van welingelichte, niet-Britsche zijde heeft de correspondent van Reuter vernomen, dat het bezoek van Henderson aan den Führer slechts zeer kort heeft geduurd. Henderson had mets anders te doen dan Hitier een mededeeling te overhandigen en er was geen aanleiding, om langer te blijven voor een bespreking. Volgens bericht uit Parijs deelde de Fransche minister president mede, dat de regeering in verband met den internationalen toestand besloten heeft de reeds genomen militaire maatregelen te voltooien, door nog meer soldaten onder de wapenen te roepen. Verder hebben zich volgens Havas de Fransche bewoners in Duitschland tot de Fransche ambassade te Berlijn gericht met de vraag of het geraden was langer in Duitschland te blijven. De ambassade heeft hierop hen, die niet door dringende verplichtingen weerhouden worden, aangeraden Duitschland te verlaten. Sano Mach eischt directe inwilli ging van Slowaaksche eischen tegenover Warschau Amerikanen betuigen sympathie met Polen Hitler's reisplan Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiMinmiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^ iiiui Fransche Verdedigingsraad bijeen Welles zegt: naar Europa Ga niet Slowaaksche verlangens Duitsche pers blijft hitsen i .Een paai panorama van Danzig, de s tad waaromheen zich de internationale &nanning thans concentreert. MOSKOU, 23 Aug. (D.N.B.). Von Ribbentrop heeft heden middag in tegenwoordigheid van den Duitschen ambassa deur te Moskou, Von der Schu- Ienburg, een onderhoud van drie uur gehad met Molotof en Stalin. Hij heeft zich Woensdagavond om 10 uur naar het Kremlin begeven, om de besprekingen voort te zet ten. De onderhandelingen zijn geëindigd met een accoord over een niet-aanvalspact tus schen Duitschland en Sovjet- Rusland, dat door Von Ribben trop en Molotof in tegenwoor digheid van Stalin en den Duitschen ambassadeur is on derteekend. Internationale toestand besproken, maar geen mededeelingen naar buiten gedaan NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inoez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 45 cent per regel. BtJ contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" rie de rubriek DANZIG, 23 Aug. (D. N. B.J Het Duit sche verkeersvliegtuig „Aon Bieberstein", dat hedenmiddag 12 uur van het vliegveld Tempelhof naar Danzig en Koningsbergen is vertrokken, werd vanmiddag op den tocht naar Danzig te 14.28 uur buiten het Toolsche gebied in de nabijheid van de grens van Danzig door Poolsche luchtdoel- artillerie beschoten. De piloot, kapitein Gutschmidt, heeft be ticht, dat de projectielen in de onmiddel lijke nabijheid van het toestel zijn ont ploft. Met evenveel voorbehoud als het voor taande bericht publiceeren wij het volgende, eveneens van D. N. B.: Het driemotorige groote vliegtuig DA-BHF Va-n de Deutsche Lufthansa is hedenmiddag na Min vertrek van Danzig naar Berlijn op 20 ki- '"lOeter van de kust op een hoogte van 1500 Meter boven de Oostzee door Poolsche kust- Mltterijen en door een Poolsch oorlogsschip ''Schoten. De bemanning van het vliegtuig be- S'°hd uit vliegerkapitein Boehner, mecano Nickel en telegrafist Suppa. Voorts bevonden *'ch zeventien passagiers aan boord, waaronder V'er kinderen. Indien bovenstaande berichten juist zijn, Saat het om zeer ernstige misslagen van Poolsche zijde. Intusschen echter verklaar de het Poolsche Telegraafagentschap Woensdagavond, dat het gemachtigd is bericht van het Duitsche Nieuwsbureau 'ogen te spreken, volgens hetwelk op twee Hüitsche passagiersvliegtuigen door Polen kevuurd zou zijn. Een dergelijk incident Meeft zich volgens PAT niet voorgedaan. A'order bericht PAT over een incident dat gl°n Dinsdagmiddag aan de Foolsch-Duitsche tge'is heeft voorgedaan. Drie Duitsche solda- Waren bij K ty nadden zich Of ar zij den eigenaar van een molen vroegen geen Duitsche deserteurs had opgemerkt. Poolsche grenspatrouille arriveerde ter gebatse en sommeerde de Duitschers het grond- Sch*d te verlaten. Deze antwoordden met O J3ij de hierna volgende schietpartij een Duitsche soldaat licht gewond. De gt:; a'en van de rijksweer trokken zich vervol- ^Ohdterug' hun gewonden kameraad medene- Eerwacht wordt dat Hitier uit Berchtes- Waren bij Kluczno over de grens gekomen hadden zich op Poolsch gebied begeven, »ar gaden te Berlijn zal terugkceren aleer zich naar Tannenberg begeeft. hij Eveneens wordt bericht dat Zaterdag a.s. aan den vooravond van de herdenking van den slag bij Tannenberg, de opperbevelhebber van het leger generaal von Brauchitsch van 19.30 tot 20 uur Duitschen tijd voor de Duitsche radiozenders een toespraak houden zal tot de soldaten van het Rijksleger. Volgens een Reuter-bericht uit Berlijn is van AVoensdagochtend zes uur tot Zaterdag avond acht uur het vliegen boven de oostgrens van Duitschland aan beide zijden van den cor ridor verboden. Te Londen werd officieel medegedeeld dat de Koning Woensdagavond uit Balmoral naar Lon den zal gaan. Morgen zal in het Buckingham Palace een Privy Council worden gehouden. Verder heeft de Amerikaansche ambassa deur Kennedy Woensdagmiddag een bezoek gebracht aan het Foreign Office. Dit bezoek duurde drie kwartier. Ook werd te Londen een nieuwe regeling uit gegeven der minimumpremies voor oorlogsrisico buiten de „Warrisks Cargo Pool". Deze regeling zal van toepassing zijn op alle schepen die mor gen of daarna zullen vertrekken. De nieuwe pre mies toonen een grootere verhooging dan die, welke in Juni waren uitgegeven, in het bijzon der ten aanzien van rei sen naar de Middelland- sche Zee en naar en van de Zwarte Zee en de zee van Marmora. Schepen onder Duitsche en Italiaanse!.vlag zijn van de regeling uitheslo- VOOR HET GEHEELE LAND: Meest zwakke wind uit Noordelijke rich- tingen, nevelig tot licht- of halfbewolkt, =j nog kans op regen- of onweersbuien, warm weer. ten Verzekeringen voor deze schepen kunnen afgesloten worden door de assuradeurs naar eigen verkiezing. Uit Parijs bericht Havas: Na een bespreking te hebben gehad met den Poolschen ambassa deur te Parijs heeft minister-president Dala- dier een bijeenkomst van den permanenten na- tionalen verdedigingsraad gepresideerd, welke te zes uur vanavond bijeen is gekomen. De vergadering werd bijgewoond door mi nister van Buitenlandsche Zaken Bonnet, den minister van Marine Campinchi, en minister van Luchtvaart Guy la Chambre, de generaals Gamelin en Colson, admiraal Darlan en den controleur-generaal Jacomet. Na de vergadering heeft Daladier nog een bespreking met Bonnet gehad. Sumner Welles heeft volgens Reuter ver klaard, dat het staatsdepartement den bur gers der Vereenigde Staten aanraadt niet n&ar Europa te gaan, tenzij zulks onver mijdelijk is, dit „in verband met den zeer onzekeren staat va.n zaken aldaar". Verder is, naar Havas uit AVarschau bericht, aldaar een betuiging van Poolsch-Amerikaan- sche vriendscnap gehouden. De ambassadeur van de Vereenigde Staten, Biddle Drexe), heeft vanochtend aan Moscicki 23 vaandels overhan digd, welke door alle staten van de Vereenigde Staten zijn gezonden. De ambassadeur ver klaarde, dat deze vaandels een bewijs zijn van de bewondering en de liefde van het Ameri kaansche volk voor Polen. Te Bratislava werd naar aanleiding van het Duitsch-Russische pact een betooging genou- den, die door duizenden werd bijgewoond. De chef voor de propaganda Sano Mach hield een redevoering, waarin hij er den nadruk op legde, dat de Slowaaksche politiek de eenig juiste richting heeft ingeslagen, toen zij on danks alle mopperaars de Duitsche vriendschap als het eenige wezenlijke fundament voor de Slowaaksche zelfstandigheid heeft verworven. Het Slowaaksche volk heeft zich tot een bond genoot gewend, die vandaag machtig is en mor gen nog machtiger zal zijn. Mach wees er ten slotte op, dat de Siowaken hun gebiedsdeelen terug e,schen niet morgen, maar direct. „Wat ons werd geroofd, nemen wij met harde hand terug." Na den chef voor de propaganda sprak de leider uet Duitsche volksgroep, ing. Karmasin, die wees op de trouwe wapen broederschap tusschen Duitscners en Slowaken. Thans gaat het niet meer om de eigen toekomst, doch om die der broeders, aie onder matelooze terreur moeten smachten. Ook voor hen zal het uur der bevrijding slaan. De aandacht van de Duitsche pers was Woensdag uitsluitend gewijd aan het bezoek van Von Ribbentrop aan Moskou, benevens aan de verscherping van de Poolsche terreur tegen de Duitschers in Polen. In groote slagzinnen wordt gewezen op de ellende van de Duitsche grens bevolking. Ook de historische ommekeer, aldus schrijft de „Angriff", die het pact met Sowjet-Rusiand vormt, doet Polen niet tot bezinning komen. De „Volksduitschers" ondergaan een van dag tot dag in brutaliteiten en verschrikkingen toenemende behandeling, die iederen Duitschen volksgenoot de vuisten doet ballen. De „Deut sche AUgemeine Zeitung" noemt deze zaken het gevolg van de Engelsche blanco-volmaeht aan Polen. LONDEN, 23 Aug. (Reuter). De Brit sche minister van Buitenlandsche Zaken, lord Halifax, zal morgen in het nationale program uit Downingstreet een redevoe ring van 10 minuten uitspreken. Verwacht wordt d^t de radiotoespraak naar de Vereenigde Staten en andere lan den zal worden uitgezonden. rr<:-> Koning Leopold van België, die gisterenavond een dringend beroep op alle volkeren deed am den vrede te bewaren BRUSSEL, 23 Aug. Hedenmid dag te kwart over vijf heeft het mi nisterie van Buitenlandsche Zaken te Brussel een communiqué uitgege ven over de conferentie der Oslo- staten, waarvan hier de officieele Vlaamsche tekst volgt: „In Juni 1938 zijn Zweden, Noorwegen, Fin land, Denemarken. Ne derland, Luxem burg en België, te Kopenhagen door hun mi nisters van Buitenlandsche Zaken vertegen woordigd, overeengekomen om het onderlinge contact door onderzoek var. de vraagstukken van gemeenschappelijk belang te handhaven Bovendien hebben zij bevestigd, dat zij, wat hen betreft, bereid zijn metterdaad mede te werken aan elke internationale verzoenings poging in een geest van onpartijdigheid en onafhankelijkheid ten aanzien van de ver schillende groepen van mogendheden. Aldus zijn de moreele banden, welke tusschen deze natiën bestaan, en welker buitenlandsche politiek doordrongen is van dezelfde beginse len: leven voor den vrede en de wil om in een conflict slechts ter verdediging van de eigen bedreigde onafhankelijkheid tusschenbeide te komen, bevestigd. Uit een dergelijke gelijksoor tige houding tegenover het internationale vraagstuk en uit de eensgezindheid, welke door hun gehechtheid aan dezelfde beginselen is geboren, is tusschen deze landen een gemeen schap van belangen ontstaan in de kritieke omstandigheden, welke wij thans beleven. Dit is de reden, waarom deze staten in gemeenschappelijk overleg besloten hebben een samenkomst te houden te Brussel, waarop zij vertegenwoordigd zijn door hun ministers van Buitenlandsche Zaken. Deze zelfde mogendheden hebben bij monde van hun vertegenwoordigers hun instemming betuigd met de bewoordingen van dê ver klaring, die Z. M. de Koning der Belgen vandaag zal afleggen in naam van de hoof den der betrokken staten. De beraadslagin gen die zoo even hebben plaats gehad, hebben den wil bevestigd van de vertegen woordigde staten met elkander contact te houden voor de vrijwaring hunner gemeen schappelijke belangen." Wij laten hier den officieelen Nederland- schen tekst volgen van de radiorede, wel ke de Koning der Belgen te 8.20 uur Nederlandschen tijd voor den Belgischen omroepzender N. I. R. heeft gehouden; „De verklaring, waarvan ik voorlezing ga doen, wordt afgelegd in het paleis te Brus sel in tegenwoordigheid van de ministers van Buitenlandsche Zaken en uit naam der staatshoofden van de Oslo-groep. De wereld beleeft een tijdperk van zoo danige spanning, dat elke normale samen werking onder de staten onmogelijk dreigt te worden. Groote mogendheden treffen maatregelen die bijna gelijk staan met de mobilisatie hunner gewapende macht. Moe ten de kleine mogendheden niet vreezen het slachtoffer te worden van een eventueel conflict waarin zij, tegen liun eigen wil in, zouden worden medegesleept, niettegen staande hun politiek van^onbetwistbare on afhankelijkheid cn hun vasten wil onzijdig te blijven? Zijn ze er niet aan blootgesteld het voorwerp te worden van buiten hen om getroffen schikkingen? Zelfs zonder dat er vijandelijk heden geopend worden wordt de wereld door een economische instor ting bedreigd. Alom heerschen wan trouwen en argwaan. Onder onze oogen vormen zich de strtjdkampen, stellen de legers zich op, wordt een afschuwelijke strijd in Europa voor bereid. Gaat ons werelddeel zelf moord plegen door zich te storten in een ontzettenden oorlog, waarin er noch overwinnaar noch overwon nene zou zijn, maar waarin alle gees telijke en stoffelijke waarden, door de beschaving van eeuwen gescha pen, ten onder zouden gaan? De oorlogspsychose dringt alle huizen binnen, en alhoewel de openbare meening er zich zeer goed van bewust is welk een ondenkbare ramp een volkenstrijd voor de gansche menschheid zou beteekenen, laat zij zich meer en meer over aan de gedachte dat wij er onvermijdelijk in medegesleurd zullen worden. Het is van be lang tegen een zoo noodlottige gelatenheid op te kómen. Is er een volk wij leggen hier sterk den nadruk op dat zijn kinderen den dood wil inzenden om aan andere natiën het recht op het bestaan te ontnemen dat het voor zich zelf op- eischt? Stellig zijn de belangen van alle staten niet alle dezelfde. Maar zijn er wel belangen die niet op vredelievende wijze tot overeenstemming kunnen gebracht worden, en kan dat niet on eindig vee] beter vóór dan na een oorlog? Dat het geweten der wereld wakker worde. Het ergste kan nog vermeden worden, maar de tijd dringt. De evolutie der gebeurtenissen kar. weldra elk rechtstreeksch contact nog moeilijker maken. Dat men zich niet vergisse. Wij weten dat het recht, om te kunnen leven, op een hechten grondslag moet steunen, en de vrede d'en wij wenschen is de vrede welke berust op den eer bied van alle staten. Een duurzame vrede kan niet gevestigd zijn op de macht maar enkel op een zedelijke orde. Gebiedt niet de wijsheid op dit oogenblik een eind te stellen aan den strijd met woor den, aan ophitsingen en bedreigingen, ten einde te besluiten om over de gestelde vraagstukken te beraadslagen? Wij vormen plechtig den wensch dat de mannen, waar van de loop der gebeurtenissen afhangt, bereid zullen zijn hun geschillen en eischen te onderwerpen aan 'n onderhandeling, in gezet in eÉn geest van broederlijke samen werking. Het is uit deze overwegingen dat ik in naam van Z. M. den Koning van Denemarken, den president der Fmsche Republiek, H. K H. de Koningin der Nederlanden, Z.M. den Koning van Noorwegen, Z. M. den Koning van Zweden, en in mijn eigen naam, ieder onzer in overeen stemming handelend met zijn regeermg, dezen oproep doe. Wij drukken de hoop uit dat an dere staatshoofden hun steun bij den onzen zullen voegen, bezield door dezelfde zorg voor den vrede en de veiligheid van hun volkeren. Straks zullen honderden millioenen men- schen van harte mèt ons zijn om den wed loop naar den oorlog te stuiten. Mogen degenen in wier handen het lot der De ministerraad is hedenavond om tien uur bijeengekomen ter bespreking van de internationale politieke situatie. De buitengewone ministerraad, die te 10 uur begon heeft geduurd tot des nachts kwart voor een. De vergadering werd bijgewoond door alie ministers met uitzondering van Jhr. De Geer. minister-president, die wel in ons land maar niet in Den Haag vertoeft, Van Boeijen, minis ter Binnenlandsche Zaken en mr. Van Kleffens, minister van Buitenlandsche Zaken, die de con ferentie der Oslo-staten te Brussel bijwoont. Het gerucht dat deze buitengewone minister raad werd gehouden drong zeer .spoedig na 10 uur in de Residentie door. Geleidelijk aan zag men het aantal toeschouwers voor het ministe rie van Algemeene Zaken adn den Kneuterdijk groeien. Het meerendeel bleef tot het einde wachten. Op vragen aan enkele ministers ge steld antwoordden deze geen mededeelingen ta kunnen doen. Tijdens de zitting van het Kabinet waren me de aanwezig dr. Reijsiger, secretaris van het departement van Algemeene Zaken en mr. Fockema Andreae, commies van dit departe ment. Na afloop van de zitting vernamen wij nog, dat het niet in de bedoeling lag een communi qué over het verhandelde uit te geven. Dit feit kan men als een niet ongunstig teeken beschou wen. Waren er ingrijpende besluiten genomen, zoo meende men in officieele kringen, dan zou zeker iets over de maatregelen zijn gepubliceerd Hitier neemt een Ayeinig tegemoetkomen de houding aan tegenover de boodschap der Britsche regeering. Frankrijk roept nog meer militairen on der de wapenen. De Fransche ambassade te Berlijn raadt Franschen aan Duitschland te verlaten. Lord Halifax zal hedenavond een radio rede uitspreken. Koning Leopold pleit in een radiorede ten gunste van den vrede. Communiqué over de besprekingen der Oslo-staten te Brussel. Woensdagavond is de ministerraad weer bijeen gekomen ter bespreking van de internationale situatie. Aanslag op den wethouder van Sociale Zaken te Heesch (N.-Br. Pastoor C. J. Oomen, uit Bergen op Zoom, overleden. New-Yorksche beurs: scherpe inzinking; slot flauw. O wereld berust deze gevoelens beantwoorden en den door hen menigmaal uitgedrukten wensch verwezenlijken, de moeilijkheden, die hen scheiden op vredelievende wijze te regelen. En dat de ramp, die de menschheid be dreigt, vermeden worde.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1