Beroep van Roosevelt
op Hitier en Moscicki
Nederlands onzijdigheid onbeperkt
f
Graaf Ciano met onbekende
bestemming afgereisd?
#s
Beiden staatshoofden verzocht geschillen
op te lossen door onderhandelingen,
door een scheidsgerecht of door
een bemiddelaar
m
Verdeeling van
Polen beoogd?
Instemming te Rome met de
oproepen tot vrede
Het nieuws van heden
PRESIDENT ZELF GEEN
BEMIDDELAAR
MACHTIGING AAN DE
INDISCHE REGEERING
HEVIGE CYCLOON IN
NOORD-AFRIK'
DE NEDERLANDERS TE
ROME
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27K ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD M€T OCHTEND- EN AVOND-EDITtE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1939 - AïOiföEL'J
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 2196©
President Roosevelt heeft, na een conferentie met Cordell
Huil en Sumner Welles, een tweede beroep gedaan om den vrede
te bewaren, thans tot Rijkskanselier Hitier en den President der
Poolsche Republiek, Moscicki.
Hij dringt er bij beide staatslieden op aan, hun geschillen
op te lossen hetzij door onderhandelingen, hetzij door ze te onder
werpen aan een onpartijdig scheidsgerecht, hetzij door het aanwijzen
van een bemiddelaar.
Noch Roosevelt, noch eenig ander lid der Amerikaansche
regeering biedt zich aan voor de rol van bemiddelaar.
Zoowel Polen als Duitsch-
land souverein
De boodschap aan Moscicki
1
Roosevelt biedt zich niet
als bemiddelaar aan
De indruk te Washington
In verband met de afkondiging van de voor-mobilisatie begaven zich vele soldaten
hedenmorgen naar hun standplaatsen. Bij vele stations was er een druk beweeg
van militairen
De regeeringspersdienst deelt mede:
Hier en daar zijn in de buitenlandsche pers meenings-
uitingen opgenomen, die twijfel zouden kunnen doen
ontstaan ten aanzien van den onwrikbaren wil van
Nederland om in voorkomend geval 's Lands onzijdig
heid met name ook in de lucht, naar alle zijden,
welke dan ook, te handhaven.
Voor zulken twijfel bestaat niet de allergeringste grond.
Met alle te zijnen dienste staande middelen zal
Nederland zijn onzijdigheid in een gewapend conflict,
mocht het uitbreken, ook en met name in de lucht,
onbeperkt en tegenover iedereen handhaven.
Berlijn en Moskou zouden hier
omtrent tot overeenstemming
zijn. gekomen
Mussolini ingelicht
Voor 't aangaan van verzekerings
overeenkomsten
I.
Victor Emmanuel dankt Roosevelt
Het Weer
Langs de geheele Poolsche grens zijn talrijke versperringen aangelegd,
kuilen kunnen zoowel voor dekking als voor tank-vallen dienst doen
BEVEILIGING VAN MUSEA
Talrijke slachtoffers
Alle openbare gebouwen te Amsterdam
zijn thans onder bewaking gestéld. In
de hal van het Hoofdpostkantoor staat
een schildwacht van de Vrijwillige
Burgerwacht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Aangeraden om naar het Vader
land terug te gaan
tr^i muumiimiiiii uizZ
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bi] contract sterk verlaagde prijzen Voor
de Ideine annonces „Omroepers" zie de rubriek
In zijn beroep op Hitier verklaart Roosevelt,
dat hij zich opnieuw tot Hitier wendt, in het
stellige geloof dat de zaak van den vrede
Welke de zaak van de menschheid zelve is
boven alle andere overwegingen staat. Roose
velt heeft de hoop, dat de oorlog, welke voor
de deur staat en du» de rampspoed van alle
volken, thans nog zal kunnen worden afgewend.
Daarom dringt hij er in allen ernst bij Hitier
op aan en op dezelfde wijze bij den president
van Polen dat de regeeringen van Duitsch-
land en Polen bij gemeenschappelijke overeen
komst er in zullen toestemmen af te zien van
iedere positieve daad van vijandigheid, zulks
voor een nader vast te stellen redelijken tijds
duur en dat zij eveneens bij gemeenschappelijke
overeenkomst er in zullen toestemmen de ge
schillen, welke tusschen haar zijn gerezen, door
een der drie volgende methoden op te lossen:
1. Door directe onderhandelingen.
2. Door onderwerping van deze controversen
aan een onpartijdige arbitrage, waarin zü
beide vertrouwen kunnen hebben; of
3. Door middel van een procedure van ver
zoening, waarbij als bemiddelaar („conci
liator" of „moderator") zal worden ge
kozen een onderdaan van een'der Ameri
kaansche republieken, die geen van alle-
in eenige betrekking staan tot of deel
nemen aan de Europeesche politieke aan
gelegenheden.
Aangezien zoowel Polen als Duitschland sou
tere ine regeeringen hebben, zal natuurlijk elke
hatie, wanneer men het eens wordt in te gaan
op
een der drte aangegeven oplossingen, er in
moeten toestemmen de onafhankelijkheid en
territoriale onschendbaarheid van den ander
volledig te eerbiedigen.
Het volk van de Vereenigde Staten is eens
gezind in zijn verzet tegen de politiek van mi
litaire verovering en overheersohing, het is
°ok eensgezind in het verwerpen van de these,
®at eenige regeering of eenig volk 't recht heeft
2ijn doel te bereiken door middpl van een actie,
Welke 'n onbeperkt aantal millioenen menschen
ln een oorlog zou storten, welke zou
leiden tot ellende en lijden voor alle naties ter
Wereld, oorlogvoerenden zoowel als neutralen,
Wanneer de bedoelingen en oogmerken, voor zoo-
Ver zij rechtvaardig en redelijk zijn, ook be-
reikt kunnen worden door vreedzame onder
handelingen of onpartijdige arbitrage.
Namens het volk der Vereenigde Staten, al-
hus gaat de boodschap aan Hitier verder, en
Ik geloof in naam van de vredelievende man
ben en vrouwen van heel de wereld, doe ik een
beroep op u, om toe te stemmen in een op
lossing der tusschen uw regeering en Polen oe-
staande geschillen door de aanvaarding van
eeh der alternatieve methoden, die ik me heb
Voorgesteld. Ik behoef nauwelijks te herhalen, dat
Wanneer de regeeringen van Duitschland en
^olen den wil hebben de geschillen op vreed-
2ame manier, zooals voorgesteld is, op te los-
de regeering der Vereenigde Staten nog
steeds bereid is haar deel bij te dragen in de
°Plossing van problemen, welke den wereldvrede
111 gevaar brengen, in den vorm, zooals uit-
^hgezet in mijn boodschap van 14 April.
®e boodschap aan president Moscicki is korter
11 luidt als volgt:
>.De duidelijke ernst van de bestaande crisis
egt de dringende verplichting op aan allen alle
vn°gelijke middelen na te gaan, welke 't uitbreken
an een algemeenen oorlog zouden kunnen voor-
k°ttien."
Met dit voor oogen gevoelt Roosevelt zich ge-
6chtvaardigd zekere mogelijke wegen aan te
®6>'en, welke voor een oplossing zouden kunnen
°j'den overwogen.
.Roosevelt zet hierna dezelfde mogelijkheden
°°r een oplossing uiteen als in zijn boodschap
an Hitier en voegt daaraan toe:
2 "Mocht gij er toe besluiten een oplossing te
.eken langs den weg van deze methoden dan
e nt gij verzekerd zijn van de meest oprechte
p Volkomen sympathie der Vereenigde Staten
11 hun volken."
..^ooxeve^t doet een beroep op Moscicki zich
liid.
ehs het onderzoek dezer mogelijkheden te
President Roosevelt
onthouden van iedere positief vijandige daad en
hij besluit:
„Het is, naar ik denk, voor u welbekend, dat
ik namens de Vereenigde Staten sprekend, iede-
ren invloed ten gunste van den vrede heb uit
geoefend en zal blijven uitoefenen.
In iedere natie groot op klein wenscht
men van hoog tot laag den vrede. De naties
zoeken geen militaire veroveringen. Zij erkennen
dat geschillen, eischen en tegeneischen van tijd
tot tijd tusschen naties naar voren zullen komen,
doch dat al dergelijke geschillen, zonder uitzon
dering, kunnen worden opgelost door een vreed
zame procedure, wanr.eer de wil daartoe aan
beide zijden bestaat."
Stephen Early de particuliere secretaris van
president Roosevelt, heeft tegenover de pers nog
doen uitkomen, dat de president noch een der
andere leden van de regeering der Vereenigde
Staten zich aanbiedt voor de rol van bemidde
laar.
De voorstellen van den president beteekenen
niet, dat hij een nieuw „München" op het oog
heeft.
De eerste indruk in politieke kringen re Was
hington na de publicatie der boodschappen van
Roosevelt aan Hitier, Moscicki en aan den
Koning van Italië overigens merkt men ver
schil in den toon der boodschappen is dat
de president voortgaat met de politiek aange
vangen sedert de crisis van September, om
geen mogelijkheid ongebruikt te laten om een
oorlog te voorkomen. Men ziet er ook den
wensch van Roosevelt in zijn publieke meening
in te lichten en te hergroepeeren en op deze
wijze bijna alle argumenten te ontnemen aan
de isolationisten, door het aan een agressor over
te laten zelf de wijze aan te geven, waarop hij
al dan niet op dit laatste beroep ten gunste
van den vrede zal antwoorden.
In de kringen van het Witte Huis doet men
m.
De Berlijnsche correspondent van
de Times meldt, dat volgens berich
ten uit betrouwbare, doch niet offi-
cieele bron Duitschland en Rusland
tot overeenstemming zijn gekomen
over een verdeeling van Polen.
Rusland zal, volgens het Duitsch-
Russische plan het Poolsche grond
gebied tot aan de „Wilson-lijn" in
Oost-Polen krijgen en Duitschland
Danzig, den Corridor en Poolsch
West-Silezië.
Op Roemenië wordt door Berlijn
en Moskou de grootst mogelijke
druk uitgeoefend, om zich los te
maken uit het vredesfr£nt, doch als
koning Carol hardnekkig blijft wei
geren, dan zal Rusland Bessarabië
nemen.
Volgens deze inlichtingen zal het
gebied van Teschen, dat na de over
eenkomst van München aan Polen
werd afgestaan, weer bij Moravië
worden gevoegd.
Duitschland zou tenslotte hebben
beloofd zijn ambities t.a.v. expansie
in de Oekraine op te geven.
Wat Polen zelf betreft zyn
Duitschland en Rusland blijkbaar
van plan een „Congres-Polen" te
vormen, dat wel- „onafhankelijk"
zou zijn, maar geen diplomatieke
vertegenwoordigingen in het buiten
land zou mogen hebben.
uitkomen, dat Roosevelt door een neutralen
scheidsrechter voor te stellen, niet zijn naam
of dien van eenig lid van zijn kabinet naar
voren brengt en op deze wijze de gedesinteres
seerdheid van zijn regeering bewijst.
De boodschap aan Hitier werd Donderdag
avond om tien uur twintig pl.t. overhandigd,
opdat zij tijdig genoeg voor haar publicatie Hit-
Ier zou bereiken.
Voorts wordt vernomen, dat vóór de bood
schap aan den Koning van Italië werd
overhandigd, deze gelezen werd door Mus
solini, hetgeen den algemeenen indruk be
vestigt, dat Roosevelt zich eerst tot Italië
had gewend, omdat hij meende, in dat land
den wil te hebben opgemerkt geen avontuur
te trotseeren en dat hij hoopte in den per
soon van den Koning en in de Italiaansche
regeering een bemiddelaar te vinden.
BUITENZORG, 25 Augustus (Aneta).
Heden zijn per Staatsblad de regelingen af
gekondigd ten einde de regeering te mach
tigen tot het aangaan van verzekeringsover
eenkomsten op #iet terrein van scheep- en
luchtvaart, in geval van oorlog, oorlogs
gevaar of in andere buitengewone omstan
digheden.
Onze Romeinsche correspondent seint ons hedenmiddag:
De Romeinsche ochtendbladen bespreken op een opvallende plaats
en met instemming de woorden door den Paus gisteren gesproken. In ge
lijken zin spreken zij ook over de rede van Koning Leopold.
De Popoio di Roma en de Piccolo voegen daar nog het beroep aan
toe, dat Roosevelt op Koning Victor Emmanuel deed.
Dit moet des te merkwaardiger genoemd worden, waar hier van dit
beroep, zooals wij gisteren reeds meldden, met een groot scepticisme kennis
t
werd genomen.
Mag men hier verband leggen met een hardnekkig gerucht, dat hier
gaat, volgens hetwelk graaf Ciano met onbekende bestemming is afgereisd?
Men vraagt zich af, of de reis van graaf Ciano, wanneer zij ten minste
een feit is, verband houdt met Roosevelts beroep op Koning Victor
Emmanuel.
Feit is, dat graaf Ciano gisteren bij den Koning was en men zegt nu,
dat hij daarna niet in Rome is teruggekeerd.
Koning Victor Emmanuel heeft den ambassadeur der Vereenigde
Staten verzocht, zijn hartelijken dank te willen overbrengen aan president
Roosevelt voor diens boodschap. Hij heeft verklaard, deze aan de Italiaan
sche regeering te zullen voorleggen..
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiijf
De
Helder tot licht of half bewolkt, droog
warm weer, behoudens eenige kans op
onweer, zwakke tot matige wind uit
Oostelijke richtingen.
Zon op 5.56 onder 20.07. Licht op 20.37. E
Maan op 17.29 onder 1.35. V.M. 29 Aug.
Ter beveiliging van de kunstschatten worden
door de directeuren der Rijksmusea voorzorgs
maatregelen getroffen. Zij zijn gemachtigd des-
gewenscht de musea te sluiten. Ook voor de
Rijksarchieven zijn schikkingen gemaakt
Het Mauritshuis te Den Haag is inmiddels
voor het publiek gesloten.
CONSTANTINE (Algiers) 25 Aug. (Havas)
Een cycloon van zeldzame hevigheid heeft gis
teren de buurt van Tocqueville geteisterd. Er
zyn 50 slachtoffers, voor het meerendeel inboor
lingen. Telefoon- en telegraaflijnen zijn ver
nield. Militairen zijn ter plaatse aangekomen.
Volgens de eerste berichten zou een hagelbui
zijn neergekomen in dit gebied, waardoor de
Oueds werd overstroomd en de tenten van no
maden werden meegesleurd. Vooral het dorp
Colbert heeft geleden. Te Tocqueville zijn ware
stortregens gevallen, waardoor groote schade aan
de huizen werd aangebracht en 21 slachtoffers
te betreuren zijn.
Graaf Ciano zou met onbekende bestem
ming uit Rome zijn afgereisd.
Tokio protesteert te Berlijn wegens het
pact met Moskou.
President Roosevelt doet een beroep op
Hitier en Moscicki.
Berlijn en Moskou zouden tot overeen
stemming zijn gekomen over een ver
deeling van Polen.
Benoemingen in het bisdom Breda.
Het Hoogwaardig Episcopaat roept het
katholieke volk op tot het houden van
een algemeenen bid- en boetedag op
Zondag 27 Augustus.
Machtiging aan de regeering in Ned.-
lndië voor het aangaan van verzeke
ringsovereenkomsten op het gebied van
scheep- en luchtvaart.
Het Kabinet is hedenmorgen wederom
bijeengekomen.
Fransche renners niet naar de wielerkam
pioenschappen.
Een der slachtoffers van de ketelontplof
fing te Hoogkerk overleden.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
hedenmiddag:
De Nederlandsche legatie te Rome heeft al
eenige dagen geleden de in Italië niet uit hoofde
van dringende bezigheden verblijvende Neder
landers aangespoord, om naar het Vaderland
terug te keeren.
Van de buitenlandsche journalisten alhier
heeft er nog geen een de wijk genomen, ook
de Polen niet. Het aantal Poolsche journalisten
is zelfs met twee toegenomen.
Wij vernemen, dat de Nederlandsche gezant
te Rome, dr. J. B. Hubrecht, die in het vader
land op vacantie vertoefde, ijlings naar zijn
post in Rome is terug gekeerd.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 59.06
Vorige stand: 59.07
