ART I S
Engeland volkomen eensgezind
K
In het schemeruur tusschen
oorlog en vrede
Noodlottige beslissing nadert
Is er een uitweg?
ONBEGRENSDE
MOGELIJKHEDEN
Beek ontvangt
ambassadeurs
GEHEELE VOLK STAAT
ACHTER DE REGEERING
BRITSCHE VAARWATERS
VERSPERD
Buitenlandsch Overzicht
Uitwerkingen van het
Duitsch-Russische pact
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1939
derven en Kroaten zijn
het thans eens
Nuntii naar hun posten
terug
Men verwacht, dat Chamberlain
wellicht nog vóór het uitbreken
van een oorlog zijn kabinet
zal reconstrueeren
Woorden van den Paus
maken diepen indruk
De aankomst van Von Ribbentrop te Berlijn, waar hij door Rijkskanselier
Hitier en Rijksminister Goering werd verwelkomd (telegrafischovergebrachte foto)
Hoewel Polen zich geen vrees laat
aanjagen, zal het zich toch
evenmin tot provocaties
laten verleiden
„De maat is vol"
schrijft Duitsche pers
TREINBOTSING BIJ
SOUTHPORT
kh°NDEN> 25 Augustus (Havas) In Enge-
Va 0 2iJn vanochtend bij Lirkby. op 13 kilometer
Barrow gelegen, twee treinen die van
r'?o rt Lancashire) naar Cumberland re-
3j J?et elkander in botsing gekomen. Er zijn
t)^~ ~onden naar het ziekenhuis te Barrow en
Van Ulverston overgebracht.
Beslissende uren
mmwZondag a.s. bid- en
boetedag
Oproep van het Neder-
E landsch Episcopaat
Duitsch vliegtuig door Poolsch
afweergeschut gedwongen
te landen
Grensincidenten
Duitsch oorlogsschip
in Danzig
Sovjet-parlement komt
Maandag bijeen
SPOORWEGONGELUK TE
OOSTENDE
De moordaanslag
te Stein
De vermiste 2800 gulden verbrand
S5S
Tot voor zeer kort hadden de Ver-
eenigde Staten van Noord-Ameri-
ka een onbetwist monopolie in
Europa n.l. de reputatie en den titel van
het „land der onbegrensde mogelijkhe
den". Aan dit monopolie is thans een
einde gemaakt en dat is zeer pijnlijk
Voor Amerika, dat verzot is op allerlei
tecords, ook dat der onbegrensde moge
lijkheden. Het nationaalsocialistische
t>uitschland van Adolf Hitler en de bols
jewistische Unie van Sovjetrepublieken
Van dictator Stalin hebben dit record,
dit monopolie gebroken door het door
hen zelf als een volstrekte onmogelijk
heid voorgestelde niet alleen tot moge
lijkheid, maar zelfs tot werkelijkheid te
blaken. Wat een maand geleden nog als
een beleediging van een bevriend
staatshoofd zou zijn opgenomen, is
thans een hulde geworden aan de han
digheid, de „Realpolitik" van hetzelfde
bevriende staatshoofd.
Hitier heeft in de ure des gevaars
6rooten verzoendag gevierd met den
dictator der Russische terreur Stalin,
öe ideologische doodsvijanden hebben
elkander logisch gevonden en voor tien
jaar lang en desgewenscht nog langer
een pact afgesloten, waarbij zij beloven
elkander niet te zullen aanvallen, niet
te zullen deelnemen noch rechtstreeks
hoch zijdelings aan combinaties, welke
tegen een van beide zouden zijn gericht,
®n onderling geregeld overleg te plegen
Over alle gemeenschappelijke belangen.
Een soortgelijk tienjarig pact sloot Hitier
ongeveer vijf jaar geleden met Polen.
En wat heeft dat gebaat? Wanneer men
hu oude Duitsche nationaalsocialistische
kranten ter hand neemt en in de ergste
schimpaan vallen op Sovjet-Rusland de
boorden bolsjewieken, Russen, Sovjet
onz. door Polen vervangt, krijgt men een
getrouw beeld van wat de Duitsche re
geering thans haar onderdanen over de
ï"olen te gelooven voorhoudt. Men zou
haast geneigd zijn te gaan meenen, dat
hien zich van zekere zijde beijvert zoo-
*eel mogelijk verdragen te sluiten, om-
hat ze toch niets waard zijn, en men de
Zekerheid wil hebben van een voldoen
den voorraad papier voor mogelijke ver-
Scheurwoede-aanvallen. Getrouw aan
hun groote voorbeelden, die zij op de hie
len plegen te volgen, hebben de natio-
haal-socialistische en de communistische
Pers zich hier te lande vereenigd tot een
Pnisono-koor ter bejubeling van de ge-
hiale eenheid der ideologische tegendee-
len, die tot stand werd gebracht. Het is
eigenlijk een gelukkig verschijnsel, dat
de meest ongerijmde mogelijkheden tot
kerkelijkheden gerijmd kunnen worden,
l^at biedt tot nog toe onvermoede per
spectieven voor de toekomst. Wan-
heer Hitier zich realpolitisch zelfs met
Stalin kan verstaan, moet het hem be
paald licht vallen een concordaat, niet
a»leen te sluiten, maar ook na te komen
biet Rome, en wie weet of niet te eeniger
tijd het Duitsche anti-semitisme den
keg zal op gaan, dien nu het Duitsche
doti-communisme en de Anti-Komin-
krn hebben ingeslagen.
Engeland en Frankrijk bouwen aan
*en anti-agressie-front. Hitler en Stalin
bebfoen er thans ook een gevormd. Alle
6*oote mogendheden en alle kleine mo
gendheden in Europa zijn dus officieel
^en agressie en toch is het gevaar
agressie nooit zoo groot geweest als
tiians. Zou het dan misschien voor het
behoud van den vrede noodzakelijk zijn,
^t allen voorstanders van agressie wer
den? Of is de vrede de eenige volstrek-
en niet mogelijk te maken onmoge-
bjkheid, omdat hij „begrensd" is?
AmsterdammersZondags en Zaterdags F. 0.50
3tadgenoofen Zondags F. 0.50; Zaterdags F. 0.25
Bezoekt de nieuwe kinder-boerderij.
c BELGRADO, 25 Aug. (Havas) Het vergelijk
jjr^hen Serven en Kroaten is thans een feit.
„bar Donderdagavond in een officieel communi-
b® wordt medegedeeld, heeft het door Matsjek
tip ^swetkowitsj opgestelde en door een commis
si van deskundigen nader uitgewerkte plan de
^dkeuring van het regentschap verworven. De
q ePassing er van door de nieuwe regeering van
Servisch-Kroatische unie is nog slechts een
estie van dagen.
tUrK'TlCAANSTAD' 25 Aug- (Havas) Volgens ge-
boiirt etl' welke Donderdagavond de ronde deden,
.den alle Apostolische Nuntii, die op het
§t!i blik met vacantie zijn, van den pauselijken
Ui ^secretaris order hebben gekregen, zoo noo-
haar hun post terug te keeren.
Onze correspondent te Londen seint ons Vrij
dagmiddag:
Groote uiterlijke kalmte blijkt er te Londen
te heerschen, maar uit tal van verschijnselen
blijkt, dat met groote energie gewerkt wordt om
volkomen strijdvaardig te zijn op het oogenblik,
waarop de laatste hoop op vrede vervlogen
mocht zijn.
Wij kunnen hieromtrent uit den aard der
zaak geen bijzonderheden geven, maar wat wij
mogen zeggen, is, dat niet alleen de vloot en
de luchtmacht gereed zijn, maar dat ook het
personeel van het leger, voor zoover het nog
in actieven dienst is, thans precies weet, wat
het te doen staat.
Datzelfde geldt voor het personeel van alle
noodzakelijke openbare diensten.
Er heerschte gisteravond een geestdriftige
stemming in Whitehall en Downing Street, toen
Chamberlain van het parlement naar zijn par
ticuliere woning terugkeerde. Het was de groot
ste menschenmassa, welke sedert de September-
crisis hier bijeengestroomd was. Zij gingen zich
niet te buiten aan luidruchtigheid, maar hieven
spontaan het „Rule Britannia" aan.
Chamberlain's verklaring in het parlement
blijkt alom een voortreffelijken indruk te heb
ben gemaakt. De groote gematigdheid, waarme
de hij sprak en de nadruk, welken hij legde op
de mogelijkheid zelfs thans nog een gewapend
conflict te vermijden, hebben het rustige zelfver
trouwen van het publiek nog versterkt.
Dat hij niet gepoogd heeft, den toestand gun
stiger voor te stellen dan hij is, of door schal
lende woorden den hartstocht van het publiek
te prikkelen, was volkomen in overeenstemming
met de mentaliteit van het volk, dat, zoo noodig,
groote offers brengen zal.
Zelfs enkele anti-Duitsche bladen zijn thans
veel gematigder in hun uitlatingen nu zij ervan
overtuigd zijn, dat de regeering niet denkt aan
een tweede München.
Voorbarig overwinningsgeschreeuw neemt men
nergens waar. De pers is bijna geheel vrij van
nationale grootspraak en zij gaat zich niet te
buiten aan eenige onderschatting van de moge
lijke tegenstanders.
De wensch naar een nationale regeering wordt
van vele zijden te kennen gegeven. Ook in het
parlement hebben enkele sprekers hiervoor ge
pleit. En een hunner noemde in verband hier
mede Winston Churchill.
Voor het parlementsgebouw werden gistermid
dag plakkaten rond gedragen met Winston
Churchill's naam. De Daily Telegraph dringt er
op aan, dat mannen van bijzondere bekwaam
heid en ondervinding in het kabinet worden
opgenomen.
Men twijfelt er niet aan, dat Chamberlain
zijn kabinet hervormen zal, wellicht nog
voor een oorlog gaat uitbreken.
Aangezien, wat de internationale politiek be
treft, volmaakte eenstemmigheid tusschen regee
ring en oppositie heerscht, lijkt het waarschijn
lijk, dat enkele oppositieleden en wellicht ook
mannen zooals Churchill en Eden in het kabinet
zullen worden opgenomen en tevens, dat een
soort oorlogskabinet van enkele leden belast z«(
worden met de dagelijksche leiding gelijk ook
gedurende de laatste jaren van den wereld
oorlog geschied Is.
Een eigenaardig feit is het, dat Duitsche on
derdanen te Londen tot gisteravond toe, nog
steeds geen waarschuwing van hun ambassade
ontvangen hadden Engeland te verlaten. Te
Londen woonachtigen Duitschers, die zich gis
teren aan de ambassade vervoegden, en om raad
vroegen, werd medegedeeld, dat er geen reden
was om naar Duitschland terug te keeren.
Men vraagt zich af of dit slechts een op ef
fect berekende pose is van Duitsche zijde, dan
wel, dat de hoop er aan ten grondslag ligt, dat
Danzig ook geannexeerd zal kunnen worden zon
der dat een oorlog het gevolg ervan zal moeten
zijn.
Eenige verrassing werd gisteravond laat ver
oorzaakt door het bericht uit Moskou, dat de
Britsche en Fransche missies haar vertrek had
den uitgesteld.
Geen reden werd voor het uitstel gegeven, ook
niet door de particuliere correspondenten van
de bladen in Moskou. Maar aan het bericht
werd toegevoegd, dat de missies wellicht heden
zullen vertrekken.
Toch heerscht van sommige zijden nog
eenige hoop, dat de besprekingen te Moskou
niet zoo hopeloos gecompromitteerd zijn als
men gisteren dacht.
De Daily Express wijdt hieraan zelfs een deel
van haar hoofdartikel. Zij vermoedt, dat er
achter het Duitsch-Russische pact iets steekt
waarmede wij nog niet bekend zijn en betwij
felt of Rusland zulk een verdrag, waarvan de
meeste voordeelen aan Hitier komen, wel zou
onderteekend hebben. Een van de punten, ver
band houdende met het DuitschRussische
pact, is de positie van Turkije, dat 'nauwe be
trekkingen met Moskou onderhoudt.
De diplomatieke medewerker der News Chro
nicle verzekert, dat de regeering hieraan veel
aandacht schenkt. Volgens dezen schrijver zou
men in welingelichte Londensche kringen tot de
meening overhellen, dat het Nazi-Sovjetpact
practisch neerkomt op een negatief militair
bondgenootschap. Hij meent, dat het duidelijk
is, dat Berlijn en Moskou het eens geworden zijn
over plannen voor invasie en verdeeling van Po
len.
De oproep van den Heiligen Vader heeft
niet nagelaten indruk te Londen te maken,
daar men meent, dat Engeland reeds in
overeenstemming met dezen oproep gehan
deld heeft.
Het viel bijzonder op, dat Lord Halifax in zijn
korte radiotoespraak een zinsnede van den Paus
aanhaalde.
Aan Diens woord hecht men te Londen des
te meer waarde, omdat vele katholieke landen
direct of indirect bij het conflict betrokken zijn.
LONDEN, ?5 Aug. (Reuter) Dit de op
roepen, welke van tal van zijden worden
gedaan, blijkt hoe innig alom de wensch
naar vrede is. Indien echter werkelijk alle
pogingen tot verzoening mochten falen, is
Groot Brittannië thans rustig en vastbe
sloten zijn plicht onder oogen te zien.
De „Times" schrijft: Wat Groot Brittannië
in. twijfel trekt, is het recht om de onafhankelijk
heid van een ander met dwang te onderdrukken.
Er is natuurlijk nog een andere pijler der
Britsche politiek boven de vastberadenheid ge
weld met geweld te weerstaan. Nimmer zijn en
ook zeker op dit oogenblik zullen geen pogingen
onbenut worden geladen om vreedzame onder
handelingen in de plaats te stellen van bedrei
ging of gebruik van geweld.
Nadat de „Times" opmerkt, dat onderhan
deling een groote mate van vertrouwen ver-
eischt, erkent het blad: „er is in het nieuws
In de laatste vier-en-twintig uur zijn de
kansen van Mars helaas gestegen. De partijen,
die tegenover elkaar staan, hebben hun positie
nadrukkelijk vastgelegd en er is nog geen teeken
van buigzaamheid of mogelijke toenadering.
Is er nog een uitweg uit deze'politieke berg-
engte, waarin de geweldigste Europeesche
machten tegen elkaar opdringen?
De uitroeping van Forster tot staatshoofd
van Danzig is ongetwijfeld een voorbereidende
stap tot de inlijving van deze stad. Straks kan
Forster bijv. Hitier te hulp roepen tegen een
beweerde bedreiging door Poolsche troepen, of
zelf over de souvereiniteit van Danzig be
schikken.
Poolsche troepen schijnen intusschen Danzig
van het Zuiden en Zuid-Westen te hebben in
gesloten. Moet men daaruit wellicht afleiden,
dat Polen voornemens is op een „stillen An
schluss" van Danzig met gewapend ingrijpen
te antwoorden, zoodat reeds een dergelijke poli
tieke zet gesteld dat Hitier daarmede zou
beginnen de kanonnen aan 't woord zou
brengen?
Ook zonder dat kan echter een uitbarsting
van geweld tusschen Duitschland en Polen
blijkbaar elk oogenblik plaats vinden.
Wat is Duitschlands eisch? De Duitsche pers
is van Danzigs Anschluss reeds lang overge
gaan tot de annexatie van Opper-Silezië en de
corridor-provincie. Een bericht van de Times
wil nu weten, dat Duitschland en Rusland het
reeds over een verdeeling van Folen eens ge
worden zijn, waarbij Duitschland zijn grenzen
van vóór 1914 zou terugwinnen en Rusland een
aanzienlijk deel van zijn vroeger gebied zou
toebedeeld krijgen. Rusland zou niet tegen Po
len optreden, maar de „operatie" aan Duitsch-
iand overlaten: alleen zou het bij de verdeeling
zijn portie krijgen als belooning voor zijn rustig
toezien. Van Polen zou slechts een klein gebied
onder een beperkte souvereiniteit worden over
gelaten.
Dat Duitschland in het Oosten groote plan
nen heeft, blijkt ook uit het antwoord, dat
Hitier volgens Chamberlain's mededeelingen
in het Parlement aan Henderson heeft ge
geven, toen deze hem de boodschap kwam
brengen, dat Engeland voornemens is zijn ver
plichtingen tegenover Polen met alle kracht
gestand te doen. Hitier vroeg de „vrije hand"
in Oost-Europa. Deze eisch geeft weinig steun
aan de hoop, dat een compromis tusschen Polen
en Duitschland alsnog te bereiken is. Want zoo
Polen al tot toegeven te bewegen zal zijn, als
het om beperkte concessies gaat, het is door
eigen lot in het verleden en door het lot van
anderen in den jongsten tijd te zeer gewaar
schuwd om zich gewillig op een operatie-tafel
neer te leggen wie ook het mes hanteert.
De beslissing nadert dus, en nog is er geen
oplossing in zicht. Enkele factoren doen wel
iswaar nog hopen. Chamberlain, sprekend voor
een eensgezind en meegaand Lagerhuis, heeft
verklaard, dat er nog kans op behoud van den
vrede overblijft; de diverse regeeringen nemen
nog steeds een zekere beperking en beheer-
sching in acht al is die wellicht slechts
uiterlijk t. a. v. hun militaire voorzorgs
maatregelen en onthouden zich bijv. tot nu
toe van algemeene mobilisatie, al laten be
paalde maatregelen, zooals de afsluiting van
de Sont, geen twijfel aan de uiterste paraat
heid. Een eigenaardig feit is, dat de militaire
missies van Frankrijk en Engeland te Moskou
tot heden toe niet zfjn vertrokken: wachten
zij nog ergens op of sauveeren zjj slechts hun
houding?
De rede, die de Paus gisteren tot de wereld
heeft gericht, heeft de ontzettende verantwoor
delijkheid der staatslieden in het volle licht
gesteld. Onze Romeinsche correspondent geeft
intusschen te kennen, dat dit niet het laatste
woord van den H. Vader geweest is, maar dat
de H. Stoel tot het laatste oogenblik al zijn
invloed en gezag ook op dat laatste legde
de Paus zelf den nadruk zal aanwenden om
zoo mogelijk den oorlog te helpen voorkomen.
De diplomatieke bezoeken, die elkander gisteren
in Castel Gandolfo opvolgden, getuigen van een
zeer levendige activiteit van Pius XII.
Roosevelt van zfjn kant heeft zich tot den
koning van Italië gewend met het verzoek, voor
stellen te formuleeren ter oplossing van de
crisis, en hjj heeft op Hitier en Moscicki een
beroep gedaan om alsnog langs één van de drie
door hem genoemde wegen tot een vergelijk te
raken. Amerikaansche berichten verklaren ech
ter, dat Roosevelt niet bereid is als bemidde
laar op te treden, en het succes van zijn bood
schap is ook, met het oog op het verleden, aan
grooten twijfel onderhevig.
Intusschen tracht men uit de teekenen te
lezen, welke de positie der diverse mogendheden
is of zijn zal in de fronten, die zich tegenover
elkander stellen. In dit opzicht heeft het
DuitschRussische accoord een nawerking, die
van zeer groot belang kan zijn.
Daar het anti-Komintern-pact vrij algemeen
als geknakt beschouwd wordt de van Duit
sche zijde geopperde mogelijkheid om het te
vervangen door een front van alle autoritaire
staten, dus met Rusland, schijnt ons weinig
reëel zien Spanje, Hongarije en Japan dezen
band gelaakt.
Italië acht blijkbaar door het "DuitschRus
sische accoord de as niet verzwakt; wat er ook
waar moge zijn van Gayda's bewering, dat dit
accoord eigenlijk een idee van Mussolini was,
Italië geeft geen enkel teeken van onwennig
heid en betuigt daarentegen zijn vastbesloten
heid om aan de zijde van Duitschland te staan.
Toch is het voor Italië's positie in een even
tueel conflict van geen geringe beteekenis, dat
Japan het DuitschRussische pact geheel an
ders beoordeelt en er aanleiding in ziet om zijn
geheele Europeesche politiek opnieuw te over
wegen. Immers een eventueele afzwakking van
de BritschJapansche spanning zou ter
stond haar weerslag hebben in een versterking
van de Britsche vlootcapaciteit in het Westen
en, wat Italië vooral aangaat, in de Middel-
landsche Zee, die, gezien de geringe mogelijk
heden van een ontmoeting van landlegers, wel
eens het voornaamste krijgsgebied voor de Wes-
tersche mogendheden zou kunnen worden.
Hongarije en Spanje van hun kant geven den
wensch te kennen, neutraal te blijven. Spanje
heeft van beide de meeste kans, dien wensch
te kunnen verwezenlijken. Von Papen's reis
naar Turkije wijst erop, dat Duitschland
dezen staat, die nauw met Rusland, maar ook
met Engeland is verbonden, op zijn minst tot
neutraliteit tracht te bewegen; hier echter
schijnt kans op succes voorloopig niet groot,
minder nog dan in Roemenië, dat zich in een
buitengewoon delicate positie bevindt.
Zoo kiezen de diverse mogendheden reeds hun
voorloopige of definitieve positie voor het drei
gende wapenconflict. Toch is ook heden, naar
men meent, weinige dagen of misschien uren
voor de beslissing, een verrassing nog niet uit
gesloten. Het DuitschRussische accoord heeft
niet alleen de ongeloofelijke beweeglijkheid van
bepaalde posities bewezen, het heeft ook vele
andere posities onverwacht beweeglijk gemaakt.
Sommigen rekenen dan ook nog op een ver
rassing wat eigenlijk een tegenspraak op
zichzelf is.
van de laatste 24 uur niets, wat ons kan doen
veronderstellen, dat ons geschokte vertrouwen
in beloften van Duitschland nog gemakkelijk
kan worden hersteld."
Hoewel de Britsche pers volledig den ernst
erkent van „het schemeruurtje" tusschen oorlog
en vrede, onderschrijft zij van harte de verwach
ting-en der Britsche staatslieden, dat bij Hitier
tijdens zijn nachtelijke conferentie in de kanse-
iarij te Berlijn met Von Ribbentrop, Goering en
de militaire leiders het verstand heeft over-
heerscht.
Te zelfaer tijd hernieuwt de pers opnieuw
het betoog, dat Groot Brittannië paraat is, zijn
standpunt heeft ingenomen en zijn verplich
tingen volledig zal nakomen.
De Daily Mail zegt, dat de angstige aandacht
der wereld thans gericht is op één man, op wien
de verschrikkelijke verantwoordelijkheid rust, te
beslissen over oorlog of vrede in Europa. Wij
hebben ons best gedaan den vrede te bewaren
en zijn thans gereed, wat ook moge komen.
Tot het laatste toe, aldus de News Chronicle
laten wij den weg tot den vrede open.
De Britsche radio heeft ter kennis van de
scheepvaart gebracht, dat nabij de kust van
Cornwall versperringen zijn gelegd door middel
van tot zinken gebrachte schepen. Alle schepen
moeten tusschen deze versperringen, welke van
de reglementaire kenteekens zijn voorzien, door
varen. Aan de Schotsche kust, nabij Scapa P m
zal scheepvaart van nu af onmogelijk zijn.
Politieke kringen te Warschau hebben met vol
doening de verklaring ontvangen van minister
president Chamberlain met betrekking tot de
krachtige houding van Groot Brittannië ten
gunste van de verdediging van Europa tegen een
politiek van macht en geweld.
Vooral zijn zij getroffen door de passage in de
redevoering, waarin Chamberlain de vreedzame
bedoelingen van Groot Brittannië en van Polen
doet uitkomen, evenals de passages, waarin
Chamberlain te kennen gaf, dat de politiek van
het Derde Rijk in feite de factor vormt, welke
de mogelijkheid van een oorlog schept. Zij on
derstrepen de woorden van Chamberlain, waarin
deze wijst op de evenwichtigheid en de kalmte
van de Poolsche regeering tegenover de voort
durende Duitsche provocaties
Het Poolsche telegraafagentschap ontleent
aan een bericht in de Express Poranny, dat ge
titeld is: „Wij leven in beslissende uren", het
volgende:
Met Bet geweer aan den voet, wachten wij af
wat onze tegenstander zal verkiezen: oorlog of
vrede. Indien zijn taktiek een nieuwe bluf, een
nieuwe intimidatiepoging is, laat hij dan weten,
dat wij ons niet laten provoceeren, noch terrori-
seeren. Indien hij een uiterste beproeving op het
oog heeft, zal hij een natie aantreffen, bereid
het vaderland een maximum van moreele en
materieele krachten aan te bieden om de over
winning van zijn zaak te verzekeren.
Wij hebben steeds den wensch met andere
naties op vreedzame wijze samen te werken en
wij hebben nimmer de gedachte aan een rede
lijke overeenstemming van de hand gewezen,
doch indien de priricipes van eer en gezond ver
stand met voeten worden getreden en men zijn
toevlucht kiest tot geweld, zullen wij de uitda
ging aanvaarden.
Volgens een Poolsch blad heeft de politie van
Danzig gisteren een zending gasmaskers be
stemd voor de Poolsche bevolking in de Vrije
Stad in beslag genomen.
Het directe gevaar van een poolschen coup
bp Danzig en de andere offensieve voorberei
dingen van Polen beheerschen vanochtend de
Duitsche pers.
Onder den titel: „de maat is voi" schrijft de
Völkischer Beobachter: De vredesliefde en het
geduld van het Duitsche volk zijn zeer ernstig
op de proef gesteld in deze weken van ononder
broken Poolsche terreur. De bedreiging van
Danzig door een poolschen coup zal door ons
niet worden geduld.
Warschau noch Londen kunnen zich ook
maar aan den geringsten twijfel overgeven, dat
het Duitsche volk om den wil des vredes een
dergelijke misdaad zal nemen. Hier Is de grens
duidelijk getrokken, waar Duitschland geen
scrupule meer zal en mag kennen.
De Berliner Börsenzeitung verklaart: Dit Po
len, dat thans naar de Duitsche grenzen op
marcheert, dat van Opper-Silezië tot Danzig een
enkel legerkamp is, dit Polen, dat nog steeds
hoopt op de oorlogshulp van Engeland en
Frankrijk, op den algemeenen oorlog, welke
Duitschland ten gronde moet richten, dit zelfde
Polen is niet meer een dreiging alleen, het is
het hoogste gevaar voor Danzig en voor den
vrede. Polen toont, dat het den oorlog wil.
Duitschland staat ten afweer bereid. In eigen
naam en in naam van Europa.
Namens het Nederlandsch Epfscopaat
heeft de Aartsbisschop van Utrecht,
Z. H. Exc. dr. 3. de Jong, zich met den
volgenden oproep tot het katholieke
volk van Nederland gericht:
„Het Hoogwaardig Episcopaat van Ne
derland roept heel het katholieke volk
op tot het houden van een algemeenen
bid- en boetedag op Zondag, 27
Augustus a.s. om God^ erbarming af te
smeeken. De Hoogwaardige Bisschop
pen schrijven voor dat in alle kerken
en kapellen het Allerheiligst Sacrament
den geheelen dag of althans eenige
uren, ter aanbidding zal worden uitge
steld. In alle Heilige Missen zal van nj
af worden ingevoegd het gebed „Voor
den vrede" (Oratio imperata tamquam
pro re gravi).
Andere eventueel voorgeschreven ora-
tiones imperatae blijven voorgeschre
ven.
Gegeven te Utrecht, 25 Augustus 1939.
Namens de Hoogwaardige Bisschoppen
Dr. 3. DE JONG,
Aartsbisschop van Utrecht
WARSCHAU, 25 Aug. (Reuter). De Poolsche
minister van Buitenlandsche Zaken, Beek, heeft
gisteren, behalve dat hij een zeer nauw con
tact heeft onderhouden met de ambassadeurs
van Frankrijk en Groot-Brittannië, een ge
sprek gehad met den ambassadeur der Sovjet-
Unie.
Er wordt te Warschau melding gemaakt
van tal van grensincidenten. Een Duitsche
bommenwerper zou, naar beweerd .wordt,
boven Orlowo op Poolsch grondgebied heb
ben gevlogen en zou door het vuur van
Poolsch luchtdoelgeschut gedwongen zijn
geweest b(j Gdynia te landen.
Gezegd wordt dat ook andere Duitsche bom
menwerpers de Poolsche grens tot twee keer
toe bij Bogumin hebben geschonden en door
Poolsche gevechtsvliegtuigen tot dalen werder.
gedwongen.
Naar verklaard wordt zijn in Danzig tal van
Poolsche staatsburgers gearresteerd.
Woensdagavond heeft een Duitsche bende het
Poolsche grensstation en den douanepost van
Makoszow bij Kattowitz aangevallen. Het vuren
duurde twee uren.
Later hebben Duitschers, naar beweerd wordt
uit machinegeweren geschoten op een tot den
Poolschen grenspost behoorend gebouw.
De Poolsche ambassadeur te Berlijn heef!
opdracht gekregen te protesteeren.
De actie der Danzigsche nationaal-socialis
ten tegen de Poolsche spoorwegen in Danzig
gaat voort. De stationschef van het hoofd
station te Danzig, een treinconducteur en diens
helper zijn gearresteerd. In den afgeloopcn
nacht werd een transport van ongeveer drie
honderd politieke gevangenen, die in de ge
vangenissen van Danzig werden vastgehouden,
naar Duitschland gezonden aan boord van een
Duitsch schip.
Volgens Havas bevonden deze lieden zich in
een beklagenswaardigen toestand en droegen zij
de sporen van wreedheden en mishandelingen.
De inscheping geschiedde onder toezicht van
de Danzigsche politie, die de bajonet op het
geweer had.
Vrijdagochtend is het Duitsche oorlogs
schip, de Schleswig Holstein, in de haven
van Danzig aangekomen.
Een groote menigte bevond zich aan de
haven.
MOSKOU, 25 Aug. (Reuter). Officieel
wordt medegedeeld, dat het Sovjet-parle
ment Maandag een buitengewone zitting
zal houden.
OOSTENDE, 25 Augustus (Belga) De loco-
notief van den sneltrein, welke vanochtend om
S uur uit Brussel was vertrokken, is op het, sta
tion Oostende-kade tegen een stootblok gebotst.
Er zijn dertig personen gekwetst.
Zooals bericht, heeft einde vorige week de
gepensionneerde mijnwerker D. te Stein op zijn
79-jarige zuster een moordaanslag gepleegd. Al
spoedig was gebleken dat een belangrijke som
gelds, 2800 gulden, was verdwenen. De politie
heeft thans het geld gevonden in een doosje
in het fornuis. Toen het doosje geopend werd,
bleek de inhoud verbrand.
Bovenop lag de asch van een verbrand biljet
van 1000 gulden.
In den toestand van mej. D. is eenige ver
betering te constateeren.
