m
Diplomatie is nog in volle actie
Een vredesplan te
elfder ure?
Polen concentreert zich op afweer
van een Duitschen aanval
EEN TELEGRAAF-
BALLONNETJE
Een herinnering aan Tannenberg
De Duitsche inval zal
geen „Spaziergang"
zijn
Rij tij denbesluit
PRIJZEN VANAF F. 8.50
Buitenlandsch Overzicht
Britsch-PooIsch verdrag
demonstreert vast
beslotenheid
BERLIJN MELDT.....:
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1939
H.H. WIJDINGEN
Verkoop van narcotica
Telefoonverkeer met
Duitschland
De vrede in Europa staat als een door
langdurige wrijving blad-aun ge
sleten dubbeltje op zijn kant, en
ook in ons land houdt men het zwaar
bezorgd hart vast voor de dingen, die
komen zullen. Het is een geluk, dat in
deze dagen van spanning, waarin voor
ons land de grootst mogelijke vastbera
denheid en eensgezindheid, de grootst
mogelijke kalmte en nationale samen
werking tusschen regeering en parle
ment vereischt zijn, het vijfde kabinet-
Colijn het roer van het schip van staat
niet m handen heeft.
Stel u voor, dat wij thans een re
geering hadden gehad met zeven libera
len en enkele kleurloozen, waarmede de
meerderheid van de volksvertegenwoor
diging natuurnoodzakelijk aanhoudend
in botsing zou zijn gekomen. Wat een
jammerlijk en in de gevolgen mogelijk
gevaarlijk beeld van verdeeldheid en
krachteloosheid zou Nederland hebben
gegeven aan de staalharde machtheb
bers, die het lot der wereld als weeke
was meenen te kunnen kneden in hun
zwaar gepantserde vuist overeenkom
stig hun niets ontzienden wil? Neen, wij
mogen ons gelukkig prijzen, dat wij
thans een regeering hebben, die op de
breedst bereikbare basis in de volks
vertegenwoordiging steunt en niet op de
smalste basis, die denkbaar is, n.l. het
goeddeels legendarische prestige van een
met een nimbus van gevoeligheid omge
ven persoon. De „Tel." echter, het blad,
dat a tort et a travers zijn hart, voor
zoover aanwezig, nog altijd verpand
heeft aan dr. Colijn en evenals de N.
S. B. ten aanzien van Mussert tracht te
suggereeren, dat Nederland zonder Co-
lijn geen toekomst meer heeft, laat een
ballonnetje op over een mogelijken te
rugkeer van dr. Colijn in de regeering.
Zijn Haagschen correspondent, die sterk
is in het vernemen, laat het de volgen
de mededeeling doen.
,,'s-GRAVENHAGE, 24 Aug. Naar
Wij vernemen wordt in politieke kringen
verwacht, dat wanneer de internatio
nale politieke situatie nog meer verer
gert, de oud-minister-president, dr. H.
Colijn, zal worden uitgenoodigd in het
kabinet-De Geer zitting te nemen. De
bedoeling is het kabinet aldus een bree-
dere, nationale basis te geven.
In verantwoordelijke kringen wordt
beseft, dat het in dezen ernstigen tijd
een fout zou zijn een man van groot
formaat als dr. Colijn, met veel ervaring
en autoriteit op het gebied der interna
tionale politiek, buiten de regeering te
houden.
Welke portefeuille dr. Colijn eventueel
zal worden toevertrouwd, staat nog niet
vast. In politieke kringen wordt het niet
onmogelijk geacht, dat dr. Colijn Alge
meene Zaken zal krijgen en jhr. De Geer,
indien hij aanblijft, Financiën zal hou
den."
Wij deelen deze verwachting niet
en gelooven ook niet, dat zij er
gens anders gekoesterd kan wor
den dan bij de „Telegraaf" en het
handjevol teleurgestelde liberalen. Met
een uitnoodiging aan dr. Colijn om in
het kabinet-de Geer zitting te nemen
om aan dit kabinet aldus een breedere
nationale basis te geven, zou de regee
ring-de Geer zichzelf een volkomen mis
plaatst brevet van onvoldoende natio
naal vermogen geven en aan dr. Colijn
méér eer bewijzen dan hem buiten alle
sentimentaliteit op zakelijke gronden
Zou toekomen. Bovendien zou het
Zeer de vraag zijn, of dr. H. Colijn na
de ervaring opgedaan met de zittende
Kamer bereid zou zijn op zulk een uit
noodiging in te gaan. Wij erkennen
Baarne, dat dr. H. Colijn veel ervaring
°P het gebied der internationale poli-
riek bezit en in het van liberale
zijde voorgelichte buitenland een groo
ve reputatie geniet dan in de door ons
volk gekozen vertegenwoordiging, maar
dat hij door een persoonlijk toetreden
het kabinet-de Geer de nationale
basis daarvan zou verbreeden is ons
toch wat al te kras. Iets anders zou het
rijn, wanneer de liberalen en de anti-
levolutionnairen uit vaderlandslie
fde overwegingen in de ure des ge-
vaars zouden besluiten hun gemok te
riaken en loyaal mede te werken met de
huidige regeering om den moeilijkheden
tan het oogenblik en de naaste toekomst
2°o goed mogelijk te boven te komen.
Dat zou zeer gewenscht zijn in het
belang van land, volk en staat.
De tijden zijn te ernstig en te drei
gend om ballonnetjes op te laten a la
be Telegraaf.
De algemeene aandacht dient niet af
geleid te worden naar de bolgeblazen
fantasietjes van wenschdroomers, maar
biont geconcentreerd te worden op de
tarde werkelijkheid, waarin wij met alle
energie, die in ons is, eendrachtig die
ben samen te werken tot het onge
bonden behoud van ons land en ons
°ïk, temidden van den dreigenden we-
feidstorm.
^Zondag 27 Augustus zal Z. H. Exc. Mgr. dr.
k hemmens, in het St. Ignatius-college der
t ritsche Jezuïeten te Valkenburg de H. Pries-
i •Wijding toedienen aan negentien eerw. fra-
kpri' Duitschers, Tsjechen, Columbianen en drie
jderianders: de eerw. fraters J. Brand, M. van
vell tot Westerflier en H. Geurtsen.
C,*0 het klooster der Minderbroeders-Francis-
hi °n te Utrecht zal Vrijdag 8 September de
^chop van Roermond, Z. H. Exc. Mgr. dr.
hemmens, de H. Priesterwijdingen toedienen
LET OP 'T ZOOLMERK
Veldmaarschalk Von Hindenburg en generaal Ludendorff tijdens den slag
van Tannenberg op het terrein van den strijd
In Augustus 1914 staat temidden van een
enorme volksmassa, in enthousiaste oorlogs
stemming samengedromd voor de Koninklijke
residentie te München, een arme reclame-tee
kenaar en juicht en jubelt mede. Zijn vurigste
wensch is mede te trekken in het veld. Hij is
geen Duitscher, maar Oostenrijker en spoedt
zich naar het Oostenrijksche consulaat in de
Beiersche hoofdstad, waar hij sedert een jaar
woont, arm als een kerkmuis uit Weenen geko
men, en zijn kamer deelt met een jongen, nog
niet veel verdienenden ingenieur, om op die
manier in staat te zijn, de huur te betalen. De
teekenaar verkeert in koortsachtige opwinding,
meent dat een soldatenleven meer waard is dan
een bestaan van mislukkeling. Maar opeens
blijft hij op zijn tocht naar het consulaat van
zijn vaderland staan, want hij herinnert zich,
dat hij niet verschenen is op de zitting der
keuringscommissie in 1909 en 1911. Dientenge
volge staat hij ingeschreven als: niet gemeld.
Maar hij heeft zich op 5 Februari 1914 laten
inschrijven op de recruteeringslijsten van de
dichtst nabijzijnde grensstad: Salzburg. In zijn
boekje staat: „Ongeschikt voor den militairen
dienst of voor den hulpdienst. Te zwakke con
stitutie. Afgekeurd." Hij gaat niet naar het
Oostenrijksche consulaat. Hij is en woont in
Generaal Von Rennerkampf, die in de
veldslagen, volgend op Tannenberg,
werd verslagen en sneuvelde
Duitschland. Hij meldt zich aan als vrijwilli
ger, hij wil strijden voor Keizer Wilhelm. Bin
nen 24 uur wordt zijn verzoek ingewilligd. „Ik
schaam mij heden nog niet het te zeggen:
overweldigd door een wilde geestdrift viel ik
op de knieën en dankte den hemel, het hart
overvloeiend van dankbaarheid." Deze man,
met deze inborst, was Adolf Hitler.
Hij werd ingelijfd bij het 16e linieregiment
van het Beiersche leger en leefde vier jaren in
de loopgraven van Vlaanderen en Noord-Frank
rijk. Hij kwam terug als korporaal. Deze man
is thans de machtigste man op aarde. Zijn ja
of neen beschikt thans over het lot van Europa
en in zijn nasleep over het lot van bijkans heel
de wereld. Deze man stond eenige jaren gele
den op het binnenplein van het reusachtige
oorlogsmonument van Tannenberg, toen veld
maarschalk en Rijkspresident Paul von Bene-
ckendorff und Hindenburg, de man, die de held
en geniale strateeg van den slag bij Tannen
berg tegen de Russen wordt genoemd, werd bij
gezet in een der machtige torens van het ko
lossale monument. Hitier hield er de panegyriek
op den dooden veldheer, die hij besloot met de
woorden, die tot teeken van tegenspraak voor
zeer velen werden: „Und nun, toter Feldherr, tritt'
ein ins Walhall!" En nu zou Zondag dezelfde
man weer te Tannenberg, als een oude wereld-
Romein in de plooien van zijn toga houdend:
oorlog of vrede, gestaan hebben, wanneer de
toestand niet zóó was, dat er van vrede al bij
kans geen sprake meer is.
Augustus 1914. Bij Luik zijn de Duitschers
door de Belgische fortificaties gedrongen. De
opmerkelijkste Duitsche officier bij deze aan
vallen was overste Erich von Ludendorff. On-
dertusschen zijn de Russen als een lawine Oost-
Pruisen binnen gevallen. Er moest daar een
nieuw opperbevel komen, meent men in het
keizerlijke hoofdkwartier. In Hannover woont
een vergeten, gepensionneerde generaal, Hin
denburg geheeten. Hij is indertijd in ongenade
gevallen, toen hij na de Keizermanoeuvres kri
tiek had uitgeoefend op de strategische plan
nen en bevelen van den imperator-rex Wilhelm
II. Dat was in Oost-Pruisen geweest. De chef
van den generalen staf Von Moltke herinnert
zich den generaal en krijgt van den keizer diens
benoeming tot opperbevelhebber in het Oosten
los. De opmerkelijke officier Ludendorff wordt
benoemd tot zijn chef van den staf. Er gaat een
telegram naar Hindenburg.. Een extra-trein
wordt samengesteld. Ludendorff haalt Hinden
burg daarmede in Hannover af. En voor een
vergeten, gepensionneerden, in ongenade geval
len generaal opent zich de weg van den roem.
Enkele dagen na de aankomst van de twee
veldheeren, op 29 Augustus 1914, werd de groote
slag bij Tannenberg geleverd. Bij dit dorp in
Oost-Pruisen, district Osterode, hadden de
vereenigde legers van Polen en Litauen op 15
Juli 1410 gezegepraald op het .Deutsche Ordens-
heer". Er was dus historische bodem, door bloed
gedrenkt. Generaal Hofmann, die later te Brest-
Litowsk bij de vredesonderhandelingen met Rus
land met de beroemde vuist op de conferentie
tafel zou slaan, om Trotski te beduiden, dat alle
getreuzel nutteloos was, had alles voorbereid
en had de legers van de Russische generaals
Samsanof (die na het verlies van den slag zelf
moord pleegde) en Rennenkamf (die sneuvelde)
reeds in ijzeren greep. Hofmann was de eigen
lijke overwinnaar van Tannenberg. Wat aan
Hindenburg en Ludendorff aan geniale strate
gie aldaar wordt toegeschreven is fabel en le
gende, wat niet wegneemt, dat deze beide veld
heeren zich bij de verdere ontwikkeling der si
tuatie onvergankelijke verdiensten verworven
hebben. De Russen werden bij Tannenberg vol
komen verslagen en Oost-Pruisen werd van den
vijand bevrijd. Op 12 September werd opnieuw
slag geleverd bij de Massoerische meren, waar
de Russen bij duizenden sneuvelden, deels on
der het moordend vuur der kanonnen, deels
door verdrinking in de meren en moerassen.
Daarop volgen de tocht naar Polen (het ge
deelte, dat toen Russisch was), een taktisch
terugtrekken, een nieuwe aanvalsbeweging bij
Lodz en de slag aan de Rowka-rivier. Aan het
Oostelijk front was de oorlog feitelijk beslist.
Maar ook in het Westen, aan de Marne. De
loopgravenoorlog begon. Duitschland was een
belegerde veste geworden.
De veldheeren Hindenburg en Ludendorff
hadden in dien tijd nooit van een Adolf Hitler
gehoord, den onbekenden frontsoldaat in het
Westen. Ludendorff zou van hem hooren, toen
hij te München generaal in ruste was. Hij ver
bond zich met dien soldaat, toen deze bekend
was geworden als leider der nationaal-socialis-
tische beweging en ondernam met hem den mis
lukten staatsgreep van 1922. Hier scheidden zich
hun wegen. Ludendorff heeft Hitier nooit ver
geven, dat hij buiten hem bezit nam van de
staatsmacht. Hindenburg leerde als Rijkspre
sident den onbekenden frontstrijder uit zijn
eigen armee kennen. Hij leerde hem zóó ken
nen, dat hij ten slotte gedwongen was, hem tot
Rijkskanselier te benoemen.
Hindenburg en Ludendorff zijn dood.
De voormalige frontsoldaat Adolf Hitler is
op het oogenblik de man, van wien de wereld
vrede afhangt. Hij zou Zondag te Tannenberg,
het historische slagveld, hebben gesproken en
heel de wereld zou ademloos geluisterd hebben
naar de stem van den man, die de hoogste hoog
ten der macht beklom. Hij zal nu op andere wijze
spreken. Maar het blijft:
In zijn toga: oorlog of vrede?
Dona nobis, Domine zoo bidt met den Paus
de heele Christenheid tot den éénigen Heer, den
Dominus dona nobis pacem!
Onregelmatigheden op uitgebreide
schaal in Indië?
BANDOENG, 26 Aug. (Aneta) Naar Aneta
verneemt is een justitieel onderzoek gaande
naar onregelmatigheden begaan bij den verkoop
van narcotica, door een apotheek te'Bandoeng.
I
Deze kwestie is onderzocht door den substi
tuut-officier van justitie te Batavia.
Men vermoedt, dat hier sprake is van onregel
matigheden op uitgebreide schaal, waarvan het
ontdekte geval slechts een onderdeel vormt.
Het Britsch-Foolsche verdrag, dat gisteren
onderteekend is, staat als een paal boven water.
Tevergeefs zal men in de clausules van deze
overeenkomst zoeken naar beperkingen van
Engelands verplichtingen. Integendeel, Engeland
is ook in de strenge formuleeringen van dit
verdrag gebleven bij de meest ruime waarborg-
formule, die ooit werd opgesteld; Engeland
helpt, zoodra Polen zich meent te moeten ver
weren, zoodat het feitelijk aan Polen over
gelaten is, den EngelsChen waarborg in wer
king te doen komen.
Uitteraard veronderstelt zulk een formule de
meest nauwe samenwerking tusschen Londen
en Warschau, en Engeland zal elk Poolsch be
sluit van te voren hebben kunnen wikken en
wegen. Desniettemin vormt dit onbeperkte
garantie-verdrag een krachtig antwoord op het
Duitsch-Russische accoord en demonstreert
feitelijk, dat dit géén indruk gemaakt heeft.
Engeland en Frankrijk hebben zich door den
afval van Rusland geen vingerbreed van hun
Poolsche verplichtingen laten afschrikken.
Staan de partijen aldus onwrikbaar tegen
over elkander, de diplomatie heeft nog niet het
veld geruimd voor den oorlog, die immers,
Vólgens de klassieke omschrijving van Clause-
witz, de „voortzetting der diplomatie met an
dere middelen" is. Integendeel, de diplomaten
ontwikkelen in deze schijnbaar uiterste oogen-
blikken een koortsachtige activiteit, die echter
voor het meerendeel achter de schermen blijft
en waarvan de eventueele resultaten verrassend
kunnen zijn.
Van groot belang is, dat Hitier den Britschen
ambassadeur Henderson dien hij met den
eisch van een „vrije hand in Oost-Europa" had
afgewimpeld, toen Henderson hem Chamber
lains boodschap bracht gisteren zelf heeft
ontboden, terwijl hij denzelfden dag ook de
ambassadeurs van Frankrijk, Italië en Japan
ontving.
De berichtgevers meenen weliswaar te weten,
dat de Führer den ambassadeurs op harts
tochtelijke wijze te kennen gegeven heeft, dat
de ondraaglijke Poolsche toestanden de
Duitsche pers meldt dag aan dag reeksen van
„bloedbaden", „moorden", en „massa-moorden"
hem tot ingrijpen dwingen, en dat niets
hem kan weerhouden. Maar het feit, dat Hen
derson spoedig na dit onderhoud met Hitier
naar Londen gevlogen is, wijst op een voort
durende diplomatieke ontwikkeling. Volgens
Italiaansche berichten zou Henderson een
vredesplan aan züm regeering hebben over
gebracht.
De Italiaansche regeering heeft aan dit
diplomatenwerk zeker een zeer groot aandeel.
De eerste reactie van Italië op het Duitsch-
Russische accoord was volledig instemmend;
blijkbaar verwachtte Rome van dit pact een
verbijsterden aftocht der Westersche mogend
heden. Gayda wist zelfs te vertellen, dat Mus
solini eigenlijk de geestelijke vader van dit
accoord was. Toen de Westersche mogendheden
er echter niet aan bleken te denken, Polen aan
zijn lot over te laten, kwam Rome in actie, een
actie, die nu blijkbaar niet meer geheel even-,
wijdig liep met die van Berlijn. Op de houding
van Italië zal waarschijnlijk niet alleen de
vredesroep van het Vaticaan van invloed ge
weest zijn merkwaardig was, dat de Italiaan
sche radio-stations 's Pausen «rede uitzonden
maar ook de houding, om niet te zeggen het
voorbeeld, van Japan in zijn reactie op de
vernietiging van het anti-Kominternpact door
het Duitsch-Russische accoord.
Was Hitier gisteren hartstochtelijk in zijn
betoogen tot de ambassadeurs, het schijnt dat
de Japansche ambassadeur in heftigheid niet
voor hem heeft onder gedaan. Het Japansche
Keizerrijk, zeer gevoelig voor het prestige van
zijn macht en zijn half-goddelijken heerscher,
heeft blijkbaar de afsluiting van het Britsch-
Russische pact achter zijn rug om als een mis
leiding en een bittere krenking gevoeld.
Tokio veegt de politiek van samenwerking
met de as-mogendheden van zijn lei en bekijkt
de Europeesche verhoudingen met een nieuw
en teleurgesteld oog. In Shanghai schijnt reeds
een vriendelijker houding' jegens Engeland aan
den dag te treden; de hakenkruisvlaggen, die
men er bü wijze van sympathiebetoon ont
plooide, worden neergehaald. De Japansche
delegatie zal den Neurenbergschen partijdag
als deze inderdaad op 2 September doorgaat
niet bijwonen.
Deze koersverandering der Japansche politiek
is voor Italië van buitengewoon belang. Feitelijk
immers is hiermee de geheele anti-Komintern-
politiek ook practisch van de baan. Tegelijk
openen zich voor Italië zeer zorgwekkende pers
pectieven wat de actie-mogelijkheden der Brit-
sche vloot betreft. Italië staat dus opnieuw
eenigszins tusschen de partijen. Het is geen
toeval, dat Roosevelt tot koning Victor Emmanuel
het verzoek om een bemiddelingsvoorstel heeft
gericht en dat de huidige berichten over een
„vredesplan" het eerst in de Italiaansche pers
opduiken. Merkwaardig is bovendien, dat de
Duitsche vorderingen ten opzichte van Polen
in dezelfde Italiaansche pers ineens een veel
benerkter strekkipg sc&j@en te hebben gee.
(Van onzen correspondent)
WARSCHAU, 25 Augustus
„Jeszcze Polska nie zginewa"
(Polen gaat niet verloren), de be
kende nationale hymne van het
Poolsche volk, schalde 'voortdurend
op den dag van de groote mobilisa
tie op. Het feit, dat de mobilisatie
in Polen het laatst in Warschau is
afgekondigd, was voor de bevol
king van de hoofdstad het bewijs,
dat de situatie een hoogst ernstige
wending heeft genomen. De mobili
satie voltrok zich ordelijk en in zeer
snel tempo, zonder eenig spoor van
paniek. Het Poolsche volk, dat niet
den oorlog wil, is er van overtuigd,
dat bij een binnenrukken van de
Duitsche troepen geenszins sprake
zal zijn van den „Spaziergang", dien
men zich aan gene zijde van de
Poolsche westgtenzen voorstelt.
Toen gisternacht om twee uur de mobilisatie
in de Poolsche hoofdstad begon, die voort
duurde tot in den namiddag van gisteren,
heerschte in Warschau een geestdriftige vader
landslievende stemming. Onder het zingen van
liederen uit den tijd der Poolsche legioenen,
die de vrijheid op Rusland bevochten hebben,
zijn de soldaten, die zich bepakt en bezakt bin
nen den tijd van twee uur moesten aanmel
den, met de treinen vertrokken, die hen naar
het gebied om Danzig en naar de Poolsch-
Duitsche grens moesten vervoeren. Vrouwen en
kinderen wierpen vanuit de ramen der huizen
en uit voorbijrijdende taxi's den soldaten bloe
men toe. Den ganschen dag verzamelden zich
groote volksmenigten op de trottoirs van de
hoofdverkeersaders, die enthousiast de vertrek
kende scharen begroetten. De geestdrift, die
zich van de bevolking meester maakte, kreeg
het karakter van een nationale manifestatie.
Het was alsof uiting werd gegeven aan een
Generaal Satmsanof, die den slag van
Tannenberg verloor en zelfmoord pleegde
kregen. Ciano, die volgens onzen Romeinschen
correspondent eergisteren onvindbaar was, is
gisternamiddag tegenwoordig geweest bij de
ontmoetingen, blijkbaar van vitaal belang, tus
schen Mussolini en den Duitschen ambassadeur
Von Mackensen. In de telegrammenwisseling
tusschen Hitler en Mussolini ligt wellicht het
scharnier van de Europeesche situatie.
Roosevelt heeft intusschen op zijn boodschap
aan Hitler en Moscicki van den laatste een
antwoord ontvangen, dat een bereidverklaring
tot directe onderhandelingen met Duitschland
inhoudt, en hij heeft daarop een hernieuwde
boodschap tot Hitier gericht.
Tot zoover de diplomatieke actie om den
vrede op den rand van den afgrond nog te
sauveeren. Intusschen gaan echter de voorbe
reidingen voor het gevreesde conflict in snel
tempo voort. De Tannenberg-herdenking is af
gelast, de Neurenbergsche partijdag onzeker;
ook Duitschland roept nu zijn handels- en pas
sagiersschepen naar de havens terug, terwijl
sommige berichten, alsnog onbevestigd, reeds
van een Duitsche algemeene mobilisatie ge
wagen.
De rede van Daladier, ernstig en vastberaden,
heeft de moreele óorlogsbereidheid van het
Fransche volk uitgesproken. In Engeland over
weegt men uitbreiding van het ministerie met
de personen van Churchill en Eden; voor den
laatste misschien een troostprijs wêgens den
ondergang van zijn Russische illusie.
Spanje heeft nogmaals zijn neutraliteit uit
gesproken, welke vooral voor de situatie van
Gibraltar van oogenblikkelijk belang is. Een
Turksche militaire missie te Londen getuigt
van het vastblijven van dezen mediterranen
bondgenoot, terwijl de politieke houding van
Roemenië blijkens de wisseling van gezanten
minder helder is. De Fransch-Britsche missie
heeft Moskou tenslotte verlaten: dat saaie ver
haal is uit.
Een kleine extra-vermelding verdient de be
weerde vrijlating van den communistischen
oproerleider Thalmann in Duitschland, een
vrucht van het Duitsch-Russische accoord.
Moeten de Duitsche communisten nu steun
pilaren worden van Hitiers politiek?
bevrijdend gevoel dat thans een zending werd
vervuld, die tevens een uiterste krachtsinspan
ning van de geheele natie zou vergen. Alle
reservisten tot op 50-jarigen leeftijd zijn opge
roepen. Onder de jongeren, die nog niet aar.
de beurt van oproeping zijn. popelen de mees
ten om hun plaats zoo schielijk mogelijk te mo
gen innemen. Er is een „fightïhg spirit" over
het Poolsche volk gekomen, die altoos tot de
tradities van dit land heeft behoord, indien het
in gevaar was. Spontaan meldden nieuwe vrij
willigers ziph aan, Zelfs ondei degenen, die tot
de invaliden behooren.
's Avonds reden lange colonnes militaire
auto's, vrachtwagens en veldkeukens, bemand
met bewapende soldaten, in Westelijke richting
naar de PoolschDuitsche grens. Particuliere
auto's waren eveneens gerequireerd, de boeren
bevolking moest paarden en wagens beschik
baar stellen.
De meeste bureau's, kantoren en winkels
werken thans met weinig en meest vrouwelijke
arbeidskrachten, want van de mannen zijn
alleen zij, die absoluut onmisbaar zijn, achter
gebleven. De kranten zijn op straat dadelijk
uitverkocht, gespannen volgt het publiek de be
richten over nieuwe schermutselingen aan de
grens.
Overigens gaat het leven rustig verder, het
publiek maakt zich niet" al te bezorgd en de
café's en openbare lokalen, waar muziek en
dans voor verstrooiing zorgen, trekken nog
steeds vele bezoekers. Geestdriftig hebben zich
de oude legionnairen, die reeds onder Pilsoedski,
den grondlegger van het tweede Polen, hebben
gestreden, aangemeld. In alle lagen der bevol
king ontmoet men dezelfde waakzaamheid en
onverzettelijkheid, om zich tot het uiterste
schrap te zetten tegen elke poging van Duitsche
zijde, de PoolschDuitsche grens naar eigen
bevinden te wijzigen. De verloven van alle
Poolsche ambtenaren zijn ingetrokken. Op de
scholen zou het onderwijs onder normale om
standigheden op 15 September aanvangen, doch
deze datum is verschoven, daar de regeering de
beschikking wenscht te hebben over de school
gebouwen. Voor de familieleden van de onder
de wapenen geroepen reservisten wordt een
officieele steunactie op touw gezet. Overal in
het land vinden groote patriottische betooein-
gen plaats.
Ontheffing verleend van het be
paalde inzake den arbeidsduur
De minister van Sociale Zaken heeft goed
gevonden, zulks voor alle bestuurders van
vrachtauto's in alle gemeenten des Rijks, dat
tot en met 2 September a.s. ontheffing wordt
verleend van het bepaalde bij de artikelen 25,
26, 29, 30 en 32 van het Rijtijdenbesluit, zoodat
1. een werktijd niet meer dan 14 uren,
2. de gezamenlijke duur van de in een week
vallende werktijden en gedeelten van Werktijden
niet meer dan 72 uren,
3. een diensttijd niet meer dan 16 uren mag
bedragen, en
4. dat een tusschen twee opeenvolgende
diensttijden gelegen rusttijd ten minste 10 uren
moet bedragen.
BERLIJN, 26 Aug. Het Duitsche Nieuwsbu
reau meldt uit Danzig dat vanmorgen nog een
grensschending is voorgekomen door twee Pool
sche soldaten, die ongeveer 400 M. op Danzigsch
gebied, volledig gewapend, doordrongen.
Op sommatie openden zij het vuur, dat door
öe Danzigsche grensbeambten werd beant
woord. De beide Polen werden doodelijk ge
wond. De lijken zijn naar Danzig gebracht. De
identiteit kon niet worden vastgesteld, daar de
uniformen der soldaten geen regimentsteeken
droegen.
Voorts meldt het D. N. B. uit Danzig, dat de
Polen aan de Danzigsch-Poolsche grens trach
ten den stroom van vluchtelingen naar Danzig
tegen te houden. „Sterke grenscommando's
aldus de Danziger Vorposten vuren op ieder,
die tracht uit dit voor de „Volksduitschers"
tot een hel geworden gebied naar Danzig te
ontkomen".
Uit Bratislava meldt het D. N. B., dat Don
derdagmiddag, naar eerst thans bekend wordt,
een Poolsch militair vliegtuig boven Cadca is
gezien. Ook in den nacht op Vrijdag kon on
dubbelzinnig vastgesteld worden, dat verschei
dene Poolsche vliegtuigen boven Slowaaksch
gebied vlogen. De beide gemeenten Ober- en
Unterschwaben zijn de laatste dagen herhaal
delijk van Poolsche zijde geschoten.
Uit Danzig meldt het D. N. B. tenslotte dat
Wilhelm Schneider, de voormalige plaatsvervan
gende landsleider van de Jong-Duitsche partij
in Polen, die thans eerste voorzitter is van het
Duitsche volksblok in Opper Silezië, in Katto-
witz, gearresteerd zou zijn. Waarschijnlijk zou
hij met een groot aantal andere „volksduit
schers naar Lublin in Midden-Polen zijn over
gebracht.
Storing thans opgeheven
Naar aanleiding van het bericht betreffende
storing van het telefoon- en telexverkeer met
Duitschland kan worden medegedeeld, dat dit
verkeer thans weder normaal wordt afgewikkeld.
R, K. Leergangen
De inschrijving voor de cursussen der R.K.
leergangen voor het jaar 1939—1940 zullen
plaats vinden op 1, 2 en 4 September as., van
1012 en van 24 uur in het gebouw der R.K.
Leesgaogen, Bosscheweg 341, Tilburg.
e
