n
Vredespogingen vinden
gunstig onthaal
Enkele teekenen van
politieke ontspanning
HET AANBOD DER
VORSTEN
i
Initiatief van Koning Leopold en Koningin
Wilhelmina te Berlijn met erkentelijkheid
beoordeeld
i
Verschillende Duitsche dagbladen wijzen
op de wenschelijkheid eener Britsch-
Daitsche toenadering
De meening van
Mussolini
Bezorgingonzerbladen
Het nieuws van heden
DOELEN HOTEL
MUSEUM RESTAURANT
HOTEL HOF VAN HOLLAND
KASTEEL VAN ANTWERPEN
HOTEL „DE MALLE JAN"
BRITSCHE MINISTERS
VERGADEREN
HOTEL ATLANTA
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
HP
DE DIRECTIE
GEHEIME TOCHT
ALKMAAR „PROOT
WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1939 - AVONDBLAD
CAFE-RESTAURANT
Speciaal ingericht
GR O O TE GEZELSCHAPPEN
Speciale Gezelschapsiarieven
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DRIÉ EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21968
Advertentieprijzen: Per lossen regel SB et., Ingez.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 55 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Bij het Marlborough-house te Londen zijn voor de schildwachten naast de wacht
huisjes stalen huisjes geplaatst, waarin de soldaten bij eventueele luchtaanvallen
kunnen schuilen
Het nieuwe Kroatië
BERLIJN, 30 Aug. Semi-officieel Wordt gemeldt: Het
aanbod der goede diensten van den Koning der Belgen en de
Koningin der Nederlanden is, naar men van goed ingelichte
zijde verneemt, in Duitsche politieke kringen met zeer veel
sympathie ontvangen. De pogingen der beide vorsten, om den
vrede te bewaren, en het Europeesche verantwoordelijkheids
besef dat daaruit blijkt, worden algemeen met erkentelijkheid
beoordeeld. De gedachtenwisseling, Welke van Duitsche zijde
met Engeland Wordt onderhouden, bewijst, naar men hier ver
klaart, dat de Duitsche pogingen in dezelfde richting gaan als
het bovenvermelde streven en dat hier van Duitsche zijde reeds
een initiatief genomen Werd, Welks resultaat thans Van de be
slissingen in Londen afhangt, welke moeten Worden afgewacht.
Warschau protesteert te Danzig
tegen beslag op Poolsche
goederentreinen
Italië handhaaft zijn
eigen wenschen
Washington tevreden
Italiaansche pers wacht af
Polen meldt incident
Hoe het Centraal Station te Amsterdam er om negen uur hedenmorgen uitzag
Nu het treinverkeer voor de burgerij zoo goed als stopgezet is, laten de Ned-erland-
sche Spoorwegen in samenwerking met de busondernemingen eenige busdiensten
loopen. Zoo vertrekt uit Amsterdam elk uur een bus naar HaarlemDen Haag en
Rotterdam
Woldemaras werd
gearresteerd
Straatsburg stelt de
Jaarbeurs uit
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiniiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii^
De ontwrichting der Vervoerdien
sten, met name het uitvallen der
nachtpost- en goederentreinen en de
zeer beperkte dagdienstregeling is
oorzaak, dat de bezorging onzer
bladen op verschillende plaatsen
Vertraging zal ondervinden.
Onzerzijds Wordt alles in het
Werk gesteld om dit ongerief voor
onze lezers zooveel mogelijk te be
perken.
KERMIS 26 AUG. TOT 3 SEPT.
CENTRAAL HOTEL DER A.M.VJT.
BRANDBLUSCHTOESTELLEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Logies/Ontbijt f 4.—
HOTEL RESTAURANT FLEISSIG
Warmoessiraai - Amsterdam
Bovenzaal Lunchdiner f0.85
HOTEL SCHILLER - AMSTERDAM
Logies met ontbijt 3 gulden p. p.
LOGEERT U IN APELDOORN?
Logies m. onib. f 2.50, pens. f4p.d.
Hilversum
Tel. 6113
TROMPENBERG'S PALACE HOTEL
HOTEL - CAFE - REST. „DJUMPOL"
American Bar
HOTEL ROOZENDAAL
VIERHOUTEN
Cl CI ID" LEIDSCHESTR. 67—71
„F I—CU IV AMSTERDAM
voor het ontvangen van
TOT 500 PERSONEN
Perfecte Keuken
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Na de beroepen van President Roo
sevelt op de tegenover elkander
staande partijen, na de ontroe
rende en indrukwekkende rede van
den Vader der Christenheid over de be
ginselen van rechtvaardigheid en vre
delievendheid, na de nobele redevoering
van den Koning der Belgen namens de
Oslo-staten en het beroep van den Ca-
nadeeschen minister-president, hebben
thans Z. M. Koning Leopold en H. M.
Koningin Wilhelmina, tusschen wie een
steeds meer markante gelijkgezindheid
ten aanzien van de hoogste beginselen
en hun practische toepassing aan den
dag treedt, hun goede diensten aan
geboden om een ontknooping te zoeken
voor de huidige zenuwsloopende crisis,
die elk oogenblik tot een wereldcata-
strophe kan leiden. Dit aanbod van twee
zoo algemeen hooggeschatte en alge
meen vertrouwen genietende figuren,
wier moreel gezag en volstrekte onpar
tijdigheid in gansch de wereld boven
allen twijfel verheven zijn, moet be
schouwd worden als een nieuwe poging
de duistere dreiging af te wenden, op
dat de vrede, waarin de welvaart alleen
maar kan gedijen, behouden blijve.
Bemiddeling is een delicate en pre-
caire aangelegenheid, die alleen maar
met succes kan worden ondernomen
door hen, die zich gedragen weten door
een volstrekte belangeloosheid ten
aanzien van het hangende conflict en
een even volstrekt vertrouwen van al de
daarbij betrokkenen. Het eenige belang,
dat Nederland en België in de heer-
schende crisis hebben is het belang
van heel de wereld, ook van de tegen
over elkander staande groepen en
machten, n.l. het belang van het be
houd van den vrede en van de uitban
ning van het oorlogsgeweld. Voor een
goed deel is de huidige nauwelijks lan
ger te dragen internationale toestand
te wijten aan prestige-kwesties en pres-
tige-kwesties behooren tot die, welke het
moeilijkst tot oplossing zijn te brengen.
Voor het oplossen van dergelijke kwes
ties kunnen bemiddelaars met een on
aantastbaar hoog en onverdacht pres
tige goede diensten bewijzen en deze
overweging zal beide bevriende staats
hoofden, wier buitenlandsche politiek
gelijkelijk gericht is op een strikte hand
having van een volkomen zelfstandig
heid, mitsgaders een alzijdige onzijdig
heid, er toe gebracht hebben dit aanbod
te doen. Mocht na al de aangewende
pogingen om het ergste te voorkomen
de wereld onverhoopt toch in een chaos
van geweld en vernietiging gestort wor
den, dan zal in ieder geval getuigd kun
nen worden, dat niets onbeproefd is ge
bleven om bezinning en overleg, recht
vaardigheid en redelijkheid te doen
zegevieren over onbezonnenheid en
eigenzinnigheid, over onrechtvaardig
heid en onredelijkheid. De schuldvraag
zal daardoor des te zwaarder en zicht
baarder komen te drukken op hen, die
alle pogingen tot behoud van den vrede
hebben verijdeld.
Het nieuwe autonome Kroatië heeft een op-
Pervlakte van 66.393 vierkante kilometer. vol
gens d,e jongste statistieken telt dit gebied
4-423.000 inwoners, waaronder 3.126.000 Kroa-
ten en 866.000 Serviërs: tot de Kroaten worden
°ok gerekend de 164.000 Mohammedanen uit
®osnië.
Wat de godsdienstige gezindheid van het iand
betreft, 74.8 procent der bevolking is katholiek;
20 procent behoort tot de orthodoxe kerk, 0.7
Procent is protestant en eenzelfde percentage
behoort tot den Islam. Slechts 0.5, procent der
bevolking van Kroatië zijn Israëlieten.
Minister-president Tsvetkowitsj heeft gisteren
Nich een rede gehouden, welke door 15 000
Personen werd aangehoord. Na te hebben gewezen
de beteekenis van de overeenkomst tusschen
Serven en Kroaten zeide hij, dat het nationale
ideaal thans is tot stand gekomen. In deze ern
stige tijden moet duidelijk en krachtig tot allen
worden gezegd, dat Joego-Slavië niets verlangt,
dat van een ander is, doch het zal tot geen prijs
afstand doen van wat van Joego-Slavië is. De
onafhankelijkheid en vrijheid van het land wer
den ten koste van groote offers gekocht en men
is bereid deze te verdedigen met eveneens de
grootste offers.
Daarom is spreker vol vertrouwen. Want thans
is het volk geestelijk één en bereid alle offers te
brengen voor vorst en vaderland.
v
LONDEN, 30 Aug. (Reuter).
Om half twaalf kwam het geheele
Britsche kabinet hijeen.
Wederom zijn weinig positieve
feiten over den internationalen toe
stand te melden. De verklaring van
Chamberlain in het Lagerhuis vond
veel instemming, en er zijn teekenen
die doen hopen op een vreedzame
regeling der hangende geschillen.
Te Warschau heeft minister Beek Dins
dagavond den Franschen ambassadeur Noel
ontvangen. In buitenlandsche kringen te
Warschau gelooft men dat hij den ambas
sadeur in kennis heeft gesteld van de be
sluiten, die vanmiddag zijn genomen in een
conferentie, waaraan werd deelgenomen door
den president der republiek, maarschalk
Smigly Rydz, den minister-president en
Beek.
Het reizigersverkeer van de Poolsche kust naar
Warschau is op bevel van de Poolsche autori
teiten verlegd. Van Gdynia komende reizigers
zullen niet meer over het gebied van de Vrije
Stad vervoerd worden. Dit besluit is om redenen
van veiligheid genomen, nu de autoriteiten te
Danzig hebben besloten Poolsche goederentrei
nen aan te houden.
Verder heeft <fe Poolsche commissaris te
Danzig een nota overhandigd, waarin krachtig
wordt geprotesteerd tegen deze schending van
het statuut van Danzig en van een Poolsch
recht, en waarin te verstaan wordt gegeven dat
de Poolsche regeering tegenmaatregelen zou ne
men, indien deze toestand zou blijven bestaan.
De vastberaden toon van Chamberlain's rede
in het Lagerhuis heeft in officieele kringen te
Washington een onmiskenbare voldoening ge
wekt. Roosevelt heeft zijn vertrek uit Hydepark
uitgesteld zoolang de crisis duurt. Men acht
het echter zeer onwaarschijnlijk dat de presi
dent nog een verderen stap zal doen op het
internationaal tooneel, zoolang de schijn van
onderhandelingen voortduurt tusschen Londen
en Berlijn.
Verder hopen officieele Amerikaansche krin
gen volgens Reuter, dat Sovjet-Rusland nog een
bijdrage moge leveren tot het in bedwang hou
den van agressie, zulks in verband met de
„sluwe" houding van den Oppersten Sovjet ten
aanzien van het DuitschRussische pact en in
verband met andere te Washington ontvangen
berichten. Men verwacht echter, dat wanneer
Sovjet-Rusland bijstand verleent, dat zal zijn
door een zelfde soort van welwillende neutrali
teit als die, welke, naar men verwacht, door
de Vereenigde Staten zal worden aangenomen.
De Duitsche ochtendbladen wijden hun
hoofdartikelen aan de DuitschBritsche
gedachtenwisseling.
„Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft:
„Het gaat Hitier er om door de terzijde
stelling van het te Versailles gepleegde
onrecht de grondslagen te leggen voor
den blijvenden en zekeren vrede, welken
geheel Europa noodig heeft en een werke
lijke en duurzame EngelschDuitsche
overeenstemming te scheppen. Wij willen
niet dat zich steeds weer een nieuw ge
schil tusschen de beide groote volken, voor
wie op de aarde plaats genoeg is, schuift.
Aan het einde van ieder geschil tusschen
Duitschland en Engeland staat men steeds
weer voor dezelfde taak. Beide volken moe
ten wegen gaan, die elkander niet kruisen."
„Voelkischer Beobachter" zegt: „Overeen
stemming met Frankrijk en Engeland en ver
eeuwiging van de Duitsche grenzen in het wes
ten kan niet beteekenen, dat het Rijk ook be
reid zou zijn zijn vitale belangen en lijf en
leven van zijn broeders in het oosten op te offe
ren, Voor de verwezenlijking van deze laatste
eischen heeft de Fuehrer thans den eenig
mogelijken weg aangewezen." Het blad plaatst
dit artikel onder het opschrift: „Londen heeft
de keus".
Naar „Berliner Boersenzeitung" verklaart,
mag men er geen twijfel over laten dat een be
slissende verbetering van de atmosfeer slechts
kan intreden, wanneer de duidelijke eisch van
den Fuehrer: Danzig en de corridor moeten
naar Duitschland terug, volkomen vervuld is.
In de Londensche bladen vormt de verhou
ding tot Berlijn eveneens het thema van ver
scheiden hoofdartikelen.
De „Times" zegt, dat de EngelschDuitsche
betrekkingen ten slotte moeten afhangen van
de volledige prijsgeving van methoden van be
dreiging of geweld bij den omgang van Duitsch
land niet alleen met ons, doch ook met ande
ren. Dat moet, zooals de minister-president gis
teren te kennen gaf, een onderdeel vormen van
een algemeene regeling.
Want het is onmogelijk Europa te verdeelen
in stukken, waarbij in sommige deelen goede
trouw en verzoeningsgezinde methoden voort
durend de overhand zouden hebben en niet
slechts voor zoo lang een der partijen dat zou
aanstaan, terwijl in andere deelen bloot geweld
de voorkeur zou hebben boven een vreedzame
regeling. Daarom beteekenen de Duitsche
methoden jegens Polen een proefproces van
Duitschlands bereidheid zijn betrekkingen met
een ander volk te richten langs de eenige
lijnen, welke betrouwbare internationale over
eenkomsten mogelijk maken.
De te Milaan verschijnende „Popoio d'Italia"
.stelt, naar aanleiding van de van alle zijden tot
Z. H. den Paus gerichte vredesoproepen, de vraag
welke deze vrede zou moeten zijn. Want om de
zaak welke Europa kwelt weg te nemen moet
het verdrag van Versailles uit den weg worden
geruimd. De duce heeft vaak gesproken en bij
voorbaat geantwoord op de bezorgde vragen van
allen die zich thans tot hem wenden, terwijl zij
tot gisteren veinsden zijn woorden niet te be
grijpen. Zeer zeker werkt Mussolini zonder op
houden aan de genezing van Europa, doch de
volken zullen niet kunnen genezen indien zij niet
tevoren de oorzaak van al hun kwalen zullen
hebben weggenomen.
„Corriere deila Sera" (Milaan) schrijft in
een commentaar op de redevoering van Cham
berlain dat deze geen enkel element heeft ge
bracht voor een ontspanning. Een nieuw gunstig
element zou echter kunnen worden gevormd
door de vage toespeling van den Britschen mi
nister ten aanzien van de mogelijkheid, de be
raadslaging uit te breiden tot alle internationale
vraagstukken. Indien dat niet een afleiding moet
zijn voor het uitstel van de oplossing van alle
meest dringende problemen, zal ook Italië zijn
woordje hebben te zeggen.
In ieder geval is een vreedzame oplossing nog
steeds hangende aan een draad, welke gevormd
wordt door de mate van oprechtheid van Lon
den, waarvan weer de houding van Polen af
hangt.
Volgens een Havas-bericht zfjn in den nachi
van Maandag op Dinsdag Duitsche soldaten
doorgedrongen op Poolsch gebied te Szcyglo-
wice in Rybnik. Zij wierpen een twaalftal
handgranaten naar de huizen. Een Poolsche
patrouille dreef de aanvallers terug.
Verder meldt Havas, dat te Parijs en in
het departement Seine openbare bijeen
komsten zijn verboden.
Eveneens wordt bericht dat de socialistische
fractie van het Fransche parlement de onlangs
door de regeering afgelegde verklaringen een
stemmig heeft goedgekeurd.
Uit Rome wordt bericht, dat met ingang
van Donderdag de Italiaansche bladen met
slechts zes bladzijden verschijnen zullen.
Verder werden alle motor- en autoraces ir«
Duitschland tot nader order afgezegd, omdat
men wil bezuinigen op het benzineverbruik en
omdat vele wedstrijdrijders in militairen dienst
zijn.
ROME, 30 Aug. (Reuter). Naar men
gelooft richt de Duce zijn voornaamste
krachtsinspanningen er op een oplossing te
helpen vinden van het Danzig-problcem.
Naar verluidt is Mussolini echter van mee
ning, dat een eenvoudige regeling van dit
probleem geen pacificatie in Europa zal
brengen. Naar de opvatting van den Duce
is een algeheele regeling noodig met een
wegnemen van alle bestaande grieven.
KAUNAS, 29 Aug. (Havas). Woldemaras
werd, toen hij probeerde Litauen binnen te
gaan, aan de grens te Kybartai gearresteerd en
overgebracht naar een nabij gelegen dorp, waar
hij was vastgehouden vóór hij in Juni 1914 een
staatsgreep probeerde te ondernemen.
STRAATSBURG, 30 Aug. (Havas.) Het be
stuur der Europeesche Jaarbeurs van Straats
burg heeft besloten de veertiende jaarbeurs tot
een lateren datum uit te stellen.
VERWACHTING, geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Meest zwakke Noord-Oostelijke tot Zuid-
EE Oostelijke wind, helder tot gedeeltelijk
bewolkt, droog weer behoudens in het
S Noorden eenige kans op onweer; in het
Zuiden toenemende kans op onweer; des
EE ochtends plaatselijke nevel of mist; wei-
■EE nig verandering in temperatuur.
Él Zon op 6.05 onder 19.56. Licht op 20.26.
Haan op 19.43 onder 6.43. L.K. 6 Sept.
OP 31 AUGUSTUS MET s.s. „TRIO" GAAT
DOOR BIJ VOLDOENDE DEELNAME.
VERTREK: 9.30 uur KOUDENHORN
Prijzen der plaatsen 1.50 p. p.
Kinderen beneden 10 jaar HALF GELD
H. J. FEYE, Ravelingsteeg 13 Telef. 11292
CAFE BODEGA BAB
ORKEST SANDOR-KÖVESY
DOGEER te Amsterdam in het
het eenige hotel met eigen overdekt zwembad
Gratis toegankelijk voor hotelgasten
3.50 per dag - inclusief ontbijt
voor luchtbeschermingsdoeleinden
(voor gebouwen, bedrijven, woonhuizen enz.)
Goedgekeurd door alle Brandweren.
Nederlandsch Fabrikaat.
BOYCE Fabrieken N.V.", Amsterdam-N. Tel. 60239
HET VREDESINITIATIEF VAN KO
NING LEOPOLD EN KONINGIN WIL
HELMINA VOND TE BERLIJN EEN
ZEER SYMPATHIEKE ONTVANGST.
Polen protesteert bij Slowakije tegen den
oproep mee te werken met Duitsche
troepen.
In geval van een conflict zal ook Enge
land onze neutraliteit ten volle eerbiedi
gen.
Koninklijke onderscheidingen ter gele
genheid van den verjaardag van H. M.
de Koningin.
Het Haagsche gerechtshof heeft iemand
vier maanden gevangenisstraf opgelegd
wegens belastingontduiking.
Amsterdam-C Tel. 40661
LUNCH f 1.50 DINER f2en hoógcr
Telefoon 45972 45977
Logies met ontbyt vanaf 2.50; Diner vanaf 1.15
Groote en kleine zalen Partijen reductie
Weteringschans 83 Amsterdam t/o Rijksmuseum
Per kaart S. 5 stuks 10 korting
DINER Soep of voorgerecht
- - Keuze uit 10 schotels
1.03 Nagerecht of Fruit
In't Café en
Restaurant
lste Etage
NIEUW RESTAURANT
NIEUW INGERICHT CAFé
GROOTE ZALEN
HILVERSUM - Telefoon 7941 (2 lijnen)
Door zijn hooge ligging aangenaam verblijf in
alle jaargetijden. Voor langer verblijf speciale
arrangementen.
LAGO OUD-LOOSDRECHT
v/h De Koet. Weekend 10.p. persoon
Telgfoon No 255. Het geheele jaar geopend.
OVERVEEN bü HAARLEM
PRIMA PENSION vanaf f 3.50
VOORJAAR 1939 GEHEEL GERESTAUREERD
Prima keuken en kelder - Schitterende serre en
terrassen - Centrale verwarming: koud en warm
stroomend water - Telefoon 13574 Haarlem
HOTEL-RESTAURANT
OUDEGRACHT 129 UTRECHT
Zalen voor vergaderingen en feestdiners
Groote gezelschappen, groote reductie
HET BOSCHHOTEL
MET HET MEEST MODERNE COMFORT
