DOMIHIT
VELE SLACHTOFFERS
TE WARSCHAU
Roemenië, Bulgarije en Joego
slavië blijven neutraal
Buitenfy)f....DIJJERS
Burgerbevolking
getroffen
»Snelle opmarsch
in Polen"
Zuid Af rika breekt
met Berlijn
De vliegtuigen
boven ons land
In Indië stortte
vliegtuig neer
Het nieuws van heden
Luchtalarm te
Parijs
ENAvanMEVERDEN
DENHAAG
BinncnboL .Kt66er.srtal
Bij het bombardement van Maandagmiddag werden
drie Daitsche vliegtuigen neergehaald
HISTORISCH MOMENT
IN OLDENZAAL
Goede betrekkingen met
alle naburige staten
K.L.M. HERVAT DIENST
OP INDIË
ZWARE BRAND BIJTIJDS
BEDWONGEN
Grand Hotel Wientjes - Zwolle
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1S39 - AVONDBLAD
MEWmW/,
|Amsterdam Tel. 36948 - Marnixstr. 4251
Jaarbeurs - Stand No. 1010
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
iï^piaSil*!
De strijd, in Polen. Het verwoeste station van Tarnowitz
BERLIJN MELDT:
hitler aanwezig bij overtocht der
troepen over den Weichsel
Eerlijn,
Uitwisseling van gezanten
ACCOUNTANT,lid ned.uniev.acc
AMSTERDAM TEL.90361-22361
P.C. HOOFTSTR.7 ha 6 uur 23723.
Het WeeriiiiiiiiijiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiii[iiiiiiiiiiniii|
De Balkan wil vrede
Liechtenstein en Iran
Libanon steunt Frankrijk
Voorstel aangenomen met 80
tegen 67 stemmen
In de omgeving van Amsterdam
onder vuur genomen
f.-It*?,*
Een tank-barricade in het gebied, waar thans de Duitschers met de Polen strijden
Sergeant-vlieger gedood; inheem-
sche helper ernstig gewond
Route thans over Frankrijk
en Italië
Franco kondigt strikte
neutraliteit af
Ook Argentinië neutraal
De terugtrekkende Poolsche troepen vernielen bruggen en wegen om de
Duitschers tegen te houden. Verkennings troepen moeten met bootjes over de
stroomen en rivieren gezet worden
Lijnetserij van cliché-fabriek
Pax-Holland te Amsterdam
in lichter laaie
Derde verdieping door
vuur vernield
63ste JAARGANG No. 21974
KRANTEN MET
SENSATIE KOPPEN,
n TIP van BOOTZ
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
MAYONNAISE
TACIv* enSaladejauj
Vliegtuigen in België
tot dalen gedwongen
Burckhardt naar
Letland
SCHUILKELDER
Rijituln 4*.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
v
A
WARschaU, 5 Sept. Tijdens het groote
mbardement van Warschau Maandagmid-
aS> waaraan minstens 30 Duitsche vlieg-
tuigen hebben deelgenomen, zijn drig Duit
sche vliegtuigen omlaaggeschoten.
°e aanval heeft een groot aantal slacht
offers gemaakt, uitsluitend onder de bur
gerbevolking. Het juiste aantal is nog niet
bekend. De brandbommen zijn met name
°ok terechtgekomen op de voorsteden
Qkience en Praga.
Een bom is terecht gekomen in een hulpba-
k van padvinders, welke was opgericht in de
'Uurt van drie treinen van den geneeskundigen
lenst, welke voorzien van geweldige roode
u'isemblemen, op het oosterstation van de
v°orstad Praga stonden.
^Officigg! wordt medegedeeld, 'dat vier huizen
een fabriek in deze voorstad verwoest wer-
tal'1 6n eenige tientaUeh burgers, waaronder
tienVan lc'nderen- Eet slachtoffer zijn gewor-
W^athalVS- Warscllau zijn Maandag ook andere
gro ,sen ih Polen gebombardeerd, waarbij een
zisk aantal slachtoffers is gevallen. Te Grod-
bo'm teU zuitiwesten van Warschau, hebben
hiees?611 verscheidene huizen verwoest, in de
geknnf plaatsen zij" personen om het leven
Eodz Te Zdunska Wola, in de buurt van
fcardeerri10 een kerk de H- Mis gebom-
Wpm„ E>e priester en tal van geloovigen
gewond.
sonenfn sector van Baby Szarposin werd 'n per-
tioode gebombardeerd. Er is een vijftiental
Rut E' Te Piotrkow zijn dertig dooden, te
gewonri nderd dooden en meer dan honderd
tien, te Leczyca acht dooden.
5 Sept. (D.N.B.) Het Duitsche
PPerbevel maakt bekend:
4 ™et Duitsche leger in het lOosten heeft op
.September op alle fronten den vijandelijken
Senstand gebroken en rukte op niet te stuiten
j^JZe verder. De tegenstander gaat hier en daar
fta ,Wanortie en zwaar geteisterd terug.- Het
bujl gevangenen en de in handen gevallen
blil peemt voortdurend toe. Voor het oogen-
p zijn zij nog niet te overzien. De zevende
°lsche divisie werd in zuidoostelijke richting
ar Czestochowa gedreven. De staf der divisie
gevangen genomen.
het Zuiden werd de achtervolging naar
'akan voortgezet. De Skawa werd bij Wado-
'oe overschreden. Meer noordelijk werd Ja-
erzno genomen.
Overhaast ontruimt de vijand het industrie
gebied van Oost-Opper-Silezië. Bij Sieradz werd
tie
overgang over de Warthe na strijd ge-
fotnen,
fn het Noorden probeert het Poolsche Cor-
fidor-leger, dat ingesloten is, in wanhopige
afzonderlijke acties den ijzeren ring te door
deken. Sinds gisteren nemen de aanwijzingen
I00, dat men het hopelooze van den toestand
begint te erkennen. De versterkingen te Grau-
tienz werden genomen, de bij en ten zuiden
an Kulm onder de oogen van den Führer en
bpperbevelhebber over den Weichsel gezette
tr°epen dringen op den oostelijken oever in
'hel tempo voort.
Bij Mlawa hebben de Oost-Pruisische troepen
b een harden strijd van man tegen man de
Btad en de versterkingen aldaar in bezit ge-
bomen.
De verslagen vijand wijkt verder naar het
Eüiden.
De oorlogsmarine heeft de beveiligingsmaat-
ïegelen voor de Duitsche kust stelselmatig ten
Uitvoer gelegd.
Het luchtwapen beheersclit het luchtruim,
Veertig Poolsche vliegtuigen werden omlaag
geschoten, waarbij 15 tijdens luchtgevechten.
In toenemende mate wordt door de luchtaan
vallen op vijandelijke marsch- en spoorweg
colonnes een stelselmatige terugtocht van den
tegenstander verijdeld.
Aan de Noordzeekust hebben achttien Engel-
sche gevechtsvliegtuigen van de modernste soort
Wilhemshaven en Cuxhaven, zoomede de in
de riviermondingen liggende zeestrijdkrachten
aangevallen.
Jachtvliegtuigen en luchtdoelartillerie van de
marine en de luchtmacht werd zoo tijdig en
doeltreffend ingezet, dat de aanval op Cux
haven heelemaal werd verijdeld, terwijl de op
Wilhelmshaven geworpen bommen geen schade
hebben aangericht. Van de aanvallende vlieg
tuigen werden zooals thans is gebleken
meer dan de helft omlaaggeschoten.
Dinsdagmorgen om 5.50 uur arriveerde op
het station te Oldenzaal de Duitsche gezant
uit Parijs. De Fransche ambassadeur uit
Berlijn, die reeds Maandagavond met een
specialen Duitschen trein te Oldenzaal was
aangekomen, is Dinsdagmorgen om zeven
uur met den Franschen trein van Olden
zaal naar Parijs vertrokken, terwijl de
Duitsche ambassadeur met den anderen
trein naar zijn land is afgereisd.
H VERWACHTING geldig van hedenavond
H tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
Zwakke tot matige wind uit Westelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt, weinig of
geen regen, iets warmer, plaatselijk och-
H tcndmist.
Zon op 6.15 onder 19.42. Licht op 20.12. S
j| Maan op 22.23 onder 13.13. 6 Sept. L.K.
BELGRADO, 5 Sept. (Avala). De regee
ring van Joego-Slavië heeft in een commu
niqué verklaard in den huidigeti oorlog neu
traal te willen blijven. Dit ofi'icieele com
muniqué luidt als volgt: De ernstige gebeur
tenissen, die zich thans in de wereld afspe
len, leggen aan de koninklijk» regeering van
Joego-Slavië den plicht op voort tc gaan met
getrouw te blijven aan de politiek, welke
Jcego-Slavië in den loop der laatste vijfja
ren onder het koninklijke regentschap
vastberaden heeft gevolgd en welke beoogde
nauwgezet de vriendschappelijke betrekkin
gen met alle groote mogendheden tot ont
wikkeling te brengen, de goede betrekkingen
met alle buren te ontwikkelen en neutraal
te blijven in het conflict, dat zijn onafhan
kelijkheid noch zijn integriteit raakt.
De koninklijke regeering is er innig van over
tuigd op deze wijze niet alleen op de beste ma
nier de vitale belangen van het volk en den
staat te dienen, doch door een dergelijke hou
ding ook aanmerkelijk bij te dragen tot den
terugkeer van den vrede tusschen de volken.
Bij de toepassing van deze politiek rekent de
koninklijke regeering in deze ernstige uren zon
der voorbehoud op den steun van het geheele
volk.
BOEKAREST, 5 Sept. (Rador). De Roemeen-
sche ministerraad heeft vergaderd onder voor
zitterschap van Calinescoe. De minister van
Buitenlandsche Zaken, Gafencoe stelde vast, dat
in het land een volkomen kalmte heerscht en
sprak zijn vertrouwen uit in de eenheid van de
natie. Hij deed uitkomen, dat de minderheden
zich voegen in het stelsel van het staatsleven.
Ten aanzien van de buitenlandsche politiek
zeide hij: „Wij zijn vastbesloten onze vreedza
me houding en goede verstandhouding met al
onze buren te handhaven. In dezen geest is de
-regeering - bereid haar voorstellen tot nietaan-
valspacten te vernieuwen. Tezelfdertijd waakt de
regeering voor de veiligheid der nationale be
langen en heeft zij de noodige maatregelen ge
nomen om het hoofd te biedën aan de behoeften
van de landsverdediging.
SOFIA, 5 Sept. (Buig. Tel. agentschap). In
een commentaar op den toestand heeft cte Bul-
gaarsche radio met name verklaard, dat het
land de gebeurtenissen, welke Europa doen
bloeden, zonder hartstocht noch haat volgt
doch met een onbuigzamer! wil tot vrede en wej
tot een rechtvaardigen vrede. Het land is vast
besloten om koelbloedig aan alle gebeurtenissen
het hoofd te bieden.
Volgens de Basler Nachrichten heeft de regee
ring van Liechtenstein zich neutraal verklaard
en deze verklaring door bemiddeling van den
diplomatieken vertegenwoordiger van Zwitser
land in de verschillende landen aan de betrok
ken regeeringen medegedeeld.
De regeering van Iran heeft oliicieel medege
deeld, dat zij neutraal zal blijven in het huidi
ge conflict.
De president der Libaneesche republiek heeft
den Franschen Hoogen Commissaris een verkla
ring van den ministerraad overhandigd, waarin
gezegd wordt, dat het lot van Libanon onver
brekelijk met dat van Frankrijk is verbonden
en dat de inwoners van Libanon vast besloten
zijn de groote bevriende natie te hulp te komen
met de kracht en de hulpbronnen, waarover Li
banon beschikt.
KAAPSTAD, 5 Sept. (Reuter).
Het parlement van Zuid-Afrika heeft
een door generaal Smuts ingediende
motie, waarin werd voorgesteld de
betrekkingen met Duitschland te
verbreken, aangenomen met 80
tegen 67 stemmen.
Een door Hertzog ingediende motie, dat de
betrekkingen van Zuid-Afrika met de oorlog
voerende mogendheden onveranderd zouden
blijven en zouden voortgezet alsof er geen oor
log ware, werd met 80 tegen 66 stemmen ver
worpen.
Verwacht wordt, dat Smuts een nationale re
geering zal vormen, nu de motie van Hertzog
is verworpen.
De Regeeringspersdienst meldt:
Op enkele blijkbaar verdwaalde vliegtuigen,
die om ongeveer vier uur hedenochtend over
ons land, en met name in de omgeving van
Amsterdam verschenen, kon het vuur wor
den geopend.
Het Duitsche gezantschap te 's Gravenhage
deelt mede: De Nederlandsche radio heeft
Maandagavond het bericht verspreid, dat Duit
sche vliegtuigen de Nederlandsche grens heb
ben overschreden. Dit bericht is niet juist. Men
heeft geconstateerd, dat deze vliegtuigen de
Engelsche lange afstands-bombardements-
vliegtuigen waren, die zich na hun vergeef-
schen aanval op Wilhelmshaven hebben kun
nen redden door over Nederiandsch gebied te
vliegen. Meer dan de helft der aan dezen bom
aanval op Wilhemshaven en Cuxhaven deelne
mende Engelsche vliegtuigen is door Duitsche
jagers en luchtafweergeschut vernield.
Aif;:
BATAVIA, 5 September. Aneta ver
neemt van den commandant der mili
taire luchtvaart, dat gisteravond bij nacht-
vliegen een Glenn-Martin in de nabijheid
van het vliegveld Kalidjati is neergestort.
De sergeant-kort verband-vlieger S. Tak is
hierbij omgekomen.
Sergeant Tak was op 1 October 1914 te Sin-
tang geboren en sedert Augustus 1936 in dienst
bij de militaire luchtvaart, in 1938 behaalde hij
zijn groot brevet. Zijn overlijden beteekent een
grPot verlies, daar hij een goed vlieger was.
Voorts werd een inheemsche helper niet le
vensgevaarlijk, doch wel ernstig gewond.
Dinsdagmorgen om 6.30 uur is de „Torenvalk",
gezagvoerder Kooper, van Schiphol naar Bata
via vertrokken. De route loopt over Frankrijk en
Italië. Het ligt in het voornemen de luchtver-
binding Amsterdam—Batavia op regelmatige
wijze te herstellen, dus zal Donderdag a.s. het
volgende vliegtuig en Zaterdag het daarop vol
gende vertrekken.
Ook verwacht de directie der K.L.M., dat de
Oehoe", die sedert Zaterdag in Alexandrië
wacht op nadere orders, Woensdag binnenkomt.
BURGOS, 4 Sept. (Havas). Franco heeft
een decreet onderteekend, waarbij de „strikte
neutraliteit'' van Spanje wordt afgekondigd.
BUENOS AIRES, 4 Sept. (Havas). De mi
nisterraad heeft een besluit afgekondigd, be
helzende de neutraliteit van Argentinië.
Het snel en krachtig ingrijpen van de
Amsterdamsche Brandweer heeft vanmor
gen een zwaren brand voorkomen, welke de
bekende clichéfabriek „Pax-Holland'. Spui
straat 70, waar vroeger de Sigarenfabriek
Justus van Maurik was gevestigd, geheel zou
hebben verwoest. Men wist het vuur te be
perken tot de derde verdieping van het
brandgevaarlijke bedrijf, welke over de ge
heele oppervlakte een prooi der vlammen
werd. De lijnetserij, de montage-inrichting
en blokmakerij werden door het vuur ver
nield.
De brandweer, die met vier stralen aan
Spuistraatzijde en vanaf het Singel den
brand bestreed, wist hem in korten tijd
meester te worden
De brand is te omstreeks kwart voor acht
ontstaan in de lijnetserij, waar het personeel
een kwartier tevoren aan den arbeid was ge
gaan. Een clichéplaat was op de gebruikelijke
wijze op een gasvlam voorgevormd om daarna
in terpentijn te worden gedompeld. Daarbij
schijnt een vonk aan de plaat te zijn blijven
hangen, welke de terpentijn deed ontbranden.
Uit den grooten bak met brandende vloeistof
laaiden de vlammen zoo hevig op, dat de snel-
bluschapparaten, waarmee leden van het per
soneel trachtten het vuur te dooven, hun uit
werking misten en de menschen tenslotte vooi
de snel om zich heen grijpende vlammen de
wijk moesten nemen.
De brandweer, onmiddellijk gealarmeerd,
was zeer snel ter plaatse. Materiaal rukte
uit van Prinsengracht en Haarlemmerplein
en brandmeester Haarsma, die het eerste
bevel voerde, gaf onmiddellijk het sein ,,mid-
delbrand" door, waarop versterking van de
Achtergracht uitrukte en adj. hoofdbrand
meester C. v. d. Wijngaard de leiding van
het blusschingswerk op zich nam. Het vuur
werd met vier stralen aangetast, twee wer
den uitgebracht door de trappenhuizen, één
over de Magyrusladder en één achter langs
door het pand van het persbureau Vaz Diaz
aan het Singel. Zoo krachtig en resoluut
trad de brandweer op, dat binnen een half
uur tijds het gevaar van uitbreiding was
bezworen, al liet zich de situatie bij de fel
uitslaande vlammen en de zware rookont
wikkeling zeer ernstig aanzien.
De schade bleef daardoor beperkt tot de derde
verdieping van het groote pand, welke over de
geheele oppervlakte tot een diepte van ongeveer
7 meter met de daar opgestelde etsmachines.
apparaten en het zeer brandbare materiaal,
werd verwoest. Gelukkig echter bleven de daar
boven gelegen verdiepingen, waar de zeer be
langrijke fotoafdeeling is ondergebracht, ge
spaard. Alleen enkele vensters werden door de
overslaande vlammen aangetast en beschadigd.
Bij 't nablusschingswerk werd een brand
wacht van het Haarlemmerplein- door glas
scherven gewond. Na voorloopig verbonden
te zijn, heeft de G.G.D. den man weggehaald
en naar het Binnengasthuis vervoerd. Van
daar is hij weggebracht naar zijn woning.
verontrustende berichten
gejaagde sfeerhoe goed
is het dan, even tot zichzelf
te komen, gesterkt door
PARIJS, 5 Sept. (Reute1"). In den af-
geloopen nacht om 3.40 uur loeiden de
sirenes in de Fransche hoofdstad om üc
bevolking er voor te waarschuwen, dat een
luchtaanval te verwachten was.
Om 6.40 uur werd het signaal alles veilig
gegeven.
Het nachtelijke alann werd op verschillende
plaatsen gegeven als gevolg van een vlucht van
vijandelijke verkenningstoestellen.
lederen keer, dat een vijandelijk toestel de
Fransche linies zal overschrijden zal alarm wor
den geslagen. De Parijzenaars en bewoners dei
groote steden moeten er op rekenen, dat zij
dezer dagen tamelijk vaak gewekt zullen worden.
Te Rouaan was luchtalarm tusschen kwart
over zes en kwart over zeven.
Roemenië, Bulgarije en Joego-Slavië ver
klaren neutraal te blijven in den huidigen
oorlog.
Zuid-Afrika verbreekt de betrekkingen
met Berlijn.
Het bombardement van Maandagmiddag
op Warschau eischte vele slachtoffers
onder de burgerbevolking.
Het Duitsche legerbericht meldt: Snelle
opmarsch in Polen.
K. L. M. hervat den dienst op Ned.-
Indië.
Militair vliegtuig in Ned.-Indië neerge
stort; een doode en een zwaargewonde.
Moordaanslag te Den Haag.
O
BERGEN, 4 Sept. (Belga). Twee kleine Fran
sche jachttoestellen, die bij Quiévrain over de
Belgische grens waren gekomen, zijn gedwon
gen bij de grensposten te dalen. De bemanning
werd geïnterneerd. Zij verklaarden, dat zij te
gen hun wil over de grens waren gekomen.
KAUNAS, 5 Sept. (D.N.B.) De vroegere
volkenbondscommissaris te Danzig, profes
sor Burckhardt, is van Kaunas vertrokken
naar Letland.
Speciaal ingericht voor langer of korter verblijf
in crisistijd
speciaal onder deskundig toezicht aangelegd
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 763.2
Vorige stand: 763.8
