t)e vredesminister bespreekt thans den oorlog WKÊÊ Poolsch generaal in Duitsche gevangenschap geraakt II Ook Egypte tegen Duitschland I^BIb •Rijnoever door vijand versterkt Rome rustig in bewogen dagen Het nieuws van heden W eichselbruggen vernield Roemenië blijft neutraal ATHENIA-MISDAAD SCHOKTE DE WERELD OFFENSIEF MET TWEE HOOFDRICHTINGEN VATIC AAN ZENDT UIT IN ONZE TAAL VEREENIGDE katholieke pers Zitting van het Lagerhuis ^AUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884 VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1939 - OCHTENDBLAD onnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor aarlem 25 cent per week; per kwartaal •25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, Per kwartaal f 3.58 DAC8LAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE MV. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21983 B" V"a anderhalf millioen moeders en kinderen werden in Enge land geëvacueerd marïnebescherming Actief en effectief Het duikbootgevaar De burgerlijke defensie De operaties in het Westen Het Weer. - - MMÊmm m r, -mC -Mm- Gemotoriseerde divisies en lucht macht wisten snellen opmarsch te ondersteunen Spoedig een aanval in het Moezelgebied? De Duitsche tactiek *3m Over groote uitgestrektheden zijn in tank- Bclgic barricades opgericht tegen aanvallen, Italiaansche pers over den oorlog De luchtalarmeeringen te Parijs PARIJS MELDT: Britsch vrachtschip getorpedeerd ,Osservatore Romano" breekt een lans voor objectieve berichtgeving Een onverwachte arrestatie Bijzonderheden over verovering der W ester platte te Danzig Posen wordt verder bezet Toespraken te Parijs getuigen van vriendschap tusschen Frankrijk en Roemenië Niet te angstig NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voot de kleine armonees „Omroepers" zie de rubriek >y LONDEN, 7 Sept. (Reuter). In de heden Schonden zitting van het Lagerhuis heeft minister-president een verklaring afgc- Sd over den huidigen toestand in Europa. Chamberlain verklaarde o.m. het Oosten voeren de Polen een zwa- *etl strijd, tegen een sterken, meedoogen- 0261:1 vijand die vertrouwt op het gewicht zijn aantal en zijn materiaal om allen °8enstand te breken. Tegen de overwel vende meerderheid in de lucht bestrijdt 0 Poolsche soldaat, die overtroffen wordt aantal en geschut, eiken centimeter van etl -^uitschen. opmarsch. plan, zoo vervolgde de premier, sPan daarin Le bestaan, de voornaamste in- Verij te ri°hten tegen Polen. Ondanks het reedseS aan materiaal en menschenlevens, dat ■hoed geletien- werd, blijven het moreel en de Êfj. van het Poolsche volk onaangetast. De Öaa C en Pransche regeeringen hebben van- ge^ een overeenkomst met de Poolsche re- Verdp Seteekend voor de verschaffing van re financieele hulp aan Polen. ïn het Westen heeft Frankrijk zijn strijd- achtcn met volkomen doeltreffendheid en a gemobiliseerd, en thans zijn zij met 11 vÖand in contact aan hun gemeenschap- I c grens. Bij het uitbreken van den oor- S 'egt het Fransche volk eenzelfde vastbera- J1 e'd en solidariteit aan den dag als hier w'aar te nemen. voï,Sa®enwerking tusschen beide landen is kraohS en de regelingen» welke thans van bied zi^n geworden voor overleg op elk ge- \per, Verband houdende met de oorlogvoering aldu Semakkelijk en goed. Hier te lande, taa chamberlain, zijn de defensieve militaire strekteelen van ons leSer. welke zeer uitge- z0r,, 2iJn. op tijd genomen, dank zij den voor- gedurende het tijdperk van spanning. Van ^belling van het luchtafweergeschut en tyjjg kustverdediging is op doeltreffende het *1 geSchied. De mobilisatie van de rest van leS?er is met de grootste vlotheid verloopen. liet hioreel van alle gelederen is hoog. Overgaande tot de strijdkrachten ter zee ^itie de minister-president: «Een belangrijk feit is tot dusver de ont wikkeling der aanvallen van Duitsche duik elen op Engelsche schepen. tot zinken brengen van de Athenia zjjn tooneelen van dood en schrik heeft feitelijk den oorlog ingeluid, en geen ont- Chningen of fantasieën van Duitschland Zu"en het publiek overtuigen van Duitsch- 'ar|ds onschuld aan deze misdaad welke de Wereld diep heeft geschokt en verschrikt. ®chalve op de Athenia zijn door Dui-t- ^be duikbooten aanvallen ondernomen op aftöere Britsche schepen en zijn drie of V,er schepen tot zinken gebracht. Oe admiraliteit, zoo vervolgde Chamber- kih, heeft terstond tegenm aatregelen ge- 'foffen. De Britsche torpedojagers en an dere anti-duikbootvaartuigen zijn zeer ac- tief. en weldra zullen groote versterkingen Vatl anti-duikboot en escorte-vaartuigen ^schikbaar worden. Stappen zijn onder komen om zoo spoedig mogelijk een convooi- stelsel in te richten. meeste der tot dusver aangevallen "epen waren vaartuigen die hun reis begon- Waren vóór het uitbreken van den oorlog, ha+Voor hen kon onze verdedigingsorganisatie Wei Urüjk niet terstond volledig zorgen. Hoe- 1 Wekelijksche verliezen verwacht moeten e-geenszins wil ik de bedreiging voor j2® scheepvaart verkleinen geloof ik dat 2iin *iu's en het land ervan verzekerd kunnen hat' de marine het probleem steeds beter bedwang zal weten te krijgen. ^Prekende over de aanvallen van vliegtuigen Duitsche oorlogsschepen te Wilhelmshaven de premier: op een zgn. slagschip in zak- tIïlaat zijn minstens twee treffers neergeko- 011 Men moet bedenken, dat het aangevallen 0el Waarschijnlijk tot de best verdedigde pun- 011 van Duitschland behoort. Wijze, waarop de aanvallers hun taak bben volbracht ondanks de kracht der ver- mging, is den hoogsten loi waardig. Ook ^bet rekening gehouden worden met de weers- ^csteidheid op den namiddag van den aanval. el zicht was bijzonder slecht en het laatste aöium der aanvallen geschiedde in een ver eenden regen en storm. Het zal het Huis interesseeren te vernemen dat onder hen, be. a-an den aanval deelnamen, zich eenigen v°nden uit de Dominions. Huis weet verder dat uitgebreide ver- gsviuchten boven Quhsehiand aajn uit gevoerd op drie achtereenvolgende avonden van deze week. Meer dan tien millioen exem plaren strooibiljetten, gericht tot het Duitsche volk, zijn over een uitgestrekt gebied in Noordelijk en Westelijk Duitschland, incl. het Roergebied, neergelaten. Hoewel bij elke gelegenheid de vijandelijke verdediging volledig in werking werd gesteld, werd geen contact verkregen met vijandelijke vliegtuigen en keerden al onze toestellen veilig naar hun bases terug. De bedrijvigheid der vecht- en kustcomman- do's is, al liep zij minder in het oog, niet min der intensief geweest. De organisatie van de defensiediensten in het binnenland wordt snel voltooid. De verduisteringsmaatregelen vorde ren op bevredigende wijze. Met behulp van luchtverkenning gedurende lederen nacht is het mogelijk geweest lichten te ontdekken, die op onregelmatige wijze zichtbaar werden en terstond is opgetreden tegen de overtreders. Vervolgens sprekende over de evacuatie ver klaarde Chamberlain dat tot dusverre bijna anderhalf millioen moeders en kinderen naar het platteland als geheel geëvacueerd zijn. De regelingen voor evacuatie en transport worden zonder haperen uitgevoerd. Ruim tweehonderd duizend ziekenhuisbedden zijn thans gereed voor gewonden bij luchtaanvallen; hiervan be vinden zich 56500 in Londensch gebied. De hulpbrandweerdienst is vlug en vlot gemobi liseerd en over het geheel worden de beschik bare brandweereenheden permanent bezet en gereed voor optreden gehouden. In Londen bijv. staan ruim 1800 brandspuiten gereed om op te treden, vergeleken met 125 in vredestijd. Wij zijn ten zeerste aangemoedigd door de wetenschap, aldus zeide de premier tenslotte, dat in de worsteling voor de verdediging van vrijheid en vrije instellingen en voor het be houd van alles, dat het leven levenswaard maakt, wij kunnen rekenen op den steun der overzeesche leden van het Britsche gemeene- best. Uit eigen vrijen wil en onder geenerlei vorm van dwang behalve de moreele dwingen de kracht van recht en rechtvaardigheid, heb ben deze zelfbesturende naties haar voornemen uitgesproken om samen te werken in een zaak, die haar niet minder kostbaar is dan het volk van het moederland. In een nadere aanvullende verklaring heeft Chamberlain vervolgens nog gezegd dat de Britsche regeering voorstelde om den Volken bond zijn bijeenkomst voor het oogenblik te doen uitstellen tot men zien kan, hoe de za ken zich ontwikkelen. Op de vraag of er kans bestaat op spoedige Engelsch-Fransche mi litaire operaties in het Westen ter verlichting van den druk op Polen, zeide Chamberlain, dat hij op een dergelijke vraag geen antwoord kon geven. Verder heeft minister Hoare, in antwoord op een in het Lagerhuis gestelde vraag over den inhoud van het pamflet, dat door de lucht strijdkrachten boven Duitschland is uitge strooid, verklaard dat genoemd pamflet over eenstemt met de toespraak, welke Chamber lain tot het Duitsche volk heeft gehouden. Lord Stanhope heeft in het Hoogerhuis een verklaring afgelegd gelijk aan die van Chamberlain in het Lagerhuis. Ten aanzien van de verliezen toegebracht aan de Duitsche duikbooten zeide Stanhope: „Er zijn soms redenen waarom wij onze successen niet bekend maken, en de uit werking is in Duitschland misschien groo- ter, omdat wij dat niet doen." VERWACHTING: S Zwakke, veranderlijke wind, licht tot half H bewolkt, later wellicht toenemende be- woiking, droog weer, behoudens later eenige kans op onweer, vooral in het Zuiden, warm weer, in den ochtend plaat- selijk mist. ÜIIHIIHIItllHmillHllllimiHIIHIt|ltllllHltH||H|||imHHIHIHfflllHllll '«sss&g- v jg De strijd in Polen. Een af deeling caval lerie op weg naar het oorlog stooneel BERLIJN, 7 September. Het Duitsche nieuwsbureau bericht dat de Poolsche ge neraal Gosiorowski, commandant van de zevende divisie in Duitsche gevangenschap is geraakt. Generaal Gosiorowski is tot 1936 chef van den generalen staf onder maarschalk Pilsoedski geweest. Hij was een der oudste medewerkers van den maarschalk. Het Parijsche blad de „Temps" publiceert, onderteekend door E. M. de volgende bij zonderheden over de militaire operaties in Polen; Volgens de Poolsche communiqué's zag de toestand op 6 September des avonds er als volgt uit: Twee groote convergeerende aan vallen zijn door den grooten Duitschen gene ralen staf ondernomen tegen de Poolsche troe pen. De eerste in de richting Noord-Zuid ver trok uit Oost-Pruisen op een front van onge veer 150 K.M., en rukte op in de richting van Torun, Sierpc, Plonsk en Ciechanow. De op marsch van dezen aanval was gisteravond ge stuit op een lijn, die op een gemiddelde af stand van 70 K.M. van de Oost-Pruisische grens ligt. Het eerste doel schijnt te zijn het bereiken van den loop van den Weichsel ten Westen van de samenvloeiing' Boeg. Het punt van vertrek van het tweede groote offensief, dat in Noord-Oostelijke richting ont ketend werd was het Duitsche Silezië. OP 5 September hadden de Duitschers een front bereikt waarin de volgende steden lagen: Warta, Szeercow, Kamiensk, Radomsk. Op het oogenblik wordt gestreden ten Noord-Oosten van deze lijn in de streek van Lodz, Piotrkow, Tomaszow van Mazovie. De Duitsche opnyarsch schijnt dus aan dezen kant om te buigen' naar het Noorden als om de uit Oost-Pruisen ko mende troepen tegemoet te gaan. Het doel van het dubbele offensief schijnt te zijn de isolee- ring van de Poolsche gebieden in het Westen, zooals Posen. Ten slotte wordt een derde terrein van krijgsverrichtingen gevormd door Poolsch-Si- lezië en West-Galicië. In dit gebied woedt op het oogenblik de strijd tusschen Krakau en Tamow. De bruutheid en snelheid der tot dusverre door de Duitsche legers geleide operaties wor den, volgens den Tempe-correspondent, ver klaard door het uitgebreide gebruik van ge pantserd oorlogstuig, gesteund door even uitge breide actie der luchtmacht, waarbij de infante rie tot dusverre slechts een secundaire rol speelt. Het terrein, dat behalve in het uiterste zuiden, gevormd wordt door een uitgestrekte vlakte zonder ernstige hindernissen, is klaar blijkelijk gunstig voor een optreden van gepant serde divisies. Gezien de striidmethoden kan men uiteraard niet spreken van een aaneengesloten front. De Duitsche legers hebben kortom een soort mach tige raids ten uitvoer gelegd, die ten doel had den de inrichtingen van de Poolsche defensie te ontwrichten, de centra van economisch le ven in Boven-Silezi'ë in de streek van Lodz te verlammen en zekere groote verbindingswegen af te snijden. Op sommige punten hebben zij naar het schijnt diepe zakken in het Poolsche front gestooten. Maar de opmarschen zelf zijn niet zonder gevaar voor de uitvoerenden. De Italiaansche per.-, berichtte Donderdag middag onder groote opschriften op de eerste pagina, dat de Duitsche troepen oprukken naar Warschau. De militaire medewerkers verwachten dat Warschau spoedig zal vallen en voegen hier aan toe, dat de DuitschPoolsche oorlog reeds na nauwelijks een week in een beslissend sta dium is getreden. De bijzondere correspondent van de „Giornale d'Italia" te Luxemburg bericht telefonisch aan zijn blad, dat tot nu toe geen aanduidingen bestaan over een Fransch offensief op de Duitsche stellingen in de nabijheid van het Groot-Hertogdom. Hij bericht verder, dat in het Moezelge bied nabij de grens van Duitschland en Luxemburg, Fransche gekleurde troepen zijn geconcentreerd, die vermoedelijk de Duitsche stellingen op dit punt zullen moeten aan vallen. Met betrekking tot de jongste luchtalarmee ringen te Parijs wordt, volgens Havas, ver klaard, dat geen enkel bombardement is uitge voerd en dat in tegenstelling tot zekere ge ruchten geen enkele gasbom noch eenige bom met ontplofbare stof is gevallen. De diensten der luchtverdediging zijn zeer doeltreffend gebleken. Wanneer opnieuw een vijandelijke luchtaanval zal worden gesigna leerd, zullen dezelfde waarschuwings- en be schermingsmaatregelen worden genomen en zal de bevolking vervolgens volledig op de hoogte worden gesteld van de gevolgen van den aan val. PARIJS, 7 Sept. (Havas) Het achtste oorlogscommuniqué gedateerd 7 September des avonds luidt: Aan het front tusschen Rijn en Moezel wordt de vijand voor ons versterkt. Men meldt er de aankomst van nieuwe troepen uit het binnenland van Duitschland. VATICAANSTAD, 7 Sept. Radio Vati- cana bericht dat voortaan iederen Maandag dit station om 8 uur 20 Amst. Tijd een pro gramma zal uitzenden in de Nederlandschc taal, op een golflengte van 48.47 meter. NEW YORK, 7 Sept. (Reuter) Volgens een draadlooze mededeeling van het mailschip „Washington", dat door een marine-radiostation is opgevangen, is het Britsche. vrachtschip Olive Grove" ongeveer tweehonderd mijl noordwestelijk van de Spaansche kust getor pedeerd. Onze Romeinsche correspondent seinde Don derdagavond Het leven m Rome blijft het zeer rustig as pect vertoonen, waardoor het zich vanaf het begin der crisis op zoo verrassende wijze heeft onderscheiden. Men is wel eens geneigd te zeggen, dat het de laatste dagen nog rustiger is geworden en wel ten gevolge van de veror dening. welke de particuliere auto's van den weg heeft gebannen en van die andere, waar door het sluitingsuur van de café's werd vast gesteld op 23 uur. Wij beleven hier magere dagen, in zooverre dan dat ons van staatswege op Donderdag en Vrijdag onthouding wordt opgelegd. Noch bij den slager, noch in een der restaurants kan men ook maar een vezeltje vleesch verschalken. Zoo bereiden wij ons, zoo al niet in boete, dan toch in onthouding voor op de dingen, die ko men gaan. Wat dat voor dingen zullen zijn is overigens nog niet erg duidelijk. Het streven van Italië is ongetwijfeld in het huidige con flict onzijdig te blijven. Waar het echter, al thans op de Italiaansche bladen af te gaan, niet onzijdig, maar uitgesproken pro-Duitsch is, vraagt men zich af, of het die gewenschte on zijdigheid werkelijk zal kunnen handhaven. De hoofdredacteur van de „Osservatore Ro mano" breekt hedenavond een lans voor de ob jectieve berichtgeving. Hij constateert, dat de waarheid thans in gevaarlijke wateren vaart, hevig getorpedeerd wordt. Hij wijst er echter op, dat de vaische berichten zich ten slotte zullen richten tegen hen, die ze verspreidden Wat de „Osservatore Romano" betreft: deze beoogt slechts, de waarheid te dienen. Voor zoover de wenschelijkheid en de journalistieke mogelijkheid dit toelaten brengt het blad zijn lezers slechts juiste berichten. Het streeft naar onpartijdigheid en vermijdt al het tendentieuze. De kloof tusschen de staten mag niet nog meer uitgediept worden, de strijd niet nog toege spitst In verband met het artikel van de „Os servatore Romano", waarover onze Romein sche correspondent bericht, vernemen wij uit goede bron, dat de schrijver van het Buitenlandsch Overzicht van het Vaticaan- sche blad, een redacteur van Italiaansche nationaliteit, dezer dagen door de Italiaan sche autoriteiten is gearresteerd. Men zou hem een tendentieuze schrijfwijze hebben verweten; na eenige opheldering zou hij intusschen reeds wederom zijn vrijgelaten. Dit bericht getuigt wel van de delicate po sitie, waarin het Vaticaansche blad en zijn redacteuren verkeeren. Chamberlain legt in het Lagerhuis een verklaring over den toestand in Europa af. De Duitschers namen den Poolschen ge neraal Gosiorowski gevangen. De regeering van Egypte verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Duitsch land. Te Boekarest werd officieel medegedeeld dat Roemenië neutraal zal blijven. Radio Vaticana geeft voortaan eiken Maandagavond een uitzending in de Ne- derlandsche taal. De Tweede Kamer heeft verschillende spoedontwerpen aangenomen. Met ingang van a.s. Maandag zullen waarschijnlijk weer meer stoppingen op spoorlijnen komen. Dr. J. Kalf is benoemd tot inspecteur kunstbescherming. Gelegenheid tot het aanbieden van graan aan de regeering. New-Yorksche beurs: stemming onregel matig. .0 BERLIJN, 7 Sept. Het Duitsche Nieuws bureau deelt mede, dat Donderdagmiddag de Duitsche luchtstrijdkrachten de bruggen over den Weichsel ten zuiden van Warschau heb ben vernield. Het terugtrekken van het ver slagen Poolsche leger is hierdoor aanzienlijk bemoeilijkt. Verder meldt het Duitsche Nieuwsbureau dat volgens berichten van het oppercommando de buit der Duitschers in Polen tot gisteren be droeg 126 stukken geschut, vele vecht- en pant serwagens, terwijl het aantal mitrailleurs, gewe ren en pantserafweerkanonnen voorloopig nog niet kan worden geschat. Het aantal krijgsge vangenen bedraagt 25.000. Omtrent de verovering' van de Westerplatte te Danzig worden de volgende bijzonderhe den bekend: In de vroege ochtenduren vielen vanuit zee stormcompagnieën van het schoolschip Schles- wig Holstein met krachtigen artilleriesteun de Westerplatte aan. Tegelijkertijd werd van de landzijde een aanval ondernomen door storm troepen van een bataljon pioniers. In aanslui ting op dezen systematisch uitgevoerden aanval en de zware beschieting door de scheepsartillerie toonde de Poolsche bezetting van de Wester platte tegen half tien witte vlaggen ten teeken van overgave. Ongeveer een uur later meldde zich de commandant van de Westerplatte met een groep soldaten bij de Duitsche linie aan en gaf hij de Westerplatte over, tezamen met de bezetting. De Duitsche troepen, die ten zuiden van Lodz oprukken, hebben de stad Rawa-Mazo- wiecka bereikt. De bezetting van de door de Polen ont ruimde provincie Posen duurt voort. Won- gowiz en Obornik ten noorden van Posen en Kosjmin ten Zuidoosten van die stad zijn bezet. Ook uit westelijke richting ruk ken de troepen de provincie Posen binnen. LONDEN, 7 Sept. (Reuter). De Britsche regeering is er officieel van in kennis ge steld, dat de Egyptische regecring besloten heeft de diplomatieke betrekkingen met Duitschland te verbreken. BOEKAREST, 7 Sept. ReuterJ. Officieel wordt medegedeeld, dat Roemenië in den huidigen oorlog neutraal zal blijven. Naar Havas uit Parijs bericht heeft President Lebrun Donderdagmorgen in of- ficieele audiëntie ontvangen Franasso Vici, den ambassadeur van Roemenië, die hem zijn geloofsbrieven overhandigde Ook Bonnet was aanwezig. De ambassadeur hield daarbij een toespraak, waarin hij o.a. zeide, dat het Roemeensche volk zich altijd de zorg zal herinneren, welke Frankrijk gehad heeft voor de vrije en geluk kige ontwikkeling van Roemenië. „Na de tra gische uren welke het menschdom gaat door maken, zal de dag komen, waarop een nieuw wereldbewustzijn den menschen een rechtvaar diger en schooner leven zal geven. Ik vertrouw, dat ondanks de moeilijke tijden uw welwillen de steun en de vriendschappelijke medewer king der Fransche regeering mij in staat zul len stellen, mijn taak goed te vervullen President Lebrun antwoordde: „Bezorgd om het edele erfdeel der beschaving en van den vooruitgang te bewaren, hebben Frankrijk en Roemenië steeds een nauwe samenwerking be oefend. In de ernstige uren welke wij beleven wensch ik vurig met u, dat de geestelijke en moreele waarden, die het hoogste goed der menschheid vormen, bewaard mogen blijven. Het Fransche volk gevoelt evenzeer als het Roemeensche de geestelijke verbondenheid tus schen onze beide landen." Er zijn nog altijd duizenden die zich al te bezorgd maken. Angst is echter een kwade gids. Men vlucht in ons veilig neutraal land voor denkbeeldige bommen en wordt doodgereden door een geioonen motor. Men verhit z'n brein met allerlei bedenksels wat bij mogelijkheid, zou kunnen geschieden doch de voor de hand liggende voor zorgsmaatregelen verzuimt men. Het allernoodzakelijkste beveiligingsmid del is: kalm blijven en geen angst koesteren. Met een verward brein en met overspannen verbeelding doet men allerlei dingen die men juist niet moet doen en vergeet men het eerst noodige. Niet te angstig. Het allereerst noodige is vertrouwen op God. En dan: vertrouwen in u zelf. Daarvoor is kalmte noodzaak. Doe wat ge moet doen en laat het overige aan God over. Hoe dikwijls zien we het ge beuren dat we ons onnoodig het le ven vergald hebben met vrees en dat gevreesd gevaar nooit kwam. Onze burcht is onze God en laten we al onze bekommernissen op Hem roer pen!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1