GROOTE RAMP TREFT ONZE MARINE
Mijnenveger achter Vlieland
op een mijn geloopen
DUITSCHERS WARSCHAU
BINNENGERUKT?
Regeering vertrekt
uit Warschau
Van de 51 opvarenden vonden 30 bij het
vervullen van hun plicht
den dood
Ten Zuiden der Poolsche hoofdstad hebben
zij den Weichsel op verschillende
plaatsen bereikt
Poolsche oproep
tot de bevolking
Het nieuw» van heden
Tiende Fransche
legerbericht
HET SCHIP ZONK
ONMIDDELLIJK
VEREENIGDE katholieke pers
ÏUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
onnemenfsprijs (bij vooruitbetaling) voor
arlem 25 cent per week; per kwartaal
•25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21985
De regeeringspersdienst meldt, dat Vrijdagmiddag
een ernstig ongeluk gebeurd is bij den Noordvaarder
(West-Terschelling), alwaar een Nederlandsche mij
nenveger op een mijn is geloopen en binnen één mi
nuut is gezonken.
De Koninklijke Marine betreurt het verlies van
dertig van de een en vijftig opvarenden, die bij het
vervullen van hun plicht den dood vonden.
Binnen enkele seconden na de ontploffing waren
drie barkassen ter plaatse en vliegtuigen werden uitge
zonden, om naar drenkelingen te zoeken.
Er wordt een nauwkeurig onderzoek ingesteld naar
de omstandigheden, waaronder het ongeluk gebeurde.
Wij vernemen nader uit Den Helder:
De naam van het vaartuig is „Willem van Ewijck". Het schip
Was achter Vlieland aan het mijnen leggen. Daarbij is het op een
d r ij v e n d e mijn gestooten.
Dooden en gewonden zijn naar Den Helder overgebracht
door de „Brinio" en de „Gruno" en in het Marinehospitaal
opgenomen.
In Den Helder heerschte onmiddellijk na het bekend worden
Van het ongeluk een zeer gedrukte stemming, nog vergroot door
de onzekerheid, waarin de familieleden der opvarenden verkeeren,
aangezien de namen der slachtoffers toen nog niet bekend waren.
'e mijn, waardoor het schip in
de lucht vloog, was door
den stroom van plaats
veranderd
Verslagenheid te
Den Helder
De „Willem van Ewijck'
Hertog van Windsor
naar Londen
De droeve lijst van
dooden en vermisten
^MMH'
Het oppercommando der Duitsche weermacht
deelt mede:
De Duitsche pantsertroepen zijn Vrijdagmiddag
om 17.15 uur in Warschau binnengedrongen.
Verder verneemt het Duitsche Nieuwsbureau van
het hoofdkwartier van het Duitsche leger, dat snelle
troepen den Weichsel hebben bereikt bij Sandomierz
in het zuiden van Polen, en bij Gorakalwaria ten zuid
oosten van Warschau.
Volgens Havas nemen groote Poolsche af deelingen
nieuwe stellingen in op het front der „vijf rivieren", ten
noorden en ten zuiden van Warschau, om aan opruk
kende Duitsche colonnes weerstand te bieden.
Op grond van Vrijdagavond uit Polen ontvangen inlichtingen
heeft de Poolsche legatie te 's Gravenhage om half tien tegengespro
ken, dat Duitsche pantsertroepen tot Warschau waren doorgedron
gen. De legatie wees er overigens op, dat het radiostation van War
schau normaal zijn programma voortzet.
Het Weer
Duitsche pamfletten over
Warschau
Verdere Duitsche berichten
In hloord- en Oostzee
Waar is de Bremen?
Weinig nieuws in het Westen
Burgemeester Starzynski spoort
de bevolking aan loopgraven
aan te leggen
Nieuwe bomaanvallen
Voortzetting van onze
plaatselijke vorderingen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
va»
de»
op
ei»
tai
6e
DEN HELDER, 8 September
Oonderdag vertrok uit Den Helder een aan-
hiïjnenvegers en mijnenleggers, waaronder
Mijnenveger „Willem van Ewijck" met een
banning van 51 koppen naar de Wadden-
om tusschen de zeegaten van de Wadden-
®i'an(3en mijnen te leggen. Vrijdagmiddag te
°a kwart over twaalf is de „Willem van
^ijck" in het Vlie tusschen Terschelling en
leland ongeveer 60 mijl uit de kust op ean
gelegde mijnen geloopen en in de lucht
vl°gen.
Enkele leden der bemanning ston
den juist gereed, om een der mij-
&?n. welke vanwege den stroom op
een verkeerde plaats was gekomen,
met behulp van een mitrailleuse van
af den mijnenveger op te ruimen,
toen de „Willem van Ewijctk" door
den sterken stroom op een andere
mijn liep. De mijnenveger werd mid
scheeps getroffen en brak met een
geweldige explosie in tweeën, terwijl
hevige waterzuilen omhoog werden
gedreven. Binnen enkele minuten
was het schip in de diepte verdwe
nen, 26 man met zich in de diepte
meesleepend.
Ebn bemande motorsloep van de „Willem
van Ewijck", welke zich in de onmiddellijke
nabijheid bevond, werd eenige meters de hoog
te ingeslingerd, doch kwam weer behouden op
het water terecht, zonder dat de leden der be
manning, die zich hierin bevond, eenig letsel
bekwamen, De bemanning van deze sloep be
gon direct met het reddingswerk van de over
levenden. Zij werd hierbij geholpen door een
sloep van de „Nautilus", welke eveneens in de
nabijheid was en aan boord waarvan zich de
officier van gezondheid P. J. van Wageninger.
bevond. De sloep van de „Nautilus" nam de
zwaar gewonden aan boord, onder wie den com
mandant van de „Willem van Ewijck", luite
nant ter zee eerste klasse J. E. ten Klooster,
die onder meer een been gebroken had.
Ook de andere mijnenvegers, de Jan van
Gelder, Abraham van der Hulst, Pieter Plorisz,
namen drenkelingen aan boord.
Van af de Mok waren acht watervliegtui
gen op de plaats des onheils aangekomen met
medische hulp aan boord. Nadat de 22 dren
kelingen aan boord van de diverse schepen
waren genomen en nergens meer een drenke
ling werd waargenomen, begaven de schepen
zich met hun droeven last aan boord en de
Vlag half stok naar Den Helder.
De zwaar gewonde commandant en een
lid van de bemanning overleden tijdens den
tocht aan boord van de „Nautilus", terwijl
ook aan boord van de Jan van Gelder
twee der gewonden overleden.
(Zie vervolg op pag. 2)
CANNES, 8 Sept.- (Havas) De hertog
en hertogin van Windsor zijn over land
naar Londenvertrokken.
De namen van de slachtoffers zijn:
Overledenen
Luitenant ter zee le klasse J. E. ten
Klooster.
Luitenant ter zee 3e klasse marine re
serve G. Anema.
Adj. onderoff. machinist B. C. de Bruin
Bediende-zeemilicien J Bosch.
Vermist:
Bootsman G. J. van Dort
Sergt. machinist J. J. de Smit
Korporaal machinist M. F. Poortvliet
Korporaal torpedomaker J. C. Blomlewe
Matroos le klasse P. Boone
Matroos 2e klasse H. J. Gillesen
Stoker-olieman L. P. Soede
Stoker-olieman A. Verkuijlen
Stoker le klasse G. de Boom
Stoker le klasse W. F. H. Verhoeff
Stoker 2e klasse F. G. Boone
Stoker 3e klasse B. W. van Boekei
Stoker 3e klasse A. F. J. Cadot
Aspirant-kwartiermeester' z. m. P. M.
Hofman
Korporaal-machinist z. m. J. Oudshoorn
Matroos 3e klasse z. m. J. Buijs
Matroos 3e klasse z. m. F. G. Stobbelaar
Bediende 2e klasse z. m. J. van Belzen
Bediende 2e klasse z. m. J. de Waal
Hofmeester 3e klasse z. m. S. C. van
Steenkiste
Kok 2e klasse z. m. A. Beijer
Kok 3e klasse z. m. A. V. Lohman
Stoker olieman le klasse z. m. M. Moer-
mond
Stoker 3e klasse z. m. J. van den Beucken
Stoker 3e klasse z. m. H. H. A. Peters
Ziekenverpleger 2e klasse z. m. J. Krul
Stefan Starzynski, de burgemeester van
Warschau, die Vrijdag werd benoemd tot
commandant van de civiele verdediging
van de Poolsche Hoofdstad, heeft des
avonds te half zes voor de Poolsche radio
een toespraak gehouden.
Hij zeide hierin o.a. dat de hoofdstad in
den loop van den dag wederom het slacht
offer was geweest van een bombardement
door de Duitsche luchtmacht, maar gaf
geen nadere bijzonderheden. Wel deelde
hij mede, dat de bevolking van Warschau
deze nieuwe beproeving met moed heeft
doorstaan.
Hij noodigde vervolgens de bevolking uit, de
rijen van de civiele luchtverdediging te ver
sterken. Verder heeft hij een beroep gedaan
op de niet gemobiliseerde mannen, om lid te
worden van de burgerwacht, welke ook in den
VOOR HET GEHEELE LAND:
Aanvankelijk zwakke veranderlijke, later
tot matig toenemende Zuidelijke tot
Zuid-Westelijke wind, aanvankelijk hel-
der tot licht bewolkt of half bewolkt, later
eenige kans op regen. Zachte nacht, later
waarschijnlijk afkoeling. In den morgen
plaatselijk mist.
strijd tegen de Bolsjewieken in 1920 heeft bij
gedragen tot de verdediging van het bedreigde
gebied.
Ten slotte verzocht Starzynski den Poolschen
vrouwen mede te werken aan het comité tot
liet verleenen van hulp aan de soldaten. Hij
besloot zijn rede met de woorden: „De vijan
delijke bommen boezemen ons geen vrees in.
Wij zullen strijden tot de overwinning."
De Berlijnsche correspondent van de „Stam
pa" te Turijn deelt mede, dat de Duitsche
escadrilles boven Warschau groote hoeveelhe
den vlugschriften hebben laten vallen, in het
Duitsch en Poolsch gesteld, waarin aan de
Polen de vraag wordt gesteld waarom zij zou
den strijden en nutteloos bloed vergieten bij
het volgen van leiders, die het geestelijk erf
deel van maarschalk Pilsoedski hebben ver
raden. Verder wordt gevraagd, waarom de
Polen niet terug zouden keeren tot de politiek
van Pilsoedski, die steeds een voorstander Is
geweest van de vriendschap met Duitschland.
De Berlijnsche correspondent van de „Tri-
buna" heeft een vlucht boven Warschau ge
maakt aan boord van een Diptschen bommen
werper. Bij deze vlucht werd een groote brug
over den Weichsel vernield, alsook het Ooster
station van Warschau. Alle vliegtuigen van het
escadrille keerden naar hun basis terug, en
slechts een der vliegers werd aan een arm ge
wond door een mitrailleurkogel van de Pool
sche luchtdoelmitrailleurs.
Uit het boschrijke gebied ten Zuidoosten
van de Pilica hebben Duitsche troepen af-
deelingen van een vernietigde Poolsche
divisie gevangen genomen. Drie volledige
batterijen met bespanning vielen in Duit
sche handen.
In de provincie Posen werden in het zuiden
en in het noorden verdere gebiedsdeelen bezet.
Aan deze snelle en groote successen heeft het
Iuchtwapen wederom en beslissend aandeel ge
had. Zijn deelneming op groote schaal richtte
zich tegen het terugtrekkende Poolsche leger.
Het viel met eskaders gevechts- en jachtvlieg
tuigen aan en greep in bij den strijd te land.
Marschcolonnes werden uit elkander geslagen,
aftochtswegen door het vernielen van bruggen
en overgangen versperd en pogingen van den
vijand tot tegenaanvallen over te gaan, reeds
bij de voorbereiding gefnuikt.
De bruggen over den Weichsel ten zuiden van
Warschau zijn blijvend vernield. Te Darschau
zelf zijn doorgangswegen vol colonnes en daar
door verstopt. De overhaaste ontruiming van de
stad is in vollen gang. Boven Poolsch gebied
werden twee Duitsche vliegtuigen omlaag ge
schoten. Eén 'vliegtuig wordt vermist.
In Noord- en Oostzee heeft de oorlogsmarine
zich bezig gehouden met mijnenvegers. Bodems
van de flottille mijnenvegers hebben'n Poolsche
strandbatterij beschoten, die zonder resultaat
het vuur beantwoordde. Een vierde Poolsche
duikboot werd tot zinken gebracht.
Omtrent de blokkade ter zee, door de gealli
eerden toegepast om de Duitsche scheepvaart
te verlammen, meldt Havas nog het volgende:
De Duitsche schepen, die nog geen neutrale
haven hebben kunnen bereiken, worden het eene
na het andere door Britsche kruisers opgespoord.
Sommige zooals de Inn geven er de voorkeur
aan de watergangen te openen. De meeste sche
pen echter geven onmiddellijk gevolg aan het
waarschuwingsschot; de kapiteins zijn van
meening, dat „voor hen de oorlog geëindigd is"
en leveren hun schip uit. In dit geval worden
de schepen of wel naar een Engelséhe haven ge-
convoyeerd of wel tot zinken gebracht, nadat
de opvarenden zijn overgenomen aan boord van
het praaiende schip. Eenige Duitsche eenheden,
die op den Atlantischen Oceaan zijn gesigna
leerd, stellen nog pogingen in het werk om
zich te onttrekken aan de opsporing der krui
sers.
Dat is o.m. l et geval met het groote
transatlantische mailschip Bremen, dat
eerst aan het eind van de vorige week uit
New York is vertrokken. Met de vuren ge
doofd, zwijgende araadlooze installaties,
moet het thans op den Atlantischen Oce
aan ronddwalen, trachtende zoo lang mo
gelijk aan het fatale praaien te ontkomen.
Het is echter ook mogelijk, dat op voor
beeld van den Duitschen kruiser, die in 1914
de wijk nam in een verlaten en moerassige
delta aan de Afrikaansche kust, waar hij
zich maandenlang verborg, de Bremen een
schuilplaats heeft gezocht in een onbewoond
fjord op IJsland of Groenland.
De „Basler Nachrichten" verneemt uit Ber
lijn, dat in Duitschland niets wordt gepubli
ceerd over de operaties aan het westelijk front
de ontruiming van het Rijngebied wordt door
de burgerbevolking voortgezet.
De „Temps" schrijft over den toestand aan
het Westfront: Beide legers zijn hier in contact,
doch beide zijn gelegerd in krachtig versterkte
gebieden. De Duitsche troepen weigeren blijk
baar den strijd aan te binden en hebben der
r'ranschen toegestaan geringen vooruitgang te
maken. In afwachting van operaties op grooter
schaal wordt klaarblijkelijk een belegeringsoorlog
gevoerd en wordt het zware materieel ter plaat
se gebracht.
NEDERLANDSCHE MIJNENVEGER
NABIJ VLIELAND OP EEN MIJN GE
LOOPEN; 30 DOODEN.
Volgens het commando der Duitsche
weermacht zijn Duitsche troepen War
schau binnengedrongen.
Onderzoek der Britsche regeering betref
fende het vliegen van vreemde vliegtui
gen over ons land.
Wetsontwerp ingediend tot wijziging van
de wet, houdende nadere voorzieningen
betreffende de grensbewaking.
De treinverbinding AmsterdamBrus
sel wordt Maandag a.s. hersteld.
Vertrek Indië-vliegtuig uitgesteld.
New-Yorksche beurs: stemming vast.
O
Hoeden af
Een Nederlandsche mijnenveger
onzer Koninklijke Marine is op een
mijn geloopen en negen en twintig
opvarenden vonden bij het vervullen
van hun zwaren plicht den dood!
Hoeden af! We gedenken deze helden
der zee in dit oogenblik van rouw.
Dit verlies is een nationaal verlies en
heel ons volk gedenkt de nagedachte
nis dezer mannen die daar dienst de
den om onze neutraliteit te beveiligen.
In eens staat het ons in alle ver
schrikkelijkheid voor oogen: de taak
onzer mannen te land en ter zee is
geen sinecurehun plicht is 'n zware
plicht en ons hart is thans met de ge
vallenen. Ons hart en ons gebed.
Want hoe zouden wij katholieken
deze dooden beter kunnen eeren en
dienen dan met onze gebeden en
goede werken? Hoeden af! We voelen
ons een met de nabestaanden. In één
ondeelbaar schrikkelijk oogenblik is
plotseling klaar voo'r onzen geest ge
komen aan welke gevaren de onzen
die voor land en volk waken, bloot
staan. Daarom een eeresaluut aan
alle stille wakers van leger en marine.
Hoeden af!
LONDEN, 8 Sept. (Reuter) De burge
meester van Warschau, Starzynski, heeft
Vrijdagavond, naar hier Is opgevangen, een
radiotoespraak gehouden voor den zender
van Warschau, om 19 uur 15, waarin hij
den bewoners der hoofdstad verzocht loop
graven aan te leggen en zich voor te be
reiden op de verdediging der stad. Voorts
stelde hij de bewoners van Warschau er
van in kennis, dat de regeering intusschen
naar een veiliger centrum was overgebracht.
De Poolsche radio omroep meldde verder,
dat Vrijdagmiddag twee langdurige lucht
aanvallen pp Warschau zijn gedaan. De
bruggen, die de stad met de voorstad Praga
verbinden, zijn gebombardeerd, doch hebben
geen schade opgeloopen. De inzittenden van
twee Duitsche vliegtuigen, welke brandend
neervielen, zijn midden in de stad gedaald.
Gisteravond heeft Reuter geluisterd naar de
uitzendingen van het radiostation van War
schau. Om 19 uur 55 werd door den zender het
geloei der alarmsirenes, die luchtaanvallen aan
kondigen, vernomen en het vuren van mitrail
leurs. De militaire commandant van Warschau
las instructies voor aan het publiek, toen men
de waarschuwingssirenes hoorde en de omroe
per aankondigde, dat een luchtaanval op War
schau werd verwacht.
PARIJS, 8 September. (Havas). Het
tiende Fransche legercommuniqué luidt:
„Voortzetting van onze plaatselijke vor
deringen. Op de punten, waar de vijand te
rugwijkt, past hij vernietiging van con
structies toe en wij ontmoeten mijnenvel
den. Activiteit van onze luchtverkenning.
Ter zee toonen onze patrouille-strijd
krachten een zeer groote activiteit. Een
nauwe samenwerking met de Britsche
strijdkrachten ter verdediging van de zee
verbindingen is verzekerd."
t
