f: V- •-
helden
Een Duitsche tegenblokkade
Begrafenis der slachtoffers
van de „Willem van Ewijck"
Voortgezette zenuwoorlog
Ga ze zien en hooren
bij Uw radiohandelaar
Kristalhelder geluid
Talrijke nieuwe vindingen!
Berlijn begint te
wennen
Een ontroerende
plechtigheid
Moet Italië kleur
bekennen
Blokkade en contra
blokkade
Spoorweg j ubileum
Duitschland wil
economische neutraliteit
Buitenlandsch Overzicht
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1939
in prijzen vanaf fl. 92.50
PHILIPS
flihk?
'°emd
°ori,
!ren
■ar
?ieu
°°ri,
WTen van
°°rlo!
en
^OlSCHE VOLKSRAAD
a-zitting in verband met
toestand waarschijnlijk
he>>ddeïs0rf°nnanties-
Contra het Britsche
zeeroover dom'
„Voelkischer Beobachter"
over de blokkade
De Duitsche opvatting
WARD PRICE OVER DEN
DUIKBOOT OORLOG
Een brandende sigaar is ongevaar
lijker dan een zaklantaarn
Radiopublicatie in Indië
Op de begraafplaats
Herdenking gaat wel door, doch
in versoberden vorm
ie *99
o
:0
Benito Mussolini, die zich thans alle
m°gelijke of moeten wij zeggen
tta,iö °nniogelijke? moeite geeft om
?ich ?3uiten den oorlog te houden en
gl0ejniet te branden aan het rood-
verb einde der as, waaraan zijn rijk
°nden is, heeft eens in een van zijn
611 heroïsch aandoende redevoerin-
Sem
den
oorlog een heilzaam staalbad
Volk en een gelegenheid voor een
ties ,JeT natie> om de hoogste praesta-
te e leveren en een geweldige energie
inöe0ntWikkelen. Deze uitlating heeft
gjty ,1Jd algemeene verontwaardiging
djp onder de vredelievende volkeren,
Hietreckl^ hooger achten dan geweld en
Scj1j.Vari zins zijn het onrecht van den
•Mbaar sterkste als recht te aan-
yij.^en- Deze verontwaardiging was niet
ttl 10 uc WC1C1U lla "Ji-
"Ug jaren van miserabelen schijn-
Vaa oegrijpeüjk, maar ook gerecht-
*w!gd'want'ai is de wereid na vijf-
injjp Weer in een oorlog gestort, de her-
«a ln§ aan de massale en infernale
vngen van 1914 tot 1918 met geen
V0or resultaat dan crisis en ellende
ty0tl allen. zoowel overwinnaars als over-
Vers ®nen en neutralen was nog
teora door de volkeren der aarde
OiptT vergeten. Het is heel wat anders
cbrave
te
he:
Mrk yan gevaarlijk te leven dan in
bl0etj ikheid in poelen van modder en
te moeten sterven. De moderne
vour te oreeren over de heerlijk-
eg is
een weergalooze verschrikking,
^6^ W w
tecTckande voor onze beschaving. De
o0rl 1Scb geraffineerd geperfectionneerde
testmachine werkt bloediger dan de
H>Scbtige vleeschfabrieken in Chicago,
bet velen reeds wee om het hart
Vee °fschoon daar slechts redeloos
j^J^Qrdt verwerkt.
l'n Verkondigt wel eens de opvatting,
^chp- ^en modernen oorlog met -zijn
bac}."Iek Seen plaats meer zou zijn voor
biaS- Van Persoonlijken heldenmoed,
'itig ln baar algemeenheid is deze stel-
h(w n'et juist. Zij is wel juist voor de
log ste leiders, die de geweldige oor-
ftee achine alleen maar laten function-
bia;
als directeuren hun fabrieken,
in jj. amt voor het oorlogswerkvolk, dat
M e machinerie slechts een onderdeel
iateriaal tegelijk is.
I e dagenlange verdediging van de
V/ l^esterplatte bij Danzig door een
Welü. handjevol Polen tegen een over-
J8ende
e Duitsche overmacht, voor
de zwaarste strijdmiddelen,
ttioT Weer het bewijs, dat ook in den
erhen, goeddeels gemechaniseerden
*'0e
bitigs pers°onlijke heldenmoed, uithou-
betraV?rm°ëen en offervaardige plichts-
Op achting soms een kans krijgen zich
MaS^mmPsnde wijze te manifesteeren.
Öate JUist zulke heldenfeiten van kor-
groot^^hen, voor wie geen offer te
W en te zwaar is in den dienst van
Mi:
land
Üeijj. Sheid van hen, die verantwoor-
en hun volk, accentueeren de
dijk
Menen van een oorlog, waarin juist
0iltk Sesteld moeten worden voor het
e enen van
Voiije^rachtigste en nobelste kern van de
V°lker igste
henAeh Wordt aangetast of vernietigd.
Ml
S is een kwaad, dat met goeden
iven""* Wederzijdsch begrip en vertrou-
bteek!ermeden kan worden, maar uit-
Wanneer de goede wil zoek is en
Mhenegrip en wantrouwen gaan heer-
Mrant °Ver rede en recht. Zij, die niet
Mp Noordelijk zijn voor het losbarsten
volkerenkrijg, kunnen in dien
bige Mdenlauweren plukken door moe-
^htsbetrachting, maar zij, die de
'.Woordelijkheid dragen voor de
6erSQ lenslachting, kunnen met geen
bloe^bjken heldenmoed het onschuldig
^'eietr i0,r belden afwisschen, dat op him
kleeft.
ïrf vaiwjlA' 11 Sept. (Aneta). De voorzit-
jj','!3 'ïioet-en v°lksraad deelde mede, dat reke-
Mg vn«'(0r.c'en gehouden met 'n korte extra
's vail 11 6S.1UUUCU 11 HV..V
yj... het college, in aansluiting op de ge-
vjMg j ng' welke 15 Sept. afloopt. Deze extra-
Ury,rfno°dig voor de behandeling van en-
ha Jaar nU .een aanvullende begrooting voor
hyhemem ingediend, waarbij voor het De-
t-Mioejj Van Marine een bedrag van vijf
metS aangevraagd voor uitgaven in ver
ben internationalen toestand.
^et recbt op eigendom gaat
recht op leven en beide rech-
99en verankerd in de natuurwet.
•e
BERLIJN, 11 Sept. Duitschland heeft
hedenavond een „onbeperkten economischen
tegenaanval op de Britsche blokkade" aan
gekondigd. Aldus meldt United Press aan
haar bladen.
Blijkens een officieuze mededeeling zal Ber
lijn:
le. een contrabandelijst opstellen, overeen
komende met de Britsche;
2e. met alle middelen voorkomen, dat oor
logsmateriaal en levensmiddelen Brittannië be
reiken, hetzij rechtstreeks of via neutrale lan
den;
3e. een „zwarte lijst" opstellen van firma's,
die met Engeland handel drijven.
In de mededeeling wordt verder gezegd, dat
Duitschland, zooals in Goering's jongste rede
reeds is aangetoond, in den door Engeland het
rijk opgedrongen economischen oorlog niet al
leen in staat is eiken druk der blokkade en
eiken vorm van den Britschen uithongerings-
oorlog te weerstaan, maar ook met dezelfde
methoden te beantwoorden.
In bevoegde Duitsche kringen wordt ver
klaard, dat Duitschland de tegenblokkade tot
stand zal brengen door middel van den duik
bootoorlog, ofschoon hef daarbij de internatio
nale wetten zal eerbiedigen.
In antwoord op een vraag, of Duitsche duik-
booten ook Amerikaansche en andere neutrale
schepen tot zinken zouden brengen, indien zij
contrabande aan boord hebben, werd in dezelfde
kringen medegedeeld, dat Duitschland de alge
meen erkende beginselen van het internatio
nale recht zou volgen. Indien het onmogelijk zou
zijn dergelijke schepen naar Duitsche havens
op te brengen, zouden zij tot zinken worden
gebracht.
De Duitsche contrabandelijst zou even streng
zijn als de Britsche.
Duitschland zou den uitvoer van kolen naar
neutrale landen in normale hoeveelheden
voortzetten.
Door de publicatie van de z.g. contrabandelijst,
aldus de „Voelkischer Beobachter", heeft de
Britsche regeering met een brutaal cynisme het
einddoel van haar „kruistocht voor de mensch-
heid" onthuld: oorlog tegen het Duitsche volk,
totdat dit volledig is uitgehongerd. Oorlog tegen
de Duitsche vrouwen en kinderen. Oorlog tot
een absolute Britsche werelddictatuur zal zijn
gevestigd.
Duitschland heeft deze uitdaging, welke ons
herinnert aan de blokkade uit den wereldoorlog,
aangenomen in het bewustzijn van zijn poli
tieke, militaire en oeconomische kracht.
Door den Engelschen oeconomischen oorlog
wordt niet Duitschland getroffen, doch in wezen
de neutrale staten, die zich in de laatste dagen
in toenemende mate hebben te weer gesteld
tegen dit Engelsche zeerooversdom.
Op de publicatie van de contrabandelijst door
de Britsche regeering zou nu een overeenkom
stige maatregel van het rijk binnenkort kunnen
volgen.
Wanneer Duitschland daarin eveneens levens
middelen tot de contrabande rekent, dan moet
dit besluit worden beschouwd als het ons door
Londen opgedwongen antwoord. Wij zijn thans
niet meer bereid sabotagemaatregelen over ons
te laten gaan zonder deze passend af te weren.
Om tegelijkertijd bij voorbaat iedere ondui
delijkheid over den door Engeland geschapen
toestand op te heffen, stellen wij het volgende
tegenover de poging van Groot Brittannië de
neutrale staten opnieuw te overweldigen:
le. Naar onze opvatting bestaat de door
Duitschland eveneens nadrukkelijk ten deele
zelfs door bijzondere ambassadeurs gegarandeer
de oeconomische neutraliteit hierin, dat
iedere neutrale staat zijn normale ruilverkeer
ook tijdens een oorlog voortzet volgens den
maatstaf van den omvang in vredestijd.
Alle neutrale staten hebben dit beginsel er
kend en tegenover het Rijk hun voornemen te
kennen gegeven ook tegenover Duitschland vol
gens dit beginsel te handelen.
2e. In flagrante schending met deze alge
meen bindende regelen heeft Engeland zich op-
LONDEN, 12 Sept. (Havas) Ward Price
publiceert vandaag in de Daily Mail een studie
over den tegenwoordigen duikbootooirlog.
Hij acht het waarschijnlijk, dat Duitschland
sedert verscheidene jaren in het geheim extra-
duikbooten heeft gebouwd. Hoe groot haar
aantal evenwel ook zy, Duitschland heeft een
tekort aan technici en Engeland, met zijn
reserves aan levensmiddelen en grondstoffen,
kan het verlies dragen van eenige vracht
schepen zonder zijn oorlogspotentieel te zien
verminderen.
Het aantal der reeds tot zinken gebrachte
duikbooten wordt geheim gehouden, ten.einde
te voorkomen, dat de Duitsche autoriteiten er
achter zullen komen, hoeveel bodems zü moeien
vervangen.
nieuw schuldig-gemaakt aan een schending der
neutraliteitsbepaiingen en daarmede de desbe
treffende staten uitgedaagd tot scherpe tegen
maatregelen.
3e. Hiertegenover heeft het Rijk niet alleen
uitdrukking gegeven aan zijn wil het warenver-
keer met de neutrale staten gelijk tot nu toe
voort te zetten, doch zich tegelijkertijd bereid
verklaard door versterkte levering het door En
geland bewerkte tekort te vervangen. Dit is het
fundamenteele verschil met 1914. Engeland wil
Duitschland vernietigen en treft daarbij alleen
de neutrale staten. Duitschland evenwel, dat
zich op ieder gebied uit eigen kracht weet te
verdedigen, zal ook de neutralen er voor weten
te beschermen in den Engelschen blokkade
oorlog te worden betrokken. De tijden, dat En
gelsche zeeroovers het lot der wereld in hun
handen hielden, zijn definitief voorbij.
Men schrijft ons uit Berlijn:
Men went aan alles, zelfs aan ahsolute duis
ternis. Hadden we aanvankelijk nog het kleine
voordeel, dat de afnemende maan ons vanuit
de hoogte tegemoetkwam, thans is ook dat voor
bij en zijn er nog maar weinige hulpmiddelen,
om den weg door het duister te vinden. Zoo
nu en dan ziet men een electrisch zaklantaarn
tje te voorschijn halen, maar daar het peertje
niet blauw gekleurd is, wordt dat thans als een
vergrijp tegen de goede orde met straf bedreigd.
Persoonlijk achten we een brandende sigaar
nog het beste, want de voetgangers, die van den
anderen kant komen, zien dan meestal nog
bijtijds, dat ze niet alleen op stap zijn en wij
ken wat uit naar links of naar rechts, waardoor
een botsing wordt voorkomen.
Maar hoe zal heo straks worden zoo hoort
men nu al vragen in October en November,
als het gaat regenen en de straten glad zijn'?
Laten we hopen, dat we dan aan de duisternis
al voldoende gewend zijn geraakt om ook die
moeilijkheden te overkomen en tnisschien krijgt
de Rijkshoofdstad binnen afzienbaren tijd, ai
net als Weenen thans reeds, een kansje om wat
meer licht te ontsteken.
Dat er onder zoo bitter ernstige omstandig
heden nog menschen zouden zijn, die misbruik
willen maken van deze absolute duisternis door
anderen te berooven of om andere redenen aan
te vallen, klinkt weliswaar in een geordenden
staat onwaarschijnlijk, maar uit een verorde
ning van den ministerraad onder presidium
van Hermann Goering blijkt toch duidelijk, dat
men met zulke vergrijpen rekening houdt. Wie
het zou wagen, de situatie tijdens het vlieger
alarm nog in den afgeloopen nacht moesten
we om half vier ons bed uit, maar gelukkig
bleek er geen dreigend gevaar te zijn en kon
den we na drie kwartier weer naar boven
op strafbare wijze te benutten of wie in het
algemeen zich in de duisternis aan anderen ver
grijpt, die wordt bedreigd met tuchthuisstraf
tot vijftien jaar toe en in zeer ernstige gevallen
zelfs met de doodstraf!
En dat het bij al deze verordeningen om be
sluiten gaat, waarmee iedereen rekening dient
te houden, bleek uit de rede, welke Goering
Zaterdagmiddag in de montagehali^ van het
geweldige Borsig-bedijf in Tegel voor een paar
duizend arbeiders hield.
Voor het eerst kregen we hier van officieele
zijde te hooren, dat 't Duitsche volk eventueel
met een langdurigen strijd rekening zal dienen
te houden. Niettemin is Duitschland nog steeds
bereid tot het sluiten van een eervollen vrede.
De geweldige overwinningen der allerlaatste da
gen zoo meende Goering hebben duidelijk
doen zien, dat het weerstandsvermogen van den
tegenstander voor een belangrijk deel gebro
ken is.
Omtrent de Engelsche luchtaanvallen op
Noord-West-Duitschland wordt opvallend wei
nig in de pers en aan de radio medegedeeld.
Men legt er den .nadruk op, dat thans niet
slechts onze, maar ook de Belgische neutraliteit
werd geschonden. Wijst deze terughoudendheid
er wellicht op, dat men nog altijd op een
vreedzame regeling met Engeland blijft hopen?
BATAVIA, 11 Sept. (Aneta). De Volksraad
maakte hedenmorgen een begin met de behan
deling der ordonnantie inzake de radiopublica
tie.
De heer Soetardjo (P.P.B.B.) heeft diverse
principieele bezwaren, zoowel ten aanzien van
het aan banden leggen van de pers als den
radio-omroep. Spr. heeft eveneens bezwaren te
gen de heffing van cijns en de regeling van het
toezicht op de naleving der ordonnantie, waar
omtrent hij eventueel een amendement zal in
dienen.
De heer Van Nauta Lemke (I.E.V.) heeft even
eens bezwaren tegen het voorstel.
De heer Wirjopranoto (Nat.^Fractie) acht het
voorstel een inbreuk op de vrije meeningsuiting.
De heer Kerstens (I.E.V.) ziet in de memorie
van antwoord een uiting van wrevel. Spr. is van
meening', dat de betrokkenen nochtans geen on
gelijk hebben om zich gealarmeerd te toonen. Hij
noemt den maatregel een gevaarlijken stap ten
aanzien van het kostelijk goed der persvrijheid.
De heer Verboom (Vad. Club) sluit zich aan
bij de tegenstanders van het ontwerp.
De heer H. H. Kan (Chung Hua Hui) steunt
het voorstel der regeering.
De behandeling in eersten termijn door den
Volksraad is hiermede beëindigd.
De regeering zal 14 September antwoorden.
De vlaggenparade te Willemsoord had
vanmorgen een bijzonder karakter; van alle
in de haven en op de werf liggende schepen
en van de maritieme gebouwen aan de
Buitenhaven werden vlag en geus halfstok
geheschen, ten teeken van rouw omt de
slachtoffers van de ramp, die Vrijdagmiddag
den mijnenveger „Willem van Ewijck" trof
en waarvan er heden vier ten grave wer
den gedragen; de vier eenigsten, die niet
vermist werden.
Op de begraafplaatsen resp. te Rotterdam en
te Apeldoorn had de teraardebestelling plaats
van het stoffelijk overschot van den adj.-on-
derofficier machinist B. C. de Bruijn en den
bediende-zeemilicien J. Bosch. Op de algemee
ne begraafplaats te Huisduinen had de begrafe
nis plaats van het stoffelijk overschot der beide
officieren, den commandant van de „Willem
van Ewijck", den lt. ter zee le klas J. E. ten
Klooster en den luitenant ter zee der Kon. Ma
rine-Reserve G. Anema.
De regeling der begrafenis was opgedragen
aan den commandant van het Wachtschip te
Willemsoord, Kol. P. J. Feteris. Tegen één uur
werd de rouwstoet voor het Marinehospitaal en
het directiegebouw geformeerd.
Voorop de tamboers en pijpers van de mari
niers der verschillende schepen en maritieme
inrichtingen; daarachter de staf muziek der
Kon. Marine onder leiding van den kapelmees
ter L. H. F. Leistikow; vervolgens: het vuur-
peleton der mariniers, bestaande uit twee sec
ties van 16 man voor de militaire honneurs ten
opzichte van wijlen den commandant van de
„Willem van Ewijck", den lt. ter zee 1ste kl. J.
E. ten Klooster en één sectie van 16 man voor
de honneurs t. o. v. den lt. ter zee 3de kl. der
K. M. A.-Res. G. Anema.
Achter het vuurpeleton volgden de 24 onder
officieren, die als vuurpeleton fungeerden, 12
voor elke baar; hierachter reden de twee lijk-
auto's.
De in ceremonieel tenue gestoken militaire
troepen werden geopend door den luitenant ter
zee lste klas G. B. Salm, die het commando
voerde; onmiddellijk achter hem liepen de luit.
ter zee lste klas F. H. M. van Straelen en de
luitenant ter zee 2de klas der K. M.-Res. J.
P. D. Visser en de andere overlevenden van de
„Van Ewijck"-ramp, die gister van klein verlof
waren teruggekeerd; voorts een aantal officie
ren, alle commandanten van de te Willemsoord
aanwezige schepen en maritieme inrichtingen,
en een groot aantal subalterne officieren, ver-
De rede van Goering heeft vooral in de Brit
sche pers een felle reactie gewekt. Sprak men ei
gisteren nog van, dat de oorlog zeker drie jaren
zou duren, nu legt de Engelsche pers reeds eer.
vastbeslotenheid voor tien jaren oorlog aan der:
dag, mits maar het Hitlerdom vernietigd wordt.
De oorlog met woorden en dreigementen, de
zenuwoorlog, is feitelijk nog niet voorbij, ook
al is de „echte" oorlog reeds begonnen. Afge
zien van het Poolsche front draagt die echte
oorlog trouwens nog steeds pantoffels. De En
gelsche vliegtuigen hebben de laatste nachten
geen „waarschuwingen" meer boven Duitsch
land uitgestrooid, en ook geen bommen, waar
om de Britsche pers nu begint te vragen.
Maar is zulk een aandrang in de pers tot be
paalde militaire acties op zichzelf al geen om
keering van wat men tot nu toe als oorlog
voering beschouwde? „U vraagt, wij schieten"
is een zonderling motto voor een Groot Hoofd
kwartier!
Ook van Duitsche en Fransche zijde zijn
luchtaanvallen uitgebleven. Het is niet duide
lijk, waar men op wacht. Is men bevreesd
voor elkanders wapenen, of is het 't vooruit
zicht op een langen oorlog, dat zuinigheid ge
biedt? Of wil men tenslotte de spanning nog
niet door de werkelijkheid verdringen, den
zenuwoorlog nog een tijd lang voortzetten, om
dat men daarvan nog resultaten verwacht? Het
is in menig opzicht raadselachtig.
Woensdag, zoo verwacht men te Londen, zou
Chamberlain „antwoorden" op de rede van
Goering. Intusschen heeft mr. Eden, pas als
minister voor de Dominions in het kabinet op
genomen, een ietwat vage radio-speech gehou
den, waarin hij gewaagde van een nieuwe be
schaving en den opbouw van een nieuwe we
reld, iets beter dan de oude. Men is sedert den
wereldoorlog geneigd, zulke formules sceptisch
te aanhooren en aan een meer zakelijke om
schrijving van het oorlogsdoel de voorkeur te
geven. Het door Chamberlain geformuleerde
oorlogsdoel: de vernietiging van het Hitlerisme,
omdat met Hitier geen overeenkomst meer
mogelijk is, vterd door Eden overgenomen,
maar tegelijk bracht deze spreker er de Prui
sische oorlogen van de zestiger jaren en den
Fransch—Duitschen oorlog van 1870 bij te pas,
die" evenals de groote oorlog, niet door Hitier
maar door een Hohenzollern werden gevoerd.
Alleen in Polen wordt heftig gevochten
Warschau houdt nog stand, en vooral omdat
deze stad door de Duitschers reeds als ver
overd gemeld was, heeft dit feit een groote
psychologische én reëele beteekems. Het Duit
sche offensief stuit nu op taai verzet. Dat
neemt niet weg, dat de Duitschers 300 K.M.
in Polen staan en een zwaren druk uitoefenen
op de groote verdedigingslinie der rivieren
(Boeg, Weichsel en San) die op sommige plaat'
sen reeds aangetast zou zijn. De rede van Eden
heeft ons te zeer herinnerd aan den Abessi-
nischen oorlog om het optimisme, dat men in
de Fransch—Britsche pers aan den dag legt
t.a.v. de militaire situatie in Polen, niet eenigs-
zins in twijfel te trekken. Toch kan de weer
stand van Warschau een symptoom zijn,
dat de kracht van den Poolschen tegenstand
tegen die van het Duitsche offensief begint op
te wegen.
Duitschland gaat den Engelschen economi
schen oorlog met overeenkomstige middelen
beantwoorden, zoo luidt het in Berlijn. Duitsch
land zal met alle middelen trachten te ver
hinderen, dat grondstoffen en voedsel Enge
land direct of indirect bereiken. Een lijst van
contrabande zal worden opgesteld, en ongetwij
feld zullen het vooral de Duitsche duikbooten
zijn, die deze blokkade zullen moeten verwe
zenlijken.
Voor de neutralen, die in de lucht reeds
allerlei onaangenaamheden beleven, roept deze
economische oorlog donkere vooruitzichten op.
Om den anderen dag, zoo berichtte onze Ro-
meinsche correspondent, bezoekt de Britsche
ambassadeur te Rome den Italiaanschen minis
ter van Buitenlandsche Zaken; daaruit kan
men afleiden, dat er tusschen de regeeringen
levendige onderhandelingen plaats hebben. Wil
Engeland Italië bewegen om kleur te bekennen?
En is een neutrale kleur voldoende?
In de Italiaansche pers schijnt het woord
„as" niet meer voor te komen, maar aan sym
pathie voor Duitschland en bewondering vooj
de Duitsche wapenen ontbreekt het in haar
kolommen allerminst. De Italiaansche neutrali
teit is, zooals de oorlog zich tot nu toe ont
wikkelt, voor Duitschland eerder een voordeel
dan een nadeel. Italië's houding is onzeker ge
noeg, om de Fransche legers en de Britsche
vloot in het Zuiden en in de Middellandsche
Zee te binden, terw'ijl de neutraliteit toch eco
nomische samenwerking tóelaat. In verkoop
van de Bremen op hooge zee, waarvan een voor
alsnog met bevestigd bericht gewaagt, is een
merkwaardig staaltje van de eene hand, die de
andere wascht.
Zijn Engeland en Frankrijk sterk genoeg, om
Italië onder druk te zetten op gevaar af, dat
die druk een uitbarsting naar den verkeerden
kant zou veroorzaken? De Italiaansche houding
ligt nog volkomen in het duister. De Duce zelf
volgt het nauwkeurigst het parool, dat hij an
deren heeft gegeven; hij werkt en vooral: hij
zwijgt.
Intusschen schijnt Rome ongeveer de minst
bezorgde stad van het Continent te zijn. Men
heeft er de schuilplaatsen der luchtbescherming
afgebroken en werkt aan de wereldtentoonstel-
ling 1942.
der een tiental officieren van de Kon. Land
macht, deputaties voorts van de onderofficieren
der verschillende schepen en inrichtingen alsook
van de onderofficieren der Landmacht, deputa
ties dan van de korporaals en manschappen van
Marine en Landmacht in Zondagsch tenue en
tenslotte de volgauto's met de familieleden.
Langzaam, in paradepas, onder de treurmu
ziek van de stafmuziek, die treurmarschen
van Chopin en Beethoven speelde, afgewisseld
door het eentonig geroffel en gefluit van de
tamboers en pijpers, bewoog de lange, indruk
wekkende stoet zich via de Hoofdgracht, Ka-
naalweg, Postbrug, Kerkgracht, Singel en Huis-
duinerweg naar de algemeene begraafplaats.
Overal langs den weg, doch vooral op de voor
naamste punten van de binnenstad hadden zich
duizenden opgesteld, om het plechtig en in
drukwekkend schouwspel van deze militaire be
grafenis gade te slaan.
Mannen ontblootten eerbiedig het hoofd bij
het, passeeren van den rouwstoet; militairen
brachten een eerbiedig saluut.
had zich intusschen ook alreeds een groote me
nigte belangstellenden verzameld, waaronder
tal van militaire autoriteiten; H. M. de Ko
ningin werd vertegenwoordigd door den gep.
Schout bij-Nacht C. Baron de VOs van Steen-
wijk uit 's-Gravenhage, voorts zagen wij den
kapt. ter zee J. G. van den Berg als vertegen
woordiger van Z.Exc. den Minister van Defen
sie, A. G. H. Dijxhoorn, den Kapt. ter zee J. W.
G. van Hengel, als vertegenwoordiger van den
Chef van den Marinestaf, vice-admiraal J. Th.
Furstner. den Marine commandant te Wil
lemsoord, Schout-bij-Nacht H. Jolles, vergezeld
van zijn adjudant, den lt. ter zee lste klas B.
J. Velderman. Burgemeester G. Ritmeester na
mens het Gemeentebestuur van Den Helder.
Beide kisten, gedragen door 12 onderofficie
ren, waren bedekt met de Nederlandsche vlag,
waarop gehecht waren sabel, steek en epaulet
ten van den overledene.
Op het plein voor de aula werden de beide
lijkbaren, voorop die van den commandant van
de W. v- Ewijck, neergezet, waarop het vuur
peleton der mariniers, 16 aan weerskanten van
de eerste lijkbaar en 8 aan weerskanten van de
lijkbaar van den lt. ter zee 3de kl. G. Anema,
het eerste salvo loste.
Langzaam zette de stoet zich hierop in be
weging tot op de plaats, waar een groote me
nigte rond de twee naast elkaar geopende gra
ven in afwachting stond.
Toen de beide kisten boven het graf stonden,
werd door het vuurpeleton het tweede salvo af
gegeven, waarop onder dof gerommel van de
trommels der tamboers de kisten in de groeven
werden neergelaten.
Nadat de kisten in het graf waren neerge
daald, werd het derde en laatste salvo gelost.
Vele kransen, waaronder een van de Koninklij
ke Marine, dekten de beide graven.
Nadat verschillende toespraken waren ge
houden. o.a. door den Marinecommandant, den
Schout-bij-Nacht H. Jolles, werd de droeve en
indrukwekkende plechtigheid besloten met het
treurlied „Sur la tombe" van Canivez, gespeeld
door de stafmuziek.
Van het stadhuis waaide de nationale drie
kleur halfstok.
Naar wij vernemen, zaj de herdenking
van het 100-jarig bestaan der Spoorwegen
in ons land in verband met de benarde in
ternationale omstandigheden slechts op be
scheiden wijze en in intiemen kring worden
gevierd.
Op 20 September zal des ochtends in de hal
van het Centraal Station te Utrecht het ge
schenk van het personeel door den personeels
la ad aan de directie worden aangeboden. Deze
zal zich daarna met haar naaste medewerkers
en een aantal genoodigden aan een lunch ver
eenigen. Na afloop daarvan zal de première
van de spoorweg-jubileumfilm van Max dé
Haas en van Kommer Kleyn's revue „Van dili
gence tot diesel" plaats vinden.
Nu het personeel, in tegenstelling met de oor
spronkelijke bedoeling, niet naar Utrecht komt
om feest te vieren, zal de revue in een aantal
plaatsen vertoond worden, om het zooveel mo
gelijk in de gelegenheid te stellen haar te zien.
Hetzelfde geldt voor de spoorwegfilm.
In verband met het feit, dat dus het groote
bezoek der 30.000 man spoorwegpersoneel met
hun echtgenooten aan de Domstad, de z.g. „20-
daagsche", geen doorgang zal vinden, heeft ook
het gemeentebestuur van Utrecht zijn groot-
sche plannen opgegeven.
Het comité uit het personeel zal eveneens
zijn programma niet ten uitvoer brengen. De
contact-commissie, bestaande uit vertegenwoor
digers van directie en personeel der Nederland
sche Spoorwegen en het Utrechtsche gemeente
bestuur, van de V.V.V., Horecaf en Utrecht-
schen Middenstand, heeft dezer dagen haar
laatste vergadering gehouden.
In de plannen, welke het personeel van ver
schillende stations en werkplaatsen had ge
vormd, om deze gebouwen te versieren, komt
geen wijziging.
