Problemen rondom
eeit rivier
kranten
OORLOGSKAART
FINANCIEN
Uw kinderen zullen de toekomst bouwen
Wij luisteren naar
MOEIZAAM WERK
BELOOND
Zondag 24 September PIJLTJESDAG
Dagfilm
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1939
ZAND EN WATER BEDWONGEN
ze snakken
- er naar -
Practische resultaten
van een langdurige en
ingewikkelde studie
BREIEN VOOR DE SOLDATEN
- - A
liWÊmÊÊÊÊÊÊmÊ®ÊM
Sergeant bij botsing
gedood
Een rivier is een levend ding. De Waterstaatsingenieurs moeten haar karakter
doorgronden, willen zij haar ooit beteugelen
NED. HEIDEMAATSCHAPPIJ
werpe men nief weg;
stuur ze op naar Uw
vrienden en kennissen
onder de gemobiliseerden;
DE NIEUWE INDIË-DIENST
DER K.L.M.
Duitsche theater-gastvoorstellingen
Collecte ter bestrijding van de t.b.c.
bij spoorwegpersoneel
Luchtbescherming
Aanrijding met doodelijken afloop
Kermis te Weert afgelast
Personalia
CARBURATEUR MET NIEUWE
„BENZINE"?
RADIOTOESTELLEN VOOR
EENZAME MILITAIREN
Officieel antwoord op
gestelde vragen
TWEE MILITAIREN ERNSTIG
GEWOND
Kind verdronken
Invoerprijsverschil rogge
en roggemeel
MEULENHOF2"S NIEUWSTE
Prijs f 0.75
Zondag 17 September
Maandag 18 September
een
DISTRIBUTIE PLUIMVEE
VOEDER
Vrije- en Ordeoefeningen
Sterfgevallen mond- en klauwzeer
H.B.S.-JUBILEUM UITGESTE^
MARKTEN
K-ö'
Een van de voornaamste voorwaarden
voor de wetenschap is het beschikken over
nauwkeurige gegevens, welke men alleen
kan* verkrijgen door het doen van zeer
zorgvuldige waarnemingeri. Voor het ver
krijgen van de juiste gegevens nopens de
beweging van zand en water in de Boven-
rivieren was de groote moeilijkheid, dat
men geen instrumenten bezat, geschikt om
waarnemingen te doen. De eerste vraag,
die de ingenieurs zich te stellen hadden,
was dan ook: hoe krijgen wij goede en be
trouwbare instrumenten voor onze waar
nemingen.
De eenige oplossing was, deze zelf te be
denken en te construeerenhetgeen is ge
schied. Bovendien moesten deze instrumen
ten behoorlijk worden geijkt en eerst daar
na kon men aan het werk tijgen. Het bleek,
dat men gegevens verkreeg, waarop men de
wetenschappelijke studie van de vraagstuk
ken kon baseeren.
De ingeflieurs of hun assistenten konden
waarnemingen verrichten nopens de beweging
van zand en water, waarbij zich talrijke vra
gen voordeden: de hoeveelheden, die verplaatst
worden: de verhoudingen, die men verkrijgt
in de verschillende punten, als men een door
snede maakt van een bepaalde plaats van de
rivier: de verhouding van zand en water bij
verschillende stroomsnelheden; de kracht die
noodig is om het aangevoerde zand in bewe
ging te brengen en die, welke noodig is om
deze beweging gaande te houden; de invloed
van was en val; de invloed van de tempera
tuur; beweegt het zand zich zwevend of over
den bodem; de verhouding van de stroomsnel
heid op den bodem en aan de oppervlakte, in
het midden en aan de oevers van de rivier, op
een recht stuk en in een bocht.
Dit zijn al heel wat vragen, naar welker ant
woord de Waterstaat zoeken moet, en hoewel
het voor een leek niet gemakkelijk zal zijn,
er nog eenige bij te vinden, zal een deskun
dige de rij met tientallen andere kunnen aan
vullen. En zij zijn van zeer groot belang, want
met de zarldverplaatsing zijn groote hoeveelhe
den gemoeid. De Nederrijn krijgt per jaar ge
middeld 150.000 kubieke meter, de IJssel 90.000
kubieke meter van boven aangevoerd. Met de
onderzoekingen op de Waal is men nog niet
gereed, zoodat hierover nog geen cijfers te ge
ven zijn. Men kan zich echter indenken, dat
er heel wat werk komt kijken voor men alle ge
gevens verzameld heeft over de verplaatsing
van een dergelijken berg zand.
Op verschillende van deze vragen heeft men
de antwoorden reeds gevonden en nadat men
de gegevens had verwerkt kon men verder gaan
met het zoeken naar en het opstellen van een
theorie, die de basis zou vorihen voor het ver
dere werk. Het zou echter verkeerd zijn, zich
dit al te eenvoudig voor te stellen. Voor het
uitwerken van de verkregen resultaten was
maanden van rekenwerk noodig, voor men de
juiste formule gevonden had en voor men al
le wiskundige mogelijkheden had ontdekt, die
voor een deskundige in de cijfers verborgen
kunnen zitten.
De resultaten echter beloonden de moeite.
Vooral ten aanzien van de zandbeweging, waar
over men tot voor kort eigenlijk weinig wist,
zijn mooie vorderingen gemaakt, ja, men is
thans zelfs zoo ver, dat men deze beweging
kan beïnvloeden; een kennis, waarvan men
reeds het practische nut heeft kunnen erva
ren.
De Directie van de Bovenrivieren heeft het
beheer gekregen over een ingewikkeld stelsel
van waterafvoer, dat de natuur in een over-
moedig-speelsche bui heeft aangelegd. De Rijn
splitst zich in twee takken: de Waal en de
Nederrijn, en even verder wordt deze laatste
tak op zijn beurt weer in tweeën verdeeld,
waarvan er een den naam van IJssel aan
neemt. Het moet niet al te moeilijk zijn de
waterverdeeling te meten en na te gaan, hoe
veel water elk der drie takken naar zee brengt.
Op de lagere school leerden we al, dat de Waal
twee derde van het Rijnwater afvoert en waar
schijnlijk hebben we de getallen van den IJs
sel ook wel geleerd, maar evenals zoovele nut
tige kennis is ook deze wetenschap in den
loop der lange jaren verloren gegaan.
Moeilijker werd het te onderzoeken, hoe het
zand zich gedraagt bij deze verdeeling van 't
water en het allermoeilijkste was uiteraard, te
weten te komen, welke de oorzaken zijn van
deze zandverdeeling, zooals immers alle ken
nis der oorzaken, die toch de eigenlijke weten
schap uitmaakt, den menschelijken geest on
noemelijk veel moeite bereidt. En toch moest
men dit alles weten, wilde men niet blijven
zitten met problemen, waarvoor men slechts
een voorloopige en geen definitieve oplossing-
zou kunnen vinden.
Bij de verdeeling van het zand zijn in hoofd
zaak drie Invloeden van belang. De diepte van
beide armen ten opzichte van elkaar en van
den hoofdstroom is de eerste factor. Ook de
bochten in den stroom boven het splitsings-
punt zijn van gewicht, omdat in een bocht het
zand de neiging heeft zich zooveel mogelijk
langs den binnenkant van de bocht te ver-
Er is een comité gevormd, met volle mede
werking der militaire autoriteiten, dat zich ten
doel heeft gesteld wollen kleedingstukken door
Nederlandsche vrouwen te laten vervaardigen
voor onze Nederlandsche soldaten.
Het comité is gevestigd in de J. P. Coen-
straat 97 te 's-Gravenhage. Generaal A. H.
Cramer, oud-legercommandant van Ned. O.-
Indië, heeft de organisatie van dit groote werk
op zich genomen.
Het comité doet een beroep op de Nederland
sche vrouwen voor de vervaardiging van wollen
kleedingstukken, die de soldaten op zoo'n hoo-
gen prijs stellen.
Voor hen, die hun krachten niet aan dit
mooie werk kunnen geven, staat de gelegenheid
V" 3
sr
plaatsen. De waterspiegel gaat aan de buiten
zijde hooger staan dan aan de binnenzijde.
Hierdoor ontstaat een secundaire strooming,
waardoor op het zand nabij den bodem van
de rivier en dat is wel het overgroote ge
deelte een naar binnen gerichte kracht gaat
werken. Ontstaat nu een zijarm in den bui
tenkant van een bocht, dan zal deze minder
zand meenemen; als hij ontstaat in den bin
nenkant zijn de verhoudingen juist omgekeerd.
Een derde factor van belang is de hoek, dien
de beide armen maken met den hoofdstroom.
Over het algemeen is het zoo, dat de arm, die
ongeveer in de richting van den hoofdstroom
doorgaat, het minste zand zal meevoeren.
Hieruit volgt, dat men de verdeeling van
het zand kan beïnvloeden door het veran
derden van het punt der splitsing. De eer
ste maal, dat de ingenieurs deze kennis
hebben toegepast, is geweest bij de verbe
tering van den ^Nederrijn bij Westervoort,
onderdeel van de in 1926 begonnen laatste
normaliseering van den Nederrijn. En ook
thans vindt zij weer toepassing bij het ver
beteren van den IJsselmond in verband
met de Zuiderzee-werken. Hierbij zal
zooals bekend het Ganzendiep worden
gesloten; de IJssel wordt verbreed en er
wordt een nieuwe mond voor de rivier ge
graven, welke echter niet voor de scheep
vaart bestemd zal zijn. De splitsing van
den IJssel en dezen nieuwen mond is juist
zoodanig gekozen, dat door dezen laatsten
't overgroote deel van het zand der rivier
wordt afgevoerd, zoodat het Keteldiep
voortaan altijd op diepte blijft voor de
scheepvaart
Had men de splitsing enkele honderden me
ters verder gekozen, zoowel stroomop- als
stroomafwaarts, dan zou het heele werk voor
niets zijn geweest, want alleen hier, op dit
ééne punt kan men de zandverdeeling zooda
nig beïnvloeden, dat de nieuwe .arm practisch
alles meeneemt. Het behoeft niet te worden
gezegd, dat aan dit werk een zware studie is
voorafgegaan, maar men zal eenigszins kun
nen bevroeden, hoe moeilijk deze studie is ge
weest, als men zich realiseert, dat dit het eer
ste werk ter wereld in dezen trant is, en dat
men dus geen enkel voorbeeld uit de practijk
had, waarop men zijn studie kon baseeren. Dit
is een van de voorbeelden, waaruit blijkt, dat
de Nederlandsche ingenieurs van den Water
staat vooraan staan.
Een ander vraagstuk, waarvoor men kwam
te staan, was het vormen van banken in een
bocht, waar zooals gezegd het water langs
de buitenzijde hooger is dan langs de binnen
zijde, en waar zich onder invloed van dit ver
schijnsel een secundaire stroom vormt, die
het evenwicht wil herstellen. Deze tweede
stroom neemt zand mee en het gevolg is, dat
aan de binnenzijde van een bocht vaak bank-
vorming optreedt. Ook dit verschijnsel heeft
de Studiedienst van de Bovenrivieren bestu
deerd, en het resultaat van deze studie is ge
weest, dat men een methode heeft gevonden,
om bankvorming in bochten te verminderen.
Hoe dit alles in zijn werk gaat is te zeer tech
nisch om hier uit te leggen; volstaan kan wor
den met te zeggen, dat men door den vorm
van de bocht en door geleidingswerken den
stroom kan beïnvloeden en daardoor ook de
verplaatsing van het zand.
Dit alles is werk van groot economisch nut.
Niet minder voordeel heeft men door 't ver
beteren van het winterbed der rivier, maar
hier staat men altijd weer tegenover de moei
lijkheid, dat een stroom een levend iets is,
dien men niet naar willekeur kan dwingen.
Men heeft rekening te houden met de vormen,
die de natuur aan een rivier heeft gegeven
en het is nu eenmaal onmogelijk met dit alles
vooraan te beginnen. Als men dit kon doen,
ja, dan zou men een rivier veel economischer
kunnen laten stroomen, maar de Waterstaat
kan toch moeilijk aankondigen, dat hij oprui
ming van rivieren houdt, „wegens verbouwing."
Toch is in den loop der rivieren ook al veel
verbeterd. Men heeft uitgerekend, hoe bij hoog
water het water door de uiterwaarden moet
stroomen en bij waarneming bleek, dat de re
sultaten, door theoretische berekeningen ver
kregen, slechts in decimalen afweken van de
werkelijke cijfers. Men had de beweging van
het water dus doorgrond en nu men zoo ver
was gekomen, was het ook mogelijk den stroom
te beïnvloeden, en voor de uiterwaarden den
meest economischen vorm te kiezen, waardoor
grond zou vrij komen voor andere doeleinden.
Zoo heeft men bijvoorbeeld als resultaat van
een dergelijke studie tegenover Arnhem 660
H.A. kunnen inpolderen, welke grond vroeger
noodig was alk bergplaats voor water in de
perioden, dat de rivier haar gansche winter
bed in gebruik nam.
Het werk van den waterstaat geeft dus niet
alleen aan de ingenieurs de wetenschappelijke
voldoening bij het behalen van een resultaat,
zooals elk beoefenaar van de wetenschap die
kent; dit werk is ook van groot economisch
voordeel voor ons land, zoowel voor de scheep
vaart als uit het oogpunt van landaanwinning
in dezen tijd, die alom gekenmerkt wordt door
landhonger.
open, geldelijke bijdragen te storten. Zij kun
nen dit doen op giromnummer 25424, J. P.
Coenstraat 97, Den Haag.
Kleedingstukken en materiaal kunner. uit
sluitend gestuurd worden naar het bestuur van
het. comité, Hartenlustlaan 12, Bloemendaal,
onder motto „Neerlandsch Mannen". Van
Bloemendaal uit zal de distributie op aanwij
zing van generaal Cramer geschieden.
Voor inlichtingen kan men zich wenden tot
mevr. de wed. Meijer van den Berg, Harten
lustlaan 12, Bloemendaal.
Vrijdag tegen middernacht is te Am
sterdam een ernstig verkeersongeval ge
beurd, waarbij de 30-jarige sergeant J. Veen,
afkomstig uit Haarlem en gedetacheerd bij den
motoröienst aldaar, het leven liet.
Volgens ooggetuigen reed V. in genoemde
straat achter een auto, welken hij links wilde
passeeren. Hij lette daarbij evenwel niet op, dat
uit tegenovergestelde richting een tramwagen
van lijn 7 naderde. Op het laatste oogenblik
trachtte hij nog voor de tram -uit te komen,
hetgeen hem Waarschijnlijk zou gelukt zijn, in
dien hij niet met het rechterbeen tegen de tree
plank van de tram was gebotst. Hierdoor ge
raakte hij de macht over het stuur kwijt en
vloog het trottoir op.
De motor sloeg over den kop en de berijder
bleef bewusteloos liggen. In allerijl heeft men
hem naar het Wïlhelminagasthuis overgebracht,
waar hij in den loop van den nacht aan de
bekomen verwondingen is overleden.
In de te Groningen gehouden vergadering
van de Nederlandsche Heidemaatschappij heeft
de heer Meyer de Vries een woord van dank
gesproken voor de tot hem gerichte welkomst
woorden. Hij legde er den nadruk op bijzonder
te apprecieeren de mededeeling van den voor
zitter, dat de Maatschappij, ondanks den pre-
cairen tijd, niet bij de pakken zal neerzitten.
De regeering vindt het noodzakelijk, dat wij
eiken dag doen wat onze hand vindt te doen.
De samenwerking van de Maatschappij en
en den dienst wordt beïnvloed door den goeden
geest, weke door de jaren heen is gegroeid en
door het besef, dat hier gewerkt wordt voor de
verrrijking van ons land met goeden grond. In
het begin was er wel eens een moeilijkheid:
men kende niet altijd den juisten weg. Het
feit, dat ook de arbeiders meme het belang der
goede samenwerking beseffen, verheugt spr.
Nederland wil spr. gelukkig prijzen met het
bezit der Maatschappij. Als de ontwikkeling
van dezen oorlogstijd zal gelijken op 1914'18,
dan zal er na eenige maanden een opleving in
het bedrijfsleven komen. Laat men door het
volla aan brood en arbeid te helpen op dezelfde
wijze als toen, Maatschappij en Dienst steunen.
De regeering zal gaarne haar medewerking
verleenen.
De heer Van den Mortel dankte den ver
tegenwoordiger van den Minister en verzocht
deze aan de betrokken ministers den wil der
Maatschappij kenbaar te maken den lande haar
voortdurenden arbeid te willen aanbieden.
Den tweeden dag maakten de deelnemers aan
de algemeene vergadering van de Nederland
sche Heidemaatschappij een tocht per auto
naar het Rhederveld en Loosterveer, waar de
ontginningen werden bezichtigd.
Vervolgens bezochten zij Zuidlaren. Om half
zes zou men het punt van uitgang Groningen
weer bereiken, waarmede het tweedaagsche
congres geëindigd is.
Zooals reeds eerder werd gemeld, heeft de
K. L. M. besloten, den Indië-dienst voorloopig
tweemaal per week uit te voeren tusschen Na
pels en Batavia. Uit beide steden zullen de
vliegtuigen vertrekken op Maandag en op Don
derdag.
Uiteraard zullen, behalve post, ook passagiers
langs deze verkorte Indië-route worden ver
voerd. Passagiers uit Nederland kunnen boe
ken van Napels af. Zij zullen zich echter per
eigen gelegenheid naar Napels moeten bege
ven om vandaar met het vliegtuig, waarvoor
zij boekten, door te reizen.
In de komende maanden zal in Neder
land een aantal gastvoorstellingen gegeven
worden door de gezelschappen der stedelijke
theaters van Dusseldorf, Munster en Aken.
Op 5, 6 en 7 October heeft de eerste serie
voorstellingen plaats met „Der Rosenkavalier"
van Richard Strauss, resp. in den Grooten
Schouwburg te Rotterdam, het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen, Den Haag en den
Stadsschouwburg, te Arnhem.
20 September, op den dag dus dat de Spoor
wegen in ons land honderd jaar bestaan, zal
een oogenblik de aandacht van het publiek ge
vraagd worden door de Vereeniging van Perso
neel in dienst der Nederlandsche Spoorwegen
tot bestrijding der tuberculose.
Op dezen herdenkingsdag zal dan, ten be
hoeve van het nuttig werk dezer vereeniging,
een groote collecte worden gehouden vóór aile
stations in Nederland.
De Ned. Ver. voor Luchtbescherming heeft
aan haar 500 plaatselijke afdeelingen een cir
culaire doen toekomen, waarin zij haar erken
telijkheid uitspreekt voor den omvangrijken en
toegewijden arbeid, welke speciaal gedurende
de laatste weken de afdeelingen hebben ver
richt. Na er op gewezen te hebben, dat het vol
gen van vaste richtlijnen en het nemen van
uniforme maatregelen voor de organisatie van
het zelfbesehermingswerk van het allerhoogste
belang zijn, spreekt de vereeniging het vertrou
wen uit, dat ook in de toekomst de afdeelingen
in belangrijke mate zullen mogen bijdragen tot
den verderen uitbouw van hetgeen thans reeds
tot stand gekomen is.
Vrijdagmiddag omstreeks twee uur is op hel
kruispunt Helvoirtscheweg-Taalstraat te Vught
de 15-jarige H. Mulders, wonende aldaar, door
een uit de richting 's-Hertogenbosch komenden
vrachtauto gegrepen.
Ernstig gewond is de knaap naar ,het zieken
huis overgebracht, alwaar hij kort na aan
komst is overleden.
De kermis te Weert, die op 24 September
zou beginnen, is afgelast. Er zijn geen openbare
vermakelijkheden, noch in de café's of restau
rants.
Tot leeraar in de Duitsche taal aan de R. K.
H. B. S. te Bergen op Zoom is benoemd de
heer R. Rameckers te Vaals.
Een zekere Carl Ahlstedt in Stockholm heeft
een uitvinding gedaan welke in dezen tijd van
groot belang lijkt te zijn. Het betreft hier een
carburateur voor auto's waardoor het mogelijk
is te rijden op een mengsel, bestaande uit 40
pet. water en 60 pet. petroleum.
Men heeft een modernen auto voorzien van
een dergelijken carburateur. Hierbij viel zoowel
wat betreft het aantal toeren als bij het motor
geluid geen enkel verschil op te merken.
Hoewel het optrekken iets minder snel was
dan bij een gewonen benzine-carburateur, werd
bij het rijden met dezen auto in het verkeer
geen enkele moeilijkheid ondervonden. De be
reikte maximum snelheid bij gebruik van bo
venstaande brandstof was zeer goed. Na eeni-
gen tijd gereden te hebben, viel op te merken,
dat de motor loopende op petroleum en water,
geruischloozer liep dan op benzine. Bij gebruik
van deze brandstof komt uit het uitlaat een
bijna reukloos gas, dat bovendien niet giftig is.
De Nederlandsche Vereeniging Voor Radio-
telegrafie heeft het initiatief genomen tot het
doen toekomen van radiotoestellen aan troepen-
deelen, die zoodanig zijn gestationneerd, Cat zij
practisch van de buitenwereld zijn afgesloten
of een moeilijke verbinding daarmee hebben.
Eenerzijde wordt daartoe een beroep gedaan
op allen, die de beschikking hebben over radio
toestellen, die gemist kunnen worden en waar
op de beide Nederlandsche omroepzenders kun
nen worden beluisterd, liefst met luidspreker, an
derzijds wacht de vereeniging gaarne aanvra
gen in van commandanten van die troependee-
len, die naar hun oordeel voor toezending van
een toestel in aanmerking komen.
Berichten van beide zijden moeten daartoe
worden gezonden aan het centrale adres van
het secretariaat der N.V.V.R., postbus 800, Rot
terdam.
Wie geen toestel kan missen, kan zeer goed
helpen door beschikbaarstelling van defecte ap
paraten, gedeelten van apparaten of zelfs losse
onderdeelen en luidsprekers, waarvan dan de
leden der N.V.V.R. toestellen kunnen samen
stellen, waarop onze militairen de beide
Nederlandsche omroepzenders kunnen hooren
Eén beroep wordt ook gedaan op de radio
centrales en radiohandelaren, die ingeruilde
toestellen hebben.
Vraag: Kan de echtgenoote van een dienst
plichtige, aan wien een kosteloos belastingmerk
is uitgereikt, in de plaats van haar man van
dit kostelooze merk gebruik maken?
Antwoord: Neen. In het algemeen is dit niet
toegelaten. Alleen indien de vrouw van eer
dienstplichtige voor de uitoefening van beroep
of bedrijf een rijwiel noodig heeft kan zij don:
haar man, indien deze niet zelf een rijwiel voor
beroep of bedrijf noodig heeft, voor het ge
bruik van een kosteloos merk worden aange
wezen. Dit moet de vrouw alsdan onder over
legging van de machtiging van haar man bi:
den betrokken ontvanger aanvragen. In het
onderhavige geval moet daarbij ook het aan
den man uitgereikte merk worden ingeleverd.
Vraag: Mag aan een tijdelijken onderwijzer,
wiens salaris voor rijksvergoeding in aanmer
king komt, een vaste aanstelling worden uit
gereikt, dan wel zijn tijdelijke aanstelling wor
den verlengd, indien hij zich in militairen
dienst bevindt?
Antwoord: Indien dit ook in normale om
standigheden zou zijn geschied, bestaat daar
tegen thans geen bezwaar. Het salaris van den
plaatsvervanger komt voor rijksvergoeding in
aanmerking.
Vraag: Heeft de overheid maatregelen ge
nomen om de werkgevers te verplichten, per
soneel, dat wegens opkomst onder de wapenen
ontslagen is, nadat de mobilisatie zal zijn ge
ëindigd, weder in dienst te nemen?
Antwoord: Bij de werkgevers is er van over
heidswege op aangedrongen, dat zij hun ge
mobiliseerd personeel wel zooveel mogelijk zul
len vervangen zulks ter bestrijding van de
werkloosheid doch niet definitief, opdat na
de demobilisatie het thans onder de wapenen
zijnde personeel weer dadelijk op zijn oude
plaats kan worden teruggenomen.
Vraag: Indien de afsluitdijk 's nachts wordt
gesloten voor het verkeer met auto's, hoe iaat
gebeurt dit dan?
Antwoord: Blijkens een missive van den
minister van Defensie is het verboden opgave
te doen of melding te maken van wegafslui
tingen in het belang van de defensie.
Vraag: Hoe moet ik mijn zoon aan boord van
een Nederlandsch oorlogsschip, dat hier ge
stationneerd is, schrijven?
Antwoord: Het adres moet uitsluitend naam,
voorletters en rang van den geadresseerde en
den naam van het oorlogsschip bevatten.
Vrijdagavond ongeveer half elf is op den Pro-
vipcialen weg nabij Schagen een ernstig motor
ongeluk gebeurd, dat vermoedelijk te wijten is
aan het l t of slechts gedeeltelijk branden
van de k„piampen. Twee militairen naderden in
volle vaart uit de richting Zijdewind. Bij de
bocht te Schagen merkten zij den afsluitboom
niet op, die dwars over den weg ligt, met liet
gevolg, dat de motor tegen den boom aanreed
De beide militairen werden van den motor ge
slingerd en bleven bewusteloos liggen. Dr. Van
der Sluis en dr. Van der Slooten waren onmid
dellijk aanwezig en verleenden de eerste hulp.
Per ziekenauto werden de zwaargewonde mili
tairen naar het R. K. Liefdesgesticht te Scha
gen vervoerd. De motor was deerlijk gehavend.
Vrijdagmiddag om half zes werd door een
voorbü ganger in den Carnissesingel te Rotter
dam drijvende gevonden het lijkje van een on
geveer tweejarig knaapje. Direct, waarschuwde
men de politie waarna een dokter kunstmatige
ademhaling toepaste. Het mocht evenwel niet
gelukken de levensgeesten weer op te wekken.
Bij een door de politie ingesteld onderzoek
bleek het lijkje te zijn het stoffelijk overschot
van den 2'/,-jarigen Dirk J. van Vuuren uit de
Carnisselaan. die sedert Vrijdagmiddag werp
vermist
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat het in
voerprijsverschil op rogge en roggemeel, voor het
tijdvak van 17 tot en met 23 September 1939.
behoudens tusschentijdsche wijziging is vastge
steld op f 4.85 per 100 kg.
in 6 kleuren en verschillende detailkaartjes
Vanaf Dinsdag bij Uw boekhandel verkrijgbaar.
HILVERSUM I, 1875 en 414.4 M.
8.55 VARA. 12.00 AVRO. 5.00 VARA
8.00—12.00 AVRO
8.55 Gramofoonmuziek. 9.00 Berichten. 9.05
Tuinbouwhalfuur. 9.35 Gramofoonmuziek. 9.59
Berichten. 10.00 Bach-cantate. 10.25 Gramo
foonmuziek, 10.40 Declamatie en gramofoon
muziek. 11.00 VAR A-orkest. 11.30 Arbeiders-
Zangvereeniging. 12.00 AVRO-Amusémentsork.
en soliste. 12.45 Berichten ANP, eventueel gra
mofoonmuziek, 1.00 Schilderij bespreking, 1.15
Orgelconcert en zang. 1.30 Causerie „Wat er in
tnd'ië gebeurt", 1.50 Gramofoonmuziek, 2.00
Boekbespreking. 2.30 Omroeporkest en solist.
3.35 De Vagebonden en soliste. 4.155.00 Gra
mofoonmuziek en eventueel sportnieuws ANP.
5.05 Orgelspel. 5.30 Kinderhalfuur. 6.00 Sport-
praatje. 6.15 Sportnieuws ANP. 6.20 „De col
lecte op 20 September a.s. ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan der Nederlandsche Spoor
wegen", toespraak. 8.00 Berichten ANP. 8.25
Omroeporkest en solisten. 9.15 Radiotooneel.
9.50 Gramofoonmuziek met toelichting. 10.30
AVRO-Dansorkest en soliste. 11.00 Berichten
ANP. Hierna tot 12.00 Het Renova-septet (opn.)-
HILVERSUM II, 301.5 M.
9.30 KRO. 5.00 NCRV 7.45—11.15 KRO
9.30 Gramofoonmuziek. 10.30 Hoogmis. 11.45
Gramofoonmuziek. 12.00 Causerie „Het is te
gek" 12.20 KRO-orkest. 1.00 Boekbespreking.
1.20 KRO-orkest. 2.00 Vragen beantwoording.
2.45 Gramofoonmuziek. 3.00 Plechtig Lof. 4.30
5.00 Helders R.K. Knapenkoor „De Zingende
Jantjes" met pianobegeleiding. 7.45 Berichten.
7.50 Gramofoonmuziek. 8.00 Berichten ANP, me-
dedeelingen. 8.15 Vroolijk programma. 9.15 Ra
diotooneel. e» 9.55 KRO-orkest. 10.30 Berichten
ANP. 10.40 Epiloog. 11.0011.15 Esperanto-
nieuws.
KEULEN, 456 M.
6.20 Havenconcert, 8.20 Gevarieerd program
ma, 9.20 Strijkkwintet, 10.10 Gramofoonmu
ziek, 11.35 Cembalovoordracht, 12.20 Omroep
orkest, 2.20 Omroepkoor en -orkest, 4.20 Om
roeporkest en solist, 6.20 Omroepkleinorkest en
solisten, 8.20 Omroeporkest en -koor en solis
ten, 10.20 Otto Dobrindt's orkest, 12.202.20
Nachtconcert.
BRUSSEL, 322 en 484 M.
322 M.
9.20 Gramofoonmuziek, 10.20 Carillonbespe
ling, 10.50 Gramofoonmuziek, 11.35 Jan
Steurs' Musette-ensemble en soliste. 12.20 en
1.302.20 Het Lambrechts-orkest, 2.50 en 3.50
4.20 Gramofoonmuziek, 5.20 Radiotooneel
met muziek, 7.20 en 7.45 Gramofoonmuziek,
8.20 Selectie uit de opera „Der fliegende Hol
lander". (Ca. 9.35 Declamatie). 10.30 Populair
concert. 11.2012.20 Gramofoonmuziek.
484 M.
9.20 Gramofoonmuziek, 10.20 Gevarieerd pro
gramma, 11.20 Gramofoonmuziek, 11.35 Pia
novoordracht, 11.50 Gramofoonmuziek, 3 2.35
Radio-orkest en soliste, 1.30 Radio-orkest, 1.55
2.00, 2.50 en 3.10 Gramofoonmuziek, 3.20
Vioolvoordracht, 3.50, 4.10 en 5.05 Gramofoon
muziek, 5.25 Dansmuziek (gr.pl.), 6.35 Piano-
voordïacht met toelichting, 7.15 en 7.35 Gra
mofoonmuziek, 8.20 Cabaretprogramma, 9.05
Radio-orkest en solist, 10.30 Gramofoonmu
ziek, 11.10 Dansmuziek (gr.pl.), 11.5012.20
Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.20 Zie Keulen, 11.20 Otto Dobrindt's or
kest, 12.203.20 Nachtconcert.
HILVERSUM I, 1875 eiï 414.4 M.
Algemeen programma, verzorgd door de AVRO
8.00 Berichten ANP. Hierna: Orgelspel, 8.17
Gramofoonmuziek, 9.00 AVRO-Musette-en-
semble en soliste, 9.30 Gramofoonmuziek, 10.15
Gewijde muziek (gr.pl.), 10.35 Ensemble Rent
meester, 11.00 Declamatie (gr.pl.), 11.10 En
semble Rentmeester, 12.00 AVRO-Vaudeville-
orkest (opn.), 12.30 Gramofoonmuziek, ca.
12.45 Berichten ANP, 1.15 Viool en orgel, 1.45
Het Lyra-trio, 2.30 Omroeporkest en solist,
4.30 Disco-causerie, 5.30 AVRO-Amusements
orkest, 6.20 Gramofoonmuziek, 6.30 De Ro
mancers en soliste, 7.15 Causerie „Bloedtrans
fusie", 7.25 Gramofoonmuziek, 7.40 Causerie
„Nederlandsch Fabrikaat", 8.00 Berichten ANP,
8.25 Het Concertgebouw-orkest, 9.50 De Twi
light Serenaders, 10.35 Gramofoonmuziek met
toelichting, 11.00 Berichten ANP. Hierna: Het
ensemble Iliescu, 11.3012.00 AVRO-Dans-
orkest
HILVERSUM II, 301.5 M.
NCRV-Uitzending
8.15 Gramofoonmuziek, 11.30 Fideloctet,
12.0012.15 Berichten. 1.05 Gramofoonmuziek,
1.15 Pianovoordracht en gramofoonmuziek,
4.45 Gramofoonmuziek, 6.20 Gramofoonmu
ziek, 7.45 Gramofoonmuziek, 8.00 Berichten
ANP, herhaling SOS-berichten, 8.15 Het
NCRV-Harmonie-orkest, 9.00 Gramofoonmu
ziek, 9.40 Vervolg concert, 10.00 Berichten
ANP. actueel halfuur. 10.30 Zang met piano
begeleiding en gramofoonmuziek, 11.05 Gra
mofoonmuziek.
KEULEN, 456 M.
6.20 Gramofoonmuziek, 7.20 Omroepkleinor
kest. 8.20 Omroeporkest. 10.2011.20 Gramo
foonmuziek. 12.20 Middagconcert, 2.203.20
Gramofoonmuziek. 4.20 Omroepkleinorkest
6.20 Concert, 8.20 Omroeporkest. 10.20 Blaas-
kwintet van d'e Staatsopera te Berlijn en so
list. 12.202.20 Nachtconcert.
BRUSSEL, 322 en 484 M.
322 M.
12.20 en 1.305.15 Gramofoonmuziek, 5.20
Antwerpenseh Kamerorkest, 6.50 en 7.20 Gra
mofoonmuziek. 8.20 Cabaretprogramma, 10.30
11.20 Gramofoonmuziek.
484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Ra
dio-orkest, 1 502.20 Gramofoonmuziek, 5.20
en 5.55 Omroepdansorkest, 6.35 Zang, 7.05 Pia
novoordracht, 7.35 Gramofoonmuziek,'8.20 Ra
dio-orkest, 9 45 Radio-orkest, 10.3011.20 Om.
roepdansorkest.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.20 Omroeporkest, 10.20 Zie Keulen, 11.20
Gramofoonmuziek, 12.203.20 Nachtcjncert.
Agence Econ. et Financ." deelt mede,
men in leidende kringen van den :„n
leeschen Tinmijnbouw ernstig re^eT\.r.
houdt met de mogelijkheid, dat de \pr.
nationale Tin Restrictie-overeenkomst
lang, onder den druk van Engeland, 6
worden opgeheven.
De prijs van stapelvezel te Londen w°r^
ingaande Maandag a.s. met 6 pCt. verhoog
j
De rubberprijs te Londen steeg 'net
tot 9ya d.; later steeg de prijs tot 10/--
fê
Het Pond Sterling verkeerde gisteren
Londen niet als te Amsterdam onder ve
koopsdruk. Men neemt aan, dat de tnsW
ties niet voornemens zijn, zich te rneng
in den handel in Ponden Sterling, d'e,
strijd zijnde met de bepalingen omtrent a
wisselhandel, wordt uitgevoerd.
De goudprijs te Londen bleef op
per ounce vastgesteld.
De National Steel Corporation keert
onveranderd kwartaal-dividend uit va
0.40 per aandeel.
Sears Roebuck boekte in de vier
per 10 September aan verkoopen
millioen tegen 37.52 millioen in dezei]
periode van het vorig jaar. In de eerste
weken 352.18 millioen tegen 295.65
De National Cash keert een onveranderd
kwartaal-dividend uit van 0.25 per na"
Curtiss Wright keert een onveranderd
kwartaal-dividend uit van 0.30 per cum
De Pacific Gas and Electric keert n
onveranderd kwartaal-dividend uit va
0.50 per aandeel.
Volgens opgave van de Federal Reser
Bank, of New York werd 14.383.000
uit Canada ingevoerd en 2.173.000
Britsch-lndië.
Remington Rrd boekte in het tweede,
kwartaal een netto-winst van 150.000
0.81 per pref. aand. tegen 93.00 of 9-
per pref. aandeel in het tweede kwctrtau
1938.
De Goodrich Rubberfabrieken te Ak1?^
hebben in verband met de stijging
grondstoffen de prijzen voor technisch
rubber-artikelen verhoogd met 5 a 12
ingaande 1 October a.s.
Er is thans door de Regeering een distri®*
tie-regeling voor voeder ontworpen voor
kleine fokkers en houders van pluimvee,
ven, konijnen, sier- en watervogels, enz. De
voering is opgedragen aan den heer P. J"U
van het Rijksinstituut voor Pluimvee te Be0
bergen. Voor hen, die bovengenoemde dier
houden voor genoegen of om hun eigen
hoefte aan eieren te dekken, dus niet als
drijf, geldt, dat voorlaan slechts voeder betrok
ken kan worden door bemiddeling van de P^a£l
selijke pluimveevereeniging, ook al is het aa
tal dieren, hetwelk gehouden wordt, nog 1
klein. Het is dus voor belanghebbenden zaa*
zich te verstaan met een dergelijke vereenig®®J
De Amsterdamsche Pluimveevereeniging
nis", secretariaat: Huismanshof 5, Amsterdam
(O.), geeft gaarne alle gewenschte inlichtingeI1'
UTRECHT. Geslaagd de heeren: A. O.
Pollen te 's-Gravenhage, A. Peters te Zaand»®'
\V-
J.
F. Th. Linders te Tilburg, en de dames: J-
Goote te Rotterdam; J. A. Buitenhuis te Ed»®'
C. P. Scheefhals te Maastricht, M. C. K. va
Engelshoven te Maastricht.
Tengevolge van het mond- en klauwzeer
in de week 3 t.m. 9 September 1939 bezwekea'
146 runderen, 235 kalveren, 54 varkens en bigSe
2 schapen.
In verband met de huidige tijdsomstandig11®
den zal de feestelijke herdenking van het 75-jar.-
bestaan der R. H. B. S. te Roermond voorloop
worden uitgesteld.
ALKMAAR, 16
Sept. Boter- en eieren®®^
m onn non/4 rrroo+Ko wrlflflÜ* V
655 stuks boter van een pond, groothandelsp^ï,
67.5-70, kleinhandelsprijs 72.575, 10700 eie"
groothandel 2.805, 275 eendeieren 3.00.
BODEGRAVEN, 15 Sept. Eierenveiling. Ae®F,
voerd werden 7915 stuks. Kipeieren: wit ^■?\0
.4.30, gemengd 4.304.60, kuikeneleren 2.60J'
per 100 stuks.
rwte"
graanmarkt.
Vale erW»
ALKMAAR
14—17.50.
'S HERTOGENBOSCH, 15 Sept. Boter®^
Aanvoer 15725 kg. Hoogste prijs 2.34, laag6
prijs 1.25, middelprijs 1.32 per kg. g
LEIDEN, 15 Sept. Veemarkt. Aangevo®1^
werden 424 runderen, 202 kalveren, 1402 sc^\
pen, 562 varkens. 30 stieren 210270 per siA
idem 5660 ct., 118 kalf- en melkkoeien Is -
270 per stuk, 144 varekoeien 120—190 per
132 vette ossen en koeien 190300 ner
idem 5480 ct., 62
per - e!
graskalveren 1&—40 P_
stuk, 13 vette kalveren 60—100 per stuk,
ideiP
7095 ct., 127 nuchtere kalveren 512 per
150 vette schapen 18—23 per stuk, idem 3jLg
46 ct., 752 weide schapen 1218 per stuk, 5
vette lammeren 10—14 per stuk, 302 mestv®
kens 20—36 per stuk, 222 biggen 10—15 P®
stuk, 38 zeugen 4070 per stuk. r(j
LEIDEN, 15 Sept. Kaasmarkt. Aangevo®
werden 59 partijen Goudsche kaas. Ie kW. 28
30.50, 2e kw. 2527; 20 partijen Leidsche Kaj
le kw. 25—27. 2e kw. 22.50—24.50. Handel S0t,g
BROEK OP LANGENDIJK, 16 Sept. 5»^,
kilo roode kool f 1—1.90, 33000 kilo gele
f 12.30, 3600 kilo Deensche witte kool f 1'2"0"T
f 12.30, 3600 kilo Deensche witte kool f
40000 kilo uien f 3.403.90, grove uien f
3.50, drieling uien f 1.90—2.20, nep uien f 3
3.30, 3800 kilo Peen f 1.30—1.90, 7000 kilo
f 0.803 2000 stuks bloemkool f 5.19.80.
2e sort f 1.50—1.80, 8500 kilo aardapPeJ®
bevelanders f 1.90—2, eigenheimers f 2—
blauwe eigenheimers f 2.502.70, 188.000
KÜ»
vroege witte kool f 0.80—0.90, 200 struik
dijvie f 1.40, 80 kilo snijboonen f 6—15.20, 41
kilo slaboonen f 611.10. q,
NOORDSCHARWOUDE, 16 Sept. 15.600
-1.80; 2400 K.G. Gele kool f h
Roode kool f 1-
2; 52.100 K.G. uien f 2.503.20; grove -
f 2.503.10; drieling uien f 1.902.20; nep ul-
f 2.90—3.20 2900 K.G. peen 1.60—2; 1100
bieten f 1.302; 17.200 K.G. aardappelen
b oP'
kken, f 1.602.90; Souvenirs f 1.601.70; di
lingen f 1.201.70; Eigenheimers f 1.602- 's
Blauwe Eigenheimers f 2.102.40; Bevelanó
f 1.701.90; 90.200 K.G. vroege witte kool f -g
—0.90; 22.400 K.G. slaboonen f 6.60—14.30;
K.G. Zilvemep f 4.80.
