De brand aan
het Spaarne
Laatste Nieuws
Man ufaijft oniï
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper" J
voor 90.000 gezinnen
Een kerkplein te
Noordwijkerhout
zwemmer
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1939
De Lincol-fabriek geheel in
vlammen opgegaan
Weer de vergasser!
GEVONDEN VOORWERPEN
EN DIEREN
Haarlemsche industrie
HET PROVINCIAAL
ZIEKENHUIS
Jaarverslag over 1938 verschenen
VOOR DE STILLE ARMEN
St. Vincentiusvereeniging
COMMISSIE VOOR HUISELIJK
VERKEER
Examen stuurlieden
HEEMSTEDE
HILLEGOM
BLOEMEND AAL
(Berichten reeds geplaatst in een
deel onzer vorige oplaag
De koning der groenten-
boeren
Poolsche overwinning
nabij Lemberg
POOLSCHE GEZANT VRAAGT
ZIJN PASPOORT
VERBOD TOT UITVOER VAN
PEKEL- EN STEURHARING
ROEIEN
LANGE AFSTANDWEDSTRIJD
ABCOUDE—AMSTERDAM
Wisselmarkt
Wisselend verloop
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Het Belgisch kabinet
treft maatregelen
De ondergang van de
Courageous
Poolsche vliegtuigen
in Letland
Duikbooten vernietigd
WILNA NOG NIET BEZET?
RECORD 100 YARDS RUGSLAG
DOOR COR KINT VERBETERE
HI!MlllinillllllllIIIIIIIl!IIIIII1lllinillll!IIIIIIITIIIIII!IIIIIIIIllllll!ITIIIIIIIJIIIIIIIIIIIlllHllinilllinillllllHIII!llllllll1IIS
^|]|ll1!ltI1IIIIIIIIIIIIII!llllllllllllllllMllilllll]|lllillllll!llllllllllllllllllllllllPlllllllllllllllllllllllllllllllllltnilllll!lllï3
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiniiiimiiniS
STAD
Het geüouw der Lincol-poetsmiddelen-
fabriek aan het Donkere Spaarne, is, zoo
als wij gisterenavond reeds meldden, totaal
uitgebrand. Niets, maar dan ook geheel
niets, heeft men kunnen redden. Fabriek,
keuken, de woon- en slaapvertrekken op
hccger gelegen verdiepingen en alles wat
er in aanwezig was, werd een prooi der
vlammen.
Om 2 uur brandde gistermiddag het huis
nog zoo hevig, dat er twee slangen aan de
meterspuit moesten worden bijgekoppsld,
zocdat men de vlammen met negen stralen
aantastte.
Toen was het spoedig bekeken. Om half drie
ken met het nablusschingswerk worden be|-
gonnen. Toch brandde de zolder toen nog en
stegen er nog dichte rookwolken op, die het
den brandweerlieden zeer mee' maakten.
Over de oorzaak vernemen we nog, dat deze
gezocht moet worden in het ontploffen van
een petroleumvergasser, terwijl mevrouw Stam
bezig was met de wasch. Zij trachtte
nog het vuur te blusschen, doch slaagde daar
in niet. Bij haar blusschingspogingen bekwam
zij brandwonden en werden haar haren ernstig
geschroeid.
Groot was de ravage, die het vuur in huis
had aangericht.
Van de uitgebouwde keuken stonden alleen
nog maar de muren. Het dak was gedeeltelijk
verbrand, gedeeltelijk gesmolten! Groote plak
katen gesmolten zink lagen op den zwart-
geblakerden vloer. Het huisdak was door liet
vuur bijna geheel weggevreten. Het werd in
den loop van den middag door de brandweer
gesloopt.
Trootsteloos was de aanblik in de uitgebran
de vertrekken. Door de zwartgeblakerde pla
fonds sijpelde het bluschwater en het vormde
groote plassen. Deuren waren uit de kasten
gebrand en de inhoud van die kasten lag ge
schroeid en verbrand op den grond.
In wat eens fabriek en opslagplaats was ge
weest, was het een gewirwar van verbogen stan
gen; de inhoud van open gebrande kasten,
reclame-geschenken, gebarsten flesschen, groote
hoeveelheden potdekseltjes en schoensmeerdoo-
zen lag over den vloer verspreid.
De verzekering dekt de schade.
Het mag inderdaad een wonder worden
genoemd, dat de op no. 22 gelegen fa
briek niet door de laaiende vlammenzee
is aangetast. De Noordwestwind joeg alle
vlammen in de richting van de fabriek.
Nochtans heeft men hier slechts water
schade. Gevaar voor overslaan van den
brand duchtte men vooral op de teeken
kamers en op den zolder, die in zeer groote
haast ontruimd werden.
Een gedeelte van het dak was door de brand
weer weggebroken, om van daaruit het vuur op
den zolder van het brandende huis te kunnen
aantasten. Vanaf den zolder der bedreigde fa
briek kreeg men een gced beeld van de ver
woestingen, die de brand in de Lincol-fabriek
had aangericht. Het perceel der poetsmiddel-
fabriek is practisch waardeloos geworden. Tot
in de uiterste hoeken hebben de vlammen hun
vernielend werk verricht. Alleen de vestibule
met twee daarin staande fietsrn, is vrijwel ge
spaard gebleven.
Het feit, dat vaten terpentijn, ammoniak cn
dergelijke brandbare stcffen in de fabriek ston
den, heeft vanzelfsprekend het werk van het
vuur nog bevorderd.
Over het redden van den tweeling, die in een
kinderwagen in den achtertuin van het zon
netje genoot, vernemen wij nog het volgende:
Dat de reddingspogingen zoo laat geschiedden
was het gevolg van het feit, dat men oor
spronkelijk de twee babies reeds in veiligheid
waande. Pas toen men niet meer kon denken
aan het stuiten van den brand en alles reeds
een prooi der vlammen was geworden, zag per
soneel van de fabriek op no. 22, dat de kinder
wagen nog in den tuin stond.
Gelukkig heeft men de kleine kindertjes nog
kunnen redden, zoodat deze voor den rookver-
stikkingsdood en voor verbranding behoed ble
ven!
uws
Inlichtingen aan het bureau van politie Sme-
destraat, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Autoped, v. d. Keus, Van Oosten de Bruyn-
straat 205; autoped, Spoor, Zuid-Brouwerstr. 41;
kinderbril. Leerdam, Timorstr. 69; bril. Vermeer,
Merwedestr. 15; duif, ringno. 1109/13, Gerrits,
Oost-Indiëstr. 82; damesarmbandhorloge, poli
tiebureau, Smedestr.; blauw jasje, Duivestijn,
Byzanthiumstr. 31; blauw jasje, Penninga, Ver-
spronckweg 104; 3 katten, Kennel Fauna, Fr.
Varkensmarkt; kwartiermuts, Bergman, Jan
Evertsenstr. 2; regenmantel, Brink, Van Oosten
de Eruynstr. 103; portemonnaie met inhoud, v.
Wijk. A. L. Dyserinckstr. 82; zwarte uniformpet,
Keijzer, Leeuwendalerstr. 30; portemonnaie met
inh.. Timmer, Duinoordstr. 53; portemonnai met
inh.. Dekkers.' Talmastr. 20; regenpijpen. Hackel,
Voorzorgstr. 10; rijwielplaatje, v. d. Horst, Ver-
gierdeweg 49: rijwielplaatje, de Jong. Dunkier-
straat 74; padvindersriem, Homan, Orionweg
115; rijwielplaatje, Verhappe, P. C. Hooftstr. 84;
rijwielpomp, Bakker, Goetzeestr. 24; kinder
schoen, Florie, Dr. Leydsstr. 37; damestaschje,
politiebureau. Smedestr.; vischhengel, Spronk,
Rijksstraatweg 349.
meubelfabriek in een gebouw, staande op een
terrein, toegankelijk aan cie Maerten van
Heemskerkstraat no. 25a, en waarbij gebezigd
zullen worden 13 electromotoren met een ge
zamenlijk vermogen van 33% P.K., dienende
voor aandrijving van diverse werktuigen.
B. err W. aoen te weten dat ter inzage is
nedergelegd het ingekomen verzoekschrift met
de bijlagen van D. van Parreren, alhier, opi
vergunning tot oprichting van een machinale
Aan het jaarverslag 1938 van het Provinciaal
Ziekenhuis te Santpoort cntleer^n wij het
volgende:
De verpleegkosten daalden opnieuw en be
droegen voor 1938 846.64 per patiënt per jaar.
Voor de vijf voorafgaande jaren was dit bedrag
resp. 1023,35 in 1933, 961,24 in 1934, 901.—
in 1935, 878,25 in 1936 en 856,36 in 1937.
De Provinciale bijdrage, begroot op 245.000,
bleek bij het samenstellen der exploitatiereke
ning te moeten worden vastgesteld op
246.955,08, tegenover 221.615,81 over 1937.
Het totaal der lasten op de exploitatiereke
ning over het jaar 1938 beloopt 1483294,69.
Geraamd was 1475601.54, zoodat er 7693,15
meer werd uitgegeven dan de begrooting aan
geeft.
Het toegestane maximum aantal plaatsen be
draagt voor de Gestichtsafdeelingen voor vrou
wen en mannen resp. 925 en 305 en voor de Aan
gewezen Afc'eeling 143 en 145, zoodat het to
tale aantal 1518 is.
De bezetting was iets beter dan in het vorige
jaar en bedroeg (excl. gezinsverpleging) maxi
maal 1461 en minimaal 1457.,
In Maart verwijderde de 53-jarige J. W. M.,
no. 4194 S., aan wien eenige vrijheid van be
weging op de afdeeling was toegestaan, zich
zonder toestemming uit het sanatorium, om
zich door verdrinking op een naburig terrein
van het leven te berooven.
Een ernstige poging tot suicide door suspen
sie werd door de waakzaamheid van het per
soneel verijdeld.
Nog vaker dan in vorige jaren kwamen per
sonen, zoowel bij nag als bij nacht, zich aarr-
melden met de mededeeling, dat zij het zieken
huisterrein niet meer wenschten te ver'aten en
dus opneming verzochten of eischten. In den
regel kon en moest aan deze onevenwichtiger!
hun zin worden gegeven.
Het aantal patiënten, dat in staat was de
geregelde R. K. kerkdiensten, bij te wenfe, was
ongeveer gelijk aan dat van het vorige jaar.
Om een voorbeeld te geven van hetgeen in
de werkplaatsen vervaardigd wordt, diene het
volgende: de matrassenmakers maakten 850
matrassen, 2936 matten werden gemaakt, ruim
1100 paar kousen gebreid, 29 doodkisten gefa
briceerd, 28 stel tuinmeubelen, 1677 weefproduc-
ten, 29000 loonzakjes, 162 babypakjes, etc. etc.
Enkele werkstukken werden zelfs ingezonden
op een tentoonstelling van producten der ar-
beidstherapie te Kopenhagen.
Ingekomen in Augustus: N.N. f 20; N.N. f 100;
in September: f 10.
Hartelijk dank voor deze bijdragen en voor
meerdere houden wij ons steeds aanbevolen.
De aanvragen om hulp worden steeds tal
rijker.
Stelt ons in de gelegenheid deze tot tevreden
heid van aanvrager te voldoen.
Giften worden gaarne in ontvangst genomen
aan het .bureau dezer Courant, bij den penning
meester A. T. Kuiper, Pijnboomstraat 12, post
giro 129757 en den voorzitter A. J. M. v. Os, Ged.
O. Gracht 76.
De Sub-Commissie voor Huiselijk Verkeer van
de Algemeene Commissie voor Ontwikkeling
en Ontspanning van Militairen („O-O Com
missie") is officieel samengesteld als volgt:
Voorzitster Mevrouw M. WaardenburgLin-
deyer, le secretaris; Mr. H. O. Drilsma, 2e se
cretaris: Mr. J. H. Ekering Jr., leden: Ch. L.
van de Bilt, Mevrouw Hidde NylandHoppen
brouwer.
Daar in verschillende stadswijken reeds com
missies op enthousiaste en lofwaardige wijze
bezig zijn de zorg der O. en O. voor Militairen
ter hand te nemen en andere zelfs reeds eenigen
tijd daadwerkelijk werkzaam zijn, zal boven
genoemde Commissie het karakter dragen van
een contact-commissie tusschen de reeds be
staande en nog te stichten buurtcommissies.
Het is immers de bedoeling de buurtcommis
sies zelfstandig haar werk te laten verrichten.
Evenwel is terwille van een goede organisatie
contact met de centrale commissie gewenscht.
Derhalve wordren de reeds bestaan buurtcom
missies verzocht, hun samenstelling, werkwijze
en omvang ten aanzien van de buurt op te ge
ven aan de centrale commissie en tevens elk
voor zich een persoon aan te wijzen, die in re
latie treedt met de centrale commissie.
Het ligt in de bedoeling der centrale com
missie, nadat een overzicht is verkregen van
de bestaande commissies op deze wijze, na te
gaan, waar nog commissies kunnen worden op
gericht, commissies kunnen worden aangevuld
enz. om op deze wijze een behoorlijke organisa
tie te verkrijgen, met inschakeling der be
staande commissies.
De centrale commissie zou in verband met
een en ander het ten zeerste op prijs stellen,
dat naast de thans bestaande commissies, geen
nieuwe worden opgericht daar de commissie
de oprichting van de noodige nieuwe commis
sies naast de bestaande, zelf wil ter hand ne
men aan de hand van de te verkrijgen ge
gevens.
De centrale commissie ziet, met het oog op
den gewenschten spoed, de opgave als bedoeld,
gaarne tegemoet voor as. Woensdag bij een
der secretarissen.
Mr. H. O. Drilsma, le secretaris, Verspronck-
weg 72.
Mr. J. H. Ekering, 2e secretaris, Verspronck-
weg 45.
Bij *de j.l. Vrijdag 15 September gehouden
examens voor stuurlieden te Den Haag gehou
den, slaagde onze stadgenoot de heer G. Bakker.
Badhuis. In het badhuis aan de Postlaan
werden in de week van 11 tot en met 16 Sep
tember genomen 457 douchebaden en 13 kuip
baden. Aan 36 kinderen werd een gratis school-
bad verstrekt op Woensdagmiddag van 2 tot
4 uur.
Van de gelegenheid tot kosteloos baden op
Woensdagavond tusschen 5 en 8 uur werd door
83 volwassenen gebruik gemaakt en door 404
militairen.
Zwemdiploma's Diploma A van de H.Z.V
werd behaald door de dames M. E. Schreu-
der, Cor M. van Zonneveld en H. v. Sissing.
Diploma B door de dames A. M. M. Velthuys.
M. W. H. Scheuder en T. D. Groenveld.
Toenemende werkloosheid Het vorig jaar
op 15 September bedroeg het aantal werkloo-
zen 84. Op den zelfden datum van dit jaar is
het aantal 213. Het nam deze week met 102 toe,
in hoofdzaak arbeiders uit de landbouwbedrij
ven, terwijl ook een 20-tal kantoorbedienden
werkloos werd. In hoofdzaak in verband met
de moeilijke tijdsomstandigheden.
De oogst van de straat Aanwezig op het
nolitiebureau en aldaar te bevragen alle werk
dagen tusschen 7 en 8 uur, de navolgende ais
gevonden aangegeven voorwerpen. Een h.-hced,
een portemonnaie, inh. f 4.20. Te bevragen aan
de volgende adressen: C. Wilhelmus, v. d. Ende
laan 60. Hillegom. een geldstuk; L. v. d. Lans,
idem 130. Hillegom, portemonnaie met inhoud;
C. c. d. Hulst, Brouwerlaan 41, Hillegom, hon-
denriem met belastingmerk.
Als verloren zijn aangegeven o. .a. voorwer
pen: vier rijwielbelastingmerken, bruin lederen
sigarenkoker inh. foto's, gouden armbandje,
bankbiljet van f 10
Gevestigde personen A. T. SmedingJan
sen, Burg. Pontstraat 3; C. J. Bos, Leidsche-
straat 81; L. Huisman, Meerstraat 89; H. M.
Tempelaar, Weeresteinstraat 45 a; A. Starre-
veld, Parallelweg 35; H. A. van Waveren, Haar
lemmerstraat 58; J. C. van Vessum, Leidsche-
straat 169; G. Sluis, Loosterweg II 122a; E
Bego, Jhr. Mockkade 5.
Vertrokken personen: Van Aalst, Bennebroek,
Ontspanning voor militairen Het Comité
.Ontspanning voor Militairen in de gemeente
Blcemendaal" wil hierbij allereerst hartelijk
dank brengen aan allen, die met zooveel toe
wijding tot het welslagen der gehouden collecte
hebben bijgedragen.
Van alle aanbiedingen gelieve men schriftelijk
kennis te geven aan de onderstaande adressen:
voor Aerdenhout: mevrouw Baronesse van
DedemZubli, Boekenroodeweg 6
vcor Bloemendaal mr. T. de Vries van Does-
burgh, Rustenburgherweg 16
voor Overveen: mevrouw P. Heybroek, Per-
nambucolaan 33
voor Vogelenzang: J. H. Caro, Vogelenzang-
scheweg 55.
Voorts ziet het Comité gaarne opgaven te
gemoet van ingezetenen, die bereid zijn militai
ren te hunnen huize te ontvangen, met ver
melding van de beschikbare avonden, alsmede
van families, die 'n studeervertrek zouden kun
nen beschikbaar stellen.
Deze adressen zullen dan ter kennis van de
militairen worden gebracht.
Ook deze opgaven worden gaarne aan de
boven aangegeven adressen tegemoet gezien.
De 53-jarige groentenhandelaar, wien Maandag
voor den Utrechtschen politierechter mr. D. Vis
ser, beleediging ten laste werd gelegd, was een
zakenman, volgens zijn zeggen, en welke zaken
man zou iets dergelijks opzettelijk hebben ge
daan. Hij reed zoo zijn dagelijksch tochtje langs
zijn klanten en leverde bij juffrouw v. E. de
doperwtjes af, die er besteld werden. Even latei-
kwam echter het dochtertje van juffrouw v. E.
hem achterop en smeet hem de kostelijke
erwtjes voor de voeten, met de woorden: „Moe
der wil zulke slechte erwten niet hebben en
betalen doet ze ze ook niet."
„Daar stond ik, edelachtbare", aldus ver
dachte, „ik de koning der groentenboeren. Ik,
die mevrouw altijd de schitterendste groenten
geleverd heb. Mevrouw was altijd nog liever
voor me dan voor haar eigen moeder! Zoo
stelde ze mijn waren op prijs! Nu lagen daar
mijn doperwtjes waardeloos op straat. Toen
ontstak ik in drift en is het mogelijk, dat ik
de juffrouw minder nette woorden heb toege
voegd."
De politierechter: ,.Ik zie, dat je al driemaal
veroordeeld bent wegens mishandeling."
Verd.; „Och edelachtbare, dat was nog in
mijn kinderjaren."
De politierechter vond 27 jaar vrij oud, om
nog in de kinderschoenen te staan. Hij liet
de juffrouw, die de doperwten geweigerd had,
als getuige voorkomen.
Get.: De erwten waren slecht en mijn man
had gezegd, als hij weer slecht levert geef je
ze maar terug. Dat ze liever tegen den groen-
tenboer was, dan tegen haar eigen moeder, ont
kende zij ten stelligste.
Nadat de officier f 15, subs. 10 dagen ge-
eischt had, volgde het vonnis, dat f 10 subs. 10
dagen luidde.
Dat de politierechter er zich soms voor moer
wachten een kleine vergissing te maken, kwam
tot uiting toen de 59-jarige koetsier-chauffeur
K. in het verdachtenbankje plaats nam.
Toen de politierechter den verdachte zeide,
dat hem ten laste werd gelegd, dat hij op 20
September een zekeren V. mishandeld had,
merkte hij op dat het de 26ste was en dat dit
dus 6 dagen scheelde.
Even later toen de politierechter opmerkte,
dat verd. reeds dertienmaal veroordeeld was.
wees hij er met nadruk op, dat het veertien
maal geweest was en hij liet er op volgen, dat
het maar eens uit moest zijn met al die ver
gissingen.
De politierechter legde hem het zwijg-en op,
wat de verdachte vriendelijk aanvaardde met
de woorden: „Als je je wilt verdedigen, moet
je zwijgen, maar goed ik zal zwijgen als het
graf."
Toen hem de gelegenheid werd gegeven, zijn
visie van de zaak uiteen te zetten, bleek hij
gaarne bereid hieraan gevolg te geven en dus
verbrak hij zijn zwijgen. Zijn lezing luidde al
dus: hij kwam terug met zijn koets en wilde
het straatje, waarin hij woont inrijden. De
weg was echter versperd door lijnen met wasch-
goed en vborzichtig heeft hij een der droog
lijnen verwijderd en is doorgereden. Plotseling
kreeg hij iets klefferig-nats op z'n rug en dat
bleek bij nadere beschouwing een vuil stuk
waschgoed te zijn. Ik heb dat waschgoed mee
genomen naar huis en in een krant gepakt
met het doel het naar de politie te brengen.
Bernard Koidewey schrijft in het „R.K. Bouw
blad":
Een der groote moeilijkheden waarmee de
architecten in dezen tijd te kampen heboen,
ligt daar, waar nieuw werk aan moet sluiten aan
karakterloozen bouw uit het verleden. De vorige
eeuw en het begin van deze hebben ons weinig-
architectonische schoonheid gebracht. Sterker
dan ooit gevceien wij de armelijkheid van wat
de voorgaande tijdsperiode ons naliet als wij
zien hoe gave hedendaagsche architectuur m
haar werking wordt geschaad door stijllooze
19e eeuwsche gebouwen, die haar omgeven. En
erger nog toont zich dit conflict tusschen oud
en nieuw, waar het uitbreidingen geldt en de
architect tot opgave had, aan een slap en kleur-
'oos bouwsel als hier bedeeld voort te werken
door vergrooting van een bestaand complex.
Men ziet dan vaak dat de architect van de
oude gevels de ergste uitwassen wegneemt, ban
den en pinakels laat sloopen, hekwerken, goo-t-
lijsten enz. vereenvoudigd, om op die wijze
het schreeuwend-leelijke te temperen, een aan
zien verkrijgend, waarbij het oude zich althans
niet storend opdringt tegenover het nieuwe dat
gebouwd wordt.
Vcor een dergelijke, allerminst ideale opgave
stond ook Stevens, toen hem werd opgedragen
eerst een nieuwe kosterswoning te ontwerpen
bij de kerk der St. Victor-parochie te Noord
wijkerhout en later een nieuwen teren, toen,
tegen het aanvankelijk voornemen in, restau
ratie van den ouden toren niet verantwoord
bleek. Ook Stevens kwam tot het nemen van
noodmaatregelen en sloopte van de St. Victor-
kerk, die inderdaad weinig karakteristiek moet
heeten, meerdere hinderlijke toevoegsels af. Be
langrijker echter is, dat' hij met kracht de om
geving der kerk, de situatie ter plaatse aan
pakte en er in slaagde daarvan iets voortref
felijks te maken. Gelijk het hier gereproduceerde
plan aangeeft, vormde hij een typisch kerk
plein, dat men vanuit een oprijlaan langs den
zijgevel-der pastorie betreedt; de vier wanden
worden achtereenvolgens gevormd door de pas
torie, den weinig-fraaien kerkgevel, gedeeltelijk
gebroken en afgeschermd door den nieuwen
toren plus kerkhofpoort, de kosterswoning en
een boomenrij met muur, waarin enkele ope
ningen, welke een blik geven op uitgestrekte
bollenvelden, die in het voorjaar prijken in
een kleurig bloemenkleed.
Onze boilendorpen zijn in aesthetisch opzicht
leelijke dorpen; alles is er hard en stijf, lint
bebouwing viert er hoogtij, woningen en waren
huizen zijn er meestal botzakelijk zonder eenige
poging om tot iets moois te geraken, ofwel op
dringerig en opgesmukt, herinnerend aan jaren
van bovenmatigen welstand. Het kerkp'ein der
St. Victorparochie van Noordwijkerhout, met zijn
milde en liefdevol doorgevoerde vormgeving,
doet hier dan ook bijzonder weldadig aan, al
willen wij gaarne aanteekenen, dat Noordwij
kerhout in dit land der blinden de één-oogige
koning is, doordat dit dorp naast het hier be
sproken punt nog twee heel mcoie hoeken
heeft, nl. ter plaatse van het sierlijke, witte,
oude kerkje, en het nieuwe raadhuis met de
daarbij aansluitende kleine woonstraten.
Bij den pleinaanleg der St. Victorparochie
moge het totaalbeeld niet volkomen gaaf zijn
door de weinig fraaie pastorie en den nog min
der f raaien zijgevel der kerk, een pleintje van
zeer goede ruimtelijke werking is toch ontt-
staan en de basis werd ten volle gelegd om te
eeniger tijd tot een sluitend geheel te komen,
als eens voor kerk en pastorie tot nieuwbouw
zal worden overgegaan. Wij zouden daarbij
echter het torenlichaam gaarne inniger ver
bonden willen zien met den kerkbouw dan
thans het geval is; nu toch is de toren een
vrijwel losstaand element in de ruimte, waar
tegen een in de Hollandsche traditie geworteld
gevoei in verzet komt, een gevoel dat om in-
tensen samenhang vraagt van kerk en toren.
De laatste is niettemin op zich tot een aan
trekkelijk accent geworden, dat de omgeving-,
van verschillende punten uit gezien, zeer ver
levendigt. En uitstekend is daarnaast de
samenhang tusschen toren, poort en ommu
ring. Voorts is er een geestig, boeiend spel
van volumen, vlakken en contouren, waarbij
men echter den overgang der stijlopstaande
naar de vlakker liggende schilden van de
torenspits soepeler, gevoeliger zou wenschen.
Het is jammer, dat de gevels der kosterswo
ning zijn gewit, terwijl de overige nieuwbouw
in schoon, ongekleurd metselwerk werd uitge
voerd. Ongetwijfeld zou meer eenheid zijn be
reikt met gelijke behandeling. Oorzaak hiervan
is, dat de kosterswoning werd gebouwd toen
van een nieuwen toren en ommuring nog geen
sprake was; het kostershuis stond dus aanvan
kelijk vrij en op zichzelf, waarbij tegen het
kleuren der gevels natuurlijk allerminst be
zwaar bestond.
Als voorbeeld van nieuw-bouwen is deze wo
ning in dien zin van veel belang, dat ze door
klaren eenvoud richtend werkt te midden van
veel wansmaak. Zoo juist zeiden we, dat de
dorpen in onze bollenstreken, wat bouwkunstig
schoon betreft, zeer arm zijn; hoe weldadig
doet het aan, door dit gewest trekkende, plot
seling voor zulk een gave, en toch eigenlijk
weer heel normaal gebouwde woning te staan
als de onderhavige. We leeren daarbij twee
dingen, allereerst dit: dat, willen wij tot her
stel van ons dorpsschoon komen, het noodig
zal zijn tot eenvoudige, natuurlijke wijzen van
bouwen terug te keeren, en ten tweede, dat
zulks alléén toch neg weer niet voldoende is.
Want dit aardige kostershuis te Noordwijker
hout heeft naast zijn gezonde samenstelling
een tweede iets, dat het aantrekkelijk maakt,
nJ. een fijngevoelde verhouding in geheel cn
onderdeden. Zin voor een natuurlijke vorm
geving en fijn afgestelde „feeling" ten opzichte
er vorm- en kleurproporties moeten samen
gaan.
Het bouwen zal daarom op groote schaal
onder directe en indirecte leiding moeten wor
den gesteld van talentvolle mannen, van archi
tecten in den vollen zin des woords; langzaam
aan kan op die wijze in den lande weer een
algemeen gevoel worden gekweekt voor goede
verhoudingen, kan een traditie ontstaan voer
zinrijke, boeiende vormen, met als gevolg een
waarachtige volkskunst, die een zegen is voor
een volk. Wat Stevens in Noordwijkerhout
bouwde, behoort, naast wat anderen hier en
elders tot stand brachten tot den moeizamen
inzet, welke daartoe leiden kan.
Immers de vorige maal, dat ik hier stond hebt
U, mijnheer de rechter, tegen mij gezegd: „Als
ze je weer gooien, dan breng je het maar naar
de politie." Hij had dit nu gedaan, maar de
agent had gezegd: „ik zöu maar geen aan
klacht indienen, want je hebt er vijf tegen
je, dus begin er maar niet aan."
Maar om op de zaak terug te komen, edel
achtbare, ik kwam mijn huis dus uit met dat
pak onder mijn jasje. De man die me heeft
aangeklaagd stond in z'n deur en zei: „Geef
dat waschgoed terug of je gaat voor.de bijl".
Toen nam hij 'n stok en wilde me te lijf. Nu
kan ik hem maken en breken en dus heb ik
hem alleen dien stok maar afgenomen. Toen
heeft hij mij een „schup" gegeven. Dus niet
ik, maar hij heeft mishandeld. Als getuige
kwam toen voor de man, die den „schup" zou
uitgedeeld hebben. Deze vertelde het verhaal
eenigszins anders, n.l. verdachte zou hem juist
met een stok een gevoeligen klap gegeven heb
ben.
Verd.: Man je staat te liegen, als ik je een
Klap heb gegeven, dan moet de dokter het ook
weten, want als ik sla, sla ik goed.
Politierechter: Ja, dat weten we, ook in het
buitenland ben je al dikwijls veroordeeld we
gens mishandeling.
Verd.; Iemand, die je met een revolver be
dreigt leg je niet in de watten.
Een tweede getuige verklaarde hetzelfde als
de eerste, maar de verdachte bleef bij zijn eer
ste meening.
In zijn requisitoir somde de officier zoo eens
op, waarvoor verdachte al veroordeeld is en
eischte tenslotte een gevangenisstraf van één
maand.
Alvorens het vonnis was uitgesproken, ver
klaarde de verdachte reeds in hooger beroep
te zullen gaan, omdat het vonnis hem niet in
teresseerde. Hij deelde mede den datum al te
hebben uitgerekend, waarop de zaak weer zou
voorkomen.
De politierechter veroordeelde hem tot 14
dagen gevangenisstraf.
Onder een vroolijk „Hou zee" verliet verdach
te de zaal.
KUTY, 18 Sept. (Reuter). Volgens het
Poolsche telegraafagentschap werd een belang
rijke groep Duitsche gemechaniseerde strijd
krachten vandaag in de buurt van Grodekja-
giellonsky, op 24 K.M. ten westen van Lwow,
volkomen vernietigd.
Honderd pantserwagens en vijftig kanonnen
zijn buitgemaakt. Er zijn eenige duizenden
krijgsgevangenen gemaakt, terwijl de rest dei
Duitsche strijdkrachten in wanorde in weste
lijke richting is teruggetrokken.
Het agentschap voegt hier aan toe: het feit
dat dit succes is verkregen ondanks de nood
zakelijkheid terug te trekken, met het oog op
de numerieke en technische meerderheid dei
vijandelijke strijdkrachten, levert een welspre
kende getuigenis voor het uitstekende moreel
der Poolsche troepen.
LONDEN, 18 Sept. In een mededeeling
van het Britsche ministerie van Voorlichting
wordt verklaard, dat op 16 September in eer.
Russische radio-uitzending uit Moskou werd
medegedeeld, dat bij de bombardeering van
Lemberg (Lwow) door de Duitschers 20.000
burgers waren gedood en dat de Duitschers
vluchtelingen uit Lublin uit machinegeweren
hebben beschoten.
KUTY, 18 Sept. (Reuter) Volgens een hier
vandaag uitgegeven communiqué heeft de
Poolsche ambassadeur te Moskou ziin paspoort
gevraagd.
De minister van Economische Zaken maakt
bekend, dat aan de lijst der crisisproducten,
welker uitvoer blijkens de Staatscourant van
7 September 1939 bij Koninklijk Besluit is ver
boden, thans is toegevoegd Pekel- en Steur-
haring.
Zondagmiddag is de jaarlijksche lange af
standwedstrijd tusschen Abcoude en Amsterdam
voor twee-persoons inrigged wherries gehouden.
Ook dit jaar ging de Ellerkamp-wisselbeker
naar „De Hoop", doordat de „Zambesie" met de
roeiers Rikkers en Bongers met den snelsten
tijd door de finish kwam. De tijd van 1 uur
18 min. 0.8 sec., welke de winnende ploeg over
de ongeveer 14 K.M. lange baan noteerde, is den
feilen tegenwind en het woelige water in aan
merking genomen, zeer fraai te noemen.
De uitslag luidt:
1. „Zambesie" met de roeiers Th. B. M. Rik
kers en M. Bongers en gestuurd door mej. M.
Steins Bisschop (De Hoop) 1 uur 18 min. 0.8
sec.; 2. „Prinses Juliana" met de roeiers J. K
Zeegers en E. J. Zeegers, gestuurd door mej. M
E. E. Zeegers (De Hoop) 1 uur 21 min. 24 sec.;
3. „Myrtilus" met de roeiers I. Markus en F.
Biallosterski en gestuurd door L. de Groot (Po
seidon) 1 uur 22 min. 27.8 sec.; 4. „18741924'
met de roeiers Th. Wennekendonk en P. Duy-
kers en gestuurd door P. van Schalk (De Am-
stel) 1 uur 31 min. 40.4 sec.
Onder beurstijd trad voor het pond sterling
een herstel in tot 7.20, waarna echter opnieuw
een daling intrad tot 7.00. Het officieele slot
was 7.02. De franc bewoog zich om en nabij
4.00; de Belga gold 32.10—32.30 en de Zwit-
sersche franc 42.50—42.75. Noorsche devie
zen toonden weinig verandering. Het gouden
tientje gold 13.70—14.00 en goud in baren Am
sterdam 21202160.
..zoodai
anderen
hun bocht ver
teerd moeten
nemen en het uit-
acht belemmerd
wordt?... NOOIT 1
BRUSSEL, 18 Sept. (Reuter). Het Belgische
kabinet heeft heden maatregelen aangenomen
tot regeling van de distributie van levensmid
delen. Het besloot dit vraagstuk te bespreken
met de andere neutrale landen.
De vroegere premier Theunis zal een bezoek
brengen aan de Vereenigde Staten ter bestu
deering van de problemen betreffende de le*
veranties van grondstoffen en levensmiddelen.
In officieuze kringen merkt men op, dat de
voedsel! >^2iening tot dusverre niet bedreigd
wordt en dat men nog geen rantsoeneerings-
maatregelen heeft behoeven te nemen. De on
dergang van de Alex van Opstal, een van de
nieuwste schepen der Belgische vloot, heeft de
aandacht gevestigd op de ontoereikendheid der
koopvaardijvloot.
Er is een strooming merkbaar ten gunste
van het onmiddellijk aanbouwen van veie
schepen.
LONDEN, 18 Sept. (Reuter). Het is nog niet
bekend hoeveel van de ruim 1100 leden der
bemanning van de Courageous gered zijn. Bij"
na 400 overlevenden echter zijn door torpedo-
bootjagers aan land gebracht en het is be
kend, dat talrijke andere door koopvaardij
schepen zijn opgepikt.
Volgens een der overlevenden, die vijf kwar
tier in het water had gelegen, moesten veie
leden der bemanning rondzwemmen tot huiP
arriveerde. Men weet nog niet, wat het lot js
van den gezagvoerder, kapt. Jones. Een offi
cier verklaarde, dat hij Jones voor de laatste
maal op de commandobrug had gezien, toen
hij het bevel gaf het schip te verlaten. Een
geredde vertelde, dat toen de Courageous was
getroffen, het schip onmiddellijk begon ovei'
te hellen naar bakboord en dat binnen vijf
minuten de kapitein bevel gaf het schip te
verlaten, dat het eerst met den voorsteven on
der water geraakte, zoodat het achterschip
in de lucht werd geheven. Het vliegtuigmoe
derschip zonk binnen twintig minuten.
Er werd ook hulp verleend door een Ne*
derlandsch mailschip en een Amerikaanse!!®
vrachtboot. Een andere geredde vertelde, dat
de mannen zich kalm gedroegen en zelfs zon
gen en ||oera riepen terwijl zij zwommen. IdoS
een ander verhaalde dat de lichten dadelijk
uitgingen toen de Courageous getroffen werd.
RIGA, 18 Sept. (D. N. B.) Gemeld wordt»
dat thans 82 Poolsche vliegtuigen in Letland
geland zijn. Zij zijn in beslag genomen en de
bemanning is geïnterneerd.
LONDEN, 18 Sept. (Reuter). Het mini®*
terie voor de Voorlichting deelt hedenavond
bereffende de campagne tegen de duikbooten
mede: „Vele duikbooten zijn waargenomen ®n
vele zijn aangevallen. Sommige hunner zullen
nooit weer te voorschijn komen van oen zee*
bodem, waar zij thans liggen. 'Andere zijn zwa®:
beschadigd."
KAUNAS, 18 Sept. (Havas). Het ministerie
van Buitenlandsche Zaken staat in voortdu
rende telefonische verbinding met Wet Lit®u^
sche consulaat-generaal te Wilna. Te 19 uü'
was deze stad nog niet door de Russen beZ®1'
Maandagavond heeft Cor Kint in het Sport'{
fondsenbad te Rotterdam een poging gedaan
wereldrecord op de 100 yards rugslag, dat Z®1*'
dag door Irene van Feggelen met 1 min. 7 s®
te Amsterdam was gevestigd, te verbeteren. P
Rotterdamsche zwemster slaagde hierin nik
kend. Zij bleef bijna twee seconden onder d®
tijd van Irene van Feggelen en bracht het re®°
op 1 min. 5.1 sec. .,e
Na haar fraaie prestatie werd Cor Kint-
thans wederom wereldrecordhoudster is, ITl
bloemen gehuldigd door den vice-voorziitter
de Zwemclub Rotterdam, den heer Groen.
over: HET UITDEELEN VAN
DER MILITAIREN AAN BURG»p
rt®1'
Zooals in de oorlogsjaren 1914—1918 kan
nu zoowel *s morgens als 's avonds, kind®
en vrouwen met pannetjes en tasschen zieïl
de scholen der militairen om een over® ej),
van een militairen maaltijd te kunnen bek®"1
Ik vind dit mooi, doch overal wordt el'
bruik van gemaakt; niet één keer ma? ^i®
verscheidene malen heb ik gezien en jt\ 4
het nog dagelijks dat uit één gezin 3
kinderen plus vader en moeder samen jfi
hetzelfde gebouw staan voor eten, zoodat
één gezin 4 a 5 pannen middageten
komen, terwijl daartegenover staat,
er oude vrouwtjes of mannen, en ander® -p
zinnen waarvan moeder of vader alléén
uit gaan, teleurgesteld naar huis moeten ^5-
den gestuurd. Ook zie ik dagelijks, dat er deP
sensloopen vol brood (kuch) de huizen w pef
binnengedragen om eenige dagen latei ^0
schillenkar weer te verdwijnen. Zou he „.god
beter wezen als er een maatregel werd seteP
men door bevoegde autoriteiten om dit
net als in 1915—16—17 te verstrekken
wsrkloozen op vertoon van steunkaai't-
zouden mijns inziens vele gezinnen van da
kunnen profiteeren.
Dankend voor uw plaatsruimte, ng,
Een aboh"
