ST.WILLIBRORDUS
Polen in Warschau vallen aan
met de bajonet
Pact Beriijn-Rome-
Tokio-Moskou?
P
Conferentie op het
Witte Huis
Bij de Poolsche
krijgsgevangenen
Artillerievuur in
het Westen"
Poolsche haarden
van verzet
Tokio en Moskou
Het
nieuws van
heden
ZALESZCZYKI DOOR DE
RUSSEN BEZET
HET LOT DER POOLSCHE
VLUCHTELINGEN
AUL MULDER'S
ICCADILLY
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
N.V NEDERL.VERZ.MÜ.
Een Britsche buit van
HO.OOO ton
Het WeeriiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiniiiiiiijs
In den Westelijken sector dreven de verdedigers
gemotoriseerde afdeelingen op de vlucht
Belangrijke besprekingen
te Berlijn
CATHARIJNESINGEL48-UTRECHT
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1939 - AVONDBLAD
Handhaving van de neutraliteit
en de vredespositie der V. S.
besproken
inlimn
Twee Poolsche generaals
gesneuveld
Aan de Litausche grens
H0TEL EN RESTAURANT -
DES PAYS-BAS, UTRECHT
De Duitschers hébhen in Polen zeer veel oorlogsmaterieel buitgemaakt. Een
veroverde Poolsche pantserwagen
Nogmaals Smigly Rydz
Velen waren verrast geworden
door de kracht van het
Duitsche leger
Volgens het Duitsche legerbericht
wordt tegenstand geboden te
Warschau en Modlin, bij
Gorja Kalvarja en
op Hela
Aan het Westelijk front
Men hechte geen te groote beteeke
nis aan de overeenkomst aan
gaande Mandsjoekwo
GERUCHTEN OMTRENT
DE BREMEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
RESTAURANT TAVERN
HOEK HOFWEG - LANGE POTEN
,jf VERZEKERINGEN TOT EIK BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd ^Ji
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22006
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et., Inger.
nededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
v. - -V
De vrees voor de luchtaanvallen op Warschau miste haar uitwerking op de
jeugd niet. Een groep Poolsche kinderen, waarvan er een reeds hij een aanval
gewond werd, hoort met ontzetting het geloei der waarschuwende sirenes
WASHINGTON, 21 Sept. (Reuter) Over
de Woensdag: gehouden twee partijenconfe
rentie op het Witte Huis wordt in een ver
klaring, die aan de pers verstrekt is, gezegd:
«De conferentie heeft, eensgezind van op-
Vatting, het vooropstaande doel, de neutra
liteit en de vredespositie der Vereenigde
Staten te handhaven, besproken.
Men was het er volkomen over eens, dat het
Congres en de uitvoerende macht het geheele
onderwerp met zijn vele vertakkingen moeten
behandelen in een absoluut onpartijdigen geest.
De nadruk is erop gelegd, dat het belangrijkste
kunt de herroeping van het embargo en de te-
*Ugkeer tot de procedures van het internationale
*echt zijn. Tenslotte heeft de conferentie de
Jhethode van behandeling van zes punten, die
}n verband staan met het reizen van Amerika
nen op schepen van oorlogvoerende mogend
heden, de cash and carry clausule enz. bespro
ken. Men was het erover eens, dat de Senaats-
c°rnmissie voor buitenlandsche aangelegenheden
2ieh zoo spoedig mogelijk na het bijeenkomen
het congres met de wetsontwerpen moet
bezighouden."
Een van de politieke leiders, die aanwezig is
Seweest op de persconferentie, heeft verklaard,
fat Roosevelt de bespreking begon met het af
leggen van een korte verklaring over den alge-
fjeenen toestand op de wereld. Hij gaf uitdruk-
hg aan het geloof, dat de toestand ernstiger
s dan ooit tevoren en dat deze nog wordt ge
ïmpliceerd door den inval der Russen in Polen.
Voorts wordt gezegd, dat de president heeft
fkgemerkt, dat de oorlog van langen duur zal
Unnen zijn en dat, indien dat zoo zou zijn, hij
iich ongetwijfeld aanzienlijk zou uitbreiden, dat
fr dus een groot aantal oorlogvoerenden zou
*°men, hetgeen het voor de Vereenigde Staten
^eer moeilijker zou maken de neutraliteit te
bandhaven.
Reuter verneemt nog, dat Roosevelt tijdens
fe conferentie op het Witte Huis te kennen zou
hebben gegeven, dat hij de voorkeur geeft aan
®eh volledige vervanging van de neutraliteits-
Ret door een gewijzigde wet. Naar verluidt,
hebben echter verscheidene 'Congresleden, die
°e conferentie bijwoonden, den president mede
gedeeld, dat er weinig kans op was,dat het
P°hgres accoord zou gaan met een volledige
herroeping der bestaande bepalingen.
H VERWACHTING geldig van hedenavond
S tot morgenavond ongeveer 19 uur:
s
VOOR HET GEHEELE LAND:
Gedeeltelijk bewolkt, plaatselijk ochtend-
mist, geen regen van beteekenis, weinig
verandering in temperatuur, meest zwak-
uur,
ichlir
ke wind uit Oostelijke richtingen.
Zon op 6.42 onder 19.04. Licht op 19.34. Zj
H Maan op 15.28 onder 0.26. V.M. 28 Sept.
ZALESZCZYKI, 21 Sept. (Havas). De stad
Zaleszczyki werd Maandag door Russische troe
pen bezet, die zelfs tot aan Roemeensch grond
gebied zijn opgedrongen. De stad heeft haar
normaal aanzien nog niet herkregen.
Men verzekert, dat zich in den nacht van
Maandag op Dinsdag bij Herswenka botsingen
hebben voorgedaan tusschen Polen en Russen.
De boeren der grensdorpen zeggen geweervuur
te hebben waargenomen, dat afkomstig zou zijn
geweest, uit Zaleszczyki en naaste omgeving. Ei-
werd geen enkele roode vlag opgemerkt, doch
de Poolsche kleuren, die tevoren de brug had
den versierd, werden verwijderd.
Het Russische legerbericht van 20 Septem
ber zegt: „Vandaag hebben de troepen van het
roode leger verderen druk op de Poolsche troe
pen uitgeoefend. Aan het einde van den dag
waren in het westen van Witrusland Grodno
en in de westelijke Oekraine Kogel en Lwow
bezet. Van 17 tot 20 September heeft het roode
leger drie Poolsche infanteriedivisies, twee ca
valeriebrigades en vele kleine afdeelingen ont
wapend. Meer dan 60.000 officieren en man
schappen zijn gevangengenomen.
De versterkte gebieden van Wilna, Barano-
witsj, Molodechno en Sarny zijn met de geheele
bewapening, de artillerie en de munitie in han
den van het roode leger gevallen. Tot dusverre
zijn tweehonderd tachtig stukken geschut en
honderdtwintig vliegtuigen, die door het leger
zijn buitgemaakt, ingeschreven. De registratie
der tropeeën duurt voort."
LONDEN, 21 Sept. (Reuter). Het com
mando van de verdedigers van Warschau
heeft per radio medegedeeld, dat de Pool
sche strijdkrachten vorderingen hebben ge
maakt aan den Westelijken iand der stad en
haar posities geconsolideerd hebben. Er is
een tegenaanval op de tanks gedaan. .De
Poolsche cavalerie was actief en in den Wes
telijken sector werden vijandelijke gemoto
riseerde afdeelingen op de vlucht gedreven.
Aanvallen op Praga zijn wederom afgeslagen.
Op een ander punt heeft de Poolsche infan
terie een bajonetaanval ondernomen met het
resultaat, dat drie zware en zeven lichte
machinegeweren werden buitgemaakt. De
stad is weder uit de lucht gebombardeerd.
Gisteravond heeft de Poolsche ambassadeur te
Londen in de Poolsche taal een door de B.B.C
uitgezonden redevoering uitgesproken, welke een
opwekking inhield aan de verdedigers van War
schau. Een toespeling makende op het door deze
laatsten aan den president der republiek gezon
den rapport, verklaarde de ambassadeur: „Weet,
waarde landgenooten, dat uw opoffering niet
vergeefsch zal zijn geweest. In een zoo ver afge
legen stad als Londen werd haar welsprekend
heid ten volle begrepen. Uw opoffering wijst der,
weg naar de overwinning. De legers van Enge
land, Frankrijk, Canada, Australië, Nieuw-Zee-
land, Indië en Afrika snellen u te hulp. Onze
bondgenooten strijden aan den Rijn, terwijl op
Franschen bodem een nieuw Poolsch leger ont
staat. Eere aan de verdedigers van Warschau,
Leve Polen!"
Uit Boekarest meldt havas: Volgens berichten
uit Poolsche bron zijn gedurende de laatste dagen
twee Poolsche generaals, strijdend aan het hoofd
hunner troepen, gesneuveld, n.l. generaal Skot-
niski, die een cavalerie-brigade, welke geheel
verneld werd, commandeerde-, en-generaal Mond
van Krakau,
Havas meldt uit Czernowitsj dat de Roemeen-
sche autoriteiten een officieel communiqué gepu
bliceerd hebben over de behandeling van Pool
sche burgervluchtelingen. In dit communiqué
wordt uiteengezet, dat den vluchtelingen zou zijn
toegestaan zich over Roemeensch grondgebied
naar het buitenland te begeven, op voorwaarde,
dat zij voorzien zullen zijn van een speciaal door-
laatbewijs, te verstrekken door plaatselijke auto
riteiten en dat zij zich verplichten rechtstreeks-
naar het buitenland te gaan. Iedere Poolsche
vluchteling, hetzij burger hetzij militair, is ge
machtigd driehonderd zloty's tegen lei's in te
wisselen.
Havas seint verder. Een tragische episode uit
dezen oorlog is het avontuur van 800 Poolsche
vluchtelingen: mannen, vrouwen en kinderen,
die uit Krakau en Krakowitz waren vertrokken.
400 hunner hadden na uit verscheidene plaat
sen te zijn verdreven door luchtbombardemen
ten, die ook onder hen tal van slachtoffers
hadden gemaakt, te Sandomiersz den Weichsel
bereikt. Ze konden de rivier niet oversteken,
daar de stad door de Duitschers was bezet.
De andere groep van ongeveer 400 personen
slaagde erin de rivier op een ander punt over te
steken. Na 14 dagen slaagde men erin Luck te
voet te bereiken. Aangezien de weg naar heo
Noord-Oosten en Zuid-Oosten door de Duitschers
was afgesneden, begaf de groep zich naar het
Oosten. Eenigen kwamen te Tarnopol, anderen
te Czortkow. Zij ontmoetten toen uit het Oosten
aangekomen Russische troepen. Geen hunner
slaagde erin de Roemeensche grens te bereiken.
De vroegere Tsjechische gezant te Warschau,
Slaisk, heeft zich met de regeering in Moskou
in verbinding gesteld, teneinde de vrijlating dezer
vluchtelingen te verzoeken.
Van gezaghebbende zijde te Kaunas wordt me
degedeeld, dat de toestand aan de Litausche
grens vrijwel onveranderd is. De Russen hebben
de spoorlijn in de richting van Wilna en Grodno
bezet. Behalve gevechten te Troki, dat des
ochtends werd bezet, hebben zich geen belang-
VERGADERZALEN
Ronden, 20 Sept. (Reuter)Het ministerie
*atl Voorlichting deelt mede, dat in de week,
töigende op 16 September, door de Britsche
^°htrabandecontröle een hoeveelheid goederen
vah 110.000 ton, waarvan bewezen was, dat zij
e°°r Duitschland bestemd waren, onderschept
k in beslag genomen is. De waarde wordt ge-
t?kat op een half millioen pond sterling. Het
r^aal der inbeslag genomen hoeveelheden
jyahgaan, een product, dat van groote betee-
E(v?is voor de bereiding van speciale staal
platen, is gestegen tot 30.000 ton, ongeveer 7
°cent yan cjen jaarlijkschen Duitschen in-
er- Het onderschepte molybdeen vertegen-
jOrdigt een nog grooter percentage van den
aitechen invoer. Verder bevinden zich onder
I aangehouden producten 20.000 ton petro-
aio ?roducten' 15500 ton U;'ererts- evenveel
^iniumerts en 10.000 ton phosphaten.
rijke operaties voorgedaan. De Russen schijnen
zich niet tc haasten met Litauen in contact te
komen. Laandwarowo werd niet bezet.
Naar aanleiding van het Poolsche bericht,
volgens hetwelk maarschalk Smigly Rydz de
militaire operaties van het Poolsche leger leidt,
verklaart het Duitsche Nieuwsbureau, dat
Smigly Rydz met president Moscicki en minis
ter Beek Maandagmiddag over de Roemeensche
grens is gegaan. Dinsdag heeft, aldus het DNB,
het Roemeensche telegraafagentschap dit be
vestigd.
In verband met dit bericht van het DNB
wijzen wij er op, dat door het Roemeensche
telegraafagentschap slechts werd bericht, dat
door de Roemeensche regeering aan Smigly
Rydz een wijkplaats werd aangeboden, waar
de Poolsche opperbevelhebber zich eventueel
zou kunnen vestigen. Of dit aanbod door
Smigly Rydz was aanvaard, werd in dit Roe
meensche bericht niet verklaard.
PARIJS, 21 Sept. (Havas) Het
Fransche legercommuniqué van Don
derdagmorgen over de operaties aan
het Westfront luidt:
„Plaatselijke activiteit der voor
uitgeschoven posten. Artillerievuur
van onze zijde en van den kant van
den vijand."
Men schrijft ons uit Berlijn:
De pas-gebouwde kazernestad Gross-Born in
Pommeren is thans in een gevangenenkamp ver
anderd, waar meer dan 5000 Polen bewaakt wor
den. Het zijn voor het meerendeel soldaten van
het Poolsche leger, maar we zagen er ook z.g.n.
geïnterneerden, d.w.z. bewoners uit het operatie
gebied, die over de Duitsche grens gevlucht wa
ren of wel elementen, waarin de Duitschers
franc-tireurs wenschten te zien. Het schijnt ook
veel voor te komen, dat Poolsche militairen zich
in burgerkleeding steken, om op deze wijze de
gevangenschap te ontgaan.
Voordat de gevangenen in het definitieve kamp
terecht komen, moeten zü eerst een z.g.n.
„Durchgangslager" passeeren, waarvoor in dit
geval een kamp van den arbeidsdienst gebruikt
wordt. Hier moeten zij zich aan een grondige
hygiënische behandeling onderwerpen. Voorts
worden de gevangenen volgens hun nationaliteit
en dienstrang gescheiden. De Duitschers onder
hen worden zoo spoedig mogelijk vrij gelaten en
mogen naar huis gaan. Ook onder de overige
gevangenen, die voor het grootste deel uit de
vroegere provincie West-Pruisen komen, kennen
velen de Duitsche taal. Er zijn ook veel Kassoe-
ben onder, die het hoofdbestanddeel der corri
dorbevolking vormen en die een eigen Slavische
taal hebben; enkele van deze eenvoudige lieden
vertelden ons, dat zij wel weer bij Duitschland
terug wilden komen, omdat zij dan als landarbei
ders weer werk konden krijgen. Inderdaad kwam
elk jaar een groot aantal bewoners uit deze
streken naar Duitschland, waar zij in den land
bouw vrijwel niet gemist kunnen worden; het
geen van den zomer, toen zij voor het eerst
ontbraken en studenten, arbeidsdienst en jeugd
organisaties hen moesten vervangen, wel heel
duidelijk gebleken is.
De echte Polen onder de gevangenen wa
ren natuurlijk erg onder den indruk van de
ramp, die hun land getroffen heeft.' Een
aantal hunner, vooral de officieren, bleek
de hoop echter nog niet opgegeven te heb
ben en legde een tamelijk zelfbewuste hou
ding aan den dag. Zij verklaarden volkomen
verrast te zijn door de kracht van den tegen
stander. Vooral de Duitsche luchtmacht zou
volgens hen een beslissenden invloed op het
verloop van den strijd hebben gehad.
Opmerkelijk was verder een groep Oekrainers
en Wit-Russen, die ons op alle manieren tracht
ten duidelijk te maken, dat zij geen Polen wa
ren en blij waren dat zij niet meer behoefden
te vechten. Wij stelden den gevangenen voorts
naar aanleiding van berichten in de Duitsche
pers de vraag, of het waar was, dat de Poolsche
legerleiding hun verteld had, dat de Duitschers
alle gevangenen zouden fusilleeren. Deze vraag
beantwoordden allen ontkennend.
Wat de verzorging betreft bleek het, dat velen
op den marsch naar het kamp nogal honger ge
leden hadden, maar dat zij thans genoeg te eten
kregen. De gevangenen waren tijdens ons bezoek
bezig met het inrichten van hun kamp. Het is
de bedoeling, dat zij later, zoo zij dat wenschen,
tegen vergoeding van 60 procent van het be
staande loon bij de boeren op het land komen te
werken. De meesten hunner schijnen daar de
voorkeur aan te geven boven niets doen.
Hoewel deze gevangenen relatief goed behan
deld worden, is hun lot natuurlijk allesbehalve
benijdenswaardig. Het is een zielig gezicht deze
voor het overgroote deel zeer eenvoudige lieden,
die nauwelijks weten waarom het gaat en die
geen anderen wensch hebben dan in vrede naar
huis te kunnen gaan, daar te zien marcheeren
met hun bewakers. Moge hun wensch zoo snel
^mogelijk in vervulling gaan!
Z. K. H. Prins Bernhard bracht heden een bezoek aan de Spoorwegtentoonstelling
te Amsterdam
BERLIJN, 21 Sept. (DNB) Het opperbevel
van de Duitsche weermacht maakt bekend:
Nog steeds is het resultaat van den slag in
den sector van de Weichselbocht niet in vol
len omvang te overzien.
Töt in de middaguren van den twintigsten
September (Woensdag) was het aantal gevan
genen tot 170.000 gestegen. Dit aantal neemt
nog steeds toe. Een der beide aan den slag
deelnemende Duitsche legers heeft tot nu toe
alleen reeds 320 vuurmonden en 40 strijdwagens
buit gemaakt. Aan Poolsche zijde hebben, voor
zoover tot nu toe kon worden geconstateerd,
aan dezen slag negen divisies en gedeelten van
tien andere divisies en drie cavaleriebrigaden
deelgenomen.
In het Zuiden hebben zich na harden strijd
bij Zamosz -en Maszow sterke Poolsche strijd
krachten overgegeven aan de Duitsche troepen
Daarbij bevond zich ook de opperbevelhebber
van het Poolsche Zuidelijke leger.
Sedert 10 September werden daar 60.000 ge
vangenen gemaakt en 108 lichte en 22 zware
kanonnen buitgemaakt.
Bij de gevechten om Gdynia zijn 350 officie
ren en 12.000 man gevangen genomen en onge
veer 40 vuurmonden buitgemaakt. Er wordt
thans nog slechts tegenstand geboden te War
schau en Modlin, zuidoostelijk van Warschau
bij Gorja Kalvarja en op het schiereiland Hela.
In de komende dagen zal het opperbevel der
weermacht een samenvattend rapport over den
veldtocht in Polen uitgeven.
In het westen werden drie kabelballons en acht
vijandelijke vliegtuigen omlaag geschoten. Ove
rigens zijn daar geen gebeurtenissen te vermel
den.
WASHINGTON, 21 Sept. (Havas) De
Japansche ambassade te Washington deelt
mede:
De Japansche regeering heeft de politiek
te vermijden te worden meegesleept in het
Europeesche conflict en haar inspanningen
zijn geconcentreerd op de regeling der
Chineesche kwestie.
De overeenkomst tot de stopzetting der
vijandelijkheden en de onderhandelingen
voor de afbakening der grenzen tusschen
Mongolië en Mandsjoekwo worden alleen
door deze fundamenteele politiek der Ja
pansche regcering geïnspireerd.
Het zou verkeerd zijn, een diepe beteekenis
aan deze overeenkomst toe te kennen Er is
geen enkele reden om haar als voorloopster te
beschouwen van een niet-aanvalspact of van
andere maatregelen welke zouden beoogen toe
nadering tot Sovjet-Rusland tot stand te
brengen.
Het gerucht, dat deze laatste overeen
komst tot stand zou zijn gekomen door de
goede diensten van de Duitsche regeering
is zonder eenigen grond.
Uit Tokio meldt Reuter: De Russische zaak
gelastigde, Generaiof heeft een bezoek gebracht
aan Haroehikonisji, den chef van de afdeeiing
Europeesch-Aziatische aangelegenheden van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken te Tokio.
Het onderhoud betrof de tusschen Japan en de
Sovjet-unie hangende kwestie.
De „Nitsji Nitsji Sjimbocn" voorspelt een
spoedige overeenkomst.
LONDEN, 21 Sept. (Reuter). Volgens som
mige berichten zou het Duitsche mailschip
„Bremen" onder geleide van oorlogsschepen in
een Britsche haven zijn aangekomen. Deze be
richten zijn noch bevestigd, noch ontkend.
Twee-partijen-conferentie op het Witte
Huis te Washington ter bespreking van
Amerika's houding ten aanzien van den
toestand in Europa.
Verklaring van de Japansche ambassade
te Washington over de overeenkomst
tusschen Tokio en Moskou.
Warschau wordt krachtig verdedigd.
Werkgevers- en Werknemersorganisaties
richtten zich met een adres tot den minis
ter inzake het oorlogsrisico van de bur
gerlijke bevolking.
H.H. Wijdingen bij de Paters Montfor-
tanen.
Benoemingen in het bisdom Breda.
KOPENHAGEN, 21 Sept. (Reu
ter). Dagbladcorrespondenten mel
den uit Berlijn, dat Japansche, Sov
jet-Russische en Italiaansche hooge
autoriteiten veelvuldig bezoeken
brengen aan het Duitsche ministerie
van Buitenlandsche Zaken en het
ministerie van Oorlog.
De correspondenten concludeeren
hieruit de mogelijkheid van een
pact tusschen Rusland, Duitschland,
Italië en Japan.
Wat men het meest vreest, is, dat
een dergelijk pact ertoe zal leiden,
dat de Vereenigde Staten aan de
zijde der democratieën den oorlog
ingaan.
De correspondent van „National
Tidende" meldt, dat Duitschland en
Sovjet Rusland reeds zouden zijn
overeengekomen een autoweg aan
te leggen tusschen Berlijn en Moskou.
HET NIEUWE CENTRUM
VAN DEN HAAG
Ipa i i i i/s?
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 764.8
yorige stand: 764.4
