Hevige Duitsche aanval op
Praga afgeslagen
Ernstig ongeluk op
bewaakten overweg
Het kanon dreunt
in het Westen"
I Voor Uw Vrienden! I
1 A 1
EXTRA Abonnement i
In het bezette
Sterke aardbeving
geregistreerd
FRANS
Twéé in één
De bomaanslag
te Berlijn
Het mijnengevaar
bij Singapore
Verklaring van
Cordell Huil
Het nieuws van heden
Russen lossen de
Duitschers af
HOTEL DE L' EUROPE
1
I 1
li
KEIP
HET TESTAMENT VAN
CALINESCOE
J I
I I
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Polen verdedigen zich met den moed der wanhoop
in de voorsteden van Warschau
Deze maand nog Zomer prijzen o. a.
HAARLEM
Wachter haalde den boom op,
terwijl trein naderde
I
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1939 - AVONDBLAD
Ivoor
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling)1
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
'^•25. Bij onze Agenten 27H cf. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITfE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22008
De Duitsch-Russische
demarcatielijn
Het Russische legerbericht
De strijd om Wilna
HOE DE BESTAANSMIDDELEN VAN N
POLEN WAREN
litauen
;::>en
1
T V*
r*l kali
levensmiddelen-industriën
Een zeer binnenkort te verwachten vraag zal zijn hoe de vroegere bestaansmiddelen
van Polen verdeeld zullen worden, wanneer de weerstand van het Poolsche leger
zal zijn gebroken. Te oordeelen naar de Duitsche legerberichten zouden de
Duitschers naar het Oosten niet verder willen oprukken dan tot de zoogenaamde
Curzonlijn (herstellijn, waarachter een groote meerderheid van Wit-Russen en
Oekrainers woont). Deze grens zou overeenkomen in het Oosten met die van het
Oongres-Polen tot aan de oude Galicische grens, om vervolgens in het Zuiden voor
Lemberg aan te sluiten tot aan de Hongaarsche grens (Karpathische Oekraine).
Eeitelijk hebben de Duitschers in Zuid-Polen de Curzonlijn overschreden, en hier
eenige belangrijke petroleumgebieden bezet Men moet aannemen na de bezetting
Van Lemberg door de Russen (de Duitschers hebben zich hier ook teruggetrokken)
hat Rusland het voornemen heejt, trouwens berichten wijzen hier reeds op,
he Hongaarsche grens volledig te bezetten. Met dit land zou Duitschland geen
gemeenschappelijke grens krijgen, noch met Roemenië
De gezonken Amerikaansche duikboot „Squalus" is, na 113 dagen op den zee
bodem te hebben gelegen, gelicht en in een dok te Portsmouth opgenomen
PRIMA BELGISCHE AATHHACIET
Afmeting 30/50 f 2.10 per H.L.
PRIMA BELGISCHE AATHRACIET
Afmeting 20/30 f 2.30 per H.L.
Franeo
Bergplaats
G1IOOTE HOUTSTRAAT 162 TELEFOON 10212
glazen voor veraf en
nabij in één bril.
Gr. Houtstr. 137
Dertig personen gearresteerdook
ontploffingen in andere deelen
van de stad?
Zeven Chineesche jonken met
man en muis vergaan
DE BREMEN
LONDEN, 22 Sept. (Reuter) Officieel wordt
tegengesproken, dat de Bremen door Britsche
oorlogsschepen zou zijn buitgemaakt.
Amerika heeft het recht zijn poli
tiek te wijzigen ter bescherming
van zijn belangen
o
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Saradjogloe vertrokken
Aan het Westelijk front
USTIGE VERBLIJVEN
IN DAGEN VAN SPANNING
N. Doelensfr.2-4, A'dam,Tel. 34836
BELGISCH BLAD VERVOLGD
4»
nan onze abonné's die naast hun
gewone abonnement een
voor hun familie-leden, vrienden
en kennissen bij leger en vloot
bestellen, wordt voor dit tweede
abonnement slechts DE HALVE
f PRIJS in rekening gebracht.
Bedenkt hoeveel genoegen U hun met dit be
ril wijs van aanhankelijkheid en medeleven doet.
I ui
I INTEEKENBILJET
111 f
HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Uaiicie
Warschau, 22 Sept. (Reutere In een
T°or de radio van Warschau voorgelezen
c°tnmuniqué wordt medegedeeld, dat de
^°Ien zich met succes tegen Duitsche aan
dien blijven verzetten en dat zij een bij
zonder hevigen aanval in den sector van
a£a, ten Oosten van Warschau over den
Weichsel hebben afgeslagen.
li het communiqué wordt beweerd, dal
>Hn het begin der vijandelijkheden af tot
donderdag boven Warschau 87 vliegtuigen
rijn omlaag geschoten.
buitenlandsche diplomaten, die nog in
"k stad waren achtergebleven, zijn Donder-
^Smiddag uit Warschau vertrokken.
Kolonel Lipinski verklaarde voor de micro-
^°n> dat de tegenstand van het garnizoen te
v ^schaii ieder uur sterker wordt. Alle aan-
8eri 'aatsi'e 48 uur °P de hoofdstad
daan zijn, werden afgeslagen. De moed van
2e soldaten, aldus Lipinski, kent geen gren-
weer. zij vallen vijandelijke tanks aan,
Wing en op gepantserde wagens en ontwapenen
e inzittenden.
■wadio-Warschau heeft verder medegedeeld,
dat
de Poolsche stellingen in de voorsteden
^°kotof en Wola geheel gehandhaafd zijn.
itengewoon heftig wordt gevochten in Praga
Broedno.
Uit Gurapultl aan de Roemeensch-Poolsche
gr«ns meldt Havas:
correspondenten van Havas, van Beuter en
*ee Joego-Slavische journalisten zijn erin ge
ragd binnen te dringen in het door de Rus-
;®h bezette Galicië. Sommige plaatselijke auto-
feiten, voor het meerendeel Oekrainers, aldus
*n®ldt de correspondent van Havas, hebben zich
j eigen beweging tot de Russische autoriteiten
«®Wend. Zij werden voorloop;? door deze auto
feiten in haar bevoegdheden bevestigd en
ji'agen opdracht de Polen in hun gangen vrij
i* laten. Volgens inlichtingen uit goede bron
®bben de Polen op sommige punten getracht
ch tegen het binnendringen der Russen te
®rzetten. Een Russisch officier verzocht den
olen echter de wapens neer te leggen en gaf
*lün de verzekering, dat zij in het district kon-
j h blijven zonder lastig gevallen te worden,
p be stad Kuty gaven de hoofden van het dis-
fict, toen de Russische opmarsch werd aan
gekondigd, den Poolschen troepen een half uur
Ie
om zich terug te trekken, hetgeen in goe-
orde geschiedde.
Ue correspondent van Havas constateerde,
at in verscheidene dorpen de bevolking op het
e«i aan den dagelijkschen arbeid was.
Een Duitsche militaire delegatie heeft te
J^oskou met de Russische militaire autoriteiten
afbakening der in Polen bezette gebieden ge-
^eld. Men zou tot volkomen overeenstemming
Bekomen zijn. De Duitsche delegatie keert Vrij-
®agochtend terug. De definitieve regeling der
^°olsche kwestie zal ongetwijfeld het onderwerp
;ah latere diplomatieke onderhandelingen
°hnen.
Intusschen hebben de Duitsche troepen, naar
Havas uit Boedapest meldt, Donderdagmiddag
de Poolsch-Hongaarsche grens bereikt bij
Lavotnce. Deze plaats is van het Hongaarsche
grensstation Volocs gescheiden door een langen
tunnel, waarvan een derde deel tot Polen en
twee derden tot Hongarije behooren. Een kleine
delegatie van Duitsche officieren kwam bij den
ingang van den tunnel om den commandant
der Hongaarsche grenswacht te begroeten. He
denochtend zouden de Duitsche troepen een be
gin maken met de officieele inbezitneming der
grens.
Volgens Reuter wordt in Litausche politieke
kringen gezegd, dat Duitschland onder Rus-
sischen druk het denkbeeld van een Duitsch
protectoraat over Polen heeft laten varen. Men
gelooft, dat Moskou zijn invloed aanwendt om
te bewerken, dat er een Poolsche regeering, die
de Sovjet-Unie welgezind is, zal komen.
Het Sovjet-Russische legerbericht van 21 Sep
tember luidt:
„De troepen van het roode leger hebben in
den loop van den 21sten September de linies
bevestigd, welke den vorigen dag werden be
reikt. De bezette gebieden in het Westelijk deel
van Wit-Rusland en van de Westelijke Oekraine
werden ten Zuiden van de linie Kobrin-Luninez
van de resten van het Poolsche leger gezuiverd.
Afdeelingen van het roode leger hebben om
zeven uur des avonds de stad Pinsk bezet. Zij
zuiveren de gebieden van Lemberg en Sarny
van groepen Poolsche officieren."
Naar Havas uit Moskou meldt, zijn Russische
tanks na gevechten van twee dagen aan de
grens van de stad Wilna uit Noord-Oostelijke
richting aangeland. Zij werden door de
Poolsche achterhoeden, die den terugtocht
der hoofdmacht beschermden, onder vuur ge
nomen. Twee uur lang werden straatgevechten
geleverd. Russische tanks hebben barricaden en
andere voor de Russen opgerichte versper
ringen omvergehaald. Bij den ingang van de
stad werden roode vlaggen geheschen.
De politieke commissaris vertelt, dat tanks
bij het aanbreken van den dag Wilna waren
binnengetrokken. De stad scheen leeg toen
plotseling werd geschoten. Na eenige uren
werd een Poolsche school voor officieren in be
zit genomen. Er werden veel wapenen en een
hoeveelheid munitie aangetroffen. Vier Russi
sche tanks zouden bij de Litausche grens twee
escadrons Poolsche Uhlanen aangevallen heb
ben, die den aftocht van de Wilna ontruimende
troepen dekten.
Hedenmorgen om 0 uur 41 min.
en 9 sec., tijd van Greenwich, werd
aan het Kon. Ned. meteorologisch
instituut te De Bilt een zeer sterke
aardbeving geregistreerd.
Afstand 2.300 K.M. Oorsprong
Klein-Azië.
SOVJET
hBJElOSTOK
X-
BROM
POSEN
WARSCHAU
PBREST-
\K\ LIT0VSK
4*1
L'UBLIN V.V/.4'
PEJRIKAU
TSCHENST0
KATT0WITZ
S0SN0WIC
gALEMBE
PRZEMY5L.
ARN0P0
gg STEENKOLEN
ggga BRUINKOLEN
ÜSÏI PETROLEUM
EH1 IJZERERTS
f~Z~l ZINK
l~i~l ZOUT
fin KOPER
I RUSLAND
ES5i KOREN-TEELT
ROGGE-
ia AARDAPPELEN-TEELT
ItrPl VLASTEELT
IB B I SUIKERBIETENTEELT
fXxl TEXTIEL-INDUSTRIËN
[Tl CHEMISCHE
f=r\ HOUT-INDUSTRIÉN
f*~1 MACHINE-BOUW
ES MIJNBOUW
CURZDNJCF HERSTELLIJ^
(3992)
Op den bewaakten spoorwegovergang
aan de Bootjessteeg te Zwijndrecht is Vrij
dagochtend omstreeks zeven uur 'n ongeluk
gebeurd, waarbij één persoon het leven ver
loor en een ander ernstig werd gewond.
Aan weerszijden van den overweg stond een
met paard bespannen melkwagen te wachten
tot een lange goederentrein uit de richting
Rotterdam gepasseerd was. Nadat deze trein
voorbij was, haalde de overwegwachter de hoo
rnen op, in de veronderstelling dat de electn-
sche trein, die om 6.42 uur uit Dordrecht naar
Amsterdam vertrekt, nog niet in aantocht was.
De trein was evenwel den overweg reeds ge
naderd. De beide melkwagens, die zich toen
midden op de rails bevonden, werdén gegrepen
en omver geworpen. De 15-jarige v. Herwijnen
uit Zwijndrecht, die op den eenen wagen zat,
was vrijwel op slag dood. Op den anderen wa
gen zaten drie personen, van wie de 23-jarige
mej. Visser, eveneens uit Zwijndrecht, ernstig
werd gewond .In zorgwekkenden toestand moest
zij naar het Diaconessenhuis te Dordrecht wor
den overgebracht. De beide andere zich op
dezen wagen bevindende personen, o.w. een
achtjarig jongetje, bleven ongedeerd. Het stof
felijk overschot van Van Herwijnen werd door
de politie van Zwijndrecht in beslag genomen.
De beide paarden waren op slag dood.
De treinreizigers waren op het moment van
de botsing erg geschrokken. Twee wagons wa
ren geheel met melk overdekt.
Het treinverkeer ondervond ongeveer ander
half uur vertraging.
NAAST LUXOR
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiË
E VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur: jE
VOOR HET GEHEELE LAND:
H Zwaar tot half bewolkt, enkele plaatse- jE
Iijke regenbuien, weinig verandering in
temperatuur, zwakke tot matige wind uit
Noordelijke richtingen.
Zon op 6.43 onder 19.01. Licht op 19.31.
Maan op 16.05 onder 1.00. VM. 28 Sept. EE
PARIJS, 22 Sept. (Havas). Het
Fransche legerbericht van den
22sten September luidt:
In de gebieden ten Zuiden van
Saarbrücken en ten Oosten van de
Blies waren onze voorhoedeposten
actief. De artillerie van beide partijen
is over het geheele front in actie.
KOPENHAGEN, 22 Sept. (Reuter)
Volgens uit Berlijn ontvangen berichten
zijn eenige arrestaties verricht in verband
met de ontploffing, welke Zaterdag schade
heeft aangericht aan het Duitsche ministerie
van Luchtvaart.
Thans wordt onthuld, dat ongeveer te-
zelfder tijd nog twee ontploffingen zijn
voorgekomen en wel bij het hoofdbureau
van politie en een gasfabriek.
Gemeld wordt, dat ongeveer dertig personen
zijn gearresteerd.
Het verluidt, dat zij in betrekking hebben
gestaan met volgelingen van Otto Strasser, den
leider van het zwarte front, de organisatie van
anti-nationaal-socialistische vluchtelingen.
BATAVIA, 22 Sept. (Aneta) Het „Bat.
Nieuwsblad" deelt mede. dat gezagvoerders van
koopvaardijschepen, die te Tandjong-Priok aan
kwamen, meldden, dat reeds verschillende on
geluktoen zij,n voorgekomen met Chineesche
jonken in de omgeving van Singapore. Reeds
zeven van deze jonken zouden op een mijn zijn
gestooten en met mam en muis zijn vergaan.
De Britsche autoriteiten laten niet na de
scheepvaart zooveel mogelijk te waarschuwen.
WASHINGTON, 22 Sept. (Havas). De
redevoering van Roosevelt werd in de krin
gen der democraten met enthousiasme
begroet, doch de republikeinen, de linker
zijde van het Huis van Afgevaardigden,
hebben zich van iedere betooging onthou
den.
De eindverklaring ten aanzien van de
eenheid van het Amerikaansche volk werd
op alle banken met applaus begroet.
Kamer en Senaat zijn tot Maandag uiteen
gegaan.
De Senaatscommisie van Buitenlandsche Za
ken zal Zaterdagochtend vergaderen cm de
kwestie aan te snijden van de herziening van
de neutraliteitswet. Deze debatten zullen wel
drie dagen duren. Men hoopt, dat de Senaat
Woensdag a.s. het wetsontwerp zal ontvangen
waarbij het embargo op wapens, dat door de
commissie in meerderheid is goedgekeurd, zal
worden ingetrokken.
Cordell Huil heeft tegenover de pers de ver
klaring afgelegd, waarin hij de juridische re
denen aangaf, die wijzigingen wettigen in de
neutraliteitswet voor den duur van de vijande
lijkheden in Europa.
Het is noodzakelijk, aldus Huil, dat de oor
logvoerenden hun practijken, methoden en po
litiek gedurende de vijandelijkheden wijzigen.
Ik geloof, dat ons land, evenals elk ander neu
traal land, het recht heeft tijdens een oorlog
zijn nationale politiek te wijzigen wanneer de
ondervinding de noodzakelijkheid bewijst van
een dergelijke wijziging voor de bescherming
van zijn belangen en veiligheid.
ïk wil hiermede niet zeggen, dat een derge
lijke wijziging zou kunnen worden aangebracht
op verzoek van een oorlogvoerende of in het
belang van oorlogvoerenden.
Bovendien moet iedere maatregel, waartoe
besloten wordt, op onpartijdige wijze van toe
passing zijn op de oorlogvoerende partijen.
Wanneer wij, aldus Huil, een opheffing van
het embargo vragen, streven wij ernaar, terug
te keeren tot een meer rationeele positie, welke
meer verband houdt met de werkelijke neutra
liteit zooals deze bij internationaal recht moet
bestaan. De vraag is, te weten, of een derge
lijke actie al dan niet neutraal is en of zij
niet tot onderwerp zou moeten worden gemaakt
van ernstige debatten.
De eerste reacties van de openbare meening
op de redevoering van Roosevelt erkennen
eensgezind, dat de argumenten van den pre
sident ten gunste van de opheffing van het
embargo den vorm hebben, welke hem een zoo
groot mogelijk succes zullen verzekeren. De
geheele redevoering van den president was iri
feite gebaseerd op de veronderstelling, dat het
embargo de Amerikaansche neutraliteit in ge
vaar brengt terwijl de nationale opvatting al
gemeen is, dat tot iederen prijs moet worden
voorkomen, dat de Vereenigde Staten zouden
worden meegesleept in een oorlog, hoe hun
sympathieën ook zouden zijn. De opvatting
van den president is, dat het voor de bereiking
van zijn doel noodzakelijk is terug te keeren
tot het klassieke regiem van internationaal
recht, dat evenwel zou moeten worden aange
vuld met zekere beperkingen, welke de gevaren
voor verwikkelingen met verscheidene partij
en nog meer zouden garandeeren.
In Canada is men van meening, dat Roose
velt alles in het werk zal stellen om langs wet
tigen weg den geallieerden steun te verleenen.
Men acht het vrijwel zeker, dat het wapenem
bargo zal worden opgeheven.
De Canadeezen gelooven, dat volgens de op
vatting van Roosevelt de veiligheid der Ver
eenigde Staten verbonden is met die van het
Britsche rijk.
BOEKAREST, 22 Sept. (D.N.B.) Donder
dagavond laat heeft de regeering van Roemenië
onder voorzitterschap van den nieuwen pre
mier, generaal Argeseanoe, een ministerraad
gehouden, waarna een oproep tot het land ge
richt werd. In dezen oproep wordt hulde ge
bracht aan den vermoorden minister-president,
die, aldus wordt gezegd, is gevallen in uitvoe
ring van zijn plicht voor vaderland en vorst.
De oproep zegt verder, dat de regeering de
strikte neutraliteitspolitiek ongewijzigd zal
voortzetten.
Nog Donderdagavond is het op 25 Juli 1938
gedateerde testament van Calinescoe gepubli
ceerd. De omgekomen premier spoort zijn zoon
aan, evenals hij het vaderland te dienen. Cali
nescoe wensche te Curtea de Arges naast zijn
ouders begraven te worden. Het testament be
vat geen politieke punten.
Van Roemecnsche zijde wordt semi-offi
cial verklaard, dat het onderzoek naar den
moord op Calinescoe heeft uitgewezen, dat
de misdaad geen buitenlandsche of interna
tionale beteekenis heeft.
Krachtige aanval der Duitschers op
Praga afgeslagen: hevige gevechten in
de voorsteden van Warschau.
Dertig personen zouden zijn gearresteerd
in verband met den bomaanslag op het
Duitsche ministerie van Luchtvaart.
Een zeer sterke aardbeving te De Bilt
geregistreerd.
Binnenvaartscholen worden op 2 Octo
ber weer geopend.
Vergeleken met 1 Juli 1938 is de werk
loosheid in een jaar met 1 7 pCt. afge
nomen.
Ernstig ongeluk op bewaakten overweg
te Zwijndrecht: een doode en een ernstig
gewonde.
ANKARA, 22 Sept. (D.N.B.) De Turksche
minister van Buitenlandsche Zaken, Saradjogloe,
is in gezelschap van den Russischen ambassa
deur, Terentief, naar Istanboel vertrokken, van
waar hij zich over Odessa naar Moskou zal
begeven.
BERLIJN, 22 Sept. (D. N. B.) Het opperbeve
van de Duitsche weermacht maakt bekend:
De bewegingen der Duitsche en Russische
troepen aan de overeengekomen demarcatielijn
voltrekken zich stelselmatig en in de beste over
eenstemming. Bij Lemberg (Lwow) werden de
daar vechtende Duitsche troepen afgelost* c oor
Russische eenheden. De als resultaat van den
slag bij Tomaszow gegeven cijfers over gevan
genen en buit nemen nog voortdurend toe. Ver
scheidene pogingen der Polen uit Praga uit te
breken werden verijdeld. Bij Kaluszyn, op hec
traject WarschauSiedlce, werd na een ko:t
gevecht een vijandelijke pantsertrein buitge
maakt.
178 leden van het diplomatieke corps en 1200
andere buitenlanders hebben Warschau verlaten
langs den door de Duitsche legerautoriteiten
aangegeven weg. Zij werden door Duitsche offi
cieren ontvangen en nog des nachts in gereed
gemaakte treinen naar Koningsbergen overge
bracht. Alle buitenlanders zijn wel en onge
deerd.
In het Westen traden slechts hier en daar
stoottroepen op. in een luchtgevecht werd een
Fransch jachtvliegtuig omlaag geschoten.
IR
BRUSSEL, 21 Sept. (Belga). Het parket van
Brussel heeft een vervolging ingesteld tegen een
Brusselsch middagblad, dat een artikel heeft
gepubliceerd over de concentratie van buiten
landsche gespecialiseerde troepen aan de Bel
gische grens, welk artikel tendentieus werd ge
acht.
T
Hf 4!
Ondergeteekendeabonné van w. j|
4! wonende te verzoekt een extra-abonnement i|i
voor den halven abonnementsprijs te zenden aan:
Veldpost-adres:
(H (ver het bedrag van dit extra-abonnement kan gelijktijdig met het gewone abonne- (jï
41 nent bij eerstgenoemde worden gedisponeerd. rjj
4! Van den geadresseerde wordt door de administratie van Ij!
medegedeeld dat de toezending van het blad is besteld door ondergeteekende. iji
*5* Handteekening: w
v «Jr
