„De veldtocht in beëindigd n is m De Duce over den toestand W* Nog slechts kleine Poolsche afdeelingen strijden voort in Warschau, Modlin en op Hela Een kalme dag op het Westfront Het nieuws van heden VEREENIGDE katholieke pers 97 VERLOREN DÜITSCHERS 1000 VLIEGTUIGEN? MEERDERHEID VOOR ROOSEVELT VERWACHT EEN PLEIDOOI VOOR DEN VREDE BOEDAPEST EN MOSKOU WEER BEVRIEND BRITSCHE LUCHTMACHT IN FRANKRIJK DE BAROMETER Berlijn bericht: „Europa is in werkelijkheid niet in oorlog Parijs meldt: ,1jREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884 ZONDAG 24 SEPTEMBER 1939 - OCHTENDBLAD Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal '3-25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 S. DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22011 Dagorder van Goering Duitschers zijn verbaasd Wilna aan Litauen? Vele vluchtelingen in Hongarije Ongeveer 35 Senatoren tegen op heffing van het wapenembargo ÜiUM Een der nieuwe Duitsche kustpatrouillebooten. Deze booten hebben een gemid delde snelheid van ru m 68 kilometer per uur. Wat de Italiaansche pers zegt Het Weer Normale diplomatieke betrekkin gen werdén gisteren hersteld Een Finsch schip tot zinken gebracht Brïtsch oorlogsschip op een mijn geloopen De begrafenis van Calinescoe Stonden de aanvallen van gisteren in verband met een bezoek van den Fuehrer? Bezwaren der Siegfriedlinie Hitier wacht op koffie En zijn volk op scheerkaarten Britsch schip wordt verloren geacht Po-leger op volle oorlogssterkte FOETSJAU GEBOMBARDEERD DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN Duitsch-Italiaansch luchtverkeer hervat DIRECTE LUCHTVERBINDING ENGELAND—DENEMARKEN i NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel TO et., Ingez mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 ceni per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BERLIJN, 23 Sept. (D.N.B.) Het op- Perbevel van de weermacht maakt bekend: Be veldtocht in Polen is geëindigd. In een aaneengesloten reeks vernietigen de slagen, waarvan de grootste en beslis- sendste de slag in de Weichselbocht was, ■s het Poolsche millioencnleger verslagen, Sevangcn genomen of uiteen gedreven. Geen enkele der Poolsche actieve of reserve-divi sies, geen enkele der zelfstandige brigades etc. is aan dit lot ontkomen. Slechts brok stukken van afzonderlijke corpsen konden zich door te vluchten naar de moerasge bieden van Oost-Polen aan de onmiddellijke Vernietiging onttrekken-Zij worden daar Verslagen door de Sovjet-Russische troepen. Van de geheclc Poolsche weermacht strijdt °P het oogenblik nog slechts een minimaal res ent op een hopeloozen post in Warschau, m blodlin en op het schiereiland Hela. Dat dit ®°g mogelijk is, is te danken uitsluitend aan bet opzettelijke ontzien door onze troepen en bet feit, dat wij rekening houden met de Pooi- sehe burgerbevolking. Het communiqué van het opperbevel geelt Vervolgens een uitgebreide historische schets van wat de plannen van het Poolsche leger 2°uden Zijn geweest voor den oorlog, waartegen- °ver een uitvoerige uiteenzetting wordt gegeven 1 v'an den opzet der Duitsche operaties en van de I Uitvoering daarvan. Zaterdagavond te 19 uur gaf een Duitsch radiostation, dat zich dichtbij Warschau hioet bevinden en op dezelfde golflengte als Warschau werkt, aan de bevolking van de Poolsche hoofdstad den raad zich ter stond over te geven, aangezien de Polen zoowel door hun regeering als door hun bondgenooten in den steek waren gelaten. Noch Frankrijk noch Groot Brittannië hadden maatregelen genomen en militair Verzet zou zelfmoord ziin. De opperbevelhebber van de Duitsche lucht macht heeft de volgende dagorder uitgevaar digd: „De eerste afdeeling van het 22ste regiment luchtdoelartillerie heeft in een gevecht bij Ilza op 8 en 9 September met buitengewone dapper heid deelgenomen aan het afweren van een aan- fal van een veel sterkeren vijand. Talrijke of ficieren, onderofficieren en manschappen, met den commandant aan het hoofd, zijn hierbij den heldendood gestorven. Aan het heldhaftig °ptreden van deze afdeeling tot den laatsten bian was het te danken, dat het gevecht werd Êewonnen. Ik spreek hierbij mijn dank uit aan de af- deeling voor haar dapper optreden en met trots gedenkt de geheele luchtmacht de dappere man hen, die in den heldhaftigen strijd zijn geble- fen. Zij zullen ons een lichtend voorbeeld zijn". w.g. Goering. Naar door Reuter uit Riga wordt verno men i sde Fransche militaire missie bij het Poolsche leger van meening, dat het Duit sche legér in Polen omstreeks 1000 vlieg tuigen heeft verloren De „Basler Nachrichten" verneemt uit Berlijn dat de verdeeling van Polen ten gunste var. Busland onder de Duitsche bevolking verfca- Zing heeft gewekt. In officieele kringen poogt hien zich te rechtvaardigen met opportuniteits- I redenen en militaire noodzakelijkheid en hierkt men op, dat de demarcatielijn door het folgen van de rivieren gelukkig is gekozen, Omdat men hierdoor kan volstaan met weinig troepen, die in Polen moeten blijven. Verder merkt men op dat de strijd tegen Warschau de taak blijft van het Duitsche leger. Naar de „Daily Express" uit Brussel ver neemt werd vannacht daar vernomen, dat de Sovjet-Unie besloten zou hebben Wilna aan Litauen af te staan. Naar de „Krasnaja Swjesda" te Moskou meldt, is het bij de bezetting van de stad Grodno tot felle straatgevechten gekomen. Uit elkander geslagen troepen van het Poolsche leger hebben zich daar hardnek kig verzet en de binnenrukkende Russische troepen uit hinderlagen beschoten. De ge vechten duurden ongeveer een dag. Volgens Havas bevestigt men thans te Boe dapest, dat de Russische troepen gisteravond Woronienka aan de grens tusschen Polen en Hongarije, op 10 kilometer afstand van den Hongaarschen grenspost Korosmeza hebben bereikt. Betrouwbare onafhankelijke waarnemers te Boedapest ramen, volgens Reuter, dat ruim 100.000 vluchtelingen uit Polen, voor het mee- rendeel soldaten, Hongarije zijn binnengeko men. De Hongaren hebben hen op zeer gast vrije wijze ontvangen. De officieele raming van hun aantal is aanzienlijk lager. LMóüihiüij'i u l< ei awifliwijipooinnrnirgro^ ^?rnn>iT?'T Waar in Polen de strijd rooedde. Een somber beeld van een slagveld WASHINGTON, 23 Sept. (Reuter). De laat ste gegevens over de verdeeling der stemmen van de senatoren ten aanzien van de neutra- iiteitskwestie geven aan, dat ongeveer 35 sena toren gekant zijn tegen een opheffing van het wapenembargo. De meerderheid van de restee- rende 61 senatoren steunt Roosevelt. Van on geveer 10 tot 15 senatoren weet men niet be slist in welk kamp zij zich zullen scharen. De aanhangers van Roosevelt blijven vertrouwen gevoelen over het uiteindelijk succes, ofschoon zij verwachten, dat er stormachtige debatten van een maand of zes weken zuilen komen met parlementair gemanoeuvreer, vóór de isolatio- nisten verslagen zullen worden. ROME, 23 Sept. (Stefani). Vanochtend heeft de Duce in het Palazzo Venezzia een toespraak gehouden tot de fascistische lei ders uit Bologna, waarin hij o.a. zeide: „Wij ontmoeten elkaar thans op een storm achtig oogenblik, waarop niet alleen de kaart van Europa, doch misschien ook die van de werelddeelen op het spel staat. Niets is na tuurlijker dan dat deze groote gebeurtenis sen en hun terugslag in Italië ook onder ons emoties hebben opgewekt. Een zekere menschelijke gemeenschap, zeer klein, doch buitengewoon ellendig, die in de meest sombere uithoeken woonde, heeft gepro fiteerd van dezen buitengewonen en begrijpelij- ken geestestoestand. Het is deze gemeenschap, die zekere geruchten in omloop heeft gebracht, waarvan de meest belachelijke mij persoonlijk betroffen. Dit verschijnsel was voorbestemd om uit zichzelf te verdwijnen. Anders zou ik hebben moeten twijfelen aan één ding, waarin ik steeds krachtig heb geloofd, n.l. dat het Italiaansche volk een der meest intelligente is van de wereld. Zonder de zaak te dramabiseeren, want dat is de moeite niet waard, kan men hieruit een conclu sie trekken walke men in één woord kan samen vatten: De kleinste hoekjes te reinigen van de overblijfselen van het maconnieke, joodsche en esterophile anti-facisme. Wij zullen niet toe staan, dat door den een of ander de physieke en moreele gezondheid van het Italiaansche volk wordt geschaad. Het Italiaansche volk weet dat het den loods niet moet storen, vooral niet, wan neer hij bezig is te sturen in stormachtig weer, en het weet ook, dat het hem niet elk oogenblik vragen moet stellen over den koers. Indien ik op het balkon zou verschijnen en het Italiaansche volk bijeenroepen, dan zou dit niet zijn om den toestand uiteen tc zetten, doch om het zooals is geschied op 2 October 1935 en 9 Mei 1936 beslissingen, ik zeg beslissingen mede te dcclcn, welke historische beteekenis hebben. Op het oogenblik is dit niet het geval. Onze politiek is vastgesteld in de verklaring van 1 September en er is geen reden om dit te wijzigen. Dit beantwoordt aan onze nationale belangen, aan onze verdragen en politieke overeenkomst en aan het verlangen van alle volken, ook het Duit sche, hetgeen is: minstens het conflict te loca- liseeren. Bovendien, nu Polen geliquideerd is, is Europa in werkelijkheid niet in oorlog. De massa's van de legers zijn nog niet in contact geweest. Men kan den schok vermijden door te bedenken, dat de wil om de positie, welke de geschiedenis en de natuurlijke dynamiek van een volk veroor- deelen, te handhaven of erger nog te herstellen, een ijdele hoop is. Het is zeker met de wijze bedoe ling het conflict niet uit te breiden, dat de regeeringen van Londen en Parijs nog niet hebben gereageerd op het Russische voldongen feit, doch door zoo te handelen hebben zij hun moreele rechtvaardiging, welke ten doel had het Duitsche vol dongen feit te herzien, gecompro mitteerd. In een toestand als de huidige, vol van on telbare onbekenden, is spontaan onder de massa van het Italiaansche volk een leus ont staan zich militair voor te bereiden voor iedere eventualiteit, zooveel mogelijk de vre despogingen te steunen en waakzaam en zwij gend te arbeiden. Ziedaar de .fascistische stijl. Dit moet zijn en is ook de stijl van het Ita liaansche volk." Onze Romeinsche correspondent seint Za terdagavond De redevoering welke Mussolini heden ge houden heeft, kwam onverwachts, maar heeft verder weinig verrassing gebracht. Zij geeft het parool uit, waarop de Italiaansche kranten al twee weken nu hameren: „Werken en Zwij gen". Zij verzekert ook, dat op het oogenblik van de Italiaansche Regeering veel navigatie- kunst gevergd wordt, maar onthult weinig van het doel dier navigatiekunst Iedere mogelijke vredespoging wordt gesteund met te consta- teeren dat hiermede iets zeer vaags gezega wordt. Men zou juist willen weten welke voor waarden Italië vervuld wil zien opdat het een vredespoging mogelijk acht. In hoeverre spelen de Italiaansche inspiraties e«i rol? Welke zijn voor Italië de consequenties der Italiaansch- Duitsche militaire alliantie? Op deze vraag blijft de rede van Mussolini het antwoord schuldig. In de „Giornale d'Italia" van hedenavond echter schrijft Gayda naar aanleiding van deze rede. „Italië beschermt zijn vitale belangen welke in de pogingen der tegengestelde belan gen meer dan ooit in acht genomen moeten worden en algemeen op het plan van iedere actie staan. Gayda schrijft dit nu voor de tweede maal, terwijl het vóór hem door Fari- nacci werd geschreven. Terwijl de Italiaansche pers zich in de laatste dagen uitput in argumenten die aan Engeland en Frankrijk het bewijs moe ten leveren dat het na den val van Polen geen zin heeft om den oorlog voort te zet ten, heeft de „Osservatore Romano" tot nog toe geen woord in die richting geschreven. Wel daarentegen heeft de Osservatore als haar overtuiging te kennen gegeven dat het met Polen niet ten einde is, een over tuiging welke o.a. gevoed werd door den wcnsch en de hoop van het Vaticaansche blad. VOOR HET GEHEELE LAND: Half tot zwaar bewolkt, enkele plaatse- H lijke regenbuien, geleidelijk iets kouder, meest matige wind uit Noordelijke rich- =j tingen. BOEDAPEST, 23 Sept. (Havas). Officieel wordt medegedeeld, dat de diplomatieke be trekkingen tusschen Hongarije en de Sovjet- Unie zijn hersteld. Kristoffy, raadsheer van de legatie tc Warschau, is benoemd tot Hongaarsch ge zant tc Moskou. De regeering van de Sovjet- Unie heeft haar agrement verleend. Het herstel van deze betrekkingen moet het verkeer tusschen beide landen, die tengevolge van de aankomst ,der Sovjettroepen aan de grens van Polen en Hongarije buren zijn ge worden, vergemakkelijken. De Russische troepen bezetten alle grenspos ten tot aan de San, niet ver van den Hongaar schen grenspost Uzsok. LONDEN, 23 Sept. (Reuter). De Engelsche luchtmacht heeft zich reeds in Frankrijk op gesteld. Het ministerie voor de Voorlichting heeft verklaart, dat de manschappen overal vriendelijk en gastvrij zijn ontvangen. Zij be trekken hun levensmiddelen van het Fransche leger en kort geleden zijn Engelsche koks aan gekomen om de nationale gerechten te be reiden. OSLO, 23 Sept. (Reuter) Het 3800 ton me tende Finsche schip „Martti Ragnar" is bij Bergen door een Duitschen duikboot tot zinken gebracht. De bemanning kreeg opdracht in de booten te gaan; hierna werd het schip tot vijf mijl uit de kust gesleept en tot zinken gebracht. De bemanning, welke uit 24 personen bestond, heeft in twee booten den geheelen nacht geroeid en is vanochtend aan lend gekomen. Het schip was met een lading cellulose van Kemi in Finland op weg naar Eplesmere in Engeland. Een D.N.B.-bericht uit Oslo bevestigt dat het Finsche schip door een Duitsche duikboot tot zinken is gebracht. Naar Reuter uit Helsinki verneemt heeft de Finsche gezant in Berlijn opdracht ge kregen bij de Duitsche regeering te protes teeren tegen het tot zinken brengen van de Martti Ragnar. LONDEN, 23 Sept. (Reuter) Het ministe rie van Marine deelt mede, dat het 500 ton metende Britsche patrouille-vaartuig „Kitti- wake" op 20 September in het Kanaal op een mijn is geloopen. Vijf opvarenden worden ver mist, waarschijnlijk zijn zij omgekomen. Twee anderen zijn in het hospitaal opgenomen. Het vaartuig is voor herstel naar de haven terug gekeerd. De Kittiwake was bewapend met een vier- duimskanon en had een normale bemanning van zestig koppen aan boord. BOEKAREST, 23 Sept. (Stefani). De plech tige teraardebestelling van het stoftelijk over schot van den vermoorden Roemeenschen mi nister-president Calinescoe zal Zondag plaats vinden en het karakter van een nationale plechtigheid hebben. Het stoffelijk overschot zal m het familiegraf worden bijgezet. In geheel Roemenië heerscht kalmte. Men is zeer ondci den indruk van de draconische maat regelen, die door de autoriteiten tegen de ter roristen zijn genomen. PARIJS, 23 Sept. (Havas). Het legerbe- richt van Zaterdagavond luidt: Er heerschte plaatselijke act/iviteit van ar tillerie en vooruitgeschoven afdeelingen. Volgens Reuter zijn berichten over de aanwe zigheid van Hitler aan het westelijk front te zamen met generaal von Brauchitsch samenge vallen met een uitgesproken opleving der be drijvigheid aan dit front, welke is vastgelegd in het Fransche communiqué van Zaterdagmor ffen. Een aantal plaatselijke acties begon over het geheele front, maar vooral in een uitgestrekte zone tusschen de Saar en den Rijn. De Duitsche patrouilles waren sterker dan gewoonlijk en de Fransche stellingen werden onderworpen aan uitzonderlijk zware bombardementen. Op één punt werd de aanval in plaats van door de ge bruikelijke compagnie ingezet door een geheel bataljon, dat in opeenvolgende golven oprukte De aanvallers toonden groote hardnekkigheid, maar faalden volkomen. Iedere volgende golf ontmoette het vernietigende vuur van de Fran sche artillerie en de machinegeweren. Volgens Havas hebben de koude van de laat ste nachten en de vochtigheid reeds hun invloed doen gelden op de gezondheid van de verdedigers der Siegfriedlinie. Terwijl de Maginot-linie be schikt over groote kazematten en een volledige ravitailleeringsdienst, bieden de meer haastig opgeworpen stellingen van de Siegfriedlinie niet dit comfort. Deze linie bestaat vooral uit kleine blokhuizen, waarin slechts een groep onderdak kan vinden, of dikwijls slechts een mitrailleur met de bedieningsmanschappen. Hiervan telt men dikwijls 30 of 40 op een vierkanten kilo meter. Militair is dit zeer sterk, doch het leven van de bezettingsmanschappen is zeer moeilijk. Er is geen luchtverversching, wanneer de gepant serde deuren gesloten zijn, er is weinig plaats en de manschappen moeten, wanneer een be schieting lang duurt, bijna staande slapen. De gevangenen, die de laatste dagen zijn ge maakt, hebben dit toegegeven, doch het was moeilijk hun militaire mededeelingen te ont wringen. Bijna steeds drukken zij zich in de zelfde termen uit, hetgeen den indruk maakt van een opzeggen van een uit het hoofd geleerde les. In welingelichte militaire kringen te Parijs is de vraag gesteld of de Duitschers aan het wes telijk front gebruik maakten van speciale troe pen met helmen, voorzien van een vizier en een schild, dat hen onkwetsbaar maakt voor de ko gels der automatische wapens. Hierop kreeg men met een geamuseerden glimlach ten ant woord: „Wij weten van een dergelijke uitrusting niets." LONDEN, 23 September. (Reuter). Naar fe Londen wordt medegedeeld bestaat de laatste voorraad in beslag genomen contrabande uit 20 balen koffie, wegende meer dan twee ton en geadresseerd „Aan Z. Exe Herr Hitier, pre sident der Groot-Duitsche republiek, vracht betaald". De koffie was op 12 Augustus verzonden uit Aden met bestemming Hamburg. Verder meldt Havas, dat de Duitsche radio-omroep heeft bekend gemaakt, dat men zich in Duitschland niet meer kan laten scheren zonder speciale kaart. LONDEN, 23 Sept. (Reuter). Men vreest, dat de hoop moet worden opgegeven op de veilig heid van officieren en manschappen van het Britsche schip „Royal Sceptre", metende 4.853 ton, dat in het begin van September tot zin ken is gebracht door een Duitsche duikboot, aldus meldt het ministerie voor de Voorlich ting. Een S.O.S.-signaal van de Royal Sceptre, die zich toen op ongeveer 3Ö0 mijl ten Westen van Ouessant bevond, meldde, dat het schip onder vuur genomen werd door een Duitsche duik boot en voegde hier later aan toe, dat de be manning bevel had gekregen het schip, dat in zinkenden toestand verkeerde, te verlaten. Op 6 September werden telegrammen ontvangen, volgens welke Deensche en Noorsche schepen de plaats des onheils afgezocht hadden, maar geen spoor hadden gevonden van de booten Sinds drie weken is nu niets meer vernomen en men vreest, dat de officieren en manschap pen verloren zijn. ROME, 23 Sept. (D. N. 3.) Mussolini heeft den bevelhebber van het Po-leger, generaal Bastico, ontvangen. Bastico bracht hem rap port uit over de stootkracht van het op volle oorlogssterkte zijnde Po-legei. FOETSJAU, 23 Sept. Het Chineesche Tele- graafagentschap meldt, dat, vandaag twee malen een luchtaanval is gedaan op Foetsjau. De toe stellen stegen op van een vliegtuigmoederschip dat gelegen was aan de monding van de Min. Gisteren hebben Japansche bommenwerpers aanvallen gedaan op steden in Foekien, o.m. Koetien, Nanping en Sjasien. Het Duitsche opperbevel beschouwt den oorlog in Polen als beëindigd. Aan het Westfront plaatselijke activiteits van artillerie en vooruitgeschoven afdee lingen. Mussolini hield te Rome een rede over den internationalen toestand. Tusschen Hongarije en Rusland werden de diplomatieke betrekkingen heTSteld. Voorloopig verslag der Tweede Kamer over het wetsontwerp „Nadere voorzie ningen betreffende de Militaire Justitie." Doodelijk ongeluk op den bewaakten overweg te Oudesluis (N.-H.). Onthulling van een gedenksteen te Kootwijk. Installatie van den Centralen Raad van Advies inzake ontwikkeling en ontspan ning voor militairen. Gemeente-ambtenaar te De Bilt gear resteerd, verdacht van verduistering. New-Yorksche beurs: stemming onregel matig. Krap in zoetigheid We zitten wat krap in de zoetig heidwe kunnen bij onzen kruide nier niet de gebruikelijke hoeveelheid suiker bekomen. En klagen.' We kla gen onnadenkend nog al gauw, wan neer ons iets ontbreekt. Maar laten roe dan nadenken en we zullen de klachten inhouden. Een schepje sui ker minder, 'n klontje uit onze pap wat maakt het uit! Er wordt zoo ver schrikkelijk leed elders geleden. Laat ons in hemelsnaam niet om wat zoe tigheid mopperen. U hebt misschien gelezen dat er nog Belgische vluchte- lingetjes uit den vorigen oorlog niet teruggevonden zijn. En hoevelen, hoe- velen worden in het Oosten van Europa thans niet vermist. Vaders, moeders, kinderen voor altijd geschei den. Zelfs in ons eigen land boere?ibe- volking van have en goed verdreven omdat voorzichtigheid het noodig maakte dat enkele gebieden onder water werden gezet. De tijden zijn donker, er zijn financieele moeilijkhe den en we zullen ons moeten bekrim pen. Maar laten we toch vooral niet gaan klagen en mopperen bi) wat on gerief, over een klein gemis. Laten we buitengewoon dankbaar zijn dat ons land er nog zoo gunstig voor 'staat. ROME, 23 Sept. (Stefani) Met ingang van Maandag a.s. zal het dagelijksche luchtvaart- verkeer tusschen Rome, Venetië, München en Berlijn worden hersteld. Alleen des Zondags zal niet gevlogen worden. KOPENHAGEN, 23 Sept. (Reuter) Gun nar Larsen, de directeur van de Danske Luft- fartseiskabs, heeft bij ^ijn terugkeer uit Enge land medegedeeld dat uitgebreide plannen be staan voor een luchtvaartverbinding tusschen Engeland en Denemarken. Gedurende den winter zal één vliegtuig per dag in beide richtingen vertrekken van Enge land naar Kopenhagen via Aalborg. Naar ver luidt heeft Engeland beloofd de benzine te le veren. De zaak wordt thans behandeld door het Deensche ministerie van Buitenlandsche Zaken en men verwacht dat binnen veertien dagen een beslissing zal zijn genomen. Te Stockholm verluidt, dat men ook in Zwe den overweegt een luchtverbinding tot stand te brengen tusschen Stockholm en Engeland via Goeteborg. Stand op Zondag 1 uur v.m.: 762.3 Vorige stand: 762.6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1