Rijkstextielbureau opgericht
Auto door trein
gegrepen
DE J RFENIS VAN EEN
Lu ZONDERLING
HET BOMBARDEMENT IN
DE INDISCHE WATEREN
VLIEGTUIG-INCIDENT
BIJ WADDEN-EILANDEN
VUURZEE TE BEESD
HERKENNING MILITAIRE
VLIEGTUIGEN
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1939
Voor katoen, jute, kunstzijde
en linnen
Sectie katoen
Sectie kunstzijde
Sectie linnen
Regeering vraagt een grondig
onderzoek
Dag van den postzegel
9 October a.s.
NA HET INCIDENT MET
DE „MEES"
VAN VERDUISTERING
VERDACHT
Tijdiger en vollediger voorlich
ting was niet mogelijk
STROOSCHUUR AFGEBRAND
VERBODEN LECTUUR VOOR
MILITAIREN
Arbeidsovereenkomst
Loodgietersbedrijf
Bestuurder kwam er betrekkelijk
goed af
Regeling suikerbieten
GEEN HANDELSPAKKETTEN
NAAR FRANKRIJK
Radiotelefoonverkeer met
Midden-Amerika
Meisje bij oversteken aangereden
Boerderij, hooi- en korenmijten
een prooi der vlammen
PERSFOTOGRAAF IN ARREST
Vereenvoudiging der spelling
Bureau inspecteur kunst
bescherming
Scheepsproviand mag vrij
worden ingevoerd
Rijksarchief weer open voor raad
pleging van bescheiden
Geen intern, auto-tentoonstellingen
in Engeland
Nieuwe kenmerken met ingang
van I October a.s.
Henri van de Velde
UIT DE STAATSCOURANT
Conservator
Onderscheidingen
Onderwijs
Belastingen
Plaatsvervanger rijksadvocaat
Defensie
FEUILLETON
DOOR WILLY WATERMAN
Naar wij vernemen is de minister van
Economische Zaken bij beschikking van
27 September1939 overgegaan tot omzet
ting van het Rijksbureau voor katoen en
jute in een Rijks-textielbureau, dat geves
tigd is te Arnhem, Willemsplein 5. Het
bureau zal worden onderverdeeld in secUes
voor de onderscheidene textielproducten
(uitgezonderd wol en lompen, waarvoor een
afzonderlijk bureau, het Rijksbureau voor
wol en lompen, is ingesteld). Tot dusverre
Zijn ingesteld secties voor katoen, jute,
kunstzijde en linnen, onderscheidenlijk bij
de Katoenbeschikking 1939 no. 2, de Jute-
beschikking 1939 no. 2, de Kunstzijdebe
schikking 1939 no. 1 en de Linnenbeschik
king 1939 no. 1.
Tot directeur van het Rijks-textielbureau is
benoemd de heer J. A. Panhuyzen. Verzoeken
°ni inschrijving, gericht tot den directeur van
bet Rijksbureau voor katoen en jute, worden
êeacht te zijn gericht tot den directeur van het
Rijks-textielbureau en behoeven derhalve niet
*e worden herhaald.
Inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij
de afdeeling Economische Voorlichting van het
departement van Economische Zaken, Rijn
straat 24, Den Haag, en bij de Kamers van
Koophandel en Fabrieken
De aandacht van belanghebbenden wordt op
bet volgende gevestigd: 1. Door den directeur
Van het Rijks-textielbureau zullen ten aanzien
van katoenen weefsels, inschrijvingen, als be
doeld in artikel 4, en opgaven betreffende voor
raden, als bedoeld in artikel 5 van de Katoen
beschikking 1939 no. 2, eerst worden ingewacht,
hadat een desbetreffend bericht zal zijn ge
publiceerd of, voor zoover het betreft inschrij
ving van of opgave door een individueele on
derneming, aan die onderneming daarvan me-
dedeeling is gedaan.
2. Door den directeur van genoemd bureau.
Wordt krachtens artikel 6, 2e en 3e lid van
voornoemde beschikking, tot wederopzegging
toe, dispensatie verleend van het in ar
tikel 6, lid 1, van deze beschikking bedoelde
Verbod van koopen, verkoopen, bewerken, ver-
Werken, doen bewerken, doen verwerken of af
leveren van katoenen weefsels. Deze dispen
satie geldt echter slechts ten aanzien van ver
koop of aflevering van normale hoeveelheden
&an geregelde afnemers, alsmede ten aanzien
Van koopen, bewerken, verwerken, doen bewer
ken of doen verwerken van normale hoeveel
heden.
3. Het is ingevolge artikel 7 van voornoemde
beschikking aan natuurlijke of rechtspersonen,
die van den handel in katoenen weefsels niet
hun normaal bedrijf maken, verboden ka
toen en katoenen weefsels te koopen met het
doel deze weder te verkoopen, zonder daartoe
Van den directeur verkregen schriftelijke ver
gunning.
4. Door den directeur wordt krachtens artikel
8, lid 2 van voornoemde beschikking tot weder
opzegging toe dispensatie verleend van het in
artikel 8, lid 1 dezer beschikking bedoelde ver-
Voerverbod van katoen en katoenen weefsels.
De aandacht van belanghebbenden wordt op
het volgende gevestigd:
1. Door den directeur van het Rijkstextiel
bureau zullen, ten aanzien van kunstzijde en
kunstzijden weefsels, inschrijvingen, als bedoeld
in artikel 4, en opgaven betreffende voorraden,
als bedoeld in artikelen 5 van de Kunstzijdebe
schikking 1939 no. 1, eerst worden ingewacht
hadat een desbetreffend bericht zal zijn gepu
bliceerd of, voor zoover het betreft inschrijving
van of opgave door een individueele onderne
ming, aan die onderneming daarvan mededee-
iing is gedaan.
2. Door den directeur van genoemd bureau
Wordt krachtens artikel 6, 2e en 3e lid van
voornoemde be^phikking, tot wederopzegging
toe dispensatie verleend van het in artikel 6
lid 1 van deze beschikking bedoelde verbod van
koopen, verkoopen, bewerken, verwerken, doen
bewerken, doen verwerken of afleveren van
kunstzijde en kunstzijden weefsels. Deze dis
pensatie geldt echter slechts ten aanzien van
Verkoop of aflevering van normale hoeveelhe
den aan geregelde afnemers, alsmede ten aan
zien van koopen, bewerken, verwerken, doen
bewerken, of doen verwerken van normale hoe-
Veelheden.
3. Het is ingevolge artikel 7 van voornoemde
beschikking aan natuurlijke en reehtsperso-
Pen, die van den handel in kunstzijde en kunst
zijden weefsels niet hun normaal bedrijf ma
ken, verboden kunstzijde en kunstzijden weef-
selt te koopen met het doel deze weder te ver
koopen, zonder daartoe van den directeur ver
kregen schriftelijke vergunning.
4. Door den directeur wordt krachtens artikel
8 lid 2 van voornoemde beschikking tot weder
opzegging toe dispensatie verleend van het in
artikel 8 lid 1 dezer beschikking bedoelde ver-
Voerverbod van kunstzijde en kunstzijden weef
sels
De aandacht van belanghebbenden wordt op
het volgende gevestigd:
1. Door den directeur van het Rijkstextiel
bureau zullen, ten aanzien van linnen en lin
den weefsels, inschrijvingen, als bedoeld in
artikel 4, en opgaven betreffende voorraden,
ais bedoeld in artikel 5 van de linnenbeschik
king 1939 no. 1, eerst worden ingewacht, nadat
een desbetreffend bericht zal zijn gepubliceerd
of, voor zoover het betreft inschrijving van of
opgave door een individueele onderneming, aan
die onderneming daarvan mededeeling is ge
daan.
2. Door den directeur van genoemd bureau,
wordt krachtens artikel 6, 2e en 3e lid van voor
noemde beschikking, tot wederopzegging toe
dispensatie verleend aan het in artikel 6
lid 1 van deze beschikking bedoelde verbod van
koopen, verkoopen, bewerken, verwerken, doen
bewerken, deen verwerken of afleveren van lin
nen en linnen weefsels. Deze dispensatie geldt
echter slechte ten aanzien van verkoop of af
levering van normale hoeveelheden aan gere
gelde afnemers, alsmede ten aanzien van koo
pen, bewerken, verwerken, doen bewerken of
doen verwerken van normale hoeveelheden.
3. Het is ingevolge artikel 7 van voornoemde
beschikking aan natuurlijke of rechtsperso
nen, die van den handel in linnen en linnen
weefsels niet hun normaal bedrijf maken, ver
boden linnen en linnen weefsels te koopen met
het doel deze weder te verkoopen, zonder daar
toe van den directeur verkregen schriftelijke
vergunning.
4. Door den directeur wordt krachtens artikel
8 lid 2 van voornoemde beschikking tot weder
opzegging toe dispensatie verleend van het in
artikel 8 lid 1 dezer beschikking bedoelde ver-
voerverbod van linnen en linnen weefsels.
Naar aanleiding van het gepubliceerde
in de Indische pers betreffende het gebeur
de met het Duitsche stoomschip „Franken",
waarboven, volgens den gezagvoerder, een
Britsch vliegtuig twee waarschuwingsbom-
men heeft laten vallen, toen het zich bin
nen de territoriale wateren van Neder-
landsch-Indië bevond, is het A. N. P. op
zijn informatie het volgende medegedeeld:
De Nederland.sehe regeering heeft, in af
wachting van nadere gegevens die uit In-
dië moesten komen, op 20 September j.l.
Hr. Ms. gezantschap te Londen opdracht
gegeven, de aandacht van de Britsche regee
ring op deze aangelegenheid te vestigen
en haar te verzoeken, een grondig onder
zoek naar het gebeurde te willen instellen.
Evenals vorige jaren zal ook dit jaar in ons
land den dag van den postzegel worden ge
vierd. Als datum voor deze herdenking is 9 Oc
tober gekozen, namelijk de datum, waarop m
1874 door onze regeering de stichtingsacte der
Union Générale des Postes mede werd onder
teekend.
In verschillende steden zullen herdenkingen
worden gehouden, terwijl te Amsterdam en
Utrecht op 7 October en te Breda op 8 October
tentoonstellingen worden georganiseerd. De Ne-
derlandsche bond van vereenigingen van post
zegelverzamelaars heeft wederom een speciale
driecents briefkaart uitgegeven, welke tegen den
prijs van vijf cent verkrijgbaar wordt gesteld-
Bovendien is het hoofdbestuur der P.T.T. zoo
welwillend geweest zijn medewerking te ver-
leenen, opdat de correspondentie, welke gepost
wordt op een der tentoonstellingen te Am
sterdam, utrecht of Breda, voorzien zal worden
van een bijzondere afstempeling.
Naar aanleiding van de beschieting van het
K.L.M.-vliegtuig „Mees" heeft de Zweedsche
luchtvaartmij, A.B.A. haar diensten naar het
Westen stopgezet. De luchtverbinding met Mal-
mö en Kopenhagen wordt nu alleen door de
K.L.M- onderhouden.
De Rotterdamsche politie heeft aangehouden
en in verzekerde bewaring gesteld den 43-jari-
gen rechtskundige I. de J. uit Rotterdam, die
verdacht wordt van verduistering en oplich
ting tot een bedrag van ƒ4.000 gepleegd ten
nadeele van een muziekhandelaar te Rotter
dam.
Nauwelijks een week geleden heeft de Rot
terdamsche rechtbank .De J. veroordeeld tot
een gevangenisstraf van vier maanden, omdat
hij het beroep van rechtskundige uitoefende,
hetgeen hem bij arrest van het Haagsche ge
rechtshof was verboden.
Die laatste veroordeeling is er de oorzaak
van geweest, dat ook de nieuwe zaak is uitge
komen, want de muziekhandelaar las daarover
in de krant en werd toen ongerust over de re
sultaten van een civiel proces tegen een Belgi
sche firma, dat De J. voor hem aanhangig had
gemaakt en dat de muziekhandelaar had ge
wonnen. Hij had echter geen afrekening ge
had, ofschoon de verliezende partij reeds 1500
had afgedragen. Voorts had De J. aan voor
schotten en bemoeieniskosten van den muziek
handelaar ƒ2500 geïnd.
Op de vragen van 't soc.-dem. Eerste Kamer
lid Wiardi Beckmann ter zake van de door den
regeeringspersdienst gedane mededeeling met
betrekking tot het vliegtuig-incident benoorden
de Wadden-eilanden, hebben de ministers van
A.gemeene Zaken, van Buitenlandsche Zaken
en van Defensie geantwoord, dat het hun be
kend is, dat in den ochtend van 14 September
reeds een uitvoerige Duitsche lezing over dit
vliegtuig-incident werd gegeven, die o.a. in een
enkel Nederlandsch ochtendblad en in de och
tenduitzending van nieuwsberichten over een
Belgischen en over een Engelschen zender werd
gepubliceerd.
Verder wijzen zij er op, dat tijdiger en vol
lediger voorlichting in het onderhavige ge
val, als gevolg van de omstandigheden, waar
onder het incident plaats greep, niet moge
lijk was. Terwijl toch de bemanning van het
Duitsche vliegtuig, terugkeerende naar haar
basis, het voorgevallene onmiddellijk rappor
teeren kon, bestond deze gelegenheid niet
voor de bemanning van het verongelukte
Nederland sche vliegtuig, die door 't Duitsche
vliegtuig mede naar Duitschland was ge
nomen.
Het ligt dus voor de hand, dat de Duitsche
overheid reeds over uitvoerige inlichtingen kon
beschikken en deze kon publiceeren op een
tijdstip, dat de Nederlandsche nog van genoeg
zaam betrouwbare gegevens uit eigen bron ver
stoken was. Daar uit den inhoud van de van
Duitsche zijde gepubliceerde berichten reeds kon
blijken, dat de Nederlandsche ooggetuigen van
het incident aanvankelijk niet bereikbaar wa
ren, was een redelijke grond voor geruchten, als
waarvan gerept werd, niet aanwezig.
De vraag, of de ministers bereid zijn te be
vorderen, dat in gevallen van dezen aard zoo
volledig en spoedig mogelijk opening van zaken
wordt gedaan, wordt bevestigend beantwoord,
met dien verstande, dat de ministers van oordeel
zijn, dat aan het daarin gestelde desideratum
thans reeds wordt vcldaan. In aanmerking ge
nomen de aan overheidspublicaties in deze tijds
omstandigheden te stellen bijzondere eischen,
is in de berichtgeving van overheidswege van
stonde af aan een mate van spoed en volledig
heid betracht als het publiek vraagt en 's lands
belang toelaat.
Woensdagmiddag heeft een hevige brand ge
woed in een strooschuur te Nieuwer'orug, gele
gen aan den rijksstraatweg LeidenUtrecht.
De schuur brandde geheel uit en slechts door
het krachtdadig optreden van de brandweren
uit Woerden, Rietveld en Nieuwerbrug kon uit
breiding worden voorkomen.
In de schuur waren ongeveer 200 militairen
ingekwartierd. Vrijwel alle uitrustingsstukken
en eigendommen van deze militairen gingen in
de vlammen verloren. Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor. De schade is aanzienlijk.
Naar de oorzaak van den brand wordt een on
derzoek ingesteld.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid De
Marchant et dAnsembourg (N.S.B.) betreffen
de het weren van bepaalde geschriften uit de
militaire inrichtingen, heeft de minister van
Defensie als volgt geantwoord:
Hoewel, naar het oordeel van den minister,
de inhoud van het artikel „Oorlog", opgenomen
in aflevering no. 263 van het evangelisatieblad
„De Open Deur", van zoodanigen aard is, dat
verspreiding daarvan in de kazernes en aan
boord van de schepen en bij de inrichtingen
van de zeemacht niet kan worden toegelaten,
vindt de minister, aangezien hem tot dusver
geen klachten omtrent den inhoud van ge
noemd blad bereikten, vooralsnog geen aanlei
ding dit te plaatsen op de lijst van geschriften,
welke in de kazernes, enz. moeten worden ge
weerd. Aan de redactie is echter medegedeeld,
dat, in geval van herhaling, tot den vorenbe-
doelden maatregel zal worden overgegaan.
Aangezien de daaromtrent bestaande bepa
lingen het mogelijk maken dagbladen, perio
dieken, pamfletten, e.d., uit de militaire in
richtingen te weren, meent de minister, dat be
reids is voldaan aan het gevraagde.
De minister van Sociale Zaken maakt be
kend, dat de bedrijfsraad voor het loodgie
ters- en fittersbedrijf heeft ingediend een ver
zoek tot verbindendverklaring van bepalingen
van de landelijke collectieve arbeidsovereen
komst voor het loodgieters- en fittersbedrijf in
Nederland en dat bezwaren tegen de inwilli
ging van bedoeld verzoek schriftelijk kunnen
worden ingebracht bij den minister van Soci
ale Zaken vóór of op 16 October 1939.
Woensdagavond omstreeks half acht is op den
onbewaakten spoorwegovergang te Bargererf-
scheidenveen een nieuwe personenauto, waar
mede de heer Kats van een zakenreis terug
kwam, door den trein EmmenZwolle gegre
pen. De auto werd ongeveer twintig meter mee
gesleurd en kwam daarna met vernielde voor
zijde in een sloot terecht.
De heer Kats kwam er, gezien de ravage,
betrekkelijk goed af. Hij brak een been en kreeg
een blessure aan den schouder. Nadat hem ge
neeskundige hulp was verleend, is hij naar huis
gebracht.
Bij het naderen van de suikerbietencampagne
wordt de aandacht van de belanghebbenden ge
vestigd op de met betrekking tot de suikerbie
ten getroffen wettelijke voorschriften.
Aangezien suikerbieten zijn aangewezen als
crisisproduct in den zin van artikel 3 van het
Koninklijk besluit van 28 Augustus 1939 Staats
blad 679 j„ is het vervoeren en afleveren daar
van verboden. De minister van Economische
Zaken heeft van dit vervoers- en afleverings-
verbod ontheffing verleend, voorzoover het be
treft het vervoer van het land van den teler
naar zijn bedrijfsgebouwen, naar de voor het
leveren van suikerbieten aan de suikerfabrieken
gebruikelijke leveringsplaatsen en naar de bij
de stichting Nederlandsche Akkerbouwcentrale
te 's-Gravenhage aangesloten suikerfabrieken,
alsmede voorzoover betreft de aflevering aan
de genoemde suikerfabrieken.
Elk ander vervoer en elke aflevering aan
anderen dan deze suikerfabrieken is derhalve
verboden.
Tot nu toe was het alleen mogelijk althans
met recht op uitkeering van den richtprijs
suikerbieten aan de fabrieken te leveren op een
door de stichting Nederlandsche Akkerbouw
centrale te 's-Gravenhage verstrekt garantiebe
wijs. Deze beperkende bepaling is nu evenwel
vervallen. De suikerfabrieken zullen in staat ge
steld worden, voor alle aan haar ter verwer
king geleverde suikerbieten ten minste den gel
denden richtprijs f 10.25 per 1000 K.G. sui
kerbieten uit te betalen. Niet rrleen zullen
dus zij, die tot dusverre op een garantiebewijs
suikerbieten leverden meer kunnen afleveren
dan de hun toegestane hoeveelheid, maar ook
zij, die niet in het bezit zijn van een garantie
bewijs, zullen voor de door hen geleverde sui
kerbieten den richtprijs ontvangen. Verwacht
kan worden, dat de suikerfabrieken alle aan
geboden suikerbieten met voldoende gehalte
zullen aanvaarden.
Voorts is in artikel 1 van het veevoederbesluit
1939 het bewerken en verwerken van suiker
bieten tot veevoeder verboden. Als eenige uit
zondering hierop zal het bewerken van suiker
bieten tot veevoeder door den teler zelf bij mi-
nisterieele beschikking vrijgesteld worden.
Het gevolg van een en ander zal dus zijn, dat
suikerbieten nagenoeg alleen voor menschelijke
consumptie bewerkt of verwerkt zullen kun
nen v/orden en gezien het vervoers- en af
leveringsverbod alleen opgevoederd door den
teler van de betreffende bieten zelf aan zijn
eigen vee.
De invoer in Frankrijk van alle goederen
(behalve goud) per postpakket is verboden.
Uitgezonderd hiervan zijn pakketten door par
ticulieren aan particulieren gezonden, mits de
verzending geen handelsdoeleinden beoogt.
Meer dan één pakket door eenzelfden afzen
der of aan eenzelfden geadresseerde verzonden,
wordt niet toegelaten.
Nu de rechtstreeksche radio-telefoonverbin
ding met N.-Amerika tot stand is gekomen,
zullen voortaan gesprekken met Midden-Ame-
rika, en wel in het verkeer met Columbia, Cos
ta Rica, de Dominicaansche Republiek, Guate
mala, Haiti, Honduras, Nicaragua, Panama,
Portorico en Salvador langs den nieuwen radio-
weg Amsterdam-New York kunnen worden
gevoerd, gedurende den vollen duur, waarop
deze voor het publiek opengesteld.
De gespreks- en voorbereidingskosten zijn ge
lijk aan die, welke vroeger in het verkeer via
Londen werden geheven.
Voorts kunnen met Cuba en Mexico geduren
de denzelfden tijd over die verbinding gesprek
ken worden gevoerd tegen een tarief van
49.50 per 3 minuten; voorbereidingskosten
4.25. Abonnementsgesprekken tegen verlaagd
tarief zijn niet toegelaten.
In de genoemde landen kan worden gespro
ken met de. aangeslotenen, resp. spreekcellen,
welke vroeger via Londen bereikbaar waren.
Verdere inlichtingen verstrekken de P.T.T.-
kantoren.
Woensdagmiddag om ongeveer kwart voor vijf
heeft zich op den Oosterhoutscheweg onder de
gemeente Teteringen een ernstig ongeval voor
gedaan. Het tienjarig dochtertje van den heer
Th. van den Berg werd, bij het oversteken van
Onder de menschelijke ondernemin
gen, dit durf ik zonder overdrijving
zeggen, is er geen, die hooger en
edeler kan genoemd worden, dan de op
richting van een Universiteit.
Kardinaal Newman in zijn lezing
over „Christendom en wetenschap
pelijk onderzoek".
den weg, tegenover de ouderlijke woning, dcor
een auto gegrepen, ten gevolge waarvan zij een
beenbreuk en een ernstige hoofdwonde kreeg.
In zorgwekkenden toestand is zij naar het St.
Ignatiusziekenhuis te Breda overgebracht.
Woensdagmiddag is te Beesd brand ontstaan
in een hooiberg, staande achter de boerderij van
de wed. Beverloo. Door den sterken wind sloe
gen de vlammen weldra over naar de naastge
legen boerderij van den heer J. van Kampen,
welke in een oogwenk brandde als een fakkel.
Slechts enkele op het land wonende personen
zagen den brand woeden, snelden te hulp en
slaagden er in den inboedel naar buiten te dra
gen. Een zware vonkenregen vloog over de rond
de boerderij staande hooi- en korenmijten en
zette alles in vlammen.
De brandspuit uit Beesd was vrij spoedig ter
plaatse. Ondanks haar optreden vatte ook een
gevulde hooiberg vlam. Ook deze werd een prooi
van het vuur. Hierna wist men verdere uitbrei
ding te voorkomen en bleven de woonhuizen
voor 'n deel behouden. Enkele honderden mud
den koren, alsmede vele landbouwgereedschappen
en een drietal nieuwe fietsen gingen door den
brand verloren.
De oorzaak van den brand is tot nog toe on
bekend. Verzekering dekt gedeeltelijk de scha
de. De nablussching vorderde geruimen tijd.
BATAVIA, 27 September. (Aneta). Naar de
„Java Bode" verneemt, is een vroegere pers
fotograaf gearresteerd, die tijdens luchtkartee-
ringswerk foto's had genomen van defensie
werken in Australisch Nieuw-Guinea en deze
den Japanschen consul-generaal te Batavia
had aangeboden.
'Deze zaak is nog verder in onderzoek.
De algemeene jaarvergadering van de „Ver-
eeniging tot vereenvoudiging van onze spel
ling zal gehouden worden te Utrecht, op Za
terdag 7 October a.s. des namiddags 3 uur, in
hotel Des Pays Bas.
De minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen brengt ter algemeene kennis, dat
het bureau van den inspecteur kunstbescher
ming van 26 September af zal zijn gevestigd
Sweelinckplein 84, 's-Gravenhage, tel. 390468.
De minister van Waterstaat deelt mede, dat
van de Duitsche regeering de mededeeling werd
ontvangen, dat op grond van het met de
Nederlandsche regeering gepleegd overleg,
de bevoegde Duitsche douaneposten zijn ge
machtigd een door de binnenscheepvaart uit
het buitenland aangebrachte, voor den geheelen
vermoedelijken reisduur in Duitschland vol
doende hoeveelheid scheepsproviand, die uit
sluitend aan boord en uitsluitend door de be
manning en de passagiers wordt verbruikt, met
vrijdom van invoerrechten, enz. toe te laten-
Uitgezonderd zijn slechts tabaksfabrikaten, siga
rettenpapier en spiritualiën.
De uitvoering der beveiligingsmaatregelen in
de algemeene rijksarchiefbewaarplaats is thans
zoover gevorderd, dat de normale dienst weder
kan worden hervat.
Evenals vroeger zullen de bescheiden kunnen
worden voorgelegd aan bezoekers, die de do
cumenten wenschen te raadplegen.
Deze mogelijkheid bestaat evenwel niet meer
ten aanzien van de archiefstukken, welke naar
de kelderruimten zijn overgebracht, voor ae
uitvoering van het beschermingsplan is het
noodlg geweest, ongeveer 60.000 deelen en por
tefeuilles uit de bewaarplaats In de kelderge
welven te bergen.
De Vereeniging van Autofabrikanten en
-handelaren in Engeland deelt mede, dat met
het oog op den internationalen toestand de in
ternationale autotentoonstelling (12—21 Oct.)
en de internationale motortransporttentoon-
stelling (211 November) thans niet kunnen
worden gehouden.
Met ingang van 1 October 1939 zullen de
militaire vliegtuigen van de Koninklijke
Marine en van de Koninklijke Landmacht
de volgende kenmerken voeren:
a. Op eiken vleugel (bij het bovendraag-
vlak op de bovenzijde, bij hef beneden-
draagvlak op de onderzijde en bij eendek
kers op de boven- en onderzijde) alsmede
op beide zijden van den romn van het
vliegtuig een oranjeklcurigen gelijkzijdigen
driehoek met zwarten rand, deze laatste
ter breedte van tien centimeter. Op de
vleugels wijst de driehoek met een punt
naar achteren, op den romp naar beneden.
b. De verticale roeren geheel oranje, om
lijst door een tien centimeter breeden zwar
ten band.
Van Woensdag 27 September af worden drie
groote nieuwe werken van Henri van de Velde
tentoongesteld in de Kunstzaal Van Lier,
Rokin 156 te Amsterdam.
Gedurende 14 dagen zullen deze schilderijen
aldaar te bezichtigen zijn.
Dr. J. H. Gaarenstroom is voor het tijdvak
van 1 November 1939 tot en met 31 October 1940
wederom benoemd tot conservator bij de phar
macologic aan de Rijksuniversiteit te Leiden.
Benoemd is tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau W. Meijer, referendaris, chef der afdee
ling algemeene secretarie aan de griffie van
Noord-Holland te Haarlem.
Benoemd zijn in de orde van Oranje-Nassau:
a. Tot commandeur: ir. J. de Bie Leuveling
Tjeenk te Amsterdam, commissaris-generaal
voor de Nederlandsche deelneming aan de in
1937 te Parijs gehouden tentoonstelling „Kunst
en techniek in het hedendaagsche leven";
b. Tot officier:
1. Mr. E. J. Korthals Altes, te Amsterdam,
secretaris van de commissie van uitvoering voor
de Nederlandsche deelneming aan de in 1937 te
Parijs gehouden tentoonstelling „Kunst en
techniek in het hedendaagsche leven";
2. Jhr. A. van den Berch van Heemstede, ge
delegeerde te Parijs van de commissie van uit
voering voor de Nederlandsche deelneming aan
de in 1937 te Parijs gehouden tentoonstelling
„Kunst en techniek in het hedendaagsche le
ven."
c. Tot ridder:
le. Mej. E. van Osselen, te Amsterdam, secre
taresse van de tentoonstellingscommissie voor
de Nedrlandsche deelneming aan de in 1937 te
Parijs gehouden tentoonstelling „Kunst en
techniek in het hedendaagsche leven"; en
2e. Jhr. W. J. H. B. Sandberg, te Amsterdam,
lid van de tentoonstellingscommissie voor de
Nederlandsche deelneming aan de in 1937 te
Parijs gehouden tentoonstelling „Kunst en
techniek in het hedendaagsche leven."
Toegekend is de aan de orde van Oranje-
Nassau verbonden eere-medaille, in zilver, aan
J. C. van Asten, in dienst van de firma J. B. J.
Jansen te Tilburg; in brons aan J. van Gee-
nen, suikerbewerker bij de N.V. Centrale Sui
kermaatschappij, Westersuikerraffinaderij te
Amsterdam.
Vergunning is verleend tot het aannemen van
de versierselen van commandeur in de orde van
het Legioen van Eer van Frankrijk aan dr. Q.
A. van Poelje, directeur-generaal van het on
derwijs te 's-Gravenhage en van ridder in de
orde van het Legioen van Eer van Frankrijk
aan Sam Swaap, len concertmeester van het
„Residentie-orkest" te Scheveningen, en L. H.
Timmermans, directeur van het Bisschoppelijk
College „St. Jozef" te Sittard.
Voor het tijdvak van 1 October 1939 tot I
October 1940 is wederom benoemd tot tijdelijk
leeraar aan de Rijkslandbouwwinterschool te
Hengeloo (O.) dr. W. Luxwolda te Enschede.
Aan A. Mertens, inspecteur der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen te Roer
mond, is met ingang van 1 November 1939 op
zijn verzoek eervol ontslag verleend uit 's Rijks
dienst.
Met ingang van 25 September 1939 is be
noemd tot plaatsvervanger van den rijksadvo
caat te 's-Gravenhage in tijdelijken dienst mr.
E. van Haersma Buma, advocaat en procureur
te 's Gravenhage.
Met ingang van 1 October 1939 is op het
daartoe door hem gedaan verzoek eervol ont
slag verleend uit den militairen dienst aan den
reserve-majoor J. Roukema, van het 22e regi
ment infanterie.
„Zoo gauw je zuster uit Londen terug is, lee-
•bn we die lijst van jou naarstig van buiten
en stoken er een vreugdevuur van. Dan maken
uit, welk voorwerp we het eerst bij den kop
tullen nemen, dat vallen we aan."
„Dan heb ik het volgende voorstel," zei John.
»als mijn zuster morgen uit Londen terug komt,
en niemand thuis vindt, wordt ze natuurlijk
Ongerustga met mij mee, en slaap in mijn
huis, dan kunnen we morgen ook dadelijk be-
Binnen."
Pete was het er mee eens. Hij was een man
^an actie, en eenmaal in actie gebracht, had
hij er een hekel aan, naar bed te gaan, en er
«ens rustig over te slapen. Hij doofde de hout
blokken in den haard, en ruimde het glaswerk
Op.
Dan trokken ze hun regenjassen aan' en gin-
Ecn de achterdeur uit. De nacht was nog steeds
^arm, maar de lucht was bewolkt, en er hing
oen dreiging van onweer. De stilte buiten was
drukkend, en in die stilte klonk plotseling een
gekraak als van een man, die wegloopt over
dorre takken.
Het geluid klonk ver achter in den tuin, en
John en Pete reageerden op hetzelfde oogen-
blik Ze sprongen allebei naar voren, in de
richting van het geluid. Pete rende, zooals hij
in geen tijden had gedaan, misschien niet meer
sinds dien nacht, dat hij na een fuif met an
dere journalisten belletje had getrokken, en
achterna werd gezeten door een verwoed agent
van politie.
Maar hij was te laat. Toen hij halverwege
den tuin was, klonk een zonderling-bekend ge
luid, en met een schok van woede kwam hij tot
de ontdekking, wat dat was. Het was het ge
ronk van den motor van zijn eigen wagen
de wagen, die hij gesmeerd, verzorgd, gewas-
schen en vertroeteld had, als was het een kind
en waarin nu een indringer het hazenpad koos.
Toen hij, hijgend en woedend, bij het achter
hek van zijn tuin aankwam, zag hij nog juist
het roode achterlichtje van zijn oud wagentje
in de verte verdwijnen, en verwenschte zijn
stommiteit om den contactsleutel in het slot te
laten zitten.
HOOFDSTUK III
Waarin de avonturen een aanvang nemen
Te zamen stonden ze voor het hek, en staar
den in de verte tusschen de boomen. John
krabde zijn hoofd en Pete gebruikte woorden,
die de omstandigheden wel rechtvaardigden,
maar die de statige dennen toch met misprij
zen aanhoorden.
„Wie was daten wat had hij hier te zoe
ken?" barstte John op zijn beurt los.
„Er is maar één mogelijkheid, dunkt me,"
antwoordde Pete, „het was jouw groote vriend,
de man met het konijnengelaat."
„Die van het inlichtingenbureau?" zei John.
Maar hoe komt die hieren hoe weet hij,
lat we hier zijn?"
Pete grinnikte ondanks zijn woede over het
verdwijnen van zijn wagen:
„Daar heeft hij een inlichtingenbureau
voor!"
John voegde hem iets minder vriendelijks
toe:
„Ik dacht, dat ik zijn wagen achterna was
gereden, toen hij uit mijn studeerkamer vlucht
te! Wie is die kerel dan geweest? En als hij
het wel is geweest, wie is dan deze kerel?"
Pete dacht even na:
„Het is natuurlijk heel goed mogelijk, dat hij
het is geweest dien je achterna bent gereden,
maar dat hij iets bemerkt heeft van je ongeval,
de kat uit den boom heeft gekeken en ons la
ter is gevolgd met gedoofde lichten. En als dat
zoo is.
„Dan heeft hij ons gesprek afgeluisterd!" be
sloot John. „Wat hebben we in vredesnaam
allemaal zitten uitkramen?"
Pete trok een bezorgd gezicht.
„Ik weet niet, of hij wat heeft kunnen hoo-
renwe hebben vrij zacht gesproken, en de
wanden van het blokhuis zijn geweldig dik;
maar het eenige wat hü heeft kunnen ver
staan, en wat ons mogelijk kan schaden, is, dat
je zuster op het oogenblik in Londen is, op zoek
naar dat olifantje en ten tweede, dat we van
plan zijn, de lijst te verbranden."
„Daar zal hij veel aan hebben!" grinnikte
John, „dat olifantje heeft Lois op het oogen
blik al lang, en wat hij aan het verbranden van
de lijst zou kunnen doen, is me een raadsel!
Maar we kunnen hier niet werkeloos blijven
staan! Het beste lijkt met het volgende:
We loopen samen tot aan den grooten weg.
Daar gaan we rechtsaf, want daar is een ga
rage en een telefoon, en ik zorg ervoor, dat
mijn wagen uit de sloot wordt gehaald. Jij gaat
mee naar die garage, krijgt daar een wagen,
rijdt naar mijn huis, ik zal je den sleutel geven
en je kunt van daaruit kalm de politie op
bellen, om aangifte te doen van den diefstal
van jouw wagen. Het is veel beter, dat er
iemand bij mij thuis is, om een oogje te houden
op de brandkast. Ik zelf blijf er bij, als ze mijn
wagen uit de sloot halen: het is een veel te
goede wagen, om hem te laten bederven. AU
right?"
Het volgend oogenblik waren ze samen op
weg naar de kruising tusschen het boschpad,
dat naar Pete's woning voerde en den hoofd
weg.
Hét werd, al was het nacht, steeds warmer en
drukkender en het leek waarschijnlijk, dat het
zou gaan onweren. Maar het geluk was met
hen, voor den eersten keer dien dag: en nau
welijks op den hoofdweg, konden ze een laat
automobilist aanhouden, die hen naar de ga
rage bracht.
Er brandde geen enkel lichtje meer en het
duurde enkele minuten vóór ze er in slaagden,
iemand wakker te krijgen. Toen de deur open
ging en een slaperig man in een badjas hen
vroeg, wat er aan het handje was, vielen de
eerste droppels van een bui naar omlaag. Een
blauwe bliksemstraal verlichtte schel de geheele
omgeving en tegelijk ratelde een zware slag.
John en Pete schoten naar binnen, de ga
rage in, en de man in de badjas volgde hen.
„Kan ik. hier een wagen huren, en meteen
een takelwagen krijgen om mijn eigen wagen
uit de sloot te halen, Perkins?" informeerde
John, die den man blijkbaar kende.
„Hebt u uw wagen in een sloot gereden,
mijnheer Crofts?" vroeg de man verbaasd, „dat
lijkt me niets voor iemand, die altijd zoo kalm
rijdt als u!"
John lachte, en liet het verband om zijn arm
zien:
„Iedereen rijdt wel eens wild, Perkins," zei
hij, „ik heb het ook gedaan. Dit is een van de
gevolgen: het andere is dat mijn kar met den
kop in een sloot ligt, kun je meegaan met een
takelwagen om 'm eruit te trekken? De modder
zal den motor geen goed doen als hij er te lang
in ligt."
„Wacht even, meneer, tot ik me heb aange
kleed," was het antwoord. „Ik ben zóó weer
bij u!"
Meteen verdween hij door een achterdeur, en
de twee jongelieden hoorden hem de trap op-
loopen.
„Ziezoo!" zei Pete, ging op de treeplank van
een der wagens om hem heen zitten, offreerde
John een sigaret en nam er zelf ook een. „Dus
ik krijg dadelijk een wagen, den sleutel van
jouw huis, en betrek de wacht bij de safe. Hoe
heet die kerel van dat informatiebureau, die er
waarschijnlijk met mijn wagen vandoor is ge
gaan? Dat moet ik weten, als ik de politie op
bel!"
John wreef peinzend over zijn kin.
„Ik weet niet, of het wel verstandig is, als
we er dadelijk de politie in betrekkenTen
eerste weten we niet zeker, dat hij het is, die
den wagen heeft gestolen we kunnen het
niet bewijzen ten tweede betrekken we dan
weer meer lui in onze affaire en hoe meer die
geheim blijft, hoe beter en ten derde, en dat
lijkt me de voornaamste reden: als we geen
aangifte er van doen, houden we een wapen in
handen, dat ons naderhand van geweldig veel
nut kan zijn. Als we nu dadelijk aangifte doen,
loopt dat waarschijnlijk op niets uit, de politie
vindt den wagen ergens terug, en niemand kan
uitmaken, wie hem gestolen heeft. Laten we
de kwestie stil houden.... die wagen komt wel
terug, die kerel kan hem toch niet houden en
we kunnen hem later dan dreigen met aan
gifte! Hij weet niet, dat we hem niet herkend
hebben!"
Pete was het er mee eens.
„Dus, ik hoef niets anders te doen, dan de
wacht bij de safe te betrekken! Ik denk, dat ik
er een veldbed vóór leg en een touwtje span
tusschen de deurknop en mijn grooten toen.
Eenvoud is het kenmerk van het ware!"
(Wordt vervolgd)
