Finland bevreesd voor een
Russische invasie?
Britsche fiscus mobiliseert
Estlands precaire
positie
DE PAUS EN DE VREDE
Crisisorganisatie
goederenvervoer
Instemming met
oorlogsbegrooting
VERKOOPT U
WESTLANDSCHE DRUIVEN
Buitenlandsch overzicht
De Verkenningen in het
Westen en de capitulatie
Van Warschau
Talrijke buitenlanders
besluiten het land te
verlaten
VIS
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1939
Onderdeel van de Rijks
verkeersinspectie
Nieuw Amsterdam"
wordt opgelegd
MOTORRIJTUIGENBELAS
TING PER MAAND?
Brand maakt duizend
personen dakloos
Ervaringen van Neder
landsehen missionaris
Het Britsche Lagerhuis reageerde
met gelach
Een poging om inflatie
te vermijden
DE A.B.T.B. BELEEDIGD
LATHD
O
LtTAUEM
Geen volk heeft den oorlog gewild.
Alle volkeren zonder onderscheid
verlangden naar den vrede. De
^eerderheid der menschheid veraf
schuwt de verschrikkingen van den
"orlog en ziet in, dat uit oorlog alleen
taaar leed en ellende, dood en verderf
v°ortkomen. Desniettegenstaande is de
oorlog uitgebroken en staat Europa aan
'eh rand van een bodemloozen afgrond
■an smart en schade, waarin reeds één
s^at, één millioenenvolk te pletter is
gestort. Deze tegenstelling verbijstert
Ve'e geesten. Kon de afschuwelijke men
senslachting niet voorkomen worden
eh kan zij niet worden gestaakt? Zoo
^agen velen, die terecht den vrede als
een der hoogste goederen op aarde be
lhouwen en in den oorlog slechts een
Catastrophe met onberekenbare heil
loze gevolgen zien, zich af. En indach-
hoezeer de leidende staatslieden zijn
e kort geschoten in hun taak den vrede
e bewaren, richten zij in kinderlijk ver
bouwen den blik op den Vader der
Christenheid, den Plaatsbekleeder van
Goddelijken Vredebrenger Christus,
öen Paus van Rome, als op den eenige,
c"e bij machte zou zijn de strijdende
pikeren alsnog te scheiden en den vrede
herstellen. En dan laten zij zich ver
der drijven op den stroom van hun
^edelievende gedachten en vragen,
s°ms niet zonder verwijt, waarom de
^us niet aan alle katholieken het deel
nemen aan den oorlog verbiedt en de
'eiders der oorlogvoerende landen in den
ban doet. Als alle katholieken in de
Oorlogvoerende landen weigerden de wa
gens te dragen en te hanteeren, dan zou
bot heel spoedig met den oorlog gedaan
2Ün, aldus redeneeren zij.
Aan dezulken zouden wij eenige
wedervragen willen stellen en
wel deze: „Indien gij den Paus van
^ome wezenlijk zoo hoog acht en hem
*Is Christus' vertegenwoordiger op aar-
Oe beschouwt en met oprechte kinder-
'bke aanhankelijkheid vereert en lief-
bobt, zegt het u dan niets, dat Hij het
Schijnbaar zeer eenvoudige middel, dat
£ij gevonden hebt om een einde aan
den oorlog te maken, niet toepast?
benkt gij, dat de Paus van Rome, die
dieper dan wie ook in den geest gebukt
êaat onder de zorgen en het leed der
Christenheid en van gansch het
•benschdom, een deugdelijk en recht
matig middel onbeproefd zou laten om
ben vrede weer te laten heerschen on
der de redelijke schepselen Gods? Ge-
'°oft gij niet, dat Hij, die in het hoogste
feestelijke ambt ter wereld ook de
hoogste genade van bijstand erlangt,
beter en vollediger op de hoogte is van
be oorzaken en verwikkelingen van den
huidigen dieptreurigen toestand en be
ter dan gij beoordeelen kan, wat Hij wel
eh wat Hij niet moet doen om den vrede
te bevorderen en te herstellen? Hebben
be Katholieken over geheel de wereld
eh hebt ook gij zelf altijd en overal zoo
EWpt de Geboden van God zelf onder
houden dat verwacht mag worden, dat
tij allen zonder uitzondering aan een
Pauselijke veroordeeling van den oorlog
bractisch en consequent gevolg zouden
Seven, zoodat de oorlogsmachine tot stil
stand zou worden gedwongen? Het is
be onafwijsbare plicht van eiken katho-
'iek het wettig gezag in zijn land te ge
hoorzamen en te eerbiedigen en het va-
berland, als het niet anders kan, ook
biet de wapenen in de hand tegen aan
vallers te verdedigen. En een oorlog,
hoe verschrikkelijk ook, kan het laat
ste gerechtvaardigde, nog eenig moge-
'ijke middel zijn tegen machtige over
weldigers en onrechtplegers, dat aange
kend moet worden ter wille van het
herstel van een rechtvaardigen vrede.
Of een oorlog als zoodanig gerechtvaar-
bigd is kunnen de katholieken in de
Oorlogvoerende landen vaak niet en al
tijd moeilijk beoordeelen. Zij moeten
tan het wettige gezag gehoorzamen, en
'hdien zij dat doende indirect het on
echt zouden dienen, komt dat niet voor
hun verantwoordelijkheid, maar voor
be verantwoordelijkheid wan het wettig
fezag, waaraan zij als staatsburgers on
derworpen zijn. De Paus kan en mag
biets anders doen dan Christus zelf, die
be leer van naastenliefde, gerechtig
heid en rechtvaardigheid, van barm
hartigheid en vrede heeft gepredikt. En
SVenmin als Christus vindt de Faus aan
boove ooren gehoor. Vandaar dat er op
be wereld nog misdadigers en ook oor
logsmisdadigers zijn en dat de vrede
Soms niet gehandhaafd kan en mag
korden. De strijd voor het goede tegen
het kwaad neemt soms onvermijdelijk
Vormen aan, die den mensch met schrik
Vervullen. Een inbreker met moordplan
ben, die in uw huis binnendringt,
'("acht gij met eigen kracht te overwel-
bigen, wanneer gij de politie niet meer
hereiken kunt of er in het geheel geen
Politie is. Wanneer gij dit alles over
weegt, zult gij de zaak niet meer zoo
Simpel vinden als gij aanvankelijk
bacht en zult gij geen verwijt meer voe-
'en opkomen tegen den Paus, die waar
schijnlijk beter zijn plichten en rechten
bh de hem ter beschikking staande mid-
belen en hun uitwerking kent en dien
overeenkomstig handelt dan gij zelf.
aan fabrieken,
scheepswerven,
werkplaatsen
Wanneer U productiemidde
len verkoopt, machines, half
fabrikaten of grondstoffen,
dan sfelf U stellig belang in
de pas verschenen publicatie:
„Doelmatige Ondernemers
reclame"
Zij bevat een voor U interes
sante bespreking van de ver
koopshulpmiddelen, die voor
technische artikelen worden
gebruikt.
Hei Centraal Bureau voor
Courantenpubliciteit van de
Nederlandsche Dagbladpers
(Cebuco") Dam 2A, Amsier-
dam-C., Telefoon 43045, of de
administratie van dit blad
zendt U deze lezenswaardige
brochure op aanvraag gratis
toe.
van Haarlem en omstreken, Amsterdam, Gooi
land (gedeeltelijk), Zaandam, Hollandsch Noor
derkwartier en West-Friesland en de districten
van de bevrachtingscommissies te Haarlem,
Amsterdam en Alkmaar; Middelburg, bevatten
de gebieden van de Kamers van Koophandel
van Zeeuwsch Vlaanderen en de Zeeuwsche
eilanden en het district van de bevrachtings
commissie te Terneuzen; Utrecht, bevattende
gebieden van de Kamers van Koophandel te
Utrecht, Gooiland (gedeeltelijk), en de Gelüer-
sche Vallei, en de bevrachtingscommissies te
Utrecht en te Amersfoort; 's-Gravenhage, be
vattende gebieden van de Kamers van Koop
handel van Rijnland, 's-Gravenhage, Delft en
omstreken, Rotterdam, Gouda en omstreken, en
Neder-Betuwe (gedeeltelijk), Beneden-Maas,
Dordrecht en omstreken en de districten van de
fcevrachtingscommissies te Leiden, Rotterdam
en Dordrecht.
Aan het hoofd van deze districten staan de
Rijksverkeersinspecteurs van het verkeer.
Het ligt in de bedoeling, dat binnenkort de
districtsinspecteurs bij de burgemeesters uit hun
district inlichtingen zullen inwinnen omtrent de
vervoermiddelen, welke ten behoeve van de Ge
meentelijke Luchtbeschermingsdiensten be
schikbaar moeten blijven.
Ten slotte vestigt de Minister de aandacht er
op, dat het in gebruik stellen van vervoermid
delen ten behoeve van de luchtbeschermings-'
diensten met groote omzichtigheid dient te ge
schieden, opdat voor deze diensten niet meer
automobielen, enz., worden bestemd, dan strikt
noodzakelijk is te achten.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
aan de burgemeesters, naar aanleiding van een
verzoek van den minister van Waterstaat, een
schrijven gericht, waarin wordt medegedeeld,
dat het, in verband met de buitengewone tijds
omstandigheden noodzakelijk gebleken is, een
crisisorganisatie te vormen, voor regeling, waar
noodig, van het goederenvervoer.
Deze crisisorganisatie vormt een onderdeel
van de rijksverkeersinspectie. Aan het bureau
van den Inspecteur-Generaal van het verkeer
is daartoe ingericht afdeeling 6 goederenver
voer, welke is gesteld onder leiding van mr. K
Vonk.
Het land is verdeeld in 10 districten, te weten:
Leeuwarden, bevattende het gebied van de
Kamer van Koophandel voor Friesland en het
district van de bevrachtingscommissie te Leeu
warden; Groningen, bevattende gebieden van
de Kamers van Koophandel van Groningen,
veenkoloniën en Drenthe en de districten van
de bevrachtingscommissies te Groningen, Veen-
dam en Meppel; Zwolle, bevattende gebieden
van de Kamers van Koophandel van Noordelijk
Overijsel, Salland en Twente en het district
van de bevrachtingscommissie te Zwolle; Arn
hem, bevattende gebieden van de Kamers van
Koophandel van Arnhem en Omstreken, Land
van Maas en Waal, Nederbetuwe (gedeeltelijk),
en het district van de bevrachtingscommissie te
Nijmegen; Maastricht, bevattende gebieden van
de Kamers van Koophandel van Noordelijk
Limburg, midden Limburg, Zuid Limburgsche
mijnstreek en Maastricht en omstreken en de
districten van de bevrachtingscommissies te
Venlo en Maastricht; 's-Hertogenbosch, bevat
tende gebieden van de Kamers van Koophan
del van 's-Hertogenbosch en omstreken, Ooste
lijk Noord-Brabant, Tilburg en omstreken,
Langstraat en Westelijk Noord-Brabant en de
districten van de bevrachtingscommissies te
's-Hertogenbosch en Breda; Haarlem, bevatten
de gebieden van de Kamers van Koophandel-
De kweeker betaalt zijn tol aan
de gesloten grenzen
Een lange kleurige vloot vaart iederen dag
door de Westlandsche vaarten, het is de don
kere weelde uit de kassen die ter veilingen wordt
aangevoerd.
Het is de keur en de roem van het Westland
welke geoogst wordt, en eigenlijk een feest be-
teekenen moet in de rij van cultures die elk
jaar deze vruchtbare streek aflevert.
Druiven op het water, druiven op den weg,
druiven in het veilinggebouw; het is het praelu-
dium van hetgeen den steden wacht.
Maar voor de kweekers is er helaas geen
feesttoon in de veilinghal; daarvoor draaien
de wijzers van de veilingklok te langzaam. De
druiven zijn het zorgenkind van den goeden
Westlandschen kweeker; die zorgen worden
slecht beloond.
De kweeker betaalt zijn tol aan de gesloten
grenzen
Bij millioen kilo's komen de Frankenthalers,
Alicante en andere druivensoorten uit de kassen;
zij moeten een weg vinden ergens.
Vroeger stonden de treinen klaar om het pro
duct zoo snel mogelijk over onze grenzen te
brengen; de boot te Hoek van Holland of Rot
terdam bracht de Westlandsche druiven naar de
overzeesche afnemers.
Maar Engeland heeft zijn grenzen geslo
ten; België heeft vrijwel geen behoefte aan ons
product.
Het valt alleen nog mee, dat Duitschland toch
nog interesse blijft behouden voor onze druiven,
al is het aantal kilo's dat verzonden kan wor
den heel wat geringer dan in normale jaren.
En dus moet ons eigen land. voor de afname
zorgen van den druivenvloed.
Zie maar naar den straatkoopman, die de druif
aanprijst voor nog geen dubbeltje per pond....
„Wat zaj de tuinder krijgen," zal men in de
steden zich afvragen.
De noteeringen wijzen het aan; een 14 of 21
cent voor een kilo Frankenthalers, het gebeurt
niet te vaak dat boven de twintig cent per kilo
wordt betaald en Dinsdag kwam men zelfs in
Naaldwijk tot 14 cent....
Men behoeft geen vakman te zijn om te kun
nen bepalen, dat de druiventeelt het er slecht
afbrengt. En als men vergelijkt bij het vorig
jaar, is halveering van den prijs te constateeren.
En ten spijt van dien lagen prijs durven de
handelaren toch nog den opslag in de koelhuizen
niet aan.
Waar anders flinke hoeveelheden worden op
geslagen om in de komende maanden geleidelijk
verhandeld te worden, moet nu vrijwel de volle
aanvoer iederen dag worden verwerkt in ons
land.
Het Westland treft het dit jaar met zijn beste
product niet bijzonder!
Exploitatiekosten worden niet
meer goedgemaakt
Tengevolge van de ernstige vertraging, door
het s.s. Nieuw Amsterdam op de jongste reis
New YorkRotterdam en vice versa in het
buitenland zoowel als hier te lande ondervon
den, Lan het schip, dat zich thans op weg naar
New York bevindt, in geen geval tijdig genoeg
te Rotterdam terug zijn, om op den oorspronke
lijk bepaalden datum van 6 October de volgen
de reis naar New York te aanvaarden, zoodat
het vertrek op een veel later tijdstip zou moe
ten plaats vinden.
Ten einde de reeds voor de afvaart van
6 October geboekte passagiers zoo weinig mo
gelijk in ongelegenheid te brengen, is besloten,
het S.S. Rotterdam, dat Dinsdag j.l. met een
lading graan, voor de Nederlandsche regeering
bestemd, van New York naar Rotterdam ver
trokken is. den 15den October te 0.15 uur van
Rotterdam naar New York te doen vertrekken.
Inscheping der passagiers zal geschieden op
Zaterdag 14 October, des avonds tuschen 8 en
10 uur.
Aangezien de onder de huidige omstandig
heden stijgende exploitatiekosten van een
schip als de Nieuw Amsterdam niet meer
door de inkomsten gedekt worden, is het
besluit genomen, genoemd schip na terug
keer te Rotterdam uit de vaart te nemen en
op te leggen.
Dagelijks worden automobilisten en motor
rijders door de regeering en de verkeersbonden
opgewekt tot weinig en zuinig rijden in ver
band met de dreigende benzine-distributie.
Het gevolg van deze dreiging is, dat velen
zich afvragen of de benzinedistributie hen bin
nenkort niet zal noodzaken hun auto of motor
buiten bedrijf te stellen en of het in verband
daarmede wel gewenscht is opnieuw motor
rijtuigenbelasting (wegenbelasting) te betalen,
wanneer hun kaart is verloopen. Daar eener-
zijds de belasting over een termijn van ten
minste drie maanden vooruit moet worden be
taald en anderzijds de Minister van Financiën
niet bereid is gebleken de wegenbelasting bij
inlevering van een nog niet verloopen kaart
terug te betalen, is deze vraag alleszins begrij
pelijk.
De Kon. Ned. Toeristenbond A.N.W.B. en de
Kon. Ned. Automobielclub hebben zich daarom
thans met een adres tot den Minister van
Financiën gewend, waarin de verkeersbonden
betoogen, dat huns inziens van den belasting
betaler niet verlangd kan worden, dat hij zijn
belasting wederom voor drie maanden vooruit
zal betalen met de groote kans, dat deze be
taling vrijwel nutteloos zal blijken, indien bin
nenkort het gebruik van het motorrijtuig be
perkt of geheel onmogelijk gemaakt zal worden
tengevolge van wettelijke bepalingen of van een
beroep op de automobilisten en motorrijders in
het algemeen belang.
A.N.W.B. en K.N.A.C. hebben den Minister
daarom met aandrang verzocht uit billijk
heidsoverwegingen te willen bevorderen, dat de
bestaande wettelijke bepalingen gewijzigd wor
den in dien zin, dat zonder berekening van
bijzondere toeslagen betaling der motorrijtuigen
belasting voortaan per maand zal kunnen ge
schieden.
MAKASSAR, 28 September. (Aneta). Van
middag half een is brand uitgebroken in
kampong Ladjanggiroe. Door den feilen
wind werd het vuur zeer snel verspreid. On
geveer honderd huizen zijn afgebrand, ten
gevolge waarvan circa 1000 personen dak
loos zijn.
Aan gevolgen overleden
Het tienjarig dochtertje van den heer Th.
van den Berg, dat op den Oosterhoutschen weg
j>hder Teteringen door een auto werd overreden,
in het St. Ignatiusziekenhuis te Breda aan
4 gevolgen van haar verwondingen overleden.
Kranfcenlezen is niet zoo eenvoudig meer;
men kan de tientallen berichten geheel uit
spellen, zonder dat men ook maar één streepje
dichter bij de waarheid is gekomen. Er is een
treffen geweest op de Noordzee tusschen een
eskader van de Engelsche home-fleet en een
Duitsch vliegeskader; dat is het eenige feit
dat vast staat. Verder loopen de berichten van
beide zijden in alles uiteen. Wederzijds wordt
beweerd, dat de vijandelijke verliezen groot
zijn en het eigen wapen geen letsel heeft ge
kregen. Strategisch is deze ontmoeting van be
lang, want het is de eerste strijd, die tusschen
een moderne vloot en moderne vliegtuigen is
gevoerd. Hier streed het water tegen de lucht,
zoodat nu het eerste materiaal der practijk is
aangebracht voor de theorieën, die al of niet aan
het vlootwapen nog groote waarde toekennen
nu het luchtwapen zoo geperfeetionneerd is. Ook
in ons land is in verband met de defensie van
Indië dit vraagstuk van belang, maar zoolang
de berichtendiensten totaal tegenovergestelde
resultaten melden met alleen ,,'t is welles" en
,,'t is nietes" als argumenten, heeft dit treffen
voor de strategische theorieën nog geen waar
de.
Bij de krijgsverrichtingen te land staan even
eens eenige feiten vermeld, die niet van belang
ontbloot zijn. De stad Saarbrücken is geheel ge-
evacueerd. Deze stad van een 140.000 inwoners
is als centrum van het Saargebied een uiterst
belangrijk industrieel centrum. Zooals men zich
zal herinneren stond deze kleine landstreek, die
in oppervlakte nog geen half procent van het
oude Duitschland uitmaakt, tot 1935 onder Fran-
sche bezetting. Door 't plebisciet in 1935, waarbij
een overweldigende meerderheid van meer dan
90 zich voor de aansluiting bij Duitschland
uitsprak, is het land na vijftienjarige schei
ding weer bij het vaderland teruggekeerd. Het
was het eerste van Hitler's territoriale succes
sen. Vooral uit 'n oogpunt van economisch-mili-
taire strategie is deze voor 'Duitschland zoo
gevaarlijk gelegen grensstreek van belang. Haar
rijkdom aan steenkool en ijzererts is van ouds
her bekend, zoodat alleen het stilleggen van
de productie, ten gevolge van den strijd, al
een succes is voor de geallieerden. Het volgens
Fransche berichten sterk bedreigde Zweibrüc-
ken ligt midden in de Siegfriedlinie aan de
overzijde van de Saar, zoodat de nuchtere en
laconieke Fransche officieele legermelding
„dat de dag gekenmerkt werd door activiteit
van verkenningsdetachementen" blijkbaar niet
lijdt aan een teveel aan grootspraak.
Warschau zal tenslotte na een wapenstilstand
van vier en twintig uur de Duitsche troepen
binnenlaten. Niet het moreel der verdediging of
gebrek aan strijdlust heeft de stad doen capitu-
ieeren, maar de ellende en de nood der burger
bevolking heeft voor den bevelhebber der be
zetting den doorslag gegeven om de onvoor
waardelijke overgave te accepteeren. De mili
taire situatie was tegen de overmacht toch
hopeloos waarom het lijden der bevolking dooi
de bombardementen nog te verlengen? Een de
zer dagen is gemeld, dat het aan het front rusti
ger te leven Was dan in de stad, waar zieken
huizen en waterleidingen, kerken, kloosters en
burgerwoningen onbarmhartig en meedoogenloos
door artillerie- en vliegtuigbombardementen, die
meer dan een etmaal aanhielden, werden kapot-
gebeukt. Wat zal er overgebleven zijn van deze
trotsche historische stad, met meer dan 1 1/4
millioen inwoners? Hoeveel van hen zullen de
verschrikkingen overleefd hebben? Bij den
Spaanschen burgeroorlog is door de vader
landsliefde der strijdende machten de ver
nieling van Madrid en andere steden beperkt
gebleven, maar waartoe zal deze strijd tusschen
erfvijanden geleid hebben?
De strijd op het diplomatieke front wordt
met alle cynisme, waarover de Russische beer
beschikt, voortgezet. Het diplomatiek bombar
dement op Estland is met alle hevigheid voortge
gaan en zelfs door neutraliteitsschendingen kracht
bijgezet. De Estlandsche generalissimus Laidoner
moge beloven dat het leger zich schrap zal zetten
tegen iedere agressie, maar tegen een dergelijken
diplomatieken druk, geruggesteund door een Rus
sisch millioenenleger, zal het zwaar vechten
zijn. Estlands zelfstandigheid wordt door Rus
land ernstig bedreigd.
De diplomatiek-strategische positie, die het
door de bezetting van Polen in het oosten ver
kregen heeft boven Duitschland, wordt in een
snel tenfpo uitgebuit, die de Duitsche militaire
actie in Polen evenaart. De Oostzee, het ven
ster van waaruit het oude Russische tsarenrijk
het Westen bespiedde, moet weer door Rus
land overheerscht worden. Zou dit alles in volle
overeenstemming met Duitschland overeenge
komen zijn? Merkwaardig zijn de tegenoverge
stelde berichten, die over het bezoek van von
Ribbentrop met zijn diplomatieke hofhouding
aan Moskou gelanceerd worden. Van Fransche
zijde wordt gemeld, 'dat de Duitsche minister
van Buitenlandsche Zaken „ontboden" is; Ber-
lijnsche persstemmen wijzen er op dat thans
elke Engelsche invloed uit den Balkan zou zijn
verdwenen en dat Duitschland thans de zeker
heid zou hebben, den oorlog slechts op één
militair front te behoeven te voeren. Maar zou
het diplomatieke front niet blijven bestaan?
In dezen totalitairen oorlog zijn ook de be
richten van het „burger-front" van belang. Sir
John Simon heeft den Engelschen burger mede-
deeling gedaan van zijn financieel offer in den
strijd. Ongehoorde belastingverhoogingen wer
den aan de Lagerhuisleden medegedeeld.
De vertegenwoordigers van „dit volk van win
keliers" luisterden stil en stom, geheel ontdaan
over de zware beperkingen, die het Engelsche
volk zich zal moeten opleggen. Het levenspeil
van Engeland wordt zwaar omlaag gedrukt;
ook al behoort dit niveau tot een der hoogste
van Europa, toch zal een zware aanpassing
een aanhalen van den buikriem beteekenen.
De Engelsche inkomstenbelasting was reeds
hoog en nog veel meer de belangrijkste belas
tingbron dan b.v. hier te lande. Maar dat in-
plaats van een kwart meer dan een derde deel
van zelfs de lagere inkomens aan den fiscus
moet worden geofferd, zal zelfs van het Engel
sche flegma veel eischen. De progressieve stij
gingen gaan tot voor de hoogste inkomens tot
80 pet. En bovendien is voor „later", na den
oorlog, reeds de mogelijkheid van rechtstreek-
sche kapitaalheffing voorgesteld. Als Mars den
geldbuidel houdt, dan is de welvaart verdwe
nen. Zal zij zich ooit kunnen herstellen?
Sovjet-Rusland dringt vooruit in Europa
en bezet het grootste deel van Polen. De
Russen staan aan de Hongaarsche grens,
zij bereiken in het Noorden de grens van
Lithauen en beginnen vooralsnog langs den
beleefden weg der diplomatie druk uit te
oefenen op de Baltische staten. Hoe moet
de reactie van deze landen op de bolsjewis
tische dreiging zijn?
Tegenover mij, in een zonnige Amsterdam-
sche huiskamer, zit pater A. Deelen van de
P-'ers van het H. Hart, rector van een college
van Amerikaansche zusters te Helsingfors. Pa
ter Deelen arriveerde gisterenavond met het
Scandinavische lijntoestel der K.L.M. op Schip
hol, precies vierentwintig uur na de Mees, die
boven Helgoland beschoten werd. Het scheelde
weinig of pater Mees had in de Mees gezeten.
Hij besloot toevallig zijn vertrek vierentwintig
uur uit te stellen, en miste daardoor een on
aangenaam avontuur.
Pater Deelen is op advies van hoogerhand
uit Finland vertrokken. Hij kreeg met nog
andere Nederlanders, waaronder verschei
dene priesters, die in Finland verblijven, de
aanzegging, dat het raadzaam was, zoo men
in geval van moeilijkheden Finland wilde
verlaten, dit thans te doen, nu er nog ver
bindingen met 't buitenland bestaan. Over
eenigen tijd zijn er misschien geen verbin
dingen meer. Het kan nog weken duren,
misschien ook maanden, het kan ook een
kwestie van heel korten duur zijn. Men
weet het niet in deze onzekere tijden. Men
kan alleen in Finland rekening houden met
onaangename eventualiteiten en zorgen, dat
men op alles voorbereid is. Alle Nederlan-
ders, die in Finland gevestigd zijn, hebben
reeds de waarschuwing ontvangen, dat zij
binnenkort wellicht de aanzegging zullen
krijgen het land te verlaten. De Engelschen
hebben deze aanzegging reeds ontvangen en
maken zich gereed te evacueeren. Neder
landers, die zonder al te groote bezwaren
weg konden, zijn »eeds vertrokken, als pater
Deelen, anderen zullen waarschijnlijk vol
gen.
Waar is Finland bevreesd voor? Het is niet,
zoo verklaart pater Deelen, dat Finland opkor
ten termijn bevestigd is voor bepaalde gebeurte
nissen. Overheidspersonen laten nog met een
zekere overtuigingskracht in hun stem gerust
stellende verklaringen hooren. Maar de toestand
is zeer onzeker. Finland is geen rijk land en
de verbindingen met West-Europa zijn lang en
uiterst kwetsbaar. Finland wil niet het risico
loopen om als het in moeilijkheden mocht ge
raken met veel buitenlanders opgescheept te
zitten. Het zal dan genoeg aan zijn eigen zor
gen ten aanzien van beveiliging en voedselvoor
ziening hebben. Daarom is Finland op het
oogenblik de buitenlanders liever kwijt dan rijk.
Er is stellig geen reden tot directe ongerust
heid, zeker niet tot grootere ongerustheid dan
men op het oogenblik overal in de wereld moet
gevoelen.
Maar, aldus pater Deelen, Finland grenst
aan Rusland en het ziet de stappen, die het
land van Stalin tegen de kleine Baltische sta
ten onderneemt. Dat geeft te denken. Vergeet
u ook niet, dat de beheersching van de Oost
zee voor Rusland begeerenswaardig moet zijn,
vooral nu Rusland als gevolg van zijn bond
genootschap met Duitschland er met succes op
uit is zich in het westen positief toe te eige
nen, die het vooral tegenover Duitschland ster
ker maken. En denkt u eens aan het oude
ideaal van Peter den Grooten, die een open
haven wenschte aan den Atlantischen Oceaan.
Peter de Groote geniet de bewondering van
het huidige Rusland, zijn idealen zijn niet dood.
Nu is de afstand tusschen Rusland en de At
lantische kust van Europa nog ver, maar de
weg daarheen voert ook over Finland.
Hoe is de stemming in het land? Och,
zegt pater Deelen, gelaten, kalm afwach
tend. Maar het publiek zegt met groote
stelligheid: „De Russen komen".
Wat daarvan aan is, moet men afwachten.
Het bewijst in ieder geval, dat men in Finland
de rampzalige mogelijkheden, die de toekomst
nog verbergt, wel aanvoelt. De regeering doet
kalmeerend, zooals ik zei. De pers is uiterst
voorzichtig. Men voelt zich tusschen twee vuren
en wil Stalin noch Hitier voor het hoofd stoo-
ten. Vandaar, dat de Finsche kranten slechts
spaarzame, zeer neutrale berichten geven. De
mobilisatie, althans een gedeeltelijke mobilisa
tie is in Finland met een opmerkelijke kalmte
voltrokken. Zij heeft niet veel opzien gebaard,
maar men is van lieverlede steeds meer mili
tairen gaan zien. Kort geleden was ik in een
grensplaats aan den weg tusschen Helsingfors
en Leningrad. Het wemelde er van militairen.
Verder is alles kalm. Men wacht af en men
weet, dat er niet veel anders op zit. Het is een
vreeselijke tijd.
Pater Deelen denkt daarbij ongetwijfeld aan
zijn werk, dat hij in den steek heeft moeten
laten. Hij was rector van Amerikaansche zus
ters in Helsingfors, die daarheen gekomen wa
len om er een Engelsch college te stichten.
Daarvóór was pater Deelen pastoor in Viborg.
Hij studeerde eerst aan het Oostersche insti
tuut in Rome om zich voor het bereiden op
missioneeringswerk in Rusland. Zijn werk is
voorloopig afgebroken. Thans is pater Deelen
via zijn familie in Amsterdam en via Itaiië
op weg naar Noord-Amerika. In Italië hoopt
i hij zich aan boord van de Rex te voegen bij de
I Amerikaansche zusters, die naar haar vader
land terugkeeren. In de Vereenigde Staten zal
pater Deelen trachten geldelijken en moreelen
steun te verkrijgen ten bate van 't apostolische
vicariaat in Finland, dat onder leiding van
onzen landgenoot Z. H. Exc. Mgr. Kobbe, moei
lijke tijden tegemoet zal gaan. Zal het waar
heid worden, wat men elkaar in Finland ver
telt? Zullen de Russen komen? God moge het
verhoeden.
Onze Londensche correspondent seint
Donderdagmiddag
Het merkwaardige feit deed zich gisteren
in het Lagerhuis voor, dat de groote belas
ting, welke door den Kanselier der Schat
kist werd aangekondigd, begroet werd met
gelach. Het Huis reageerde op de begroo
ting redelijk, als ook sir John Simon, die
een humoristische voordracht hield. Het
Lagerhuis was er natuurlijk reeds op voor
bereid, maar zoo groot is de vastberaden
heid om den strijd tegen het Hitlerisme
met kracht voort te zetten, dat ook de
zware financieele offers zonder eenige be
denking aanvaard worden.
Dat wil niet zeggen, dat het Huis eenig blijk
van bewondering, zelfs van geestdrift voor de
manier, waarop de kanselier den oorlog poogt
te financieren gaf. Deze manier heeft zeker
niets oorspronkelijks en zij is veeleer eer. hulde
aan de financieele kracht van het volk. dan aan
de verbeeldingskracht van den kanselier, of
schoon geen kritiek uitgebracht wordt. De ma
nier, waarop sir John Simon de financiering in
practijk brengt, vindt nog algemeene instem
ming zoowel in financieele als in politieke
kringen. Volgens velen werd gedurende den vo-
rigen oorlog een te groot deel der uitgaven be
streden door middel van leeningen en een te
klein deel door belastingen. Men verwachtte
niets anders, dan dat de kanselier thans de
te leenen bedragen, die in ieder geval aanzien
lijk moesten zijn, beperken zou en een zoo
groot mogelijk deel van de kosten van den
oorlog uit he< nationale inkomen zou willen
verkrijgen.
Over de vraag of het verstandig was de be
lastingen onmiddellijk tot een tot nu toe onge
kend peil op te voeren in plaats van geleidelijk
te werken, loopen de meeningen uiteen, maar
verreweg de meesten schijnen in te stemmen
met den door den Kanselier gekozen weg. Volgens
hen verdient het de voorkeur dat de belasting
betalers onmiddellijk weten waaraan zij toe
zijn, terwijl het bovendien gewenscht is dat in
dezen oorlog het hoogtepunt van de krachts
inspanning op financieel gebied veel eerder be
reikt wordt dan in den vorigen oorlog.
Niemand kan voorzien hoelang de oorlog du
ren kan, maar de regeering heeft te verstaan
gegeven, dat zij haar politiek gebaseerd heeft
op een strijd van minstens drie jaar, en dit
geldt dus ook voor haar financieele politiek.
Het zou onverstandig geweest zijn, in den aan
vang van den oorlog al te zeer te bouwen op de
leeningen welke onder omstandigheden die
men nog niet voorzien kan in het later verloop
van den strijd noodzakelijk kunnen zijn. Het
staat zelfs niet vast dat met de loopende be-'
lastingen het cijfer van 2000.000.000 pond een li
miet van Engelands oorlogsschuld zijn zai.
Daarentegen lijdt het niet den minsten twij
fel dat het totaal in het volgende jaar aanmer
kelijk grooter zal zijn. De mogelijkheid bestaat
dat neg grootere offers gevergd zullen worden.
Het feit dat het de groote oorlogsuitgaven door
belastingen dekt kan niet nalaten het Britsche
crediet in het buitenland te versterken, terwijl
deze begrooting tevens een onmiskenbaar bewijs
is van de vastberadenheid der regeering den
oorlog met alle middelen tot het einde voort te
zetten.
De New Yorksche correspondent van Oe
„Daily Telegraph" seint, dat men in Ameri
kaansche financieele kringen de oorlogsbe
grooting als een poging beschouwt om in
flatie te vermijden, terwijl in het algemeen
het publiek in de Vereenigde Staten er een
bewijs in ziet, dat Engeland zijn geweldige
financieele hulpbronnen ten volle mobili
seert, waardoor men in Amerika algemeen
verwacht dat Duitschlands nederlaag teweeg
gebracht zal worden.
A. B., kweeker te Puiflijk, gemeente Druten,
leider van de actie-Bouwman, heeft een week
blad verspreid, waarin een artikel voorkwam,
dat beleedigend zou zijn voor de leden van den
R.K. Boerenbond in het aartsbisdom. De politie
rechter te Arnhem heeft hem daarvoor veroor
deeld tot een week gevangenisstraf voorwaarde
lijk en tot f 50 subsidiair 25 dagen hechtenis
onvoorwaardelijk. Zoowel de verdachte als de
officier van Justitie waren daartegen in hooger
beroep gekomen.
Het gerechtshof te Arnhem heeft nu de op
gelegde straffen veranderd in een onvoorwaar
delijke gevangenisstraf van 14 dagen.
WtLAIMSFO
&OS.P
w»n<Mk©
De ligging van de Randstaten aan de Oostzee ten opzichte van Sovjet-Rusland
