Generaal Gamelin, Frankrijks
generalissimus
Ouverture van het vredesspel
Moskou maakt
vazallen
DOET UW PLICHT!
De heerschappij
ter zee
HET UITVAREN VAN DE
VISSCHERSVLOOT
LUCHTBESCHERMING IN
RIJN- EN ROERGEBIED
DINSDAG 3 OCTOBER 1939
Opperbevelhebber van de
geallieerde legers aan
het Westelijk front
Beatrijs Marijke
AEG
Buitenlandsch overzicht
Financieele medewerking van
de Regeering
De Duitsche luchtwacht is paraat
Generaal Gamelin
BEGRAFENIS SLACHTOFFER
JAN VAN GELDER
40-JA RIG PROF ESSIEF EEST
PROF. DR. TITUS BRANDSMA
KLEINE VERWARMINGS
TOESTELLEN
JUBILARISSEN BIJ DE
SPOORWEGEN
CHRISTIAAN HUYGENS
VERTROKKEN
PRINSES JULIANA
Gen. Joffre besloot, na een korte, maar hef
tige woordenwisseling, ten gunste van het plan-
Gamelin; die de beroemde dagorder No. 2 op
stelde, waarvan de overwinning aan de Marne
het gevolg was.
Wederom heeft de oorlog van ons
land een zwaar offer geëischt.
Een tweede mijnenveger is bij
het verrichten van zijn gevaarlijk werk
in het belang van volk en land veronge
lukt. En al zijn de gevolgen niet zoo ca-
tastrophaal geweest als bij den onder
gang van de „Willem van Ewijck" ter
zelfder plaatse, toch vallen ook dezen
keer kostbare levens van plichtsgetrouwe
mannen te betreuren en zijn er Neder-
landsche families en gezinnen in rouw
gedompeld. Geen rechtgeaard Nederlan
der en zeker geen vaderland- en naas-
tenlievend Nederlander zal zoo harteloos
zijn den diepen indruk van deze trage
dies van zich af te willen schuiven met
een cynische uitspraak over de „risico
van het bedrijf", want het hachelijk
werk, dat de verongelukte marineman
nen deden, werd hun opgelegd door de
wereldomstandigheden, waaraan Neder
land en zij zelve volmaakt onschuldig
zijn, en door de onafwijsbare eischen
van de veiligheid des lands. Het woord
van Lord Nelson, gesproken voor den
slag van Trafalgar, waarin hij zelf het
leven liet: „Engeland verwacht, dat een
ieder zijn plicht zal doen", is onder de
huidige omstandigheden in het bijzon
der van toepassing op onze weermacht
te land, ter zee en in de lucht. Ook Ne
derland verwacht, dat een ieder zijn
plicht zal doen, en de mannen der weer
macht beschamen die verwachting niet.
Tot nu toe loopt daarbij de Koninklijke
Marine het grootste risico en heeft zij
de zwaarste offers moeten brengen.
Niet echter voor de weermacht alleen,
maar ook voor de burgerbevolking, wier
hoogste belangen door de weermacht
worden gediend en beveiligd, geldt de
verwachting, dat een ieder zijn plicht zal
doen, en deze verwachting wordt in het
bijzonder gekoesterd door hen, die in de
ure des gevaars lijf en leven veil hebben
voor het Nederlandsche volk en zijn
meest waardevolle goederen.
Er is onlangs te Parijs een aardig, preten
tieloos boekje verschenen, geschreven dooi
den bekenden journalist, Piertinax. Hierin
[geeft hij e;enige bijzonderheden over Gene
raal Gameiin en zijn respectabelen staat
van dienst.
Wij ontleenen aam het boekje de volgende
interessante passages:
De oorlog aan het Westelijk Pront, tot nog
toe voornamelijk tusschen Rijn en Moezel ge
voerd, zal waarschijnlijk spoedig in een sta
dium komen, waarin veel heviger gevochten
zal worden dan thans. Als vanzelf zal dan de
naam Gamelin op millioenen lippen komen,
niet alleen in Frankrijk en Engeland, maar
ook daarbuiten. Want Generaal Gamelin ver
vult in zijn land de dubbele functie van Hoofd
der Nationale Defensie en Commandant-en-
Chef, terwijl hij, zooals „Pertinax" mededeelt,
al in den eersten Oppersten Oorlogsraad werd
aangesteld tot opperbevelhebber der Geallieer
de legers-te-vfelde.
Generaal Gamelin heeft een paar jaren van
hard werken achter den rug. Héél den afge-
loopen zomer was hij gedwongen in Parijs te
blijven. Soms kon men hem op een mooien
namiddag héél alleen zien terugwandelen naar
zijn hoofdkwartier aan den Boulevard des In
valides, hier en daar even staan blijvend voor
een étalage als een doodgewonen rentenier, die
niets beters heeft te doen. Dat was dan zijn
uur van „recreatie". Want Frankrijks militaire
machine is al sedert méér dan een jaar op alle
gebeurlijkheden ingesteld, grondig nagezien tot
in haar kleinste onderdeelen. Elke mogelijk
heid heeft men willen voorzien, alles heeft
men bestudeerd, alle bevelen zijn gegeven.
Waarom ook overhaast werken bij zoo'n gi
gantische taak? Koel blijven is de boodschap,
vooral in oorlogstijd!
Elke Franschman herinnert zich, hoe in 1870
maarschalk Lebeuf, minister van oorlog onder
Napoleon III, in de Kamer de verzekering gaf,
dat er aan de legeruitrusting niets ontbrak,
zelfs geen knoop aan de uniform der poilus.
Zooiets zou Gamelin nooit zeggen. Hij kent
maar al te goed, zoowel de zwakke, als de
sterke kwaliteiten van het geweldig wapen, dat
hem ter verdediging van Frankrijk werd toe
vertrouwd. Maar de grootst mogelijke voordee-
len zullen worden gehaald uit het beschikbare
menschenmateriaal, in al zijn verscheidenheid
en uit het sedert jaren bijeengebrachte oor
logsmateriaal. Op dat punt heeft de lange voor-
bereidings-periode Gamelin's plannen zeer in
de hand gewerkt.
Een onverstoorbare koelbloedigheid is wel de
meest markante karaktertrek van deze sterke
soldaten-persoonlijkheid. De geschiedenis leert,
dat in tijden van gevaar ook groote militaire
aanvoerders als het ware een geestelijke ge
daanteverandering ondergaan. Mannen, die in
vredestijd den indruk van stalen wilskracht
gaven, bleken al in het begin van een oorlog
hun zenuwen niet meer meester te zijn. Ande
ren, die men voor weinig krijgshaftig en wei
felachtig van aard hield, veranderden onder
de stimulans van geweldige gebeurtenissen als
in graniet. Nu heeft Gamelin zich nooit zwak
van wil en besluiteloos getoond, hoewel hij een
enkele maal wel eens van opportunisme be
schuldigd werd. Maar na de twaalf maanden,
waarin Frankrijk onder de schaduw eener
voortdurende bedreiging van oorlog leefde, zal
het wel niemand, die Gamelin in .dien tijd
heeft kunnen gadeslaan, in het hoofd komen,
een dergelijke bewering te herhalen.
Het is waar, dat in Maart 1936, toen Hitler's
Reichswehr het Rijnland bezette, onder schen
ding van het Verdrag van Locarno, Frankrijks
opperbevelhebber zich tegen elke militaire ac
tie verklaarde. Tenminste, hij was niet bereid
iets dergelijks te overwegen, alvorens een alge-
meene mobilisatie was afgekondigd. In den
ministerraad van het kabinet, dat toen in
functie was, bracht hij een niet geringe con
sternatie teweeg door categorisch te verklaren,
dat de mobilisatie van drie soorten lichtingen,
waaromtrent op het Elysée beraadslaagd werd,
Sedert de visschersvloot tengevolge van het
uitbreken van den oorlog grootendeels is stil
gelegd, is in de kringen van het visscherijbedrijf
onder ocgen gezien, welke voorzieningen zouden
moeten worden getroffen, wanneer de virscnerij
onder de huidige omstandigheden wordt hervat.
Reeds aanstonds kon daarbij over twee onder
deelen uitsluitsel worden verkregen, t. w. de uit-
keeringen bij oorlogszeeongevallen- en de
casco-molestverzekering.
Waarom zoudtGenog hoofd
pijn hebben, als Ge in een
kwartier er van af kunt zijn!
Neem 'n AKKERTJE het nieu
we merkwaardige middel,
dat alle pijnen vlug verdrijft
en Uw lichaam niet schaadt.
"AKKERTJES" zijn de geluk
kige vinding van Apotheker
Dumont in den gemakkelijk
in te nemen ronden cachet-
vorm, veel nagemaakt en
toch nog nooit geëvenaardf
Laat U niets anders aanpra
ten en let op 't AKKER-merk.
Men schrijft ons van de grens:
Engelsche vliegtuigen houden nog voortdurend
hun propagandatochten over het Rijn- en
Roergebied en strooien hun vliegende blaad
jes bij millioenen over dit gebied uit.' De Duit
sche overheid, belast met de bescherming van
het Rijn- en Roergebied, waar belangrijke in
dustrieën en gewichtige verkeersknooppunten
gelegen zijn, heeft de uiterste maatregelen ge
troffen om het land tegen eventueele bomaan
slagen uit de lucht te beschermen. Generaal
Stendemann is speciaal belast met de bescher
ming van dit belangrijke industrie- en verkeers
gebied en heeft in verband met de herhaalde
propagandavluchten van de Engelsche avia-
teurs een interview toegestaan aan de Rijnland-
sche pers, waarbij hij belangrijke mededeelingen
heeft gedaan omtrent de uitgebreidheid en
doelmatigheid en accuratesse van den luchtb»
schermingsdienst van zijn gebjed.
De generaal verklaarde, dat, overeenkomstig
de belangrijke beteekenis van het industriege
bied tusschen Rijn en Roer, de bescherming van
deze streek tegen eventueele luchtaanvallen ook
op bijzondere wijze is uitgebreid. Alle belangrijke
industriecentra, bruggen, spoorwegen e.a. werden
op bijzondere wijze beschermd. Buiten de ge
wone maatregelen werd het geheel nog omge
ven met een sterken luchtbeschermingsgordel.
Het geheele gebied is bezet met zware en lichte
batterijen luchtdoelgeschut, met schijnvderpers-
batterijen en met beschermingsballons, terwijl
overal jachtvliegers zijn gestationneerd, zoodat
tet bijna niet mogelijk is, dat een tegenstander,
me zich hier maar even ophoudt, niet door bat
terijen beschoten wordt.
Op de vraag, hoe het onder deze omstandig
heden mogelijk was dat vijandelijke vliegtuigen
toch pamfletten konden uitstrooien, antwoordde
generaal Stendemann, dat van beslissenden in
vloed op de verdediging is de toestand van het
weder en vooral de bedekte lucht. Bij slecht
weder en lage wolken zijn de naderende vlieg
tuigen moeilijk met het blOote oog te onder
scheiden. Evenzoo kan de aanvaller zijn doel,
waarvoor hij uitgevlogen is, niet kennen. Zoo
zijn de vele propagandabiljetten over de ver
schillende gebieden als doelloos uitgeworpen en
kwamen deze meestal neer in dunbevolkte stre
ken, terwijl de grootsteden zelf, waarvoor deze
pamfletten op de eerste plaats bestemd waren,
meestal verschoond bleven- De organisatie van
den opsporingsdienst van vliegtuigen is over een
aantal gelederen verspreid. Over het geheele ge
bied zijn controleposten verdeeld, van waar on
middellijk het hoofdkwartier wordt ingelicht.
Deze posten beschikken over luisterapparaten,
meetapparaten en telefoon, waardoor zij als het
ware elk naderend vliegtuig kunnen waarnemen
en daarvan onmiddellijk berichten doorsturen.
Vooral worden deze waarnemingen op de snelste
wijze bekend gemaakt aan de luchtdoelartillerie,
welke dag en nacht elke minuut tot schieten
klaar staat. Om de observatieposten niet al te
zwaar te belasten, verzocht generaal Stende
mann aan de bevolking sterk geruisch van mo
toren, vooral bij nacht, zooveel mogelijk te voor
komen. Tevens achtte hij het gewenscht, dat
sirenes zoo kort mogelijk worden gebruikt. Ver
moedelijk zullen ook de klokken nóg in der
waarschuwingsdienst worden betrokken.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
heeft de minister van Economische Zaken
aan de organisatie in het visschersbedrijf
een brief gezonden, waarin op deze punten
financieele medewerking in het vooruitzicht
wordt gesteld. Deze medewerking zal alleen
gelden voor het geval de bijzondere bedrijfs
lasten zullen blijken de draagkracht van het
bedrijf te boven te gaan en voorts alleen
voor de eerste zes weken en voor een nader
te bepalen gedeelte van de vloot.
tegen pijnen, nare dagen, koorts, kou.
Doos13 stuks -12 stuivers2 stuks - 2 stuivers.
De faciliteiten zullen hierin bestaan, dat bij
oorlogszeeongevallen de kosten van de onge-
vallenuitkeeringen, voor zoover deze op de hui
dige basis door het bedrijf worden gedragen,
voor de helft worden gebracht ten laste van
het Rijk. Indien van de zijde van de reeders en
van de opvarenden over een aanvullende uit-
keering een regeling wordt gteroffen, heeft de
minister zich bereid verklaard, tot een zeker
maximum en ten bedrage van de helft der aan
vullende uitkeeringen steun te verleenen.
Verder wordt een restitutie van 3/5 gedeelte
van de premie voor de staatsmolestverzekering
in het vooruitzicht gesteld.
Hierdoor zijn eenige moeilijkheden, welke de
hervatting van het bedrijf in den weg stonden
ondervangen.
niet verantwoord was en onvoldoende, om de
Fransche legers naar den Rijn te laten mar-
cheeren.
Uit een groote hoeveelheid Duitsche militaire
gegevens is het sindsdien wel komen vast te
staan, dat de Fransche generale staf de vijan
delijke macht en haar oorlogsparaatheid toen
heeft overschat. „Nu weten wij, dat de Duit-
schers zich uit het Rijnland zouden hebben
teruggetrrokken bij de minste demonstratie
van Frankrijks gewapende macht", zegt Perti
nax. De waarheid kan nu ook gezegd worden;
in 1936 twijfelde het Fransche opperbevel er
aan, of het toen beschikbare Fransche leger,
onder de nog vigeerende wet van één-jarigen
dienstplicht, sterk genoeg zou zijn en in be-
beslissende momenten niet een bron van des
organisatie zou blijken te zijn.
Ziedaar de geschiedenis van een soort van
minderwaardigheids-complex, welke toen hier
en daar gepropageerd werd, retrospectief ge
zien. Van het oogenblik af dat, in het voorjaar
van 1936, de Fransche twee-jarige diensttijd
werd gedecreteerd en de nieuwe legers boven
dien geheel nieuw werden uitgerust en bewa
pend, heeft Generaal Gamelin altijd durven in
staan voor een overwinning, wanneer het ka
binet zijn advies vroeg.
„De vrede zal door de democratische mo
gendheden worden gedicteerd", antwoordde hij
aan minister-president Daladier in de angstige
dagen van September 1938. In den Franschen
Oppersten Oorlogsraad, die was samengesteld
uit de toekomstige legerbevelhebbers en hooge
stafofficieren, deelden 8 van de 11 generaals
de meening van den ('opperbevelhebber, ter
wijl één der dissidenten formeel van hetzelfde
gevoelen waws als de acht generaals indien hem
werd toegestaan eenige objecties nader, in een
particulier onderhoud met den Generalissimus,
uiteen te zetten.
Generaal Gamelin heeft in den wereldoorlog
de groote leerschool der praktijk doorloopen.
In 1914 was hij lid van den staf der operaties-
te-velde (3de bureau), die onder Gen. Joffre
werkte. Op den avond van 25 Augustus had er
een belangrijke discussie van dat bureau
plaats om onmiddellijk de juiste actie te bepa
len ten einde de voorwaartsche beweging van
het Duitsche leger in de richting van de Oise-
vallei en Parijs, welke beweging dreigde de
Fransche stellingen aan hun rechterhand te
flankeeren, tot staan te brengen.
Gen. Berthelot, plaatsvervangend chef van
den Generalen staf, verklaarde zich toen ten
gunste van een tegenaanval, in Noord-Weste
lijke richting, ten einde den vijand midden in
het front (van zijn rechtervleugel), dat tegen
over de Britsche divisies was gelegerd, te tref
fen. Gen. Gamelin daarentegen meende dat de
slag van buitenaf moest aankomen en de in
vallende Duitsche legers door een omtrekken
de beweging in den rug dienden aangevallen te
worden door een leger dat uit de richting-Parijs
in N. O. richting zou moeten oprukken.
Men schrijft ons van de grens:
Maandagmorgen kreeg een taxichauffeur te
Oidenzaal telefonisch bericht, dat zich aan den
grensovergang De Poppe de Columbiaansche
gezant uit Warschau bevond, die met zijn
Packard naar Amsterdam gereden wenschte te
worden. De gezant vertelde, dat hij 20 dagen
in een kelder had doorgebracht, levende van
brood en sardientjes. Zijn auto was eveneens m
den kelder ondergebracht. Toen hij aan de Ne
derlandsche grens kwam had hij 2000 K.M. ge
reden en was oververmoeid.
Nu de reizigers van de „Statendam" allen bin
nen zijn, arriveeren thans ook die voor de
„Nieuw-Amsterdam" De menschen weten niet
dat dit vlaggeschip der HollandAmerika-Lijn
opgelegd is, en hooren dit pas aan de grens. Ze
zullen met de „Rotterdam" naar Amerika moe
ten oversteken. De vaart van Nederland op
Amerika is echter zoodanig in de war, dat den
menschen zelfs geen vermoedelijke vertrekdatum
kan genoemd worden. De Duitsche, niet-arische
vluchtelingen worden dan ook weder naai
Duitschland teruggewezen, om daar nadere be
richten af te wachten.
Eveneens kwam over de grens een Lithausch
gezelschap, dat eveneens naar Amerika wil.
Of aan het vertrek van deze groep uit Li-
thauen beteekenis moet worden gehecht, even
als aan de eerste groepen uit Tsjecho-Slowakije.
zal de tijd weldra uitwijzen.
Eveneens kwam over de grens een 18-tal Noor-
sche schepelingen, die gemonsterd waren op het
te Amsterdam liggende Noorsche s.s. „Norden" er.
dat naar Amerika zal vertrekken
Voor de eerste maal werd door het Duisburger
gerecht een Nederlandsche sleepboot, die wegens
deviezensmokkelen in beslag genomen was, ver
beurd verklaard. Het betreft de sleepboot „Har
monie I", 175 P.Kthuis behoorende te Vrees
wijk, De kapitein van het schip kreeg boven
dien 5700 Mark boete.
Woensdag zal te Middelburg de begrafenis
plaats hebben van een der slachtoffers van de
„Jan van Gelder", n.l. van den korporaal-kon
stabel C. Goortjans. De begrafenis geschiedt
om 2i.30 uur, met militaire eer. Het vertrek uit
Souburg is vastgesteld op 1 uur.
Welnu, wat is uw plicht, Durgers
van Nederland, ten aanzien van
hen, die vielen voor uw belang?
Gij vervult uw plicht niet, wanneer gij u
bepaalt tot een daadloos gevoel van
waardeering en deernis met de geval-
lenèn en de door hen achtergelaten be
trekkingen. Gij vervult uw plicht niet
door hartgrondig, maar zonder meer, in
te stemmen met de hulde, die aan de
nagedachtenis van de verongelukten
wordt gebracht. Gij vervult uw plicht
eerst ten volle, wanneer gij naast uw
waardeering, hulde en deernis ook een
offer naar vermogen brengt ter leniging
van den materieelen nood en tot wegne
men van de onzekerheid, waarin de nabe
staanden van het zoo tragisch om het
leven gekomen marinepersoneel helaas
verkeert. Van rijkswege kan slechts een
zeer geringe tegemoetkoming in het
vooruitzicht worden gesteld, en deze zeer
geringe tegemoetkoming dient noodza
kelijk aangevuld te worden door ruime
particuliere bijdragen. Het Marine Ram
penfonds (postrekening 113397), dat on
der de hooge bescherming van H. M. de
Koningin staat, en te Den Helder ge
vestigd is in de Koningstraat 78-80, be
schikt slechts over een kapitaal van
21.000, waaraan een bedrag van onge
veer 10.000, spontaan bijeengebracht
na de eerste marineramp, werd toege
voegd. Dat deze middelen niet voldoende
zijn om al den getroffen gezinnen en dien
gezinnen, die mogelijk nog getroffen
zullen worden, naar behoeven, hulp te
verleenen, behoeft geen betoog. Daarom
hopen en vertrouwen wij, dat even spon
taan en mogelijk in nog ruimere mate
dan na het vergaan van de „Willem van
Ewijck" giften zullen toevloeien aan het
fonds. Hier valt voor. de burgerbevolking
een eereschuld en een nationale plicht
te vervullen. Onze marinemannen heb
ben er recht op te weten, dat hun dier
baren niet onverzorgd zullen achterblij
ven, wanneer ook eenmaal van hen het
hoogste en zwaarste offer zou worden
gevraagd. Gesterkt door deze wetenschap
zullen zij moediger en offervaardiger
dan ooit pal staan voor land en volk.
Doet dus uw plicht, gelijk zij hebben ge
daan, die hun leven gaven en u het dier
baarste toevertrouwden, dat zij bezagen:
hun vrouwen en kinderen.
Ook de beide andere slachtoffers van het
ongeluk met de „Jan van Gelder", de korp.-
machinist J. A. Kruisland en de matroos le kl.
J. Bimmel, zullen met militaire eer worden ter
aarde besteld. De teraardebestelling van den
korp.-machinist J. A. Kruisland geschiedt op
Donderdag 5 October op de algemeene begraaf
plaats te Huisduinen. De stoet zal te 13 uur
van het marinehospitaal vertrekken.
De matroos le kl. J. Bimmel zal eveneens
Donderdag worden begraven. De begrafenis ge
schiedt te 14 uur op de algemeene begraaf
plaats te Vlissingen.
LATAVIA, 3 Oct. (Aneta) Precies on.
uur meerde vanmorgen de „Oranje" aan de kad.
te Tandjong Priok, onder overgroote belang
stelling van de zijde van het publiek, dat reeds
vroeg in den morgen in ongekend lange rü per
auto naar de haven trok. terwijl talrijke ande
ren nog per boottrein aan het station var.
Tandjong Priok aankwamen. Onder degenen die
passagiers afhaalden bevonden zich vele voor
aanstaande figuren uit de Bataviasche samen
leving, wier echtgenooten met de „Oranje"
Europa verlieten in verband met de intematir
nale omstandigheden.
Naar wij vernemen heeft tusschen de beide
geïllustreerde R.K. Damestijdschriften Beatrijs
en Marijke een fusie plaats gehad. De beide
bladen zullen gecombineerd blijven voortbestaan
onder den naam Beatrijs, waarvan de uitgave
berust bij de N.V. Drukkerij De Spaarnestad.
Heden vierde Prof. Dr. Titus Brandsma
O.Carm. in alle stilte zijn veertig-jarig profes-
siefeest. De jubilaris had zich 's ochtends door
uitstedigheid aan elk eerbetoon onttrokken.
In de kerk van de paters Carmelieten te
Boxmeer droeg hij hedenochtend om 9 uur een
plechtige H. Mis op.
In den namiddag kwam hij weer naar Nij
megen voor de receptie in het Carmelklooster
aan het Doddendaal te Nijmegen. Mgr. Dr. J.
van Gils bood namens het huldigingscomité een
album amicorum aan, met een feestgave voor
het iflnHephp Mystiek.
Naar de minister van Economische Zaken
ons mededeelt ligt het in het voornemen,
met ingang van Donderdag 5 October as.
de Nederlandsche visscherijcentrale aan te
wijzen als monopolie-houdster voor den uit
voer van zoetwatervisch (anders dan aal
en paling) versch, gekoeld, bevroren.
Dit houdt iu. dat de uitvoer van dit product
slechts zal zijn toegestaan, indien daarvoor
eene machtiging tot uitvoer is afgegeven, het
geen geschiedt door of namens de Nederland
sche visscherijcentrale en wel slechts, nadat de
betreffende exporteur met die centrale of een
door haar aangewezen instantie een monopolie
overeenkomst voor het uit te voeren artikel
heeft afgesloten. Slechts met een exporteur, die
zich bij de Nederlandsche visscherijcentrale
heeft doen organiseeren, kunnen monopolie
overeenkomsten worden afgesloten.
Met nadruk Wordt er de aandacht op geves
tigd, dat de Nederlandsche visscherijcentrale
in voorkomende gevallen het sluiten van een
monopolie-overeenkomst kan weigeren, dan wel
een reeds gesloten monopolie-overeenkomst we
derom ongedaan kan maken.
Van de tot dusverre bestaande voorschriften
voor den uitvoer van genoemd product komt.
door dezen nieuwen maatregel geen enkel te
vervallen.
Zooveel mogelijk zal de Nederlandsche vis
scherijcentrale aan de haar bekende exporteurs
van het genoemde artikel een circulaire toe
zenden, waarin een en ander nader wordt uit
eengezet. Deze circulaires zijn tevens op aan
vraag verkrijgbaar bij de Nederlandsche vis
scherijcentrale, Juliana van Stolbergplein 34
te 's-Gravenhage.
Heden vierden de heer en mevrouio J.
C. L. van der LandeJansen te Ubber-
gen hun vijftigjarig huwelijksfeest. De
heer J. v. d. Lande, een bekend groot
industrieel, is oud-lid der Eerste Kamer
VERKRIJGBAAR BIJ ELKEN GOEDEN INSTALLATEUR
vuur der dreigementen, waarmee hij de ouver
ture van zijn vredesspel belichtte, eerst moeten
dooven.
De plannen om Polen nemen reeds een meer
concreten vorm aan. De verwachtingen, dat
Duitschland van Polen een tweede Slowakije
wil maken, worden in Rome officieel bevestigd.
Deze nieuwe staatsvorm doet opgeld. Rusland
is bezig, om zich aan de Wester grenzen geheel
te omgeven met een ring van vazallen. De
tsaristische methode,- om deze landen recht
streeks onder den Russischen knoet te brengen
wil het liever niet volgen. De nationalistische
idee wordt dus blijkbaar door de veroverings
zuchtige staten wel gerespecteerd, in zooverre
dit echter niet met een of ander doel der be-
heerschende grootmacht in strijd komt. Aan
het zelfbestemmingsrecht is dus elk onafhan
kelijkheidsidee ontnomen. Alleen het recht op
autonomie is aan de volkeren toegestaan.
kwesties zullen daar op het tapijt moeten komen.
Een nieuw, beter „Versailles", een „Weener
Congres" van de twintigste eeuw, waaraan geen
Napoleontische oorlogsperiode is voorafgegaan,
zweeft Hitier voor oogen. En deze plannen, die
men „van bevoegde zijde" als speciaal en ge
heim nieuws den verschillenden dagbladcorres
pondenten in de ooren fluistert, gaan reeds thans
vergezeld van een fanfare van dreigementen.
Als Engeland de „vredesmacht" van Duitsch
land, Rusland en Italië niet erkent, dan zal
het perfide Albion tot den vrede gedwongen
worden.
Zoo komt Duitschland dan met zijn aanbod
tot zijn ongeslagen vijand. Men moet natuurlijk
afwachten, wat Hitlers plan werkelijk inhoudt;
de fanfare zou ook alleen voor binnenlandsch
gebfuik kunnen bedoeld zijn. Want het is toch
niet in te denken, dat men zijn vijand, die
nauwelijks de wapens heeft opgenomen en zich
nog ten strijde aangordt, met dreigementen kan
overtuigen. Von Ribbentrop moet toch wel veel
effect verwachten van zijn „coupe" met Moskou.
Hoe de krijgskansen zullen verloopen, weet nie
mand, maar dat de geallieerden rekening
zouden hebben gehouden met een of andere
uitbreiding van het conflict, toen zij de kansen
van een oorlog berekenden, is toch wei als
vanzelfsprekend te beschouwen. Daarom krijgt
de geheele entourage waarmee Duitschland zijn
vredespogingen inluidt, een onwerkelijk effect.
De militaire bezetting van Polen is natuurlijk
reden genoeg, om voor het binnenland een over
winningsroes vol machtsvertoon te organiseeren
maar wil Hitier werkelijk vrede met Engeland
en Frankrijk, dan zal hij toch het Bengaalsche
BOEDAPEST, 3 Oct. (Havas.) De Hongaar-
sche Minister van Financiën heeft de jodenwetten
van toepassing verklaard op het alcoholmono
polie, waardoor talrijke Joden uit hun onder
nemingen worden verwijderd, waarvan zij geen
directeur of bedrijfsleider meer kunnen zijn.
Binnenkort zullen enkele individueele gevaller.
worden'geregeld.
De onderhavige toepassing is formeel van
kracht verklaard voor een tijdvak van vijf jaar.
Beurt om beurt moeten de Baltische staten
te Moskou „op het matje" komen. De enscè-
neering, die bij Estland nog noodig werd ge
acht, is zelfs verder over boord gegooid. Nu
gaan de eischen, die de Sovjetmacht aan de
andere staten stelt, niet zoover als die aan
Estland. Dit hangt voornamelijk van de ligging
af. De Estlandsche kust moet dienen ter be
waking van Leningrad, vandaar de zwaardere
bezettingseischen en de afstand van twee voor
het land gelegen eilanden. Maar bij de overige
Baltische staten schijnt het Rusland vooral te
doen te zijn om de economische beheersching
van deze landen. De ijsvrije haven Libau, in
Letland gelegen, is, via Kaunas, de hoofdstad
van Litauen, per spoor verbonden met de Oe
kraïne, dat onder het Rusland van den tsaar
de graanschuur van Europa was. Om deze po
sitie eventueel opnieuw te veroveren, is de be
heersching van de verbinding van deze streek
met de Oostzee van groot belang.
Welke beteekenis moet aan den hevigen duik
bootoorlog in de Noordelijke wateren gehecht
worden? In de Scandinavische landen heerscht
De as is weer gaan draaien. Door Ciano's
bezoek aan Hitler is de wereld er weer aan
herinnerd, dat de politieke banden tusschen
Rome en Berlijn steeds zijn blijven bestaan, al
mogen zij uit tactische overwegingen de laatste
weken niet zijn geaccentueerd. Italië, dat nog
als neutraal land zijn verbindingen heeft met
de geallieerden, is thans ingeschakeld in het
door Hitier ontworpen vredesoffensief. De vele
pogingen ter bemiddeling, die Mussolini reeds
heeft geëntameerd, vormen een reëele ver
klaring om deze rol ook in het Duitsche offen
sief te blijven spelen. Zou deze vlieger opgaan?
De vele vredesduifjes, die Mussolini heeft uit
gezonden, zijn tot nu toe alle zonder eenig ant
woord teruggekeerd. Is er eenige reder, voor,
dat dit thans niet zal gebeuren?
Het nieuwe plan, dat Hitier, naar men ver
moedt, morgen in den Rijksdag zal ontvouwen,
zal het voorstel tot een groote Europeesche
conferentie inhouden, om opnieuw de wereld
te verdeelen. Koloniale vraagstukken, de rege
ling van Polen en de Middellandsche Zee-
Maandagmiddag heeft de directie der Ned.
Spoorwegen op de gebruikelijke wijze degenen
ontvangen, die in de maand September voor
veertig jaren in dienst der Spoorwegen traden.
Zij zijn allen hartelijk toegesproken.
Hun werd ter herinnering aan dezen dag een
oorkonde overhandigd, terwijl ieder via zijn
chef een envelopje met inhoud heeft ontvan
gen.
Naar wfj vernemen begaf H.K.H. Prinses Ju
liana zich hedenochtend om 10 uur naar de
gewone vergadering van het dagelijksch bestuur
yan het Nationaal Fonds voor Bijzondere Noo-
den en woonde deze vergadering bij.
\Jod liefhebben It geen kwestie
van woorden, maar van daden.
