Kerstvacantie-
retours
Finland stelt al zijn hoop op de moreele
hulp van Amerika
Engelsche bladen vol lof over
Chamberlain's rede
GOUD-
PRIJSVRAAG!
f.1500 te winnen!
Kalme nacht aan
het geheele front
Het
heden
vereenigde katholieke pers
Geldig van 17December tot
9 Januari
Parijs meldt:
Berlijn meldt
FRANSCHEN VERNIELEN
RIJNBRUGGEN
ANGSTIGE ONZEKERHEID
IN FINLAND
VERONTWAARDIGING IN
DUITSCHLAND
Sieraden ter waarde van
nieuws van
VRIJDAG 13 OCTOBER 1939 - AVONDOUD
SCHOENEN
Het betere
merk
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 22044
Advertentieprijzen! Per lossen regel SO et, Inget
«ededeetlngen 50 een»; Idem op peg. één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
brengt Bastianinï geen
Vredesvoorstellen mee?
Het gevecht op de
Noordzee
ISO Duitsche vliegtuigen vielen
Engelsche oorlogsschepen aan
Mijnenlegger in
moeilijkheden
mm up s?
Lichte Engelsche aanvalwagens trekken door een dorpje ergens in Frankrijk
Radiorede van minister Erkko
Te Rotterdam, werden twee torpedoboot-
jagers te water gelaten. De „Gerard
Callenburgh" loopt van stapel; op den
voorgrond de „Tjerk Hiddes"
De eenheid der Finsche natie
Een moratorium
HïmmJer's besprekin
gen in Italië
Repatrieering der Duitsche
minderheden
Zullen de Duitschers ook
Joego-Slavië verlaten
Eind October Encycliek
van Z. H. den Paus?
Scheepvaart-ministerie
in Engeland
i
Het Finsche s.s. „Indra", dat dezer dagen nabij Terschelling op een myn hep en
naar Amsterdam werd gesleept, is hedenmorgen in het „Hendrik-dok" der A'm-
sterdamsche Droogdok Mij. opgenomen. Duidelijk ziet men op bovenstaande joto het
enorme gat, dat door de mijnontploffing aan stuurboordzijde van het schip werd
geslagen
De deur niet geheel
gesloten, meent Rome
Geen Hitlervrede"
De reactie te Rome
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Geen compromis moge
lijk met Tsjang Kai Sjek
De Leipziger Messe
gaat door
9
AvanA
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Naar wij vernemen ligt het in de
bedoeling van de directie der Ne-
derlandsche Spoorwegen met de a.s.
Kerstvacantie speciale retours be-
•chikbaar te stellen ten dienste van
^et reizigersvervoer. Deze retours
Zullen vanaf Zondag I 7 December
1939 geldig zijn t/m Dinsdag 9 Ja
nuari 1940.
Parijs, I3 October. (Havas). Het le-
Êerbericht van den ochtend van den dertien
en October luidt;
Pen kalme nacht aan het geheele front.
*n de streek van Warndt werden vijandelij
ke patrouilles afgeslagen.
Berlijn, 13 Oct. <d. n. b.) Het ópper-
kevel van de Duitsche weermacht maakt
^kend:
In het O o s t e n staan de bewegingen op
de Duitsch-Russische belangen-grens op
het punt beëindigd te worden.
In het Westen plaatselijke activiteit
♦an de verkenningstroepen en artillerie,
evcnals in de voorgaande dagen.
Be Franschen lieten gisteren de vaste
Rijnbruggen bij Wintersdorf, Breisach en
Neuenburg in de lucht Tliegen.
Rome, 13 Oct. De verschillende Britsche be
lichten over de komst van den nieuwen Ita-
Ü&anschen ambassadeur te Londen, Bastianini,
^elke gepaard zou gaan met het aanbieden van
een vredesmemorandum of van een Italiaansch
v°orstel voor het bijeenroepen van een inter
nationale conferentie, worden van gezaghebben
de Italiaansche zijde tegengesproken, aldus
dteldt United Press aan haar bladen. Er wordt
Ran herinnerd, dat pas een week geleden offi-
c'eel is verklaard, dat Italië onder de huidige
°histandigheden geen enkel initiatief zou ne-
dien. Deze omstandigheden acht men niet ge
wijzigd.
Bastianini is hedenmorgen te Parijs aangeko
men
OSLO, 13 October. (Reuter). Opvarenden
van een Noorsche vïsschersboot hebben in
een interview in de „Sunnmersposten" een
levendig relaas opgehangen van het ge
vecht, dat Maandag op de Noordzee is ge
voerd tusschen naar schatting 150 Duitsche
vliegtuigen en een aantal Engelsche oor
logsschepen.
De mannen vertelden, dat het gevecht bij de
Vikingbank plaats vond. Zij waren bezig met hun
k'erk, toen zij kanongebulder hoorden en uit het
besten een groot aantal vliegtuigen en vijf Brit
sche oorlogsschepen zagen naderen. De vliegers
^eten bommen van groot explosievermogen val
len, terwijl het luchtdoelgeschut herhaaldelijk
'Uurde. Op een gegeven oogenblik bevond de vis-
Schersboot zich midden in het terrein van den
strijd: bommen vielen overal in het rond. De
ïritsche schepen stoomden op volle kracht en
th zigzaglijn vooruit. Tenslotte verdwenen zij
haar het Westen, terwijl de vliegtuigen zich in
Oostelijke richting verwijderden. De visschers
.adden maatregelen genomen om hun kleine
sloep te strijken. Zij verwachtten voortdurend
door een bom getroffen te worden. De Noren
hadden, naar zij verklaarden, getracht aan het
strijdgevoel te ontkomen, doch zij moesten ver
scheidene malen van koers veranderen.
SJANGHAI, 13 Oct. (Havas). De Amerikaan-
sclie kruiser „Augusto", het admiraalschip van
de Aziatische vloot, is vandaag uit Sjanghai
vertrokken om hulp te verleenen aan den Ame-
rikaanschen mijnenlegger „Bittern", welke averij
zou hebben opgeloopen tijdens een taifoen aan
de kust van Formosa.
HELSINKI, 13 Oct. (Reuter). Betreffen
de de Finsch-Russische besprekingen te
Moskou neemt men hier groote stilzwij
gendheid in acht. De inhoud van het eerste
codetelegram uit de .Sovjet-hoofdstad is
nog niet bekend gemaakt.
Alle oogen zijn gericht op de Vereenigde
Staten, vanwaar men moreele hulp en steun
hoopt te krijgen. Er hcerscht een stemming
van angstige onzekerheid.
Hoewel de mededeeling van Radio Stockholm,
dat Rusland beloofd heeft alle middelen aan
te wenden om een vreedzame oplossing te ver
krijgen, de spanning iets heeft verlicht, is het
land vast besloten te vechten voor zijn moeilijk
verkregen vrijheid, indien het daartoe genoopt
wordt. De geheele bevolking heeft zich aange
gord voor de verdediging van het land. Gister
avond is een groot aantal der overgebleven
reservisten opgeroepen. Vele zaken zijn gesloten,
aangezien de eigenaren en het personeel onder
de wapenen zijn. Studenten halen ontvlambaar
materiaal weg van de zolderkamers. Vanmor
gen vroeg waren de spoorweg- en autobussta
tions propvol, daar de ontruiming van Helsinki
onvermoeid werd voortgezet. In de kerken wor
den voortdurend biddiensten gehouden. Het is
verboden gebruik te maken van de telefoon
voor onnoodige en langdurige gesprekken. Ook
particuliere telegrammen zijn verboden. Twee
regimenten dragonders zijn naar de grens ge
zonden. Zij stallen hun paarden in de koeien
stallen. Het vee uit het grensgebied wordt ge
stald in de stallen van de cavalerie dieper het
land in.
HELSINKI, 13 Oct. (Reuter). In een
radioredevoering voor de Scandinavische
landen, welke rede oorspronkelijk ook naar
Amerika zou worden uitgezonden, via een
Duitsch station, heeft de Finsche minister
van Buitenlandsche Zaken Erkko o.m. het
volgende verklaard;
Het Finsche volk, dat in zoo vele opzichten
dezelfde democratische doelstellingen en be
ginselen heeft aanvaard als de Vereenigde Sta
ten neemt met oprechte dankbaarheid kennis
van het begrip en de belangstelling die het
van den kant van Amerika krijgt. De Europee-
sche toestand heeft naties zooals Finland ge
dwongen voorzorgsmaatregelen te nemen tot
behoud van eigen veiligheid en van de integri
teit der nationale onafhankelijkheid en neu
traliteit. Deze maatregelen zijn niet gericht
m
tegen eenige andere natie en ofschoon zij
noodzakelijkerwijze een ernstigen vorm aan
nemen beteekenen zij niet, dat Finland zijn
wil tot vrede heeft laten varen.
In een korte toespraak voor de Zweedsche
radio heeft de Finsche minister-president Ca-
jander verklaard, dat de eenheid van den Fin-
schen staat niet het resultaat van den wereld
oorlog is, daar de Finsche grenzen sinds eeuwen
onveranderd zijn en geen enkel vreemd element
in de natie werd opgenomen.
De voordeelen, welke een staat zich zou ver
werven door Finland te onderwerpen, zouden
niet gelijk staan aan de nadeelen, welke zouden
voortvloeien uit een vernietiging van de Finsche
integriteit. Het geheele Finsche volk is eens
gezind; Finland, dat niemand bedreigt, heeft
slechts voor eigen veiligheid maatregelen geno
men. Het hoopt in vrede te kunnen leven. Wij
willen de goede nabuurschap niet verstoren,
doch willen op onze hoede zijn.
Een verordening is uitgevaardigd, waarbij uit
stel van betaling wordt ingevoerd voor alle per
sonen, die onder de wapenen geroepen zijn.
Het moratorium betreft ook belastingen, voor
zoover zij het bedrag van 8.000 Finsche mark niet
te boven gaan en geldt voorloopig tot Juli 1940.
In dezen tijd kan geen beslag gelegd worden op
de goederen van hen, die opgeroepen zijn.
ROME, 13 Oct. (Reuter). Het verluidt, dat
de kwestie der repatrieering van de Duitsche
minderheden uit de provincie Trente, Venetië
Giulia onderwerp is geweest van de besprekin
gen tusschen Himmler, den leider der Duitsche
Gestapo, Bochini, het hoofd van de Italiaansche
politie en de prefecten van Bolzano en Fiume.
De besprekingen zijn te Tremezzo aan het
Comomeer gehouden.
Reuter meldt uit Belgrado:
Het „Deutsche Volksblatt" schrijft, dat een
uitwisseling der Duitsche bevolking wordt over
wogen voor de Duitsche „eilanden", die zich
niet zullen kunnen handhaven. Waar zulk een
uitwisseling onmogelijk is, zal den Duitschers
verzocht worden, aldus het blad, hun grond en
bezittingen te verkoopen tegen vrije deviezen, die
hun zullen worden uitgekeerd bij aankomst in
Duitschland. Hitiers uiteindelijk doel is het
zoo zegt men, betere grenzen te vestigen, waar
door de oorzaak voor twisten wordt weggeno
men. De overwogen maatregelen zouden betrek
king hebben op 600 000 Duitschers, voor het
meerendeel rijke boeren en arbeiders, wier fa
milie sedert eeuwen in Joego-Slavië heeft ge
woond-
VATICAANSTAD, 13 Oct. (Stefani).
Bevestigd wordt, dat Z. H. de Paus bin
nenkort Zijn eerste Encycliek zal publicee-
ren. Het document zal, naar vrij zeker is,
einde van deze maand verschijnen.
Het katholieke weekblad „Universe" bespreekt
de aankondiging van een Pauselijke Encycliek,
welke op 29 October verwacht wordt.
De Encycliek, aldus het blad, kan een zeer
belangrijke uitwerking hebben op de katholie
ke meening in de neutrale landen, vooral in
verband met het optreden van het goddelooze
Rusland. Dit kan in het bijzonder het geval
zijn in Italië en Spanje.
Sir John Gilmour, lid van het Lagerhuis,
komt aan het hoofd van een nieuw ministsue
voor Scheepvaart. Hij zal de afdeeling Scheep
vaart overnemen van het ministerie van Han-
ael.
Gilmour is de vroegere minister van Binnen
land sche Zaken cn de vroegere staatssecretaris
voor Schotland.
LONDEN, 13 Oct. (Reuter). Het Lager
huis heeft de rede van Chamberlain met
algemeene instemming ontvangen. Dit weer
spiegelt de eenheid der natie, zoo schrijft
de Times, die hieraan het volgende toe
voegt:
„Wij strijden met onze gedachten gericht op
de toekomst, waarbij wij met het verleden
slechts in zooverre rekening houden als ons
streven ten aanzien van de toekomst daardoor
wordt bepaald. Deze generatie is besloten zich-
zelve op te offeren ten einde een draaglijk be
staan voor het nageslacht te verzekeren. Bij
het verwerpen van Hitler's voorwaarden heeft
Chamberlain e; evenwel zorg voor gedragen den
weg open te laten voor een echt aanbod. Alleen
was hij gedwongen een waarschuwing te geven
of te herhalen. Er kan niet langer eenigerlei
mogelijkheid zijn om tot een vergelijk te ko
men, tenzij de zekerheid omtrent de nakoming
daarvan door Duitschland heel wat beter is dan
het woord van Hitier.
Dat woord is zoovele malen gegeven en
gebroken, dat het volkomen waardeloos is
geworden naar het oordeel van iederen
staatsman in Europa. Zelfs Stalin toont er
geen vertrouwen in te hebben en prefereert
zelf te nemen, wat hij begeert, liever dan
te vertrouwen op de beloften van zijn bond
genoot."
De Daily Herald schrijft:
De woorden van den eersten minister geven
uitdrukking aan de gedachten van het Britsche
volk, de Britsche Dominions en het volk van
Frankrijk. Ofschoon het Britsche volk den oor
log verafschuwt is het nog niet zoo verzwakt,
dat het slavernij, onteering van zijn verplich
tingen zou aanvaarden of zou aarzelen bij het
vooruitzicht van een grimmigen strijd.
De News Chronicle schrijft:
Het antwoord van Chamberlain was sober en
nadrukkelijk. „Neen". Toen hij de redenen uit
eenzette, waarop dit antwoord is gebaseerd,
sprak Chamberlain met de stem van het land
Wij wenschen vrede, maar de vrede, dien wij
vastbesloten zijn te verzekeren, moet een zoo
rechtvaardig gevormde vrede zijn, dat hij duur
zaam zijn zal en geen onbehaaglijke wapenstil
stand tusschen twee oorlogen.
De Daily Mail zegt:
Chamberlain bevestigt opnieuw Engelands
vastberadenheid, te strijden tot het einde tegen
de heerschappij van het geweld in de interna
tionale betrekkingen. Geen ander antwoord aan
Hitler was mogelijk. De democratieën willen
den vrede, maar geen Hitlervrede.
De „Deutsche Diplomatisch-politische Kor-
respondenz" schrijft:
Chamberlain heeft den goeden wil, dien het
Duitsche volk bij monde van zijn Führer heeft
getoond tegenover het Engelsche en het Fran-
sche volk, als zwakheid uitgelegd. Hij heeft
zich aangematigd Duitschland en de werelo
een antwoord te geven, dat zijn toppunt be
reikt in schaamtelooze beleedigingen van net
Duitsche volk, evenals van zijn leiding.
Dezelfde Engelsche politiek, die het met de
garandeering van Polen zoo ver gebracht had.
dat provocatie op provocatie geschiedde, en de
oorspronkelijk als coalitie-oorlog gedachte
strijd tegen het Duitsche volk eindelijk losbrak,
heeft zich thans aldus onthuld, dat zij niet wil
afzien van den „gelukkig" ontketenden oorlog.
Om deze reden wordt al het voorbije vergeten
of verdraaid. Tsjecho-Slowakije en Polen zijn
voor den heer Chamberlain de slachtoffers van
een agressie. Polen is voor Engeland klaarblij
kelijk daarom de „aangevallene", omdat het aan
het einde van zijn provocaties zijn verdiende
lot onderging. En in plaats van die duizenden
gedeeltelijk reeds voor den aanvang der vijan
delijkheden weerloos afgeslachte Duitsche man
nen en vrouwen te herdenken en voor hun lot
medegevoel, maar voor de daders afschuw te
hebben, stelt Chamberlain het thans als een
„misdaad" voor, wanneer Poolsche vestingen
werden beschoten en Poolsche franctireurs hun
gerechte straf kregen.
Het past de Engelsche politiek niet, dat thans
het Tsjechische volk in Bohemen en Moravië
zijn vreedzamen arbeid kan verrichten. Dit
volk is alleen dan interessant, wanneer Enge
land het weer als continentaal hulpvolk kan
gebruiken. Ook in de toekomstige vorming
van het Poolsche land wil het Britsche impe
rialisme om dezelfde reden nog steeds een be
slissend woordje medespreken. Om dit alles
veilig te stellen wenscht Chamberlain „garan
ties tegen de Duitsche woordbreuk", zonder zich
er om te bekommeren, dat Enigeland 21 jaar
geleden toen het het Duitsche volk evenals
thans een „eerlijken vrede" beloofde, op de
smadelijkste wijze zijn woord brak.
Engeland gunt het Duitsche volk geen be
hoorlijk lot. Vol afgunst streeft het er naar het
Duitsche rijk te smaden en het dan te vernie
tigen. Het is nog- niet zoo lang geleden, dat het
Duitsche volk niet wist wat het van zijn tegen
standers in het Westen te verwachten heeft.
Het heeft uit deze ervaring geleerd en kent den
weg, dien het thans moet gaan om de doelstel
lingen van zijn vijanden te schande te maken.
De „Times' -correspondent te Rome meldt, dat
men de rede van Chamberlain daar niet zoo on
verzoenlijk vindt als de artikelen in de Britsche
pers hadden doen verwachten. Men vindt, dat
de deur voor verdere pogingen, om een grond
slag voor overeenstemming te krijgen, geenszins
is gesloten. Deze meening wordt ook in Duit
sche kringen te Rome uitgesproken. Men moet
Hitler's verklaring in den Rijksdag, dat hij zijn
laatste woord gesproken had. niet te letterlijk
opvatten. Wel is men te Rome wat teleurgesteld,
daar Chamberlain's rede zoo weinig opbouwend
is. Men hoopt echter, dat Hitier zal aanknoo-
pen bij eenige punten in Chamberlain's rede.
Stefani meldt uit Rome:
De ochtendbladen drukken op de eerste
pagina een uitgebreid resumé af van de re
devoering van Chamberlain, doch zonder
eenig commentaar en onder opschriften,
welke eenvoudig behelzen, dat de Britsche
premier Hitier heeft geantwoord.
Voor wat den Russisch-Finschen toestand be
treft doen de bladen in de opschriften uitko
men. dat het Finsche leger zich aan de grens
met Sovjet-Rusland heeft opgesteld, terwijl de
eerste besprekingen tusschen de vertegenwoor
digers der beide landen te Moskou worden ge
voerd
Volgens Reuter wordt in gezaghebbende
kringen te Rome herhaald, dat de positie
van Italië als neutrale mogendheid onveran
derd blijft.
Dezelfde kringen herinneren aan Hitler's
alternatief van vrede of uitroeiingsoorlog.
Sommige kringen zijn van meening, dat
verdere besprekingen over vrede onnoodig
en uitgesloten zijn.
Aan den anderen kant zegt „Radio
Roma": „Italiaansche kringen zijn van
meening, dat Chamberlain de mogelijkheid
van vrede niet definitief verwerpt, hoewel
hü zijn standpunt handhaaft."
Neemt vrij deel aan de mooie prijsvraag
van HDZ, bekend door haar naadloos ge-
smeede verlovings- en trouwringen
en edelgouden sieraden!
Beschikbare prijzen: 40 sieraden van
14 Karaats goud, o.a. horlogekettingen, arm
banden, schuif- en vulpotlooden, colliers,
manchetknoopen, ringen, enz. in waarden
van f. 80.-, f. 60.-, f. 50.-, f. 40.-, enz., alsmede
260 sieraden van gewaarborgd zilver. Inlich
tingen en deelname-formulieren (voor dames
en heeren) in het fraaie HDZ-jubileum-
boekje, dat zonder eenige verplichting
GRATIS bij talrijke goudsmidszaken
over het geheele land verkrijgbaar is.
Schrijft, indien U in Uw onmiddellijke om
geving er niet in slaagt
een boekje te bemach
tigen, aan postbus 955,
Amsterdam. U ontvangt
dan opgave van het
adres van de goudsmids
zaak die U dit gaarne
zal verstrekken.
Het meesierteeken HDZ in gouden sieraden
garandeert de allerhoogste zuiverheid van het
goud en prachtige afwerking'.
Het W eeriiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiM^
i VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Hier en daar mis., overigens half bewolkt
tot betrokken met plaatselijk eenigen re-
gen. Weinig verandering in temperatuur, H
matige, aan de kust tijdelijke krachtige
S meest Zuidwestelijke wind.
Zon op 6.20 onder 17.12. Licht op 17.42.
Maan op 7.02 onder 17.26. E.K. 20 Oct.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiil
De Winterdienst der Nederlandsche
Spoorwegen.
Invoering Kerstvacantieretours te wach
ten.
Engelsche pers vol lof over de rede van
Chamberlain.
Tokio zegt, dat er geen compromis mo
gelijk is met Tsjang Kai Sjek.
Volgens het Duitsche legerbericht heb
ben de Franschen gisteren eenige vaste
Rijnbruggen in de lucht laten springen.
Encycliek verwacht van Z. H. den Paus
tegen eind October.
In Finland heerscht angstige onzekerheid;
alle hoop is gericht op den moreelen
steun van Amerika.
TOKIO, 13 Oct. (Domei). De woordvoerder
van het Japansche expeditieleger in China heeft
ten stelligste de geruchten tegengesproken over
de mogelijkheid van rechtstreeksche vredes
onderhandelingen tusschen Japan en Tsjang
Kai Sjek.
Japan is niet voornemens, aldus de woord
voerder, eenig compromis aan te gaan met het
bewind van Tsjang, dat als gevolg van het
succesvolle militaire optreden van Japan ver
laagd is tot een plaatselijke regeering. Japan
is vastbesloten het bewind van Tsjang volledig
te vernietigen en den meest volledigen steun
te geven aan de beweging voor vrede en natio
nale redding van Wang Tsjing Wei.
LEIPZIG, 13 Oct. Het Duitsche nieuwsbu
reau meldt;
Nadat reeds de najaars-Messe van dit jaar
ondanks de politieke spanning normaal ge
houden werd, zal ook de voorjaars-Messe 1940,
zooals bepaald, in den tijd van 3 tot 11 Maart
1940 plaats hebben.
(l l'UI 1IIMUI1I II tl I I T 7 t 7 I i/yj
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 751.1
Vorige stand: 751.3
