DUJERS
I
Duitsche aanval ten Oosten
van de Baar
Saradjogloe verlaat
Moskou
Bevolking van Edinburgh vol aandacht
voor het luchtgevecht
Vergoeding voor
kostwinners
Het
nieuws van
heden
ENAvanMEVERDEN
OVER EEN FRONT VAN
30 KILOMETER
s.s.
fipsCV^>i
LUCHTALARM TE HULL
EN BRIDLINGTON
KOERIER VAN HITLER
NAAR STALIN?
Toeschouwers vulden de
straten
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 17 OCTOBER 1939 - AVONDBLAD
'AT/£
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
-r* v'
i-
Onderhandelingen nog niet
afgesloten
ACCOUNTANT,lid ned.uniev.acc
AMSTERDAM TEL90361-22361
P.C. HOOFTSTR.7 na 6 uur 23123.
De Duitsche oorlogs
berichtgeving
darijs meldt: Aanval
tot staan gebracht"
h:
Het dralen met het Duitsche
offensief
Hitier bevel tot het
groote offensief?
öe staat van beleg
in Egypte
De Britsche admiraliteit zal niet
ingaan op de Duitsche beweringen
Het WeeriiiiiiiniiiiiiiiiiiKijniniiiiiiiiiiiiiiiiiiinii^
„VEENDAM" VRIJ.
GEGEVEN
Botmsche
E
stock;
OOST
(3903*) IDE ALAND'S EILANDEN!
Het aantal neergehaalde
Duitsche vliegtuigen
feit )lilö
m
De Duitsche lezing
AMD
Intrekking te wachten voor hen die
na 1 November trouwen?
Britsche vliegtuigen
neergehaald
Door Duitsche jachtvliegtuigen
tot dalen gedwongen
Stockholm met vlaggen
getooid
Voor de komst der Noordsche
staatshoofden
Wilna hoofdstad van
Litauen
Verduistering van
Finland
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
i-, 2 M AYONN Al E
I AtRy^hJaladejauj
[ROTTERDAM. T.l.l, 50354. Op.. Rij,tul, <7^
|^£2[jarn^Tel^6948^Marnixstr^^^
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
en aardige attentie. De in den Haag gelegerde Brabantsche dienstplichtigen
regen bij hun vertrek uit de residentie namens buurtbewoners Maandag een
Vtertal bazuinen en een stel bekkens aangebodenwelk geschenk zeer op prijs
werd gesteld
LONDEN, 17 Oct. (Keuter) De Turk-
sche minister van Buitenlandsche Zaken,
Saradjogloe, zal vanavond naar Turkije
vertrekken, hoewel de onderhandelingen
met Moskou neg niet zijn afgesloten
Gezaghebbende kringen in Moskou verkla
ren, dat Saradjogloe naar Ankara voorstellen
van de Sovjets meeneemt, welke aldaar verder
bestudeerd zullen worden.
PARIJS, 17 October. (Havas.) Het Fran-
^he legerbericht van den ochtend van den
l'den October lnidt:
Maandag aan het einde van den namiddag
hebben de Duitschers in de streek ten Oos-
van de Saar over een front van ongc-
V(*r 30 K.M. een tweeden aanval ontketend,
eVeneens gesteund door krachtig artillerie
vuur.
Onze lichte verkenningstroepen troaken
fcich strijdend terug, in overeenstemming met
hun taak. Ons vuren heeft den vijand tot
*taan gebracht op de tevoren bepaalde linie.
Meer den veertien dagen geleden had het
v'isi
ansche opperbevel besloten de Franscne di-
"es, die op Duitsch gebied een offensief had-
ondernomen om de Poolsche legers inoirect
verlichten, op andere stellingen terug te
ekken, daar het deze hervatting van het oifen-
door de Duitschers had voorzien.
°P 3 October waren alle noodige bewegingen
fceihdigd.
hadden sindsdien slechts lichte vetken-
hgsafdeelingen voor het contact achtergelaten
ï0°med,
b,
e eenige dekkingsgroepen.
Tïet opperbevel der Duitsche weermacht maakt
6kend:
den loop van gisteren hebben de Fransche
j^Pen het grootste deel van het tot dusver door
y bezette Duitsche gebied, gelegen voor onze
tp 'hgwerken, ontruimd en zich over de grens
JPggetrokken.
tf~e Engelsche zeestrijdkrachten werden gis-
v, eh opnieuw en met succes aangevallen. Twee
0 de in de Firth of Forth liggende Engelsche
°gsschepen kregen treffers van bommen van
zwaarste kaliber. Dit succes kon behaald
8j^ben ondanks de zeer hevige vijandelijke
weer door luchtdoelgeschut en jachtvlieg-
u'gen.
j. ^'Jdens de bewaking van het Duitsche lucht-
tll.m werden gisteren vijf vijandelijke vlieg-
waaronder twee Engelsche, omlaag ge
bet
^hihandant hebben de torpedeeringen van het
w gschip Prtwoi nut" PU VQn riori eTommiie or
werden gisteren vijf vijandelijke
oten.
^°lgens bericht van den Duitschen duikboot-
$ePuis"e
Royal Oak" en van den slagicruiser
plaats gehad in de baai van Scapa
heef fcandelsoorlog in de Noord- en Oostzee
'at *n de af8'el00Pen week doeltreffende resul-
Sn opgeleverd. In den Atlantischen Oceaan
ijA volgens berichten uit Engelsche bron, al-
s?h "Usscllen den 13en en den 15en Oct. zeven
Wepen met 54.396 ton tot zinken gebracht,
aronder de grootste Fransche tankboot „Emile
'gftet".
flgjk^officieele militaire waarnemers te Lon-
ziJh algemeen van oordeel, dat de kwestie
^OPENHAGEN, 17 Oct. (Reuter). Volgens
•j, h Berlijnschen correspondent van National
s^hde zou Hitier de hoop op interventie van
Vferi heutrale mogendheid ten gunste van den
e hebben opgegeven en definitief bevel heb-
gegeven voor een grooten aanval.
Uier heeft een langdurige conferentie gehad
Aiders van leger en vloot.
17 Oct. (Havas) Na de Egyptische
heeft ook de Senaat beraadslaagd over
bfe staat van beleg in Egypte. De minister-
'bet heeft dezen maatregel gemotiveerd
öe noodzakelijkheid het EngelschEgyp
te e bondgenootschap ten uitvoer te leggen,
fchzekere houding van Italië en de verdedi-
van het Suez-kanaal.
van een groot Duitsch offensief aan het Wes
telijke front nog afhangt van de politieke ont
wikkeling.
In Berlijn is men blijkbaar niet gerust wat
de aanhoudende Russische penetratie betreft
in de Oostzee en op den Balkan, terwijl bui
tenlandsche steun voor Duitschland blijft ont
breken.
Aan den anderen kant spreken de Fransche
bezetting van Duitsch gebied en de onmoge
lijkheid voor Duitschland om onbepaald lan
gen tijd te wachten, in het voordeel van een
spoedige actie. De waarnemers geven als hun
meening te kennen, dat, indien thans geen of
fensief geopend wordt, de seizoensomstandig
heden het nog vijf maanden onmogelijk zullen
maken daartoe over te gaan.
Fransche critici stemmen overeen in hun
oordeel, dat de aanvallen van gisteren den
Duitschers niet gebracht hebben wat zij ge
hoopt hadden.
LONDEN, 17 Oct. (Reuter) In een com
mentaar op de Duitsche beweringen, dat de
Britsche slagkruiser „Repulse" zou zijn tot zin
ken gebracht, hetgeen door de Britsche admi
raliteit wordt ontkend, schrijft de „Daily Te
legraph":
„Een van de voornaamste redenen, waarom
Duitschland beweert schepen van Britsche
slagvloten te hebben tot zinken gebracht, is
dat het hoopt uit de Britsche ontkenningen te
vernemen, waar de vloten zich bevinden. Wan
neer een vloot op zee is, zwijgt de radio en in
dien een directe ontkenning volgt op berichten
over tot zinken brenging, bewijst dit den Duit
schers, dat de vloot in verbinding staat met de
admiraliteit en zich derhalve niet op zee bevindt.
Het kan om deze reden zijn, dat de admiraliteit
in de toekomst geen tegenspraken zal publicee-
ren en dat Duitschland voort zal gaan onjuiste
berichten uit te zenden, die niet zullen worden
weerlegd."
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur: EE
VOOR HET GEHEELE LAND:
H Gedeeltelijk bewolkt, later wellicht toene-
H mende bewolking, kans op eenigen regen
H hoofdzakelijk in het Zuiden. Aanvankelijk
weinig verandering in temperatuur. Later |j
wellicht iets zachter. Meest zwakke, later
wellicht toenemende Oostelijke tot Zuide- =j
lijke wind.
Zon op 6.27 onder 17.04. Licht op 17.34. EE
Maan op 11.35 onder 20.19. E.K. 20 Oct.
Het s.s. „Veendam". van de Holland—Amerika
Lijn. dat geruimen tijd in Engeland werd vast
gehouden, is vrijgegeven en werd heden te Rot
terdam verwacht.
\Mariehamir^f g*i*?0{:tunga
Lemland vito 1
Fölgqgy.,
Kókars
Hango
Bat t is
km
onder soviet- russische
controle
Van vier vermoedelijk door de Russische regeering aan Finland gestelde eisehen
bi eng en wij den tweeden in kaart, n.l. den eisch betreffende het niet versterken der
- ■en,do9T Finland- Finland is niet gerechtigd de Aalandseilanden welke
gelegen zijn m de Oostzee, te versterken; de Sovjet-Unie zal het recht krijaèn de-e
eilanden op geregelde tijden te controleeren, om zeker te zijn dat deze vief
d%kiTrt WeerCieeft beheerschen deze eüanden Tel
J 9 van de Botmsche Golf en zouden zijwanneer zij militair bezet
werdenvoor Rusland een bedreiging in den rug vormen
LONDEN, 17 Oct. (Havas)Kort na elf uur
werd luchtalarm gegeven te Hull en Brid
lington in Engeland.
Reuter verneemt, dat er reden is te ge-
looven, dat het aantal Duitsche vliegtuigen
dat gisteren tijdens den aanval op de Firth
of Forth werd neergehaald, hooger is dan
vier, welk cijfer officieel wordt opgegeven.
In sommige niet-officieele kringen spreekt
men wel van zeven van de twaalf of veertien
toestellen, die aan den aanval hebben deelge
nomen.
Met het oog op de moeilijkheid de feiten te
controleeren voor wat betreft het waarnemen
van vliegtuigen, die op grooten afstand vallen,
bepalen officieele kringen er zich tot nu toe
het aantal op te geven, waaromtrent zekerheid
bestaat. Er wordt thans een verdere officieele
verklaring verwacht.
Om 11 uur 40 werd te Huil het signaal ge
geven, dat alles veilig was.
Er waren geen vliegtuigen gezien.
Tc elf uur werd te Grimsby luchtalarm ge
maakt.
In Bridlington is na ongeveer een uur het
signaal gegeven, dat alles weer veilig was. Er
zijn geen vliegtuigen waargenomen.
BERLIJN, 17 Oct. In gewoonlijk goed-
ingelichte kringen te Berlijn verneemt United
Press volgens een bericht aan haar bladen, dat
Hitier een boodschap heeft gericht tot Stalin.
De boodschap zou in het weekend door een
koerier naar Moskou zijn gebracht. Een spoedig
antwoord is te verwachten.
Ofschoon er geen enkele aanwijzing is, welken
inhoud deze boodschap zou kunnen hebben, ge
looft men, dat het antwoord van het grootste
belang zal zijn voor de volgende stappen van
Duitschland.
De reeks conferenties, die Hitier op de rijks
kanselarij voert, wordt nog steeds uitgebreid.
Maandag ontving hij een aantal leidende offi
cieren van leger en luchtmacht. Generaal Goe-
Hng was eveneens tegenwoordig.
Het stoffelijk overschot der drie slachtoffers van het Finsche houtschip „Indra",
dat de vorige week nabij Terschelling op een mijn liep, is hedenmorgen op de
Oosterbegraafplaats te Amsterdam ter aarde besteld. De rouwstoet na aankomst
op de begraafplaats
LONDEN, 17 October (Reuter) De En
gelsche dagbladen publiceeren verhalen van
ooggetuigen, waaruit blijkt, hoe de menigte
in Edinburgh de straat op is gegaan om den
luchtaanval 0p de Oostkust van Schotland
te aanschouwen en hoe de passagiers in den
trein die over de befaamde brug over de
Forth reed er getuige van waren, dat de
eerste luchtaanval op Engeland werd tof een
terugtocht der Duitschers.
In Edinburgh stroomden de menschen samen
in de straten; zij zagen de granaten in de lucht
ontploffen ter weerszijden van de Forth en aan
schouwden de spannende luchtgevechten. Gra
naatsplinters vielen in de straten doch niemand
werd gewond.
Een passagier in den trein, die over de Forth
reed, vertelde; Toen de trein langzaam over de
brug ging leken twee vliegtuigen, een nabij den
Zuidelijken oever en een aan den Noordoever
van de Forth, boven ons te duiken. Groote fon
teinen water spooten omhoog, toen de bommen
neervielen, maar de brug werd niet beschadigd.
Onmiddellijk opende onze kanonnen het vuur
Toen verschenen Britsche vliegtuigen en zij wa
ren in uiterst korten tijd vlak bij de aanvallers.
Tijdens den overval reed nog een tweede trein
over de brug.
Een andere ooggetuige vertelde dat het gedon
der van het geschut op de oorlogsschepen ver
schrikkelijk was. „Ik stond verbaasd over de
kalmte van iedereen rondom rnij. Granaten
ontploften aan alle kanten om de vliegtuigen."
De bewering, die door den Duitschen omroep
is uitgesproken en volgens welke twee Britsche
jachttoestellen neergeschoten zijn, wordt in
Londen tegengesproken. Alle Britsche toestellen
zijn veilig teruggekeerd.
Tot de slachtoffers van den luchtaanval be
hoort ook de commandant van de Mohawk.
Het bijzondere bij dezen aanval was, dat op
verscheidene plaatsen, o.m. te Edinburgh, geen
sirenes hebben geloeid en dat de menschen op
straat met verwondering naar de hevige lucht
gevechten stonden te kijken zonder precies te
weten wat er aan de hand was.
Het Britsche ministerie van Binnenlandsche
Vei''gheid verklaart, dat een onderzoek wordt
ingesteld naar de reden van het achterwege
blijven van eenige waarschuwing, dat een
luchtaanval op Edinburgh werd uitgevoerd.
Het Duitsche Nieuwsbureau geeft de volgende
lezing van den aanval:
Duitsche groepen oorlogsvliegers, die Maan
dagochtend van een Duitsch vliegveld startten,
hebben zonder vijandelijken afweer de Firth of
Forth aan de Schotsche Oostkust bereikt en
hier in duikaanval vijandelijke kruisers met
succes met bommen bestookt. De aanval kwam
voor de Engelschen zoo verrassend, dat de eer
ste Duitsche aanvallers weinig van den afweer
merkten en eerst de laatste Duitsche machines
sterk afweervuur kregen. Twee vijandelijke ja
gers, van het Spitfire-type, werden volgens stel
lige waarnemingen neergeschoten.
Over dezen aanval zijn nog de volgende bij
zonderheden bekend; de Duitsche machines,
duikstrijdtoestellen van groote aanvals- en ge
vechtskracht, startten Maandag met bedekt
weer voor de vlucht naar Engeland. In zeer
korten tijd werd met de uiterst snelle machines
ondanks den grooten bommenlast de Noordzee
overgestoken en de Firth of Forth bereikt, vóór
welke de voortdurend op den vijand loerende
Duitsche verkenners vijandelijke zeestrijdkrach
ten hadden waargenomen. Dicht bij de brug la
gen Engelsche kruisers van een groote klasse,
welker type tengevolge van de groote duiksnel-
CUMB
heid der Duitsche machines niet nauwkeurig kon
worden uitgemaakt. Bijna alle machines van de
groep konden hun bommen op deze of andere
eenheden die hier lagen, neerwerpen. De eerste
toestellen kregen nauwelijks vuur, zoo groot was
de verrassing der Engelschen, toen Duitsche
vliegtuigen plotseling op hen afdoken. Reeds het
tweede Duitsche vliegtuig maakte treffers op 'n
Engelschen kruiser, welke hooge rookzuilen ten
gevolge hadden. Ook door de volgende vliegtui
gen konden treffers waargenomen worden. Deze
treffers zijn fotografisch vastgelegd en kunnen
nu door de Engelschen niet ontkend worden.
Verscheidene Engelsche oorlogsschepen werden
aanzienlijk beschadigd. Duitsche vliegtuigen vlo
gen ten slotte nog over de kust aan weerszijden
van de Firth of Forth en Edinburgh. Zij vlogen
deels zoo laag, dat zij door de landlieden toege
wuifd werden. Van verschillende punten begon
een krachtig luchtafweervuur. Twee Engelsche
lagers, die de Duitsche machines achtervolgden
werden neergeschoten. De Duitsche toestellen
keerden in den loop van den avond, na deels
buitengewoon groote vliegprestaties, terug. Twee
Duitsche toestellen worden vermist.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Het gerucht doet de ronde, dat de militaire
autoriteiten een regeling ontwerpen met het
doei de kostwinnersvergoeding te staken ten
aanzien van hen, die na 1 November in het
huwelijk zouden treden. Bij nadere informa
tie vernamen wij eenerzijds, dat de bevoegde
instanties inderdaad met den minister van
Defensie over dit vraagstuk hebben gespro
ken. Men heeft de vdor- en nadeelen van
een zoodanig ingrijpen overwogen en nog
geen beslissing genomen.
Later vernamen wij van de zijde van het
bureau Kostwinnersvergoeding, dat de be
richten omtrent intrekking der vergoeding
ten aanzien van hen, die voornemens waren
in het huwelijk te treden, uit de lucht zijn
gegrepen. Het plan bestond dan ook alle den
militairen toegedachte voornemens langs
officieelen weg te ontkennen.
Men meldt ons uit Enschede:
Maandagmiddag omstreeks vijf uur verscheen
boven Noord-West Duitschland een eskader
Engelsche verkenningsvliegtuigen.
Onmiddellijk stegen Duitsche jachtvliegtuigen
op, die er in slaagden drie vliegtuigen der En
gelschen tot daling te dwingen, n.l. te Osna-
b lick, Rheine en Lingen.
Het toestel dat te Lingen daalde botste tegen
een hooiberg, waardoor het toestel in brand
vloog en gedeeltelijk door het vuur werd ver
nield. In het toestel bevond zich o.a. een groot
fotoapparaat. De Duitsche vlieger, die te Lingen
een Engelsch toestel neerschoot, was een jon
geman van 18 jaar.
STOCKHOLM, 17 Oct. (D. N. B.) De voorbe
reidingen voor de bijeenkomst der Noordsche
staatshoofden worden met spoed doorgevoerd.
Stockholm zal met vlaggen getooid worden en
des avonds zullen het koninklijke slot en de
voornaamste gebouwen aan het plein Gustaaf-
Adolf verlicht zijn.
KAUNAS, 17 Oct. (Havas) De teruggave
van Wilna aan Litauen heeft verscheidene
vraagstukken opgeworpen:
De omvang van de sociale hulp, de hervor
ming van den landbouw, de verkaveling van
het groot-grondbezit en reorganisatie van het
verkeersnet. De Joodsche en de Poolsche min
derheid zullen met tolerantie Worden behan
deld. Kaunas was slechts voorloopige-hoofdstad
Wilna is dus bij voorbaat aangewezen als hoofd
stad.
Omtrent de tusschen Rusland en Litauen ge
sloten handelsovereenkomst kan nader Worden
gemeld, dat de aanzienlijke uitbreiding van den
wederzijdschen handel neerkomt op bijna een
verdubbeling van dien handel tusschen beide
landen. De totale handelsomzet wordt vastge
steld op 40 millioen lits.
HELSINKI, 17 Oct. (D.N.B.). De leider van
de Finsche luchtbescherming maakt bekend,
dat op 17 October in verscheiden deelen van
Finland verduisteringsoefeningen zullen worden
gehouden.
Alle lichtreclames moeten voortaan worden
uitgeschakeld.
De Finsche weermacht is paraat in
verband met de jongste ontwikkeling
van den internationalen toestand. De
aanleg der telegraaf-verbinding en tus
schen de verschillende legerafdeelingen
aan de Finsch-Russische grens
Duitschers zetten een nieuwen aanval in
over een front van 30 K.M. ten Oosten
van de Saar.
Luchtalarm in Engeland.
Adviescommissie ingesteld inzake vor
deringen en aanschaffingen voor de
weermacht.
Het 125-jarig bestaan van het wapen der
Koninklijke marechaussee.
Prijsverhooging van boter en margarine.
Auto op onbewaakten overweg te
Griendtsveen door trein gegrepen;
chauffeur licht gekwetst.
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 765.0
Vorige stand: 765.4
