Laatste Nieuws
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel? i
beschadigd
De martelie van
Oost-Polen
De toekomst van
Britsch-Indië
I Plaats dan een „Omroeper"
voor 90.000 gezinnen
De „Iron Duke
VOEDSEL VOORZIENING
IN OORLOGSTIJD
PROVINCIALE STATEN
BRUCKNER'S VIERDE
gniinminniiinnniiiiiiiiiiiiifmiiiHnnmniiiiiminnniinniimtnraiiimiiiiiiiiimimiiminniiiiiiuniinnnng
«liiiiiiniiiiiiittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiitinuüiiiiiiHiniiiiianiiiiiuiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiHiiiniira
WOENSDAG 18 OCTOBER 1939
Een lastige klant voor
het Hof
DE VERLOTING VOOR
BREDERODE-DUIN
Feestelijke optocht door de stad
R. K. OPENBARE LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK
ARROND. RECHTBANK
TE HAARLEM
Faillissementen
H.A.F.V.
HEEMSTEDE
IJMUIDEN
Ook de „Petten" vertrokken
Militair Tehuis geopend
(Berichten opgenomen in een deel van onze
vorige oplaag)
Noord-Zuid-Holl. Tramweg
Maatschappij N.V.
Ned. Vereeniging van liefhebbers
van cactussen en vetplanten
Gevonden dieren en voorwerpen
99
Frankrijk stuurt een
lichting naar huis
De aanval op Royal Oak
en Repulse
Gevechten aan Mand-
sjoerïjsche grens
Britsche vliegtuigen
boven Duitschland
Hogland geëvacueerd
NIEUWE RIJKSWEG BIJ
HARDINXVELD
PRINS BERNHARD IN DEN
RAAD VAN STATE
Haringvisscherij
Hoe ons land er met de zelf
voorziening voorslaat
Bodemproductiewet
10 jaar voorzitter
De Provincie stelt zich borg voor
een geldleening aan de St. Wil-
librordusstichting te Heiloo
K.R.O. vervolgt den Bruckner-
cyclus
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
„Osservatore Romano" over ver
woestingen, onderdrukkingen,
heiligschennissen en
moorden
Constitutioneele hervormingen
worden voor de periode na
den oorlog overwogen
Britsch vrachtschip
gezonken
Ander schip door Duitsche vlie8'
tuigen aangevallen
Loodsboot gezonken
Bastianini bij Halifó^
NIEUWE
MSCHE COURANT
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmiiiiniiiiS
STAD
Een nog jonge man stond voor het Hof te
Amsterdam terecht, verdacht van mishandeling.
De rechtbank te Haarlem had hem tot zes
maanden gevangenisstraf veroordeeld.
De man was in hooger beroep gekomen, om
dat hij zooals hij beweerde niet tegen de
gevangenis kan. Ondanks zijn jeugd was hij
reeds herhaaldelijk met de Justitie in aanra
king geweest.
In October 1936 was hij veroordeeld tot twee
maanden voorwaardelijk. Binnen den proeftijd
beging hij opnieuw een strafbaar feit, zoodat
hij de voorwaardelijk opgelegde straf moest uit
zitten.
Later werd hij vervolgd wegens mishandeling
van zijn moeder en opnieuw kreeg' hij een
voorwaardelijke straf en wel van zes weken.
Daarna ging het niet veel beter. Op zekeren
dag mengde hij zich in dronkenschap in een
vechtpartij om zijn vriend te helpen. Hij stak
er met een mes op los en verwondde zijn tegen
partij in den schouder. De wond was gelukkig
niet ernstig. Thans volgde de onvoorwaardelijke
straf van zes maanden, van welk vonnis hij in
hooger beroep terecht stond.
Er was een rapport van een geneesheer te
Haarlem, die op de funeste gevolgen van dc
gevangenis voor verd. wees. De arts verklaarde
zich bereid, toezicht op den man te houden.
De president, mr. Joh. M. Jolles merkte op,
dat het mogelijk is, verd. op te nemen in het
psychopathenasyl te Avereest.
Wilt u dat verdachte? U blijft daar dan min
stens een jaar.
Verd.: Ik weet niet wat dat is....
De procureur-generaal, mr. J. Versteeg, zeide
in zijn requisitoir, dat verd. een ernstige cor
rectie behoeft om hem te leeren niet meer te
drinken en te vechten.
Spr. requireerde bevestiging van het vonnis.
Arrest 31 October.
litiebureau Snfedestraat; Portefeuille met in
houd, Boerichter, Pladellastraat 6; Driewielig
kinderrijwiel. Krab, Karei van Manderstraat
44; Sleutel van rijwielslot, Scheer, Javalaan 37
te Heemstede: Sleutels aan ring: Kok, Oude-
weg 55: Vulpen met naam POT, De Kleuver,
Voorduinstraat 8.
Alhoewel de tijdsomstandigheden nu wel niet
direct feestelijk stemmen, meent het Comité
voor de verloting toch de traditie getrouw te
moeten blijven en evenals vorige jaren een mu-
zikalen omgang door de stad te moeten maken
met de verlotingstrommels, alvorens de trek
king der loterij een aanvang neemt. Morgen
avond om 6 uur vertrekken van het kantoor van
notaris Wildschut, Koninginneweg 101, die de
trekking zal houden, een verlichte auto, waar
op de beide verlotingstrommels en de auto,
waarop de eerste hoofdprijs is geplaatst. Voor
den wagen marcheert de Haarlemsche Post-
fanfare, die gedurende de rondwandeling een
aantal marschen zal doen hooren op zijn be
kende pittige wijze.
De volgende route zal worden gevolgd: Ko
ninginneweg. Stolbergstraat, Koninginneweg,
Wilhelminastraat, Prins Hendrikbrug, Leidsche-
vaart, Zijlsingel, Zijlweg, Julianalaan, Ver-
spronckweg Brederodestraat, Kleverparkweg,
Kleverlaan Marnixstraat, Zaanenlaan. Rijks
straatweg, Schoterweg, Frans Halsstraat, Frans
Haisplein, Kennemerplein, Jansweg, Parklaan,
Kruisweg, Kruisstraat, Smedestraat, Riviervisch-
markt, Concertgebouw, alwaar direct na aan
komst van den stoet een begin zal worden ge
maakt met de trekking.
Boeken voor de maand October:
Emmerich, Anna Catharina v. Het leven
der H. Maagd Maria.
Horst, J. J. v. d. O. L. Vr. van Louraes.
Kuypers, J. Lieve Vrouwkes van Brabant.
Muttergottes, die deutsche Bildwerke.
Nolet, W. Onze Lieve Vrouw ter nood.
Onze Lieve Vrouw van den Bosch.
Piron, P. Beauraing.
Rats, J. C. De Lieve Vrouw in 't Zand,
Venturi, A. La Madone.
Vloberg, M. La Vierge et l'Enfant dans
l'art francais.
Vloberg, M. La Vierge notre médiatrice.
Welters, A. De Lieve Vrouwkes v. Limburg.
Willam, F. M. Het leven van Maria, de
moeder van Jezus.
Wijk, V. van De naam Maria.
NIEUWE AANWINSTEN
Romans.
BoudierBakker. I. Aan den grooten weg.
Buck, P. S. De patriot.
Capek, K. De eerste brigade.
Heyer, G. Waterloo.
Reuling, J. Senta Meloni.
Schendel, A. van De zeven tuinen.
Studieboeken.
Bas, W. G. de Quatre-Bras en Waterloo.
Jonge, C. H. de Jan Steen.
Knuttel Wzn., G. Hubert en Jan van Eyck.
Schendel, A. van Breitner.
De uitleen is dagelijks geopend van 10 tot
12.30 uur, van 2 tot 5 uur en van 7 tot 9 uur.
Maandags is de uitleen 's morgens gesloten.
J. G. Huysing, lood- en zinkwerker, wonende
te Badhoevedorp, Haarlemmermeer, Roerdomp
straat no. 51. Curator B. E. van Tijn, alhier.
C. S. de Boer, bouwer, wonende te Zaandam,
Meidoornstraat 64. Curator mr. J. O. Baron, te
Beverwijk.
Rechter-commissaris mr. J. H. P. E.
Mijnssen.
Wegens gebrek aan actief werden opgeheven
de faillissementen van:
Simon de Boer, coupeur, wonende te Purmer-
end, Hoogstraat 21. Curator: mr. A. van Leyen-
horst, alhier.
M. Hoogenboom, „Garage Modern", wonende
te Haarlem, Koudenhorn no. 40. Curator: mr.
L. U. Rengers Hora Siccama, alhier.
Geëindigd is het faillissement van:
J. F. Goebel, gewoond hebbende te Bloemen-
daal, eenig beheerend vennoot van de Comm.
Vennootschap „Nefana", gevestigd te Bloemen-
daal, curator: mr. J. H. J. Simons, alhier, door
't verbindend worden der eenige uitdeelingslijst.
Voor de Haarlemsche Amateur-Fotogiafen
Vereeniging "zal op Donderdag 19 October a.s.
de N.V. Gevaert Fc-toproducten te den Haag
een buitengewonen lezingavond houden; dc heer
L. de Heer, vertegenwoordiger der vennoot
schap, geeft een voordracht met projectie, waar
van de titel is: Ortho en Panchro.
Voor dezen avond is, voor zoover het de pro
jectie betreft, de welwillende medewerking ver
kregen van den heer Zwartser, lid der H. A. F.
V., die voor de projectie een speciale Leica pro
jectietoestel ter beschikking stelde.
De avond vangt aan te 8.15 uur precies in
het clublokaal der vereeniging, Gedempte Oude
Gracht 104 en belangstellende amateur foto
grafen zijn welkom.
Ondertrouwd: M. J. Roozen en A. J. Bende;
H. Visser en A. C. C. Bredero.
Getrouwd: J. v. d. Horst en M. C. Koning:
S. G. Osinga en G. Hoof; A. M. Everout en A.
M. v. d. Lelie; J. Beers en A. A. Schabbmg
Geboren: R Vader—Frederiks, d.; M. E. Wil-
lemse—Bos, d.; M. Uitendaal—Koomen, z.
Overleden: M. Mieras, 86 j.,
Het aantal treilers dat weer zee kiest, stijgt
met den dag. Ook de stoomtrawler „Petten"
IJm. 49 is ter visscherij uitgevaren. Weliswaar
zijn de meeste dezer trawlers ter haringvis-
scherij uitgevaren, doch indien zich geen onge
lukken voordoen, verwacht men dat nog meer
visschers zich zullen aanmelden. Diverse an
dere trawlers worden zeeklaar gemaakt.
Het voormalig Kindervacantie-c-ord aan den
Groeneweg werd door nijvere handen ingericht
tot een Militair Tehuis. In zijn officieel ope
ningswoord bracht de voorzitter der Vereeniging
voor O. en O., de heer Drs. A. Demmers, woor
den van lof aan allen, die het initiatief hiertoe
hadden genomen en het plan tot uitvoering
hebben gebracht. Tal van officieren der Land-
er, Zeemacht woonden deze officieele opening
bij.
De vervoeropbrengst gedurende September
(ongecontroleerd) bedroeg In 1939 in totaal
284.792 tegen 261.395 in 1938.
De kring Haarlem van bovengenoemde veree
niging houdt Donderdag 19 October, des avonds
8 uur, een propagandabijeenkomst in Hotel Lion
dTr, waar een mooie collectie planten te zien
zal zijn. Belangstellenden zijn welkom.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie
Smedestraat uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Armband, Peters, Merovingenstraat 56; Zil
veren beugeltje, De Vries, Po! 42, Spaarndam;
Bril, Ree, De Keystraat 15; Beursje met in
houd, Singer, Berensteijnstraat 39; Doos inh.
houtjes, Politiebureau Smedestraat; Hond
(bruin), Nachtegeller, Molukkenstraat 1; Arm
bandhorloge, Kroon, Kleine Houtweg 27; Da
meshorloge, Cramer, Jansstraat 10; Hond
(bouvier), Kennel Fauna, Fr. Varkensmarkt
24; Contributiekaart t/n Gooldijn, v. d. Riet,
Rijksstraatweg 216; 2 katten, Kennel Fauna,
Fr. Varkensmarkt 24; Dames-parapluie, Po-
LONDEN, 17 Oct. (Reuter). In het Lager
huis heeft Chamberlain medegedeeld, dat
het oude slagschip Iron Duke is beschadigd
gedurende de luchtraid, welke heden op
Scapa Flow (Noord-Schotland) plaats vond.
PARIJS, 17 Oct. (Havas). Teneinde ge
leidelijk en in een omvang, welke mogelijk is,
het economische leven van het land zooveel
doenlijk normaal te doen zijn, heeft Daladier
besloten de manschappen, die niet meer onont
beerlijk zijn voor de landstrijdkrachten, met
ingang van 20 October naar huis te sturen.
Begonnen wordt met de onderofficieren en
minderen van lichting 1909.
Wanneer deze lichting zal zijn afgezwaaid,
zal een begin worden gemaakt met het terug
zenden van de onderofficieren en minderen
van de lichting 1910.
BERLIJN, 17 Oct. - Het Duitsche Nieuws
bureau meldt: Na den thans geschieden geluk
kigen terugkeer van de Duitsche duikboot,
welke het Britsche slagschip Royal Oak en den
Britschen slagkruiser Repulse heeft getorpe
deerd is het mogelijk ook over de nadere om
standigheden van dezen Duitschen aanval een
officieel verslag te geven.
Kapitein-luitenant Prien was met zijn duik
boot de bocht van Scapa Flow binnengedron
gen. Hij heeft van de daar voor anker liggende
Britsche oorlogsschepen den slagkruiser Repulse
en het slagschip Royal Oak met torpedo's doen
beschieten. Ondanks versperringen van mijnen
en netten is het den commandant van de duik
boot en de bemanning gelukt, zich te onttrekken
aan de Engelsche afweer.
Vanochtend om negen uur is de duikboot
weer in een Duitsche haven aangekomen.
De opperbevelhebber van de oorlogsmarine,
groot-admiraal Raeder, is ter verwelkoming van
den commandant en de bemanning derwaarts
vertrokken, waar hij commandant en beman
ning met het ijzeren kruis eerste en tweede
klasse heeft onderscheiden.
SJANGHAI, 17 Oct. (Havas). De wapenstil
stand tusschen de Russisch-Mongoolsche en Ja-
pansche strijdkrachten aa,n de Mandsjoerijsche
grenzen, waartoe in Augustus te Moskou is be
sloten, was 8 October j.l. geëindigd. De activiteit
der luchtmacht werd hervat met bombardemen
ten bij het meer Puinor en aan de Mandejoerij-
che grenzen. Japansche troepen hebben op ver-
jchillende plaatsen dé Mongoolsche grens over
schreden. Daarna zouden zij zijn teruggeworpen
door de Russisch-Mongoolsche troepen, die
eveneens de grens zouden zijn overgetrokken. De
Sovjet-luchtstrijdkrachten hebben op 12 October
een Japansch vliegveld aangevallen.
LONDEN, 17 Oct. (Havas). Het ministe
rie van Luchtvaart maakt bekend, dat een ze
ker aantal vliegtuigen van de Koninklijke
luchtstrijdkrachten met succes verkennings
vluchten heeft uitgevoerd boven West- en
Noord-West-Duitschland.
Een der toesteilen is niet teruggekeerd.
KOPENHAGEN, 17 Oct. (Havas). De bevol
king van het Finsche eiland Hogland in de Fiu-
sche golf, dat, naar gemeld wordt, door de Sov
jets wordt opgeëischt, werd geëvacueerd.
Uit Helsinki ontvangen telegrammen verkla
ren, dat, in geval de Finsche regeering zou be
sluiten de hoofdstad te verlaten, de noodige
maatregelen reeds zijn genomen.
Voorts wordt gemeld, dat de dagelijksche
militaire uitgaven in Finland ongeveer 60 mil-
lioen Finsche marken bedragen (dat is ongeveer
225.000 gulden).
Volgens „Sociaal Democraten" heeft Paasikivi
verklaard, dat Stalin zelf de Russisch-Finsche
besprekingen heeft geleid. Zij waren van vriend-
schappelijken aard.
Dinsdag is het gedeelte tusschen den ooste
lijken oprit van de viaduct over den nieuwen
weg en de Buldersteeg, onderdeel van den Rijks
weg Hendrik Ido AmbachtGorinchemMete
renRessen (Rijksweg door de Betuwe), voor
het verkeer opengesteld.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft Dinsdagmid
dag de wekelijksche vergadering van den Raad
van State bijgewoond.
Vanuit Vlaardingen zijn weer drie schepen
vertrokken. Thans nemen uit deze plaats reeds
tien schepen aan de haringvisscherij deel.
Ais u op een bepaalden
weg overdag zonder ge
vaar 90 kilometer per uur
kunt rijden, beteekent dit
nog heelemaal niet,
dat daar bij avond
zonder risico's een SO
kilometer vaart kan
worden ontwikkeld.
Op den weg hangt
idles van de omstan
digheden afregelt
daarnaar uw snelheid I
Nadat de voorzitter van den L.T.B., de heer
G. W. Kampschoër, gisterenmiddag in de al-
gemeene vergadering te Haarlem zijn openings
rede had uitgesproken werd een nieuw hoofd
bestuur gekozen, in verband met de reorgani
satie.
Gekozen werden tot voorzittef de heer G. W.
Kampschoër, als vertegenwoordigers van de
vakgroep veehouders de heeren A. J. Verkley
(voorzitter), J. van Kampen en M. P. v. d.
Weyden; van de vakgroep akkerbouwers J. C
de Wit (voorzitter), J. v. d. Bijl en Joh. v.
Saase; van de vakgroep kweekers Th. v. Rijn
(voorzitter), P Vis en J. Boon; van de vak
groep tuinders Jac. Groen (voorzitter), J. Kok
en C. Broersen.
De heer Groen noemde de verkiezing van den
voorzitter liever een demonstratie. 77 afdeelin-
gen en 13 kringen stelden den heer Kamp
schoër candidaat (applaus). Spr. wenschte den
herkozen voorzitter van harte geluk en hoopte,
dat zijn arbeid nog vele vruchten zou mogen
dragen.
De heer Kampschoër richtte op zijn beurt
eenige huldigende woorden aan het adres van
den heer Groen en dankte de vergadering voor
de spontane wijze, waarop zij het voorzitter
schap heeft willen continueeren.
Vervolgens werd het nieuwe hoofdbestuur
geïnstalleerd. De stemming heeft niet allen be
vredigd, zeide de voorzitter, doeh laten we allen
deze gedachte voor oogen houden: samenwer
king is op 't oogenblik van het allerhoogste
belang. Het nieuwe hoofdbestuur wacht een
moeilijke taak en spr. vroeg aller loyalen steun
Het jaarverslag over 1938 werd goedgekeurd.
De andere jaarstukken en de begrooting had
den geen discussie ten gevolge.
Pater H. Vijgen wekte in een korte toespraak
de belangstelling voor het retraiteïverk in
Noordwijkerhout en Bergen op.
Ir. G. J. Heymeyer, secretaris van den Kath.
Ned. Boeren- en Tuindersbond, gaf een be
schouwing over de bodem-productiviteit, die
door de veranderde economische positie van ons
land door den oorlogstoestand is ontstaan.
De economische politiek van de geheele we
reld was de laatste jaren een politiek van zelf
voorziening, zoowel op agrarisch als op indus
trieel gebied. De uitbreiding van de graanteelt
is bevorderd en daar mogen we dankbaar voor
zijn. We zullen nu geen regeeringsbrood behoe
ven te eten.
Wat den land- en tuinbouw betreft is de export
in vergelijking met andere producten nog be
trekkelijk weinig verminderd. Ook de zuivel
producten hebben nog bevredigende exportcij
fers. Enkele tuinbouwproducten worden echter
minder geëxporteerd; de tomatenuitvoer daalda
van 97 pet. tot 56 pet, b.v.
De bodemproductiewet is er voor om te
zorgen, dat de bevolking van ons land vol
doende voedsel kan krijgen in oorlogstijd of
bij andere bijzondere omstandigheden.
Wij behoeven ons voor het komende jaar
niet bezorgd te maken over de broodvoor
ziening. Er werd voor gezorgd, dat wij zelfs
bij geheel gestaakten invoer hieraan geen
gebrek zullen hebben. Wat aardappelen be
treft hebben wij een ruim voldoende pro
ductie. Voor suiker zal een uitbreiding van
het bietenareaal noodzakelijk zijn. Rogge
is er genoeg.
Ernstiger is de positie van de voedsel
voorziening van ons vee. De veevoederin-
voer bedraagt rond 2.000.000 ton per jaar.
Wij zijn er echter in geslaagd, de behoefte
aan buitenlandsch veevoeder te beperken.
Met den voorraad, dien wij hebben, zouden
wij ons vee nog ongeveer zes maanden kunnen
voeden en dan zou het afgeloopen zijn. Men
heeft dan ook al gesproken over afslachten,
doch ook in regeeringskringen is men daar af-
keerig van. Mocht het zoover komen, dan zullen
spr. toonde dit aan met voedingscijfers
de varkens en het pluimvee het eerst aan de
beurt zijn.
De buitenlandsche aanvoer valt, gezien de
omstandigheden, niet tegen. Wij mogen echter
niet op dien aanvoer speculeeren. De voeder
toewijzingen zijn echter ruimer geworden, waar
uit moge blijken, dat ook de regeering den toe
stand niet zoo somber inziet.
Spr. ging vervolgens in op de artikelen van
de bodemproductiewet en de werking van deze
wet.
De adviescommissie ingevolge deze wet heeft
verschillende problemen onder oogen gezien.
Zoo zou men, indien het noodig mocht blijken,
tot gedwongen scheuren van grasland overgaan.
De eenige prikkel, om tot vrijwillige scheuring
over te gaan een grootere toewijzing van
krachtvoer achtte spr. echter niet voldoende.
De moeilijkheden schuilen ook hierin, dat
misschien dikwijls de verpachter niet tot scheu
ren wenscht over te gaan, al zou de boer dit
ook willen. Scheuren van grasland zou zeer ze
ker moeten gebeuren als wij voldoende voeder
voor de bensten willen produceeren.
Wat betreft het bouwland zijn geen bepaalde
voorschriften noodig. Wel is besloten, dat de
helft van gewassen, die niet bepaald voor de
voedselvoorziening' noodig zijn, in beginsel ver
boden zal worden.
Spr. erkende, dat voor den bollenteler extra
maatregelen genomen moeten worden. Op het
vrij gekomen land moeten noodzakelijke pro
ducten, die onmiddellijk afzet hebben, geteeld
worden.
Dan besprak spr. de prijzenpolitiek. Spr. ge
loofde niet, dat in de toekomst aan het prijs
peil van Augustus kan worden vastgehouden
De genomen maatregelen hebben echter gunstig
gewerkt. Kan de theorie van de vervangings
waarde basis zijn voor de landbouw-prijzenpoli-
tiek? Spr. meende ontkennend te moeten ant
woorden. Daar de volgende oogst eerst in 1940
komt, vervalt b.v. het winstdervingsargument
Hoe het ook zij, de prijzenpolitiek moet zóó
zijn, dat belooning voor den arbeid wordt ge
geven (applaus).
Ten slotte zette spr. de prijzenschommeling
der producten in verband met den nieuwen
toestand uiteen.
De heer v. d. Zwaan, afgetreden hoofdbe
stuurslid, nam daarna met enkele herinnerings
woorden afscheid, na jaren van ijverig dienen.
Rector Beune, bondsvoorzitter van de K.J.
M.V., sprak een bezielend woord voor de L.T.-
groepeering in deze organisatie. Ter wille van
de gemobiliseerden moet geld ingezameld wor
den om dezen jongen mensclien het ledenblad
te kunnen toezenden. De opbrengst was ruim
f 34.
De geestelijke adviseur, prof. Cleophas, wekte
op tot gebed, nu een der zwaarste straffen van
God over de wereld is gekomen. Becritiseer de
regeering niet, die voor ontzettende moeilijk
heden staat en voor aller bestwil moet zorgen
Geef daarom in dezen noodtoestand uw harte
lijke medewerking.
De adviseur huldigde dan speciaal den voor
zitter. Het volgend jaar bestaat de L.T.B. 25
jaar; niet minder dan tien jaar staat de heer
Kampschoër als kapitein op het schip. Dat
houdt tevens in uitgebreide werkzaamheid op
zeer verschillend terrein en in zeer verschil
lend milieu. Spr. wenschte de vergadering geluk
met zoo'n voorzitter. Ledenwerving is het mooi
ste geschenk.
Na rondvraag werd de vergadering gesloten
Gistermorgen half elf kwamen Provin
ciale Staten van Noord-Holland in vergadering
bijeen, in het Gouvernementsgebouw aan oe
Dreef.
Na de opening bracht dr. TH. TH. KOOT
(R.K.) den heer Michels, lid van Ged. Staten,
dank voor de samenstelling van het overzicht
der volksgezondheid in Noord-Holland. „Wan
neer een medicus in uw plaats was geweest,
had hij het niet beter kunnen doen," aldus dr.
Koot.
De VOORZITTER sloot zich namens Prov.
Staten bij de woorden van dr. Koot aan
Dan werd behandeld de voordracht van Ged.
Stater, om de Provincie borg te stellen voor het
betalen der rente en de aflossing van een ii.
40 jaar af te lossen geldleening van 2.200.000
door de Psychiatrische Inrichting „St. Willi-
brordusstichting" te Heiloo bij de Rijkspost
spaarbank tegen den koers van 99 y, pet. ea
tegen een rente van 3 5/8 pet.
De heer SEEGERS (C.P.) had bezwaren. De
provincie was niet voldoende ingelicht omtrent
een financieelen toestand der stichting. Welke
waarborgen heeft men, voor het geval de ex
ploitatie der inrichting zou worden gestaakt?
De heer ASSCHER (Lib.) had ook gaarne
meer gegevens ter beschikking gehad over de
financieele positie van de inrichting. Overigens
is het risico, dat de heer Seegers ziet, niet zoo
groot, omdat, wanneer de stichting de verple
ging der krankzinnigen niet meer op zich ne
men zou, de provincie dit toch zou moeten doen
Spr. achtte de voordracht een weinig onvoor
zichtig en zou gaarne vernemen of aan zijn
bezwaren tegemoet zou kunnen werden gekomen.
Mej. GOUDSMIT (V.D.) wilde niet zoover
gaan als de heer Asscher, maar vroeg voor een
eventueel volgend geval meer zekerheid vooi
de provincie.
De heer v. d. WALL (S.D.) achtte deze ies-
ning zeer gunstig en verklaarde zich voor het
voorstel.
De heer VLEKKE (N.S.B.) meende, dat de
Rijkspostspaarbank de leening ook wel had
verstrekt zonder waarborg der provincie, jidien
de Stichting maar goede waarborgen haa aan
geboden.
De heer DORJEE (C.H.) verklaarde zich voor
bet voorstel. Zoo'n gunstige leening wordt nooit
meer verstrekt.
De heer MICHELS (Ged. Staten) beantwoord
de de sprekers en verklaarde, dat er wel eenig
risico aan de borgstelling vastzit, maar dit was
zeer gering, omdat, wanneer de exploitatie niet
meer zou kunnen worden voortgezet, de stich
ting toch niet leeg zou komen. Krankzinnigen
kan men niet op straat zetten en de provincie
zou de verpleging dan op zich moeten nemen.
Na repliek werd het voorstel zonder hoofde
lijke stemming aangenomen, waarna Provincia.e
Staten overgingen tot het trekken der afdee-
lingen.
De K.R.O. heeft gisteravond den Bruckner-
cyclus voortgezet met een uitzending eener
studio-uitvoering van de vierde symphonie on
der leiding van Karl Friderich. Het was een
reprise, want een klein jaar geleden heeft men
van den K.R.O. eveneens de vierde symphonie
gehoord, gespeeld door het zelfde orkest het
Rotterdamsch Philharmonisch onder leiding
van denzelfden dirigent. Het was een goede ge
dachte dit werk te laten herhalen. Het komt
niet vaak voor, dat de radio-omroep in een kort
tijdsbestek tweemaal hetzelfde werk uitzendt en
toch kan men niet beter doen dan herhalingen
te geven van goede stukken, natuurlijk zonder
dat het op een manie moet gaan lijken.
De K.R.O( heeft zich bij haar Bruckner-uit-
zendingen op het .onaanvechtbare standpunt ge
steld, dat Bruckner's werken in de origineele,
resp. door den componist vastgestelde eindredac
tie gegeven moeten worden. Dat is ook gisteren
avond weer geschied, en naar Karl Friderich ons
al eens eerder meedeelde, vefwondert het hem,
dat er in ons land nog dirigenten zijn. die over
dezen onafwijsbaren eisch, Bruckner volgens
zijn eigen intenties te spelen nog steeds an
ders denken. Hij weet natuurlijk niet hoe taai
vooral in ons land tradities, om niet te zeggen
conventies, kunnen zijn.
De strijd om den „bewerkten" of den echten
Bruckner is thans wel beslist, al zijn hier en
daar nog wat oude aanhangers van de bewer
kingen overgebleven, die hun bolwerkje blijven
verdedigen, meenende, dat zij daarmee Bruck
ner een dienst bewijzen. Er schuilt een zekere
tragiek in het lot der Bruckner-bewerkers. Zij
hebben hun „verbeteringen" nj. niet aange
bracht uit betweterij, zij deden het alleen om
Bruckner te helpen. Zij waren zijn vurigste be
wonderaars en grootste propagandisten Zij over
tuigden Bruckner van het nut en de noodzake
lijkheid om zijn werken aan te passen bij het
gemiddelde bevattingsvermogen van het publiek.
Bruckner zelf hielp een handje mee om zijn par
tituren, nadat hij ze eerst met de grootste zorg
vuldigheid had uitgeschreven te mutileeren. We
zenlijke waarden werden door die bewerkingen
niet aangetast, althans niet in zoo hevige mate,
dat het origineel niet meer te herkennen viel.
Maar-er vielen coupures, er werden toonaarden
gewijzigd, al te schrille modulaties werden ge-
effend en door de instrumentatie te veranderen
werd het klankbeeld vloeiender en gladder, maar
tevens on-Bruckneriaansch gemaakt.
Het publiek in Bruckner's dagen kon in deze
gigantische symphonieën met hun enorme
klankcomplexen de bedoeling van al die stijl
eigenaardigheden niet ontdekken. Latei heeft
men begrepen, dat Bruckner in den laatsten en
hoogsten bloei der romantiek, bloei dien hij zelf
aanrichtte, teruggreep naar een overgeleverd
stijlkenmerk: de registerdynamiek, die de oude
meesters aan het orgel ontleend hadden. Thans
begrijpt men, dat wat toen onhandigheid leek in
werkelijkheid een uitermate gedurfde en mees
terlijk beheerschte techniek was, en nu men dit
begrijpt is er ook geen enkele reden meer om
Bruckner in bewerkingen te spelen. Er zullen
altijd menschen blijven, die nu eenmaal Bruck
ner niet lusten, maar dit is geen reden hem
te tooien met modieuze veeren. Men aanvaardt
Bruckner of men verwerpt hem. Een tusschen-
weg is er niet.
Wat de uitvoering betreft, ik volgde haar door
het ontvangapparaat en het is dus misschien
beter om eerst over de uitzending te spreken.
Deze was van dien aard, dat zij respect inboe
zemde voor het vermogen der K.R.O.-technici,
hetgeen natuurlijk nog niet impliceert, dat zij
volmaakt was. Ik geloof niet, dat de radiotech
niek van dit oogenblik geheel en al in staat is
de acoustische problemen, die bij een werk,
dat zulke klankbeelden opwerpt als Bruckner's
oeuvre, volkomen onder de knie te krijgen. Het
klankbeeld bleef op vele momenten werkelijk
doorzichtig, maar er waren ook momenten,
waarin sommige partijen niet tot hun recht
kwamen. Ik denk hier met name aan de bas
partijen en ook aan de zeer felle dynamische
overgangen. Bovendien neemt men in de uiterst
expansieve dynamische hoogtepunten herhaalde
lijk waar, dat het geluid wordt afgeknepen,
waardoor het aan werking inboet, terwijl het
ook een eenigszins rommelig klankbeeld ople
vert, waarin de timbres niet duidelijk meer te
onderscheiden zijn. Dit waren enkele vlekken op
een klankbeeld, dat toch in groote trekken prij
zenswaardig was, helder en plastisch. Enkele
andere onvolmaaktheden in den klank moet men
waarschijnlijk wijten aan het orkest.
Kan Friderich's lezing van deze vierde is er
een, die zich kenmerkt door den eerbied, welken
zij de partituur toedraagt. Friderich musiceert
haar zonder er diepzinnige bijbedoelingen aan
te pas te brengen. Men zou erop kunnen aan
merken, dat Friderich iets teveel let op de voor
schriften en iets te weinig op de interieure bin
dingen. De tallooze perioden, waarin zoo'n
Bruckner-symphonie te ontleden valt, blijven te
afzonderlijk liggen. Het is nog niet een groote,
synthetische herschepping geworden, maar daar
VATICAANSTAD, 17 Oct. (Havas). De
„Osservatore Romano" schrijft breedvoerig
over berichten over den toestand in het door
de Russische troepen bezette deel van Po
len, welke berichten afkomstig zijn uit neu
trale landen. Groote gebieden, welke door
het Roode Leger zijn bezet, worden reeds
gesovjetiseerd naar Moskovietisch voorbeeld.
De Poolsche bevolking is ten prooi aan on
derdrukking en vervolging, zoowel in reli
gieus en sociaal als in patriottisch opzicht.
In belangrijke plaatsen werden Sovjets ge
vormd uit extremistische elementen, die
veelal uit de gevangenis zijn bevrijd.
Hetzelfde geldt voor „comité's voor openbaar
wélzijn", bestaande uit ongeletterde boeren en
werklieden. De eerste maatregelen waren het
gevangen zetten van de vertegenwoordigers der
betere klasse, de leiders en grondeigenaars. Hun
huizen werden bestormd en in brand gestoken,
de gronden werden verdeeld overeenkomstig de
grillen van de nieuwe» Wit-Russische en Oekrain-
sche meesters. De meest beroemde cultureels
instellingen, welke den trots van Polen uitmaak
ten, ondergingen hetzelfde lot.
De „Osservatore Romano" bericht verder dat
de Katholieke Universiteit van Chyrow is ver
woest, evenals de bibliotheek van Medska bi)
Przemysl en het museum van Pulawsky. Ook Is
de beroemde beeltenis van de H. Maagd van
Dostra Brama verscheidene dagen blootgesteld
geweest aan de bespotting van de godloozen ge
durende de bezetting van Vilnius.
Communistische propaganda wordt op groote
schaal bedreven, duizenden vaandels met hamer
en sikkel, foto's van Lenin en antigodsdienstige
pamfletten werden onder de bevolking verdeeld»
vele katholieke en orthodoxe priesters en kloos
terlingen zijn gefusilleerd en de beweging der
godloozen heeft ook haar vertakkingen in het
bezette gebied gekregen.
LONDEN, 17 Oct. (Reuter). Vandaag is
een verklaring over de politiek der Britsche
regeering ten aanzien van de constitutio
neele toekomst van Britsch-Indië in verband
met den oorlog gepubliceerd in den vorm
van een Witboek, dat de meening van den
onderkoning, Lord Linlithgow, over zijn laat
ste besprekingen met de Indische politieke
leiders bevat.
In dit Witboek wordt onder meer verklaard'
dat de regeering na den oorlog volkomen berei"
zal zijn overleg te plegen met de vertegen wo°r"
digers van verscheidene gemeenschappen, PaJ*
tijen en instellingen in Indië, alsmede met
de
Indische vorsten, met het doel hun hulp
medewerking te verkrijgen voor het ontwerp®
van wijzigingen in het federale schema, al
wenschelijk zouden blijken te zijn.
De onderkoning maakt verder melding va__
de instelling van een consultatief orgaan, b®*
staande uit vertegenwoordigers van alle ëï0°
da*
bar?
Indische partijen en de Indische vorsten,
beoogt banden te leggen tusschen de openn*
meening en de oorlogvoering. De onderkom11®
zal de beraadslagingen van dit orgaan Pr®
deeren.
LONDEN, 17 Oct. (A.N.P.). 32 officieren
en minderen van het te Cardiff thuisbe-
hoorende stoomschip Sneaton, dat 5500 tob
meet en in den Atlantischen Oceaan door
een Duitsche duikboot tot zinken werd Se'
bracht, zijn veilig in de haven aangekomen-
Een stoker was gedood.
Verder meldt Reuter dat Dinsdagochtend h®'
s.s. Stola, varende tusschen Scapa en Thurs
door Duitsche vliegtuigen is aangevallen.
bommen vielen rond het schip, dat evenwel ni
getroffen werd. Een der Duitsche toestell
werd door het luchtafweergeschut op den
neergehaald.
W»1
KOPENHAGEN, 17 Oct. (Havas). Uit^
sterbo, dat aan de uiterste zuidwestpunt 0
Zweden is gelegen, wordt vernomen dat
loodsboot, naar men gelooft een Duitseh®'
een mijn is geloopen en gezonken.
LONDEN, 17 Oct. (Havas). De nieuwe 1^.
aansche ambassadeur Bastianini heeft vann
dag een bezoek gebracht aan lord Halifax-
wordt op gewezen dat het hier een eenvo
beleefdheidsbezoek betrof.
1icces
staat tegenover, dat Friderich met .s 0oK
streeft naar een klare uitwerking der details»
in de stemvoering, waardoor de toehoorder
formeel-thematische verband vrij gemak*
kan volgen. di®
Al met al een verdienstelijke uitzending.
den luisteraars enkele gezonde begrippen
gaande Bruckner kan bijgebracht hebben- jj,
T
beef
?ak
^er
^or
«01
t?at
aap
ke
tere
ber
