Jlerveus
De diplomatieke strijd om den
Balkan
Ook een Polen
migratie
DE WAGENS VAN
SHIWA
LITTHAUER-
De posities na het
A n ha ra- Ce rdrap
Zandzakken en
regen
Buitenlandsch Overzicht
VRIJDAG 20 OCTOBER 1939
Mgr. Graaf Szeptyckyj
terechtgesteld
Door het Sovjetleger
Het kan verkeeren
Duitsche censuur verbiedt artike
len tegen communisme
Brazilië vijftig jaar
republiek
Canadeesch seminarie
afgebrand
Russisch mangaanerts
voor Amerika?
KUHN VERDEDIGT ZICH
Onderhandelingen in
het Verre Oosten
Aardschokken in de
Ver. Staten
Doodelijk ongeluk op
de „Tawali"
ORGANISATIE VAN REUZEL
EXPORTEURS
A
St. Willibrordviering
te Utrecht
MAGEN BITTER
H.M. de Koningin naar
Apeldoorn
DE PRINS BEZICHTIGT
HOSPITAALSCHEPEN
PRINSES JULIANA BIJ HET
ROODE KRUIS
Audiëntie Aartsbisschop
Geen audiëntie
De vrouwelijke dienstplichtigen
in Duitschland
Kon. Ned. Landbouw-
comité vergadert
Shiwa is de naam van een godheid,
die met Brahma en Wishnoe de
Indische drieëenheid vormt van
het Hindoeïsme. Het is een verschrik
kelijke godheid, omkronkeld van slan
gen. Om haar hals draagt zij een snoer
van menschenschedels en midden op
haar voorhoofd gloeit een onheilspellend
örieoog. Verschrikkelijk als zijn gedaan
te is ook de wijze, waarop men in vroe
gere jaren, toen het Britsche bestuur
in Britsch-Indië nog geen verbod daar
tegen had uitgevaardigd, dezen god eer
de. Jaarlijks werd er een groote optocht
gehouden, waarin op een zwaren wagen
de beeltenis der godheid werd meege
voerd. Deze wagen van Shiwa vormde het
middelpunt van fanatische religieuze
opwinding en velen lieten zich in vrij
willige zelfvernietiging als hoogste offer
aan dezen god van verdelging onder de
wielen van zijn wagen vermorzelen en
verpletteren. Deze barbaarsche cultus
wekte terecht 't afgrijzen en de veront
waardiging op van de beschaafde kolo-
niseerende Europeanen, maar heden ten
dage in onze verlichte en moderne twin
tigste eeuw rijden in het hart van Euro
pa honderden verschrikkelijke Shiwa-
wagens over het slagveld, terwijl zij lui
der worden toegejuicht en verheerlijkt,
naarmate zij meer dood en verderf ver
spreiden. Een ooggetuige van den inval
der Duitschers in Polen heeft aan een
der correspondenten van de „Msb." een
gruwelijk realistische schildering gege
ven van 't oprukken der daarbij gebruik
te tanks, die als nietsontziende monsters
hun weg gaan, er niet op lettend wie en
wat zij verpletteren. Hij verhaalt, hoe
de wegen bezaaid waren, dicht opeen,
niet alleen met dooden, maar ook met
gewonden, zoowel vijanden als talrijke
eigen mannen. Over dit mengelmoes
van lijken en nog levende lichamen van
Duitschers en Polen reden de vervaar
lijke oorlogsmachines ratelend en knar
send heen, omdat het parool gegeven
was: tot eiken prijs steeds vooruit, voor
niets en niemand wijken, voorwaarts
zonder mededoogen en zonder aarze
ling. Naast en over elkaar lagen de hon
derden gevallenen, velen gaven nog tee
kenen van leven, maar de stalen gepant
serde monsters, log en gedrochtelijk als
voorwereldlijke reuzendieren, rolden
vermorzelend heen over alles, wat daar
lag aan dood en nog levend men-
schenmateriaal. De mannen, die in
gevecht gewikkeld waren, wisten, dat de
oorlogsmachines achter hen aankwa
men en werden als het ware vooruit
gedreven. Wie viel, kon onmogelijk
meer ontkomen en wie gewond werd en
op den grond ineenzonk wist zeker, dat
de verpletteringsdood hem wachtte.
Zoo was de z.g. triomfale veroverings
tocht één groote helsche monstruositeit.
Als de „zegetocht" der oorlogstanks ge
passeerd was, bleef één groote dooden-
poel, één brei van verpletterde, vermink
te, gekraakte, gekneusde en misvormde
lijken over. De aanblik was ontzettend en
de verpestende lucht niet te beschrijven.
Inderhaast werden op en in en langs de
wegen kuilen gemaakt, voor behoorlijke
diepte was geen tijd, en zoo ging het
verder, één groote oorlogsverschrikking,
waarvan de burgerbevolking zich geen
voorstelling kan vormen.
Dit ooggetuigeverslag van de afschu
welijkheid van den modernen oor
log, waarvan het optreden der
zware tanks slechts één der vele infer
nale verschrikkingen is, bewijst, dat wat
zoo vaak uitsluitend als heldenmoed
wordt verheerlijkt in werkelijkheid ook
moed der wanhoop kan zijn. Het voert
ons tevens voor oogen, wat ons zelf te
wachten zou kunnen staan, indien wij,
wat God verhoede, er niet in zouden sla
gen onze alzijdige neutraliteit te hand
haven. De mensch leest vluchtig en ver
geet snel, terwijl zijn ontvankelijkheid
voor indrukken licht afstompt door de
veelheid en den climax dier indrukken.
Daarom is het nuttig telkens opnieuw
waarheidsgetrouwe oorlogsbeelden in al
hun gruwelijkheid onder de algemeene
aandacht te brengen, niet om te veront
rusten en sensatie te wekken, maar om
den wil tot volstrekte onzijdigheid te
sterken en de offervaardigheid aan te
moedigen, die noodig is om bereidwillig
en gelaten en zelfs met instemmende
overtuiging de zware lasten te aanvaar
den, die de huidige wereldsituatie ons
onontkoombaar opdringt. Immers, verge-
leken bij de verschrikkingen van de Shi-
wawagens van den met schedels omhan
gen demon van den modernen oorlog
zijn al die lasten licht te dragen, vooral
omdat die lasten geen ander doel heb
ben, dan ons land en ons volk de mate-
looze ellende te besparen, die andere
landen en volkeren thans moeten onder
gaan.
LONDEN 20 Oct. Zeventien Oekrainsche
leiders in Polen zijn door het Sovjet-leger ge
vangengenomen en terechtgesteld. Onder hen,
zoo deelt het Oekrainsche bureau te Londen
mede, bevindt zich Z.H, Exc. Mgr. Andrea graat
Szeptyckyj, aartsbisschop van Lwow (Lemberg)
van de geünieerde Roetheensche kerk. Hij was
de geestelijke leider van de Oekr? iners in Polen,
doch bemoeide zich nooit met politieke vraag
stukken.
Prikkelbaar en opgewonden?
Neem 'n "AKKERTJE" - hel
werkt kalmeerend op Uw ge-
heele gestel en....in korten tijd!
Naar w;j vernemen, heeft de nationaal-socia-
listische perscensuur na het sluiten van het
Duitsch-Russische pact aan de redacties van
bladen en tijdschriften medegedeeld, dat de
Duitsche bladen, kerkbladen inclusief, in de
toekomst geen artikelen of berichten tegen het
communisme en de strijdende godloozenbewe-
ging mogen publiceeren.
Voorts is aan de Duitsche pers verboden be
richten te publiceeren over het kerkelijke le
ven van die landen, die behooren tot de vijan
den van het Derde Rijk.
WASHINGTON 20 Oct. President Roose
velt heeft gisteren gelast, dat zes „vliegende
forten" van het leger naar Rio de Janeiro zul
len gaan om deel te nemen aan de feestelijk
heden ter herdenking van het vijftigjarige be
staan der Braziliaansche republiek op 15 No
vember a.s.
ST. JOHNS (Quebec), 20 Oct. Donderdag
morgen is brand uitgebroken in' het seminarie
van Sint Jan te St. Johns in Canada. De 700
studenten moesten ijlings het gebouw verlaten.
Het seminarie werd een prooi der vlammen.
WASHINGTON, 20 Oct. (Reuter). De Sov
jet-unie heeft aangeboden den Vereenigden Sta
ten een hoeveelheid mangaanerts tot een
waarde van bijna vijf millioen dollar te ver-
koopen. Mangaanerts is een product, dat groote
militaire beteekenis heeft. Men verwachtte, dat
Rusland dit product in aanzienlijke hoeveelhe
den aan Duitschland zou leveren.
WASHINGTON, 20 Oct. Fritz Kuhn de
leider van den Duitsch-Amerikaanschen Bond
in de V.S., heeft gisteravond voor de commissie
Dies het nietaanvalspact tusschen Duitschland
en de Sovjet-Unie verdedigd. Hij weigerde ech
ter zijn meening te geven over den Duitschen
inval in Polen. Kuhn moet zich voor de com
missie van onderzoek, zooals bekend, verdedigen
tegen de beschuldiging gelden van den bond
verduisterd te hebben.
SJANGHAI, 20 Oct. (Havas). Kringen, die
den toestand in het Verre Oosten met aan
dacht gadeslaan, wachten met belangstelling
op de op 26 October as. te Peiping te houden
bijeenkomst van de gemeenschappelijke com
missie der regeeringen van Peiping en Nan
king, in de hoop, dat de bijeenkomst een licht
zal werpen op de onderhandelingen, die achter
de schermen worden gevoerd en waarvan af
hangen de vorming van een regeering onder
Wang Tsjing Wei en de mogelijkheid van een
herstel van den vrede in het Verre Oosten.
Officieele kringen te Tsjoengking en Tokio
ontkennen nadrukkelijk het bestaan van der
gelijke onderhandelingen.
Het schijnt inderdaad, dat slechts sprake
was van persoonlijk contact, dat niet onbelang
rijk is, daar het overeen zou komen met den
wensch China niet verscheurd en uitgeleverd
te zien en met den wensch der Japanners tot
een duurzame oplossing te komen door een
herstel van den vrede tusschen China en Ja
pan.
De standpunten der beide partijen zouden
thans als volgt zijn:
De Japanners zouden voorstellen de vijan
delijkheden te staken. Tsjang Kai Sjek zou dan
van het politieke tooneel moeten verdwijnen.
In geval Tsjang Kai Sjek er in zou toestem
men zich terug te trekken, zou Tokio zich
verplichten direct de vijandelijkheden te sta
ken en zijn troepen uit China terug te trekken.
BOSTON, 20 Oct. Hevige aardschokken
welke in geheel New England gevoeld zijn,
hadden blijkbaar hun epicentrum in een af
gelegen streek in Canada, volgens Donderdag
avond te Boston ontvangen berichten. Van on
gelukken of ernstige schade wordt geen mel
ding gemaakt. De schokken welker hevigheid
varieerden werden gevoeld in geheel Massa-
chussetts, Maine, New-Hamshire en Vermont,
een gebied met een bevolking van ongeveer
zes millioen zielen.
SABANG, 20 Oct. (Aneta). De „Tawali" van
de stoomvaart mij. Nederland is alhier gearri
veerd, komende van Paramaribo met 400 Ja-
vaansehe immigranten.
Op zee heeft een tragisch ongeval zich voor
gedaan. De matroos Vlaskamp, afkomstig uit
Katwijk, werd tijdens werkzaamheden door het
slippen van een staaldraad op slag gedood. Het
slachtoffer was 24 jaar en iaat een vrouw met
een kind achter. De „Tawali" is vandaag via
Penang, Belawan en Port Swettenham, weer
naar Java vertrokken.
Naar wij vernemen, hebben de exporteus van-
gesmolten reuzel, ter behartiging van hun be
langen als zoodanig, zich in een organisatie
vereenigd en besloten, dez§ als groep „reuzel"
tot de te Nijmegen gevestigde „Vereeniging van
Nederlandsche exporteurs van vleesch en
vleeschproducten" te doen toetreden.
In het bestuur der groep zijn gekozen de néé.
ren C. J. H. Lindemans, te Hillegersberg, voor
zitter; P. J. van Rijn, te Leiden, onder-voorzit
ter; J. A. van Walsum, te Rotterdam en F
Udema, te Assen, leden.
A 'y.
i
Vier personen werden gedood en verschillende gewond hij de treinbotsingwelke
op het station te Bletchley (Eng.) plaats vond. De materieele schade was zeer groot
Verschenen is het programmaboekje van den
8sten algemeenen Ned. Katholiekendag ên de
St. Willibrordusviering 1939.
In het voorwoord wordt de figuur van Sint
Willibrord belicht als de verkondiger van het
Christendom en de brenger van de cultuur.
Gememoreerd wordt de te Utrecht reeds ge
houden tentoonstelling, welke eenig mag ge
noemd worden: zulk een verzameling van vroeg-
middeleeuwsche kunst is misschien nooit er
gens vertoond; zulk een duidelijk overzicht van
de werkzaamheid en van de vereering door het
nageslacht van onzen Apostel viel nog nooit te
bewonderen.
Voorts wordt opgemerkt, dat het Nationaal
Comité opzettelijk de herdenking van St. Willi
brord heeft beperkt tot tentoonstelling en zit
ting in den Utrechtschen Dom, om aan de
groepen van het Nederlandsche volk de gelegen
heid te laten tot herdenking in eigen kring.
Het hoofdbestuur van den Ned. Katholieken
dag' kreeg zooals men weet van het Epis-
copaat opdracht, de viering van St. willibrords
eeuwfeest in eigen kring te verzorgen.
Reeds werd in de Pinksterweek een bedevaart
gehouden naar Echternach.
Het tweede deel van het program der viering
betrof de oprichting van een standbeeld van
Sint Willibrord.
Het derde deel is de plechtige herdenking op
7 Nbvember, welke tweeledig zal zijn en de
Nationale Herdenking in den Dom zal om
sluiten.
Het programma van dit onderdeel gaven wij
reeds vroeger. De zitting zal in „Tivoli" te
Utrecht om 5 uur beginnen.
Met het te Ankara onderteekende verdrag is
tevens de situatie in Balkan en Middellandsche
Zee geteekend. Duitschland heeft in den Bal
kan den strijd om den invloed voorloopig verloren.
Eigenlijk geheel door eigen schuld, want het
had en heeft nog de beste kaarten val, het
spel in handen. Zijn ligging en levensbehoeften
richten het op den Balkan en omgekeerd, de
Balkanlanden vinden in Duitschland hun meest
gunstig gelegen afzet-gebied. Een periode van
goed koopmanschap, van doelbewuste rustige
economische ontwikkeling zou voldoende ge
weest zijn, want als gevolg van de hechte na
tuurlijk-ontwikkelde economische banden zou
de politieke invloed als rijpe vrucht in Duitsch-
lands schoot zijn gevallen. Maar het Derde
Rijk kent volgens Goering's woord aan ambas
sadeur Henderson de deugd van het gedulJ niet
en daardoor heeft het zijn patronaatschap over
den Balkan voorloopig verspeeld. Met aile mid
delen van economisch en politiek machtsver
toon heeft Hitier gewerkt om in eemge Jaren
het Zuid-Oosten te veroveren. Op dit vrees aan
jagen kondende reacties der Balkanvolkeren
niet uitblijven. Men sluit nu eenmaal geen blij
vend politieke en economische vriendschap
onder dreiging en geweld, maar tracht zoo
spoedig mogelijk onder den ongewenschten
druk weg te kruipen. Daarom lieten Roemenië
en Griekenland zich een garantie van Frank
rijk en Engeland welgevallen. Daarom sljot
Turkije op 12 Mei met Engèland en op 23 Juni
met Frankrijk een voorloopig verdrag, aat
sindsdien de stormachtige politieke ontwikkeling-
heeft kunnen doorstaan, om gisteren officieel
en definitief te vitoden bekrachtigd. De verwe
zenlijking van den Duitschen droom van de
Bagdad-liJn is weer eens voor onbepaalden tijd
uitgesteld.
Al wordt dan algemeen het driemanschaps
verdrag van Ankara als een nederlaag voor
Duitschland voorgesteld en in Berlijn als zoo
danig ook gevoeld, het opkomen van den Rus-
sischen vloed is mede een oorzaak geworden, die
aan het verdrag zijn relief geeft. Molotof moge
dan zijn eischen aan Saradjogloe gesteld heb
ben, als ware hij Duitsch gezant, als Russiscn
volkscommissaris interesseert hem de Balkan
ook. Zoodat dit verdrag van bijstand met de
geallieerden, waarin weliswaar uitdrukkelijk bij
protocol is vastgelegd, dat het niet tegen Sovjet-
Rusland kan gelden, toch een bevestiging is
van het afwijzen dier eischen, zoodat het ver
drag bovendien een wal is tegen de Russische
vloedgolf.
Tevens is tengevolge van het, door de afwij
zing der Russische eischen, onveranderd hand
haven van het verdrag van Montreux van 1936
waarbij Turkije de vrije beschikking over de
Dardanellen als toegangsweg verkreeg, de ZWarte
Zee voor de geallieerden niet onbereikbaar ge
worden. Het versterkt aldus de mogelijkheid
tot effectieve hulp aan Roemenië.
Reeds spreekt ook de pers der geallieerden
over de mogelijkheid van een vast blok dei
Balkanstaten met niet minder dan 70 millioen
inwoners. Gaan aldus de aspiraties der Wes-
tersche mogendheden gelijk loopen met die van
Mussolini?
Dezer dagen is gemeld, dat Bastianini's bood
schap te Londen zou inhouden, wat Italië's
politiek ten aanzien van den Balkan was. Dat
de Duce den nieuwen gezant nu naar Londen
heeft gestuurd, zou er op kunnen wijzen, dat
er thans diplomatieke arbeid te Londen voor
Bastianini te verrichten valt. Op slot van reke
ning is Italië zijn door natuurlijke ligging aan
gewezen positie als centrale en leidende Mid
dellandsche Zee-mogendheid, veel meer waard,
dan een band, die slechts door nauwe bergpas
sen het Noordelijke Duitschland kan bereiken.
Ook hier moet strategische en vooral economi
sche ligging het winnen van de opportunistisch-
politieke situatie van het moment.
Berlijn gaat over het veroverde Polen be
schikken. Het hecht twee nieuwe gouwen aan
het Derde Rijk. Danzig wordt met ingang van
1 November de hoofdstad van de gouw West-
pruissen en de stad Posen schenkt haar naam
aan de tweede nieuwte provincie. Aldus krijgt
het Duitsche Rijk in het Oosten denzelfden
omvang als onder het keizerrijk. Maar tevens
zal hiermede getracht worden een vraagstuk
op te lossen, dat voor Duitschland althans de
aanleiding van dezen oorlog, maar ook van vele
oorlogen in de historie van Oost-Europa is ge
weest. De nieuw gevonden methode der volks
verhuizingen, die Hitier voor de oplossing der
Duitsche minderheden-kwesties "in de Baltische
landen heeft gedecreteerd, zal nu ook op de
polen worden toegepast. Het oude Polen heeft
steeds naar een uitgang naar zee gestreefd en
ook, naar gelang de krijgskansen een gunstigen
uitslag brachten, aan zee gelegen, zoodat in de
nieuwe Duitsche provincies steeds Polen ge
woond hebben. Ook heeft de Duitsche koloni
satie gedurende de Middeleeuwen rèeds ver
oorzaakt, dat Duitsche groepen zich hier thuis
voelden en er versterkte steden stichtten. Maar
elk succes van het streven der groote Poolsche
koningen zal nu ongedaan worden gemaakt. De
geheele Poolsche bevolking zal naar dat Polen
trekken, waarvoor Berlijn de grenzen zal vast
stellen en met het vrijkomende land zullen de
Duitsche volksgroepen, die thans naar het moe
derland zijn teruggeroepen, worden schadeloos
gesteld. Aangezien de Poolsche bevolking in de
nieuwe Duitsche gouwen ver in de meerderheid
is, komt door deze uitdrijving voldoende grond
en bezit vrij, om de herwaarts keerende Duit
schers schadeloos te stellen. De toekomstig
gedachte rompstaat Polen moet zijn verdreven
volksgenooten maar schadeloosstellen. Zoo
wtodt de Duitsche migratie op kosten der Polen
bedreven. En tevens wordt ieder toekomstig
streven van Polen naar een uitweg naar zee
zoo veel mogelijk elk steunpunt ontnomen
Polen moet een zuivere landmogendheid wor
den, zooals b.v. Tsjecho-Slowakije was en Hon
garije nog Is. Maar zelfs Hongarije heeft zijn
aspiraties naar een Middellandsche Zee-haven
nooit opgegeven, want het geldt als een oude
stelregel, dat ieder streven naar zelfstandigheid
van een volk leidt tot het zoeken naar een
uitweg naar zee.
H.M. de Koningin is Vrijdagochtend met den
gewonen trein van kwart voor acht van het
Staatsspoorstation te Den Haag naar Apeldoorn
vertrokken.
Vijf minuten voor het vertrek van dezen trein
arriveerde H.M. per auto aan het station. Zij
was vergezeld van haar hofdame jkvr. A. Ba
ronesse Schimmelpenninck van der Oye en van
haar adjudant, generaal-majoor tit. jhr. W.
C. M. de Jonge van Ellemeet. Aan het station
waren ter ontvangst aanwezig de directeur van
de Nederlandsche Spoorwegen, prof. dr. ir. J.
Goudriaan, de stationschef de heer H. Lutgert
en de officier van de marechaussee, luitenant
A. J. F. M. Egter van Wissekerke, vroeger
ordonnans-officier van H.M., die het gezelschap
tot Apeldoorn begeleidde.
H.M. was gekleed in een eenvoudige grijze
reis-cape met grijs bont afgezet. Zij droeg een
daarbij passenden grijzen hoed.
Na een korte begroeting in de wachtkamer,
stapte H.M. en Haar gevolg in den gereedstaan-
den trein, waarin een rijtuig voor Haar was
gereserveerd. Het was geen salonrijtuig, daar
deze trein een dieseltrein was en het aanhaken
van een salonrijtuig daarbij niet mogelijk is.
Om precies kwart voor acht vertrok de trein
in de richting Utrecht.
H. M. de Koningin is hedenmorgen om 9.25
uur pr trein uit Den Haag te Apeldoorn aange
komen. Per auto heeft H. M. zich vandaar met
haar gevolg naar het paleis het Loo begeven.
Na een kort oponthoud op het paleis is zij per
auto naar de omgeving van Loenen en Eerbeek
vertrokken om legerafdeelingen te inspecteeren.
Hedenmiddag was een kleine plechtigheid in
de Groote Kerk te Apeldoorn belegd, waarin
H. M. de Koningin het gedenkraam der studen
ten heeft aanvaard en aan de kerkvoogdij heeft
overgedragen.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft heden na
mens H.M. de Koningin, vergezeld van zijn
waarnemenden adjudant majoor H. J. Phaff,
eenige in aanbouw zijnde hospitaalschepen be
zichtigd.
H. K. H. Prinses Juliana heeft heden de we-
kelijksche hoofdbestuursvergadering van het
toode Kruis bjjgewoonc).
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag, Woensdag
en Donderdag audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week geen audiëntie verleenen.
Men schrijft ons van de grens:
Nu in Duitschland een 5-tal weken de avond
verduistering van steden en dorpen gewerkt
heeft, heeft men zooveel practische ervaringen
opgedaan, dat de op theorie opgebouwde voor
schriften successievelijk veranderd worden.
Men heeft het eerst aandacht geschonken
aan de zandzakken, die overal tegen woonhui
zen en kantoorgebouwen liggen opgestapeld.
Door den herfstregen zijn deze een dikke, bijna
homogene massa geworden, waardoor de lucht-
cireulatie in de daardoor afgesloten kelders
bemoeilijkt wordt. De ervaring heeft nu aan
getoond, dat de zakken het best door verplaats
bare zandkisten vervangen kunnen vtoden. Ook
geldt het vroegere voorschrift niet meer, dat
in het belang eener goede gasbescherming alle
keldervensters hermetisch afgesloten moeten
worden. Een venster moet voor de luchtverver-
schlng geopend kunnen worden, daar anders de
ruimte voor schuilende menschen te arm aan
zuurstof zou worden.
De des avonds op straat gebruikt wordende
zaklantaarns mogen niet meer van blauw glas
voorzien zijn, maar moeten rood licht uitstra
len.
In het Duitsche straatbeeld verschijnt thans
een nieuw opschrift op autobestelwagens, nl
„Fahrgemeinschaft Handel". Op voorschrift van
verschillende Industrie- en Handelskamers, die
ook haar stempel naast dit opschrift plaatst,
zijn rijgemeenschappen onder den groot- en
kleinhandel gevormd. Zulk een gekenteekende
bestelwagen dient in den regel meerdere firma's
ter bezorging van onhandige en zWare leve
ranties. De handelskamer onderzoekt de aan
vragen tot opname in een rij gemeenschap en
zij stelt de gemeenschap tezamen. Door deze
samenwerking bereikt men een brandstofbespa
ring van 60 a 70 pCt.
De vrouwelijke dienstplichtigen in Duitsch
land, de zgn. „arbeidsmeisjes", zijn nu ook op
stfaat verschenen in haar eenvoudige, doch
charmante uniforms. De laatste dagen rijn van
de 1700 vrijwillige meldingen in Westfalen 500
meisjes opgeroepen, die ondergebracht zijn in
de kwartieren Iserlohn, Arnsberg, Kamm en
ESegen. Er worden nog meer kwartieren opge
richt. Thans is men bezig met de monstering
van de lichtingen 1920 en 1921. Zooals men
weet, worden deze meisjes opgeleid om in alle
lagen der bevolking de vrouw en moeder te
helpen in haar arbeid, vooral in de groote ge
zinnen, die getroffen zijn door oproeping van
de vaders en de groote zoons.
De lichte openbare diensten, zooals de post,
leggen beslag op de oudere vrouwen. Was de
vrouwelijke brievenbesteller op het platteland
vroeger ook al geen zeldzame verschijning, nu
ziet men ze dikwijls. In den vorigen oorlog
stonden 127.000 vrouwen in dienst der post, welh
getal in de latere jaren slonk, tot 43.000. Thans
zijn rdeer 75.000 vrouwen in de middeldiensten
ingeschakeld, waarvan ongeveer de helft als
beambte. In den eenvoudigen postdienst, vooral
■als brievenbestellers, stijgt het getal met de»
dag.
Het Koninklijk Nederlandsch Landbouw-
comité heeft Vrijdagmiddag in Pulchri Stu
dio te 's-Gravenhage zijn 29ste algemeene
vergadering gehouden. '-■>
De voorzitter, de heer H. D. Louwes, zeide in
zijn openingsrede om.:
Bij alles wat ons dus ook als onaangenaam
en hard wedervaart, bij al onze critiek over-
heersche de gedachte van het voorrecht te be
hooren tot ons Nederland. Die gedachte moet
alle „boosheid van oordeel" uitbannen.
Onze organisatie denkt noch aan opruiing'
noch aan dreiging, maar zij doet alleen haar
plicht, door de regeering bekend te maken met
haar inrichten en de stemming onder de boe"
ren. Organisatiebesturen zijn geen stroomah"
nen der leden. Zij dragen een eigen verant
woordelijkheid. Wanneer zij meenen, dat de
regeering' een juisten weg volgt, dan hebben
zij dien te verdedigen, ook tegen inzicht hun'
r.er leden in. Maar wanneer zij zelve meenen'
dat de regeering den onjuisten weg kiest en
haar gezag en haar „goodwill'' bij de boeren
verliest, dat zij de paarden achter den produC'
tiewagen spant en den sluikhandel den win»
in de zeilen blaast, dan moeten onze organisa
ties daarvan getuigen.
Het feit overigens, dat de minister in den
loop dezer week zoowel den boterprüs als
dien der granen niet onaanzienlijk heeft ver
hoogd, toont ten duidelijkste aan, dat de
ontstemming ir, de kringen van onzen boe
renstand op feiten berust, die ook de
regeering als juist heeft willen erkennen-
Terwijl het beleid van onze organisaties
hierin een rechtvaardiging vindt, wil 1"
gaarne mijn erkentelijkheid uitspreken voor
deze daden van den minister.
De korte ervaring in dezen tweeden oorlogs
tijd opgedaan doet spreker het ergste vreeze
ten opzichte van de toekomstige positie
onzen boerenstand in het volksgeheel.
Ons economisch en sociaal denken is zee^
sterk gericht op den arbeiders- en beambte»
stand, die met hun grooten Politieken invl<?g
de handhaving van hun levenspositie
hun uit den aard der zaak gaarne gegund ls
tot een der grondslagen van onze geheele ee?g
nomische en sociale politiek hebben weten
maken. ,e
Dat naast deze bevolkingsgroepen leeft 0
groote groep der kleine zelfstandigen, dikWU
met bescheiden levensomstandigheden, onve
zorgde sociale nooden en harde levensvo»
waarden, wordt veel te veel voorbij gezien-
Er dreigt volgens spr. groot gevaar, dat
gerechtigheid ten opzichte van onze agrarisc»
bevolking ons volk zal verlagen.
Voor wat de versterking van de landbouw»
ganisatie betreft zeide spreker een centraal
cumentatiebureau noodig te achten.
Het sterke boerengezin, het solide boere
huis kan, zoo eindigde spreker, alleen bests
en behouden worden als de akker wel toe»
reid en bebouwd is, een sterk en gelukkig v _0
zal zich alleen dan als zoodanig handha^
als het zijn boerenstand weet te bewaren
behouden. ,eD
Nadat eenige huishoudelijke aangelegen» c
wanen afgedaan, was het woord aan mr. H-
Groeneveld, administrateur van het Dep. ,r
Sociale Zaken, om een inleiding te houden
het vraagstuk van het betrekken van JLfl,
zelfstandigen bij de sociale verzekeringswet
in het bijzonder over de opneming in verp»c
invaliditeits- en ouderdomsverzekering. vg0(
Als eigen oordeel deed spr. kennen, dat v"^
het betrekken in de verplichte verzekering n<j
de kleine zelfstandigen deugdelijke rechtsgr"
bestaat. „mg
Spr. acht het gewenscht om de omschriJ
van de op te nemen zelfstandigen aldus te
ven, dat van de op te nemen personen re-
kerwijze mag worden verwacht, dat de Pre
last door hen valt op te brengen. .mgs'
Spr. acht het opleggen van den verzekei gtl
plicht in het belang der kleine zelfstan
en hij is van oordeel, dat de uitvoering va'cp-
verplichte verzekering van zelfstandigen
nisch uitvoerbaar is.
