Helsinki aan den vooravond van groote beslissingen Estland onder Russische invloedssfeer Geen nieuw Duitsch vredesinitiatief Vliegtuigen tegen U-booten mmtimmËiismimm Trein in Mexico verongelukt Wilde staking te Amsterdam Tankscheepje bij Urk omgeslagen Het nieuws van heden FINNEN VASTBESLOTEN EN BEREID FRANSCHEN ACTIEF TEN WESTEN VAN DE SAAR AAN JODEN OPGELEGDE BOETE VERHOOGD DE AANKOMST DER SOVJETTROEPEN DRAMA TE EINDHOVEN FRANSCHE VERLOVEN UITGEBREID nieuwe functie voor Successen der Britsche luchtmacht VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 •- TEL 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal '3.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DINSDAG 24 OCTOBER 1939 - OCHTENDBLAD DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22061 ,,GöbbeIs' beschuldi ging belachelijk" Üet oordeel van officieele kringen te Washington Het Poolsche goud GREISER lmlinniiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiI Twee Britsche schepen tot zinken gebracht Duitsche heffing van 20 op 25 pCt. gebracht Missionaris in China vermoord Veertig dooden De Duitsche legerleiding concentreert een groote troepenmacht aan het Westfront, Een transport legervoertuigen Estlanders gaan weer Russisch leeren Ultimatum van Rijksbemiddelaar aan stakende bouwvakarbeiders De beide opvarenden gered Krankzinnige brengt zijn vrouw met een hamer doodelijke verwondingen toe Haast NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen 'egel SO et Ingez mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 ceni per regel. Bij contract sterk verlaagde p'iizen voet de kleine annonces „Omroeoers" zie de rubriek OP (Van onzen speeialen correspondent) Helsinki, 22 October Naar aanleiding van den eersten dag van het Finsch-Russisch overleg te Moskon legt Wen er hier in Helsinki den nadruk op, dat de gesprekken tusschen Paasikivi en Tan ner eenerzijds en Molotof en Stalin ander zijds. in een vriendschappelijke atmosfeer en een vertrouwelijken geest zijn gevoerd. Maar men wacht er zich wel voor de gevolg trekking te maken, dat men aan Sovjet- Russische zijde niets zou willen dicteeren en alleen naar resultaten streeft, die door welwillend overleg en in volkomen overeen stemming met de andere partij worden ver kregen. Zeer beteekenend is het ook, dat men juist hu in snel tempo in Finland voortgaat voor- ïorgs- en verdedigingsmaatregelen te treffen Dit organisatiewerk raakt vooral ook de ge neeskundige diensten en ziekenhuizen te Hel sinki en andere steden. Voor alle gebouwen en groote winkels zijn thans zware zandzakken aangebracht. Alle particuliere auto's zijn ter beschikking van het leger gesteld. Vele vrouwen offeren haar sieraden ten behoeve van de staatsfinanciën. Particuliere gaven komen in grooten getale binnen. Onaangename perspec tieven heeft echter de belastingverhooging met twintig procent voor de burgerij geopend, ter- Wijl zoovele burgers zich reeds groote uitgaven en derving van inkomsten hebben moeten ge troosten. Allerwegen heeft men er een voorge voel van, dat Finland aan den vooravond van ernstige beslissingen staat, maar ook, dat in de naderende uren vAn beslissing de eendracht grooter en sterker is geworden. Met het bloedige, tragische voorbeeld van de Poolsche natie voor oogen, zijn ds Fin hen nochtans vast besloten zich tot het uiterste te verweren, indien de kostbare goederen als vrijheid en onafhankelijkheid in het geding komen. Men hoort vaak de meening, dat vechten den Tinnen in het bloed zit en dat deze houding °ok hun karakter bepaalt in het weerbarstige, Jhige Noorden. Wellicht deze week nog zal de beslissing vallen of het Finsche volk opnieuw t°t een strijd moet worden opgeroepen. WASHINGTON, 23 Oct. (Reuter). De door Döbbels geuite beschuldigingen aan het adres van Churchill in verband met den ondergang v«ui de „Athenia" worden door officieele krin- Sen te Washington belachelijk genoemd. De "Baltimore Sun" vergelijkt de beschuldigingen biet de beweringen van den senator Reynolds, jegens wien het schip door de Russen tot zin gen zou zijn gebracht. .Officieel wordt aan de verklaringen van Gób- ^ls in het geheel geen aandacht geschonken Het Amerikaansche Departement van Bui- eniandsche Zaken heeft een beëedigde verkla- Wg gepubliceerd, die door Anderson, een Ame- 'saartsch passagier aan boord van de „Athe- Ia" is afgelegd en waarin gezegd wordt, dat schip niet onmiddellijk gezonken is. doch volgenden dag door Britsche torpedoboot- asers tot zinken is gebracht. Anderson gaf als zijn meening te kennen, dat j6 jagers daartoe overgingen, omdat het ver- teh schip een gevaar voor de scheepvaart °ftnde .Bonden, 23 Oct. (Reuter) We Duitsche j, aldus wordt in een mededeeling van het 0cveign Office gezegd, doet het voorkomen als- g aan de Poolsche Nationale Bank oehoorcuae V; Uci, dat vóór de Duitsche bezetting uit Dolen ^«rci verwijderd, door de Britsche regeering aan 'Bije zou kunnen worden overhandigd. Dii, Us ce mededeeling, is volkomen onwaar Bet WeYu is ei§'endotn van de Poolsche regeling, tehi uitsluitend bevoegd is, er over te oe- bikken. „BERLIJN, 2 30ct. Naar 't rijkspersbureau S(.n de N. s. D. A. P. meid, heeft Hitier den leJ^tspresident van Danzig, Greiser, tot gouw- er van de gouw Warthe benoemd. Het Finsche leger is gemobiliseerd. Een afdeeling wielrijders in de straten van Helsinki Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^ VOOR HET GEHEELE LAND: meest betrokken met nu en dan eenigen regen. Weinig verandering in temperatuur. g Meest matige Zuidelijke tot Westelijke wind. PARIJS, 23 Oct. (Havas). Het Fran- sche legerbericht van Maandagavond luidt als volgt: Activiteit van de voorhoede-elementen, vooral in het gebied ten Westen van de Saar. Het persbureau- Havas schrijft in de toelich ting op het legerbericht: De kalmte, die aan het geheele front sedert Vrijdag j.l. is ingetre den, schijnt deze week niet te zullen voort duren. Reeds in den loop van gisteren had men een toegenomen bedrijvigheid kunnen waarnemen van de patrouilles. Vandaag was het niet meer het Niemandsland, waar enkele nachtelijke zwerftochten gehouden, hinderlagen gelegd, of geweergevechten geleverd werden. De tegenover elkander liggende troepen tastten elkander rechtstreeks aan, uit de eene stelling naar de andere, met geweer- en mi- trailleurvuur. Zooals meestal het geval is, was de militaire bedrijvigheid het meest intensief in den uiterst westelijken sector tusschen de Saar en de Moezel. Het gebied, dat door het communiqué van hedenavond wordt aangeduid als „tèn Westen van de Saar" is de streek, die onmiddellijk volgt op het gebied, dat gedekt wordt door net thans zeer bekende ravijn van Apach, over een lengte van zes K.M, vanaf den loop der Moezel. Deze streek wordt geken merkt door niet zeer hooge, schaars be- boschte bergkruinen, wier meer steile hellingen zuidwaarts gekeerd liggen, terwijl naar het noorden, d.w.z. in de richting van de Duitsche stellingen, de hellingen veel glooiender zijn. De Fransche stellingen zijn daardoor in een gunstige positie. Zij hebben tevens de lange hellingen onder het vuur der automatische wa pens en kunnen rechtstreeks de Duitsche stel lingen bestrijden. BERLIJN, 23 Oct. (D.N.B.). Bepaalde buiten- landsche bladen publiceeren steeds weer gissin gen, volgens welke door Duitschland vredes pogingen gedaan worden of vredesvoorwaarden voorgelegd worden. Zoo wordt in verband met een reis van Van Zeeland naar Amerika gezegd, dat hij de voorwaarden kent, waaronder Duitsch land en de geallieerden bereid zouden zijn, een vredesinitiatief van Roosevelt in overweging te nemen. In verband hiermede constateert het Duitsche Nieuwsbureau: Wat betreft de Duitsche voor waarden, kan daarbij slechts sprake zijn van de beginselen, neergelegd in de Rijksdagrede van den Führer, waarin deze de wereld 'n weg naar den vrede heeft gewezen. Deze hand des vredes van den Führer heeft men te Londen bruut afgewezen. Chamberlain heeft den vrede niet gewild, maar tot den oorlog besloten. Daarmede Is voor Duitschland de situatie eens en voor al duidelijk. Er bestaat voor Duitschland niet de geringste aanleiding nieuwe voorwaarden voor een vredesinitiatief op te stellen. Het vertrek van de kinderen, die per K.LM.-vliegtuig van Napels naar Indië reizen. Het groepje voor den trein op het Centraal Station te Amsterdam, Maandagmiddag, even voor het' vertrek. Rechts de heer Stoppelaar van de K.L.M. en links de stewardess, onder wier leiding de kinderen de reis maken LONDEN, 23 Oct. (Reuter). Het Britsche ministerie van Luchtvaart deelt mede, dat vliegtuigen kort geleden twee aanvallen op Duitsche duikbooten hebben gedaan, die, naar men gelooft, succes hebben gehad en wel één op de Noordzee en de ander op den Atlantischen Oceaan. Na beide aanvallen cirkelden de vliegers boven de plaats waar de onderzeeboot was verdwenen. Van de schepen werd echter niets meer gezien. Eén der aangevallen duikbooten werd waar genomen door een verkenningsvliegtuig, dat voor den periscoop een lading dieptebommen liet vallen. De duikboot zonk daarop steil naar be neden. De mitrailleurschutter verklaarde met stelligheid, na de ontploffing van de bommen nog een tweede ontploffing onder water te heb ben gehoord. Het vliegtuig liet, na terugge keerd te zijn, nog een tweede lading bommen vallen. Na het eerste salvo werden olievlekken waargenomen en na het tweede salvo nog meer. Van de duikboot werd niets meer gezien. De tweede duikboot werd aangevallen door een vliegtuig, dat boven den Atlantischen Oceaan patrouilleerde en dat op het inmiddels onder gedoken vaartuig verscheidene zware bommen liet vallen. De eerste was reeds, naar men ge looft, een voltreffer. Na den aanval werden donkere voorwerpen in het water gezien, ter wijl luchtbellen naar de oppervlakte stegen. Hoe wel het vliegtuig nog eenigen rijd bleef rond cirkelen, werd van de duikboot niets meer ge zien. Een convooi Britsche koopvaardijschepen is door de bewaking van vliegtuigen gered van een wissen ondergang. Het convooi voer langs de kust van Schotland en werd door patrouil- leerende vliegtuigen gewaarschuwd, dat door Duitsche duikbooten mijnen in den weg van net convooi waren gelegd. Het convooi stopte en de mijnen werden eerst geveegd, waarna het convooi zijn weg vervolgde. Reuter meldt nog uit Londen: Onlangs zijn twee kleine Britsche schepen tot zinken ge bracht. Het te Londen thuisbehoorende schip ,.Sea Venture", dat 1375 ton meet, is door een vijandelijke actie tot zinken gebracht en net kustvaartuig „White Mantle" is na een ont ploffing gezonken. De „Sea Venture" is In drie uur gezonken. De 25 opvarenden zijn er in ge slaagd met een kleine boot een eiland te be reiken. Een reddingsboot heeft ze vervolgens naar een van de Noordelijke havens gebracht Veertien opvarenden van de „White Man tle" worden vermist, doch het is mogelijk, dat zij door een ander schip zijn opgepikt. Vijf an deren werden door een treiler gered, twee van hen zijn gewond. De mannen verklaarden niet te weten of de ontploffing, tengevolge waarvan het schip is gezonken, is toe te schrijven aan een duikboot of aan een mijn. Het Zweedsche blad „Dagbladet" schrijft over het Duitsche plan tot een continentale blokkade tegen Engeland, dat dit niet doeltref fend kan zijn, zelfs als de blokkade voor 100 procent kon worden doorgevoerd. Engeland is volgens het blad niet afhankelijk van invoer van het vasteland van Europa. BERLIJN, 23 Oct. (D.N.B.) In November van het vorig jaar is aldus meldt het Duitsche Nieuwsbureau den Joden in Duitschland de betaling van een contributie van een milliard rijksmark opgelegd. De heffing werd destijds vastgesteld op 20 procent van het vermogen. Een beperking of uitbreiding van de verplichting tot betalen was voorzien voor het geval, dat de op brengst van een milliard rijksmark overschreden of niet bereikt zou worden. Uit hetgeen tot dusver binnengekomen is blijkt dat het bedrag van een milliard rijks mark niet bereikt zal worden. Ter aanvulling van de opbrengst is door een verordening van den rijksminister van Financiën de heffing ver hoogd van 20 tot 25 pet. van het vermogen. Het verschil van 5 pet. vervalt den 15den November 1939. MEXICO CITY, 23 Oct. (Reuter) Zaterdag is bij Tolosa een goederentrein, welke van Vera Cruz naar de kust van den Stillen Oceaan ging, ontspoord. Twee petroleum-tankwagens vlogen in brand, Veertig personen zijn hierbij omge komen. De meesten zijn levend verbrand. Op het bureau van de H. Congregatie de Pro paganda Fide te Rome is bericht ontvangen, dat Pater Lebreton S.J., sedert 1912 als Missio naris, in China, op laaghartige wijze vermoord is. Verschillende jaren was Pater Lebreton werkzaam als professor aan de Aurora-Univer- siteit te Peking, totdat hij in 1929 werd belast met de zorg voor de weeskinderen in Touse- we. Hij organiseerde dit liefdewerk op zoo voorbeeldige wijze dat hij uit alle deelen der wereld opdrachten kreeg voor zijn kunstnijver- heidwerkplaatsen, waarin de leerlingen een handwerk leerden beoefenen. Nog onlangs werd opdracht gegeven voor een groot aantal kelken en cibories voor de verwoeste kerken in Spanje. Zelfs door het conflict tusschen Japan en China, liet pater Lebreton zich niet weerhou den zijn werk voort te zetten. Hij organi seerde bovendien een afzonderlijke hulpactie voor de kinderen, die slachtoffers waren van den oorlog. Men neemt aan, dat pater Lebreton het slachtoffer is geworden van een roofmoord, daar de priester in het bezit moet zijn ge weest van een groote som geld, die bestemd wasvoor uitbetaling van de loonen aan de werklieden in de kunstnijverheidswerkplaatsen. (Van onzen speeialen verslaggever) HELSINKI, Maandag, De Russische troepentransporten naar hun definitieve standplaatsen in Estland zullen Woensdag beëindigd zijn. Alle tot dusverre af gesloten wegen voor het gewone verkeer zullen dan weer worden opengesteld. Het feit, dat de Sovjet-Unie het voornemen heeft geduren de den winter al het buitemandsche handels verkeer met Duitschland via Tallinn te doen geschieden, heeft tot gevolg, dat de Estland- sche hoofdstad plotseling ook de rol van een Russische transitohaven heeft verkregen. De Sovjet-Russische regeering wenscht groote Estlandsche opslagplaatsen te pachten. Er zal een bijzonder kantoor voor den Russischen doorvoerhandel worden opgericht. En het per soneel van de Russische handelsvertegenwoor- dediging zal aanzienlijk worden uitgebreid Zoo wroet de Sovjet-Unie zich steeds dieper in dezen randstaat in. De doortocht van de uit het Zuiden komende Russische troepen, is in her bijzonder in het district van Parnu, een kleine badplaats aan de Oostzee, zeer moeilijk ge weest, omdat de wegen hier door groote moeras sen voeren. In den loop van heden arriveerden per trein nieuwe monteeringstroepen. Zij kwa men uit Noordelijke richting en wel van Le ningrad uit, via de Estlandsche grens- en ves tingstad Narwa. Op het eiland Saaremaa wordt de haven Jaaguraha als basis voor de Russische marine ingericht. De technische troepen zijn reeds bezig met de voorbereidende werkzaam heden. Vier dagen lang is reeds het particu liere verkeer tusschen de plaatsen op de Est landsche eilanden en de overige deelen van het land verbroken. Ook telefoongesprekken zijn verboden. De kuststrook van deze eilanden is intusschen onherkenbaar veranderd in de oogen der bevolking Pantserwagens, gemotoriseerde troepen, tanks, vrachtauto's doorkruisen de stille eilanden met hun nog stillere bewoners. Voor het eerst hoort men weer overal Russisch spreken, dat de meeste Estlanders verleerd waren. Russische soldaten liederen schallen overal op. Hun Intocht moest blijkbaar het karakter van een blijde inkomst hebben. De Russische troepen voerden behalve het noodige geschut, ook harmonica's en balalai ka's met zich mede. Boven op de vrachtauto's gezeten, bespeelden zij tijdens het vervoer over de landwegen herhaaldelijk hun instrumenten. En ook in de Russische kazernes weerWünkt voortdurend muziek. Omdat de plaatselijke be volking, eenvoudige boeren en visschers, geen Russisch kent en ook de Russische generatie in Estland geen Russisch meer leert, is er nog geenerlei contact tusschen Russen en Estlanders tot stand gekomen. Bij de officieele besprelyingen moet men zich voortdurend van tolken bedienen. Niet voor niets hebben de Estlandsche autoritei ten jaren geleden een campagne tegen het ge bruik van de Russische taal ingezet. De plaatse lijke autoriteiten spreken slechts Estisch; een enkele maal ook een woordje Duitsch of En- gelsch. Aan het Estlandsche ministerie van Economische Zaken zal een speciale afdeeling worden verbonden voor de behandeling van alle kwesties, die verband houden met de aanwezig heid der Russische troepen. Het blijft een vraag, of onder deze omstandig heden de Estlandsche herstellingsoorden op deze eilanden (er zijn vermaarde modderbaden, bijv. de Kuressaare en Haapsalu) nog kunnen worden geëxploiteerd. Een deel van de roode vloot zal permanent in de haven van Paldiski gestation- neerd blijven en alleen dan de hoofdstad Tallinn bezoeken, indien proviand en brandstof aan boord moeten worden genomen. Het officieele bezoek van de Russische vloot aan Tallinn is intusschen geëindigd. Een deel is reeds teruggevaren naar Kronstadt. Van de veertienduizend Duitschers in Estland zijn er nog twaalfhonderd achtergebleven. Velen hun ner blijven echter slechts voorloopig. Merkwaar dig is het, dat de Zweedsche minderheid niet de minste behoefte gevoelt naar Zweden terug te keeren. Er zijn ongeveer achtduizend Zweden in Estland, voornamelijk op de eilanden geves tigd, die Estland in de Oostzee bezit. Ze spreken een dialect, dat zeer dicht tot het Zweedsch staat, en in hun levenswijze en kleederörachtsn herkent men onmiddellijk den Zweedscnen in vloed. Er was reeds eenigen tijd overleg gaande van Zweedsche en Estlandsche zijde. Het vraag stuk van eventueele ontruiming was actueel, omdat op de kleine eilanden Wormsö en Luckö met een uitgesproken Zweedsche bevolking vier honderd Russische manschappen waren onder gebracht. Deze waren ingekwartierd in de Zweedsche landbouwschool. De Russen ver klaarden, dat zij hier slechts voorloopig wilden blijven en dat zij binnenkort eigen barakken zouden aanleggen. Maandagmiddag is op het Stadhuis te Amsterdam een conferentie gehouden tus schen de vertegenwoordigers van de werk nemers en werkgevers in het bouwbedrijf in verband met de wilde staking, welke al daar vorige week op verschillende groote bouwwerken is uitgebroken. Hierbij was ook aanwezig de rijksbemiddelaar mr. J. de Vries. Nadat beide partijen hun standpunt had den uiteengezet, waarbij de looneischen door de werknemers nogmaals werden geformu leerd in denzelfden vorm, die geleid heeft tot het conflict, heeft de rijksbemiddelaar namens den minister van Sociale Zaken doen weten, dat ernstige maatregelen te wachten zijn, wanneer niet terstond het werk wordt hervat. De vertegenwoordigers van de werknemers hebben daarop toegezegd, dat zij alle po gingen in het werk zullen stellen om de arbeiders te bewegen weer aan den slag te gaan. Maandagavond om half negen is op on geveer vijf K.M. beoosten "Urk een tank scheepje, dat gesleept werd door de sleep boot „Albert 1" van de firma Hoekman op Urk, tijdens stormweer omgeslagen en ge heel onder water verdwenen. De beide op varenden, schipper de Boer van Urk en zjjn knecht, konden od de sleepboot worden overgenomen. De tankboot kwam van de Zuiderzeewerken, waar zij nabij den dijk had gelost, en was op weg naar de haven van Urk. Het gezonken schip levert gevaar voor de scheepvaart op. Het ligt op ongeveer vijftig meter buiten den wal, tegen over den steiger van Rlankevoort. Zaterdagavond heeft een man, die onlangs uit een krankzinnigengesticht was ontslagen om na te gaan of hij weer in de gewone samenleving zou kunnen worden opgenomen, in een nieuwen aanval van waanzin een hamer gegrepen en zijn 54-jarige vrouw eenige hevige slagen op het hoofd toegebracht. Zwaargewond zakte zij ineen. Haar toestand was,van dien aard, dat zij naar het Diaconessenhuis te Eindhoven moest wor den overgebracht, waar zij Maandagavond is overleden. De 56-jarige dader is opnieuw in een inrichting opgenomen. Haast is een noodwendig iets in ons moderne leven. We hebben allemaal haast. Maar al is haast een noodza kelijke gezellin, ze is óók een gevaar lijke. Want haast kweekt slordigheid en onachtzaamheid. Het behoeft niet neen maar meestal is het gevolg van haast dat men zich vergist, dat men iets slordig aflevert of dat men een ongeval ondergaat dan wel ver oorzaakt. Overhaast u dus nooit, want „haastige spoed is zelden goed." De tijd eischt tempotempo. De snel heid is een eisch dezer eeuw. Maar daarom juist moeten we te voorzichti ger wezen met haast. Blijf kalm en beheerscht, werk snel doch nauwkeu rig, haast u, maar blijf meester van den toestand. Overhaast u nooit om dat te groote haast meestal op iets onpleiziengs uitloopt. PARIJS, 23 Oct. (Havas) Met mgang van 1 November zal het verlofstelsel voor alle ge mobiliseerde formaties in Frankrijk wor en uit gebreid. In een communiqué van het minister presidium wordt medegedeeld, dat voortaan eens in de Vier maanden een verlof van tien oagen zal worden verleend aan de militairen aau het front en een verlof van acht dagen aan de ove rige militairen. Voorts zullen in bepaalde geval len bijzondere verloven van drie dagen worden verleend. Het oorlogskruis, de militaire medaille eh 't legioen van eer geven recht op verlenging van het verlof met drie dagen. Britsche vliegtuigen brachten twee Duit sche onderzeebooten tot zinken. Veertig dooden bij een spoorwegongeluk in Mexico. Berlijn niet voornemens met nieuwe vredesvoorstellen te komen. Rijksbemiddelaar stelt namens minister van Sociale Zaken ultimatum aan staken de bouwvakarbeiders te Amsterdam. Wetsontwerp houdende maatregelen ten aanzien der invoerrechten in Ned.-Indië. Tankscheepje bij Urk omgeslagen en gezonken; bemanning gered. Droevig liefdesdrama te Breda. Nieuwe gezant van België te Den Haag benoemd. Beurs van New York: Stemming luste loos; koersfluctuaties van kleine afme tingen; slot onregelmatig.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1