Koos Speenhoff zeventig jaar
Ja zeker Mev.!
f64.-
VOOR
DEN VREDE
I
I
VI Wrm /(rast nooit
-
life'
jjAC. v. d. noord';
CONTROLEUSES GEVR.
DE OUWE GAPER
REGENPIJPEN
H.J.v.d. MEER
BIECHT
GEHEIM
50 °/o REDUCTIE!
in mm reinigt zacht
Familieberichten
iDEKZEILEN!
WIT'S
SUIKERZOET
Het Limburgsch
Dagblad
Morgen, Donderdag 9 uur,
begint de verkoop der
Hoef ij aü er-brief es
Verkrijgbaar bij al onze
verkoopers
't Opklapbeddenpaleis
TOONEEL, FiLM EN MUZIEK
CIËM. CONCERTGEBOUW
r „Vertel mij toch eens
hoe je het schilderwerk zo
k schoon krijgt,zonder het
te beschadigen."
„Doodeenvoudig!
Neem geen scherpe schuur
middelen reinig het zacht
met Vim"
BON
MATRASSENHUIS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
HAARLEMS
Comfort in Uw keuken:
NOG LAGE PRIJZEN
VOOR EENIGE JONGEDAMES BESTAAT
GELEGENHEID OM TOT
CONTROLEUSE
HEILIGEN DON BOSCO
'ublielce Ver koopt nqen
Veilingen enz
ALGEMEEN
VERKOOPLOKAAL
INBOEDEL
MEUBILAIR
TOUWHANDEL
is voor publiciteit in
14?ND\u, "modÏl4™ en ie r'f™ "«"Streek
zeer lage prijzen bet aangewezen blad
Hoefijzerkantoor
Schoterweg 3 - Haarlem
Tel. 13370
VREDE DOOR RECHT
elke wasch
afzonderlijk!
STADSSCHOUWBURG
PIANO-RECITAL
STEFAN ASKENASE
GOED VOOR
TWEE PLAATSEN
HET
POPULAIR ABONNEMENT
ONZEN OMROEPER
V, '-"VO
Help zorgen, dat onze U.K. gemobiliseerden
de krant lezen, die zij thuis ook lazen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
I tale
Speenhoff is zeventig geworden.
De „dichter-zanger-teekenaar".
Speenhoff is een eigenaardig sinjeur in ons
plankenland. Begonnen m net cafê-chantant
kon er ooit iets goeds uit het café-chantanr
komen?! is hij de kunstenaar van het le
venslied geworden, dat in hem een heel aparten
vertegenwoordiger vond. Hij heeft onmiddellijk
zijn iiedjes van eigene wijsjes voorzien en ze
geïllustreerd met velerlei geestige teekeningen.
Hij heeft óók geschilderd; er zijn zelfs tentoon
stellingen van zijn schilderijen geweest. Ook
in het schilderen was hij knap. Maar
zijn speciale waarde lag in zijn zelf ge
zongen eigen liedjesliedjes die een deel
van hun essentieele waarde verliezen, wanneer
ze de gezongen voordracht van den maker zelf
missen.
Speenhoff heeft ook veel voor het tooneel ge
schreven.men zegt 43 tooneelstukken. Het
Residentietooneel moet een Rotterdamsch blij
spel ..Zesbeenen'' hebben aangenomen en het
Centraal Tooneel „De Vrouwen"-. Zelfs bestaan
er plannen, dat de dichter-zanger eigene één-
acters met eenige bekende tooneelkunstenaars
gaat opvoeren ter gelegenheid van zijn 40-jarig
feest, dat dan tevens een uitgesteld 35-jarig
huwelijksfeest wordt.
Maar niet om zijn beteekenis voor ons too
neel in engeren zin wordt deze tooneelrubriek
aan hem gewijd, maar wél omdat hij in ons
theaterwereldje van Nederland een heel eigene
plaats heeft veroverdeen plaats met
een eigen accent. Jarenlang heeft hij als
tokkelende zanger theaterzalen vol gezongen
en later vaak in onze huiskamers ons door zijn
radiovoordrachten vermaakt, terwijl hij als ka
rikaturist in vele nummers van humoristischs-
weekbladen ons hartelijk deed lachen door zijn
puntige teekenkunst.
„Dichter-zanger-teekenaar" Het stond er zoo
aanmatigend op de reclamebiljetten van eer
tijds. Het is al vele jaren geleden dat J. H.
Speenhoff voor het eerst optrad te Rotterdam,
Den Haag, Amsterdam en elders, o.a. in het
oude panopticum der hoofdstad. Het Panopti
cum, eenmaal mèt het ook alreeds verdwenen
Panorama een der „bezienswaardigheden" van
Amsterdam voor de provincialen, had aan de
Amstelstraat een breed cafe-chantant. Daar
trad de jonge „dichter-zanger-teekenaar" als
zingende voordrachtkunstenaar op met zijn
mandoline en Zondagsmiddags en Zaterdags
vooral „stroomde" het naar den oolijken, on-
deugenden zanger, die in het sentiment van
het leven greep. Had hij toen al zijn baard?
Oude portretten en een verbleekende her
innering laten mij hem zien als een mis
schien wel ietwat aanmatigende sinjeur met
een gebloemd vest en groote das a la Treub.
Zijn zware pandjesjas uit die dagen is hem
onafscheidelijk gebleven. De kuif is nu ge
grijsd, de baard peper en zout, maar er gaat
nog eenzelfde charme van den nu zeventig
jarige uit als zanger van het gevoelige oi
komische liedje, dat in het gemoed van het
breede volk drong.
Hij was voor de marine bestemd en werd
leerling-machinist op het wachtschip ,jPrins
van Oranje" in de jaren 18861889. Zijn vader
had een goed beklante fabriek en de oude heer
wilde dat een leerling-machinist in de fabriek
zou komen. Maar dat liep mis. Want Koos kon
niet aan het hoofd van personeel staan.
Hij had zich bij de marine met het le
venslied bezig gehouden en beoefende daarna
de voordracht in een vriendenclubje te Rotter
dam. Tot hij eens in Tivoli te Rotterdam werd
uitgenoodigd. En zijn optreden aldaar viel zeer
in den smaak. Weldra kwam hij ook te Amster
dam, waar Caesarine Prinz, die zijn trouwe
levensgezellin zou worden, omstreeks 1902 als
zangeres optrad. Ze had in Erussel het conser
vatorium bezocht en had voor operazangeres
gestudeerd. Ze is zijn vrouw geworden en goede
kameraad, die steeds met hem samenwerkte en
met hem afwisselend zijn liedjes zong.
„Een herderswijsje" is een van zijn oudste
liedjes van 45 jaar geleden. „Mijn beste pak"
was ook uit die dagen. Een zijner bekendste
was „de Schutterij".
Geen verheffend lied in edele taal, maar
sprekend direct tot de volksverbeelding, in welks
achting de schutterij niet hoog stond. Dit liedje
was als het ware de genadeslag, kort voor de
afschaffing.
En hoe deed hij ons lachen om den „diender
van het Calandmonument", om „Kobussie moet
er nou herrie van komen!" en zoovele ander?
humoristische gevallen
Zelf vindt Speenhoff „Het Scheepje" en
„Zijn Meesterwerk" de beste zijner liedjes En
de breede massa zal hem daarin bijvallen, wel
ke ook door ,,'t Broekie van Jantje" werd ge
troffen
Er was eens 'n haveloos ventje
Die vroeg aan z'n moeder 'n broek.
Maar moeder verdiende geen centje
En vader was wekenlang zoek.
Ach, moedertje, geef me geen standje
Er zit in m'n broekie 'n scheur!
De jongens op school roepen: „Jantje
Jouw billen die zien we d'r deur."
De moeder werd ziek van de zorgen,
Lag stil en bedrukt in een hoek.
Geen mensch die haar centen wou borgen,
En Jantje vroeg toch om z'n broek.
Toen heeft ze haar rok uitgetrokken,
De eenigste die ze bezat
En ze maakte van stukken "en brokken
Een broek voor haar eenigsten schat.
Nou konden ze Jantje niet plagen,
Nou waren zijn billen niet bloot,
Maar vóór hij zijn broekie kon dragen,
Ging moeder van narigheid dood.
Ze stierf van sjouwen en slaven,
Vervloekt en verwenscht door haar man.
Toen Jantje haar meê ging begraven
Toen had ie zijn broekie pas an.
Dit is kenmerkend voor zijn gave. Ik het
menschen gekend, wien de tranen in de oogen
sprongen bij den zang van dit liedjeik ken
er nu die er om lachen als om een sentimen
teel geval. Maar wie Koos het zelf heeft hoorer.
zingen dit en andere van gevoeligheid en
overgevoeligheid begrijpt de macht van dezen
kunstenaar, die de zanger van humor, spot en
sentiment werd.
Zijn ,,'t Scheepje" liet hij meestal door zijn
echtgenoote zingen. Hij vond t z'n beste liedje
en in zijn zesden bundel want zijn liedjes
heeft Speenhoff in vele bundels met zijn eigen
wijsjes en teekeningen bij W. L. G. J. Brusse ge
bundeld staat vooraan een aantal, hetwelk
speciaal voor mevr. speenhoff—Prinz was.
Daaronder ook ,,'t Scheepje".
Moeder had het zeil gemaakt en vader had
het opgetuigd voor hun jongen
Maar toen 't tijd van eten werd,
Keek moeder angstig rond,
Omdat ze aan den waterkant
Alleen 't scheepje vond
Er stond 'n scheepje op de kast,
Dat was millioenen waard.
Wanneer de vader er naar keek
Dan trok ie an z'n baard.
En als de moeder 's avonds laat
't In haar handen nam,
Dan hoorde zij een lieven naam
Waar „oe" en „ie" in kwam.
Zanger van het sentiment. Men moge het
soms overgevoeligheid noemen, maar steeds
wist Speenhoff met een brief aan een moeder,
met een droefgeestig afscheid van geliefden,
met een wrang levensliedje het hart zijner
hoorderessen en hoorders te treffen, te ont
roeren. En dan weer kwam z'n ondeugende
humor los. Die humor kon wel wat ondeugend
zijn, vooral als de voordrager met een schalksch
stilzwijgen, of een knipoogend gebaar, méér
deed vermoeden dan er wel in zijn tekst let
terlijk stond. In de dagen toen hij met Nap de
la Mar de „voor eer en deug'd"-beweging lach
wekkend poogde te maken en Regouts zedewet-
ten bespotte, is er meermalen harder tegen
hem van leer getrokken dan de tekst zijner
liedjes verdiende. In een stadgenoot, pater
Hyacinth Hermans O.P. te Rotterdam, vona
hij een begrijpend raadgever en later heeft
nimmer bij mijn weten de „dichter-zanger-
teekenaar" een liedje laten drukken, waarvoor
hij zich te schamen had. Hij hield ook van ee'
moraal, zooals b.v. in „De vijf plichten van ee
man." De vierde plicht van eiken man dat
een groot gezin".
Koos is de gezonde levenszanger gebleven
die met luttele snaren en een monotoon ge
luid een zaal wist te boeien, doordat hij ee
eigen vermogen, een eigen dichterlijkheid bezi
Er is bij sommige jubilea wel wat hoog van
den toren geblazen over die dichterlijkhei
De dichtjes van Speenhoff zijn kinderen va
hun tijd en er zijn door Kloos en anderen wa
al te groote woorden gebezigd over het dien-
terschap van Koos. Wat niet wegneemt, da
hij een volksdichter van zijn tijd werd. wien
liedjes waarlijk leefden onder het volk, al zu -
len de meeste ook met onze jaren wee
vervliegen. Maar kunstenaars als Mengel
berg en Kloos hebben het niet bene
den zich geacht in hem een kunstbroeder t,e
eeren, die aan zijn volk gezonden spot, humor en
sentiment heeft geschonken en bij zijn jubi
leum 13 Februarri 1915 terecht mocht dichten
zonder hoogvaardij
Wanneer ik aan mijn vaderland
Iets van belang heb mogen geven,
En als mijn liedjes in ons volk
Nog vele jaren mogen leven,
Als ik iets gaf wat noodig was,
Wanneer dit alles alles waar is
Dan heb ik eerst mijn doel bereikt
En jubel pas als jubilaris.
LEONARDUS VAN DEN BROEKF
De Heer en Mevrouw
VAN DEN BRINK—SCHMITZ
geven met blijdschap kennis
van de geboorte van hun zoon
WILLEM DIRK
Overveen, 24 October 1939.
Tijdelijk adres:
Kraaminrichting Beatrix,
Zijlweg 198, Haarlem.
Verloofd:
TRUUS ROOZEN
en
DICK KRANENDONK
Med. Drs.
Overveen, Bloemend.weg 313.
Haarlem, Zijlweg 37.
29 October 1939.
Thuis 3.305 uur.
De Directeur van Openbare
Werken van Haarlem, zal op
Maandag 20 November 1939, des
voormiddags ll'/ó uur, in het
Stadhuis aldaar, in het open
baar aanbesteden:
Het maken van een sport-
haven met aanlegsteigers, rem-
mingwerken, beschoeiingen,
bruggetje enz., alsmede het ma
ken van een speelterrein met
gebouwtje, met bijkomende wer
ken, in en op het terrein aan
het Noorder Buiten Spaarne te
Haarlem.
(Uit te voeren in werkver
schaffing). Bestek met 5 teeke
ningen liggen ter inzage op het
bureau van Openbare Werken,
Jacobijnestr. 24 en zijn aldaar
verkrijgbaar tegen betaling van
2.50 per stel.
UW gebruikte meubelen en zolder
opruiming kopen we ook. U belt
14911 en we komen. UW adres 't huis
m. d. ORANJEGEVEL b. d. Gr. Kerk
Riviervischmarkt 5.
ZWARTE PIANO f 80-
EIKEN PIANO f OO-
te koop, met garantie.
Ook termijnbetaling.
W. BOEREE
Haarlem - Schagchelstraat 9
van DE GRAAFF
GR. HOUTSTRAAT 103 TEL. 11485
Opmaken van matrassen
NU f 1.50 en S 2.
IN 1 DAG RETOUR
een HEENK GASFOR
NUIS Bij ons vindt U
de grootste keuze uit
diverse eerste klas fabr.
Thans voor
zoolang de beperkte voor
raad nog strekt, een
hypermodern afgewerkt
Gasfornuis; 3 bovenbran-
ders en een schitterende
bak- en braadoven
(4-vlams 70.
In werking te bezichtigen
in onze magazijnen.
SPAARNE 60
ZEILMAKERIJ j
t
COSTUUMS voor TOONEEL
Vakkundig Voorcleclig huurtarief (Militairen korting)
n_MOppei
(hoek Meent)
COSTUUMHUIS SCHIPPERS, Rotterdam, °"pert
OPGELEID TE WORDEN
Aanm. op kantoor KOUSENFABRIEKEN HIN N.V.
ZIJLWEG 142 HAARLEM
OCH NEEN! VERGEET
toch niet ons een offertje
te zenden ter eerg van den
voor onze arme priester
studentjes Wij kunnen
het werkelijk niet zonder
U Duizendmaal dank
PATERS SALESIANEN
Missieprocuur Don Bosco
Den Haag
Javastraat 27a
GIRO 114821
Salesianenook:
Studiehuis Don Bosco,
Leusden Giro 305526
Rectoraat Don Bosco,
Waubach Giro 149356
Nieuwe Gracht 74 - Haarlem
VRIJDAG a.s. VEILING
gedeelte nieuwe
HEERENWINTERJASSEN
KIJKDAG: morgen van 104 u.
door Uw suiker mengen en U
bespaart ponden suiker.
Pakje 1214 ct.
Ass. Apotheker
Lange Veerstr. 20 - Telef. 16625
Haarlem
3 stuks Dobbelman Toiletzeep
28 cent.
VOOR HEEREN, DAMES
EN JONGENS.
FIETSHANDSCHOENEN
HANDBESCHERMERS
.TASBESCHERMERS
SPATLAPPEN
ELECTR.
RIJWIELLAMPEN en
ACHTERLICHTEN
(Gratis monteeren)
ENORME KEUZE
LAGE PR IJ ZEN
SCHAGCHELSTRAAT 7 en
HOEK CRONJéSTR., H.-N.
C I L gJ Vraagt gratis proefnummers
O 4~V VI Al IV aan de administratie te Heerlen
D'OUDE ZAAK IN DE
SCHAGCHELSTRAAT
(„Wij offeren ons leven voor den Vrede der
Wereld, Z.H. Benedictus XV op zijn sterfbed)
ZEKER is het, dat wij handelen naar
Christns' H. Evangelie, als wij ijveren voor:
DE KATHOLIEKE VREDESBOND doet dit
op de basis van het PAUSELIJK VREDES-
PROGRAM, dat luidt:
tn plaats van bloedig wapengeweld de
zedelijke rechtspraak."
Helpt ons de Christelijke beschaving be
vorderen. Geeft U nog heden op bij de
plaatselijke, vertegenwoordiging of bij:
KO DE HAAN, Actie-Secretaris Katholieke
Vredesbond, Nieuwe Binnenweg no. 256 a,
Rotterdam.
Steunt ons ook door Uw giften, donatie,
erflating, enz.
uuv/c
Net als bij U thuis I
Denkt U dat eens ini
géén nummertjes op
naaien, géén inktmerken
en natuurlijk veel hy
giënischer. De nieuwste machines op
wasscherijgebied staan in onze tabriek.
Bekijkt U bovenstaande afbeelding eens:
in ieder vak wordt maar één wasch ge
daan en afzonderlijk behandeld. Aan
iedere wasch wordt dié zorg besteed waar
haar reputatie aan te danken
heeft.
Behoort U reeds tot onze cliënten?
Nog niet? Zendt U eens een proef-
wasch. Eén briefkaart en één onzer
auto's komt de wasch bij U halen.
fl/CHT fUH
GEBROEDERS VASEN HAARLEM
BROUWERSVAART 50-52 - TELEF. 14159
GROOTSTE SORTEERING in de nieuwste modellen OPKLAP-
BEDDEN. Nieuw verbeterd systeem. Ook één- en twee-pers.
verticaal in alle gewenschte lengten en breedten. Alles voor
radig. Eerste kl., 15 jaar garantie. 40 modellen. Ombouwen met
boven- en zijkasten. Javaicapok bedstellen, dekens, divanbedden,
alles prima waar voor weinig geld. Dames, laat van Uw Auping-
matras een origineel opklapbed maken. Niet van nieuw te
onderscheiden. Dat is geld besparen.
(Gesloten huis) bij Zaanenlaan Telef. 23932.
Monsterkamers: ORIONWEG 8, HAARLEM-NOORD
Maatschappij tot bevordering van de Toonkunst
AFDEELING „HAARLEM EN OMSTREKEN''
DONDERDAG 26 OCTOBER DES AVONDS OM 8 UUR
door
PROGRAMMA
1. Sonate in d. gr. tJ. Haydn
2. Sonate as gr. t. Op. 110 L. van Beethoven
3. Sonate b.' kl. t. Op. 58 F. Chopin
4a. Sonatine M. Ravel
b. Fête Dieu a Séville I- Albeniz
c. Trinana I- Albeniz
Toegangskaarten a f 2.50 en f 1.25 (uitsluitend amphitheater)
belasting inbegr., verkrijgbaar bij Concertbureau A. Vernout,
Warmoesstraat 10, Telefoon 10547.
Toegangsbewijzen voor militairen: voor officieren a f 1.50 (stalleo
en balcon), voor onderofficieren a f 1-(parket en parterre),
voor korporaals en manschappen a f 0.25 (gaanderij).
Plaatsbewijzen kunnen voor den aanvang van het concert aan de
kassa van de Schouwburg worden gekocht
ZONDAGAVOND 29 OCT.
8.15 uur
Het meest aangrijpende
en veel besproken succes
stuk, door het GROOT
NED. Y OLKSTOONEEL
met Willem Goossens in
z'n grootsche creatie als
„Pater Karl" en Roosje
Kohier als
de blinde moeder.
Speciaal aanbevolen door Paier Hermans
Geestelijk Adviseur van ,,De Maasbode"
Op vertoon van deze an
nonce betalen de lezers
slechts 75 cent per plaats,
recht gevende bjj den
rang van 1.50. Bespreekt
vooral vanaf Vrijdag 27 October 11 uur aan het Gem. Concertgebouw
STADSSCHOUWBURG
Plaatsbespreking
DONDERDAG en VRIJDAG
26 en 27 October
hoort U niet door de radio. Toch
heeft de radio z«n onverflauwde
belangstelling. U wenscht 'n radio
toestel te verhandelen? Span onzen
Omroeper er voor! Dagelijks bereikt
hh 00.000 gezinnen. Hij zal U du»
zeker van dienst kunnen zijn.
£/y$
Neem geen risico met scherpe schuurmiddelen voor Uw schilderwerk.
Zij veroorzaken krassen in het oppervlak en in deze krassen blijft
het vuil zitten. Neem liever Vim het reinigt zo zacht en veilig.
Vim maakt het vuil los en houdt het dan vast, zodat U het ge
makkelijk met een wrijflap kan wegvegen. Dat is het geheim van
Vim haar dubbele werking. Door reinigen met Vim krijgt f S*
U elk oppervlak weer als nieuw!
V128-092 A
Onze gemobiliseerden hebben nog meer
behoefte aan een krant dan wij, in dezen
tijd.
Zij staan nader bij het oorlogsgebeuren
rondom ons, dan een van ons. Zij be
leven gevaren op zee, gevaren in de lucht,
gevaren op het land. Zij allereerst willen
weten of het groote gevaar ons nadert of
verder van ons verwijderd raakt. Dat
moeten wij met hen meevoelen.
Om te maken, dat zij zooveel mogelijk
een krant lezen, die op het even gewel
dige als duistere we
reldgebeuren van nu
het licht van het ge
loof doet schijnen
stellen de gezamenlijke
katholieke dagbladen
van Nederland hun
abonné's in staat, een
extra abonnement te
bestellen tegen halven
prijs ten behoeve der
gemobiliseerde katho
lieken van land-, zee
luchtmacht.
R.K. Centrale „Voor Onze Gemobiliseer
den" (V. O. G.), Postbus 2, Heemstede.
Van daaruit wordt dan gezorgd, dat dc
abonnementen zoodanig worden ver
spreid, dat iedere katholieke militair,
waar hij ook ligt, de krant kan lezen, die
hij thuis ook las vanzelfsprekend voor
zoover het aantal extra abonnementen,
dat ons op deze wijze bereikt, het toelaat
deze abonnementen kunnen dus niet aan
een bepaalden persoon worden geadres
seerd).
en
Wie hiervoor voelt,
gelieve nevenstaanden
in te vullen en
adresseeren aan de
bon
te
KNIP DIT UIT EN ZEND HET OPI
Aan de R.K. Centrale V.O.G.,
Postbus 2, Heemstede.
Ook ik wil zorgen, dat iedere gemobiliseerde katholiek
een R.K. krant leest.
Ik verzoek U daarom op mijn kosten een militair abonne
ment tegen halven prijs dus, te willen noteeren op
waartoe ik vandaag op Uw postrekening 364620, ten name
van den penningmeester van het R.K. Centraal Comité V.O.G.,
te Heemstede, een bedrag stort van voor dit
abonnement tot 1 Januari a.s. Ook nè dien datum gelieve U
de krant door te blijven zenden, waartoe ik vóór den aan
vang van elk(e) geregeld remise ad
zal zenden.
Voor toezending van het blad aan de R.K. militairen zorgt u
Doorhalen wat
niet bedoeld.
Naam:
Adres:
