Ontzag
de
der Engelschen voor
Katholieke Kerk
De Russische eischen aan Finland
Het nieuws van heden
Minder fjP *7'
Verkoudheden!»
DUITSCH VLIEGTUIG
NEERGEHAALD"
KEIP
ONSTANDVASTIGHEID
DER ANGLICANEN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS VRIJDAG 3 NOVEMBER 1939 - AVONDBLAD
RUSLAND
HV.NEDERL.VERZ.My.
Van het Westfront
VlCKS Va-tro-nol
SOVJET
karelie
CATHARIJNESINGEL4Ö-UTRECHT
£>e gezonken tankboot
„Emmy Friedrich"
•net schip zou brandstof voor de
,"L?eutschland" aan boord hebben
Turkije te verlaten
Vriendelijk gebaar van Italië
jegens Ankara
Geen toenadering van
Hongarije tot Roemenië
Italië wacht het juiste
moment af
Boedapest wenscht geen verklaring
van non-agressie af te leggen
„Het machtsevenwicht
verbroken"
Toestand ontwikkelt zich ten
nadeele van Hitier
Ordeverstoring in
Vilnius
Het pact Rome—Athene
Hartelijke notawisseling tusschen
de beide landen
Mei zorg afgewerkt!
Met zorg aangepast!
Dai is een bril van
De Times" bespreekt
de nieuwe encycliek
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
Zes dagen in een
reddingboot
Drie Duitschers in de Firth of
Forth gered
AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No 22079
Éfflekkomt opl/u/be/iuf/
Het Weer||||||||iiiiiiii[|||iHHiiiiiimiiiiiii!i|||||||||L
DAGBLAD MET OCHTEND- EN
Duitschers aangeraden
KEMljARVI
'AAVASAKA
ULEABORG
KAJANA
jpHKOKKOLA
IjAKOBSTAD
fisalmi
IOENSUU/n AlS-TENJARV
JYVASKYLA
'KRISTINES'
[KEXHOI
RAUMO
nystad;
WIBORG
KÖTKA:
IELSINKI:
De hertog van Windsor, die in Frankrijk vertoeft, heeft een
aan verscheidene Fran sche leg er af deeling en
bezoek gébracht
PARIJS, 3 Nov. (Havas). Het Fransche
legerbericht van Vrijdagochtend luidt: Een
I kalme nacht. Vuur van artillerie en ïnfan-
terie.
t Den tweeden November werd een Duitsch
tweemotorig verkenningsvliegtuig boven ons
(grondgebied door een Britseh jachtvliegtuig
omlaag geschoten.
II Het opperbevel van de Duitsche weermacht
laakt bekend:
>,In het Westen geringe activiteit van artille-
h en verkenningstroepen".
LONDEN, 3 Nov. (Reuter) Volgens den
"loo-tcorrespondent van de „News Chronicle"
'staat het buiten twijfel, dat het Duitsche tank-
'scr. p „Emmy Friedrich", dat door de opvaren
den, toen het schip door een Britschen kruiser
werd aangehouden, tot zinken werd gebracht
iet vestzak-slagschip Deutschland. dat in het
noordelijk deel van den Atlantischen Oceaan
opereert, van brandstof zou voorzien.
De correspondent voegt hieraan toe. dat, hoe
wel de „.Deutschland" een voorraad brandstoffen
aan boord heeft voor een afstand van 10.000
mijl, de tot zinken brenging van het voorraad
schip ongetwijfeld de actie van dat oorlogsschip
zal bekorten.
wordt de waardeering der Grieksche regeering
tot uitdrukking gebracht voor het terugtrekken
der Italiaansche troepen van de Albaansch
Grieksche grens en medegedeeld, dat de Griek
sche regeering zich gehaast heeft overeenkom
stige maatregelen te nemen. De Grieksche re
geering, aldus vervolgde de nota, heeft de vaste
hoop, dat de ontwikkeling der internationale ge
beurtenissen binnenkort aan beide regeeringen
de gelegenheid zal verschaffen om haar betrek-
hingen een meer concreten vorm te geven met
het oog op een vruchtbare samenwerking vol
vertrouwen op alle gebieden.
In haar antwoordnota verklaart ook de Ita
liaansche regeering te hopen, dat de ontwikke
ling van den internationalen toestand in de
nabije toekomst in staat zal stellen om aan de
Italiaansch-Grieksche betrekkingen een meer
concreten vorm te geven.
ISTANBOEL. 3 Nov. De Duitsche regeering
heeft, volgens een bericht van United Press aan
haar bladen, door haar vertegenwoordigers den
Duitschers in Turkije dringend geraden zich ge
reed te maken om het land zoo spoedig moge
lijk te verlaten.
Velen van de Duitschers wonen reeds lang in
Turkiije. Een groot aantal is reeds vertrokken
anderen hebben hun bagage vast verzonden.
Politieke kringen in Turkije zijn eenigszins
verontrust door deze beweging onder de Duit
schors kort na het mislukken der Turksch
Russische onderhandelingen.
Daarentegen is men aangenaam verrast door
liet vriendelijke Italiaansche gebaar ter gelegen
heid van den herdenkingsdag der Turksche re
publiek. Radio Roma zond het Turksche volks
lied uit en een toespraak in het Turksch. Het
is voor het eerst sedert jaren, dat Italië van
een zoo welwillende houding deed blijken.
MILAAN, 3 Nov. (Stefani) De „Corriere
della Sera" bespreekt opnieuw de wijzigingen in
het Italiaansche kabinet en zegt dat de mutatie
zich leent tot geen enkele manoeuvre. Daaren
tegen bevestigt het devastbeslotenheid van den
Duce om Italië, op dit zoo ernstige internatio
nale oogenblik, te doen voortgaan op den weg
van eer met te werken en zich voor te bereiden,
opdat zijn stem met kracht kan weerklinken op
het geschikte tijdstip.
LONDEN, 3 Nov. Hongarije heeft, volgens
een bericht van United Press aan haar
bladen, de Roemeensche voorstellen om een
gemeenschappelijke verklaring van non
agressie af te leggen, definitief afgewezen.
Voor het eerst had Roemenië dit voorstel te
Etoedapest gedaan op 14 September, nadat de
troepen van beide zijden van de grens waren
teruggetrokken.
De weigering van Hongarije, die Donderdag
aan den Roemeenschen gezant te Boedapest
werd medegedeeld, wordt in de kringen van
Balkan-diplomaten te Londen beschouwd als
een bewijs dat de Duitsche invloed in Hon
garije nog steeds groot is. Het plan Hongarije
bij het nieuw te vormen Balkanblok te betrek
ken, kan ten gevolge van deze beslissing wei als
mislukt worden beschouwd.
CHICAGO, 3 Nov. (Reuter). In haar com
mentaar op de redevoering van Molotof, de wij
zigingen in het Italiaansch kabinet en de voor
de deur staande opheffing van het embargo
op wapens schrijft de Chicago Daily News, dat
het na pas twee maanden oorlog schijnt, dat
het machtsevenwicht ten nadeele van Hitier
langzaam aan verbroken wordt.
Het blad zegt, dat de rede van Molotof be-
teekent, dat Rusland niet bereid is ten behoeve
van Hitier een oorlog in te gaan. De wijzigin
gen in het Italiaansche kabinet zijn meer dan
een aanwijzing voor het vaste voornemen van
Italië neutraal te blijven.
KAUNAS, 3 Nov. Het Duitsche Nieuws-
bureau meldt:
Ook gisteren zijn te Vilnius herhaaldelijk
samenscholingen voorgekomen van jeugdige Po
len, waardoor de orde verstoord werd. Voor het
graf van Pilsoedski verzamelden zich eenige
honderden personen die een dreigende houding
tegen de Litausche ordebewakers aannamen. Ten
slotte moest een afdeeling van de in Vilnius ge
legerde Litausche cavalerie tegen hen optreden.
De ordeverstoorders zijn met zeer scherpe maat
regelen bedreigd.
ROME, 3 Nov. (Havas). In diplomatieke
kringen te Rome wordt vernomen, dat de tekst
van het nieuwe vriendschaps- en niet-aanvals-
verdrag tusschen Italië en Griekenland, van
daag nog zal worden gepubliceerd.
Voorts wordt vernomen, dat een handelsver
drag binnenkort zal worden onderteekend tus
schen Italië en Bulgarije.
Stefani publiceert den tekst van tusschen de
Italiaansche en de Grieksche regeering uitge
wisselde nota's. In de door Metaxas aan den
Italiaanschen gezant te Athene gezonden nota
GR. HOUTSTRAAT naasi Luxor
Finland wacht in spanning op het resultaat der besprekingen in Moskou.
Op onze foto ziet men den president der Finsche republiek, Kallio, met
zijn adjudant, kolonel Paasonen, de kaart van Finland bestudeerend
|Ig (39103)
LENINGRAD
Hierbij een kaart van het Finsche rijk, waar
op aangegeven zijn de Sovjet-Russische eischen
ten opzichte van dat land.
Ie) De grens van Finsch Karelië.
De vette zwarte lijn omvat het Zuid-Oostelijk
gedeelte van Finland waarin de provincie Kare
lië gelegen is; Rusland stelde voor de grens
hiervan eenige dozijnen kilometers noordwaarts
van Leningrad te verschuiven.
2e) Eilandjes in de Finsche golf.
Verder gaat de lijn dwars door de Finsche
golf en omvat eenige Finsche eilandjes, welke
voor Rusland een bijzondere zorg beteekenen
ten aanzien van deze golf.
3e) Twee schiereilandjes in het Noorden.
In het Noorden van Lapland loopt de Finsche
grens langs de schiereilanden Rabatsji en
Sredny, dit uiterst kleine gebied zou Rusland
bij Kola willen voegen.
4e) Een gebied in de Finsche golf voor een
vlootbasis.
De Sovjets stellen voor, dat Finland een klein
gebied aan de Westkust bij den toegang tot de
Finsche golf aan hen zou verpachten, dit is
vermoedelijk de havenplaats Hangö; dit punt
is reeds eenige malen door de Sovjets genoemd.
In ruil zou Finland voor de voorgestelde
grenswijzigingen een gebied in Sovjet-Rusland
terug ontvangen, tweemaal zoo groot als het
gebied dat Finland aan Rusland zou geven.
Op de kaart overziet men Finlands kleine
„Maginotlinie" een bolwerk van duizenden
meertjes, moerassen, rotsformaties en wouden.
(Van onzen Londenschen correspondent)
Een van de onmiddellijke uitvloeisels van den
vorigen oorlog is geweest een zeer aanmerkelijke
toename van het Katholieke prestige in Enge
land. Dit was te danken aan vele oorzaken,
welker invloed zich niet steeds onmiddellijk deed
gelden, maar welke niettemin op den korteren
of langeren duur een groote verandering te
weeg gebracht hebben in de positie der katho
lieke kerk en der katholieke gemeenschap in
Groot Brittannië met uitzondering van
Noord-Ierland, waar de tegenstellingen tus
schen katholieken en protestanten zooveel
scherper zijn en godsdienstige onverdraag
zaamheid, aangewakkerd door nationale veeten,
bijna een karaktertrek van het volk geworden
is.
De vredespogingen, door Paus Benedictus XV
in den loop van den Wereldoorlog aangewend,
vonden hier weinig bijval, aangezien zij niet
strookten met het oorlogsdoel, dat de Gealli
eerden zich gestéld hadden. Zij werden dus op
de hoffelijkste wijze omzeild, Tien jaren daar
voor zouden zij ontvangen zijn met het grootste
wantrouwen, als een tegen Engeland gerichte
„Paapsche samenzwering". In 1917 evenwel was
elk neutraal ingrijpen den Engelschen onaan
genaam en zoo elke Pauselijke actie hier een
krachtiger reactie uitlokte dan bemiddelingspo
gingen van andere neutrale zijde, dan was dit
uitsluitend hieraan toe te schrijven, dat men
het Vatikaan erkende als de grootste „neutrale"
macht ter wereld. Het was niet het Vatikaan,
maar de neutraliteit van het Vatikaan, waar
tegen zich Engelands bezwaren richtten, want
voor het eerst sinds de Hervorming werd hier
alles in het werk gesteld om den moreelen steun
van Rome te verwerven.
Eerst na den oorlog bleek duidelijk hoezeer
het moreele prestige van het Vatikaan hier toe
genomen was. Wij beweren niet. dat het ooit
ten volle erkend en gehuldigd is zelfs
voor zoover dit mogelijk is in een over
wegend Protestantsch land maar de diplo
matieke betrekking, ofschoon korten tijd ge
deeltelijk onderbroken door het ongelukkige ge
schil betreffende Malta, bleven voortreffelijk,
en kregen in later jaren voor Engeland zelfs een
toenemende beteekenis.
Dit zou niet mogelijk geweest zijn zonder een
krachtige wederopleving van het prestige der
Katholieke Kerk en der Katholieke gemeen
schap in Engeland zelf, want het is vooral daar
van, dat de waardeering van het Vatikaansche
beleid afhangt
Gedurende den Wereldoorlog boezemden
Engelands katholieke leiders het algemeen
Britsehe publiek onbeperkt vertrouwen in.
Vóór 1914 was het vooroordeel, volgens het
welk een katholiek onmogelijk een goed En-
gelschman kon zijn, wijd verbreid Gedu
rende de oorlogsjaren daarentegen ont
dekte men, dat, terwijl Anglikaansche en
andere protestantsche leiders de wonder
lijkste bokicesprongen konden maken, ka
tholieke bisschoppon en katholieke geestelij
ken steeds op het juiste oogenblik het juiste
woord spraken, dat insloeg niet alleen in
de harten van hun eigen geloofsgenooten,
maar in die van het volk.
Alle stroomingen waren vertegenwoordigd in
de Anglikaansche kerk, die er in het geheel
geen internationale ethiek op na scheen te hou
den. Sommige bisschoppen waren verkapt of
openlijk pro-Duitsch of défaitistischanderen
waren op het on-Christelijke af anti-Duitsch.
Sommigen waren de pleitbezorgers van 'n uiterst
pacifisme, dat gelijk stond aan algeheele capi
tulatie; anderen schenen doodslag als de groot
ste Christelijke deugd te beschouwen.
De katholieke leiders spraken minder in het
openbaar, maar wanneer zij spraken, dan ont
popten zij zich ook als de geestelijke leiders
van het geheele volk. Zij stelden nooit teleur.
Als zij gesproken hadden, dan wisten de Chris
tenen, dat het goed was patriot en de patriotten
dat het goed was Christen te zijn. niet omdat
kardinaal Bourne of deze of gene katholieke
aartsbisschop of bisschop het zelde, maar om
dat zij het allen zeiden op grond van éénzelfde
ethiek en éénzelfde moraal. Het katholicisme
scheen steeds tot één-en-dezelfde conclusie te
voeren met betrekking tot de groote oorlogs
problemen en het was een conclusie, welke een
eind maakte aan allen twijfel in het Christelijk
geweten. De ontelbare conclusies van Anglika-
nen en andere protestantsche leiders daaren
tegen deden twijfel en verwarring ontstaan;
vaak twijfel aan de rechtschapenheid van het
doel, waarvoor Engeland streed; niet minder
vaak twijfel aan de rechtschapenheid van de
kerk, die verwarring veroorzaakte, in plaats van
rust en zekerheid te schenken.
In de groote nationale crises, welke zich in
den loop van de twintig jaren na den wereld
oorlog voordeden, waren het ook steeds op
nieuw de hoofden der Katholieke Kerk in En
geland, die werkelijk leiding gaven, terwijl An
glikaansche aartsbisschoppen, bisschoppen en
proosten óf jammerlijk in gebreke bleven, öf
door de onderlinge tegenstrijdigheid hunner
preeken en verklaringen niets dan verwarring
stichtten. Het treffendste voorbeeld hiervan
bood wellicht de groote algemeene staking van
Mei 1926, welke den toenmaligen aartsbisschop
van Canterbury, dr. Davidson, volkomen van
streek bracht, terwijl kardinaal Bourne op
grond van het goddelijk recht de staking we
gens haar revolutionnair karakter veroordeelde,
en wel in enkele gebeeldhouwde zinnen, waarin
voor heel het Engelsche volk katholiek of
protestant het Christelijke standpunt op on
weerlegbare wijze vervat was.
Het toenemende katholieke prestige is dus
niet alleen te danken aan de wijsheid der ka
tholieke leiders, maar ook aan de onmacht
der protestantsche kerken om in tijd van crisis
(en zelfs in tijd van niet-crieis!) werkelijk lei
ding te geven.
De eerste Encycliek van Paus Pius XII
heeft in Engeland een „goede pers" en niet
alleen omdat zij een veroordeeling inhoudt
van die nazi-leerstellingen, tegen welker
praktijk Engeland den strijd aangebonden
heeft. De Times" besprak Maandag in een
hoofdartikel de Encycliek en de toespraak
van den Heiligen Vader tot de missiebis
schoppen niet zoozeer met geestdriftige in
stemming omdat het blad het ditmaal
„eens is" met den Paus. maar omdat de
Paus de moreele rechtvaardiging aan de
hand doet, niet van datgene waartegen,
maar van datgene waarvóór Engeland
strjjdt.
Kenmerkend en in scherpe tegenstelling
met de reacties, welke men gedurende den vo
rigen oorlog kon waarnemen is, dat de
„Times" erkent, dat „eenige van 's Pausen
verstandigste waarschuwingen, geuit tegen het
slot der Encycliek, door ons allen ter harte ge
nomen kunnen worden". En het blad citeert
die zinnen, waarin de Heilige Vader er voor
waarschuwt, dat „het uur der overwinning ook
een uur van verleiding is", en waarin hij er toe
aanmaant, dat de toekomstige „vredesverdra
gen ingegeven zullen zijn door rechtvaardig
heid". opdat „betreurenswaardige herhaling
van oude en nieuwe dwalingen voorkomen
worde".
Het is opnieuw van katholieke zijde, dat aan
het overwegend protestantsche Engelsche volk
de ethische beginselen voorgelegd worden, zon
der welke een strijd, hoe rechtvaardig deze ook
zijn mag voor het gevoel, onrechtvaardig zijn
kan voor het geweten.
Van niet-katholieke zijde is men ook ditmaal
weder in gebreke gebleven het Engelsche volk
een oorlogsethiek voor te houden.
Anglikaansche geestelijken staan vooraan ln
een actie ten gunste van vrede tot bijna lederen
prijs; andere Anglikaansche geestelijker roepen
op tot een kruistocht tegen het Hitlensme. De
aartsbisschop van Canterbury heeft in de eer
ste oorlogsmaand een door dc radio verspreide
Ontvangsten der Ned. Spoorwegen tot
Augustus f 7 millioen gestegen.
Duitsch vliegtuig door Britseh jachtvlieg
tuig aan het Westfront neergeschoten.
De Russische eischen aan Finland.
O
preek gehouden, welke bijna pro-Duitsch aan
deed en het publiek in de grootste verwarring
bracht; de aartsbisschop van York hield eenige
weken later een preek, waarin hij een lijnrecht
tegenovergesteld standpunt innam.
En gisteren preekte in de Westminster Abbey,
welke men de St. Pieterskerk van het Anglika-
nisme zou mogen noemen, niemand minder dan
dr. Hewlett Johnson, de Proost van Canterbury,
om het volk van Londen te vertellen, dat de
Russische revolutie een „geestelijke" beweging
geweest is.
„Zou het u schokken", zoo vroeg hij, „indien
ik u zeg, dat naar mijn meening door zekcr»
dingen, die in Rusland gebeurd zijn, c< stan
daard der rechtvaardigheid hooger geheschen
is? Communisme heeft den essentieel-;» vorm
hersteld van het geloof in God, een vorm. well
het georganiseerde Christendom, gelijk 1.
thans is, grootendeels mist."
Aldus sprak, neen preekte, gisteren een ran
de hoogste waardigheidsbekleeders der Angli
kaansche kerk! Het Russische communisme,
dat Gods bestaan volkomen ontkent, heeft den
„essentieelen vorm van het geloof in Gpd her
steld".
Is het te verwonderen, dat wanneer de
Engelschen in tijd van nationale of inter
nationale crisis behoefte voelen aan gewe
tensleiding, zij met verlangen uitzien naar
uitspraken van R-ome?
LONDEN, 3 Nov. (Reuter). Drie Duitsche zee
lieden, die zes en een halven dag in een open
reddingboot rondgezwalkt hebben, zijn Donder
dag in de haven van de Firth of Forth binnen
gekomen. Het zijn leden van de bemanning van
een schip, dat aangehouden is voor onderzoek
naar contrabande, en zij wilden naar het vaste
land varen.
De drie Duitschers waren er in geslaaf d onder
dekking der duisternis een reddingboo uit te
zetten. Zes dagen lang vochten zij met den wind
en de zware zeeën. Zij legden verscheidene hon
derden kilometers af over de Noordzee, alvorens
zij teruggedreven werden tot bij de Schotsche
kust, waar zij door een treiler werden opge
pikt. Zij verkeerden in ellendige» toestand en
hadden bijna geen provisie meer.
Deze druppels voorkomen
vele verkoudheden, omdat zij de natuurlijke be
scherming in den neus, waar dc meeste verkoud
heden ontstaan, versterken. Zoodra gij niest
doe vlug een paar druppels in ieder neusgat.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 757.4
Vorige stand: 757.9
HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et., Inoez.
tiededeellngen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Het verlovingsbesluit eischt de
mooist denkbare bezegeling: een
HDZ-ring. De ring zonder lasch-
naad! Het HDZ-merk binnenin
garandeert de hoogste graad van
zuiverheid van het goud!
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Zwaar bewolkt tot betrokken met plaat
selijke» mist, nu en dan eenige regen of
motregen, zelfde temperatuur, zwakke tot
matige Zuidoostelijke tot Zuidelijke wind.
Zon op 6.57 onder 16.30. Licht op 17.00.
Maan on 22.06 onder 12.27. L.K. 4 Nov.
=7llllllllllllll!lllllllllllll!llllllll!lllllllllllll!lllllinil!!lllllllllll|IIIIIIIUiö
HDZ GOUBPRlJSVRR*i5
SLUITINGSDATUM ONHER-
rOEPELUK 20 NOVEMBER
