Finsche delegatie
weer op het Kremlin
Neutraliteitswet onderteekend
i
City of Flint
te Bergen
De „Osservatore"
over Nederland
Terstond in werking
getreden
De vliegramp bij
Ambon
Weer drie schepen
gezonken
PATER J, SMIT S.V.D,
De moord op den
veekoopman
Het nieuws van heden
ORANJEBOEK
VERSCHENEN
DE BAROMETER
mkfZP-4
s?
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. T3866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD, HAARLEM
ZONDAG 5 NOVEMBER 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22082
99
Berlijn protesteert te Oslo
Washington juicht de
Noorsche houding toe
Geen protest door het
Vaticaan te Berlijn
Dood van Mgr. Szeptycki wordt
niet bevestigd
Arabisch diplomaat
bezoekt Lebrun
Officieuze Italiaansche commen
taar prijst om vele redenen
de nieuwe encycliek
Verkenningselementen
waren actief'
Oslo-deskundigen
morgen bijeen
5 lijken uit Duitsche
duikboot aangespoeld
Groote activiteit in
Amerikaansche havens
Contracten voor duizenden
vliegtuigen
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii|
Geheele bemanning is omgekomen
Een Duiisch-Russisch
minderhedenverdrag
Noorsch en Deensch stoomschip
vergaan na ontploffing met
onbekende oorzaak
Fransch vrachtschip
getorpedeerd
Amerikaansch protest
tegen actie van Tokio
Grew dreigt met embargo op
Japansche goederen
Zaterdag 11 November verireki
RADIOTOESTEL te verwezenlijken?
In Niemandsland. Loopgraven in het gebied voor de Siegfried-linie
Het nieuwe vliegveld „North Beach" bij New York is gereed gekomen. De aanleg
heeft veertig millioen dollar gekost
Een der medeplichtigen legt
volledige bekentenis af
De fatale boord
HANDELSACCOORD
TUSSCHEN BERN EN ROME
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
FOTO - KINO - VOS
Smalfilm- en Kleinbeeld-specialist
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingei
mededeelingen 50 cent; Mem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Veo»
de kleine annonces „OmroeDers" zie de rubriek
Ce in het begin van den oorlog tegen Polen voor de haven van Gdingen (thans
Gotenhafen) tot zinken gebrachte schepen worden door Duilschers thans gelicht
OSLO, 4 Nov. (Reuter) De „City of
Flint'' is vandaag, met de Anicrikaansche
vlag in top. te Bergen aangekomen.
Te Haugesund, vanwaar het schip van
nacht was vertrokken, was de Duitschc prijs-
bemanning door den Noorschen mijnenveger
sOlaf Tryggvason" van boord gehaald om
geïnterneerd te worden.
Naar D.N.B. uit Berlijn bericht, heeft de
Duitsche zaakgelastigde te Oslo naar aanleiding
van het optreden der Noorsche autoriteiten in
zake de „City of Flint" te Oslo een protest in
gediend.
Volgens een Havas-bericht uit Washington
is de regeering der Vereenigde Staten voor
nemens haar dank te betuigen aan de re
geering van Noorwegen voor haar optreden
inzake de „City of Flint". Volgens inlichtin
gen uit politieke kringen zal de Amerikaan-
sche regeering uiting geven aan haar groot*
voldoening en hulde brengen aan de hou
ding van Noorwegen, dat zich op alie pun
ten gehouden heeft aan het internationale
recht en aan de nauwgezette regelen van de
neutraliteit.
Te Glasgow is volgens Reuter bericht ontvan
gen, dat de „City of Flint" op weg is naar een
haven in West Schotland. Verwacht wordt, dat
het schip ongeveer vier dagen in Glasgow zal
dokken.
De vertegenwoordigers der Amerikaansche
reederjj zijn verantwoordelijk voor de lossing der
lading.
MOSKOU, 4 Nov. (Reuter). Om 6 uur
hedenmiddag hebben de Finsche gedele
geerden zich weder naar het Kremlin be
geven voor hun tweede onderhoud met Mo-
lotof sedert hun terugkeer naar Moskou.
Het onderhoud duurde, naar het D.N.B.
tneldt, een uur en Staün nam er persoon
lijk aan deel. Naar verluidt zullen de on
derhandelingen worden voortgezet.
VATICAANSTAD, 4 Nov. (Havas). Vati-
caansche kringen spreken het bericht van
sommige buitenlandsche dagbladen tegen,
volgens hetwelk mgr. Orsenigo, den Apos-
tolischen Nuntius te Berlijn, in de Wil-
helmstrasse zou hebben geprotesteerd tegen
het verbod aoor de nationaal-socialistische
autoriteiten om de nieuwe Pauselijke en
cycliek te publiceeren
Verder verklaart men op het Vaticaan ten
aanzien van den aartsbisschop van Lwow, mgr.
Szeptycki, dat het gerucht, volgens hetwelk
deze vermoord zou zijn, niet met de waarheid
Overeenstemt. Dit bericht is waarschijnlijk in
omloop gekomen doordat een broer van den
Prelaat eenigen tijd gelegen te Lwow werd ver-
hioord. Over mgr. Szeptycki zijn geen zekere
berichten aanwezig.
Een Oranjeboek is verschenen,
waarin een overzicht is opgeno
men van de voornaamste tot
November in verband met den
oorlogstoestand door het mi
nisterie van Buitenlandsche Za
ken behandelde en voor open
baarmaking geschikte aangele
genheden*
Een uitvoerig uittreksel uit dit
Oranjeboek is elders in dit num
mer opgenomen.
PARIJS, 4 Nov. (Havas) Foead Bey Hamza
heeft heden als eerste diplomatieke vertegen
woordiger van Koning Ibn Saoed van Arabië
aan den president der republiek zijn geloofs
brieven overhandigd. Hij hield bij deze gelegen
heid een toespraak, waarin hij den nadruk
legde op het hartelijke karakter der betrek-
hingen tusschen beide landen. Frankrijk, zeide
hij o.m., heeft een 'groot aantal Mohamme-
daansche en Arabische ingezetenen. Dit maakt
het absoluut noodzakelijk dat de betrekkingen
tusschen onze beide landen geconsolideerd
W'orden en gebaseerd op hechte vriendschap
de wederzijdsche belangen.
Onze Romeinsche correspondent seint Zater
dagavond
De „Osservatore Romano" van heden
avond, commentaar leverend op den Staat
van Beleg in verschillende provincies van
Nederland, merkt op, dat deze afkondiging
volgt op de door Duitschland gedemen
teerde geruchten omtrent Duitsche mili
taire bewegingen aan de Nederlandsche
grens. Verder schrijft de „Osservatore" on
der andere: „De Nederlandsche politiek is
er een van rigoureuze neutraliteit, die de
verdediging van de onafhankelijkheid niet
uitsluit. Nederland is een land, dat fier
gaat op zijn onafhankelijkheid, welke zijn
groote historische traditie heeft, en diep ge
worteld is in het nationaal bewustzijn."
De jongste aflevering van de „Relazione In
ternationale", een officieuze Italiaansche uit
gave levert commentaar op de Encycliek „Sum-
mi Pontificatus". Deze commentaar belicht de
onpartijdigheid der Encycliek, onder andere door
te wijzen op de omstandigheid, dat ieder haar
op zijn tegenstanders van toepassing verklaart.
Genoemd commentaar wijst verder op de
zeldzome continuïteit tusschen het pontificaat
van Pius den Elfden en Pius den Twaalfden.
De vraag wordt gesteld, waarom Pius de
Twaalfde de dwaling die hij bestrijdt niet dog
matisch veroordeelae. Het antwoord luidt: om
dat de Paus partijdige interpretaties wil voor
komen, en omdat hij vertrouwen heeft in. de po
sitieve en constructieve krachten der mensche-
lijke natuur. Verder voert men commentaar op
het feit dat de Encycliek kennelijk zinspeelt op
een onrechtvaardigen vrede van Versailles. Zij
getuigt van onvoorwaardelijk instemming met
de eerste Encycliek van Pius den Twaalden.
PARIJS, 4 Nov. (Havas) Het Fransche
Icgerbericht van hedenavond luidt:
>,In den loop van den dag viel van
weerskanten tusschen Moezel en de Saar
activiteit waar te nemen van lichte ver-
kcnningselcmcnten
KOPENHAGEN. 4 Nov. (D.N.B.) Ter
voortzetting van de beraadslagingen der des
kundigen zal Maandag te Kopenhagen opnieuw
een conferentie van vertegenwoordigers der
Oslo-staten worden gehouden-
Midden September waren de gedelegeerden
te Brussel bijeengekomen.
LONDEN, 4 Nov. (Reuter). Aan de kust van
Kent zijn de lijken van vijf opvarenden van een
Duitsche duikboot aangespoeld, die naar bleek
nog niet lang in zee hadden gelegen. De omge
komenen droegen allen het toestel, dat gebruikt
wordt om uit gezonken duikbooten te ontsnap
pen. Plaatselijke bewoners, die de getijstroomin-
gen goed kennen, hechten geen waarde aan be
richten, volgens welke de lijken afkomstig zou
den zijn van de Duitsche duikboot, die kort ge
leden op de Goodwin Sands is aangespoeld.
WASHINGTON, 4 Nov. (Reuter). Presi
dent Roosevelt heeft de nieuwe neutrali
teitswet onderteckend.
Bij de onderteekening, om 12.04 uur
(plaats, tijd), van de neutraliteitswet, die
het oorlogvoerenden landen mogelijk
maakt, op „cash and carry"-basis wapens
in de Vereenigde Staten te koopen, waren
o.a. Cordell Huil en een groot aantal leden
van het Congres tegenwoordig. Direct
teekende de president de proclamatie,
waarbij de wet terstond van kracht wordt,
door de formeele afkondiging van de neu
traliteit van het land. Een andere procla
matie, die tegelijkertijd geteekend werd,
regelt het gebruik van de Amerikaansche
havens en territoriale wateren door duik
booten van oorlogvoerenden.
Na de plechtigheid verklaarde Huil: „Ik ben
natuurlijk verheugd over de veranderingen, die
in de grondslagen van onze zoogenaamde neu-
traliteitswetgeving zijn aangebracht. Met na
druk wil ik herhalen, wat ik reeds voortdurend
heb gezegd: dat onze voornaamste en heiligste
taak is, ons land veilig en in vrede te
houden. Het is mijn vaste overtuiging, dat ons
streven succes zal hebben en ik weet, dat de
nieuwe wet ons in dit streven van veel nut
zal zijn."
Na d° onderteekening besprak Roosevelt met
de leiders van den Senaat en het Huis van
Afgevaardigden zijn voorstel, dat zij, terwijl
het Congres niet bijeen zou zijn, bij de hand
zouden blijven voor het plegen van overleg over
de buitenlandsche politiek. Senator Barklev
verklaarde daarna, dat de leiders van beide
partijen niet bepaald te Washington behoef
den te blijven doch dat zij beschikbaar zouden
zijn om met spoed naar Washington terug te
keeren, in geval de president overleg met hen
wenschte te plegen.
De „New York Herald Tribune" meldt, dat
Britsche en Fransche agenten gisteren „gent le
mens-verplichtingen" hebben aangegaan met
Amerikaansche vliegtuigbouwers voor contrac
ten ten bedrage van minstens 175 millioen
dollars, in afwachting van de intrekking van
het .embargo op wapens. Het blad voegt hier
aan toe, dat, naar sommige kringen ramen
de contracten 2500 tot 3000 machines betreffen
Volgens de „New York Times" heeft de
Fransche regeering maatregelen getroffen voor
de financiering van uitbreidingen in Ameri
kaansche vliegtuigfabrieken, ter bespoediging
van de productie,
In verschillende Amerikaansche havens
heerscht groote bedrijvigheid in verband
met de verscheping van oorlogsmateriaal
voor de Geallieerden.
VERWACHTING:
Betrokken tot zwaar bewolkt, nu en dan
eenige regen, later opklarend. In het
Zuid-Westen, vrij zacht, meest krachtige
EE Zuidelijke tot Zuid-Westelüke ol Westc-
lijke wind.
I STORM WAARSCHUWINGSDIENST:
H Zaterdagavond te 21.00 uur werd geseind
H aan alle posten: ,.Weest op uw hoede". EE
BATAVIA, 4 Nov. (Aneta) Thans staat
het vast, dat de geheele, uit vijf mannen be
staande bezetting van het verongelukte
Glenn Martin-vliegtuig bij dc ramp nabij
Ambon is omgekomen.
Dc ter aarde bestelling van de stoffelijke
overschotten is bepaald op Zondag 5 Novem
ber, des morgens negen uur.
KOPENHAGEN, 4 Nov. (Havas) Naar uit
Berlijn aan „Berlinske Tidende" gemeld wordt,
is gisteren een Duitsch-Russisch verdrag ge
teekend betreffende de overbrenging van min
derheden. De Duitschers in oostelijk Polen, dat
thans door de Russen bezet is en waarin alleen
de stad Luck 70.000 bewoners telt, worden over
gebracht naar westelijk Polen. De Russen, die
ten westen van de Boeg wonen, worden naar
Rusland overgebracht. De Polen, speciaal die
in Posen en den corridor, zullen elders geves
tigd worden.
LONDEN, 4 Nov. (Reuter). In een haven aan
de oostkust zijn de overlevenden aan land ge
bracht der opvarenden van het Noorsche s.s.
„Sig" (1342 ton), aan boord waarvan zich een
ontploffing heeft voorgedaan. Men gelooft dat de
overige opvarenden verdronken zijn.
De meesten der geredden waren nauwelijks
gekleed. Zij waren na de ontploffing in het wa
ter gesprongen en er in geslaagd zich aan wrak
hout vast te houden, waarna zij drie uur later
door een Britsch schip waren opgepikt.
Verder meldt Reuter uit Londen, dat het
Deensche stoomschip Canada (11.000 ton),
aan boord waarvan zich gisteren een ont
ploffing had voorgedaan. Zaterdag is gezon
ken.
Vijf sleepbooten hebben gedurende den nacht
getracht het schip te behouden, doch hebben
haar pogingen moeten opgeven. De kapitein ver
klaarde de oorzaak van de ontploffing niet te
weten. De uit ongeveer zestig koppen bestaande
bemanning was aan boord genomen door een
reddingsboot, die, toen zij naar haar station
terugkeerde, achttien uur dienst had gedaan.
PARIJS, 4 November (Havas) Het vracht-
rchip Baoule van de reederij ..Chargeurs réunis"
werd in den Atlantischen Oceaan door 'n Duit
sche duikboot getorpedeerd. Er zijn twee dooden.
Elf opvarenden worden vermist. Drie en dertig
geredden, o.w. de gezagvoerder, werden door een
Fransch adviesjacht opgepikt en zijn in een
Fransche haven aangekomen.
TOKIO, 4 Nov. (Reuter). De ambassadeur der
Vereenigde Staten te Tokio, Grew, heeft een
langdurig onderhoud gehad met den Japanschen
minister van Buitenlandsche Zaken, Nomoera.
Grew heeft, naar gemeld wordt, stappen gedaan,
overeenkomende met zijn jongste in het open
baar uitgesproken rede, waarin hij protesteerde
tegen Japansche inmenging in de rechten van
Amerikaansche burgers in China. Grew heeft
hiervan voorbeelden aangehaald.
Naar Reuter nog meldt, duurde het onderhoud
tusschen Grew en Nomoera 70 minuten en werd
het geheele gebied van de Amerikaansch-Japan
sche betrekkingen besproken.
Zooals United Press aan haar bladen be
richt, verklaarde Grew, dat bij een vererge
ring van den toestand het Congres wel eens
zou kunnen overgaan tot het instellen van
een embargo op Japansche goederen. Verder
eischte hij het staken der anti-Amerikaan-
sche actie.
weer naar zijn Missie op TIMOR. Wie helpt
nog mee om een missionaris-illusie een
Elk bedrag is welkom.
GIRO 111720 - PATER J. SMIT, VOLENDAM
A>.w.e-~
Dc man, die Vrijdagavond door de Rot-
terdamsche politie is gearresteerd, blijkt in
derdaad bij de Lcidschendamschc
moordzaak betrokken te zijn geweest. Hij
heeft na zijn arrestatie volledig bekend, dat
hij aan dezen moord medeplichtig is ge
weest, een bekentenis, welke hij Zaterdag
ochtend voor den rechter-commissaris te
's-Gravcnhage, mr, Borgerhoff Mulder,
heeft herhaald.
Hij is in het huis van bewaring te 's-Gra-
venhage ingesloten. Het is de 29-jarige
koopman R. A uit Rotterdam.
Deze arrestatie is een mooi staaltje speur
werk van de Rotterdamsche recherche geweest.
Maandag heeft 6611 gro°te heerenmode-zaak te
Rotterdam aan de politie aldaar kennis gegeven,
dat op den dag na den moord te Leidschendam
zich een man in deze zaak heeft vervoegd, die
verschillende heerenmode artikelen, o a. over
hemd, hoed, boord, das en schoenen heeft ge
kocht.
Deze man vertelde er bij, dat hij juisi in een
groot confectie-magazijn een nieuw costuum
had gekocht. Dc heerenmode-artikelen betaalde
hij met een bankbiljet van f 100.en toen de
politie navraag deed in het aangeduide confec
tiemagazijn, bleek dat hij ook daar met een
bankbiljet van f 100— heeft betaald.
In beide gevallen was het opgevallen, dat de
man aan een zijner handen tusschen duim en
wijsvinger gewond moest zijn, want op die plaats
droeg hij een verband.
In het heerenmodemagazijn had deze klant
een stijven, dubbelen heerenboord alsmede een
paar zoo goed als nieuwe schoenen achterge
laten.
De gevonden boord droeg een waschnummei.
De politie is toen op onderzoek uitgegaan om
er achter te komen bij welke wasscherij deze
boord behandeld kon zijn. Zij slaagde er in deze
wasscherij te vinden en via deze firma kwam
de politie terecht bij een pension te Rotter
dam. Bij navraag aan de pensionhoudster
bleek, dat de boord inderdaad aan een van
haar pensiongasten toebehoorde. Deze pen
siongast was een of twee dagen tevoren ver
trokken. doch had een koffer achtergelaten,
waarvan hij had gezegd dat hij dezen nog we
eens zou komen halen.
In den koffer vond men nog een aantal
soortgelijke boorden, die in dezelfde wasscherij
waren gewassehen.
Hiermede was de identiteit van den drager
van den boord bekend geworden en restte nog
diens verblijfplaats op te sporen. Dit gelukte
de politie vrij spoedig en toen hij Vrijdagavond
per auto van een zakenreisje terug kwam, had
de politie hem in zijn tegenwoordige woning
opgewacht en werd hij gearresteerd.
Hij bleek toen nog in het bczi. te zijn van
ruim f 2000.bestaande uit een bankbiljet
van f 1000en eenige van f 100Hij
slaagde er niet in aan de politic een rede
lijke verklaring te geven van dc herkomst
van dit geld en nadat hij op het polioebureau
ingesloten was, gaf hij toe by de Lcidschcn-
damsche moordzaak betrokken (c zijn. Hij
verklaarde, dat hij het was die in korpo
raalsuniform den veehouder Van der Horst
uit zijn woning heeft gclok; en dat hij daarna
den auto heeft bes o.urd.
Op zijn aanwijzingen is dit voertuig inderdaad
in Amsterdam ih een boxgarage gevonden. Er
werden op dezen auto inderdaad sporen van een
aanrijding gevonden en dooi- deskundigen wor
den nadere aanwijzingen verder onderzocht.
Omtrent de rol, welke A. in dit drama heeft
gespeeld, kan de justitie op het oogenblix, in het
belang van 't onderzoek, geen verdere mededee
lingen doen. Hetzelfde is het geval met de ar
restatie van A 's broer te Amsterdam.
Naar wij vernemen, is in verband met
den moord te Leidschendam alleen de 29-
jarige koopman R. A„ uit Rotterdam, in
verzekerde bewaring gesteld.
BERN, 4 Nov. (Havas). Senator Giannini, de
leider van een Italiaansche delegatie en Hopz.
de directeur van het departement van Handel
en leider van de Zwitserschê delegatie, hebben
vandaag een onlangs te Rome geparafeerde over
eenkomst onderteekend. De overeenkomst voor
ziet in faciliteiten voor het transitoverkeer door
Italië van personen en goederen, bestemd voor
of afkomstig uit Zwitserland.
President Roosevelt onderteekende de
nieuwe neutraliteitswet, welke terstond
in werking is getreden.
Een Fransch vrachtschip getorpedeerd;
Noorsch en Zweedsch schip na ontplof
fing gezonken.
De Finsche gedelegeerden confereerden
Zaterdag opnieuw op het Kremlin.
De „City of Flint" is te Bergen aangeko
men. Berlijn protesteert te Oslo tegen
het optreden der Noorsche autoriteiten.
Nederlandsch Oranjeboek verschenen.
Memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer betreffende de begrooting van
Buitenlandsche Zaken.
New-Yorksche beurs stemming onregel
matig.
De geheele bemanning van het bij Am-
bon verongelukte Glenn Martin-vlieg
tuig is omgekomen.
1 I November wordt een distributie
regeling voor erwten ingevoerd.
O
Wat we bezitten
Allerzielen heeft ons weer een le
vensles gegeven die we allen weten en
toch eerst zelf moeten ondervinden;
pas als we een gemis voelen, beseffen
we welk een waardevol bezit we eens
hadden. We zijn niet altijd even goed
voor hen die ons lief moeten zijn bo
ven alles. En we waardeerzn ook niet
naar waarde hetgeen we bezitten aan
gezondheid, aan arbeid, aan goed.
Eerst wanneer we het verloren heb
ben begrijpen we hoezeer we dit ver
lorene op prijs hadden moeten stel
len. Zoo gaarne zouden we vader of
moeder nog iets liefs zeggen, hun
onze dankbare hartelijkheid betoonen.
Maar terwijl we het nalieten bij hun
leven is het ons nu onmogelijk na
den dood. Goddank echter hebben we
nog ons gebed, onze goede werken
voor hen.
Ook zooveel anders waardeeren we
pas als we het niet meer bezitten:
gezondheid, geld, goed.
En daarom is het noodzakelijk ons
te doordringen van de waarde van al
ons bezit. We moeten niet klagen over
allerlei gemis. We moeten ons ver
heugen over hetgeen we hebben. Ge
luk is zoo'n subtiel iets.... we jagen het
na en 't is vlak bij ons! Laat ons
daarom gelukkig zijn met hetgeen we
nog het onze mogen noemen.
Ceintuurbaan 195 b/d v. Woustr.. A'dam, Tel.29214
Vele occasions
Lk UWlwiiiniiuuiu n j if)
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 747.2
Vorige stand: 747.6