m
ez.Gorbiérp
I. C. HAA]\|
^SjpOÈH-
I Gramofoonplaten
W. ALPHENAAR
FIAT
Een populaire Heilige
IN EEi\ GEZELLIG INTERIEUR
N.V. HEES Co.
ALLEEN
gfl v.Empelen
Verwacht U een Baby?
Banketbakkerij „HUIZE BROERS"
SITTERS a KAR
srzsrzsrzsrzsrzs
Fa. GEBR. BEEKMAN
UNDERWOOD SCHRIJFMACHINES
Cosnpdetc* tMeJuAiioxipig.' jj
zo 'n gezellige kleine piano van Hees Co.
Kruisstr. 33 - Haarlem
KATHOLIEKEN
een goed verzorgd BLOEMSTUK
Binnenweg 18, H'stede, Tel. 28080
VAN WEERT
OAZE AFDEELIAG
DAAS-MUZIEK
Dansschool
Schroder
lüeest spawuzaatn met
Vm ben.zute'-uecfouik:
wëmm
WINTERNUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Vraagt eens aan onze
geïll. catalogus No. 69
benzineverbruik 1 Liter op 10 a 12 K.M.
J. SLOT, Parklaan 26, Tel. 14163, Haarlem
Gr.Jfoutslr. 136
«Tëlef. tl 630
Mei hei oog op hei sieeds duurder
worden van onze ariikelen raden
wij een ieder aan nu Ie koopen en
'i ons gratis voor U ie laien bewaren
voor de Baby
ANEGANG 46 HAARLEM
Anegang 42 - Telef. 16535 - Haarlem
ONZE SPECIALITEIT IS PETIT FOURS
Meubelen in alle stijlen - Meer dan m
50 modelkamers - Vraagt een fü
vrijblijvende begroting voor jf§
de STOFFERING van Uw woning. 11
Barteljorisstr. 39-41 - Haarlem W
Telef. 10250 - Lift naar alle etages B
ZEEK VOO 11 DE ELI GE PRIJZEN
Raamsingel
16
Tel. 11045
5ZJ5ZJ5ZJ5ZJ5ZJ52
'N TROUWE KLANT
Koopt daarom een
Uitvoorraad bij deagente
voor Haarlem en Omsfr.
Haarlem, Wagenweg 70-72. Bloemendaal, Bloemend.weg 50-52
Nog alle modellen, zoowel STANDARD als PORTABLE
voorradig, ook lange wagens voor dubbel folio papier.
Vraagt vrijblijvend op proef. - Tel- en Rekenmachines, ook
voor Engelsch geld. - STALEN Kantoormeubelen als Brieven-
kasten, Kaartenlaadjes. COPIEER- en REPARATIE-I nrichting.
J. M. CERDINC - Nieuwe Gracht 35, Haarlem Tel. 12455
WAARIN
O ook adverteert, wélk
ander reclame-middel
O ook gebruikt, U kunt
er slechts menschen
mee bereiken, die van
daag de courant hebben
gelezen en ze morgen
evenzeer zullen lezen.
Vandaar, dat cou
rantenreclame onweer
sprekelijk de basis ls
van Iedere goede
reclame-campagne.
Sv
Winter op Marken
Hiernaast: Een antieke Olympische rsn-
wagen, gebouwd uit sneeuw door een
Duitsch beeldhouwer
Wm
Voor de HEES Co.
MIGNON-PIANO be
staan géén bezwaren
meer van plaats
ruimte of prijs. Be
taling desgewenst v.a.
T50 per maand.
SCHOONHEID VAN TOON - SOLIDITEIT
EN SIERLIJKHEID STRIJDEN OM DE
VOORRANG
koopt niet in winkels waar
onzedelijke of N. Malthu-
siaansche artikelen
worden verkocht of voor
handen zijn.
Koopt aan Stationsboekenkasten
<VLLEEN DIE LECTUUR, WELKE
GEEN GEVAAR OPLEVERT
4 deurs Sedan, wiel- f COC
basis 2.91 M. vanaf OfcO»™
Uit voorraad leverbaar
CITROËN-ACENT voor HAARLEM en OMSTREKEN:
nilHCC! Wij hebben nog voorradig VOOR ST. NICOLAAS-
U A IYI L U i GESCHENKEN een groote sorteering in Gobelin-,
Kelim- en Smyrna werken in alle prijzen.
Vakkundig onderricht.
Atelier voor het teekenen, afwerken en in orde
maken van alle soorten handwerken.
kan voldoening geven aan schenker en ontvanger.
Zelfs een eenvoudig vaasje bloemen kan een
artistiek geheel zijn. Voor artistiek en goed
verzorgd bloemwerk: BLOEMENMAGAZIJN
BOTERSPECULAAS 16 ct. per ons
DIK SPECULAAS 14 ct. per ons
MARSEPAIN 20 ct. per ons
BOTERLETTER 25 ct. per ons
ROOMBORSTPLAAT 22 ot. per ons
Dit alles van 1ste kwaliteit natuurlijk bij:
SI
HAARLEM - KROCHT 8 A
TELEFOON 16659
L
OMVAT ONDER ANDERE 'N UITGEBREID REPERTOIRE
TEGEN
KOMT U EENS KENNIS MAKEN
KRUISWEG 49 HAARLEM
OoküWadres
voor
private les
Nietwaar, U bent 'n trouw lezer van
onze rubriek „Omroepers", U moogt
er graag eens in grasduinen. De
zakenman weet van Uw speurlust te
profiteeren, hy plaatst Zaken-Om
roepers, die onze rubriek juist zoo
veelzijdig doen zijn en die Uwe regel
matige belangstelling inderdaad mo
ttveeren
MAT MAARTEN
Nog in vele streken van ons land is het ge
woonte om op 11 November St. Maarteasdag te
vieren. De patroon van dezen dag, St. Martlnus
van Tours, werd geboren omstreeks 317 te Sa-
baria in Hongarije. Hij was de zoon van een Ro-
meinsch legeroverste en reeds op 15-jarigen
leeftijd nam Martinus, die in Italië was opge
voed, dienst in het Romeinsche leger. Men
hoopte hem op deze wijze van het Christendom
af te brengen, waarin Martinus zich toen reeds
liet onderwijzen. Martinus was echter niet van
zijn voornemen af te brengen en werd Christen.
Nog zeer jong werd hij met een leger naar de
stad Amiens gezonden. Hier was het, dat hij
eens op een kouden winterdag aan de poorten
der stad een armen bedelaar zag zitten, die ge
heel verkleumd was. Zolider zich te bede-aken
nam Martinus zijn mantel en sneed dien met
zijn zwaard in twee helften, waarna hij den
bedelaar een gedeelte schonk. Dit voorval zien
wij op tallooze voorstellingen van St. Martinus
afgebeeld. Niet lang daarna nam Martinus zijn
ontslag uit den Romeinschen krijgsdienst en
begaf zich naar den H. Hilarius, die toentertijd
bisschop van Poitiers was. die hem de priester
wijding toediende. Het verlangen naar zijn
ouders en naar zijn geboorteplaats dreef Mar
tinus toen naar Hongarije, waar hij het genoe
gen smaakte zijn moeder en nog eenige andere
familieleden te bekeeren. Daar Martinus door
de Arianen werd vervolgd, vluchtte hij naar
Milaan en vandaar naar Genua, waar hij als
kluizenaar leefde. Later werd hij gekozen als
bisschop van Tours. Ondanks zijn bisschoppe
lijke waardigheid veranderde Martinus zijn le
venswijze niet. Hij bleef leven in een eenzame
cel buiten de stad. Aangetrokken door zijn
stichtend leven, sloten zich kloosterlingen bij
hem aan, waaruit de abdij van Marmoutiers
ontstond.
Van Marmoutiers uit maakte hij zijn bekee-
ringsreizen, trachtte overal de heerschende hei-
densche misbruiken met kracht uit te roeien,
en bracht in dienzelfden tijd het bisdom Tou-
raine tot hoogen geestelijken bloei.
Eens, op een terugreis van de Eeuwige Stad,
deed hij ook het klooster Candes, een van de
vele, die hij in zijn bisdom had gesticht, aan.
Hier voelde hij zich ziek, en begreep dat hij
spoedig sterven zou. Kalm vroeg, hij den mon
niken hem naar de kerk te dragen. Dit gebeur
de zoo en hier stierf hij, een grijze, heilige bis
schop van ongeveer twee-en-tachtg jaar. Het
was 11 November van het jaar 400.
En zooals dat veel gebeurde in de Middel
eeuwen, weefde men in zijn vereering kleine
vrome legenden om den heilige. Zoo worden de
dagen rond het Sint Maartenfeest wel genoemd:
Siftt Martinus zomerken. Hieraan is de volgende
legende verbonden. Toen Sint Maarten, nadat
hij aan de stadspoorten de helft van zijn man
tel aan den bedelaar had weggeschonken, weer
in het soldatenkamp terugkwam, werd hij voor
die daad bestraft. Men zeide hem dat aalmoe-
zen geven goed was, mits het maar niet met
's lands goed gebeurde. Tot uitboeting van zijn
fout werd Sint Maarten naakt aan een boom
gebonden en gegeeseld. De arme heilige beefde
van de kou en pijn. God had echter medelijden
met hem, en .zond een warmen weldoenden
zonnestraal op zijn lichaam. Van dien dag af zien
wij ieder jaar rond Sint Maartensdag een zon
nestraal.
Niet alleen in Frankrijk, maar ook in België
er ons land treft men vele St. Maartenkerken
aan. Noemen wij van ons land maar alleen de
prachtige kei-ken van dien naam te Utrecht,
Groningen en Venlo. De H. Martinus was een
der eerste heilige belijders, wien een openbare
vereering ten deel viel, en zijn gedenkdag op 11
November is het St. Maartensfeest waarop vele
Germaansehe gebruiken van het Wodanfeest
zijn overgegaan. In de middeleeuwen waren n.l.
zeer veel volksgebruiken aan dezen feestdag ver
bonden en iedere streek had haar eigen
gewoonten. Overblijfselen daarvan zijn nog de
Martinusgans en de Martinusdronk, waarbij de
nieuwe wijn werd geproefd. De Kap van den
H. Martinus diende den Frankischen koningen
tot legervaan, zonder welke zij niet te velde
trokken. In Antwerpen en omgeving was het in
vroeger eeuwen gewoonte op St. Maarten liet
nieuwe belastingjaar te beginnen, terwijl in de
Kempen op dien dag de pacht der hufs'eden
werd vernieuwd. In de dorpen van Noord-Lim
burg was en is het trouwens nog Je gewoonte,
om des avonds groote vuren te ontsteken. Al
dagen van te voren wordt de a-andstapel ge
leed gemaakt en tusschen de verschillende dor
pen onderling is het een ware wedstrijd wie het
grootste vuur heeft gehad. Dit vuurtjestoken
wordt echter hoofdzakelijk door de mannelijke
jeugd gedaan, althans in Venlo en omstreken.
Het is den meisjes dan geraden zich niet te
dicht bij den vuurstapel ts wagen, daar zij
anders door de jongens onbarmhartig met roet
worden zwart gemaakt. Over deze vuren zijn
verschillende verklaringen gegeven. Men be
schouwt deze vuren wel eens als een herinne
ring aan St. Maarten, die te Tours ketterscne
boeken verbrandde. Volgens prof. Schrijnen in
zijn werk over de Ned. Volkskunde, hangen
deze vuren echter samen met. oud-Germaansche
noodvuren. Deze werden ontstoken doordat men 'n
stuk hout in de opening van een ander stuk of
wagenrad stak en zoolang draaide tot het hout
vlam vatte. Een typische St. Maartenviering be
staat nog op het eiland Ameland. Direct na
schooltijd vangen de voorbereidselen aan. Van
de zolders worden de lamoions te "oorschijn
gehaald, kaarsen worden aaneestoKen en in op
tocht trekken de kinderen door de straten van
het dorpje Nes. Voor alle deuren wordt halt ge
houden en een liedje gezongen. De bedoeling
hiervan is natuurlijk, dat een kleine gave wordt
geofferd; de opbrengst wordt na afloop ver
deeld. Op het feest van St. Maarten liepen
vroeger de kinderen te Leeuwarden, Grouw, Ir-
sum, Oldeberkoop en andere plaatsen, waar
veel Katholieken woonden, des avonds met een
zelfgemaakte, papieren lantaarn aan den stok.
In de lantaarn brandde dan een kaarsje ter
eere van St. Maarten. Te Oldeberkoop ging een
groot aantal kinderen met lantaarn zingend
door het dorp. Vooraf was een der oudste jon
gens tot hoofdman benoemd; hij droeg een ge
sloten spaarpot bij zich, waarvan het sleuteLja
tevoren bij den bakker was bezorgd, die na af
loop van den tocht voor de kinderen een koek
zou bakken. Maar hiervoor moesten eerst aan de
huizen der bewoners bijdragen worden gevraagd,
welke in den spaarpot werden gedeponeerd. Na
afloop van den rondgang opende de bakker den
spaarpot, waarna de koek onder de deelnemers
werd verdeeld.
Een van de liedjes, die op den Sint Maartens
feestdag de kinderen zongen is te aardig, om
niet even aan te halen:
„Sint Maartensavond, de torre gaat mee
naar Gent.
En als mijn moeder wafels bakt, ik zit er
zoo geern omtrent.
Stookt vier,
Maakt vier.
Sint Maarten komt alhier.
Al met zijn bloote armen
Hij zou hem geeren warmen."
Naar het ontstaan van de uitdrukking: de
torre gaat mee naar Gent, heeft men lang ge
gist. Een van de meest waarschijnlijke verkla
ringen is de volgende: hier is misschien sprake
van een torenvormige relikwiekast, die op de
bedevaart naar Gent werd meegedragen.
In Vlaanderen heerschte een alleraardigst ge
bruik. Hier sneden de kinders van kalebassen
en pompoenen lantarens met allerlei versierin
gen. Tegen dat het donker werd, trokken de
kinderen door de straten, die ze met hun uit
geholde pompoenen, waar nu kaarsjes in flik
kerden, verlichtten. Een van die liedjes die zij
hierbij zongen, luidde als volgt:
Wij komen van straten tot straten, wij hebben
nog niets gehad.
Wij komen om Sint Maarten, geeft Sint Maarten
ent wat.
Wilt ons appelkens geven en daar een torfken bij.
En wij komen om Sint Maarten, we staan al
op een rij.
's Avonds omtrent den tienen ontsteken wij
ons vier,
Dan komen de geburen, daarom staan zien.
Met fakkelen en fuzeeën ter eere van ons vier.
Wij vieren dan Sint Maarten al op ons oude
manier.
Wij braden dan appels met den hoop.
Dan is ons vier in brand.
Het bier volgt dan met den stoop.
Parbleu, dat is galant!
Niet alleen hier te lande, doch ook in het
buitenland en dan vooral in het Rijnland, wordt
het St. Maartensfeest gevierd. In Duitschland
speelt St. Maarten ongeveer dezelfde rol als
St. Nicolaas bij ons. Vooral in Düsseldorf wordt
bijzonder veel werk van het St. Maartensfeest
gemaakt. Reeds drie weken voor het feest wordt
daar een tentoonstelling gehouden van lam
pions, welke de kinderen der stad zelf hebben
vervaardigd en waarmede zij op 10 November,
na het invallen der duisternis, door de straten
der stad trekken. Te Erfurt in Thüringen is het
feest meer in het bijzonder gewijd aan de na
gedachtenis van Martin Luther. Met hun lam
pions trekken de kinderen naar den Dom om
aldaar geestelijke liederen te zingen.
Boven: Een sneeuwkunstenaar in Mün-
chen bouivde uit sneeuw een slcepers-
wagen, bespannen met vier paarden
■V
