H.H. M.M. Wilhelmina en Leopold bieden wederom goede diensten aan Telegrammen aan Duitschland, Frankrijk en Engeland Halifax definieert Engelands oorlogsdoel PROTECTOR"! Nieuwe basis voor besprekingen De eerste reactie in Londen Luchtmacht actief boven den Rijn Kabinetsraad te Brussel F- Het nieuws van heden Moskou en Helsinki Heden verklaring van Chamberlain Verdediging van het recht tegen het brute geweld; herstel van het gepleegde onrecht; samenwerking der volkeren LEERING UIT FOUTEN VAN HET VERLEDEN LUCHTGEVECHT BOVEN DE NOORDZEE Lagerhuiszitting LEENINGSVOLMACHTEN VOOR DE REGEERING VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS WOENSDAG 8 NOVEMBER 1939 - OCHTENDBLAD Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f-3.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 DACBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITCECEVEN DOOR DE M.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22086 De Regeeringspersdienst meldt: H.H. M.M. de Koningin der Nederlanden en de Koning der Belgen hebben een ontmoeting in Den Haag gehad op 6 en 7 No vember. De souvereinen waren vergezeld door de heeren van Kleffens en Spaak, ministers van Buitenlandsche Zaken. De souvereinen hebben besloten, een telegram te richten tot de staatshoofden van Duitschland, Frankrijk en Groot-Brittannië, ten einde eventueele onderhandelingen te vergemakkelijken. Dit initiatief der souvereinen is een nieuw blijk van het ge meenschappelijk inzicht en de solidariteit, welke tusschen Neder land en België bestaan. De tekst van het telegram luidt als volgt: In een uur van angstige spanning voor de wereld, vóór de oor log in West-Europa met vol geweld begint, hebben wij de over tuiging, dat het onze plicht is, onze stem opnieuw te verheffen. De oorlogvoerende partijen hebben reeds eenigen tijd geleden verklaard, dat zij niet weigerachtig staan tegenover een onderzoek naar redelijke en vaste grondslagen voor een billijken vrede. Het komt ons voor, dat, in de tegenwoordige omstandigheden, het voor haar moeilijk is met elkander in verbinding te treden, teneinde haar standpunten te preciseeren en dichter bij elkaar te brengen. Als souvereinen van twee onzijdige staten die goede betrek kingen onderhouden met al hunne naburen, zijn wij bereid hun onze goede diensten aan te bieden. Mocht hun zulks aangenaam zijn, dan zijn wij bereid hun, met aanwending van alle middelen die zij ons in overweging zouden willen geven en waarover wij beschikken, en in een geest van vriendschappelijk begrip, het vinden van fac toren voor een te treffen accoord te vergemakkelijken. Dit schijnt ons de taak te zijn die wij te vervullen hebben voor het welzijn onzer volkeren en in het belang van de geheele wereld. Wij hopen, dat ons aanbod zal worden aangenomen en dat aldus een eerste schrede zal worden gedaan op den weg naar de vestiging van een duurzamen vrede. 's GRAVENHAGE, 7 November 1939 w.g. WILHELMINA w.g. LEOPOLD Wilhelmstrasse zwijgt over Molotof Instemming in de Ver. Staten De directeuren der dagbladen zijn bijeengeroepen voor een drin gende mededeeling Dinsdagmiddag om kwart over twee is Z. Af. Koning Leopold per auto uit Den Haag vertrokken. Op de foto: Z. M. wordt uitgeleide gedaan door H. M. de Koningin i Een kijkje op den Duitschen Rijnoever aan het Westfront. De Rijnbrug is vernield. Aan de overzijde liggen, de Franschen (Zie vervolg pag. 2) Het Weer 1 Stormwaarschuwings dienst in rt INBRAAK-VERZEKERING Wetsontwerp eenstemmig door het Lagerhuis aangenomen Er zou een nieuwe basis gevonden zijn voor de besprekingen tusschen Moskou en Helsinki. e BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT AdvertentieprijzenPer lossen regel 3B et., Inget. mededeettngen SO cent; Idem op pag é^n 46 cent per regel. BIJ contract sterk verte egde prijzen. Voor de Heine annonces „Omroeoers" zte de rubriek NIEUW VREDESINITIATIEF HELSINKI. 7 Nov. (Reuter). De Finsche minister van Financiën, T anner, heeft heden van Moskou uit een langdurig telefoongesprek ge voerd met Helsinki. Naar verluidt heeft Tanner de Finsche regeering er van in kennis gesteld, dat een nieuwe grondslag is gevonden voor de voortzetting der Sovjet-RussischFinsche be sprekingen. bevolking, die uit Helsinki was geëvacu- begint naar haar haardsteden terug te ^eeren en vele scholen worden Maandag weer ®e°pend. Helsinki herkrijgt een normaal uiter- JÜk. De zandzakken, de beschermde ruiten ®h de verduisterde straten blijven er echter aan Minneren, dat een regeling nog niet tot stand 6ekomen is. Bern, 7 Nov. (Havas). Volgens den Berlijn- ^hea correspondent, van de „Basler Nachrich* ten" wordt in de Wilhelmstrasse verklaard, dat Duitschland zijn houding van absolute afzijdig heid ten aanzien van het Russisch-Finsche conflict zal handhaven. Daarom weigert men commentaar te geven op de rede van Molotof. Het Bazelsche blad „National Zeitung" ver neemt uit Berlijn, dat de rijksminister van Economische Zaken, dr. Punk, een conferentie wil beleggen met Roemenië, Joego-Slavië en Bulgarije ter bespreking van handelsaangele genheden. De conferentie zal vooral ten doel hebben, de moeilijkheden uit den weg te rui men, waaronder de buitenlandsche handel van Duitschland op het oogenblik te lijden heeft. LONDEN, 7 Nov. Naar aanleiding van het aanbod van goede diensten van Koning Leo pold en Koningin Wilhelmina, zegt Reuter, dat elke mededeeling van de Koningin der Neder landen en den Koning der Belgen in London natuurlijk zeer nauwkeurig bestudeerd zou wor den. Hierbij mag er aan herinnerd! worden, aldus Reuter, dat Chamberlain en Daladier zeer dui delijk de positie hebben bepaald van hun re geeringen ten aanzien van den oorsprong van den oorlog en van de omstandigheden, welke, in hun oog, een rechtvaardigen en blijvenden vrede mogelijk zouden maken. Daar de minister-president het woord zal voeren op een a.s. Donderdag door den Lord Mayor van de City of London te geven noen maal, zal hij dien dag in het Lagerhuis geen verklaring afleggen over den internationalen toe stand. Thans wordt verwacht, dat Churchill zijn mededeelingen over het werk van. de vloot zal uitstellen tot Donderdag. Met het oog op deze wijziging is het mo gelijk, dat Chamberlain morgen, in antwoord op een vraag van de oppositie, een verkla ring zal afleggen over het aanbod van goede diensten van Koningin Wilhelmina en Ko ning Leopold. WASHINGTON, 7 Nov. (Reuter). Over het initiatief van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold heeft men zich in kringen van het Congres der Ver. Staten uitgelaten in een goed keurenden zin, die werd getemperd door scep ticisme ten aanzien van het uiteindelijke re sultaat. Senator Schwellenbach zelde te hopen, dat het initiatief succes mocht hebben. Pepper zag weinig kans op een onmiddellijken vrede. Senator Clark prees den stap ais „zeer opmer kelijk". Hij voegde hieraan toe: „Ik geloof niet, dat het initiatief uit een betere bron zou kunnen komen en ik hoop, dat deze landen bij hun pogingen gesteund zullen worden door de Scandinavische landen en Zwitserland." PARIJS, 7 Nov. (Havas) Het Fransche avondlegerbericht van Dinsdag luidt: „Plaatselijke bedrijvigheid van patrouilles en artillerie op verschillende punten van het front." Uit Bazel wordt vernomen, dat Dinsdagmorgen om zes uur weer groote activiteit in de lucht boven den Rijn werd waargenomen. Er werd o.a. een Fransch vliegtuig gezien, dat uit de richting van Schaffhausen kwam, doch zich op Duitsch gebied bevond. Duitsche machines achtervolgden den Franschman, doch deze wist ongedeerd de Fransche grens te bereiken. Voorts wordt vernomen, dat Duitsche kabel ballons pamfletten blijven uitwerpen, welke voor de Fransche bevolking bestemd zijn, doch die overwaaien naar Zwitsersch gebied. In Bazel werd heden een krachtig kanonvuur vernomen, uit de richting van de Maginot-linie. De Britsche admiraliteit deelt mede: Eenige van onze lichte eenheden, waaronder Poolsche torpedojagers, zijn vanmorgen in het zuidelijke deel van de Noordzee in contact ge weest met Duitsche vliegtuigen. Geen der vaar tuigen liep eenige schade op. De vijandelijke verliezen zijn niet bekend. hjk» Onze Brusselsche correspondent seint ons Dinsdagavond: De leden van de Belgische regeering zijn Dins dag om half zes in kabinetsraad bijeengekomen in het ambtsgebouw van Buitenlandsche Zaken, ohder voorzitterschap van den heer Pierlot, eer ste minister. Alleen de heer Spaak ontbrak. Kwart over zes arriveerde hij echter op het De partement van Buitenlandsche Zaken, waarna hij zich onmiddellijk naar zijn collega's in de vergaderzaal van den raad begaf. De beraadsla gingen duurden tot half acht. Na afloop hiervan deelde de minister van Na tionale Voorlichting aan de journalisten mede: „De minister van Buitenlandsche Zaken heeft verslag uitgebracht over den internationalen toestand. Verder zult gij allen reeds op de hoogte zijn van de bemiddelingsactie van Koning Leo pold en Koningin Wilhelmina en van den tekst van het telegram, dat zij aan de hoofden van de oorlogvoerende mogendheden hebben gestuurd." Hiertoe bepaalde zich de mededeeling van den minister. Toen de ministers het Departement verlieten, weigerden zij ook maar de geringste mededeeling te doen. Zij zagen er trouwens allesbehalve op gewekt uit. Tenslotte vernamen wij. dat alle directeuren van dagbladen, ook uit de provincie, nog den zelfden avond tegen 11 uur waren bijeengeroepen in het kabinet van den Eersten Minister voor een dringende mededeeling. Woensdagnamiddag zal de kabinetsraad op nieuw bijeenkomen. LONDEN, 7 Nov. (Reuter) De Britsche minister van Buitenlandsche Zaken, Lord Halifax, heeft vanavond een radiorede ge houden over het oorlogsdoel van Engeland. Hij herinnerde aan de verklaring, door Chamberlain afgelegd bij het uitbreken van den oorlog, toen de minister-president zeide, dat Engeland vocht tegen „bruut geweld, kwade trouw, ongerechtigheid, onderdruk king en vervolging". Het komt my voor, aldus de minister, dat deze woorden sindsdien meer en meer een antwoord geven op twee vragen. De eerste dezer vragen is: Wat is het werke Iijke doel van onzen strijd? Dat vele menschen een antwoord op deze vraag wensehen, blijkt uit het feit, dat men in zoo menigen kring verlangt, dat de geallieerde landen met grootere nauwkeu righeid een definitie geven van wat soms de oor logsdoeleinden worden genoemd. Het antwoord is in algemeene termen gegeven. Wij strijden voor de verdediging van de vrijheid, wij vechten voor den vrede, wij bieden het hoofd aan een uitdaging ten aanzien van onze veiligheid en die van anderen, wij verdedigen het recht van alle volken om een eigen leven te leiden. Wij vechten tegen de vervanging van het recht door het brute geweld als scheidsrechter tusschen de volken, tegen schending van de heiligheid der verdragen en verzaking van het plechtig ge geven woord. Wij hebben ervaren, dat er in Europa geen plaats kan zijn voor beschaving, kunst en vrede, zoolang Duitschland niet ge dwongen is, in te zien, dat nieuwe daden van agressie niet geduld zullen worden. Dienovereen komstig moet het ons vaste besluit zijn, niet al leen de toekomst te sparen voor een herhaling van de onrechtvaardigheden, die de Duitsche agressie gedurende de laatste jaren in Europa heeft veroorzaakt, maar ook zooveel mogelijk de schade te herstellen, die Duitschland zijn zwak keren buren heeft aangedaan. Dat doel wordt versterkt door de wetenschap van de wreede ver volging van beginselen en personen door mee- doogenlooze menschen in Duitschland. In het algemeen Is het niet de zaak van een volk, zich te mengen in het binnenlandsche bestuur van een ander land. Doch wanneer de uitdaging in de sfeer der internationale betrekkingen ver scherpt wordt, zooals thans Duitschland doet, doordat het den menschen de elementaire rech ten van menschelijkheid ontzegt, dan raakt die uitdaging onmiddellijk iets instinctiefs diep in het universeele geweten der menschheid. Wij strijden dan ook voor de handhaving van het recht en de barmhartigheid in den omgang tus schen de menschen en in de groote gemeenschap der beschaafde staten. Als men tegenover kwade dingen geplaatst is, staan, zooals de minister-president gezegd heeft, slechts twee wegen open. Men moet ze trotseeren of tevreden stellen. Dat laatste be- t6ek€nt oneer. Wanneer ik terugdenk aan de dagen, waarin wij een beslissing moesten nemen, staat het voor mij vast, dat wij inderdaad slechts ten koste van de grootste oneer een oorlog hadden kunnen afwenden. Thans rusten de grootste oneer en de grootste dwaasheid op den aan valler. De groote dwaasheid der Duitsche re geering ligt voor de wereld open. Wij en onze bondgenooten, wij zijn allen één in den wil en het vertrouwen, dat wij in staat zijn ook de groote dwaasheid aan te toonen, waarmede de Duitsche regeering haar eigen vernietiging be werkstelligde. Dit brengt mij, aldus Halifax, tot mijn tweede vraag. Kunnen wij er werkelijk zeker van zijn. dat wij, door een overwinning in dit conflict, van physieke kracht, ons doel bereiken? Met andere woorden: wanneer wij de overwinning behaald zullen hebben, wat dan? Wat zal de betere toekomst zijn, waarvoor wij offers zullen kunnen brengen en niet op de kosten, zullen zien? De minister-president heeft verklaard, dat wij geen vrede van wraak willen, dat wij geen territoriale elschen voor onszelf hebben en moeten inzien, dat de toekomst weinig hoop biedt, tenzij langs den weg van onderhandelingen en overeenstemming een nieuwe vredesregeling verkregen zou worden. Maar wij zijn vastbesloten, er zooveel als menschelijkerwijzg mogelijk is voor te zorgen dat Europa niet het slachtoffer van een her haling dezer tragedie zal zijn. Met dit doel voor oogen zullen wij, wanneer de tijd komt, al onzen invloed aanwenden voor den opbouw van een nieuwe wereld, waarin de volken niet zullen toelaten dat hun hoop op een voller leven de bodem wordt ingeslagen door een krankzinnige gewapende rivaliteit en dat het vertrouwen op de toekomst zal worden overschaduwd door een sombere onheilsverwachting. In de nieuwe we reld, waarnaar wij streven, zal plaats zijn voor samenwerking van alle volken op den grondslag van menschelijke gelijkheid, zelfrespect en we derzijdsch vertrouwen. Wij zullen vele dingen, die aan het internationale contact ten grond slag liggen, sociale, politieke en economische vraagstukken hebben te overdenken en mid delen moeten vinden om de noodzakelijkheid van verandering in een voortdurende verande rende wereld te verzoenen met beveiliging tegen verstoring van den vred!e door wapengeweld. Alle landen zullen hun bijdrage tot de nieuwe orde, waarnaar wij zoeken, moeten leveren en op ons volk zal een groote verantwoordelijkheid ten aanzien van de gedachte zoowel als van de daad komen te rusten. Niet minder dan anderen mogen wij do leering trekken uit de mislukkingen en te leurstellingen van het verleden. Wij hebben geen voorstelling van het beeld der wereld van na den oorlog, wij weten niet, onder welke omstandigheden de vijandelijkheden zullen eindigen en over welke bouwstoffen wij de beschikking zullen hebben bij het op richten van het vredesgebouw. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^ Betrokken tot zwaar bewolkt, nu en dan regen, tijdelijk opklarend, eenige stijging van temperatuur, krachtige, tijdelijk ma- tige, Zuid-Oostelijke tot Zuid-Westelijke wind. j= Geseind Dinsdagmorgen te 10 uur aan alle posten: ,,Weest op uw hoede". niifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiL ONDERL. VERZEKERING-MIJ DAMRAK 60 AMSTERDAM-C Telei 45014 en 45016 Directie H. F. HEERKENS THIJSSE> Uitsluitend voor: Kerken, Pastorieën Kloosters en Kerkelijke Instellingen KOPENHAGEN, 7 Nov. (Reuter). Verscheide ne groote bommenwerpers, komende uit Noor delijke richting en achtervolgd door een dozijn gevechtsvliegtuigen, werden vandaag om 13.30 uur waargenomen boven de Noordzee nabij Ringkoeping. Er ontstond een kortstondig ge vecht, waarna de bommenwerpers verdwenen, gevolgd door de gevechtstoestellen. Geen der machines kon geïdentificeerd worden. Een vis- schersman uit Ringkoeping zeide, dat het ge vecht plaats had aan de grens van de Deen- sche territoriale wateren. Hij meende, dat de bommenwerpers Duitschers waren en de ge vechtsvliegtuigen Engelschen. Het scheen dat de bommenwerpers de vlucht namen. LONDEN, 7 Nov. (Reuter). In het Lager huis heeft minister Simon een resolutie voor het aangaan van nationale leeningen voor gesteld. De schatkist zou machtiging krijgen tot het aangaan van leeningen, zooals ook het geval was in den wereldoorlog en den Zuid- Afrikaanschen oorlog. Op grond van deze re solutie zou het ministerie van Financiën de bevoegdheid hebben welk bedrag ook, dat noo- dig is voor het jaar, hetwelk eindigt op 31 Maart, te leenen, evenals een aanvullend bedrag van ten hoogste 250.000 pond sterling en elk bedrag, dat noodig is voor het terugbetalen van aflos- bare obligaties. De voorwaarden voor een leening zouden, aldus verklaarde Simon, pas worden vastgesteld op het oogenblik van uitgifte. Het Lagerhuis heeft de resolutie eenstemmig aangenomen. NIEUW VREDESINITIATIEF VAN KONINGIN WILHELMINA EN KO NING LEOPOLD. Reuter verwacht heden een verklaring van Chamberlain over het aanbod van „goede diensten" van Koningin Wilhel mina en Koning Leopold. De Giornale d'Italia oefent scherpe cri- tiek op de houding van Moskou en de Komintern. Halifax zet in' een radiorede Engelands doeleinden bij den oorlog uiteen. St. Willibrord herdacht op den achtsten Ned. Katholiekendag te Utrecht. Luchtverkeer op Engeland uitgebreid.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1