kracht van bewijs
AKKERTJE
Oorlogsreflexen in Indië
De bom in den „Bürgerbraukeller"
N.Z.H.R.M. bestaat
115 iaar
D
Duurte-toeslag
voor mijnwerkers
Iedere aanslag is
ongeoorloofd
Wie is de schuldige?
Een koninklijke kunst
EEN VERKLARING VAN
DE VALERA
Regeeringsmaatregelen en
wat particulieren doen
Buitenlandsch Overzicht
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1939
O ver de actie van het lersche
Republikeinsche leger
2000 Chineezen bij een
mijnramp omgekomen
Russische bevolking
telt 182 millioen
Audiëntie Aartsbisschop
^Wee dooden bij auto
ongeval in Indië
In deze periode werden meer dan
zesduizend schipbreuke
lingen gered
De N.S.B.-pers schermt nog graag
met den term „politiek katholi
cisme" en om te bewijzen, dat dit
öiet een misgeboorte van haar perma
nente anti-katholieke nachtmerrie, maar
tastbare werkelijkheid is, haalt zij uit
tiet liberale Handelsblad een buiten-
landsch overzicht aan, dat, als wij ons
niet vergissen, door den bekenden Jood-
schen journalist Philip Mechanicus ge
schreven is. Deze publicist schreef naar
aanleiding van de encycliek „Summi
t'ontificatus" o.m. het volgende:
„De jongste Pauselijke Encycliek
Summi Pontificatus, de eerste van
thus XII, den vroegeren staatssecretaris
^acelli, richt zich buitengemeen scherp
tegen „het nieuwe heidendom", tegen
>.een absolute, door niets beperkte
jnacht, die slechts aan den Allerhoogste
toekomt". Het Vaticaan steunt hier
literaard en doelbewust een weder-op-
komertde beweging, die hetzij Oostenrijk
£°ogt te ontrukken aan dit „heidendom",
uetzij het regiem, dat thans in het ge-
ueele Derde Rijk heerscht, ten val te
wengen en den weg te effenen voor een
JÜeuw bewind, dat den geest weder vrij
•Aat. Het Vatikaan ontmoet hier in poli-
ticis Engeland en Frankrijk, die even
eens den strijd hebben opgenomen, niet
slechts tegen agressie, maar ook voor de
feestelijke vrijheid en de beschaving, en
ü.e abdicatie van het regiem van Hitier
sischen. Deze eisch kan de groote katho-
ueke bevolking van het Derde Rijk stel
lig niet onbewogen laten, ook al ont
houdt de katholieke geestelijkheid in dit
«O'k zich natuurlijk in het openbaar van
aHe uitingen, die haar kwetsbaar kun
nen maken. Ondergronds werkt de idee
echter door."
Het is duidelijk, dat hier een zuiver
politieke interpretatie wordt ge
geven van het Pauselijk document,
hat zich slechts tegen bepaalde geeste
lijke dwalingen en onzalige leerstellingen
richt, onverschillig waar deze worden
Aangehangen, een interpretatie, die al
leen als bewijs kan dienen voor de ge
wildheid en de gevoelens van den schrij-
Ves, en die de zuiver principieele betee-
kenis van de encycliek tracht dienstbaar
maken aan één der partijen in het
huidige Europeesche conflict. Het „Na
tionale Dagblad", dat slechts de waar
heid zegt te willen dienen, maar in wer
kelijkheid het devies schijnt te voeren:
"°ns is niets te dol", acht deze persoon
lijke visie van den niet-Arischen over
zichtschrijver van het liberale Handels
blad op de encycliek van Paus Pius XII
zoo overtuigend en onverdacht, dat het
hie ter overweging aanbeveelt aan allen
"hie nog steeds beweren, dat er zooiets
ais politiek katholicisme niet bestaat",
hu als klap op den vuurpijl voegt het er
5heerend aan toe: Het lijkt wel de
Komintern!
Inderdaad, wanneer het Nationale
dagblad de meening van een Joodsch
Publicist, geuit in een liberaal blad,
tracht uit te spelen tegen den Paus van
lt°me en den zuiver geestelijken aard
Van Diens bedoelingen, dan lijkt dat
Verrassend veel op de methoden van de
bolsjewistische Komintern, waartegen
het nationaal-socialisme eens fanatiek
velde trok, maar waarmee het nu
broederlijk samenspant. Indien er zoo
Iets als politiek katholicisme zou bestaan
eh het zou lijken op de Komintern, dan
Zou het Nationale Dagblad daarmee on
middellijk accoord moeten gaan, want
ot Bolsjewisme en zijn macht zijn nog
he eenige en laatste vuile troefkaart, die
et nationaal-socialisme bij zijn valsch
Politiek spel is overgebleven.
DUBLIN, 9 Nov. (Reuter) In de Dail heeft De
8»
kunt U het best tegengaan
met een "AKKERTjf", want
AKKERTJES verwijderen uit
het lichaam de stoffen, die
de aandoening veroorzaken.
Tevens oefenen"AKKERTJES"
een stimuleerende werking
uit zoowel op gevoels- als be
wegingszenuwen. Verdrijven
snel de pijnen en doen U zich
direct veel prettiger voelen.
Eischt evenwel nadrukkelijk
"AKKERTJES" kenbaar aan 't
AKKER-merk: Uw garantie!
tegen hoofdpijn, pijnen, koorts, kou.
Doos13 stuks - 12 stuivers; 2 stuks - 2 stuivers.
De directies der gezamenlijke steenkolen
mijnen in Limburg hebben aan de Contactcom
missie mededeeling gedaan van een besluit tot
uitkeering van een duurtetoeslag aan de ar
beiders.
In den brief, waarin deze mededeeling is ver
vat, refereeren de directies aan de op de ver
gadering van 23 October gedane toezegging, om
de positie der mijnwerkers nader te bezien in
verband met de stijging der kosten voor het
levensonderhoud.
Zij deelen mede, dat zij besloten hebben
van 1 October 1939 af tot nader order een
maandelijkschen toeslag uit te keeren, be
dragende 2 per arbeider, 2 voor de echt-
genoote van den arbeider en 1.50 voor elk
kind, waarvoor volgens de geldende loon-
overeenkomst toeslag wordt ontvangen.
TSJOENKING, 10 NPv. Zooals United
Press aan haar bladen bericht heeft de Cen
trale regeering medegedeeld, dat onlangs twee
duizend Chineesche mijnwerkers, die onder
leiding van Japansche militairen in een steen
kolenmijn te Koetsjuatsjen (Noord-Sjansi)
werkzaam waren, zijn verdronken. Het ongeval
was te wijten aan het plotseling binnenstroo
men van water in de mijn- Slechts zes der aan
wezige mijnwerkers konden worden gered.
MOSKOU, 10 Nov. (D.N.B.). Volgens tit
thans bekende gegevens der telling van 19 Ja
nuari 1939 telt de bevolking van de Sovjet-
Unie omstreeks 170.467.000 zielen, waarvan
81.655.000 mannen en 88.802.000 vrouwen. Se
dert 17 December 1926 is de bevolking met 23,4
millioen of 15,9 procent toegenomen.
Door de verwerving van de Oekrainsche en
Wit-Russische deelen van Polen zijn daar nog
12 millioen inwoners bijgekomen, zoodat de
Sovjet-Unie binnen haar nieuwe grenzen on
geveer 182 millioen bewoners heeft.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag audiëntie
verleenen.
aiera, jn antwoord op een resolutie van de
abourparyjj waarin geprotesteerd werd tegen
q interneeren zonder proces of aanklacht van
^hgeveer 60 personen op grond van de wet op de
®r8rijpen tegen den staat verklaard, dat er geen
v dere middelen zijn, waarmede de regeering de
e'iigheid van het volk kan verzekeren, dan de
6v°egdheden om hen te arresteeren, die in
^aat zijn om het land tot een ramp te brengen.
'"stens vier der gearresteerden zijn in honger-
j- 'hg gegaan. Een hunner, zoo wordt gemeld,
stervende na 28 dagen geweigerd te hebben
cdsel tot zich te nemen. De Valera zeide, dat
w.hiet in staat was de betrokken personen op
'Je voeten te stellen. Wanneer men hen uit de
vangenis ontsloeg, zouden anderen, die hun
c?es zagen, ook voortgaan met hun honger-
Vai g' W'J allen weten, dat er aldus De
Alera in dit land een organisatie is, die
hp'?e"s t°t haar beschikking heeft. Zij heeft zich
o«f geproclameerd als gerechtigd tot de uit-
'ening van regeeringsbevoegdheden in dit land
zP t°t optreden uit naam van het volk. Zelfs
te k Zii het recllt te hebben ons volk in oorl°f
Sci n§en- Wanneer de regeering dezen men-
v toestond do overhand te krijgen, zoo
Valera hieraan toe, zou zij niet alleen
diceeren als regeering, maar het voor iedere
Scoring onmogelijk maken om te regeeren.
(Va,n onzen Batavia-correspondent.)
In de maand September van het vorig jaar
tijdens de toenmalige Europeesche spanning,
werden door de Nederlandsch-Indische Regee
ring reeds in alle stilte voorbereidingen getrof
fen voor het nemen van maatregelen in tijden
van oorlogsgevaar, teneinde de volkshuishou
ding en het economische leven van de Indische
millioenenbevolking te kunnen beschermen.
Daardoor was het mogelijk onmiddellijk na het
uitbreken van de vijandelijkheden in Europa
deze maatregelen spoedig in werking te bren
gen, zoodat gezegd kan worden, dat de econo
mische „mobilisatie" van Ned -Indië een zeer
snel en doeltreffend verloop heeft gehad.
De Volksraad werd door den Gouverneur-
Generaal in een, buitengewone zitting bijeen
geroepen om met den meesten spoed de
verschillende voorgestelde ordonnanties in
behandeling te nemen. In de eerste plaats
aanvullende begrootingen voor leger en vloot
om de perfectionneering van het defensie-
apparaat, waaraan reeds sinds lang met
kracht werd gearbeid, op korten termijn te
kunnen verwezenlijken.
Een voorstel van ver-gaande strekking was
wel de „Algemeene Machtigingsordonnan
tie", welke aan de Regeering „in buiten
gewone omstandigheden en in tijden van
Oorlog of oorlogsgevaar speciale bevoegdhe
den verleent, teneinde aan de dan te ver
wachten moeilijkheden aanstonds het hoofd
te kunnen bieden. Verder zijn te vermelden
de Teeltdwangordonnantie, ten doel heb
bende den voedsel-landbouw te intensivee-
ren. de ZeeschepenvorderingsordOnnantie. de
Luchtbeschermingsordonnantie, uitvoerver
boden voor bepaalde artikelen en maatre
gelen tegen prijsopdrijving.
Tegen overtreders van deze laatstgenoemde
voorschriften werd en wordt direct en streng
opgetreden. Reeds verscheidene handelaren, w.o.
Arabieren, Chineezen, Bombayers e.a. werden
in kort geding veroordeeld tot zware boeten.
Nog een dezer dagen verscheen een oproep van
den Resident van Batavia om gevallen van On
gemotiveerde prijsopdrijving van artikelen, van
huishuren, van gronden e.d.. dan wel het niet
willen verstrekken van in voorraad zijnde goe
deren, dadelijk te rapporteeren aan de betrok
ken autoriteiten. Gelukkig zijn wij hier nog niet
toe aan het stadium van „distributie-kaarten"
en rantsoeneeringen, ofschoon natuurlijk dooi
de overheid wel maatregelen zijn genomen om
in geval van nood de voedselvoorziening zoo
goed mogelijk over onzen uitgebreiden Archipel
te doen plaats hebben. Wij moeten n.l. niet
vergeten, dat de verschillende deelen van ons
eilandenrijk dagen stoomens van elkaar verwij
derd liggen en dat deze lange verbindingen in
geval van internationale moeilijkheden uiter
aard zeer kwetsbaar zijn. Wij hebben hier van
zelfsprekend slechts enkele van de vele maat
regelen opgesomd, welke door de Regeering ge
nomen zijn.
De Bond van Geneesheeren in Ned.-Indié
heeft een beroep gedaan op alle geneeskundi
gen, die geen practijk uitoefenen, om zich bij
het bestuur te willen opgeven teneinde collega's,
die wegens mobilisatie bij het uitbreken van een
eventueelen oorlogstoestand hun practijk in den
steek moeten laten, gedurende dien tijd te ver
vangen. Verdeeling van de beschikbare krachten
en nadere détails zullen spoedig gereed zijn.
Op verzoek van den directeur van het Depar
tement van Onderwijs en Eeredienst, Dr. Iden-
burg, kwamen verder op genoemd departement
de hoofdbesturen van vele onderwijs-organisa-
ties bijeen, teneinde in onderlinge samenwer
king maatregelen te treffen of voor te bereiden,
welke in verband met de buitengewone om
standigheden nu of in de naaste toekomst noo-
dig of nuttig kunnen zijn. Wij hopen natuur
lijk. dat het oorlDgsconflict zich niet tot den
Pacific zal uitbreiden, maar zekerheid daar
omtrent heeft niemand en daarom is het beter
op het ergste voorbereid teziin-
Bij de conferentie op het Departement
van Eeredienst waren vele organisaties aan-
wezig uit het Europeesch middelbaar en
lager onderwijs, o.a. de Katholieke onder
wijzersbond, alsmede de Persatoean Goeroe
Indonesia (d. i. Vcreeniging van Inheemsche
onderwijzers) en de Chineesche Onderwij
zersbond. Er werd een centraal comité ge
vormd. terwijl Op Java en in de Buitenge
westen plaatselijke comité's worden opge
richt. Middelen zullen worden beraamd
om ontwrichting, ook van het bijzonder
onderwijs, tc voorkomen bij eventueele al
gemeene mobilisatie. Verder zullen in over
leg met het Roode Kruis overal voor het
onderwijspersoneel cursussen worden geor
ganiseerd vOor eerste hulp bij ongelukken
en bij luchtgevaar. Tevens zullen maat
regelen worden getroffen voor bescherming
tegen gevaar uit de lucht voor scholen en
internaten enz.
Tot algeheele mobilisatie zijn wij hier ge
lukkig nog lang niet toe. Reeds hebben wij
vroeger al eens medegedeeld, dat bij het uit
breken van de vijandelijkheden in Europa hier
te lande slechts verschillende categorieën dienst
plichtigen-specialisten, alsmede reserve-officie
ren-specialisten van leger en vloot buitengewoon
onder de wapenen zijn geroepen.
Het Departement van Oorlog heeft nu
bepaald, dat, tenzij de verdere ontwikkeling
van den internationalen pblitieken toestand
zou dwingen tot een uitbreiding van de
thans getroffen voorzieningen, de bij het
leger op Java buitengewoon in werkelijken
dienst opgeroepenen na een maand door
een ander contingent zullen worden ver
vangen.
Dit om een meer gelijkmatige verdeeling van
de uit den dienstplicht voortvloeiende persoon
lijke lasten te bewerkstelligen- De eerste dezer
„aflossingen" is per ultimo September ingegaan
en dit nieuwe contingent dient dus ultimo Oc
tober weer te worden afgelost en in staat ge
steld weer aan het werk te gaan. Dit in velerlei
opzicht lofwaardige systeem kan vanzelfspre
kend alleen worden toegepast zoolang de hui
dige, slechts gedeeltelijke, mobilisatie niet be-
Door de militaire autoriteiten werden Donderdag te Hilversum
opnieuw verschillende vracht- en luxe auto's voor het leger ge
vorderd
^akassar, 10 November. (Aneta).
w avond 's nabij Pangkadjene een taxi
jyOngeiukt. Van de inzittenden werden ir. J.
hee Kllnair' van Lindeteves te Batavia, en de
bajr L- C. R. Boers, van Lindeteves te Soera-
Wrri °p slag gedood. De inlandsche chauffeur
Plicht gewond, terwijl de cornet zware ver
dingen bekwam.
e slachtoffers waren Woensdag met de
lns, - I- L. M. te Makassar aangekomen. Zij
bare Cteerden g'steren een rijstpellerij te Pare-
Waarna zij naar Makassar terugreden.
re, °°rzaak van het ongeluk'is het feit, dat
Over fuffeur door de groote snelheid zijn macht
gup stuur verloor, waardoor de auto te-
een boom opreed.
Steeds moet men eiken aanslag op een
politieken tegenstander afkeuren. Hoe sterk
en vijandig de tegenstelling omtrent bin
nen- en buitenlandsche politieke aangele
genheden moge zijn, het is een christen en
leder beschaafd man verboden, zijn argu
menten met kogel of bom te staven. De
waarheid en de rechtvaardigheid worden
door lood en kruit niet bevestigd.
Toch heeft de gewelddadige dood in de
politiek steeds een rol gespeeld. Als men
eenmaal zich laat meesleepen door politieke
hartstochten, dan is het verstandelijk in
zicht verduisterd^ het oog van het gewe
ten wordt verblind door deri laaienden, vu-
rigen haat, dien men tegen persoon of re
giem koestert.
Zoo was het, toen giftbeker en dolk de
geliefde wapens der samenzweerders wa
ren, zoo is het in de moderne tijden, nu
bom en kogel hun moordend werk verrich
ten. En door alle tijden is het gebleken,
dat hoe minder kans de politieke tegen
stander heeft zijn critiek en misnoegen over
het bestuursbeleid te uiten; hoe sterker de
ijzeren hand van het geweld de stem van
den tegenstander tracht te smoren, des
te eerder diens door politieke hartstochten
verteerd brein aan het doodelijk wapen
denkt, als aan zijn laatste argument.
In alle omstandigheden moet een aanslag
op een staatshoofd onvoorwaardelijk wor
den afgekeurd, ook in tijden van oorlog.
De mislukte aanslag op Hitler is nog niet
opgehelderd. Wel meent de Duitsche pers
met groote stelligheid te kunnen zeggen,
wie de indirecte schuldigen, de aanstich
ters van deze misdaad zijn, maar officieel
durft men nog niet verder te gaan dan de
bewering, dat de verbindingsdraden van
het complot naar het buitenland leiden.
Het voornaamste argument van de Duit
sche pers, om Engeland reeds als aanstichter
te betitelen, is de oratorische vraag, wie an
ders de atmosfeer geschapen heeft, waar
in de gedachte van een aanslag kon ont
kiemen. Nu is er door de Engelsche leiders
wel gezegd, dat het Hitlerisme behoorde
vernietigd te worden, maar daarom mag
men nog niet het stelsel met den persoon,
waaraan het zijn naam ontleent, verwis
selen.
Over de daders weet men nog niets en al
is het niet onmogelijk, dat de vermeende
auctor intellectualis op gegronde vermoe
dens wordt verdacht, de beschikbaar
stelling van een groot bedrag van voor
Duitschland dubbel kostbare buitenland
sche deviezen voor het geven van ophel
deringen in deze duistere aangelegenheid
wijst er op, de directe schuldigen kun
nen toch alleen een definitieve oplossing
van dit vraagstuk geven. En hier staat men
nog voor het groote raadsel der onbekend
heid. Moet men de schuldigen onder de
vertrouwde medewerkers en intimi of on
der zijn eigen bewakers zoeken? Men kan
zoo iets, in het huidige Duitschland, waar
het fanatisme als een deugd geprezen
wordt, moeilijk veronderstellen. Veel meer
zou men den veiligheidsdienst van een ver
slapping van den dienstijver en van nala
tigheid kunnen verdenken, waardoor de
daders hun kans schoon hebben gezien.
Bovendien staat deze aanslag waarschijn
lijk niet alleen. Men herinnere zich de ge
ruchten omtrent ontploffingen in het Ber-
lijnsche Ministerie van Luchtvaart van me
dio September, waaraan toendertijd weinig
aandacht is besteed. Niet alleen is deze
nog steeds onopgehelderde zaak van Duit
sche zijde geheel doodgezwegen, maar het
allesbeheerschende nieuws van den Duit-
schen veldtocht in Polen belette ook, dat
het buitenland hier veel aandacht aan
schonk.
Het komt in de laatste tijden niet veel
meer voor, dat op staatshoofden door mid
del van een bom een aanslag wordt ge
pleegd. Een bomaanslag eischt te veel
nauwkeurige voorbereiding en is bij den
scherpen neus, waarover de moderne veilig
heidsdienst pleegt te beschikken, veel te
spoedig voor ontdekking vatbaar. Men moet
tot vóór den oorlog van 1914 terug gaan,
om de landen te vinden, waar de bom in
deze moderne tijden als veelvuldig politiek
wapen wordt ontmoet. Vooral de voor-oor-
logsche Russische revolutionnairen hebben
door hun veelvuldige bomaanslagen op de
Tsaren een ware traditie in dezen geves
tigd.
Al met al kan men niet zeggen, dat voor
het vredelievende initiatief van onze Vor
stin en Koning Leopold door deze aanslag
poging een gelukkige sfeer geschapen is.
Op een of andere manier zal het over-
kropte gemoed van het nationaal-socialis-
tische Duitschland, dat zich in zijn
Führer voelt getroffen, een uitweg vin
den. „De staatsvijanden zullen uitge
roeid worden," is de leuze. En naast
de Engelschen zijn het zelfs weer de
Joden, die in de pers sinds de vriendschap
met Moskou nogal ontzien zijn, die ver
dacht worden. Een nieuwe pogrom, of een
hevige, fanatieke aanval tegen Enge
land? De pogingen om wraak te nemen
zullen in elk geval verschrikkelijk zijn.
Maar het aanbod van goede diensten
blijft en is niet aan een termijn gebonden.
Hopenlijk komt spoedig de bezinning en
laat men de wraak over aan Hem, Die dit
als de Rechtvaardigheid zelve voor Zich
heeft opgeëischt,
(Ingezonden Mededeelingj
oud als onze beschaving zelve en reeds be
oefend door de vorstinnen van Egypte, is de
gelaatsmassage. Zij hergeeft de huid de
soepelheid en elasticiteit die de charme
van het gelaat uitmaken.
V'olg dezen koninklijken weg en masseer
van tijd tot tijd Uw gelaat met Purol, dat
alle vetten bevat, welke Uw huid voor haar
gezondheid en schoonheid behoeft.
hoeft te worden uitgebreid. Het verhoogt niet
alleen het moreel en de goede stemming var.
de gemobiliseerden, doordat ieder op zijn tijd
zijn deel krijgt, maar ook de ontwrichting van
het maatschappelijk leven wordt er uiteraard
minder door. terwijl op den duur de geoefend
heid van allen over de geheele linie door deze
periodieke vervangingen wordt opgevoerd. Voor
de zeemacht kan een dergelijk systeem niet
worden overwogen, aangezien de vloot voortdu
rend ambulant is en dikwijls op grooten afstand
van Java patrouilleert.
De Indische Ondernemersbond, de groote
werkgeversorganisatie in Ned .-Indië, waarvan
alle belangrijke concerns en maatschappijen lid
zijn, heeft het Indische bedrijfsleven verzocht
de onderstaande richtlijnen te volgen ten aan
zien van personeel, dat onder de wapenen is
of wordt geroepen. Het betreffende personeel
zal uit dien hoofde niet worden ontslagen. Ge
huwde employe's zullen gedurende hun dienst
tijd een uitkeering ontvangen gelijk aan de to
tale vaste inkomsten, welke aan hunne betrek
king zijn verbonden, verminderd met de vaste
inkomsten, welke zij krachtens hun rang bij
de weermacht, van den Lande genieten. Bij
zondere toelagen, zooals b.v. die bij tfpn mili
tairen vliegdienst en onderzeedienst, worden
niet in mindering gebracht.
Ongehuwden ontvangen de helft van boven
bedoelde uitkeering, terwijl ongehuwden-kost-
winners een bedrag zal worden uitgekeerd, va-
rieerend tusschen de helft en de totale vaste
inkomsten, ter beoordeeling van de betrokken
werkgevers. Verschillende bijkomstige détails
zijn nog afzonderlijk geregeld, doch wij zullen
deze niet alle afzonderlijk opsommen- Het bo
venstaande geeft de hoofd-richtlijnen weer.
Waar het aspect van den toestand zich in ver
schillende opzichten zal kunnen wijzigen, ter
wijl de duur der huidige situatie evenmin valt
te voorzien, is vanzelfsprekend de mogelijkheid
denkbaar, dat deze regeling te gereeder tijd
opnieuw „onder de loupe" zal worden genomen.
De Regeering en ook de Volksraad hebber,
uiteraard met instemming van dit loffelijk ini
tiatief kennis genomen en last not least is deze
gedragslijn voor de betrokkenen een groote
geruststelling. In den Volksraad is nog de vraag
gesteld bf de Regeering aangezien vooral tal
van kleinere werkgevers niet bij den Onderne
mersbond zijn aangesloten In aansluiting op
het bovenstaande bereid was, in dit opzicht vtor
het particuliere bedrijfsleven wettelijke voorzie
ningen te treffen. De Regeering' heeft hierop
geantwoord, dat zij te dien aanzien eerst de
uitwerking van de hierboven aangeduide richt
lijnen wenschte af te wachten, alvorens wette
lijke maatregelen in overweging te nemen.
Een goed voorbeeld van waren burgerzin
heeft een inwoner van Soerabaja gegeven
door een aan hem toebehoorend terrein bij
Modjokerto, circa 45 kilometer van Söera-
baya verwijderd, bij eventueel luchtgevaar
voor Soerabaya beschikbaar te stellen voor
de evacuatie van de weeskinderen dier stad.
Aangezien Soerabaya in de eerste gevaars
zone is ingedeeld, behoeft het wel geen be
toog, dat de Luchtbeschermingsdienst dit
plan ten volle steunt. Naar verluidt zal op
het bewuste terrein een groote overdekte
schuilplaats worden ingericht en verder
zullen er de noodige barakken worden ge
bouwd om de kinderen in geval van nOod
onder te brengen. De uitvoering van een en
ander wordt in een snel tempo verricht.
Tegen het uitbreken van de vijandelijkheden
vluchtten vele Duitsche en ook wel Italiaan-
sche schepen in de veilige havens van het neu
trale Nederlandsch Indië. Behalve vrachtsche
pen waren hieronder ook passagiersschepen
met passagiers van diverse nationaliteiten aan
boord. De Duitschers werden voorloopig hier
toegelaten op grond van asyl-verleening. Voor
de andere passagiers werd een regeling getrof
fen voor zOo spoedig mogelijke doorzending naar
andere landen. Toen bleek dat Italië voorloopig
neutraal zou blijven, zijn de Italiaansche sche
pen langzamerhand weer vertrokken, doch mo
menteel liggen er nog steeds 19 Duitsche sche
pen in Indische havens: 5 in Sabang, 5 in Pa-
dang, 3 in Tandjong Priok, 1 in Tjilatjap, 1
in Makassar, 3 in Soerabaya en 1 in Menado.
Door een particulieren crediteur, die vor
deringen heeft loopen op de HAPAG-reederij
en die zich op deze wijze veilig wilde stellen
tegen eventueele betalingsmoeilijkheden naar
aanleiding van het uitbreken van den oorlog,
is bij wijze van voorzorgsmaatregel te Soe
rabaya beslag gelegd op de HAPAG-schepen
„Essen", „Cassel" en „Naumburg" en te
Tandjong Priok op de „Rendsburg".
Wat onze eigen scheepvaart betreft kan het
volgende worden vermeld. Het inter-Insulaire
vervoer is in onzen Archipel belangrijk geste
gen, doordat vanzelfsprekend overal verschil
lende voorraden zoo spoedig mogelijk moesten
worden aangevuld. De Koninklijke Paketvaart
Maatschappij, die in Indië meer dan 30 ver
schillende scheepvaartlijnen onderhoudt, buiten
en behalve haar verbindingen met het buiten
land, heeft dan ook zooveel ladingaanbod, dat
zij zélfs de oudste opgelegde schepen snel in de
vaart heeft moeten brengen. De mailbooten
naar Holland zijn nog altijd schaars bezet. Vele
passagiers zijn gecanceld, omdat niemand op
het oogenblik graag naar Europa gaat. De mail
schepen, die uit Holland komen, zijn alle stamp
vol. Iedereen ontvlucht zoo eenigszins mogelijk
de gevaarlijke omgeving in Europa en tracht
het valige Indië te bereiken.
Het spreekt vanzelf, dat onder de gegeven
omstandigheden vele ouders het verlangen koes
terden om hun kinderen, die thans voor studie
doeleinden of om andere redenen in Holland
vertoeven, naar Indië te laten terugkeeren. In
verband biermede werd eenigen tijd geleden het
voorstel gedaan om uit Nederland een schip te
zenden met deze kinderen, vooral omdat op de
gewone mailschepen zoo weinig plaats is. In
den volksraad werd zelfs aan de Regeering
verzocht omtrent dit plan in overleg te willen
treden met den minister van Koloniën, waarbij
er op gewezen werd. dat wellicht meer veilig
heid zou kunnen worden verkregen als langs
diplomatieken weg aan de belligerenten zou
worden verzocht voor dit „kinderschip" een on
belemmerde vaart te waarborgen. Dit plan is
niet doorgegaan, doch wel is er een „kinder
vliegtuig" uitgerust en zal waarschijnlijk door
een tweede worden gevolgd. Trouwens het be
sluit om de mailschepen binnenkort weer door
het Suez-kanaal te laten varen heeft hier een
buitengewoon geruststellende uitwerking gehad-
Hoewel de oorlog dus ook hier zjjn reflexen
heeft, gaat het gewone, dagelijksche leven
steeds meer een normaler gang. Intusschen
vermindert de spanning voor wat de naaste
toekomst aan Indië en het moederland brengen
zal maar weinig. Laten wij daar het beste van
hopen I
Honderdvijftien jaar geleden, op 11 Nov.
1824, werd de Noord-Zuid-Hollandsche Red
dingmaatschappij opgericht door vijf Am
sterdammers en in den langen loop van
haar bestaan heeft deze menschlievende in
stelling reeds meer dan zesduizend men-
schenlevens gered. Het zijn simpele getal
len, maar men realiseert zich veel te weinig
hoeveel zorgen en moeiten zij vertegenwoor
digen en van hoe vrooten heldenmoed zij
getuigen
Nu is dit voor een beetje de schuld van de
Maatschappij zelf. Want zij is niet gewoon op
hef te maken van haar werk; de mannen, die
de reddingtochten volbrengen, vaak met gevaar
voor eigen leven en met groote doodsverachting,
vinden eigenlijk, dat zij niet meer doen dan
hun plicht en zij hebben het niet eens gaarne
als er erg veel aandacht wordt besteed aan
hun werk. Daarom is het toch wel op zijn plaats
op dezen dag even te wijzen op het werk der
Reddingmaatschappij, al is een jubileum van
honderdvijftien jaar over het algemeen mis
schien geen aanleiding om herdenkingsartikelen
te schrijven.
Er is nog een andere reden om aandacht te
schenken aan den datum van 11 November,
want deze maatschappij wordt uitsluitend en
alleen in stand gehouden met vrijwillige bij
dragen en al is het bestuur dan over het alge
meen niet ontevreden over het verleden en al
ziet zij de toekomst niet zeer somber in, het is
toch waar, dat men in dezen tijd, nu wellicht
zware financieele offers gevraagd zullen worden
voor de handhaving van 's lands neutraliteit,
misschien iets tc vlug geneigd is om maar eens
een paar keer over te slaan met het geven van
een vrijwillige bijdrage aan ondernemingen, zoo
als de Reddingmaatschappij. En er is tegen
woordig per jaar een zeer groot bedrag noodig
'om het werk in stand te kunnen houden. Het
bestuur heeft echter met dankbaarheid kun
nen constateeren, dat het de stijging van de
kosten, veroorzaakt door de ontwikkeling van
de techniek, is kunnen blijven bestrijden door
een overeenkomstige belangstelling van het Ne-
derlandsche volk. Immers zoo vertelde ons de
heer H. de Booy, de penningmeester, aan wien
wij in verband met dit jubileum een kort bezoek
hebben gebracht toen de vloot der Redding
maatschappij uit eenvoudige houten roeibooten
bestond, was 30.000.per jaar voldoende voor
den geheelen dienst. Het aantal personen, dat
toen de maatschappij met een vrijwillige bij
drage steunde, bedroeg slechts honderd. Thans,
nu een zich voortdurend uitbreidende vloot van
motorreddingbooten de jaarlijksche kosten heeft
doen stijgen tot ongeveer ƒ180.000.—, is het
aantal contribuanten gest'—eri tot meer dan
tienduizend.
Maar hoewel het bestuur ui nooge mate dank
baar is voor hetgeen men kon bereiken, er blij
ven toch nog altijd wenschen over. In het or
gaan der N.Z.H.R.M. komt een kaartje van
Nederland voor, waarop staat aangegeven, op
welke plaatsen men nog gaarne de roeiredding-
boot door een motorboot zou vervangen.
Over het werk der maatschappij schrijven is
niet eenvoudig. Men moet de macht en de
woede van de stormen kennen, de kracht van
golven en zee, om eenigszins te kunnen begrij
pen, welke moeite en opofferingen de man
schappen van de booten zich getroosten om het
leven van hun medemenschen te redden. Velen
zijn er bij geweest, die hun eigen leven geduren
de deze zware tochten hebben gewaagd en het
is verschillende malen voorgekomen, dat deze
mannen voor hun naasten het hoogste offer
hebben gebracht en de reddingspogingen met
den dood hebben moeten bekoopen.
Ziet men in „De Reddingboot, mededeelingen
van de N.Z.H.R.M." de verslagen van de ge
maakte tochten, dan verwondert men zich over
den koelen en nuchteren toon, waarin deze zijn
gesteld. Zakelijk wordt alles verteld en de lezer
moet zelf maar zich voorstellen, hoe groot de
moeilijkheden zijn geweest. Voor één geval
wordt een uitzondering gemaakt. Het is de
scheepsramp van de Sch. 102, die 9 October van
het vorig jaar is vergaan bij de pier van de
Scheveningsche haven. Er is van deze ramp, die
ieder zich nog herinneren zal, een serie foto's
gemaakt, die in de mededeelingen zijn opge
nomen en waaruit men kan opmaken hoe groote
moeilijkheden men vaak bij een redding moet
overwinnen. Vanzelf komt bij lezing van dit
drama de gedachte weer op de rampen in het
verleden van de N.Z.H.R.M., rampen, die een
historische vermaardheid hebben gekregen en
waarbij de bemanning van de reddingbooten
haar werken en wagen beloond zag door het
redden van een groot aantal menschenlevens.
Deze maatschappij mag op den dag van
11 November met trots en fierheid terug
zien op haar verleden, en zij mag zich prij
zen met de gedachte, dat zij de handhaaf
ster is van een der nobelste tradities van
Nederland. Zij waagt zich altijd in het ge
vaar, zij is altijd paraat om de woede van
storm en zee te weersta or
Het is vanzelfsprekend, dat de N.Z.HB.M.
haar zorg ook uitstrekt over de nagelaten be
trekkingen van hen, die bij een tocht met de
reddingboot om het leven zijn gekomen en over
de bejaarde redders, die tientallen malen hun
leven hebben gewaagd en thans, door ouderdom
gedwongen, niet meer aan het werk kunnen
deelnemen. In 1938 werd blijkens de rekening
aan pensioenen en ondersteuningen uitgekeerd
35.347.40. In het jaarverslag over 1938 schrijft
de penningmeester, dat het hem een welkom
feestgeschenk zou zijn, indien nog tienduizend
personen blijk gaven van hun sympathie door
zich te verbinden tot het schenken van een
jaarlijksche bijdrage. Het zou niet onbillijk zijn
als de penningmeester zijn feestgeschenk zou
krijgen, want zoo luidt een andere zin van
het jaarverslag de mannen, die met storm
en ontij er met de reddingboot op uittrekken,
verdienen deze sympathie ten volle.
Nationaal Fonds voor Bijzondere
Nooden
Het bestuur van het Nationaal Fonds voor
Bijzondere Nooden deelt mede, dat de ontvang
sten over October 19S9 hebben bedragen
f 8025, zijnde f 6983 uit periodieke bijdragen
en f 1042 uit losse giften.
De uitkeeringen over hetzelfde tijdvak be
droegen f 15417.
De plaatselijke commissies van samenwerking
brachten ten behoeve van dezelfde gevallen
bijeen f 21712, zoodat in die maand aan aan
vragers, verdeeld over 113 gemeenten, een be
drag van f 37129 kon worden uitgekeerd.
Het gironummer van het Nationaal Fonds
voor Bijzondere Nooden te 's-Gravenhage
is: 272727.
e meest geraffineerde vorm van
ijdelheid is prat gaan op zijn
bescheidenheid.
