Prijspolitiek in oorlogstijd
GELEZEN COURANTEN
W.
5 RFEN1S m EEN
Lbi ZONDERLING
Rantsoenboek j es
ingevoerd
De omvang der
vakbeweging
TOEKOMST VOOR DE
BOEREN!
MEN ZAL ER U DANKBAAR VOOR ZIJN
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1939
OVERZICHT TWEEDE KAMER
FEUILLETON
^gOR WILLY WATERMAN
Eerste Kamer handelt
ontwerpen vlug af
Ongebakken steenen in de
baksteennijverheid
Distributie van aceton
De Alblasserwaard uit
isolement verlost
LEVER BROTHERS EN
UNILEVER N.V.
Nieuwe adviseerende leden van
den raad van bestuur
SCHEEPVAARTVERBINDIN
GEN AMERIKA—NEDERLAND
BIJ KOLENDAMPVERGIFTI
GING OMGEKOMEN
Bestemd voor militairen met verlof
R.K. GEESTELIJKHEID
BELEEDIGD?
ARBEIDSCONFLICT TE
ROTTERDAM
TIJDIGE INLEVERING VAN
CONSUMENTENBONNEN
GEEN VRIJHEIDSBEROOVING
Vreemdelingen en de
distributie
In 1938 boekten R.K. Werklieden-
verbond en N.V.V. de
meeste winst
UIT DE STAATSCOURANT
Ontslag burgemeester
Land- en Zeemacht
Rijksarchief
Rechterlijke macht
Voogdij
ilt U op een eenvou
dige wijze medewerken den
militairen in Uw woonplaats
een groot plezier te doen?
^Jeeft dan dit blad na
lezing aan de kazerne, het
militairentehuis of andere
verblijfplaats van militairen
in Uw nabijheid.
I
(Van onzen parlementairen redacteur)
DEN HAAG, 14 November 1939.
Spiegeltje, spiegeltje aan den
Wand, wie is de machtigste man in
ons land? Minister Steenberghe of
minister Dyxhoorn? De man, die de
voedselvoorziening van ons volk in
handen heeft of de man, die aan het
hoofd van de landsverdediging
staat? Den beiden bewindslieden
Zal de tijd en de lust wel ontbre
ken zich hierover in „bespiegelin
gen" te begeven. De Kamer mag
echter graag voor spiegeltje spelen.
Spiegeltje, spiegeltje aan den wand!
-Minister Steenberghe is de mach
tigste in het heele land! zei van
daag de heer Bakker. Praat met
Steenberghe
Ja, wis en waarachtig, dat doet de Kamer:
{Jtaten met. Steenberghe. Voor de algemeene
beschouwingen over de begrootingvan Econo
mische Zaken, die vandaag aanvingen staan
teeds ten naaste bij twintig sprekers ingeschre-
Ven, die, op een héél enkele uitzondering na
file even groot respect hebben voor de werk
kracht en het beleid van den Minister, dien
alle behalve Rost natuurlijk en morgen
°avidje Wijnkoop hun volle vertrouwen
^henken. Zij het dan, dat zij niet allen
200 ver gaan als de heer Bakker, die den
schrijvers van brochures over ordening den
m.ad gafe zwijg nu eens een paar jaren,
minister Steenberghe geeft ons Kamerleden
Aanschouwelijk onderricht in ordening, wan
eer hij klaar is kan er een boek worden
^schreven over deze zaak, dat klinkt als
®etl klok, en dan kunnen we gaan praten,
pn weten wij ten minste waar we over spre-
*eh. Er zat wel iets waars in die gemoedelijke
Cnierking maar neen, hou me vast, de Ka-
mer zwijgen? Toekijken! anschouwelijk onder
lijs verlangen! Dat ware wel veel gevergd. Het
o trouwens de functie van de Kamer zich met
6ze dingen bezig te houden en den Minister
geen critiek te geven, dan toch inlichtin-
jfb te vragen over zijn beleid, waar zij dat
°°dig acht.
Ift de laatste jaren droegen de debatten
?vcr economische zaken een, laten wij zeggen,
iiishoudelijk karakter. Zij liepen in letterlij
st zin over „koetjes en kalfjes" over teeltbe-
Pmking voor biggen en meer zulke onderwer-
Petl, die een kuische jonge maagd lichtelijk
nden doen blozen.
E*at is nóg wel zoo. Het agrarisch element
reedt nóg sterk naar voren. Melk en kalver-
,chetsen en piepers en appeltjes dat komt tel-
™ets weer terug. De agrariërs in de Kamer zijn
jm«r, met de taaiheid, aan den boerenstand
v'Sen, niet van af te houden. Doch dit jaar
°rmt de economische oorlogstoestand de hoofd-
°hotel van de parlementaire salade.
bllT;
Eb in het heele complex maatregelen, dat
't regeling van de voedselvoorziening der
"irgerbevolking in het leven werd geroepen,
eden vooral twee vraagstukken op den voor
wond-
het vraagstuk van de regeling der prijzen
en het vraagstuk van de voorraden.
In het prijzen-vraagatuk staan
bvee opvattingen tegenover elkaar:
de opvatting der Regeering, die al
leen een sprongsgewijze prijsop
drijving wil voorkomen doch een
geleidelijke en redelijk te motivee-
ten prijsverhooging niet wil belem
meren. En de opvatting van de so
ciaal-democraten, dat heelemaal
Seen prijsverhooging mag plaats
enden, dat de levenskosten zoo-
veel mogelijk gestabiliseerd dienen
te worden, desnoods ten koste van
Zvvare financieele offers.
öeze tweede opvatting werd vandaag door
g.of' van Gelderen verdedigd. De prijsverhoo-
tp 8en hadden hem eenige ongerustheid ingeboe-
jjmt. Hij vreesde daarvan schokken in het maat-
happeijjk leven Straks moeten de loonen zich
1 ®-n aanpassen; door middel van stakingen zul-
11 de arbeiders ze hier en daar moeten afdwin-
ph; loonsverhoogingen zullen altijd achter de
^'Jsstijging aanloopen en de zwaksten leggen het
v 0cUe. Kan de Regeering niet de invoering be-
''deren van een normaal-schoen! Van een een-
V 'cls-interlockje! Zal zij de prijsvorming van
6iri?Sel' van meek brood, vet, melk, vleesch en
'ker ondergeschikt maken aan de behoeften
Ij n het Landbouwcrisisfonds? Laat zij liever bij-
- Ssen als het moet. Dat daardoor de staats-
fiü!
tifj/bciën worden ontwricht, mag waar zijn, maar
Worden óók ontwricht wanneer de prijzen
jiken en de overheid haar materialen duurder
inkoopen en op den duur mee moet met de
'isverhoogingstendenz
^°t komt ons voor, dat de heer van Gelderen
<3
Joh kan het in vredesnaam zijn?" fluisterde
Weer. Petc haalde de schouders op, maar
dj,, Echoot hem een gedachte door het hoofd,
üai^hem deed opveren en John bij den arm
he'^et is Bealie!' fluisterde hü, „we moeten
«chV ltl elk geval beletten, weg te komen; mis-
heeft hij nu de kandelaar in handen!
lij naar de voordeur, en houd die in de
v.11- ik zal hem er uit jagen!"
Hh het was te laBt- °P het °°Senblk' dat
Lij 'angs het huis sloop, om post te vatten
tip voordeur, klonk een knarsend geluid door
vïti en Pete vernam het snelle wegrenn'en
wel wat té veel naar zich toe rekende vooral
met die Staatsfinanciën. Bij stijging der prijzen
moet de Staat inderdaad meer betalen aan
grondstof en personeel, maar hij krijgt ook meer.
De inkomens van de boeren, de middenstanders
en tenslotte de arbeiders, stijgen en daarmee
evenredig of liever nog sterker, want het begin
sel der progressie werkt daarbij, stijgen de in
komsten uit de belastingen. In het andere ge
val, wanneer de Staat door het bijpassen van
sommen gelds de prijzen op gelijk peil houdt,
moeten die sommen gelds toch ergens vandaan
komen. Nu nóg zwaarder belasting? Terwijl de
Regeering nu al niet recht weet hoe zij aan het
geld moet komen om de mobilisatie-uitgaven te
financieren. Het is gemakkelijk gezegd, maar
prof. van Gelderen diende toch minstens aan te
geven waar het geld vandaan moet komen. En
dan maakte prof. van Gelderen deze typisch
socialistische maar niettemin kapitale vergis
sing, dat hij de loontrekkenden als de „zwak
sten" beschouwde. Dat staat te bezien. De boeren
zijn geen loontrekkenden en niettemin véél zwak
ker dan de arbeiders. En juist zij hebben van
de wijze, waarop de Regeering wil optreden
n.l. geleidelijke prijsverhooging toelaten het
eerste voordeel.
Het hééle koor van agrarische sprekers was
dèar om dat te bevestigen. De heeren Ebels
(V.D.), Bakker (C.-H.) en Van der Weyden
(R.K.) hebben daar hartige woorden aan ge
wijd. Van sommige producten de heer Van
der Weyden noemde de melk krijgt de boer
amper de helft van den prijs, dien de consument
uiteindelijk betaalt, in handen. Men zegt van den
boer, dat hij ontevreden is, dat hij altijd mop
pert. Dat is verre van waar. De boer neemt
graag, aldus nog steeds de heer Van der Wey
den, tweemaal een achturendag per dag, zonder
te klagen, maar dan moet hij ook een bestaan
kunnen verwerven. En dat lukt niet. Jarenlang
leeft hij nu al aan den rand van de armoede.
En dan zijn er nog menschen, die hem precies
weten voor te houden, hoe hij zich nog op een
lager levenspeil zou kunnen instellen. Op zoo'n
moment jeuken den boer z'n handen, om aan de
stedelingen eens te zeggen hoe zij zich op een
lager levenspeil zouden kunnen instellen, zóó,
dat de boer óók een behoorlijk stuk brood kan
verdienen!
Maar goed! De boeren zijn ingenomen met
de prijzenpolitiek, die de Regeering in oorlogs
tijd denkt te voeren. Zij hopen hun achterstand
te kunnen inhalen. En wanneer dan de land
arbeiders daarvan méé profiteeren, hebben zij
niets meer te klagen.
Het tweede probleem, de voorraadvorming,
daarover heeft de heer Rost van Tonningen het
woord gevoerd. Het hooge woord natuurlijk. Wij'
stellen ons voor daarop morgen terug te komen.
De Minister komt toch niet voor Donderdag
aan zijn verdediging toe.
Onder voorzitterschap van mr. W. L. Baron
de Vos van Steen wijk vergaderde de Eerste
Kamer Dinsdagavond ter behandeling van ver
schillende onderwerpen.
Aan de orde waren om. de volgende wets
ontwerpen:
Goedkeuring van de akte betreffende de
intellectueele samenwerking van 3 December
1938.
Acht naturalisatie-Ontwerpen, betrekking
hebbende op plm. 165 te naturaliseeren per
sonen.
Onteigening voor den bouw van een nieuwen
omroepzender door de Nozema.
Onteigening voor den bouw van een nieuw
raadhuis te 's-Gravenhage.
Wijziging van de Zee- en Luchtvaartverzeke
ringswet 1939.
Goedkeuring van het ontwerp-verdrag be
treffende de statistieken van loon en arbeids
duur in de voornaamste takken van het mijn
bedrijf en andere industrieën, met inbegrip
van het bouwbedrijf, het uitvoeren van water-,
spoorweg- en wegenbouwkundige werken, en
in den landbouw (Genève 1938).
Bü het eerstgenoemde ontwerp vraagt de heer
VAN VESSEM (N.S.B.) aanteekening, dat de
N.S.B. geacht wil worden, te hebben tegen
gestemd. Het wordt z.h.st. aangenomen.
Bij no. 2 vraagt de heer VAN VESSEM de
zelfde aanteekening. No. 2 wordt z.hst. aange
nomen.
De overige ontwerpen worden zonder debat
en z.h.st. aangenomen. De vergadering wordt te
8.45 uur gesloten.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft
een onderzoek ingesteld naar den voorraad on
gebakken steenen in de baksteennijverheid op
1 October 1939. Deze voorraad bedroeg rond
750 millioen stuks (werkelijk aantal).
De productie der ondernemingen, welke over
een kunstmatige drooginrichting beschikken, in
aanmerking nemende, kan aangenomen worden,
dat in de periode, welke verloopt tusschen 1 Oc
tober 1939 en het eerste baksel van de nieuwe
campagne (1940-41) ten hoogste rond 800 mil
lioen straatklinkers en metselsteenen gebakken
kunnen worden.
twar°P kwam een schreeuw van John, en een
ïeluid van rennende voeten. In een oog-
hj k begreep Pete, wat er gebeurd was. De ke-
e z'ch in het huis verborgen had gehou-
tien tegen een, dat het Bealie was
De minister van Economische Zaken maakt
bekend, dat het bestuur van het Rijksbureau
voor chemische producten den dispensatie-ter
mijn, genoemd in de acetonbeschikking 1939,
had stil den grendel van de voordeur gescho
ven, en was er tusschen uitgeknepen. Hij sprong
opzij en vloog den hoek van het huis om, de
noodzakelijkheid inziend, den vent zoo gauw
mogelijk-bij zijn kladden te pakken.
Toen hij aan den voorkant kwam, was hij ge
noodzaakt. zijn vaart in te houden, om de dood
eenvoudige reden, dat hij geen Bealie en geen
John zag. Beiden waren in de duisternis ver
dwenen en totaal onzichtbaar. Het eenige wat
Pete nog vaag hoorde, was het geluid der voet
stappen in de verte, wegstervend ergens in een
weiland. De onbekende, die in het huisje had
gezeten, en dat was beslist Bealie geweest, voel
de Pete, probeerde in het vrije veld te ontsnap
pen; hij had daar trouwens ook de meeste kans,
op een weg zou hij niet veel in te brengen
hebben tegen John's beenen.
Het geluid was nu heelemaal niet meer te
hooreneen doodsche stilte heerschte om
hem heen.
Pete keerde zich om en ging de nog steeds
openstaande voordeur van het huisje binnen.
In elk geval moest hij nazien, of de kandelaar
werkelijk verdwenen was. Hf] had er geen
greintje hoop op, het ding nog aan te treffen
en hü sloot de deur achter zich, al zijn hoop
gevestigd op John, die den man met den kan
delaar achtervolgde. Hij dekte de breede stralen
van zün lantaren af met zijn hand en liet al
leen een smal streepje licht ronddwalen door
het vertrek.
Het was goed onderhouden; geen spoor van
natte of muffe lucht was te bespeuren, wel
hing er een vage geur van parfum, van ver-
welke 14 November afloopt, niet heeft ver
lengd.
Met ingang van heden zullen derhalve gedu
rende korten tijd alle transacties in aceton ver
boden zijn, met uitzondering van den verkoop
van normale hoeveelheden door detaillisten
(b.v. apothekers, drogisten etc.) aan het pu
bliek.
Binnen enkele dagen zal met het uitreiken
der vergunningen worden begonnen. Deze ver
gunningen zendt het rijksbureau voor chemi
sche producten ongevraagd aan de bij haar in
geschreven ondernemingen toe. Men behoeft
deze vergunningen derhalve niet aan te vra
gen. Dit kan integendeel slechts tot vertraging
leiden.
Nu Dinsdag de imposante brug over de Noord
met de bij Ridderkerk op den weg Dordrecht—
Rotterdam en anderzijds op Sliedrecht aan
sluitende deelen van den nieuwen Rijksweg no.
15 voor het auto- en rijwielverkeer is openge
steld, is Alblasserwaard uit zijn isolement ver
lost.
De vreugde over deze gebeurtenis werd door
het wapperen van de vlaggen in.de directr om
geving tot uiting gebracht en voorts in de vele
redevoeringen tijdens het door de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Dordrecht en
Omstreken aangeboden noenmaal in de ver
sierde zalen van de Hollandsche Draad- en
Kabelfabrlek, die hiervoor groote gastvrijheid
verleende.
De heer Van Helden, voorzitter van genoem
de Kamer van Koophandel, stelde bij hït be
gin van den maaltijd een drc-nk in op H. M. de
Koningin. Hij sprak daarna het talrijke gezel
schap in vergenoegde bewoordingen toe en
deed vooral uitkomen, dat zijn college dé com-
mercieele en industrieele belangen van
Dordrecht en omstreken heeft te behartigen.
Spreker gewaagde met zekeren vadertrots van
de verlossing van den Alblasserwaard, gelijk ook
het menu onder deze betiteling was gesteld.
Verder bracht hij lof aan den heer Von Lin-
dern, den stichter van de Hollandsche Draad
en Kabelfabriek, die mede aanwezig was, zoo
mede aan de heeren De Bussy en Harmsen voor
hun ingenieus werk en hij eindigde met een
dronk in te stellen op de welvaart van den Al
blasserwaard.
Gesproken heben verder de ingenieurs Harm
sen en De Bussy, die woorden van dank brach
ten en de burgemeesters van Alblasserdam,
Sliedrecht, Vianen, Dordrecht, Ridderkerk en
Hendrik-Ido-Ambacht, die allen hun groote te
vredenheid over de tot stand koming van de
nieuwe verbinding te kennen gaven.
Langs Giessendam en Hardinxveld werd
daarop naar Gorkum gereden, waar de metaal-
bedrüven van de N.V. de Vries Robbe en Co. in
volle werking werden bezichtigd en waar het
gezelschap gastvrü werd onthaald.
Naar ons wordt medegedeeld zijn met ingang
van 14 November dr. H. Colijn, mr. Th. A.
Fruin en mr. K. P. van der Mandele tot advi
seerende leden van den raad van bestuur van
Lever Brothers en Unilever N.V. benoemd. Ge
noemde heeren hebben zich bereid verklaard
hun benoeming als zoodanig te aanvaarden.
De heer Arthur Hartog heeft zün functie van
lid van den raad van bestuur van Lever Bro
thers en Unilever N.V. neergelegd. Hü wordt
benoemd tot lid van den raad van bestuur van
Lever Brothers and Unilever Limited.
De Black Diamond Lines zal buitenlandsche
schepen charteren voor den dienst op België
en Nederland. De reederij heeft het Noorsche
s.s. Qolaf Bergh", groot ca. 9250 ton d.w., voor
een rondreis aangeworven. Het schip zal, op
onthoud voorbehouden, omstreeks 16 dezer van
Philadelphia en 18 dezer van New-York naar
Rotterdam en Antwerpen vertrekken.
Voorts zal het s.s. „Black Aegle" van de Black
Diamond Lines vandaag van Rotterdam naar
New-York en Philadelphia vertrekken, terwijl
de „Black Osprey" van dezelfde lün eveneens
heden Rotterdam zal verlaten met bestemming
New-York, Baltimore, Norfolk en Newport-
News
De stoomschepen „Black Condor" en „Black
Hawk", van de black Diamond Lines, liggen
op het oogenblik in het Engelsche Kanaal. Het
s.s. „Lafcomo" en het s.s. „Black Gull" resp.
1 en 4 November van New-York vertrokken, be
vinden zich op weg naar Nederland.
Een vromy, die te Antwerpen een bezoek
wilde brengen aan den 47-jarigen Rotterdam-
schen schipper, die daar met zijn tankschip, de
Eider, bij de dokken lag, vond de deur van de
kajuit gesloten.
Zü waarschuwde de politie. Toen men zich
door het forceeren van de deur toegang had
verschaft, trof men den schipper dood op den
grond aan. Hü was ten gevolge van kolendamp
vergiftiging om het leven gekomen,
schillende parfums door elkaar, in het rond en
Pete moest weer denken aan de opmerking, die
de man bij de benzinepomp tegen Lois had ge
maakt, dat het waarschijnlijk gehuurd werd
door een paar acteurs en actrices uit Londen.
De meubelen waren luxueus, voor het grootste
gedeelte zwaar eikenhout, met hier en daar een
leeren fauteuil. Zware kleeden hingen tegen de
wanden en het geheel had. veel meer een Oos-
tersch dan een Engelsch cachet. Toen vielen de
stralen van Pete's lantaren op den schoorsteen
mantel, en zpn mond zakte wijd open van ver
bazing.
Op dien schoorsteenmantel, een uitbouw van
een kleinen schouw boven een open haard, ston
den aan weerszoden van een stilstaande, zwart
marmeren pendule, twee fraai bewerkte kope
ren kandelaars. Een oogenblik dacht Pete, dat
hü van vreugde de hik zou krügen, maar die
vreugde verdween vrij gauw, toen hem de af-
schuwelyke gedachte door het hoofd schoot,
dat er best een tweede paar kandelaars in huis
aanwezig kon zün, en dat daarvan een was be
doeld. Een snelle tocht door het huis bewees
tot zün groote vreugde, dat er nergens anders
kandelaars stonden, of hadden gestaan.... de
eenige andere schoorsteenmantel was in de keu
ken, en men pleegt in een keuken geen zware
koperen kandelaars neer te zetten.
Peter keerde snel naar de voorkamer terug,
zette zijn lantaren op den schoorsteenmantel,
en pakte beide kandelaars op. In het licht be
keek hü ze, keerde ze om, en zag op een ervan
aan den voet een klein bobbeltje, een bobbeltje,
platter, maar even groot als een erwt, dat er
-r°~-
De minister van Economische Za
ken heeft bepaald, dat uit nader
aan te wijzen distributiebonnen vier
soorten „rantsoenboekjes" zullen
worden samengesteld, welke ge
nummerd zijn I, II, III, IV.
Aan personeel van de Koninklijke Land- en
Zeemacht, aan hetwelk verlof van vier tot zestig
dagen is verleend, zal, tegen inlevering van de
„verlof-distributiekaarten", een distributiedienst
verstrekken
Rantsoenboekjes I bij verlof van 4 t.m. 7 da
gen; rantsoenboekjes II bij verlof van 8 t.m. 14
dagen; rantsoenboekjes III bij verlof van 15 t.m.
21 dagen; rantsoenboekjes IV bij verlof van 22
t.m,. 30 dagen; rantsoenboekjes IV I bij verlof
van 31 t.m. 37 dagen; rantsoenboekjes IV II
bij verlof van 38 t.m. 44 dagen; rantsoenboekjes
IV III bij verlof van 45 t.m. 51 dagen; twee
rantsoenboekjes IV bij verlof van 52 t.m. 59
dagen.
Aan personeel van de Koninklijke Land- en
Zeemacht, aan hetwelk verlof van zestig of
meer dafen is verleend, zal, tegen inlevering van
de distributiestamkaart de Rijksdistributiekaart
en zoo mogelijk de distributiestamkaart worden
uitgereikt door den distributiedienst van de ge
meente, welke laatstgenoemde kaarten heeft
verstrekt.
De Officier van Justitie bü de rechtbank te
Roermond was in hooger beroep gekomen van
vonnissen der rechtbank, waarbij een viertal
mannen uit Tegelen, resp. fabrieksarbeider,
landarbeider, bakker en bakkersknecht van be
roep, was vrügesproken, terwül een hunner in
een aparte zaak was veroordeeld tot 5.—
boete, wegens het voorhanden hebben te Hae-
len van geschriften, ter verspreiding, waarin
beleedigende uitdrukkingen voorkwamen voor
de R. K. geestelijkheid in Nederland, zijnde
een groep der bevolking.
Zij moesten nu Dinsdag voor het Bossche ge
rechtshof terecht staan. Verdachten noemden
zich getuigen van Jehova God een hunner
zei dat zijn beroep thans was Evangelist en
verklaarden, de meening toegedaan te zijn, dat
de praktijken van den georganiseerden gods
dienst aan de kaak moesten worden gesteld.
Zij voerden aan dat zij slechts de waarheid
wilden dienen en meenden ook, dat met de
Katholieke Hiërarchie niet bedoeld kon zijn
de geestelijkheid in Nederland, daar de Hiër
archie, volgens hen, gevestigd is in Rome. Zij
bleken het begrip Hiërarchie niet verder dan
den Paus en de Kardinalen uit te willen strek
ken. Zij waren bij hun pleidooi zeer kwistig
met bübelteksten en een hunner zeide, toen de
president hem vroeg, of hij zich gelijk wilde
stellen met Christus en Paulus, dat hij dat
niet wilde, maar dat zü hetzelfde moesten
doen.
Tegen twee hunner werd naar het aantal
ten laste gelegde feiten tweemaal, tegen de
andere twee ieder eenmaal 50.boete ge-
eischt, te vervangen door 25 dagen hechtenis,
Uitspraak 27 November.
Dezer dagen werd bericht, dat een staking
is uitgebroken bij de N.V. T. van Veen's Goe
derenhandel te Rotterdam, omdat de directie
geweigerd zou hebben de wenschen van haar
personeel in te willigen. Naar de directie ons
thans mededeelt, is zulks onjuist. Uit de tus
schen partijen gevoerde correspondentie blijkt,
dat de directie bereid was aan het belang
rijkste gedeelte van de wenschen van haar
personeel tegemoet te komen.
De minister van Econoniische Zaken maakt
bekend, dat opplakvellen met consumenten
bonnen steeds op de daarvoor vastgestelde da
gen, direct na afloop van de distributieperiode,
door detaillisten dienen te worden ingeleverd bij
de plaatselüke distributiekantoren. De opplak
vellen van bon no. 1 moesten dus alle in de
week van 30 October tot 5 November worden
ingeleverd.
Teneinde aan detaillisten tegemoet te komen,
zün van deze eerste distributieperiode in enkele
bijzondere gevallen nog na 5 November op
plakvellen in ontvangst genomen.
Opplakvellen, welke echter na 16 November
bij het centraal distributiekantoor binnenko
men, kunnen onder geen voorwaarde meer wor
den aangenomen, zoodat inzending hiervan
achterwege kan blüven.
Wegens opzettelüke wederrechtelijke vrij-
heidsberooving van een burger, welke zich op
23 Mei in een van onze grensplaatsjes heeft
afgespeeld, moest de reserve-majoor W. van
de infanterie voor het Hoog Militair Gerechts
hof te Den Haag terecht staan.
Bewoners van grensgebieden, waar militaire
versterkingen waren aangelegd, moesten, om
op wees, dat hier ooit een gaatje was gemaakt,
dat later was opgevuld.
En terwijl hij de twee kandelaars boven zün
hoofd hief en er een wilden rondedans moe
door de kamer begon, viel er met luid gerinkel
achter hem iets stuk en een stem zei:
..Handen omhoog, en laat die kandelaars
vallen!"
Toen Lois zich had omgekeerd op het
bevel, haar handen omhoog te steken, was
ze merkwaardig koel. Er zün vrouwen, die
in een dergelijke situatie aan het gillen slaan,
en in zwijm vallen, zoo gauw ze een geschikt
kleedje ontdekken, om zacht op neer te komen,
maar de opvoeding, die oom Panniford aan zün
neef en nicht gegeven had, was er terdege op
berekend geweest, hen koelbloedig en paraat
te maken voor 's levens critieke momenten, en
dat dit een van 's levens critieke momenten
was, daaraan viel niet te twijfelen.
Lois keek recht in het hatelüke gezicht van
Bealie, boven den blauwen loop van de Smith-
Wesson, en zei doodkalm:
„Ik denk er niet aan!"
Dat was iets, waarop Bealie niet had gere
kend. Wat doe je, als je een vrouw plotseling
verrast met een geweldig pistool, haar toe
snauwt, de handen op te steken en ze weigert
dan leukweg, iets van dien aard te doen en
steekt een sigaret op? Want Lois stak een siga
ret op. Het was zoo klaar als een klontje, dat
Bealie niet schieten zou. En mocht, hij zulk een
,zel zijn, dat hij het riskeerde, midden in een
doodstillen zomernacht, voor een open deur,
vrü van en naar hun woningen te gaan, legi-
timatiekaarten in hun bezit hebben. Met het
toonen van die legitimatiekaarten werd noga!
eens de hand gelicht, zoodat op zekeren dag
de majoor besloot, dat niemand de piilitalre
posten zonder legitimatiebewijs meer mocht
passeeren.
Een der slachtoffers van dien maatregel was
een boer, die zijn kaart in een ander pak be
weerde te hebben; in ieder geval hü had de
kaart niet bü zich. Nu trof het voor hem on
gelukkig, dat hij wel zonder kaart zijn wo
ning had verlaten, doch thans niet kon terug-
keeren en of hij al beweerde, dat men hem toch
wel kende, daar hij eiken oag heen en wee
ging en dat er tientallen soldaten bij hem wa
ren ingekwartierd, het hielp r.iet, hij werd niet
doorgelaten. Om toch maar zoo spoedig moge
lijk naar huis te kunnen gaan. probeerde hij
daarna door weilanden en slooten zijn woning
te bereiken, doch prompt werd hij op een brug
weer tegengehouden. Majoor W. zelf gaf daar
toe last. De boer werd toen prikkelbaar en
nam een dreigende houding' aan. De majoor
wilde proces-verbaal tegen hem laten opma
ken, doch er was slechts militaire politie aan
wezig, die daartoe niet bevoegd is. De majoor
gaf toen order, den boer zoolang in het wacht
huisje vast te houden, totdat een gemeente
veldwachter was gehaald. Deze kwam na drie
kwartier en zoolang bleef de boer in het wacht
huisje zitten. Hierna kon hij zijns weegs gaar.
Aanvankelijk scheen dit voorval geen ver
dere gevolgen meer te hebben, maar later kwam
de boer er toe een klacht tegen den majoor ir
te dienen, zoodat deze zaak voor het Hoog Mi
litair Gerechtshof kwam.
De advocaat-fiscaal, mr. L, B. J. Vermeulen,
nam aan, dat de opzettelijke wederrechtelijke
vrijheidsberooving vaststond.
Vrüheidsberooving is een zeer ernstig delict,
aldus spr., waartegen zware straffen worden
bedreigd. Het is zelfs niet eens mogelijk hier
voor een boete op te leggen. Onze persoonlüke
vrijheid is een van onze grondrechten en vol
gens de Grondwet kan deze alleen beperkt
worden in gevallen, welke de wet uitdrukkelük
noemt.
Maar het betreft hier slechts een zeer lich
ten graad van dit ernstige misdrijf, zoodat spr.
kon volstaan met het eischen van een voor
waardelijk gevangenisstraf van een week met
een proeftijd van een jaar.
Uitspraak doende, heeft het Hof den res -
majoor vrijgesproken, o.m. overwegende, dat
het Hof den opzet niet op de wederrechtelük-
heid gericht achtte.
De minister van Economische Zaken deelt
mede:
Vreemdelingen, die in Nederland vertoeven,
kunnen zich volgens de ter zake bestaande be
palingen van het besluit bevolkingsboekhou
ding in laten schrijven in het verblijfsregister
van de gemeente, waar zij vertoeven. Aan de
hand van gegevens uit dit verblüfsregister zul
len hun distributiebonnen verstrekt worden.
De vreemdeling, die in Nederland verblüft,
dient zich derhalve, na aan zijn verplichting
tot inschrijving in het verblüfsregister te heb
ben voldaan, met een aanvrage om in. het be
zit gesteld te worden van distributiebonnen te
wenden tot den distributiedienst der gemeente,
waar hü verblijf houdt. Deze dienst verstrekt
hem vervolgens periodiek bonnen, welke recht
geven op het koopen van bepaalde distributie
goederen tot een voor iedere periode vast te
stellen hoeveelheid.
Uiteraard zün met de inschrijving in het
verblijfsregister en het ontleenen van de noo-
dige gegevens aan dit register door den distri
butiedienst eenige dagen gemoeid. Ten einde
deze periode te overbruggen is voor vreemde
lingen, die niet in een hotel verblijf hou
den doch hun intrek genomen hebben bij par
ticulieren, nog de navolgende regeling ge
troffen. Zij kunnen terstond na hun aankomst
in Nederland op vertoon van hun paspoort en
op de verklaring dat zij niet ln een hotel
verblijf houden, bij een distributiedienst een
„rantsoenboekje" van voor dit doel samenge
steld model verkrügen. Van de uitreiking hier
van en de afgelegde verklaring wordt een aan
teekening in het paspoort gesteld door den
ambtenaar van den distributiedienst. De „rant
soenboekjes" houden een aantal bonnen in'Jgï
verkrijging van in distributie gebrachte goede
ren tot een hoeveelheid benoodied voor een
week.
Het dezer dagen verschenen jaarlüksch over
zicht van den omvang der vakbeweging, uitgave
van het Centraal Bureau voor de Statistiek, be
vat uitvoerige gegevens over het verloop van het
aantal georganiseerde werknemers in ons land
sedert 1910. Daarnaast vindt men er een be
schrijving in van de voornaamste voorvallen in
de vakbeweging in binnen- en buitenland, bijge
houden tot September 1939, terwijl ten slotte een
overzicht is opgenomen betreffende de geldmid
delen der vakvereenigingen
Blijkens de gegevens over het aantal ge-
organiseerden steeg dit in 1938 van 743.0i>0
tot 769.000 d.d. met 26.400 of 3'A pet., tegen
2 ij pet. in 1937. Van dezen groei kwam 3A
voor rekening van de beide grootste vakcen-
tralen, het N.V.V. en het R.K. Werklieden
verbond, die in procenten uitgedrukt een
ongeveer gelijke winst boekten (4 pet.!.
Gerekend naar de beroepen hadden de bouw
vakken en de metaalindustrie het grootste aan
deel in den groei. Beide gaven een vooruitgang
te zien van 7.400 leden (9 pet.) Gezamenlük
droegen zü hiermede voor ruim de helft in de
totale stijging bij. De bij het N.V.V. aangesloten
Metaalbèwerkersbond, de grootste vakbond in
ons land, boekte de meeste winst (ruim 4.530'
Zijn ledental steeg tot iets boven 50.007
Nog geen der richtingen in de v. kojweging
heeft haar ledental van het topjaar 1533
weder bereikt. Ook al rekent men de winst
mede, die in den loop van dit jaar behaald
werd. Zooals onderstaande cijfers doen zien,
was echter het Chr. Vakverbond zijn vroeger
cijfer dicht genaderd.
Het ledental van het R.K. Werkliedenver
bond bedroeg begin 1933 (topjaar) 198.400. 1 Ja
nuari 1939 181.800 en 1 Juli 1939 186.600. Voor
het N.V.V, waren deze cüfers resp. 342.000,
309.200 en 320.100; voor het Chr. Vakverbond
118.800, 115.100 en 118.400; voor de Ned. Vakcen
trale 49.500, 46.400 en 47.950.
Blijkens de gegevens over de geldmiddelen
was het gezamenlük vermogen der organisaties
begin 1939 gestegen tot ruim f 42 millioen. Hier
van bezaten de vier genoemde centralen met
haar aangesloten organisaties ruim f 40 millioen
Aan C. Zandee is op verzoek, met 31 Decem
ber 1939, eervol ontslag verleend als burgemees
ter der gemeente Kloetingc.
Met 5 Dec. 1939 is aan den officier-vlieger der
2e klasse J. F. Breecveld, eervol ontslag uit den
zeedienst verleend; hü is benoemd tot officier
vlieger der 2e klasse bij de Koninklüke marine
reserve.
Benoemd bij dé artillerie, bü den staf van het
wapen, tot reserve-majoor voor speciale dien
sten, de res.-kapitein voor spec, diensten F.
Schiff, van dien staf.
Met 1 December 1939 is bevorderd tot schout
bij-nacht de kapitein ter zee e.a. Vreeoe, aan
wien op verzoek, ter zake van langdurigen dienst
eervol ontslag uit den zeedienst is verleend.
Bij K. B. van 31 October 1939 is bevorderd tot
commies bij het algemeen rijksarchief te 's-Gra
venhage J. A. Bettink, thans adjunct-commies
bij die instelling.
Aan mr. A. H. Walkate is op verzoek eervol
ontslag verleend als kantonrechter-plaatsvervan-
ger in het kanton Hilversum, onder dankbetui-
ging.
Aan F. H. van der Meulen is op verzoek eer
vol ontslag verleend als lid van den voogdijraad
te Leeuwarden, onder dankbetuiging.
een schot te lossen, dan zou hü nog niet op
haar mikken, maar op een Boeddhabeeldje, of
iets dergelijks.
Dus rookte ze haar sigaret in een pijnlijke
stilte en Bealie stond ietwat verbaasd, en niet
weinig belachelük achter zijn groot pistool.
„Ik waarschuw je ernstig!" zei hü. „steek je
handen omhoog!"
„In geen honderd jaar!" zei Lois, en blies een
rookwolk naar het plafond, „schieten doe je
toch niet."
Dat was het noodlot tarten, en Lois wist het.
Ze wilde Bealie zoo nüdig maken, dat hij wer
kelijk de stommiteit uithaalde, een schot te
lossendat hij op haar schieten zou was te
belachelijk. Hij was een gewone, laffe dief.
maar geen moordenaar.
Bealie schoot inderdaad niet, daar was hij té
uitgeslapen voor, maar hij deed een onver-
hoedschen sprong' voorwaarts, en vóór Lois er
op bedacht was, had hij de voordeur achter
zich in het slot gegooid, en aan het kleedje ge
rukt, waarop ze stond. Het onvermiidelüke ge
beurde. Ze viel met eèn slag op den grond en
het volgende oogenblik had Bealie handig een
paar handboeien hoe hij daaraan gekomen
was, hadden duistere elementen in Londen kun
nen ophelderen om haar polsen dichtge-
knipt. Ze had den tüd niet, om te vechten, zoo
snel was alles in zijn werk gegaan. Bealie stond
op en hield haar polsen vast.
„Sta op!" zei hij.
Lois verroerde geen vin, vastbesloten, te sabo-
'eeren waar 't maar mogelijk was.
Elke minuut, die ze won, was kostbaar. Hoe
meer ze hem dwarsboomde, hoe grooter de
kans, dat ze de gelegenheid kreeg, zijn revolver
te pakken, of hem knockout te slaan met een
of ander voorwerp.
Maar Bealie was een listig ventje, en legde
de revolver op een tafeltje aan den anderen
kant van de hall neer. voor hij weer op haar
toekwam.
„Als je niet oppast, bind ik je vast aan een
fauteuil!" dreigde hij en ditmaal zag Lois zich
genoodzaakt, om haar vrijheid te behouden, zün
bevel op te volgen. Met haar handen achter
haar rug was ze nagenoeg machteloos, als
niet
Ze werd plotseling rustig en knikte:
„Ik ben er toch bijik zal doen, wat je
zegt."
Bealie grynsde. Het was duidelijk, dat hij ge
noot van zün overwinning. Hij zette haar in een
stoel, met de vermaning, zich kalm te houden,
en ging op het beeld toe, dat in een hoek van
de hall stond. Hij bekeek het even, nacht na,
en kantelde het dan. In den bodem zat het gat,
waaruit het blikken doosje met het papiertje
was gekomen.
Bealie vloekte iets tusschen zün tanden, en
keek dan nieuwsgierig naar den hoop wekkers.
„Natuurlijk ook leeg!" bromde hü. toen hij
'c, dat er enkele gedemonteerd waren
i.Waar zijn de papiertjes, miss'"
(Wordt vervolgd)
