DE „SIMON BOLIVAR" OP EEN MIJN GELOOPEN Van de 400opvarenden 310personen aan land gebracht, waaronder 100 gewonden Standrecht in een deel het Protectoraat van Stadt Schanke Het nieuws van heden De stap van Rome en Madrid Plaatselijke actie aan het front DUITSCHE VLIEGBOOTEN NABIJ VLIELAND WEER DRIE TSJECHEN GEFUSILLEERD VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 19 NOVEMBER 1939 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27K ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22106 1 Het ministerie van Buitenlandsche Zaken heeft Zaterdagavond van Hr. Ms. gezant te Londen telefonisch bericht ontvangen, dat het s.s. Simon Bolivar" van de Koninklijke Nederlandsche Stoom boot Maatschappij nabij de Engelsche kust op een mijn is geloopen. Er zijn tot dusver 100 gewonden, van wie 50 ernstig, te Harwich aan land gebracht. Onze gezant heeft het Great Eastern Hotel aldaar voor hen gereserveerd. Naar te 's-Gravenhage bij informatie bij het departement van Buitenlandsche Zaken werd vernomen, is uit Londen bericht ont vangen, dat van de 400 opvarenden 310 personen aan land zijn gebracht. Er worden thans nog 90 personen vermist. Omtrent het aantal opvarenden van Simon Bolivar" wordt verder gemeld, dat zich in totaal 400 personen aan boord bevonden, waarvan ongeveer 260 passagiers. Hiervan waren ongeveer 90 van Engelsche en circa 50 van andere buitenlandsche nationaliteit, vooral uit Duitschland en andere centraal-Europeesche landen. Er bevonden zich veel vrouwen en kinderen aan boord. Onder de Nederlandsche opvarenden waren verscheidene employé s van de Bataafsche Petroleum Maatschappij en eenige religieuzen. De aankomst van geredden te Londen Indrukken te Amsterdam Het Weer Bomontploffing midden in Londen Duitsch vliegtuig in Italië verongelukt DIT NUMMER BESTAAT ZES BLADZIJDEN UIT Vuur van Nederlandsch jacht vliegtuig beantwoord Heden diner a 1.25 Jan Masaryk over de troebelen Hacha maant tot kalmte aan Benesj uit zijn meening Hav as-bericht en Betooging te Belgrado Aanval van drie Britsche vlieg tuigen op Wilhelmshaven afgeslagen Coördinatie der Britsch- Fransche luchtmacht Zegt het voort. Een der beste propagandamiddelen, een der nuttigste reclames is de roep welke van iets uitgaat. Her van mond tot mond verder vertellenaat iets zoo goed of zoo interessant is, maakt breede kringen geneigd er kennis mee te maken. Reclame en propaganda zijn allernoodzakelijkste hulpmiddelen om de belangstelling te wekken en te behouden. Zonder propaganda en re clame komt men er in den modernen tijd niet. Maardatgene waarvoor reclame of propaganda wordt ge maakt moet ten volle aan die propa ganda en reclame beantwoorden. De waar die aanbevolen wordt moet goed zijn en de zaken waarvoor belangstel ling wordt gevraagd dienen waarlijk interessant te zijn. Dan neemt vanzelf de pratende gemeente den roep op en draagt alles verder. Zegt het voort EcHn spreekt heden tmmen tmtokm een stadje m den Blaas bómen f 3S-' NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 rem per regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Voet de kleine annonces „OmroeDers" zie de rubriek El- Op de kade van Harwich wachtten ambu lance-auto's, dokters en verplegend perso neel op de aankomst der overlevenden. De ernstig gewonden werden ijlings naar zie kenhuizen overgebracht, terwijl anderen reeds op de kade de eerste hulp kregen al- forens zjj voor verdere behandeling naar de stad werden getransporteerd. Onder de gewonden, die naar het zieken huis werden vervoerd bevond zich een baby fan elf maanden. Naar verluidt zouden on der de 260 overlevenden verscheidene leden van de bemanning zijn. De „Simon Bolivar" is vermoedelijk ge- *onken zonder dat iets van de lading gebor- Sen kon worden. Aan boord bevond zich o.a. de kunstcol lectie van den vrocgeren Duitschen metaal fabrikant G'oeritz, wiens groote verzameling kunstvoorwerpen en kunstnijverheidspro- ducten uit de Wiener Werkstaetten voor 2Ün vertrek naar Chili gedurende veertien dagen in het begin van deze maand ge ëxposeerd was in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Van de ongeveer 100 gewonden blijken Zeventien overlevenden, die uit zee zijn op gepikt, slechts te lijden aan een zenuw- Schok. De Britsche admiraliteit verklaart, dat de "Simon Bofivar" op een mijn moet zijn ge loopen, welke in strijd met het internatio nale recht zonder eenige waarschuwing om trent het leggen van mijnen in het Kanaal ,s gelegd op de routes, die door de koop vaardijschepen worden gevolgd. Öe „Simon Bolivar" is een passagiersschip, toe- ehoorende aan de K.N.S.M. en in 1927 door de ^tterdamsche Droogdok Maatschappij gebouwd. Dit stoomschroefschip meet 8309 bruto en 5027 e<to ton. (Volgens Lloyds 7906 bruto en 4760 reg. ton). ïn Liverpoolstreet Station te Londen zijn Za- jerdagavond vele geredden van de Simon Bo- Var aangekomen. Bij het station stonden am- blances en auto's te wachten. Eenige geredden, le gewond waren, waren in dekens gewikkeld, hder de aangekomenen bevonden zich vele fperndelingen. Politie-beambten en ambulance- hetgeen moeilijkheden veroorzaakte. Eeni- gen tijd na de eerste ontploffing deed zich een tweede, even heftige, voor. Ik vermoed, dat de eerste ontploffing werd veroorzaakt door een mijn en de tweede door een an dere mijn, die op de een of andere manier aan de eerste was bevestigd. Even na de laatste ontploffing kapseisde het schip. Er waren ongeveer 265 passagiers en een uit gebreide bemanning aan boord. Ik weet niet, hoeveel menschen er om het leyen zijn geko men, doch het moeten er veel zijn. Ik weet nauwelijks nog hoe ik ontkomen ben. Het is een geluk, dat ik nog leef." Nader wordt vernomen, dat op de plaats waar de Simon Bolivar is gezonken, nog twee andere vaartuigen door mijnen bescha digd zijn. „Goede reis!" Honderden malen heeft op dien Vrijdagavond, dat de machtige „Simon Bolivar" voor het laatst onze haven verliet, deze groet weerklonken. En het heeft niet mogen zijn Geen etmaal later verspreidde zich door de stad de bange mare, dat dit prachtige schip, dit sieraad der Amsterdamsche haven op een mijn is geloopen. Met een schok besefte men weer dat Europa in den oonog leeft, dat het gevaar overal dreigt, dat millioenen en millioenen jonge le vens gereed staan om geslachtofferd te wor den. En met verbijsterende snelheid liep het droeve bericht door Amsterdam. Van mond tot mond ging het, in de straten en over de toon banken, op de trambalcons en in de rijen der wachtenden voor de bioscopenJDe Simon Bolivar" is op een mijn geloopen". En wie het hoorde verstarde en verstilde, dacht met wee moed aan de medemenschen, die op dien win- derigen, November-grauwen Zaterdag, verwond en bloedend uit het ijzig kille water van de Noordzee werden opgevischt. De ..Simon Bolivar vergaan"De Amster dammer, die niet met de haven op de hoogte is, heeft moeite zich den omvang van dit bericht voor den geest te brengen. De „Bolivar", het 'trot- sche schip, de pittige tweepijper, die den avond tevoren met helderverlichte, blinkendwitte pas- sagiersdekken de haven had verlaten, had zoo dicht bij huis, op de vertrouwde Noordzee een j ontijdig graf gevonden. Het was bijna onmoge lijk om het zich voor tc stellen. Maar van den ber: soneel hielpen de menschen in de auto's en eokti ziekenwagens. Op het station waren ook [ters en verpleegsters aanwezig. Een sterke p®'itiemacht belette, dat onbevoegden op de r^ri-ons kwamen. Alle toegangen werden be Sommige schipbreukelingen hadden be- *aakt fittingen, die zij inderhaast hadden verzameld, v 1 zich. Men zag vrouwen met verwarde haren ah wie enkele wann ingepakte kinderen droe- en hofmeesters in gehavende uniformen. der schipbreukelingen verklaarde: „Na e ontploffing sprongen velen van ons in het ;.ater. wij hadden zelfs geen tijd, om onze jje«en en onze bezittingen bijeen te rapen. et was verschrikkelijk." Een hofmeester zeide: „De Simon Bolivar ^vond zich voor de Oostkust, toen zich Zonder eenig voorteeken een vreesdijke ontploffing deed hoeren. Ieder begreep di- rect, dat de toestand ernstig was, doch er ontstond geen groote paniek. De menschen haastten zich naar rjc reddingsbooten. Som migen verzamelden in allerijl nog wat van hetgeen hun toebehoorde. De sloepen aan stuurboordzijde werden gestreken. Men achtte ook de booten aan bakboord te hm zakken, doch het schip helde over, VOOR HET GEHEELE LAND: Zwaar bewolkt tot betrokken met kans op 5 eenigen regen, later gedeeltelijk opkla- rend, matige tot krachtige Zuid-Westelijke jE E tot Westelijke wind, weinig verandering in temperatuur. 1 STORM WAARSCHUWINGSDIENST Zaterdagavond te 20.35 uur werd geseind E aan alle posten: „Weest op uw hoede". üuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinrü De Simon Bolivar" welke gisteravond is vergaan. Dit is de ernstigste ramp, welke onze scheepvaart sinds het uitbreken van den oorlog heeft èetroffen LONDEN, 18 Nov. (Reuter). Te Piccadilly Circus werden hedenavond drie ontploffingen waargenomen, waarschijnlijk door bommen ver oorzaakt. De brandweer begaf zich direct naar de plaats der explosie. Er zijn blijkbaar geen slachtoffers. ROME, 18 Nov. (Havas) In de nabijheid van Udine is een Duitsch vliegtuig neergestort. De bevoegde autoriteiten hebben tot dusverre geen inlichtingen willen verschaffen. anderen kant; het was maar al te waar, en met bitteren weemoed dacht men aan de honderden en nogmaals honderden, die zich bij dit berichi zouden voelen alsof een ijzigkoude hand zich rond hun nart sloot. Honderd gewonden! Dat zijn honderd menschan, die een ernstig ongeluk 'nebben gehad. Talloozen in Amsterdam en ge heel Nederland vonden in dit bericht een reder, tot groote ongerustheid om een dierbare. De gevolgen bleven niqt uit. Geen drie minuten nadat dit bericht bekend was ge worden, waren alle telefoonlijnen naar de emplacementen der K.N.S.M. geblokkeerd, Wie men ook trachtte op te bellen .onop houdelijk klonk het doorgaans zoo irritee- rende toet-toet-toet, het in-gesprek-sein. En is dat anders iets hoogst onaangenaams, thans accepteerde men het stilzwijgend, omdat men begreep, dat hier talloozen hun kerden naar een nader bericht omtrent het lot van hun verwanten. En nog was het ergste niet bekend. Dienzelf den avond tikte de telex, die reeds eerder had meegedeeld, dat 90 vermisten ook als verloren moesten worden beschouwd. Dus negentig orden- Vreeselijk uitvloeisel van die allerverschrik kelijkste dwaasheid, welke oorlog heet. Zoolang die niet tot een eind komt, zullen de Neder landsche koopvaardij nog andere offers te wachten staan. En als eenige troost blijf) slechts een gebed voor de zielerust van hen, die zoo onverwacht voor den Goddelijken rech terstoel werden geroepen. DE SIMON BOLIVAR" IS ONDER DE ENGELSCHE KUST OP EEN MIJN GE LOOPEN, HONDERD GEWONDEN, VAN WIE VIJFTIG ERNSTIG. Nadere mededeelingen over den Spaansch-Italiaanschen stap te Berlijn. In een deel van het protectoraat Tsje chië werd het standrecht afgekondigd. Drie Tsjechen werden gefusilleerd we gens overval op een Duitscher. Plaatselijke actie aan het Westfront. Een Britsche luchtaanval op Wilhelmshaven afgeslagen. Hooge Pauselijke onderscheiding voor prof. dr. Willem Mengelberg. Gift van Prinses Juliana aan het Steun comité. Duitsche vliegbooten boven Neder- landsch gebied; een beantwoordde het vuur van Nederlandsch geschut. Dienst van de „Zeeland' voorloopig ge staakt. New-Yorksche beurs: dend. stemming prijshou- De Regeeringspersdienst meldt: Zaterdagochtend is nabij Vlieland op kor ten afstand van de kust (zonder eenigen twijfel binnen de territoriale wateren' een Duitsche vliegboot ontdekt, type Blohm und Voss). Een Nederlandsch jachtvlieg tuig nam de vliegboot onder vuur, waarop het Duitsche toestel de Nederlandsche ter ritoriale wateren verliet, doch daarbij met zijn achtermitrailleur het vuur beantwoord de, voorzoover bekend zonder te treffen. Vervolgens ontmoette het Nederlandsche toestel nog twee Duitsche vliegbooten, die eveneens, na te zijn beschoten, ons rechts gebied hebben verlaten. De Nederlandsche regeering heeft bjj de Duitsche regeering geprotesteerd tegen de hierboven vermelde neutraliteitsschendin- gen, alsmede tegen de beantwoording van het vuur door een in overtreding zijnde vliegboot. LEIDSCHEPLEIN 5-9 - A'DAM - TEL. 33072 Dagelijks wisselende menu's Huzarensla Groentesoep Gekookte Tarbot, Holl. saus, gek. aardapp. Ossetong, Madeirasaus, Doperwten, purée Pudding of IJs of Fruit Zonder Visch J.Inplaats van het voorgerecht, Hors d'oeuvre varié 1.50. Ons Diner a 1.75 is een Lucullus-maaltud. PRAAG, 18 Nov. Het Duit sche Nieuwsbureau meldt De regeering van het Protecto raat heeft over de districten Groot- Praag, Praag-land, Kladno, Be- raun en Horchowitz het standrecht afgekondigd. Deze maatregel geldt niet voor Duitsche staatsburgers. Verder meldt het D.N.B. dat wegens een gewelddadigen overval op een Duitscher heden drie Tsjechen werden doodgeschoten. Onder de gefusilleerden bevinden zich twee politie-beambten. Volgens een Reuter-bericht uit Londen heeft Tan Masaryk, de vroegere Tsjechische gezant in Londen, verklaard: Er is nog geen groote opstand tegen de nazi's. Zooiets zou thans voorbarig en dwaas zijn. De tijd is er nog niet rijp voor, maar die tijd zal later komen.. Uiteindelijk zullen Hitier en zijn nazi's verdwijnen. Op het oogenblik volgen de nazi's het stelselmatige plan van denationa- lisatie en economische ineenstorting van mijn volk. Het zal hun. niet gelukken. Betreffende president Hacha zeide hij verno men te hebben, dat deze beperkt is in zijn be wegingsvrijheid tot een dorp en hetzelfde huis, waar wijlen president Masaryk heeft gewoond en is gestorven. Het Protectoraat noemde Jan Masaryk Hit ler's grootste concentratiekamp. Te zijner tijd. zoo besloot hij, zal cJe onderdrukking door de nazi's leioen tot de vernietiging van hun eigen bewind. President Hacha hield Zaterdagmiddag een ladio-toespraak tot de Tsjechische bevolking waarin hij, volgens D.N.B., o.m. verklaarde, dat r de laatste dagen gebeurtenissen hadden plaats gevonden, die de staatsinrichting, door den Führer op 16 Maart ingevoerd, ernstig in gevaar brachten. Onverantwoordelijke ophitsing door en kelen, wier actie werd aangestookt door emi granten en vijanden, heeft tot betreurenswaardige daden gevoerd. Het Tsjechische volk was in de levensruimte van het Duitsche volk opgenomen en moest dus ook deelnemen aan den oorlog. Het eigen land was voor de krijgsverschrikkingen bewaard gebleven, en men kon iets leeren van wat in Polen gebeurde. Het volk was niet, zooals in den tijd van het oude Oostenrijk, ten oorlog gevoerd. Het kon zijn vredeswerk voortzetten en was er misschien in vele opzichten beter aan toe dan neutrale volkeren. Hacha maande de bevolking aan zich van alle ordesverstoringen te onthouden. Elk verzet zou onafzienbare nadeelen kunnen teweegbren gen. Verdere offers zouden zinneloos zijn. Naar Reuter uit Londen bericht heeft ex-pre sident Benesj, sprekende over de Duitsche me- dedeeling dat negen Tsjechische studenten zy.n doodgeschoten, verklaard: „Dit is een moord, welke ons op wreede wijze herinnert aan fei ten, welke zich tijdens den laatsten oorlog in België hebben voorgedaan. Deze misdaad zal in de Tsjechische openbare meening dezelfde rol spelen als de moord op Miss Cavell in de Engel sche openbare meening heeft gespeeld". De „Osservatore Romano" zegt volgens Krvas in een commentaar op de gebeurte nissen te Praag, dat de studentenbetoogin- gen wellicht de gevoelens der geheele bevol king weerspiegelen. Deze betoogingen wer den uitgelokt doordat het bestuur der hooge- school, in strijd met de statuten, onder Duitsche controle werd gesteld. In dit feit vonden bestaande gevoelens der Tsjechische intellectueelen een aanleiding om zich te uiten. sche Tsjechische groepen om te komen tot de vorming van een nieuwe regeering in het Pro tectoraat. De Duitsche autoriteiten treden sys tematisch op tegen de Tsjechische studenten Gistermorgen heeft de SB. een inval gedaan in twee colleges en ae studenten onder bedreiging met revo&vers weggevoerd. Alle gearresteerde studenten zouden worden overgebracht naar het concentratiekamp Buchenwalde bij Weimar. Voorts voeren de Duitschers een zuiverings actie onder de Sokols. Het totale aantal gearres teerden wordt geschat op ongeveer 50.000. Tol hen zou ook behooren generaal Nejtek. De Duit schers hebben nieuwe onderarukkingsmaatre gelen aangekondigd, teneinde „elk gevaar van onrust in het protectoraat weg te nemen". Sedert de sluiting der universiteit worden de Duitsche regeeringsgebouwen bewaakt. Gemo toriseerde afdeelingen S.S. met gevechtswagen; rijden cioor de straten van Praag. De terechtstelling der Tsjechische stu denten te Praag aldus meldt Havas uit Belgrado is aanleiding geweest tot een betooging van Joego-Slavische jongelieden voor het studentenhuis te Belgrado. Sedert den ochtend wordt het Duitsche gezant schapsgebouw door verscheidene gendarmes bewaakt. BRUSSEL, 18 Nov. (Belga). In het buiten land heeft verluid, dat de regeeringen van Italië en Spanje dezer dagen stappen zouden hebben ondernomen in Berlijn om te verkla ren, dat zij groot belang hechten aan de hand having der onschendbaarheid van België en Nederland. Gezaghebbende kringen te Brussel weigeren hierover eenige mededeeling te doen en zeggen geen inlichtingen te bezitten, waardoor zij het bericht kunnen bevestigen of ontkennen. Nu zegt het Belgisch Telegraaf-agont- schap evenwel uit parlementaire bron ver nomen te hebben, dat hiervan j.l. Donder dag in de vergadering van de Kamercom missie voor Buitenlandsche Zaken, welke door den heer Spaak werd bijgewoond, sprake zou zijn geweest. Hieruit zou men de gevolgtrekking kunnen maken, dat het gerucht niet van eiken grond is ontbloot. Het Fransche agentschap Havas heeft een bericht uit Madrid gepubliceerd waarin gezegd wordt, dat ook de gezaghebbende Spaansche kringen het bericht noch bevestigen, noch ont kennen. Het verzekert evenwel dat het volgens de eigen inlichtingen van dit agentschap mo gelijk is het bericht te bevestigen. Het zou, volgjens Havas, gaan om een gezame.'lijken stap van de regeeringen van Rome en Madrid in bovenaangeduiden zin. De door ons ingewonnen inlichtingen, zoo zegt het Belgisch Tclegraafagcntscbap verder, doen ons gelooven dat er geen ge zamenlijke stap, maar twee afzonderlijke stappen ondernomen zijn, hoewel waar schijnlijk in samenwerking. Over hun nauwkeurige draagwijdte neb ben wij geen andere mededeelingen kunnen verkrijgen. Alles duidt er echter op dat de ze stappen ten doel hadden het aanbod van „goede diensten" van Koning Leopold en Koningin Wilhclmina te steunen. Deze stappen, die zouden dateeren van Zaterdag 11 November, zouden overigens zoowel in Londen en Parijs, als in Berlijn zijn ondernomen. Volgens inlichtingen die ons uit Londen bereiken, zouden de regeeringen van Italië en Spanje bij de Britsche regeering levens hebben aangedrongen op het verkrijgen van een gelijke behandeling voor alle neu tralen wat het scheepvaartverkeer betreft. BERLIJN, 18 Nov. (D.N.B.) Het opper bevel van de Duitsche weermacht maakt bekend: „In het Westen geringe plaatselijke be drijvigheid van verkenners. De poging van drie Britsche vliegtuigen Wilhelmshaven aan te vallen werd door het tijdig in actie bren gen van den afweer verijdeld. Er werden gcen bommen geworpen. Eigen vliegtuigen hebben boven geheel Frankrijk verkenningen uitgevoerd. Het Fransche legerbericht van Zaterdag avond luidt: „Activiteit van patrouilles en artillerie op verschillende punten van het front Verder meldt Havas uit Epinal dat Duitsche vliegtuigen Vrijdagmiddag boven de Vogezen hebben gevlogen. Een toestel werd gedwongen te dalen. De bemanning werd gevangen genomen. Reuter's bijzondere correspondent bij de Royal Air Force in Frankrijk schrijft o.a. dat de vol ledige coördinatie der beide luchtmachten, zoo wel wat de verrichtingen als de productie be treft, thans, naar men gelooft, het eerste doel zal zijn van Engeland en Frankrijk. De eerste stap daartoe zal zijn de vorming van een vereenigd luchtcommando, onder leiding van een Britschen officier. Mocht dezen winter een groot luchtoffensief losbreken, dan zullen de Geallieerden zulk een luchtoorlog voeren als een volkomen eenheid. Havas verneemt van de Oostenrijksche grens, dat von Neurath en Frank sinds eenigen tijd ■besprekingen voeren met verschillende fascisti- LONDEN, 18 Nov. (Reuter) De minister voor de Dominions Eden zal morgen in het Fransch een radiorede houden, en wel in het Fransche programma van de B. B. C., des middags om 5 uur (Britsche tijd) op een golf lengte van 261 meter. 4. LW\\V( Wuuiiimu rru r Stand op Zondag 1 uur v.m.: Vorige stand: 766.0

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1