Laatste Nieuws
Spaart Tyd an
Geld door.».
PRIJZEN v/A f 955,
G
S* Brinkmann
FRANKEN'S BROODFABRIEKEN
RADIO BUR. TAMMER
WINDMOLEN IN EERE
HERSTELD
Beverwijk als
industrieplaats
WILLEM MENGELBERG
ONDERSCHEIDEN
MILITAIRE KLEEDING
VERDUISTERD
Nuttige St. Nicolaas-geschenken
G. T. NI E UWE NH UI ZEN
NEDERLANDSCHE
LANDBOUWBANK N V.
GEZONDE JEUGD
ZONDAG 19 NOVEMBER 1939
'echtige ingebruikneming van den
verbeterden watermolen te
Noordwijkerhout
GROOTE JAVA-AVOND
Het Wit-Gele Kruis
De ziekenhuizen vol, wie zal U
thuis verplegen?
Gevonden dieren en voorwrerpen
Bijkantoor HAARLEM
Safe-loketten vanaf f 5.- p. jaar
Moviac-theater
De groote jubileumfilm der Neder-
landsche Spoorwegen draait
op de Groote Markt
Miva-eere-avond
Katholiek Haarlem hedenavond
naar het Concertgebouw
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
Esquire" geopend
Moderne heerenkleeding in-
hypermoderne zaak
BURGERLIJKE STAND
BLOEMENDAAL
BEVERWIJK
Kasgeld voor gemeente
Leeningen of rekening-courant?
H. HARTSCHOOL
Personeel Huishoud- en
Industrieschool
Jansen en Jansen makelaars
De werkloosheid
Z. H. de Paus heeft hem benoemd
tot Groot-Officier in de Orde
van Gregorius den Grooten
Duitsch schip naar
Schotland opgebracht
„Admiral Scheer" deed de
„Africa Shell" zinken
Belgisch protest tegen
vreemde vliegtuigen
Commissie te Genève
op 4 December bijeen
Burgerlijke Stand
Handenarbeid in „Heliomare"
Canada bestelt 1500
lesvliegtuigen
Twee soldaten in arrest gesteld
Koningstraat 7 - Bij de Gr. Markt - Haarlem
OOK PHILIPS RADIO
van liet toekende
KLEVERLAAN 176—178
'N TROUWE KUNT
COMPLEET MET
BAK EN CABINE
BENZINE VERBRUIK 117 tot 111
Nuttig draagvermogen 1750 tot 1250 K.G.
SMEDESTR. 22 - IEL. 11025
STAD
Aan de Haarlemmertrekvaart te Noord
wijkerhout staat een oude molen, die, na
jaren van nonactiviteit, gisterenmiddag op
Machtige wijze weer als windmolen in ge-
ruik is genomen. En dat stemt tot verheu-
^his, daar de vereeniging „De Hollandsche
fiolen" ditmaal niet de initiatiefneemster
aahoefde te zijn. Tien jaar lang werd het
fcheprad motorisch aangedreven en was de
atacht van den wind in discrediet. Maar op
"e ingelandenvergadering, die in Mei van
Mt jaar werd gehouden, besloot men met
Mina algemeene stemmen tot herstel van
net windmaalbedrijf, in verband met de
^ternationale spanningen. Het bestuur van
jn Hoogeveenschen polder heeft een voor-
Mtzienden blik gehad. De motor heeft
handstof noodig; en dat is een kostbaar
"ttikel in oorlogstijd.
En zoo kon het gebeuren, dat in dezen
Molen de windkracht weer den boventoon
tal voeren en de motor als reserve zal wor-
fleh gebruikt. Het systeem Decker, waarbij
Mie bezwaren van den windmolen onder-
Jongen worden, maakte het mogelijk den
hollandsche molen, zooals die gelukkig op
Vele plaatsen nog gevonden wordt, te be
oouden. Door de stroomlijnwieken wordt
aet minste zuchtje wind nuttig gebruikt.
3*6 molen in den Hoogeveenschen polder heeft
vlucht van 23 meter. Hij moet het water
den polder 30 tot 40 c.m. opvoeren en heeft
Mtoe een staand scheprad, dat 50.000 liter
'er per minuut kan verzetten.
Löe
reus is minstens driehonderd jaar oud,
®%een kan blijken uit zijn hoofdconstructie,
e Uit behakte eikenbalken bestaat. Er is veei
van J?en m°kn verbeterd: hij werd voorzien
l(w Decker-wieken, de lange spuitbalk en het
j^'rad werden vernieuwd. Maar hij „loopt'
h«w!'an ook licht en snel tot groote tevreden-
A van molenaar en polderbestuur,
s,., '1 de officieele ingebruikstelling waren vele
%°riteiten teSenwcordig. Wij noemen den
j^Sraaf van Rijnland, den heer Pijnacker
mr. P. G. van Tienhoven, voorzitter,
v Jdr. mr. R. van Rjjckevorsel, bestuurslid der
5"niging „De Hollandsche Molen", den heer
ljül yan Iersel, burgemeester van Noordwijker-
Uirt ,mr' dr' P' C' Knibl}e> secretaris van de
•^iii .Kamer van Koophandel, prof. ir. J,
0 'Jsken van de Technische Hoogeschool, dr.
té0 aak- directeur van het Koninklijk Me-
c ''°lisch Instituut, dr. E. H. ter Kuile, hoofd
en 'mies van het Kjjksbureau voor Monumen-
C«org, den heer A. M. Zekveld, ir. L. T. v. d.
hoofdingenieur van den Provinciale Wa-
j^taat, en verschillende polderbesturen.
Ik. e voorzitter van het Hoogeveensche polder-
die de heer H- J- van der Poel, heette allen,
tty,flen tocht naar den molen hadden gemaakt,
0 en sprak er zijn verheugenis over uit,
iti0! uier, dank zij het systeem Decker, een wind
ig ®n behouden kon blijven. Onze aandacht was
t alieen op het behouden van een molen ge-
doch oolc op het behoud van onze por-
jjMonnaie. Door de internationale spanningen
bs besluit verhaast.
ywaterverplaatsing is grooter dan verwacht
constateerde spr., die ten slotte opmerkte,
sty, °°k economist bezien het weer ingebruik
en van den windmolen van belang was.
^r. van Tienhoven, de voorzitter van „de
hollandsche Molen", wees op de beteekenis
„ah den wind voor Holland. Het was hem
k® grootste voldoening, dat hier het polder-
estuur zelf ingezien heeft, dat de wind den
Mensch helpen kan. Hopelijk zal onze ver
buiging nog eens overbodig worden, zeide
J>T-, omdat de molens zichzelf kunnen red-
en. Moge het besluit van dit polderbestuur
sahsch Nederland ten voorbeeld strekken.
|jA burgemeester van Noordwijkerhout com-
t./?ehteerde het polderbestuur met het resul
ts1; van zijn besluit, en was er trotsch op, dat
Un Noordwijkerhout genomen was.
j^ e wind blijkt steeds voordeeliger te zijn, zeide
ij:" van Rijckevorsel in een geestige toespraak;
iv doet de portemonnaie zwellen. Aan de moie
ty en diens zoon overhandigde hij een aan-
l-j0, ^-gelijste molenfoto's en een attest van „De
Cr.^ udsche molen", den heer Cozijn aangebo-
als blijk van waardeering voor diens wer
st,? aan de instandhouding van den Holland-
is®11 Molen, die Nederland groot heeft ge-
h
e heer ir. v. d. Wal trok de vang los. Lang-
CuM draaiden de wieken in het rond. Al spoe-
adden zij een groote snelheid bereikt. Het
fr,. schepte het water uit den polder, dat schui-
zÜn weg vond naar de Ringvaart,
café Piet Gijsenbrug werd nog het woord
C*rd door jhr. van Rijckevorsel, die zeide, dat
r het systeem Decker de werktijd van den
Wh?molen ongeveer verdrievoudigd werd. Spr.
bit?6 er VQoral hen nadruk op, dat door een ka
ïn^ 'h der genie reeds in 1926 op het groote be-
van windmolens in oorlogstijd was gewezen,
ifcn® heer Decker gaf ten slotte nog een uiteen-
'bg over zijn systeem.
s3ahen Adjeng Kartini, de nobele dochter van
kj- ïtcgent van Japara op Java, moest eens
„Het is diep-treurig voor Indië en be-
biend voor Nederland, dat de Nederlan-
over het algemeen, de ontwikkelden niet
tfJMzonderd, bitter weinig of niets van Indié
aren deze woorden eenige jaren geleden in-
tei5aad waar, nu is er gelukkig! veran-
lav bg gekomen en velen, zeer velen in Neder-
cio0 Zijn door de verwikkelingen in het Oosten,
W? he alles omverwerpende internationale
0l'he, door de rustige en gestage propagan-
in het Moederland zelf, tot het besef
fc^ben, dat ons Nederland een Koloniale Mo-
tvjbeid is van den eersten rang en regeert
tie biet minder dan bijna 70.000.000 menschen.
loei nu en de ontwikkeling van dit mil-
^6v66ll-ryk is toevertrouwd, is in handen ge-
W. aan ons klein, maar ijverig en energiek
eb waar ons volk bouwt op Christelijken
'"'slut ag' daar zal het °°k' wil zi-in werk geen
^bav' ng worden, bij den opbouw der be-
Jtiijj 'bg onder die millioenen van den Oost-
'chen Archipel niet alleen moeten aan-
he steenen der Westersche, stoffelijke
aving, maar vóór alles moeten leggen de
batbenten van de Christelijke beschaving.
Jtstn z*j de vriendelijke medewerking van 't
%r]Ur Van den R.K. Vrouwenbond, afdeeling
^tef6?1 en Omstreken, zijn wij schrijft
b.e]cj E- Sondaal S. J. in de gelegenheid- ge-
'ti ^bbb^hag 22 November voor de leden
Sewe zfdeeling een grooten Java-avond te
KM; 1 WfllfO to 1 Knctoo vo oOtl ooncovio f
over de geschiedenis, kunst en godsdienst van
het Javaansche volk, dat 45.000.000 zielen telt
en over den opbloei der Christelijke beschaving
onder dit volk. Duidelijk zal dan blijken, hoe
Christusbereid dit volk is en hoe gaarne het
onzen hoo'gsten rijkdom zal aanvaarden. Reeds
nu mogen wij een getuigenis aanhalen van een
vooraanstaanden Javaan, den heer Goenawan
Mangoenkoesoema, die in het gedenkboek
„Soembangsih" van Boedi-Oetama 1918 scHreef:
„Komt, komt allen, die ons een boodschap bren
gen. Zegt ons de boodschap van Uwen grooten
Meester. Indien zij waarheid bevat, meer dan
onze Vaderen ons hebben nagelaten, welaan,
wij zullen U volgen." De Boodschap van Chris
tus, Die de Waarheid is, bracht dan ook reeds
heerlijke vruchten voort.
Wij vertrouwen, dat de leden van den R. K.
Vrouwenbond, afdeeling Haarlem en Omstre
ken, in het belang van dit nobele en edele volk,
aan Neerlands zorgen toevertrouwd, en ook uit
eigen belang want wie dezen avond mist,
mist werkelijk iets moois door opkomst en
belangstelling, ook van introducé's, dezen Java-
avond zullen maken tot een éclatant succes. Wij
weten, dat dit ook de innige wensch is van het
bestuur.
«ht
Welke zal bestaan In een causerie, toe
biet werkelijk schitterende diapositieven,
Onder het motto „De ziekenhuizen vol, wie
zal U thuis verplegen?" is het Wit-Gele Kruis te
Haarlem een. lecienwervingsactie begonnen, die
tot 1 December duuft. In het prospectus schrijft
het bestuur:
Het spreekt vanzelf, dat in oorlogstijd de zie
kenhuizen op de allereerste plaats en voorna
melijk bestemd zijn voor óe gewonde soldaten.
Rekent U er maar op, dat 2/3 van de ruimte der
Haarlemsche ziekenhuizen daardoor voor d.e
burgers verloren is. Het zal dus niet gaan zoo
als thans; degenen, die een operatie hebben
ondergaan, moeten zeer spoedig naar huis en
waar het overigens maar even mogelijk is, moet
verzorging thuis worden voorgeschreven.
Als lid van het Wit-Gele Kruis weet U, dat
de wijkverpleging een zeer voornaam onderdeel
van dit werk is. En juist de wijkverpleging is
in donkere dagen van het allerhoogste belang.
Daarnaast: ons magazijn bestaat uit talrijke
verplegingsartikelen, die gratis uitgeleend wor
den en die .met den dag duurder worden in
aanschaffing.
En dan: de zorg voor moeder en kind, een
dubbele zorg in ernstige tijden, staat met groote
letters in ons vaan geschreven.
Wij staan in deze tijden dubbel op de bres!
Het W.G. Kruis leidt thans te Haarlem ruim
200 vrouwen en meisjes op voor hulpverpleeg
ster in oorlogstijd. In samenwerking met den
R.K. Vrouwenbond worden cursussen voor ver-
plgegkunst in het eigen gezin gegeven. Een
bloedtransfusiedienst wordt krachtig georgani
seerd.
Maakt gij ons werk in eenige weken van dub
bele beteekenis, terwille van Uzelf, en van al
len, die nog niet weten hoe juist lidmaatschap
van het Wit-Gele Kruis een der belangrijkste
voorzorgen in deze dagen is.
Tenslotte de practïsche herinnering: het lid
maatschap kost minstens f 2.40 per jaar, nieu
we "leden moeten zich per jaar verbinden maar
kunnen in termijnen betalen.
Het eigen huls is gevestigd aan de Park
laan 75.
De negende Moedercursus van het Wit-Gele
Kruis zal beginnen op 11 December 1939. De
cursus wordt gegeven door een docente aange
steld door het Wit-Gele kruis, afd. Haarlem
en is toegankelijk voor Moeders, a.s. Moeders
en meisjes vanaf 19 jaar. Ook meisjes die in
Maart 1940 den Bakercursus willen volgen, moe
ten een Moedercursus gevolgd hebben. De Moe
dercursus omvat o.a.:
1. De algemeene geestelijke en lichamelijke
ontwikkeling van het kind.
2. De natuurlijke voeding.
3. De tegen-natuurlijke voeding.
4. Huidverzorging.
5. Kleeding.
6. Belemmeringen van de normale ontwik
keling. Enz., enz., enz.
Met de verzorging van het kind hangt ook
heel nauw samen de verzorging der moeder, ook
hierover zal gesproken worden.
Hygiëne en juiste verzorging van moeder en
kind zijn van zeer groot belang voor het doen
dalen van het sterftecijfer van kraamvrouw en
zuigeling. Uit de statistieken blijkt dat dit
cijfer dalende is. Werkt allen mede het steeds
lager te brengen, het is ook Uw belang.
Profiteert daarom allen van deze zoo uitge
breide en nuttige lessen. De onkosten zijn zeer
gering voor het vele dat U zult leeren.
De cursus wordt gegeven op Maandagavond
van 8—9 uur in het gebouw van het Wit-Gele
Kruis, Parklaan 75, te Haarlem.
Zij die aan dezen cursus wenschen deel te
nemen moeten zich vóór 1 December a.s. op
geven bij Zr. C. van Leeuwenstijn, Parklaan 75,
Haarlem.
Omstreeks half Maart 1940 begint een nieu
we cursus voor opleiding tot Baker, uitgaande
van het Wit-Gele Kruis te Haarlem. Deze cur
sus duurt 1 jaar en de deelneemsters ontvan
gen, na gunstig afgelegd examen, een Staats-
insigne en diploma, waardoor zij bevoegd zijn.,
cm naast het huishoudelijk werk, moeder en
kind op bekwame wijze te helpen.
Het bezit van het diploma leidt tot een zelf
standige positie in de Maatschappij. Daarnaast
stelt de gediplomeerde haar geheele persoon in
dienst van Moeder en Kind.
In de stad en vooral ook op het platteland
heeft men flinke meisjes noodig, die weten aan
te pakken en door goede Bakerhulp in vele
gezinnen vreugde kunnen brengen. Inderdaad,
aan deze categorie kraamhulp is groote behoef
te, hetgeen blijkt uit het overstelpend groot
aantal aanvragen. Meisjes tusschen 19 en 35
jaar, Indien U iets voelt voor dit mooie werk,
dat Uw leven belangrijker zal maken en ver
diepen, dat U blijheid zal geven en tot dank
baarheid zal stemmen, kunt U zich om nadere
inlichtingen wenden tot het Bureau aan de
Parklaan, Dinsdag en Donderdag van 23 en
van 89 uur.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie
Smedestraat, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur
Koopmansbeurs m. i„ Veldmeyer, Gouw
straat 21; pikkelen kinderbril i. koker, YJstra,
Asterstraat 13; etui m. 2 vulpennen en p-jtlood,
Wiezinga, Trompstraat 19; schoolétui m. i.,
André, Bosch en Vaartstraat 2; witte kees
hond, Van Gelder, Jan van Galenstraat 12;
heerenhoed, v. d. Eynden, Korte Heerenstraat
12; dameshandschoenen, Heyselaar, Arnoldy-
straat 16; halsketting, Hartendorp, Pauento-
renvest 76; 2 pakjes margarine, Van Es, Paul
Krugerstraat 3 zw.; hondenpenning, Koejen-
mans, Leidscheplein 43 rood; rijwielplaatje,
Bureau van Politie, Smedestraat; blauw >-egen-
kapje, Verkerk, Nijlstraat 27; wollen shawl,
(Amsterdam)
Ged. Oude Gracht 29
Peschar, Voorhelmstraat 49; actetasch, Noor
derboekhandel, Jan Cronjéstraat 99; rijwiel-
tasch m. i., v. d. Wijk, Ooievaarstraat 5: da-
mestaschje m. i., Perukel, Doelstraat 7; vulpen
Directie Postkantoor Ged. Oudegracht; rjwiel-
zadeldekje, Arink, Oranjeboomstraat 167.
De film, die vervaardigd werd naar aanleiding
van het 100-jarig bestaan der Nederlandsche
Spoorwegen in September j.l. en die reeds vele
malen voor het personeel der Nederlandsche
Spoorwegen werd vertoond, draait thans in het
Moviac-theater aan de Gr. Markt.
Uitvoerig hebben wij reeds geschreven over den
inhoud van deze belangrijke en interessante
rolprent, zoodat wij thans kunnen volstaan met
een warme aanbeveling tot onze lezers, om de
film te gaan zien. Zij geeft een volledig beeld van
het bedrijf der Nederlandsche Spoorwegen thans
en vroeger, en van de geschiedenis. Een docu
mentair filmwerk, dat niemand verzuime te be
kijken!
Dezen Zondag is de MIVA-Zondag voor Ka
tholiek Haarlem. Hedenmidtjag zullen honder
den jongeren naar de Concertzaal stroomen en
hedenavond zal de bloem van de Haarlemsche
Katholieken den eere-avond bijwonen, waarbij
ook Haarlems Kerkvorst aanwezig zal zijn.
Na alles, wat wij in de afgeloopen weken over
dezen MIVA-dag hebben gepubliceerd, behoeft
het wel geen betoog, dat de Concertzaal vanavond
vol zal zijn.
Zooals bekend wordt bij de jeugdvoorstellingen
om 2 en 4 uur de eerste MIVA-film, op den eere
avond de laatste MIVA-film vertoond, terwijl deg
avonds bovendien nog zal spreken de zeereerw.
heer Henri de Greeve.
Welk genot als de kinderen bloeien!
Vol van jeugd daar ravotten en stoeien.
Aan eetlust geen gebrek,
Steeds in een boterham trek.
Franken's melkbrood doet kloek zijn en
groeien
Gedurende enkele weken is er achter de schut
tingen voor perceel Gr. Houtstraat 61 hard ge
werkt. En gisterenmorgen is het resultaat van
dat werken onthuld.
Haarlems winkelstand werd verrijkt met een
hypermoderne zaak in moderne heerenkleeding.
Reeds aanstonds treft den voorbijganger het
moderne cachet, dat door verlichting', aanklee
ding, meubileering en étalages aan dit geheel
verbouwde winkelhuis wordt verleend.
Eenvoud, zoowel in materiaal als kleur, stijl en
licht zijn wel de voornaamste kenmerken van de
hedendaagsche architectuur.
„Esquire" heeft deze kenmerken ook en is daar
om een waardige aanwinst voor den Haarlem-
schen winkelstand.
De directie van deze zaak bestaat uit den
heer Pastoor en den heer Visser. De eerste leidt
de zaak. „Esquire" legt zich voornamelijk toe op
den verkoop van betere heerenkleeding, zoowel
confectie als maat. Ook de heerenmode neemt een
belangrijke plaats in, terwijl vanzelfsprekend in
dezen mobilisatie-tijd ook een afdeeling voor bui
tenmodel-uniformen is ingesteld.
Met de directie van „Esquire" kunnen wij
slechts hopen op een goed succes van deze nieu
we zaak.
Geboren: 17 Nov. L. Ravesloot—Huisbosch,
d.; 18 Nov. G. de Vries—Zoeteman, d.; 17 Nov.
H. J. StroesGommer, d.; 16 Nov. H. M. Kats
Keijzer 'z.16 Nov. J. BreedSchutte, d
Overleden: 17 Nov. C. M. M. Doff—Kroon-
stuiver, 28 j., Rechthuisstraat; 16 Nov. G. W.
LadagenKleefstra, 85 j„ Jansstraat.
Ondertrouwd: 18 Nov. H. G. W. J. van Noe-
sel 'en H. A. F. Keesstra.
Installatie-avond St. Jozefgezellen. He
denavond zullen weer eenige nieuwe Gezellen
geïnstalleerd worden, welk feit zooals gewoon
lijk met een gezelligen avond in de Campagna
gevierd zal worden.
De tooneelclub van de St. Jozef gezellen zal
dezen avond een zeer spannend stuk opvoeren,
getiteld „De man met het Lidteeken", terwijl
tijdens het gezellig samenzijn de voordracht
van Jan van der Steen die op den vorigen
jeugddag zoo'n groot succes oogstte ook
voor de parochianen zal worden opgevoerd.
Kortom, het belooft weer een echt gezellige
avond te worden, maar toch zijn nog nibt. alle
plaatsbewijzen verkocht. Parochianen worden
daarom nogmaals opgewekt om hedenavond
naad Campagna te komen. Men zal er zeker
geen spijt van hebben, en men verleent daar
door aan de jeugd van de parochie den zoo on-
ontbeerlijken steun.
Voor dezen avond, die om 8.30 aanvangt, zijn
aan de zaal nog kaarten verkrijgbaar.
Het bericht betreffende de plannen van de
firma Beijnes om Haarlem te verlaten en zich
in Beverwijk te vestigen, vraagt weer eens de
aandacht voor de stage en snelle ontwikkeling
van deze aloude en fraai gelegen gemeente in
het hartje va» Kennemerland.
Wij moeten zeggen, dat Beverwijk zijn kansen
benut en ruim zijn aandeel neemt in de uit
breiding van handel en industrie, waarmede de
oevers van het Noordzeekanaal gezegend worden
Vooral voor den jongen, sinds 1933 aan het
hoofd der gemeente staanden burgemeester
Scholtens, moet deze gang van zaken een vol
doening zijn en met het slagen van de annexa
tie, eenige jaren geleden, zal de vestiging aer
firma Beijnes te Beverwijk in zijn loopbaan als
burgemeester met een sterretje aangeteekend
mogen worden.
Het is vooral in de laatste jaren, dat Bever
wijk als industrieplaats en marktcentrum naam
maakt. Vroeger was het alleen oud en beroemd.
Sinds eeuwen echter wordt het onder de steden
gerekend en wel vroeger mede onder de belang
rijkste van ons land. Een aanteekening uit het
jaar 1468 meldt, dat het de tiende stad was.
Vestingwerken heeft het intusschen nooit gehad
en steeds wordt Beverwijk afgebeeld als een
landelijke, ruim bebouwde plaats met veel groen
en boomen, liggende temidden van vette wei
den, tusschen de duinen en de Wijker-meer.
In den kerkelijken tijd droeg het den naam
van Aagtenkerke en de tegenwoordige naam is
een samentrekking van de woorden „Bede
vaart" en „wijk". Als oudst geschiedkundig
stuk is een schenkingsacte bekend van 28 De
cember 1063, waarin door Willem, den eenen
twintigste bisschop van Utrecht, aan Reginber-
tus, abt van Echternach, de helft van een kerk
of liever van een kapel, toegewijd aan St
Agatha, in bezit wordt afgestaan. Van deze
oorspronkelijke kapel is niets meer over. Al
wordt verondersteld, dat de tegenwoordige Nea.
Herv. Kerk vroeger St. Agatha-kerk gehee-
ten is opgericht op de plaats, waar de kapel
eertijds stond, zekerheid daaromtrent bestaat
niet. In 1377 reeds wordt de St. Agathakerk
als parochiekerk genoemd. In 1477 komt zij on
der de Commanderij van St. Jan te Haarlem
en wordt daarbij in 1501 ingelijfd.
Behalve den naam Aegtenkerke vermeldt
Melis Stoke ook dien van Sint-Aechtendorpe.
Maar het dorp werd al spoedig een stad en de
„dorpers" werden „poorters". In de charters
van de 13e eeuw wordt Sint-Aechtendorpe ver
vangen door „Wyck" of pleisterplaats. Hier
mede werd zeer waarschijnlijk de plaats aan
geduid, waar de honderden pelgrims, welke zich
naar het St. Willibrordusputje te Heiloo bega
ven, uitrustten. Men kende toen ook Wyck op
Duin en Wyck op Zee en tot onderscheid noem
de men deze plek Bedevaartswijk.
De St. Agathakerk heeft, als alle kerken in
de middeleeuwen, zeer waarschijnlijk ook de
noodige branden gekend met al de daaraan
verbonden gevolgen voor de woningen der om
geving. In 1566 woedde er echter de beelden
storm en zes jaar later werd de kerk door sol
daten niet alleen geheel uitgeplunderd, maar
ook op radicale manier in brand gestoken en
vernield. Er bleef, naar een oude teekening
aangeeft, niet veel meer over dan een toren,
waarachter eenige muren met vensteropenin
gen. De kap en de gewelven waren verdwenen.
Maar niet lang bleven de puinhoopen liggen. De
predikantGilles van Breen schreef omstreeks
1650: „In de troubelen van 't jaar 1572 sijn de
inwooners weerom veele verlopen ende de stede
en Kercke door de soldaten geheel verbrant
ende gerasseert, ende na derselver vertreck
weerom yverlijck opgemaekt ende herstelt ge
worden." Maar voor den R.K. godsdienst was
het na den brand van de kerk gedaan.
In 1578 kwam de eerste Hervormde predikant
naar Beverwijk. Wat er nog stond van de muren,
werd in 1592 grootendeels afgebroken; het mid
denschip en het zuiderpand werden herbouwd
en in 1644 werd het ncorderpand weer opge
trokken en verlengd. Veel van de schoonheid
der oude kerk ging met deze verbouwingen ver
loren en ook hier bedekte de beruchte pleister
laag veel vroom schilder- en snijwerk.
In later jaren, in 1774, kwam er in Beverwijk
een kleine Luthersche kerk bij; de monumen
tale R.K, kerken dateeren pas uit de latere
jaren.
Bekend zijn in de historie de buitenplaatsen
„Scheybeek" en Akerendam", aan den weg,
welke Beverwijk met VeJsen verbindt. Van de
heerlijke landelijkheid met de hooge boomen en
het grazende vee is niet veel meer over, even
min als van de sjeezen en karossen met fijn
gepruikte dames en heeren, die Hendrik de
Leth teekende voor Nidek's Zegepralend Ken
nemerland. Vondel dichtte over Scheybeek:
Daer lacht een beemd, een klaverwy,
Omcingelt met een boomenrey.
Men leeght der koeyen uyers wacker,
Hier swoegt en ploeght men op den acker
En ginder hoopt men op "t gewas.
En op een andere plaats:
Die in een liefelycke streeck
By 't ruysschen van een silverbeeck,
Syn landhuys sticht, een boersche woning,
Wat is dat een gesegent koning!
Die koning was Laurens Joosten Baeck, bij
wien Vondel toefde in zonnige zomerdagen. Hij
zong daar de lof van „Kuyschheid en Minne"
en „Wyckzangh". Hij was altijd welkom, zeifs in
zijn zwaarmoedige dagen. Ook Hooft en andere
leden van den Muiderkring hebben er vertoefd.
Van Lommerlust, het verblijf van Betje Wolff
en Aagje Deken is, helaas, niet veel meer over,
alleen heeft het tuinhuisje, waar zij hun boe
ken schreven, jarenlang aan de levendige brief
schrijfsters herinnerd.
Beverwijk heeft in de geschiedens van ons
vaderland een belangrijke rol gespeeld. De Ken-
nemers hebben zich immer duchtig in onze
historie geweerd en de Beverwijkers waren niet
de minsten onder hen. De groote opkomst van
de plaats dateert echter van na het graven
van het Noordzeekanaal en nog meer speciaal
van de laatste decennia. De tuinbouw, en in
het bijzonder de teelt der ardbeien, hebben aan
Beverwijk bloei en bekendheid gegeven en cok
industrieel gaat het de laatste jaren zeer voor
uit.
Als de firma Beijnes zich in Beverwijk zal
gevestigd hebben, zal het zich met één slag
tot de meest vooraansctaande industriegemeen-
tot tie meest vooraanstaande industriegemeen
ten van ons land kunnen rekenen.
Ter voorziening in de behoefte aan kasgeld
heeft de N.V. Bank voor Nederlandsche Ge
meenten voor de laatste maanden van 1939 aan
de gemeente een crediet in rekening-courant
toegestaan ad f 637.000. De bank is bereid dit
bedrag ook voor 1940 toe te staan.
Daarnaast zijn B. en W. gemachtigd in 1939
onderhandsche kasgeldleeningen te sluiten ten
bedrage van f 800.000. Hoewel thans nog niet is
te voorzien of deze wijze van voorziening in de
kasgeldbehoeften evenals gedurende de laatste
jaren voordeeliger zal zijn dan de opneming var.
gelden in rekening-courant, zouden B. en W
het wenschelijk vinden, dat hun voor 1940 ge
lijke machtiging werd verleend, ten einde naa:
bevind van zaken gebruik te kunnen maken.
Zij stellen den raad derhalve voor met de
Bank voor Nederlandsche gemeenten een reke
ning-courant-overeenkomst aan te gaan, ten
bedrage van f 637.000 en hen te machtigen, al
naar gelang de omstandigheden dit zullen vor
deren, onderhandsche kasgeldleeningen aan te
gaan tegen een rente van ten hoogste 1 pet.
boven het promesse-disconto der Nederlandsche
Bank en tot een maximum van f 800.000.
Het bestuur van de H. Hartschool (afdeeling
jongens) aan den Galgenweg, alhier, verzoekt
den Raad medewerking tot de aanschaffing van
leermiddelen.
Deze aanschaffing is noodzakelijk, doordat, ten
gevolge van de toename van het leerlingenaan
tal, een parallelklasse voor het eerste leerjaar
moest worden gevormd.
Daar het niet betreft leermiddelen, ter ver
vanging van andere, die door langdurig gebruik
ongeschikt zijn geworden voor verder gebruik,
of tot aanvulling van den voorraad in verband
met vermindering door verbruik, behoeft het
schoolbestuur deze uitgave niet uit de exploita
tievergoeding ex. art. 101 der Lager Onderwijs
wet 1920 te doen.
Ook overigens voldoet deze aanvrage aan de
vereischten der Lager Onderwijswet 1920.
Gedeputeerde Staten hebben bericht tegen in
williging van het verzoek geen bezwaar te heb
ben en dat dit evenmin het geval is met de mi
nisters van Binnenlandsche Zaken en van Fi
nanciën.
B. en W. stellen deswege voor de gevraagde
medewerking te verleenen.
B. en W. stellen den raad voor aan de ge
meentelijke huishoud- en industrieschool te be
noemen tot leerares in kinderverzorging en op
voeding mej. A. Seel en tot leerares ln'linnen-
naaien, costuumnaaien, verstellen enz. mej. K.
C. Liefhebber.
De Kath. Gem. tooneelvereeniging „K.D.O."
geeft Donderdagavond in het K.S.A.-gebouw
een tooneeluitvoering.
Opgevoerd zal worden „Jansen en Jansen,
makelaars", blijspel in 3 bedrijven door Joh.
Walthaus en Frits Luchtenberg.
Bij de gemeentelijke arbeidsbeurs stonden
Zaterdag 691 werkloozen ingeschreven, waar
onder 88 uit de gemeente Heemskerk, tegen
705 (84) in de voorafgaande week.
Hiervan waren 104 personen in werkverschaf
fing geplaatst, n.l. 79 te Beverwijk en 25 te
Heemskerk.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd
Z. H. de Paus heeft aan prof. dr. Wiliem
Mengelberg een schrijven doen toekomen, waar
in Hij Zijn waardeering uitspreekt voor het
vele, dat prof. Mengelberg voor de muziek heeft
verricht.
Het heeft Z. H. behaagd prof. dr. Willem
Mengelberg op te nemen in de Orde van
St. Gregorius den Grooten, onder gelijk
tijdige benoeming tot Groot-Officier m
deze Orde. Z.H. schenkt den nieuwbenoem-
den Groot-Officier den Apostolischen
Zegen.
De Internuntius, Z. Exc. Mgr. P. Giobbe, heeft
prof. Mengelberg Zaterdag, kort na diens te
rugkeer uit Kopenhagen, bezocht, hem net
Pauselijk schrijven overhandigd en hem de bij
zonder fraaie versierselen van deze onderschei
ding uitgereikt.
LONDEN, 18 Nov. Reuter meldt: Het Duit-
sche s.s. „Gloria", welke aanhouding werd ont
huld door den minister-president in het Lager
huis op 26 October, en welke derhalve geen
nieuwe buit beteekent is naar een Schotsche
haven opgebracht, met een prijsbemanning aan
boord. De Duitsche opvarenden zijn geïnterneerd.
Het schip had een lading tarwe aan boord.
Naar Reuter uit Lourenco Marques ver
neemt heeft de bemanning van de Africa
Shell, na de foto's van oorlogsschepen te
hebben bestudeerd, den aanvaller, welke
haar schip heeft tot zinken gebracht, ge
ïdentificeerd als den vestzakkruiser „Admi
ral Scheer".
BRUSSEL, 18 Nov. (Belga). De persdienst
van het departement van buitsnlandsche za
ken deelt mede:
Op verschillende punten van ons grondge
bied zijn de laatste dagen vliegtuigen van de
oorlogvoerenden waargenomen. De BeJgiscne
regeering heeft opnieuw haar diplomatjeken
vertegenwoordigers opgedragen een krachtig
protest te laten hooren bij de betrokkm re
geeringen.
GENEVE, 18 Nov. (Havas. Nu de meerder
heid der leden van den Volkenbond het voor
stel der regeeringen van Nederland en Zweden
hebben aanvaard om in plaats van de sjeen-
komst van de assemblée een vergadering te
houden van de begrootingscommissie, zai deze
commissie 4 December a.s. in Genève otfeen-
komen.
Geboren: J. v. Hesselingen-Llmmen. d.; A.
Zwart-Hooiveld, d.; M. M. van Zijl-Bruinen
berg, d.; N. Geel-Brethouwer, z.; K. M. Th. de
Wit-v. d. Lee, z.; M. Hofland-Struving, d.; B
Groen-v. d. Linde, d.; M. Post-de Klerk, z.; M.
E. Schouten-Huijg, d.
Getrouwd: Th. van der Does en L. P. Sluij-
ter; F. Versluis en M. F. Veugel; N. de Jong en
J. J. van Noort; J. H. van der Zon en C. G.
Hulscher; C. Molenaars en M. Wulp.
Ondertrouwd: Y. Rodenhuis en M. H. Huen-
der
De Vereeniging „Roomsch Katholieke Her
stellingsoorden voor longlijders en zwakke kin
deren" vraagt ten behoeve van haar school in
het sanatorium „Heliomare" te Wijk aan Zee
vergoeding voor de aanschaffingskosten van
leermiddelen voor het nieuw in te voeren vak
handenarbeid.
Daar het hier betreft aanschaffing van leer
en hulpmiddelen voor de eerste maal, en de
normale eischen. aan het geven van lager onder
wijs te stellen, er niet door worden, overschre
den, voldoet de aanvrage aan de voorwaarden,
in de Lager Onderwijswet 1920 vervat.
Gedeputeerde Staten hebben bericht tegen in
williging van het verzoek geen bezwaar te heb
ben en dat dit evennfin het geval is met de mi
nisters van Binnenlandsche Zaken en van Fi
nanciën.
B. en W. stellen den Raad voor, dit verzoek
in te willigen.
OTTAWA, 18 Nov. (Reuter) Over eenige
maanden zullen hier cursussen geopend worden
voor de opleiding van vliegers. De vertegen
woordigers uit het Britsche Rijk hebben prac-
tisch de organisatie voltooid voor de financiering
van het plan.
Uit betrouwbare bron wordt vermeld, dat een
eerste order voor 1500 lesvliegtuigen reeds ge
plaatst is bij een Amerikaansche vliegtuig
fabriek.
(Onderstaande reeds geplaatst in
een deel onzer vorige oplage)
De politie te Eindhoven heeft twee sol
daten in arrest gesteld, die leeren over
jassen, voorzien van de onderscheidings
teekenen der militaire luchtvaart-afdeeiing
hadden verduisterd. Zij hadden deze goe
deren verkocht aan een schoenmaker, die
wegens heling eveneens in arrest is gesteld.
Het geval houdt geen verband met de :mi-
formsmokkelarij, waardoor eenigen tijd ge
leden onrust is gewekt.
Wij hebben een zeer uitgebreide collectie Religieuze Artikelen
H. HARTBEELDEN - KRUISEN - MISSAALS
KERKBOEKEN (Ook in grooie leiiers)
Reeds v.a. 5.60 p. mnd.
TELKF. 14153 HAARLEM
Bekend om zjjn 100 pracent... service
letwaar, U bent 'n trouw lezer vm
uze rubriek „Omroepers", moog,
;r graag eens in grasduinen. Dt
iakenman weet van Uw speurlust tf
[jrofiteeren, hi) plaatst Zaken-Om
roepers', die onze rubriek Juist zot
veelzijdig doen zijn en die Uwe rege)
matige belangstelUns inderdaad mo
tlveeren.
