ffldvetfiaal van dm da§
UIT DEN OMTREK
VE
w
UNIFORMEN
H0GENBIJL
19de-eeuwsche orgel
bouw op zijn best
f
PRESBURG
BEGRAFENISSEN
"f65.-
J.A.KOBUS
CHEM. WASSCHERIJ EN
VERVERIJ
S. KROM N.V.
SPECIALE AANBIEDING
CHEMISCH REIHIGEH f 2.-
BEKWAME NAAISTERS
en
Accordeon
katholieken
Het orgel in „De Duif
te Amsterdam
Familieberichten
TOONEEL, FILM
EN MUZIEK
MATRAS SLECHT?
TAUm^WJM
van 20 November tot 3 December
Ontspanning
vroolijkhrid
'tOpklapbeddenpaleis
MAANDAG 20 NOVEMBER 1939
rooden wingerd
door Tim aan- f Het huis met den
NOORD WIJK
NOORD WIJKERHOUT
Tijdelijke afsluiting van een weg
Inenting tegen pokken
Werkloosheid wederom gedaald
Bonte Avond K.N.O.S.
Burgerlijke Stand
BEVERWIJK
Nij verheidsavondschool
IJMUIDEN
R.K. Vrouwenbond
BLOEMEND AAL
VOGELENZANG
ZAANDAM
Bestrijden van winter-
vlïnders
RIJKSVISCHAFSLAG
STAAT VAN BESOMMINGEN
'T BETERE PUBLIEK GAAT NAAR
OQo£N Et*
GROOTE HOUTSTRAAT
KROON'S
BEDDENMAGAZIJN
ALKMAAR - TEL. 4043 (3 LIJNEN)
Winkel: Zijlstr. 85 - Tel. 16387 - Haarlem
IJSCLUB VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN
GEVRAAGD
AANMELDEN: „DE KLEINE
KAPEL"
m»
'N TROUWE KLANT
Orionweg 8 - Haarlem-N.
Telefoon 23932
De herfst bracht de eerste koude dagen. Hui
verend dwaalde John Brookslin door de straten,
den kraag van zijp. jas hoog op en de pet diep
over de oogen. Hij vertoefde met zijn gedachten
bij verschillende tijdstippen van zijn leven, in
het verleden, in de toekomst, die hij zich af
gebakend had, thuis als kind, als student, in
kroegen en onderaardsche schuilplaatsen bij
bandieten en in de gevangenis, die hij een week
geleden verlaten had. Nu was hij in een land,
waar niemand hem zou kennen, op zoek naar
iets dat hem voor honger kon vrijwaren, tegen
dat het geld, in de gevangenis verdiend, op zou
zijn. Het was hoog tijd, dat hij een middel vond
om zich een sommetje te kunnen toeëigenen. Hij
hoopte met iemand in kennis te komen, die hem
hiervoor een aanduiding zou kunnen geven, of
dat hij zich bij een dievenbende kon aansluiten.
In zijn eigen land had hij niet durven blijven.
Daar was John Brookslin te goed bekend.
Hjj was de zoon van een beroemd advocaat.
Maar hoe zijn ouders ook alles in het werk had
den gesteld, ten einde hun zoon op het rechte
pad te houden, hun pogingen waren vruchteloos
geweest. Slechte vrienden hadden den jongen
student in hun macht gekregen en vooraleer
zijn studies beëindigd waren, was hij voor de
maatschappij als eerlijk mensch verloren. Zijn
ouders hadden hun handen van hem afgetrok
ken en beschouwden hem niet meer als hun
zoon. John Brookslin was diep in het moeras
van de onderwereld gezonken en op een dag
werd hij, als betrokken bij een moord en inbraak,
gevangen genomen en voor enkele jaren in de
gevangenis opgesloten. Zijn karakter was er niet
door verbeterd. Hij stond nu weer even onver
schillig tegenover wetten en eer als voorheen.
John Brookslin dwaalde verder en kwam voor
bij een restaurant waar bezoekers aan tafeltjes
zaten. Opeens keek hij verrast naar een man.
Tim Delson hier in de stad! Wat een gelukkig
toeval! Nu was zijn weg aangewezen! Met Tim
had hij heel wat ondernomen. Menigen diefstal
samen bedreven. Als Tim er bij was, dan lukte
altijd alles.
John stapte binnen en ging naar zijn vriend,
dien hij met blijdschap de hand drukte. Tim
■toonde zich eveneens verheugd over dit weer
zien. Hij noodde zijn oud-medehelper bij hem
plaats te nemen en vroeg, wat hij wilde ge
bruiken.
Fluisterend begonnen zij een gesprek te voe-
aen. Toen John over zichzelf verteld had, het
geen hij wilde zeggen, zei Tim: „Als je soms
meent, weer met mij te kunnen samenwerken,
dan heb je het mis, man. Ik waag mij niet meer
met handlangers. Ik knap de werkjes voortaan
liever alleen op, dan loop ik minder kans ge
■snapt te worden. Ik ben tegenwoordig ook meer
tevreden met een beetje: dit is niet zoo gevaar
lijk. Hier is anders nog al wat te vangen. Een
groote stad. Veel rijkdom. En de politie? Ik ben
altijd op mijn qui vive. Maar daarom moet ik
nu ook zorgen, dat ze mij niet met jou samen
zien. Wij zijn hier wel in een vreemde stad
maar men kan nooit weten. Met voorzichtig te
zijn, heb ik meestal mijn doel bereikt. Doch,
hier is mijn adres, kom om negen uur bij me!
dan kunnen wij rustig praten. Ik ben getrouwd
en Lizzy, mijn vrouw, zal wel een kop thee voor
je klaar hebben."
Om negen uur schelde John bij Tim aan. Even
later zat hij in een gezellige huiskamer en on
willekeurig kwam zijn ouderlijke woning hem
voor den geest. Daar, zooals Tim, vader in een
fauteuil en zooals Lizzy, moeder bij het theeblad.
..Je woont hier aardig," prees John, „net als
of je de schaapjes op het droge hebt." Hij keek
naar Tims vrouw, die er zeer eenvoudig maar
netjes uitzag. Ze weet misschien niet, hoe Tim
aan zijn geld komt, schoot het door zijn denken.
Maar Tim begon over zijn werk, zijn' „ope-
reeren", zijn inbrakenLizzy mengde zich
niet in het gesprek, dus wist ze, hetgeen hij uit
voerde en scheen er geen bezwaar in te vinden.
Uverig breide ze voort.
„Ik heb een karwei voor je," zei Tim. „Een
tr-aak waarmee je, als je goed uit je doppen
cijkt, een slordig duitje kunt snappen. Op num-
ner twintig in de Boltlaan woont een oude heer.
Eiken avond klokslag acht uur gaat zijn dienst
bode een lange wandeling met den hond ma
ren. Dan is de man alleen en kun jij je slag
daan. Zoo'n oude man is gauw. overrompeld. Ik
weet, dat hij in een schrijfbureau in de achter
kamer altijd een goede som heeft liggen. Ik kan
dit karweitje zelf ook wel opknappen, maar ik
gun jou nu deze kans, dan kom je er meteen
wat bovenop, want ik geloof, dat je beurs wel
een aanvulling noodig heeft. Je kunt je niet
in de woning vergissen, want van dit huis alleen
is de voorgevel met wingerd begroeid, die nu
vuurrood is. Ik zou, als ik jou was, zorgen zoo
gauw mogelijk dit varken te wasschen."
„Dat zal ik, beslist doen," zei John met schit
terende oogen. „Ik dank je wel voor den goe
den tip."
Tim ging later nog even mee, om John de
Boltlaan te wijzen. Tim liep eenige stappen
voor, om, zooals hij voorgaf, geen achterdocht
te wekken.
Den avond daarop zag John de lichten in
nummer 20 aan gaan. Een vrouw op leeftijd
sloot de overgordijnen. John had het noodige
gereedschap gekocht, dat hij in een valiesje bij
zich droeg. Hij wandelde aan den overkant en
zag, dat de huishoudster met den hond de wo
ning verliet. De baan was dus vrij. Het slot van
de achterdeur had hij gauw geforceerd. Hij
kwam in de ach
terkamer, hem
geduid. In de -
voorkamer zat de
oude man en
vroeg: „Ben je
nu al terug, juf
frouw Smith? Was het misschien te koud?"
John sloop als een kat verder en zag in het
licht van een lamp den ouden heer zitten, die,
zonder op te kijken van zijn krant, de vragen
gesteld had. John met den doek in zijn hand,
dien hij in den mond van den man had willen
stoppen, staarde opeens verbijsterd naar zijn
slachtoffer en zei in zijn verbouwereerdheid:
„Vader!"
De oude man keek op en zette zijn bril af.
„John!" riep hij, ,,'t is John! Kom je eindelijk
bij mij terug, jongen?"
De boef liet zijn armen zakken en frommelde
den doek in elkaar.
De oude vader greep de hand van zijn zoon
en smeekte: „Jongen, zeg, dat je nu voortaan bij
me blijft, dat je een beter leven wilt leiden. Al
les zal je vergeven zijn en dit doe ik ook uit
naam van je moeder, die, helaas, niet meer in
leven is."
„Moeder," zei John met heesche stem en als
of hij dit groote verlies in al zijn omvang be
sefte en zich schuldig voelde aan haar dood.
Hij knielde bij zijn vader neer en beloofde
plechtig aan diens verzoek te zullen voldoen.
John heeft woord gehouden. Door een kennis
van zijn vader kreeg hij een betrekking.
Nog dikwijls gaat hij naar Tim en Lizzy, want
hij dankt Tim zijn nieuwe leven, waar hij zich
nu ten volle mee vereenigen kan.
Pas later had hij vernomen, dat Tim alles met
het doel om John tot zijn vader terug te bren
gen, op touw had gezet. Hiermee was de vader
van John op de hoogte en dien bewusten avond
gewaarschuwd voor de komst van zijn zoon. Tim
was den ouden heer zeer dankbaar, omdat die
hem eens had vrijgepleit voor een zaak waar
van Tim beschuldigd was en waarvan de be
wijzen zeer tegen Tim waren. Hij had zijn ad
vocaat gezegd, dit nooit te zullen vergeten. Hij
had er bijgevoegd: „U weet, dat ik uw zoon
goed ken. Mocht ik ooit in de gelegenheid zijn,
dan zal ik zorgen, dat hij het leven, hetwelk hij
nu leidt, vaarwel zegt. Ikzelf ben van plan, met
het mijne te breken, want niet altijd zal ik een
advocaat treffen, die mij voor de gevangenis
vrijwaart."
Tim was naar het buitenland vertrokken en
als chauffeur in een garage aangenomen. Daar
na was hij met Lizzy getrouwd. Op een dag had
hij den advocaat ontmoet, die intusschen zijn
toga voor goed had afgelegd en, uit schaamte
voor zijn zoon, naar het buitenland was gegaan.
En wel naar de stad, waar Tim nu verbleef.
Toen hadden zij, om John eventueel in het huis
van zijn vader terug te brengen, deze comedie
verzonnen. En daarom ook had Tim zich tegen
over John gehouden, of hij steeds nog tot het
gilde der dieven en moordenaars behoorde, an
ders zou John geen geloof aan zijn woorden ge
hecht hebben.
(Nadruk verboden)
zware beukenboom in Elswout is het slachtoffer
geworden.
Benoemd B. en W. hebben benoemd tot
controleur-armbezoeker den heer A. Geerling,
Gooweg 7 alhier, zulks met ingang van Maan
dag 20 November a.s.
Uitbreiding politie B. en W. doen den Baad
een uitvoerig gemotiveerd voorstel tot uitbrei
ding van het politiecorps.
Er is echter geen algeheele eenstemmigheid in
het dagelijksch bestuur omtrent de vraag, op
welke wijze de inspecteur in de algeheele leiding
moet worden bijgestaan en zoo noodig kan
worden vervangen.
De minderheid van het college is van mee
ning, dat aan het politiecorps moet worden toe
gevoegd een adjunct-inspecteur van politie en
dat voorts twee agenten uit het corps moeten
worden bevorderd tot hoofdagent. De eventueele
adjunct-inspecteur zal niet uit het agentencorps
werden gerecruteerd.
De meerderheid van het college is van oor
deel, dat met de aanstelling van een adjunct
inspecteur kan worden volstaan en meer uit
gaven voor politiepersoneel thans niet op de
emeente moeten worden gelegd.
Credietverstrekking aan kleine kweekers
B. en W. stellen voor het jaar 1940 wederom
voor, een crediet beschikbaar te stellen van
10.000.— voor credietverleening aan kleine
kweekers.
B. en W. brengen tei openbare kennis, dat de
Duin- en Kruidbergerweg, van den Driehuizer-
kerkweg te Driehuis tot den Middenduinerweg te
Santpoort, van Maandag, 20 November a.s. af
tot nader order voor het doorgaand verkeer met
rjj- en voertuigen zal zijn afgesloten.
Bij den gemeentelijken geneeskundigen en ge
zondheidsdienst bestaat gelegenheid tot koste-
lóoze inenting tegen pokken: op Maandag 20
November a.s. van 3 tot 4 uur in het bureau van
den'G.G. en G.D. in het Raadhuis te Veisen; op
Donderdag 23 November a.s. van 3 tot 4 uur in
het bureau van den G.G. en G.D. te IJmuiden
(Wijk aan Zeeërweg 125, hoek Houtmanstraat).
De inenting wordt uitsluitend verricht bij kin
deren beneden twee jaar, terwijl vereischt wordt
een schriftelijke verklaring van den huisarts, dat
tegen de inenting geen bezwaar bestaat.
Trouwboekje of geboortebewijs meenemen.
Het aantal werkloozen blijkt in de afgeloo-
pen weken niet onbelangrijk te zijn gedaald.
Sinds de vorige week is dit aantal weer met
ruim 90 gedaald.
1758 werkzoekertden waren ingeschreven,
waarvan bouwvakarbeiders 276, metaalbewer
kers 163, houtbewerkers 18, landarbeiders 27,
havenarbeiders 199, visschers 253, kantoorbe
dienden 33, losse «rbeiders 580 en overige be
roepen 209.
1361 personen waren geheel en 131 gedeelte
lijk werkloos, 223 waren geplaatst in een gesub
sidieerde werkverschaffing.
Het totaal aantal ingeschreven werkzoekenden,
incl. mannen en vrouwen beneden 18 jaar, be
droeg 1841 tegen 1938 in de vorige week. De to
tale werkloosheid in de overeenkomstige week
van 1938 bedroeg 1774.
De R.K. Tooneelvereeniging K.Z.O.S. hoopt
binnenkort haar tweede lustrum te vieren en
nu heeft een aantal donateurs reeds lang het
initiatief genomen om deze R.K. Tooneelver
eeniging een vaandel aan te bieden.
Om de nog ontbrekende gelden bijeen te krij
gen besloot het Vaandelcomité een bonte avond
te organiseeren, welke plaats vond in het St. Fi-
delisgebouw.
In zijn openingswoord heette de voorzitter van
het comité, de heer M. B. Osendarp Sr., allen
welkom.
De bekende humorist-conférencier Albert
Kleyn Jr. wist in samenwerking met zijn partner
Betty Morelly een gezellige sfeer te scheppen.
Geboren: L. van Deemter-Schillern, z.; M. C.
Alders-de Bruin, z.; H. Koning-Schoon, z.;
N, J. van der Kolk-Minneboo, d.
Overleden: J. F. Vermeulen, 47 j., echtgen.
v. J. de Jong, Kievitlaan 23, IJmuiden.
Gehuwd: J. Wilderom en H. J. Snooij; J.
Bieselaar en J. Bot; C. Vrijhoef en M. J. Kar-
sten; K. Kolleman en F. van Baarsel; A. J.
Antonisse en F. Wagner; C. W. Kom en M. G.
Tuinzand.
Ondertrouwd: J. F. van Duffelen en J. H. M.
Metzelaar; R. Dekker en W. J. C. Sloof; W.
Hofman en N. van Thiel; A. Zwart en M. Gor-
jup; P. C. Wijdekop en A. Brouwer; D. Wilgen-
hof en W. E. Glas; F. J. P. van der Plas en H.
M. Groeneveld; C. Zeilmaker en G. G. van
Zoelen; H. Gravemaker eji E. C. Tol.
B. en W. stellen voor te benoemen tot lee-
raar in natuur- en werktuigkunde en electro-
techniek aan de gemeentelijke nijverheids
school de heer P. Krabbendam.
Voor een geheel bezette zaal trad voor de
leden van den R. K. Vrouwenbond op mevrouw
Toos Meermans, declamatrice. Haar schitteren
de voordracht en fijne humor hebben ons een
avond van waar genot bezorgd. Dankbaar zijn
wij haar voor haar ernstig, gevoelvol proza, af
gewisseld door klaterende, vroolijke poëzie. Het
langdurig en herhaald applaus beloonde de de
clamatrice met een fijn stukje poëzie. Uit de
zaal klonk een hartelijk „tot weerziens".
Verduisteringsproef geslaagd. De burge
meester van Bloemendaal bericht ons, dat de
op 17 dezer gehouden verduisteringsproef als
goed geslaagd kan worden beschouwd, waarover
hij zijn tevredenheid betuigt. Hij dankt allen
die daadwerkelijk hun hulp verleenden en de
ingezetenen voor hun gbede medewerking.
De storm. De storm heeft alleen in de bui
tenplantsoenen eenige schade aangericht. Een
R. K. Landarbeidersbond. In café „De
Zwaan" alhier hield de R. K. Landarbeiders-
bond „St. Deus Dedit", afdeeling Noordwijker-
hout, zijn jaarvergadering.
Na de opening werden de notulen gelezen
waarna een tiental nieuwe leden werden ge
ïnstalleerd met eenige toepasselijke woorden.
Hierna bracht de secretaris een jaarverslag
uit, waaruit bleek, dat er veel activiteit in het
afgeloopen verslagjaar is geweest. 18 nieuwe
leden en 7 adspirantleden zijn bijgewonnen. De
vereeniging telt thans 255 leden en 10 adspi
rantleden.
Vervolgens kwamen aan de orde jaarverslag
en rekening en verantwoording van den pen
ningmeester H. v. d. Voet. De inkomsten be
droegen f 20660.92 1/2, de uitgaven f 20.201.53.
In kas was in het begin van het verslagjaar
f 454.20 1/2. Het batig saldo bedraagt thans
f 459.39 1/2.
Hierna kwam aan de orde de verkiezing be
stuur. De aftredende leden P. Koelewijn, H.
Looijestijn en P. A. Duivenvoorde werden her
kozen. In de vacature A. Hoogeduin werd geko
zen K. Broekhof Czn.
Dan vond de installatie plaats van den nieu
wen geestelijken adviseur, kapelaan Rozen
straten.
Medegedeeld werd, dat op 27 November a.s.
de kindertoeslag bij H. v. d. Voet uitbetaald
zal worden.
Luchtbescherming. Gelijk met de gemeente
Bloemendaal moest ook de gemeente Vogelen
zang haar verduisteringsproef ondergaan. De
hulppolitie moest eerst aan het duister wennen
en toen trok men er rustig op uit om niet-vol-
doende afgeschermde lichtpunten op te sporen
en den bewoners aan te raden lichtuitstraling
te voorkomen. Deze proef is goed geslaagd.
Een medewerker schrijft ons:
Het is een algemeen bekend feit, dat ons land
rijk is aan groote en mooie oude orgels; niet
voor niets zijn onze naburen in het oosten en
het zuiden jaloerseh op het geweldige cultuur
historische bezit. In Duitschland, België en
Frankrijk bezat men vroeger ook veel belangrijke
instrumenten, doch verreweg de meeste zijn óf
vernietigd óf zonder de geringste piëteit ver
anderd en verknoeid.
Over het algemeen zijn er in ons land weinig
instrumenten die geheel ongewijzigd zijn geble
ven: bijna altijd is er wel eenige „modernisee
ring" toegepast, doch dat neemt niet weg, dat er
in ons land nog heel wat min of meer goede
oude orgels bewaard zijn gebleven.
Het leeuwendeel daarvan staat echter in de
groote Protestantsche kerken, die vroeger Katho
liek waren; hoewel men den Protestanten te
recht het verwijt kan maken, dat zij vele kunst
schatten „rücksichtslos" hebben verwijderd, ont
kend kan het onmogelijk, dat zij die kathedra
len verfraaid hebben met juweelen van orgels.
Dat was in de meeste gevallen niet moeilijk, daar
veelal de stedelijke overheid de lasten daarvan
droeg.
Anders stond het met de katholieke kerken;
haar positie was allesbehalve bevoorrecht en
daarom valt het te verklaren, dat in Nederland
de katholieke kerken na 1809 fraaie orgels gin
gen bouwen, enkele uitzonderingen in Noord-
Brabant en Limburg niet meegeteld.
Valt dus de bloeiperiode van het orgel in de
Protestantsche kerken hoofdzakelijk in de 18e
eeuw en nog eenigermate in de eerste helft der
19e eeuw, de opkomst van den katholieken orgel
bouw geschiedde vrijwel geheel in de 19e eeuw.
Geheel verklaarbaar is dan het feit, dat die
kunst zich het sterkst ontwikkelde in de zuiver
katholieke gebieden Noord-Brabant en Limburg.
Onder de kunstenaars, die de „orgel-renaissan-
ce" daar voortbracht, moet vooral de familie
Smits uit Reek bij Grave geteld worden; de
laatste telg van dit orgelbouwersgeslacht leeft
nog en deze was zoo vriendelijk mij het een en
ander uit het familie-archief mede te deelen.
De eerste orgelmaker Smits leefde in het begin
van de 19e eeuw. Toen hem eens door een orgel
historicus gevraagd werd (het was Grégoir uit
Antwerpen) iets te vertellen over zijn leven
schreef hij blijkens een ongepubliceerden brief
uit het familie-archief in 1864: „Mijn vader
was een, voor dien tijd 1810), goed organist
en kende ook wel iets van orgelstemmen; eigen
lijk was hij koopman. Een leermeester heb ik
nooit gehad: in mijn jonge jaren was ik uit
liefhebberij steeds doende met orgelmakerij
maakte pijpen van riet (d.w.z. Spaansch riet),
van theelood enz.; studie, proefneming en er
varing hebben mij geleerd. Eigenlijk werd ik op
geleid voor wasbleeker (d.w.z. bijenwasbleeker)
maar in vrijen tijd was ik steeds met orgelma
kerij bezig. Na diens overlijden in 1823 volgde ik
mijn vader op als organist en maakte in 1825
het orgel met 3 klavieren en vrij pedaal in de
parochiekerk, dat in 1830 voltooid was. Nadien
heb ik mij meer bepaald tot de orgelmakerij en
de wasbleekerij aan een jongeren broer over
gelaten. Ik heb nog 'n broer gehad, Nicolaas
Lambertus, die ouder was en ook in de orgel
makerij is werkzaam geweest, doch jong is ge
storven (1831) en met wien ik als firma Gebr.
Smits 2 kerkorgels gemaakt heb, één te Ewijk en
een te Dreumel. In 1830 ben ik begonnen met
het orgel van Gemert en zoo vervolgens."
Deze autobiografie vertelt dus genoeg over het
Ontspanningsmiddag voor de gemobiliseerden.
De Zaandamsche burgerij laat zich niet onbe
tuigd in 't nemen van maatregelen om den mi
litairen in deze streek verpoozing te geven door
het organiseeren van ontspanningsavonden of
-middagen.
De ter plaatse bestaande vereeniging, die
voor dit doel is opgericht, maakt zich in dit
opzicht zeer verdienstelijk.
Voor Vrijdagmiddag waren onze landsverde
digers uitgenoodigd voor een samenkomst,
waaraan door zeer velen gevolg was gegeven.
De aanwezigen werden namens S. O. S. wel
kom geheeten door den voorzitter, notaris G.
van Holk.
Hierna werden de soldaten vergast op een
film, weergevende verschillende gebeurtenissen
in deze stad, waarbij de gemobiliseerden aan
deel hebben gehad.
Daarna hebben de aanwezigen genoten van
de liedjes en geestige samenspraken van het
duo Hofman.
In de pauze hebben de manschappen op har
telijke wijze afscheid genomen van den vaan
drig-Van der Eyk, die een werkkring in Oost-
Indië heeft gekregen.
Kapitein Heerma van Voss bracht in harte
lijke bewoordingen dank aan den scheidenden
vaandrig voor hetgeen hij ten bate van het ba
taljon heeft gedaan, vooral in betrekking tot
de distributie.
Een keurig geschenk vertolkte de waardee
ring voor zijn diensten en den kameraadschap-
pelijken omgang.
ontstaan van de firma Smits; zij wist zich bin
nen korten tijd omhoog te werken tot de belang
rijkste orgelmakerij van Brabant. Nog prijken er
in die provincie tal van instrumenten, afkomstig
uit de werkplaatsen te Reek. Met name dienen
de orgels genoemd te worden in de St. Pieters
kerk te Den Bosch, te Boxtel en te Schijndel. Het
orgel te Reek, dat de familie aan de kerk had
geschonken, werd enkele jaren geleden, ondanks
zijn volkomen gaven toestand, afgebroken. Het
belangrijkste boven-Moerdijksche kunstwerk van
deze firma staat in de oude St. Willibrordus
binnen de Veste aan de Prinsengracht te Am
sterdam.
De katholieke kerken in Amsterdam bezitten
bijna alle behoorlijke instrumenten, doch er zijn
er twee, die vèr boven alle andere uitsteken, dat
van de Heilige Antonius van Padua (Mozes- en
Aaronkerk) en dat van bovengenoemde kerk;
beide hebben ongeveer dezelfde grootte, doch zijn
naar geheel verschillende beginselen gebouwd.
Het instrument van de Mozes- en Aaronkerk is
de belichaming van een nieuwe idee, die in onzen
vaderlandschen orgelbouw omhoog kwam sedert
1860. In Frankrijk leefde toen de grootmeester
Aristide Cavaillé-Coll, aan wien Parijs zijn instru
menten van de Notre Dame en de St. Sulpice
dankt; Cavaillé-Coll heeft den orgelbouw in ge
heel nieuwe banen geleid; het zou te ver voeren
dit hier nader uiteen te zetten. Deze Fransche
Romantiek heeft haar invloed heel sterk doen
elden in België en onze zuidelijke provincies, doch
ook de boven-Moerdijksche katholieke orgelbouw
onderging een zeer merkbaren invloed van Frank
rijk. De bekende Utrechtsche orgelbouwer Maar-
schalkerweerd heeft dezen het sterkst en het
best tot uiting gebracht in het orgel van de
Mozes- en Aaronkerk. Is dit orgel dus absoluut
te rangschikken onder de romantische instru
menten, anders staat het met dat van de oude
St. Willibrorduskerk. De firma Smits heeft na
tuurlijk veel geleerd van den Franschen orgel
bouw, doch zij heeft getracht, die nieuwe begin
selen in te schakelen in onze nationale orgel
traditie, zonder het kenmerkende daarvan te
doen verdwijnen. Ongetwijfeld is dat de groote
beteekenis van de familie Smits: zij heeft een
orgeltype geschapen, dat nationale èn Fransche
tendenzen in zich draagt; bovendien hebben haar
instrumenten een, misschien onberedeneerbaren,
doch zeker aanwezigen katholieken inslag. Boven
uiteengezette typeering geldt ten volle voor het
orgel van de St. Willibrordus binnen de Veste.
Het is een instrument, ideaal voor den katholie
ken eeredienst, althans gezien den tijd, waarin
het werd gebouwd (2e helft der 19e eeuw). Het
biedt vele mogelijkheden: drie manualen (waar
van één correspondeert op het imitatieve rug
werk) en een goed bezet pedaal. De intonatie is
in een woord prachtig en kan niet mooier; het
effect is op de speeltafel en in de kerk beide,
schitterend. Het materiaal, dat werd gebruikt,
is van het beste gehalte en verkeert nog in goe
den staat; alleen het tin is op verschillende
punten door tinpest aangetast, vandaar de grau
we kleur der frontpijpen.
Amsterdam bezit in dit instrument een kost
baar bezit, dat onomstootelijk bewijst, dat ook
in de veelgesmade tweede helft der 19e
eeuw de orgelbouw in Nederland op een hoogen
trap stond.
ie volmaakt in zichzelf gelooft,
begaat niet alleen een zonde, maav
levert een bewijs van zwakheid.
Dat het kweeken van een of ander tuin
bouw- of landbouwproduct eigenlijk een on
afgebroken strijd is tegen verschillende scha
delijke dieren en gevaarlijke ziekten, geldt
vooral in de fruitkweekerij.
Reeds nu, terwijl de boomen nog niet eens
hun oude bladeren verloren hebben, moeten wij
gaan denken aan den volgenden oogst en aan
de ziekten en de schadelijke dieren, die dien
oogst kunnen belagen.
Ieder fruitboombezitter zal gedurende het af
geloopen seizoen gezien hebben, dat verschil
lende soorten rupsen en bastaardrupsen poog'
den mede te eten van het fruit, dat wijzelf zoo
zeer voor onszelf op wilden eischen. Onder die
rupsen bevinden zich, vooral in het vroegst van
het groeiseizoen, vooral de rupsen van de ver
schillende soorten van z.g.n. wintervlinders.
De vlinders vliegen, zooals uit den naanl
reeds af te leiden is, in den winter, dat is
vanaf begin October tot soms wel Februari. De
tijd van verschijnen is afhankelijk van verschil
lende factoren, doch vooral van het weer.
Op het oogenblik echter kunnen wij de vlin
ders ieder oogenblik verwachten.
Deze vlinders nu vliegen niet overdag, zooals
wij dat van de meeste vlinders gewoon zijn,
doch des avonds. Vandaar dan ook, dat die
vlinders zelfs bij fruitkweekers soms zoo slecht
bekend zijn.
Wie op een zachten avond in het licht gaat
staan van een straatlantaarn, zal ze echter
kunnen zien en wie de hieronder beschreven
lijmbanden aan zal leggen, kan ze natuurlijk
heel goed observeeren.
Hij zal dan zien, dat er verschillend ge
kleurde vlinders zijn, waarvan de kleuren ech
ter nooit opvallend zijn. Bovendien zal hij zien,
dat er vlinders zijn met vleugels, zooals wij dat
normaal gewoon zijn doch ook, dat er vlinders
zijn, die in het geheel niet op vlinders gelijken,
ze hebben namelijk geen vleugels. Alleen de
mannetjes hebben vleugels en ae vrouwtjes
hebben geen vleugels of zeer korte stompjes,
waarmede ze niet vliegen kunnen.
Van het feit nu. dat de vrouwtjes, die 'im
mers voor het leggen van eieren aansprakelijk
zijn, niet vliegen kunnen, maken wij bij de Be
strijding dankbaar gebruik.
Leggen wij namelijk rondom de stammen van
vruchtboomen (ook wel andere boomen worden
bezocht) met lijm bestreken papieren banden,
ter breedte van pl.m. 10 c.M., dan worden de
vrouwtjes, die tegen de stammen op willen
kruipen, in de lijm gevangen, terwijl tevens
vele mannetjes, die met de vrouwtjes willen
paren, gevangen worden.
Voor het aanleggen van „lijmbanden" ge
bruikt men speciaal papier, dat niet te spoedig
verregent en ook gebruikt men er een speciale
lijmsoort voor, die bij koude blijft kleven en
die ook haar kleefkracht langen tijd behoudt.
De lijm moet immers van October tot Januari/
Februari blijven kleven.
Een leverancier van plantenziektenbestrij-
dingsmiddelen weet dat echter wel allemaal.
Die lijmbanden kunnen ons meteen een in
druk geven van verschillende andere dieren,
die gedurende den winter actief zijn, vooral bti
niet te lage temperaturen.
Zoo kunnen wij er b.v. soms wantsen op vin
den, aardvlooien, bladluizen enz. Vooral na
tuurlijk dieren, die in volkomen toestand over
winteren.
In 't afgeloopen seizoen is de loodglansziekte
heel erg opgetreden bij pruimen en appels en
perziken. De daardoor aangetaste boomen be
ginnen nu spoedig zwammetjes te vertoonen,
die vruchtlichaampjes van de zwam vertegen
woordigen. Uit die vruchtliehaampjes komen
vele millioenen sporen, die weer andere boo
men kunnen infecteeren.
Tijdig opruimen van dergelijke boomen is
dus noodzakelijk. Zelfs oude schuttingpalen
kunnen deze vruchtlichaampjes vertoonen. Die
moeten dan natuurlijk eveneens worden opge
ruimd.
Vragen worden gaarne beantwoord en inlich
tingen worden gratis verstrekt door onderge-
teekende.
De ambtenaar bij den
Plantenziektenkundigen dienst
VAN HERWIJNEN
St. Pancras
De Heer en Mevrouw
C. KAHMANN—VAN VLIJMEN
geven met groote vreugde ken
nis van de geboorte van hun
zoon
CARL JAN WILLÏBRORD
MARIA
Heemstede, 19 Nov. 1*939,
Dreef 5.
Eenige kennisgeving.
IJMUIDEN, 20 Nov. Versche visch. Tarbot 1.70
—1.75, Tong- 0.88—1.80, Heilbot 1.25—1.26, per
kg. Griet 30.0045, groote Schol 30.0042, middel
Schol 26.0044, Zetschol 27.0036, kleine Schol
20.0030, Schar 514.50, Tongschar 20.0034,
Poontjes 68.50, groote Schelvisch 20.0028,
middel Schelvisch 19.0024, kleine middel Schel
visch 12.0019, kleine Schelvisch 8.3012, groote
Gullen 1315.50, Wijting 1.908.50, Makreel 4.90
23.90, versche Haring 6*.3011.50 per 50 kg. Ka
beljauw 27.0068 per 125 kg. Vleet 1.104.10,
Koolvisch 5083 cent per stuk. Rog 9.5012 per
koop.
Aangevoerd aan den afslag: 4884 kg. geconsig
neerde Snoekbaars 2126 cent per kg.
van de heden aangekomen
TRAWLERS
Dirkje R. O. 53 795 manden 6460.—, Caroline
IJm. 26 1300 manden 8650.Protinus IJm. 85
665 manden 4970.Knikker IJm. 4 505 manden
4800.
DEENSCHE KOTTERS
E. 19 1500.—. E. 419 1780.—.
LOGGER MET VERSCHE VISCH
K.W. 35 1930.—.
LOGGER MET VERSCHE HARING
K.W.: 159 4410.—, 167 4370.—, 65 660.—, 2
1460.Schev. 3 880.—.
Zouden wij waardige zonen en doch
ters zijn van de martelaren, de
verdrukten, de lijders en strijders,
als wij te kort schoten in het laatste en
toch waarlijk niet het zwaarste werk van
onze emancipatie: instandhouding en uit
bouw onzer eigen Universiteit?
Heden overleed, tot onze
diepe droefheid, voorzien
van de H.H. Sacramenten
der Stervenden, onze ge
liefde Echtgenoot, Vader,
Behuwd- en Grootvader,
de Heer
WILHELMUS HENDRICUS
DAMES
in den ouderdom van 70
jaar.
Uit aller naam:
A. M. DAMES—
van Deursen.
Haarlem, 19 Nov. 1939,
Gierstraat 8 rood.
De H.H. Uitvaartdiensten
zullen gehouden worden
in de Parochiekerk van
den H. Antonius van Pa
dua, Nieuwe Groenmarkt,
op Woensdag 22 November
a.s., om 7 en 7.30 uur de
stille H.H. Missen en 9 uur
de gezongen Requiem,
waarna te ongeveer 10 uur
de begrafenis, vanuit de
kerk, op het R.K. Kerkhof
St. Barbara, te Haarlem-
Noord.
STEUN
ZOOL
NAAR
GIPSMODEL
HOEK ANEGANG
HAARLEM
TEL. 11700 12100 12400
c in Heem
en
EXCLUSIEF
GRAFRECHTEN
Ook in Heemstede, Bloemendaal
en Overveen
TELEF. 13091
b. g. g. 28162
Kampersingel 6 zw. - Haarlem
Bel op 15777
GIEKSTRAAT 73 - HAARLEM
H. O. V.
Gem. Concertzaal
Woensdag 22 November 1939
LEDENCONCERT
Dirigent: TOON VERHEY
SolisteOLLY FOLGE FONDEN,
viool
Entrée f 1.25. Officieren en onder-
offieren f 0.75. Militairen beneden
de rang van onder-officier f 0.40
Voorverkoop bij den Muziekhandel,
Alphenaar, Kruiswgg 49, Tel 11532
Haarlem.
Dinsdag 21 Nov. 8.15 u.
Populaire voorstelling
Populair abonnement
le serie
HET RUYS' ENSEMBLE
„TOUR DE FRANCE"
Tooneelspel v. André Birabèau
Zeer pop. pr. (excl. bespr.)
f 1.60—f 0.60 pl. bespr. dag. van
10—3 uur Tel. 10189
ALGEM. LEDENVERGADERING op MAANDAG 27 NOV. te S/2
uur n m., in Café-Restaurant Brinkmann, Groote Markt, Haarlem.
HET BESTUUR-
VAST WERK. HOOG LOON.
GIERSTRAAT 4—6
HAARLEM
Vletwaar, bdnt 'n trouw lezer van
onze rubriek „Omroepers", U moogt
er graag eens lm grasduinen. De
zakenman weet van Uw speurlust te
profiteeren, hf) plaatst Zaken-Om
roepers, die onze rubriek_juist zoo
veel
matige
tlveeren.
epers, die onze rubriek juist zoo
■elzijdig doen zijn en die Uwe regel-
atige belangstelling inderdaad: mo-
met een
Juist nü zult U hiervan
extra genoegen hebben. Met
onze gratis lessen zult u het
spoedig leeren. De betaling
kunt U desgewenscht bui
tengewoon gemakkelijk met
ons regelen. Reeds vanaf 75
cent per week zonder ver
plichte vooruitbetaling!
Accordeons te kust en te
keur, nog steeds voor oude
lage prijzen, bij de van ouds
bekende zaak
Oude Groenmarkt 28, Tel. 14273
De zaak waar muziek in zit!
Grootste sorteering, alles voorradig'
ook verticaal en buitenmaatsche. 4ü
mod. ombouwen, Java Kapok becl-
stellen, prachtige collectie Dekens,
alles prima. Opklapbed, met mooie
ombouw, 3-deelig Bedstel, gratj®
plaatsen f 24.90, idem 2-pers. 29.73-
Éérste klas, - 15 jaar garantie.
Monsterkamers
gesloten huis, bij Zaanenlaan
f» CJD Cf3 c£> CjD CJD cp CjD Cp C|D C£> CjD C£> CjD CjD C£) Cp Cp Cf>
koopt niet in winkels waar
onzedelijke of N. M a 11 h U-
siaansche artikelen
worden verkocht of voor
handen zijn.
Koopt aan Stationsboekenkasten
ALLEEN DIE LECTUUR, WELKË
GEEN GEVAAR OPLEVER^
ii cfe et cb cb cb cb cb cb eb cb cb cb eb et cb cb cb cb cb et J5
