D
Jele*®®
kranten
rfiHi
Suikerbon no. 7
De arbeid van
acht weken
ze snakken
- er naar -
0 de zoon van Finn
DINSDAG 21 NOVEMBER 1939
Kath. Ned. Boeren- en
Tuinder sbond
AANMONSTERING VAN
ZEELIEDEN
KON. LANDBOUW-COMITÉ
VERGADERT
Geldleeningen
HET RIJK BENADEELD
MOEDÈR VERWAARLOOSDE
HAAR KINDJE
BELEEDIGING OPENBAAR
GEZAG
Tilburgs burgemeester
geridderd
Aanslag op echtgenoote
PRINS BERNHARD OP
INSPECTIE
MAASTRICHT NOODLIJDEND
STAKING VOORKOMEN
Int. meteorologische organisatie
naar Zwitserland
STRAF VERLAAGD
Het uitvoerverbod voor eieren
en pluimvee
Dijkdoorbraak
voorkomen
NATIONALE TELEGRAMMEN
Verlaging aantal woorden
van 20 tot 10
ZWARE BANDJIR IN INDIË
DE NIEUWE VLIEGTUIGEN
-VOOR DE K.N.I.L.M.
ONDERZOEK NAAR OLIE
BIJ MEDAN
Toeristenreizen naar Frankrijk
weer toegestaan
Tweede groote vergadering van het
V.O.G.-comité te Utrecht
werpe men niet weg;
stuur ze op naar Uw
vrienden en kennissen
onder de gemobiliseerden;
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheidingen
Rijkstuinbouwconsulent
Ontslag burgemeester
Defensie
DOOR
A. J. DAWSON
De minister van Economische Zaken deelt
biede, dat gedurende 't tijdvak van Dinsdag
November tot en met Zondag 10 Decem-
^er as. de met „7" genummerde bon der
Ryksdistributiekaart recht geeft op het
koopen van een kilogram suiker.
Maandagmiddag is de Katholieke Nederland
se Boeren- en Tuidersbond in restaurant „Lo-
?ngrin" te 's-Bosch in algemeene vergadering
yeengeksomen.
Dg voorzitter, de heer A. N. Pleskens. herin-
erde in zijn openingswoord aan de stijgende lijn
«n herstel, die zich sedert het voorjaar in het
'gemeen economisch leven begon af te teeke-
kw1' ket afkondigen van de mobilisatie
a® hieraan een onverwacht einde,
i p'e aandacht is nu geconcentreerd op een zoo
h,. eilsief en rationeel mogelijk gebruik van ons
i roductie-apparaat.
Het staat vast, dat de economische positie
an den graanteler er aanmerkelijk op is voor
tgegaan, wat echter niet wil zeggen, dat de
conomische positie van den Nederlandschen
®d- en tuinbouw in zijn geheel genomen gun-
'g is. Dit moge dan eenigermate het geval zi.jn
°°r den akkerbouw, wat betreft de veehouderij,
gemengde bedrijven en den tuinbouw is dit
erminst het geval, om van de speciale be-
hjven van bollen- en boomkweekers, waarvan
6 vooruitzichten allersomberst zijn maar niet te
breken.
Alles zal er op gezet moeten worden, om een
®®hgszins belangrijke afslachting van onzen vee-
Japel te voorkomen, omdat dit tegelijk een af
taan van onze bedrijven beteekent.
He was niet te vermijden, dat bij het uitbre-
~en van den oorlog, de regeering in het belang
ah de voeding van mensch en dier handelend
°Ptrad.
Er is veel en er is terecht geklaagd, aldus spr.,
«Oowel over de door de Regeering gevolgde prijs
politiek als ten aanzien van de getroffen maat
delen in verband met het blokkeeren van den
ar)del en de distributiemaatregelen.
Men mag ervan overtuigd zijn, dat wij en ook
e Regeering er naar streven om zooveel mo-
rf'ijk aan redelijke verlangens tegemoet te ko
oien.
.Het is nu in het benzonder de taak der cen-
?ale landbouworganisatie, op de bres te staan
1 de verdediging van onze vitale belangen, om
6 groote lijnen, die de ontwikkeling van onzen
ahd- en tuinbouw moet volgen, thans veel meer
®an vroeger doelbewust en weloverwogen in de
ePaalde richting te doen ombuigen.
Het gaat niet in de eerste plaats om onzen
'hclbouw, maar het gaat om onze menschen. En
aah zien wij een noodgedwongen intenensivee-
f'bg van de bedrijven en wij zien het op onrust
barende wijze groeiende aantal dergenen, die
«Inkeren naar een bedrijf, maar het niet kun-
j 1 bemachtigen, die hunkeren naar het stich-
d van een eigen gezin, maar geen „eigen
aard" kunnen koopen en die in wezen werkloo-
zijn, al staan ze niet als zoodanig inge
dreven, merkte spr. op.
Dit probleem, dat noodzakelijkerwijze tevens 't
waagstuk der emigratie naar voren dringt, roept
01 een oplossing en het os een uiterst moeilijke
aak van den georganiseerden landbouw, die
"Mossing te helpen brengen.
Op vragen van het communistisch Tweede
{^axnerlid Wijnkoop in verband met een besluit,
dtwelk de Belgische regeering genomen zou
"ebben om aanmonstering van vreemdelingen op
*|elgische schepen niet toe te laten, heeft de mi
nister van Buitenlandsehe Zaken geantwoord,
«at er geen door de Belgische regeering genomen
esluit bestaat om het aanmonsteren van vreem
delingen op Belgische schepen te beletten.
Het is bekend, dat voor indienstneming aan
oord van de twee door de Holland-Amerika-lijn
an de Red Star Line overgenomen stoomsche-
Pennland en Westernland niet alle zeelieden,
'"ederlanders zoowel als vreemdelingen, die zich
Antwerpen aanmeldden, in aanmerking heb-
kunnen komen, hetgeen geen ongewoon ver-
chijnsel is.
Aangezien met de belangen van Nederlandsche
^olieden, die, in het bezit van goede papieren,
in buitenlandsehe havens voor dienst op
f"eüerlandsche schepen opgeven, bij vervulling
ah vacante plaatsen rekening wordt gehouden
de Nederlandsche consulaire ambtenaren
?aarbij steeds hun volle medewerking verleenen,
|*3taat er geen aanleiding, den gezantschappen
11 consulaten in België en in andere landen op
dacht te verstrekken, in dezen zin werkzaam te
«tin.
Onder leiding van den heer H. D. Louwes te
Pfrum, werd dezer dagen de maandelijksche
J'orgadering der eerste afdeeling te 's-Graven-
"age gehouden.
Hit de in deze verklaring gedane mededee-
"hgen vermelden wij het volgende:
Van verschillende zijden werd er op gewe-
eh. dat het billijk zou zijn indien de regeering
aan de verbouwers van rogge die hun product
K°or 2 September hebben verkocht een toeslag
"■oude verleenen uit het landbouwcrisisfonds.
Besloten werd te bevoegder plaatse nog eens
'appen te doen ten gunste van een verhooging
ah den overnameprijs voor schokkererwten.
Door de drie samenwerkendie landarbeiders
bonden was tot tot de dagelijksche besturen
der drie centrale landbouworganisaties het ver
zoek gericht een bespreking te mogen hebben
omtrent den toestand der arbeiders in de agra
rische bedrijven als gevolg van de stijging der
levenskosten.
De vergadering had daartegen geen bezwaar.
Het spreekt intusschen vanzelf, dat het voeren
van eventueele onderhandelingen aangaande
het verleenen van een duurtetoeslag of loons-
verhooging niet tot de competentie van het Ko
ninklijk Nederlandsch Landbouw Comité be
hoort.
In een nota naar aanleiding van het verslag
der Tweede Kamer over het wetsontwerp tot
het aangaan van een of meer geldleeningen
ten laste van het Rijk, zegt de minister van
Financiën o.m., dat omtrent de financiering
van de staatszorg, wanneer eenmaal het natio-
naal-socialistische stelsel het regeeringsbeleid
hier te lande zal bepalen, de gedachtenwisse-
ling nog uitgesteld kan worden.
De voornemens van den voorlaatsten ambts
voorganger van den minister tot consolidatie
van vlottende schuld zijn meermalen doorkruist
door nieuw intredende omstandigheden.
Het staatscrediet staat te hoog om te zijnen
behoeve de kapitaalmarkt kunstmatig te beïn
vloeden.
Sinds vele jaren wordt in de leeningwetten
de vaststelling van de voorwaarden der tegelde
making aan den minister van Financiën opge
dragen. Het doel hiervan is, de schadelijke wer
king van ontijdige publicatie te voorkomen. Dit
doel zou worden gemist, indien thans omtrent
de voorwaarden eenige mededeeling werd ge
daan.
Met behulp van de militaire politie heeft de
Amersfoortsche recherche een aantal personen
in arrest gesteld, die zich hadden schuldig ge
maakt aan diefstal en heling van groote par
tijen levensmiddelen ten nadeele van het Rijk.
De burgers van wie er een afkomstig is uit
Barneveld en de andere uit Amersfoort, ontvin
gen van vier militairen groote hoeveelheden
aardappelen, koffie, vet, zeep enz. uit een ka
zerne, die zij dan elders aan den man brachten.
Ten huize van een der burgers in Amersfoort
werd nog bij huiszoeking een partij van de ver
schillende goederen in beslag genomen.
De wijze waarop de 22-jarige N. van der B.
uit Krimpen aan de lek, thans wonende te Rot
terdam, haar nog geen twee-jarig dochtertje
verwaarloosd had, deed een vermoeden rijzen,
dat zij zich van het kind wilde ontdoen, zoo
zeide de advocaat-generaal bij het Haagsche
gerechtshof, mr. J. U. Polman, voor welk colle
ge de jonge moeder Maandag terecht moest
staan, wegens het hulpeloos achterlaten van
haar kindje.
In de periode van strenge vorst van het vo
rig jaar December had zij het kindje op een
onverwarmden zolder in een bedje laten liggen
met als dekking slechts een oud dekentje en
eenige vuile kleeren. Zij zelf was het huis uit
gegaan en had de kleine achttien uur alleen
gelaten. De politie was later gekomen en had
het kindje meegenomen naar het ziekenhuis te
Rotterdam, waar bleek, dat haar beide voetjes
bevroren waren.
De ouders zijn thans uit de ouderlijke macht
ontzet.
De rechtbank te Rotterdam heeft de vrouw
een gevangenisstraf van zes maanden, waarvan
vier voorwaardelijk, opgelegd, doch de advocaat-
generaal vond deze straf voor dit geval te laag.
Hij vorderde verhooging tot een gevangenis
straf van negen maanden, waarvan vijf maanden
voorwaardelijk.
De verdediger, mr. F. Eikelenboom drong op
een geheele voorwaardelijke straf aan.
Uitspraak 4 December.
Tegen ds. J. B. Th. H., secretaris der ver-
eeniging „Kerk en Vrede", heeft de officier
van justitie te Rotterdam, op grond van art.
137a wetboek van strafrecht, een vervolging
ingesteld wegens beleediging van het openbaai
gezag.
Deze vervolging betreft een uitlating in een
door ds. H. geschreven brochure der vereeni-
ging „Kerk en Vrede".
24 October is de aanwezige voorraad der bro
chure, waarin de gewraakte zinsnede voorkomt,
ten huize van ds. H. in beslaggenomen.
Vrijdag 1 December zal hij terecht staan
voor de arrondissements-rechtbank te Rotter
dam.
Tijdens de huldigingsvergadering van den
gemeenteraad in verband met het afscheid van
den burgemeester nam de Commissaris van de
Koningin het woord, om in vleiende bewoor
dingen burgemeester Vonk de Both te huldigen
voor alles, wat hij voor Tilburg heeft gedaan.
„Het is een zegen voor Tilburg, dat in deze
crisisjaren het bestuur in uwe sterke en be
trouwbare handen heeft gelegen, aldus spr. Het
is geen frase, dat in het Kon. Besluit van uw
ontslag gewag wordt gemaakt van uw ver
diensten.
Het is mij een'groote voldoening u te kunnen
mededeelen, dat u bij het zelfde Koninklijk Be
sluit is benoemd tot Ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw." Spr. wenschte den
burgemeester geluk met zijn hooge onderschei
ding en wenschte hem nog vele jaren van nut
tigen arbeid. Van rust wil hij niet spreken, want
als de leeftijdsgrens niet was vastgesteld, zou
niemand er aan denken, dat deze burgemeester
zou aftreden.
De burgemeester dankte den Commissaris
voor de vriendelijke woorden en H. M. de Ko
ningin voor de hem verleende onderscheiding.
Daarna ving in de burgerzaal, zooals gemeld,
de receptie aan, waar heel Tilburg den schei
denden burgemeester de hand kwam drukken.
crisisproducten, w.o. eieren en pluimvee, is in
gesteld.
Gelijk bekend, berust het monopolie voor
eieren en pluimvee bij de Ned. Centrale voor
eieren en pluimvee te Beekbergen.
Deze Centrale geeft op de gebruikelijke wijze
aan de exporteurs de uitvoermachtiging af.
Deze uitvoermachtiging dient tevens als dispen
satie van het uitvoerverbod, zoodat geen bijzon
dere formaliteiten ter verkrijging van deze dis
pensatie behoeven te worden vervuld De uit
voer kan dus geheel op de normale wijze worden
voortgezet.
MEDAN, 20 Nov. (Aneta). De politie arres
teerde den 45-jarigen Eurbpeeschen ambtenaar
bij den immigratiedienst D. L., die tijdens een
echtelijken twist zijn vrouw met een dolkmes
in de borst stak, tengevolge waarvan het slacht
offer ernstig gewond in het ziekenhuis moest
worden opgenomen. De dader leefde reeds eeni-
gen tijd gescheiden van zijn echtgenoote, doch
Zaterdag besloot het echtpaar zich te verzoe
nen. Zondag kwam opnieuw een conflict voor,
met het boven vermelde gevolg.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft Maandagmid
dag namens HM. de Koningin een bezoek ge
bracht aan verschillende troepenonderdeelen
te Leiden en naaste omgeving. De prins was
vergezeld door zijn waarnemenden adjudant,
luitenant-kolonel H. J. Phaff.
De speciale economische moeilijkheden van de
voor een groot deel uit arbeiders bestaande be
volking van Maastricht en de bijzondere on
gunstige resultaten van de financieele verhou
ding tusschen rijk en gemeente hebben sterken
weerslag gevonden op de gemeentebegrooting
1940, welke B. en W. thans den raad hebben
aangeboden. Reeds sedert 1937 moest een be
roep worden gedaan op een bijzondere uitkee-
ring uit het Werkloosheidssubsidiefonds. Dit
jaar zal men ook gedwongen zijn een uitkee-
ring te vragen als rijksbijdrage ingevolge de
wet van 22 December 1933 tot steun aan nood
lijdende gemeenten. Maastricht wordt hiermede
dus noodlijdend. Uitgetrokken werd als noodige
rijksbedrage van 238.495.
"S
Te Arnhem is, onder leiding van den rijks
bemiddelaar, den heer H. P. J. Bloemers, een
bespreking gehouden met de directie van de
Groninger-Rotterdammer Stoomboot Maat
schappijen en de hoofdbesturen van de orga
nisatie.
In deze bespreking werd overeenstemming
bereikt en wel zoodanig, dat de directie de lan
delijke regeling van loon- en arbeidsvoorwaar
den, afgesloten tusschen de vereeniging van
werkgevers in de binnenscheepvaart en de
transportarbeidersbonden, zal naleven.
Ten aanzien van de overige punten werd
eveneens overeenstemming bereikt.
De vorige week is het secretariaat van de in
ternationale meteorologische organisatie, dat
van zijn oprichting af te De Bilt gevestigd is
geweest, naar Zwitserland vertrokken en heeft
het een nieuwen zetel betrokken in de stad
Lausanne.
Tot 1 Juli 1938 bleef het secretariaat onder.
Nederlandsche leiding. Met ingang van dien
datum ging de leiding over aan dr. G. Swoboda
uit Praag, onder-directeur van den meteorolo-
gischen dienst van Tsjecho-Slowakjje. Het per
soneel bestond uit 8 personen, van wie 3 het
secretariaat naar Lausanne vergezellen, om de
werkzaamheden aldaar voort te zetten.
De Rotterdamsche rechtbank heeft den 25-
jarigen Rotterdamschen koopman M. J. H. tot
twee jaar gevangenisstraf veroordeeld, omdat
hij met zijn motor op een kruispunt aan den
Goudschen Singel te Rotterdam getracht heeft
een vrouw te overrijden, die daar ter plaatse
over het trottoir liep.
Ernstige gevolgen heeft deze poging niet ge
had. Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
de opgelegde straf verlaagd tot een jaar gevan
genisstraf, waarvan acht maanden voorwaarde
lijk met een proeftijd van drie jaar. Het motor
rijwiel was in beslag genomen en zal worden
vernietigd.
De minister van Economische Zaken maakt
het volgende bekend:
Van enkele zijden hebben het departement
vragen bereikt over den aard van het uitvoer
verbod voor eieren en pluimvee, dat Woensdag
1.1. is afgekondigd.
Ter vermijding van misverstand wordt met
nadruk nogmaals medegedeeld, dat dit z.g. uit
voerverbod slechts een administratieve maatre
gel is, welke dient ter aanvulling van het uit-
voermonopolie, dat begin September voor alle
De havendijk te Spakenburg heeft Zondag
groot gevaar geloopen voor een doorbraak, we
gens den abnormaal hoogen waterstand van het
IJselmeer, tengevolge van den hevigen storm.
Met man en macht is er gewerkt, om dit ge
vaar, dat voor Bunschoten en Spakenburg en
ramp zou hebben beteekend, te keeren, waarbij
een groot aantal militairen krachtdadige as
sistentie verleende.
Tegen drie uur was men met de versterking
van de zwakke plekken in den dijk zoo ver ge
vorderd, dat het gevaar voor een overstrooming
als geweken kon worden beschouwd. Sedert de
afsluiting van de Zuiderzee is de waterstand te
Spakenburg niet zoo hoog geweest, als Zondag
het geval was.
Met ingang van 1 December a.s. zal het mi'
nimum aantal woorden voor nationale tele
grammen (met betaalde dienstaanwijzing „Nat")
in het verkeer met Nederlandsch-Indië, Suri
name en Curasao (met inbegrip van Aruba,
Bonaire, Saba, St. Eustatius en St. Maarten)
worden verlaagd van 20 tot 10 woorden, waar
door dus het minimumtarief van 4.tot
ƒ2.wordt teruggebracht.
De verzending geschiedt uitsluitend „Via
Hollandradio", d.w.z. over de nationale radio
verbindingen. De aflevering blijft ongewijzigd
n.l op den tweeden dag, volgende op dien van
aanbieding.
In verband met deze verlaging zal de gele
genheid tot het verzenden van goedkoope
Kerst- en Nieuwjaarstelegrammen in boven
genoemd verkeer komen te vervallen.
BUITENZORG, 20 Nov. (Aneta) blijkens te
legrafisch bericht van den gouverneur van Bor
neo aan de Regeering, is de kampong Longban
in de onderafdeeling Apo Kajan door 'n zware
bandjir geteisterd. Een kind is verdronken, ter
wijl enkele personen werden gewond. Vijf van
de negen woningen en veje rijstschuu-rtjes wer
den door den stroom meegesleurd, waardoor 80
gezinnen dakloos zijn geworden en van hun be
zittingen en voedsel zijn beroofd.
BATAVIA, 20 Nov. (Aneta) Omtrent de
door de K.N.I.L.M. bestelde nieuwe toestellen
kan nog worden medegedeeld, dat de Amphi-
bievliegtuigen bestemd zijn voor den dienst in
de Groote Oost. Daar de Grumman-toestellen
waarschijnlijk zeer spoedig kunnen worden ge
leverd, hoopt men dat zij in het eerste kwar
taal van het volgend jaar in dienst kunnen
worden gesteld op de lijnen AmbonBabo
Manokwarl en AmbonTernateMenado
DonggalaMakassar. De aflevering van de Si-
korsky-toestellen neemt langer tijd in beslag,
wellicht zal dit een jaar duren.
MEDAN, 20 Nov. (Aneta). De „Deli-Courant"
verneemt, dat de B.P.M. thans een seismisch
onderzoek naar de aanwezigheid van olie heeft
aangevat in een terrein ten zuiden van Medan,
tusschen de tabaksondernemingen Delitoewa en
Ratangkwis tot de zeekust.
Van Fransche officieele zijde vernemen wij,
dat het thans mogelijk is voor toeristen van
Nederlandsche nationaliteit zich naar Frankrijk
te begeven.
De streken, die hiervoor in aanmerking ko
men, zijn: de Baskische kust, de wintersport
oorden gelegen in de Pyreneeën en de departe
menten van Var en Alpes Maritimes, met uit
zondering van Toulon en omgeving en de streek
ten oosten van Nice. De toerist is verplicht voor
zijn vertrek de door hem uitgekozen verblijf
plaats op te geven. Nadere inlichtingen hier
omtrent worden verstrekt door de Fransche con
sulaten hier te lande.
e rijke dient te handelen als de
rentmeester van God.
Het R.K. Centraal Comité „Voor Onze Ge-
mobiliseerden" hield dezer dagen zijn tweede
groote vergadering te Utrecht. Vertegenwoordi
gers van vrijwel alle Katholieke Organisaties
aangesloten bij V.O.G., waren aanwezig.
Doel der vergadering was. volgens den voor
zitter, prof. dr. A. Steger, een overzicht te ge
ven van den „Staat van Dienst" over de acht
weken van het bestaan van V.O.G. en een
overzicht van den stand der financiën.
Ofschoon herhaalde malen en op veelvuldige
wijzen getracht is de zoo noodige geldmiddelen
te verwerven, moest worden geconstateerd, dat
het resultaat tot nu toe beneden verwachting
is gebleven. Mededeeling werd echter gedaan
van een ruime subsidie van het comité „Voor
God", waarmede het werk kan worden voort
gezet, terwijl men den gemeenschapszin van
het Katholiek Nederlandsche volk zal blijven
beïnvloeden, vooral ten bate van de zeer tal
rijke militairen, die in de „rimboe" geenerlei
ontwikkeling of ontspanning genieten.
De secretaris bracht verslag uit over de ont
plooide activiteit. De plaatselijke V.O.G.-co-
mité's werden geïnstrueerd met een uitvoerig
werkschema, dat ook aan alle pastoors in Ne
derland werd toegezonden. Met de aalmoeze
niers wordt het nauwste contact gehouden ovei
het verband met de plaatselijke comité's, over
cursussen voor de gemobiliseerden enz.
Ter bevordering van de zelfwerkzaamheid on
zer gemobiliseerden is aan alle aalmoezeniers
een gratis abonnement verstrekt op het week
blad „De Spelewei", terwijl zij bovendien uit
voerige inlichtingen ontvingen over Kerst-
Oudejaars-, en Nieuwjaarsviering. De actie der
blanco krantenabonnementen leverde, dank zij
de medewerking der directies van de Neder
landsche Katholieke dagbladen, ruim 400 be
taalde abonnementen op, terwijl wegens de
groote vraag V.O.G. dit aantal heeft verhoogd
tot ruim 700, ofschoon dit nog lang niet vol
doende is.
De actie „Voor God" verzond kosteloos een
aantal brochures-pakketten en een groot aan
tal exemplaren van Klug ,.Het Katholieke Ge
loof". Het blad „De Katholieke Militair" werd
in 60.000 exemplaren kosteloos verspreid, ter
wijl van de 60.000 pittige folders, beschikbaar
gesteld door de Centrale der Godsdienstige Ver-
eenigingen, reeds 20.000 explaren hun bestem
ming hebben bereikt.
Mevrouw F. Steenberghe-Engeringh bracht
verslag uit over de activiteit en de plannen van
het subcomité der vrouwen „Voor Sociale Hulp
in Oorlogstijd". De samenwerking van de Ka
tholieke vrouwenorganisaties met de Katholieke
Vrouwelijke Jeugdbeweging, thans centraal ver
kregen, wordt ook plaatselijk voortgezet, aan de
hand van een werkschema, dat in 2000 exem
plaren werd verspreid.
Met spontane medewerking van vele vrouwe
lijke kloostercommuniteiten is een brei-actie on
dernomen. Hiervan worden Kerstpakketten sa
mengesteld, waarbij een attentie zal worden in
gesloten. Gewerkt wordt aan een kleeding-dis
tributie voor behoeftige gezinnen. In studie is
een enquête over de moreele gevaren, welke de
mobilisatie voor vele meisjes kan bieden.
Rector J. v. Campen gaf een overzicht over
de breede activiteit van de subcommissie voor
Ontwikkeling en Ontspanning „Amico" Groot
succes heeft vooral in kleinere plaatsen de kran
ten-ophaaldienst der Kath. Jeugdbeweging.
Plaatselijke boekeninzamelingen brachten reeds
een kleine 10.000 boeken op.
In uitvoering is een groot plan voor ontspan
ningsavonden en 50 filmavonden, welke intus
schen reeds op verschillende, meestal afgelegen
plaatsen werden gegeven en wel met groot
succes.
Thans wordt gewerkt aan een goede samen
werking met de Kath. Sportbeweging en ook
met de St. Adelbertusvereeniglng en de Alg.
Kunstenaarsvereeniging.
De heer L. A. G. M. Beumer bracht verslag
uit over het werk der Plaatselijke Comité's. De
antwoorden, welke reeds van circa 150 plaatse
lijke comité's zijn ingekomen, geven den indruk
dat de comité's in 8 weken tijds reeds veel en
prachtig werk hebben verricht. Op tal van
plaatsen werden Militairen-tehuizen geopend of
bestaande localitelten daarvoor ingericht.
Bij de geanimeerde rondvraag was gelegen
heid de nieuwe plannen toe te lichten, terwijl
ook uit de vergadering veel goede aanwijzin
gen loskwamen, welke het werkcomité in zijn
wekelijksche vergadering nader m studie zal
nemen om zooveel mogelijk ten uitvoer te bren
gen.
Gewerkt zal worden aan het tot stand komen
van een rondreizende tentoonstelling door de
Alg, Kath, Kunstenaarsvereeniging. Nauwkeu
rig zal worden gelet op het gehalte der ont
spanning, welke den gemobiliseerden wordt ge
bóden.
De voorzitter gaf een duidelijke uiteenzet
ting over het contact van de R. K. Centr.
„V.O.G." met sectie V van het Alg. Hoofd
kwartier „Voor Ontwikkeling en Ontspanning"
Nadat in eigen kath. verband een goede coör-
dinatie tot stand was gekomen door de stich
ting van V.O.G., bleek het de meest juiste hou
ding te zijn, allereerst te werken voor de eigen
gemobiliseerde geloofsgenooten, maar daarnaast
ook de goede diensten der katholieken aan te
bieden in nationaal belang.
De katholieke militaire tehuizen staan ook
voor andersdenkenden open. Op de ontspan
ningsavonden, georganiseerd in katholiek ver
band, zijn eveneens de anderen welkom en
medegedeeld kan worden, dat hiervan een veel
vuldig en dankbaar gebruik wordt -gemaakt.
Ten slotte werd nogmaals de aandacht ge
vraagd voor den boekenophaaldag. Om aan
allen de gelegenheid te geven deze plannen ten
uitvoer te brengen, is ook deze week gelegen
heid tot ophalen en inzenden aan het adres der
Centrale. Postbus 2, Heemstede.
Benoemd is tot officier in de orde van
Oranje Nassau A. G. C. Tielrooy, administra
teur, chef van de afdeeling secretarie en alge
meene zaken bij de rijksverzekeringsbank, te
Amsterdam en tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau. dr. ir. J. H. Copius Peereboom. inge
nieur bij de Rijksverzekeringsbank, te Amster
dam.
Benoemd tot officier in de orde van Oranje-
Nassau mr. dr. P. J. W. Rieter, voorzitter van
het college van regenten van het R.K. Gods
huis, te Roermond.
Bevorderd tot officier in de orde van Oranje-
Nassau, ir. D. Roosenburg, architect, te 's-Gra
venhage.
Toegekend is de aan de orde van Oranje-
Nassau verbonden eere-medaille. in zilver, aan
J. P. Wtlbers, voorman-timmerman bij den
bouw van het nieuwe pand der Rijksverzeke
ringsbank. te Amsterdam; aan Tj. Meijer, chef-
machinezetter bij de firma E. Verwer en Co..
te Winschoten; aan H. Mijsen. afdeelingschet
bij de N.V. de Vereenigde blikfabrieken, te
Krommenie.
Met ingang van 1 Februari 1940 is aan ir.
J. Leendertz Czn.. te Utrecht, op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als rijkstuinbouwconsu
lent, onder dankbetuiging vOor de bewezen
diensten.
Aan mr. dr. F. L- G. Z. M. VOnk de Both is.
op zijn verzoek, met ingang van 21 November
1939 eervol ontslag verleend als burgemeester
der gemeente Tilburg, met dankbetuiging voor
de belangrijke diensten, als zoodanig bewezen
en met benoeming tevens tot ridder in de Orde
van den Ned. Leeuw.
Benoemd zti'n en aangesteld:
by het reserve-personeel der landmacht ter
nadere indeeling door of vanwege den minister
van Defensie, by het wapen der infanterie:
tot reserve-kapitein, de reserve-eerste-lui-
tenants B. Elzinga, van het 4e regiment infan
terie; J. H. Jacobs, van het 3e regiment infan
terie; D. Snater, van het 22e regiment infante
rie; J. Frieling, van het 4e regiment infanterie;
N. J. van Herwerden, van het 14e regiment in
fanterie en H. K. Wassens, van het 20e regiment
infanterie.
Bü het wapen der artillerie:
tot reserve-kapitein, de reserve-eerste-luite-
nant J. M. W. Hioolen, van het 6e regiment ar
tillerie;
tot reserve-eerste luitenant, de reserve-tweede
luitenant L. J. M. WiJlemse, van het lie regi
ment artilerie.
Op het daartoe door hem gedaan verzoek is
eervol ontslag verleend uit den militairen dienst
aan den reserve-eerste-luitenant H. Bollongino
van het dienstvak der reserve-officieren voor
algemeenen dienst.
Benoemd is en aangesteld bij het reserve-
personeel der landmacht:
bij het wapen der genie, by het 3e regiment
genietroepen, tot reserve-eerste-luitenant, de
reserve-eerste-luitenant ir. A. F. P. H. Bloemen,
van het 2e regiment infanterie, zulks onder ge-
ïyktijdig eervol ontslag uit zijn tegenwoordige
militaire betrekking.
h"0. was is hy een angstwekkend dier!" zei
lachend, en liep heen om den baas te
^Pen. Toen werd Jan gestreeld en gekoesterd,
men zei hem, dat hij een „knap kereltje"
en een „geweldig jager." En Finn lachte
L meer. Daarna werd Jan mee naar de keu-
°P genomen om te worden gewogen (hy was
zeven weken oud) en het werd hem na-
„Hikkelijk gezegd, dat hy nu, op vier ons na,
lhtig pond woog.
"Hijna een half pond per dag in gewicht toe-
jj bomen. Je zult spoedig een kuur moeten
vriendje, als dat zoo voortgaat," zei de
aas.
v ^an dien tijd af oefende de moord van de
Ij bis invloed uit op vele van Jan's spelen. Hij
^handelde nu de groote scheenbeenen, die
als lekkernij werden gegeven, als levend
6elgoed van een zeer verraderlijk soort. Hij
ft.Q°P voorzichtig op de beenderen toe, deed als-
v hij hun spoor volgde, maakte er jacht op, en
Hoeg ze met onfeilbare behendigheid en
merkwaardigen moed. Ze hielden met een bij
zondere taaiheid aan het leven vast. Er waren
tijden dat de arme Jan, nadat hij na een lange
jacht, een been had verslagen, toegaf aan zijn
natuuriyke uitputting en vast in slaap viel, met
Zijn kop op een der uiteinden van het schijn
baar goed gedoode en onschuldige been. Maar
meer dan eens als hij, misschien na een kwar
tier, of een uur, wakker werd, verried ditzelfde
been zijn wanhopige en verraderlijke levensvat
baarheid door een poging te doen om te ont
snappen, zoodat de onvervaarde Jan, op het
zelfde oogenblik dat hij wakker werd, genood
zaakt was woedend te grommen, en zich weer
regelrecht in een hevig gevecht te werpen.
Zijn eerste echte blaf was weer een verbijste
rende ervaring. Het gebeurde toen hij elf we
ken oud was, en even zwaar als twee terriers,
ofschoon nog wat ongevormd, en meer „kraak
beenachtig" dan „beenig", wat zijn ledematen
betrof. Kolonel Forde kwam op een middag den
tuin in, zeer kalm gevolgd door Lady Desdemo-
na, die nu slank en glanzend was, en er meer
dan ooit als een aristocrate uitzag. Jan dom
melde in het voorportaal en Finn was ergens
in den boomgaard. Jan sprong snel op, verloor
zyn evenwicht en rolde om. Hij stond voorzich
tiger en zeer vertoornd op, keek de bezoekers
scherp aan, en staarde met bijzondere streng
heid naar Desdemona, die kalm zijn bestaan
negeerde.
Toen, terwijl hij steun zocht tegen den deur
post, opende Jan zijn kaken en blafte. Maar 't
nieuwe van deze daad, de schok en de inspan
ning ervan waren te veel geweest voor zijn even
wicht, en met een lange poging om zijn waar
digheid te bewaren, die evenwel geen succes
had, rolde Jan op een zijner zijden, die het
verste van den deurpost was. Het was evenwel
niet te ontkennen, dat hij had geblaft, en het
vreemde geluid het was gedeeltelijk een
grom, en gedeeltelijk het geluid van een bloed
hond bracht Finn uit den nabijzijnden
boomgaard; Betty Murdoch uit de huiskamer;
den baas uit zijn studeervertrek, en de Perzi
sche kat van haar plaatsje op den schoorsteen
mantel in de hal, zoodat het jongeheer Zwart-
en-grijs niet ontbrak aan toehoorders. Ja, hij
ontving een hem bijna verlegen makend aantal
gelukwenschen, waaruit hij zich redde door
Desdemona's pooten te besnuffelen, en zich ge
rust te stellen door de overtuiging, dat zij een
zeer onschuldig schepsel was.
Dat Desdemona een bloedverwante van hem
was scheen noch hij, noch zij een oogenblik te
vermoeden, ofschoon er nog slechts een paai
maanden verloopen waren sinds hy zyn eenig
voedsel en eenigen steun in het leven van dezen
deftigen hond ontving, aan wier goudbruine
voorpooten en laaghangende halskwabbe hy nu
zoo nieuwsgierig snuffelde.
Desdemona zag er tweemaal zoo groot en
zwaar uit als zij deed tijdens zij haar jongen
zoogde. De zware, zijdeachtige kraag om haar
nek lag plooi aan plooi. De buitengewoon lange
ooren schenen stutten voor haar zwaren kop.
Haar zwarte neus glom als satijn aan het eind
van haar langen snuit, waarboven, als in slag
orde, een oneindig aantal diepe rimpels lag, die
van haar hooge kruin uitgingen, en omlaag
daalden. Slechts eens boog zy haar edelen kop
evenals een oud, Grieksch wijsgeer zou doen
naar een vragend kind en richtte haar oogen
omlaag als in kalm, afgetrokken onderzoek; en
op deze wijze schonk zij opmerkzaamheid aan
de drukke bewegingen van haar eigen zoon.
„Ik geloof niet dat wij aan elkaar zijn voor
gesteld?" scheen ze te vragen. Het was moeilijk
er zich in te denken, dat, nog niet veel weken
geleden, ditzelfde edele schepsel met haar zijde
een beschermende holte voor haar jongen had
gevormd, en met moederlijke bezorgdheid in
haar oogen had gestreden, en erin geslaagd was
voor zichzelf en voor dit levenslustige hondje
het leven te behouden, ginds in de open Down,
van meer dan vijf mülen verwijderd, tusschen
de kleine, in de vrije natuur geboren schepsel
tjes en de overblijfselen van haar holwoning.
Het was een belangwekkend tooneel voor de
familie op Nuthill en voor kolonel Forde, om
Finn en Desdemona samen bedaard over het
grasveld te zien loopen, als beproefde vrienden;
soms gescheiden door brutale sprongen, en zelfs
door de spottende aanvallen en uitnoodigingen
om te spelen door hun eigen, levenslustigen
zoon: het eenige nog in leven zijnde jong, waar
schijnlijk het eenige dat ooit geleefd had om in
zijn aderen gelijke deelen bloed te bezitten van
een Ierschen wolfshond en een bloedhond, die
gedurende eeuwen kampioenen waren geweest.
„Houd hen daar!" riep de mooie Betty Mur
doch. „Daar moet ik een plaatje van hebben; ik
ga mijn fotografietoestel halen." En na eenige
geoefende pogingen om samenwerking met de
zon te verkrygen, na zy het beeld op.
HOOFDSTUK II
Nog meer eerste schreden, en vrees
Aan het eind der derde maand begon Jan
den baas, de vrouw en Betty Murdoch ijverig en
geregeld te volgen, bij al hun gaan en komen
binnen de grenzen van Nuthill, en op de naby
gelegen downs. Tot nu toe was hij nog nooit
op buitenwegen meegenomen. Van ongeveer
dezen tijd af begon zijn persoonlijkheid duide-
ïyk uit te komen. Hij werd speciaal Betty Mur
doch's „Jan" en toonde in alles, dat zij by hem
een aparte plaats innam, van het gezin op
Nuthill. Hij beschouwde hen allen als goede
vrienden, maar Betty besloeg de voornaamste
plaats. Zij, evenals een ander persoon buiten
Nuthill, was meer dan een „vriendin."
Deze „andere" persoon, die zulk een aanzien-
lyke plaats bij het grootbrengen en de ontwik
keling van Jan innam, was Dick Vaughan (de
zoon van dokter Richard Vaughan, F.R.S. enz.
van Upcroft). Mocht hy al andere, ernstige be
zigheden missen, toch kon niet ontkend wor
den, dat Dick Vaughan een meester was in de
kunst van het dresseeren van honden en paar
den. Hy had zijn kunde wel niet naar den
vorm opgedaan, maar hij zou een hond of een
paard hebben kunnen leeren een orkest te lei
den, indien hij dat had gewild. En om een re
den, die hij zelf 't beste wist, gaf hij heel wat
van zijn tijd, om op verschillende manieren
jongeheer Jan te dresseeren, gewoonlijk in ge
zelschap van Betty Murdoch. En daar de mees
te honden een werkelijk leermeester liefhebben,
leerde Jan spoedig Dick Vaughan liefhebben.
Ook was er iemand voor wien Jan duidelijk
wantrouwen en afkeer voelde. Dit was Whittle,
de onder-tuinman. Over het geheel was Whittle
geen slechte kerel, maar in zijn hart was hy
bang voor alle groote honden. Ook beschouwde
hij honden in een tuin als indringers en vijan
den. Finn, die natuurlijk volkomen op de hoog
te was van Whittle's houding tegenover zijn
soort, behandelde den onder-tuinman ietwat
met minachting, en negeerde hem gewooniyk.
In tegenwoordigheid van den baas had
Whittle meer dan eens den kop van den wolfs
hond gestreeld, en vleiend tegen hem gesproken.
Dan snuffelde Finn eens en liep weg, of deed
een paar schreden terug om aan de aanraking
van den man te ontkomen. Als zy elkaar in
den tuin ontmoetten, als er iemand van het ge
zin aanwezig was, vloekte Whittle wat zenuw
achtig tegen Finn. „Maak dat je hier vandaan
komt, jou drommels groot beest," en zoo voort.
Dan staarde Finn ver over het landschap en
negeerde Whittle met duidelijk overleg. Toen
Jan nog klein was, was het meer afkeer dan
vrees wat Whittle voor hem voelde; en daarom
werd hij eens woest met het ondereind van een
hark geprikt toen de ondertuinman hem bezig
vond, afgetrokken te kauwen aan den knop van
een anjelier. Jan jankte bij den stoot, en toen
hij plotseling de vrees voor honden van Whittle
bemerkte, liet hij zyn gejank in iets, dat zeer
veel op een grom geleek, overgaan een klei
nen, uitdagenden klank.
(Wordt vervolgd.)
