NAJAARSPRODUCTIE
VAN-EEN KATHOLIEKE
UITGEVERIJ
HET KATHOLIEK
GELOOF
REDDERS DER MENSCHHEID
De Toorts actief
Nobelprijswinnaars en
hun arbeid
BOEKENNUMMER
9
DIT najaar is ondanks oorlog en
mobilisatie toch weer rijk aan
nieuwe, fraaie uitgaven op al
lerlei gebied. Immers ook, of liever
juist, in zware tijden moet het cultu-
reele leven verzorgd word-.n. Een van
de bedrijven, die daaraan altijd een
belangrijk deel hebben, is de uitgeve
rij. En onder de cultureel oelangrijke
uitgevers mag de sinds e^nige jaren
bestaande uitgeverij „De Toorts" te
Heemstede zeker genoemd worden.
Al zeer actueel en interessant is het
boek van Hilaire Belloc: „Herstel van
privaatbezit", dat voor eenige weken
verscheen. Belloc hij is ook in Ne
derland populair, en terecht! ver
telt in dit boek op boeiende wijze hoe
de Distributistische Liga, waarvan
Chesterton de groote promotor was,
zich denkt het ideaal: eigendom voor
iedereen, tot werkelijkheid te kunnen
maken.
Het Distributisme wil, in tegenstel
ling van Kapitalisme en Communis
me, een verdeeling (distributie) van
den eigendom, niet door geweld maar
door de vorming en den opbouw van
het klein- en middelgroot bezit. Om
dit te bereiken moet eerst de menta
liteit van den modernen mensch ver
anderen. Belloc wil n.l. een verlangen
naar vrijheid en eigendom, wat in
zoovelen absoluut niet meer leeft, we
derom tot leven wekken en dan den
weg wijzen waarlangs opnieuw te be
reiken is: economische vrijheid voor
iedereen.
Belangrijkwoor het instandhouden
van de cultuur is het kennen van de
cultuur onzer voorouders. Onze tegen
woordige is daarop immers gegrond
vest.
„De geschiedenis van de Nederland
se Letterkunde" door Dr. II.. Moller,
dit kloeke, oorspronkelijke werk,
waarvan nu reeds de vijfde druk ver
scheen, geeft in 465 bladzijden heel
het rijke literaire leven van Neder
land weer, vanaf het allereerste be
gin tot nu toe, met zijn opkomst-,
bloei- en vervalpenod.es; gezien van
uit principieel Katholiek standpunt
Consequent en duidelijk van opzet
geeft het boek een fraai afgerond
beeld van de Nederlandsche litera
tuur in aantrekkelijken, boeienden
stijl: alles wat een belangstellende
in de literatuur interesseert vindt hij
in korte hoofdstukken geschetst. De
bladzijden aan Vondel gewijd zijn een
kabinetstukje op zich.
Dan brengt „De Toorts" dit najaar
nog 'n verrassing voor de vele bewon
deraars van Helene Halusehka, n.l.
haar boek „Wat is nu goede toonV"
vertaald door Mevr. Alb. Schelfhout—
v. d. Meulen. Het sluit prachtig aan
bij Haluschka's overbekende, geestige
werkjes over den man en de vrouw.
Het is onnoodig dit frissche, moderne
boek, dat begint waar het oude boek
van „Madame Etiquette" ophoudt, nog
speciaal aan te bevelen. Het begint,
waar enkel „goede manieren" iemand
in den steek zouden laten, als hij niet
tevens een goed hart en een geest
zonder vooroordeelen heelt. Een boek
voor het dagelijksche leven. Niemand
is zoo welgemanierd, dat hij de men
taliteit van dit boek kan missen en
het ongelezen laten. Nuttig zijn vooral
ook de vergelijkingen met de gewoon
ten en omgangsvormen in ai dere lan
den, die soms zoo heel typisch van onze
opvattingen verschillen, en die men
beslist moet kennen, wil men zijn
buurman uit een ander land eenigs-
zins begrijpen.
Al vaak is door de mensehen van de
practijk gewezen op het groote tekort
aan goede katholieke meisjesboeken,
zoowel aan het echte jeugdboek voor
het jongere meisje, als aan den jeugd
roman in het genre b.v vair Diet Kra
mer. „De Toorts" brengt dit najaar
van beide soorten een zeer geslaagd
exemplaar. „Alles komt terecht" door
Annie Möllmann voor de aankomende
bakvisch, en „Meisjes met een baan"
door Jo Nabben voor oudere meisjes.
Beide vlot geïllustreerd en boeiend
tot 't eind. Boeken „om te hebben",
met dieperen inhoud dan het gewone
massaproduct, en zooals alles van
deze uitgeverij: in een zeer verzorg
den vorm. „Alles komt terecht" begint
op een Mulo-school en speelt verder
in een sanatoriumen alles komt
inderdaad „terecht". „Meisjes met een
baan" is een boeiende meisjesroman
met vaart en verve geschreven, die
zich afspeelt in het moderne milieu
van een groot modemagazijn met on
berispelijke cheffinnen, vlotte ver
koopsters, lastige chique klanten en
niet te vergeten den loopjongen uit
de volksbuurt en nog vele anderen.
Een boek, afwisselend vroolijk en ont
roerend.
In de reeks „Katholiek Réveil" ver
scheen van de bekende psychologe Dr.
Maria Montessori een werkje: „God
en het kind". Deze fijnzinnige bro
chure zal het inzicht van de lezers in
de kinderziel kunnen verdiepen.
Hier mogen we ook nog even wijzen
op het tijdschrift voor katholieke cul
tuur, dat „De Toorts" uitgeeft tezamen
met P. Brand: het maandnlad „Bou
wen", dat zijn achtsten jaargang ver
groot en vernieuwd is ingegaan. Het
is een orgaan „voor idealistische har
ten en beperkte beurzen" zooals de
redactie het noemde, een orgaan van
opbouwende strekking, dat er naar
streeft ideaal en werkelijkheid in het
katholieke openbare leven aan eikaar
te toetsen. Een uitgelezen staf van
redactioneele medewerkers, en de re
dactie zelf, gevormd door idealistische
jongeren, die reeds bekendheid ver
wierven, waarborgen een cultureel-
Delangrijken inhoud. Een tijdschrift
voor allen, die practisch werken aan
de katholieke cultuur.
Tenslotte wordt de rij gesloten en
we mogen wel zeggen bekroond met:
„Het antwoord op de onrust van den
modernen geest" door P. R. Bernard
O.P., voordrachten over het wezen
van het Christendom, vertaald uit het
Fransch door p. fr. C. A. Terburg O.P.
met een voorwoord van p. lector J.
Dito O.P., voorzitter van den K.R.O.
Een knap en warmgeschreven plei
dooi voor den modernen, zoekenden
mensch; een kracht en een troost voor
hen, die reeds in Christus' Goddelijke
zending gelooven. De schrijver tracht
de Goddelijke Boodschap zóó tot den
modernen mensch te brengen als zij
zijn voorouders bereikte: als de Blijde
Boodschap, welke ons is meegedeeld
op eenvoudige wijze en verirouwelij-
ken toon, terwijl zij alles doet tril
len tot in het diepst van onze ziel,
'omdat ze in ons binnendringt als
God zelf. Hij is daarin volkomen ge
slaagd. Zóó eenvoudig-begrijpelijk en
toch geenszins oppervlakkig leidt hij
de lezers in in de volle Openbaring
van Gods geheimen aan de mensch-
heid, van Christus' Goddelijk genade
leven in de door Hem verloste zielen.
Sinds den zomer, toen deze Uitge
verij het bekende standaardwerk
bracht: „Het Katholieke Gelocf" van
Prof. Dr. Ign. Klug, met een voor
woord van den Aartsbisschop, een
boek dat alom met de grootste in
stemming werd ontvangen heeft
„De Toorts" katholiek Nederland weer
een keur van belangrijke en goede
boeken geschonken.
IN opdracht van het katholiek co
mité van actie „Voor God" ver
scheen bij de uitgeverij „De
Toorts" te Heemstede een Nederland-
sche vertaling en bewerking van het
degelijke en veelgebruikte handboek,
hetwelk prof. dr. Ignatius Klug wijd
de aan de uiteenzetting en verdedi
ging van de katholieke geloofsleer, en
practijk. De Nederlandsche titel luidt:
„Het Katholieke Geloof", en de Neder
landsche uitgave wordt ingeleid met
een voorwoord van Z. H. Excellentie
dr. J. de Jong, aartsbisschop van
Utrecht. De tekst is voor Nederland
bewerkt door prof. dr. N. Steur van
het seminarie te Warmond, H. J. van
Deurssen van het seminarie Hageveld
en H. J. Wachters, rector te Hilversum.
„Dit werk zoo betoogt Mgr. de
Jong in het voorwoord is op de
eerste plaats bestemd voor katholie
ken. Zij zullen er rijke stof in vin
den om hun geloofskennis te verdie
penDoch het moge ook vele n iet
katholieken bereiken, die een ant
woord zoeken op de groote levensvra
gen en een vasten grondslag voor de
zedelijke orde."
Teneinde dit laatste verlangen te
bevredigen, heeft het comité van actie
„Voor God" een groot aantal exem
plaren van dit degelijke boek verspreid
onder andersdenkende intellectuee-
len. Over het algemeen Lebben dezen
het werk dankbaar ontvangen. Het
biedt hun in overzichteiijken hand
boekvorm een antwoord op vele vra
gen, die men zich stelt, wanneer men,
buiten de Katholieke Kerk staande,
haar instellingen en gebruiken over
weegt. Voor het wegnemen van mis
verstanden en onjuiste inzichten is dit
werk bijzonder dienstig. Enkelen zul
len in de rondzending van het boek
misschien een gevaarlijke ..Roomsche
propaganda" hebben afgekeurd; de
meerderheid heeft beter de bedoeling-
begrepen en wij spraken verscheidene
niet-katholieke geleerden, die dit werk
geheel of gedeeltelijk hadden gelezen
of bestudeerd, en die er zich geest
driftig over uitlieten. Het trof ons
echter, dat eenigen den indruk had
den ontvangen uit de lezing van dit
boek, als zou de verkondiging der
evangelische naastenliefde op den
achtergrond raken, vergeleken bij de
hiërarchische gezagsopvatting, die
zich ook tot het staatsleven eenigszins
uitstrekt, zoodat de conclusie getrok
ken werd: de Katholieke Kerk is na
der verwant aan fascisme en nazidom
dan zij wil weten. Hoewel deze gevolg
trekking niet houdbaar is, wilden wij
er toch terloops de aandacht op ves
tigen, omdat men bij de verspreiding
De belangstelling, welke de mensch-
heid van enze dagen toont voor
de problemen op medisch gebied,
en haar interesse voor films of ro
mans met een dergelijke strekking, is
even merkwaardig als evident. Deze
belangstelling nu heeft ertoe geleid,
dat degenen, die herauten zijn van de
brigade der menschenredders, de
handen ineen hebben geslagen, om
deze menschheid een gids te verschaf
fen, die hen betrouwbaar en zeker
zou leiden langs de vele moeilijke pa
den van de geneeskundige wereld.
Het resultaat van deze samenwer
king is tot uiting gekomen in het boek
„Redders der menschheid", waarvan
dr. Kellner Daniel de schrijver en dr.
Huddleston Slater de bewerker was.
Het werk, dat binnenkort verschijnen
zal bij J. M. Meulenhoff te Amster
dam, is gebaseerd op den wetenschap-
pelijken arbeid en deszelfs resultaten
van diegenen, die hun onvermoeiden
en energieken arbeid voor het heil der
menschen zagen beloond met den
Nobelprijs.
Verre van een z.g. „populair" werk
te zijn is dit boek toch een lezens
waardige handleiding, óók voor hen
die niet thuis zijn op dit interessante
maar moeilijk begaanbare gebied. De
schrijver heeft eenvoudig opgeteekend
cn op de eerste plaats bevattelijk
weergegeven, wat hij in de annalen
van het Nobel-instituut vond opge
teekend over degenen, die hun arbeid
zagen beloond met de hoogste onder
scheiding.
Zooals de bewerker in zijn voor
woord terecht opmerkt, werd door
deze methode 't gevaar verkleind, dat
de helden van dit interessante werk
ai te romantisch en al te luisterrijk
zouden worden beschreven. Hetgeen
dan immers zou geschieden ten na-
deele van de materie zelf, de materie,
welke niet diende om hén groot te
maken, die er zich mee bezig hielden,
maar louter en alleen om door diege
nen te worden groot gemaakt, die zich
met niet genoeg te roemen onbaat
zuchtigheid en ten koste van vele
offers in dienst stelden van de
menschheid.
Trouwens de persoon van schrijver-
van apologetische boeken zich gerust
eens mag afvragen, welken indruk
zulk een actie maakt. Zeker is het ge
tal ontevredenen verre in de minder
heid, en de meeste andersdenkenden
hebben dankbaar te kennen gegeven,
dat zij dit boek uitermate nuttig en
degelijk vonden.
Doch niet alleen de buitenstaan
der, die weten wil, wat de Katholieke,
Kerk leert (en ook wat zij niet leert!)
heeft in dit boek een veiiigen gids.
Het is, gelijk de Aartsbisschop schreef,
vooral ook voor geloofsgenooten be
stemd. Immers er zijn zoovele punten,
waaromtrent men gaarne eens precies
naslaat, wat de zuivere kerkleer is. Er
zijn zoovele opmerkingen, waartegen
men gaarne het juiste antwoord ge
reed heeft. Welnu in al deze opzich
ten biedt „Het Katholieke Geloof" een
solide, goed verantwoorde en toch
voor theologisch niet-bestudeerden
een duidelijke voorlichting. Het is dan
ook een boek, dat in de bibliotheek
van den ontwikkelden katholiek niet
mag ontbreken.
De stof is buitengewoon overzich
telijk behandeld, de betoogtrant is
helder, zakelijk en overtuigend, de
stijl is bondig, de indeeling der hoofd
stukken is logisch. Door een onder
scheid tusschen groote letters en klei
ne letters komt het belangrijke dui
delijk naar voren; terwijl vele objec
ties inzichtrijk worden behandeld.
Theologische of wijsgeerige termen
worden voor den leek verklaard. Zelfs
vrij veel gebruikte woorden als „auto
noom" en „econoom" worden etymo
logisch verklaard, opdat men de be
doeling lichter begrijpe. Zoo is dit
handboek van ruim 720 bladzijden een
rijke bron van kennis. Bovendien is
er speciaal ten gerieve van Neder
landsche gebruikers een uitvoerige en
goed verzorgde litteratuuropgave aan
toegevoegd, waarin ook een opsom
ming wordt gegeven van mystieke ge
schriften, heiligenlevens, boeken over
moderne geestesstroomingen, enz. Wij
kunnen dit handboek dus met warm
te aanbevelen. Ja, wij achten het een
werk, dat noodzakelijk mag heeten,
en dat ieder met vrucht raadpleegt.
zoowel als bewerker staan er ons borg
voor, dat hier slechts sprake kan zijn
van een serieus werk, wars van alle
zucht naar sensatie en gewin.
Zooals we reeds opmerkten, behoeft
dit boek niet te worden beperkt tot
oen kring van hen die apostelen zijn
op het gebied der geneeskunde. Ook
voor den eenvoudigen leek of althans
voor den out-sider, die voor de medi
sche wetenschap slechts een eerbie
dige bewondering kan hebben, is deze
lectuur bij uitstek geschikt Zij gaat
op de problemen niet al te weten
schappelijk in en zonder banaal te
worden of te ontaarden in een opper
vlakkige kroniek vertelt zij vlot en als
het ware voor de vuist weg, wat nu
wel de ervaringen, successen en te
leurstellingen waren van hen, die de
pioniers zijn op het veelomvattende
terrein van de geneeskunde. De schet
sen, die vóór alles getuigen van een
zakelijke waarheidsliefde, zijn sober,
maar desniettemin toch zeer boeiend.
Zij hebben het spontane, het interes
sante van een eerlijke bedoeling en
dan hebben schrijver en bewerker met
liün talent aan de stof zelf genoeg,
om ook werkelijk interessant te schrij
ven en hun theorieën daar te prediken
waar zij zulks noodig en gewenscht
achten. De twee en veertig doktoren,
die zich vanaf het jaar 1900 tot op
heden met den Nobelprijs zagen be
kroond, hebben in dit werk allen een
plaats gekregen voor de geschiedenis
van dat onderdeel hunner weten
schap, waarnaar hun speciale belang
stelling en tevens hun talent uitging.
En zoo werd dit boek feitelijk een
ragmentarisch en incompleet werk,
omdat hier natuurlijk van eenig
systeem bij de samenstelling geen
„prake kan zijn. Maar toch heeft het
:ijn groote beteekenis omdat het velen
in deze veelal slechts voor insiders
bestemd en geschikt geachte stof een
bescheiden inzicht kan geven. En
daar het dit doet zonder franje, zon
der romantiseering, zonder dramati
seering, kunnen we dankbaar zijn
voor dit boek, dat ongezonde nieuws
gierigheid door zijn zakelijken een
voud in de kiem smoort, maar voor
nen een waardevolle leidraad is, die,
leergierig als zij zijn, een bescheiden
blik wenschen te werpen in het hei
ligdom, waar diegenen werkzaam zijn,
die hun beste eigenschappen in dienst
stellen van den evenaaste. Verheven
voorbeeld in deze benarde tijden.
4
