s:
I
SINT NICOLAAS
dCzKsthiü 1939
tmmmmmmmm
De Brabantsche
klompenindustrie
KERSTBOEK 1939 VAN DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
DRIE SCHEPEN VEILIG
IN ENGELAND
1.60
BESCHERMING VAN DEN
DOMTOREN
SB
BB
r
ZONDAG 26 NOVEMBER 1939
Kleine opleving thans merkbaar
Sanatoria Dekkerswald
en Heliomare
Bouw van een paviljoen voor
tachtig patiënten
Eén woord: Hulsikamp)
Auto-ongeluk te Soest
eischte een doode
Een ,,volksmotortje"
draait proef
STOOMSCHIP GESTRAND BIJ
SCHIERMONNIKOOG
INBREKERS GEGREPEN
Onder geleide der met paravanes
uitgeruste sleepboot „Zwarte Zee"
VIJFHONDERD GULDEN
GESTOLEN
DAME DOODGEREDEN
St. Joriscollege te Eindhoven
Artsexamens aan de Rijksuniver
siteit te Utrecht
Amities Catholiques Frangaises
Schoonheidscommissie te
Maastricht treedt af
m
De Sibajak vertrekt
VERKEERSONGELUK MET
DOODELIJKEN AFLOOP
J. Th, Verheggen 80 jaar
Landbouwhuishoudschool
Posterholt
DE MUIDER ZEESLUIZEN
Ebdeuren kunnen weer gesloten
worden
Zoo juist verschenen!
„EL SHEXTAN
DE DUIVEL
Een boek voor de jeugd van
1418 jaar.
Overwogen wordt het dichtmetse-
len van den doorrit en van
alle raamgaten
Eerste Nederlandsche soldaten-
cabaret
Voorziet U tijdig van het
U Een prachtboek.
64 pagina's koperdiepdruk, op zwaar
papier, vier los bijgevoegde kleurenplaten,
reproducties van bekende schilderstukken
Prijs 75 cents.
Als St. Nicolaas-cadeau, Kerstgeschenk
of om er zelf van te genieten.
Bestellingen bij den Boekhandel of Agenten
van de Katholieke Illustratie.
Rechtstreeksche toezending na ontvangst
van genoemd bedrag per postwissel of na
overschrijving op giro-rekening 5970 der
N.V. Drukkerij De Spaarnestad te Haarlem
In de Brabantsche klompenindustrie is
sinds korten tijd een kleine opleving merk
baar, welke echter nog niet van zoodanigen
aard is, dat zij noemenswaardige verbete
ringen zal opleveren
Het mag bekend worden verondersteld, dat
het de laatste jaren met deze industrie zeer
slecht gesteld was; zoo zelfs, dat het klompen-
makersbedrijf min of meer aan het uitsterven
was. Hoewel dat door sommigen werd toege
schreven aan de concurrentie van het buiten
land, met name van België, moet men cie oor
zaak daarvan toch veeleer zoeken in de veran
derde maatschappelijke omstandigheden. Over
het algemeen was de welvaart gedurende de
laatste twintig jaren zoowel in de stad als op
het platteland gestegen, al kon men dan nog
niet zeggen, dat de welvaart op het platteland
een hoog peil heeft bereikt. Daarnaast heeft
zich het verschijnsel voorgedaan, dat de prij
zen van het leer en van de rubber zeer sterk
zijn gedaald, waardoor de schoenen binnen het
bereik van grooter groepen der bevolking zijn
gekomen dan voorheen. Dit zijn twee factoren,
waardoor het dragen van klompen in onbruik
is geraakt. Een derde factor is nog de verande
ring van mentaliteit op het platteland, waarbij
de oude gewoonten, vooral bij de jongelui, ver
dwijnen. Hierdoor is het dragen van klompen
Uit de mode geraakt. Dit wordt nog gestimuleera
door de rubberindustrie, die goede en goed-
koope producten vervaardigt, welke de klompen
kunnen vervangen. Was vroeger de houten
klomp de eenlge voetbedekking, welke water
dicht was, thans kan men rubberlaarzen en
schoenen verkrijgen, welke aan dezelfde eischen
voldoen.
Dit alles was oorzaak, dat de klompenindustrie
in Brabant een zeer kwijnend bestaan voerde
Het is in hoofdzaak een industrie, welke in
kleine handen is. Er zijn wel een paar fabrie
ken, waar het werk geheel en al machinaal
geschiedt, maar een groot deel van de pro
ductie wordt geleverd door de kleine klompen
makerijen, die werken met twee of drie man
personeel en waar wel een of andere machine
staat, waardoor een bepaalde phase van .het
productieproces mechanisch verloopen kan, maar
waar het grootste deel der bewerkingen toch nog
met de hand geschiedt. Zelfs in den beteren
tijd waren de loonen in deze bedrijfjes zeer laag
en het laat zich verstaan, dat in de laatste
jaren, waarin de Industrie voortdurend meer
achteruit ging, deze lage loonen zelfs nog zijp
gedaald'.
Een demonstratie van óeze zeer slechten toe
stand wordt gegeven door de prijzen van het
hout, welke gedurende de laatste jaren zseï
laag zijn geweest. Deze prijzen hebben weinig
te maken met die van de wereldmarkt, want
voor het vervaardigen van klompen wordt voor
namelijk canadahout gebruikt, dat voor weinig
andere doeleinden bruikbaar is. Het groeit in
deze omgeving en het is daarom verklaarbaar
dat d'e klompenmakerijen in Brabant hoofd
zakelijk gevestigd zijn in St. Oedenrode, Best
Liempde en Schijndel, dorpen, gelegen in die
streken, waar het meest canadahout groeit. De
laatste jaren was de toestand' zoo, dat het hout
bjjna geen waarde meer had en als men de
klompenmakers zelf mag gelooven Is de lage
prjs van de grondstof de oorzaak geweest, waar
om zij in dezen allerslechtsten tijd tenminste
nog het hoofd' boven water hebben kunnen
houden. De houtverkoopers zijn uiteraard over
deze zeer lage prijzen minder goed te spreken;
zij hadden er al over gedacht de verkoopingen,
welke altijd in den winter gehouden worden!
maar eens een tija over te slaan, ware het niet.
dat in de afgeloopen jaren de lucifersfabriek in
Eindhoven door haar aankoopen de prijzen nog
eenigszins op peil had gehouden, en dat de hout
verkoopers in een komenden winter een stijging
der prijzen verwachten, omdat in dezen tijd
alles de neiging vertoont omhoog te gaan, hoe
wel er voor sommige producten geen enkele
aanwijsbare oorzaak voor bestaat. Het is niet
noocig, dat de prijzen van het canadahout stij
gen, maar men verwacht dit wel, mede door de
opleving in de klompenindustrie.
Deze opleving dateert eerst van den
allerlaatsten tijd. De oorzaak hiervan moet
men voor een deel zoeken in de grootere
vraag, welke door de mobilisatie is ont
staan. Bij de bereden troepen worden bij net
v, erken in de stallen klompen gedragen, ter
wijl anderen deze ook gebruiken bij het aan
leggen van verdedigingswerken In den natten
en drassigen bodem. Voor een ander deel is
de grootere vraag verklaarbaar door het
stijgen der prijzen voor rubber en leer,
waardoor ook de schoenen en het verstelwerk
duurder zijn geworden. Voorts worden door
hen, die nog klompen dragen, deze thans
gekocht, omdat iedereen nu eenmaal ver
wacht, dat alles duurder zal worden en dus
thans maar reeds koopt, wat hij straks noodig
zal hebben. En tenslotte ziet men thans het
verschijnsel, dat elk jaar voorkomt; bij den
aanvang van een periode van nat weer
neemt de vraag naar klompen toe.
Dit alles heeft een kleine opleving veroor
zaakt, waarvan men thans nog niet kan zeggen
of zij van langen duur dan wel van voorbij-
gaanden aard zal zijn. Incien de prijzen van
rubber en leer blijven stijgen, staat de klompen-
makeru misschien nog een goeae tijd te wach
ten. Doch ook deze zal, hoewel van langen duur,
toch m den loop der jaren weer voorbijgaan.
Want als de handel weer normaal wordt, za'.
het klompengebruik weer afnemen. Dit is im
mers afhankelijk van de veranderingen in het
maatschappelijk leven en het is niet te ver
wachten, dat dit leven zijn oude vormen in on-
gewyzigden toestand zal terugkrijgen. Daarom
ls het ook zeer gevaarlijk een vergelijking te
maken tusschen deze mobilisatie en die van
1914 tot 1918, toen de vraag naar klompen
enorme afmetingen aannam. Het zou onverant
woord zjjn de verwachting voor de komende
2er'°<:e baseeren op de verschijnselen, welke
tot 1918 voorgedaan in de jaren van 1914
Het bestuur van de sanatoria „Dekkerswald"
en „Heliomare" vergaderde onder voorzitter
schap van dr. N. P. van Spanje ter overweging
of de uitvoering van den voorgenomen bouw
aan de beide sanatoria zal doorgaan.
De aanvraag om opname van patiënten blijft
steeds aanhouden. Op „Dekkerswald" zijn nu
240 en op „Heliomare" 213 patiënten. Vocral
dit laatste sanatorium behoeft dringend uit
breiding.
Besloten werd, gezien de hoogere prijzen en
het onzekere van d huidige omstandigheden te
trachten door en met medewerking van het
„Werkfonds" een paviljooen te bouwen voor 80
patiënten in plaats van den gewenschten uit
bouw.
De heer Lau Peters, architect, ontving op
dracht hiervooor nieuwe plannen te ontwerpen.
Dit woord garandeert U de
hooge kwaliteit, die U aan Uw
Z.O. genever stelt. Sedert vele
generaties staat mijn persoonlijk
heid daarvoor in. Vertrouw op mij
en eisch steeds Uw Hulstkamp.
De Z.O. genever, die men
Zaterdagmiddag om kwart voor twee heeft
zich te Soestdijk een aanrijding met doode-
lijken afloop voorgedaan. De 28-jarige Koks uit
Amsterdam reed in een particulieren auto met
flinke vaart op de Vredenhofstraat, ter hoogte
van Nieuwerhoek, toen van links uit de Bur
gemeester Groothestraat een taxi naderde. Koks
wilde voor den wagen langs gaan, doch raakte
met het linker spatbord den bumpier van de
taxi. De auto van Koks sloeg driemaal over den
kop en bleef op den zijkant liggen. Koks was
met hoofd en bovenlichaam door den linnen
kap geschoten en werd deerlijk verminkt opge
nomen. Hij was op slag gedood. Een mede-
inzittende soldaat kwam met den schrik vrij.
Koks was eigenaar van de drukkerij „Elan" te
Amsterdam en gaf de soldatenkrant uit voor het
achttiende regiment infanterie.
In het Stadion te Amsterdam werd Zaterdag
ochtend een persdemonstratie gegeven met de
door het Nederlandsch Laboratorium voor
massa-motorisatie uitgevonden gemotoriseerde
rijwielnaaf, waardoor een zichzelf bewegend
wiel wordt verkregen, dat in elk bestaand da
mes- of heerenrijwiel kan worden geplaatst en
waarmee het rijwiel een snelheid van 30 K.M.
per uur zou kunnen bereiken, bij een benzine-
gebruik van 1 Liter op 100 K.M. Eén der inge
nieurs gaf een mondelinge toelichting.
Een kleine, zeer goedkoope motor, ingebouwd
in een trommel, is gemonteerd in het voorwiel
van een gewone fiets. Op het voorspatbord is
een benzine-reservoir aangebracht en dit zou
genoeg benzine kunnen bevatten voor een af
stand van 100 K.M. De zeer geheimzinnige mo
tor loopt zonder electrische ontsteking.
Het benzinetankje is in twee afdeelingen
gescheiden, 1 voor reserve. Slaat de motor af.
omdat de hoofdtank leeg is, dan behoeft men
het achterwiel slechts 50 c.m. van den grond
te lichten, dan stroomt de reserve-benzine over
het staande schot naar de voortank, waardoor
de berijder weet, dat nog voor maximaal 20
K.M. benzine aanwezig is.
Zooals wij zagen is de fiets inderdaad gemak
kelijk te bedienen. Tijdens de demonstratie
werd echter gereden met een maximum-snelheid
van 15 K.M.
Wanneer alle fietsende Amsterdammers zich
van een motortje, zooals boven beschreven, zou
den kunnen voorzien, dan zou er direct een
nieuwe anti-lawaai-campagne moeten worden
ingezet, daar het motortje, zooals dat tijdens
de demonstratie werkte, zeer veel lawaai voort
bracht; en dat was maar één fiets! Dat lawaai
zou dan echter te dempen zijn door de mon
tage van een uitlaat.
Bij den uitleg door den explicateur waarbij
echter de belangrijke details in het duister
bleven werd medegedeeld, dat, „onvoorziene
omstandigheden voorbehouden", tusschen Pa-
schen en Pinksteren de eerste motoren in den
handel zullen worden gebracht. De motor voor
gewone rijwielen zal nog kleiner zijn dan de
gedemonstreerde motor en een diameter hebben
van 10 c.m., een breedte van 8iJ c.m., een
vol-automatischen gangwissel plus een over
brenging van 1 op 12.
En nu zullen we maar afwachten, wat wer
kelijk het nut van deze gemotoriseerde rijwiel
naaf voor fietsend Nederland zal zijn. Ten
minste wanneer de „onvoorziene omstandighe
den" het in den handel brengen niet zullen be
letten!
Het 6000 ton groote Dultscihe s.s. „Gerrit
Fritzen, thuisbehoorend In Stettin, is aan de
oostkust rnn Schiermonnikoog gestrand. De
„Gerrit Fritzen". die geladen is, zit tamelijk
hoog op de ruggen. Naar verluidt, bevond het
schip zich reeds Vrijdag in deze positie. Een
aantal Düitsche sleepbooten ls ter assistentie
aanwezig.
Zaterdagavond om tien uur, toen het hoogtij
was, zou men trachten het schip vlot te slee
pen. De kans, dat dit gelukken zou, was echter
niet groot, aangezien het avondtij niet zoo hoog
komt als het ochtendtij en de inmiddels opge
stoken zuidwester storm het water terugstuwt.
De reddingboot „Insulinde", van de Noord, en
Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij, bevindt
zich bij de „Gerrit Fritzen".
De politie te Nijmegen heeft Vrijdagavond
laat drie inbrekers van resp. 21, 18 en 17 jaar.
gegrepen. Zij koesterde al lang verdenking tegen
deze jongelui, ciie reeds in den afgeloopen zo
mer in het naburige Groesbeek in twee villas
hadden ingebroken.
De laatste dagen hadden zij een bezoek ge
bracht aan villa's aan den Ubbergschenveldweg
en aan den Huygenswteg. Hier werden fototoe
stellen, verrekijkers, boeken, enz. ontvreemd.
Vrijdag hebben zij nog ingebroken in de cen
trale werkplaats te Nijmegen, waar zij een geld
kistje met ongeveer vijftig gulden hebben ge
stolen.
De politie heeft op twee hunner nog een ge
deelte van den buit van gisteren gevonden.
De drie jongelui, zekere S„ A. en J., zijn Za
terdag aan de justitie te Arnhem overgeleverd.
Naar de Ver. Ned. Scheepvaartmaatschappij
mededeelt zijn de schepen „Bloemfontein"
„Grootekerk" en „Alioth", voorafgegaan door
de met paravanes uitgeruste zeesleepboot
„Zwarte Zee" van L. Smit en Co.'s Internatio
nalen Sleepdienst, Zaterdagnacht naar Enge
land vertrokken en tegen één uur Zaterdag
middag in de Downs aangekomen.
De „Zwarte Zee" zal vermoedelijk heden naar
Nederland terugkeeren, waarbij ze dezelfde
diensten ten behoeve van andere schepen zal
verrichten.
De Bloemfontein gaat via Zuid-Afrika naar
Ned. Indië, de Grootekerk via het Suezkanaal
naar Br. Indië en Australië en de Alioth zal
de reis maken naar Britsch-Indië.
Zaterdagnacht hebben inbrekers zich toe
gang verschaft tot het kantoortje van een
groothandel in verfwaren aan het Groeneweg-
je 144 te Den Haag.
Men is binnengekomen door opening van
de straatdeur, waarna men getracht heeft
een brandkast te forceeren in het achter de
zaak gelegen kantoortje. Dit is blijkbaar niet
gelukt en de indringers hebben toen de kast,
die circa 500 gulden bevatte, op een driewie-
Ier geladen, die zich in de zaak bevond. Men
heeft nog geen spoor van de mannen gevon
den.
Zaterdagavond tegen acht uur is op de Lam-
bertus Hortensiuslaan, ter hoogte van de Wet
houder Königlaan te Naarden, een dame, die
den weg overstak, aangereden door een auto,
bestuurd door S. uit Hilversum. De automobilist
zag het slachtoffer te laat en heeft nog wel
gepoogd door krachtig remmen een aanrijding
te voorkomen, doch is daarin niet geslaagd, zoo
dat de dame tegen de motorkap aansloeg.
Het slachtoffer is mevrouw Hofland uit de
Wethouder Königlaan. Proces-vsrbaal is opge
maakt. De schuldvraag moet nog worden on
derzocht. Lijk en auto zijn in beslag genomen.
Het jaarboek van het Sint Joriscollege en
het Sint Catharinacollege te Eindhoven is ver
schenen, opgedragen aan H. Molier, ter gele
genheid van diens zeventigsten verjaardag.
Het boekje opent met een door rector drs.
Th. van den Donk geschreven levensschets van
dr. Moller, waarin diens groote activiteit, zoo
wei op wetenschappelijk als politiek terrein, ge
paard gaande met een groote en veelzijdige ken
nis van verschillende wetenschappen, duidelijk
geteekend wordt.
Bij wijze van illustratie ter verduidelijking van
het vluchtig geschetste, heeft men een kleine,
doch levendig en indringend geschreven studie
van dr. Moller, getiteld „Guido Geze'le's muizen
nestje" (overgenomen uit Opvoeding en On
derwijs) afge-'rukt.
Dr. W. J. A. Visser wijdt een beschouwing
aan den H. WiJlibrcrdus. Hij1 noemt zijn artikel
een „Prceve eener karakterschets". Onder het
motto „De liefde tot zijn land is ieder aan
geboren", stort Frans van de Meester zijn ge
voelens, die hij omtrent „De Kempen" bezit,
in versvorm uit.
Soeur Damiana (Th. Gemen) heeft het over
de missie in Kabylië (Afrika) in een artikeltje
„Gaat en onderwijst alle volkeren". Vergezeld
van een ondeugend teekeningetje wordt vervol
gens in een kort stukje de aandacht gevraagd
voor het B. J. Labre-werk.
„Waarheid en onwaarheid over St. Joris", de
patroon van het College, is de titel van een
artikel van dr. K. dg Beer.
Dan zijn er rubrieken door de leerlingen ver
zorgd geworden. Een in vrije verzen geschreven
..Kroniek van het afgeloopen schooljaar" vraagt,
in de eerste plaats, onze aandacht. Daarna k'mt
het schoolleven aan de beurt: sport, tooneel,
schaken, excursies, lezingen etc. passeeren ach
tereenvolgens de revue. Tot besluit een reeks van
opstellen, waarin de leerlingen hun schrijflust
botvieren.
Het boek is geïllustreerd met enkele goede
foto's, waaronder een portret van dr. H. Moller.
De voorzitter van de commissie, belast met
het afnemen van de artsexamens,' verzoekt hun,
die het eerste of tweede gedeelte van het arts
examen wenschen af te leggen vóór de Paasch-
vacantie 1940, zich schriftelijk aan te melden aan
zijn adres, Catharijnesingel 101 te Utrecht, vóór
17 December.
Aanvragen, welke niet vefgezeld gaan van de
noodige bescheiden (bewijs van storting van het
examengeld, diploma, geboortebewijs) en welke
na 17 December worden ontvangen, komen niet
voor plaatsing op de examenlijst in aanmerking.
Onder auspiciën van de „Amitiés Catholiques
Frangaises" afd. NijmegenArnhem, houdt
prof. J. Dagens op Woensdag 29 November, des
avonds om 8 uur, in het hotel des Pays-Bas, Berg
en Dalscheweg 1 te Nijmegen, een lezing over
het onderwerp „Jeanne d'Arc, dans la littéra-
ture frangaise".
De Schoonheidscommissie te Maastricht, be
staande uit de heeren ir. Cuypers, ir. Peutz en
W. Sprenger, heeft en-bloc ontslag genomen.
Volgens inlichtingen zou dit ontslag, dat intus-
solien door B. en W. nog niet i$ aanvaard, zijn
aanleiding vinden in het feit dat de commissie
van meening is, dat het college van B. en W.
herhaaldelijk besluiten heeft genomen, alvorens
het advies der commissie bekend was gemaakt,
en zelfs gevallen te noemen zijn, waarin B. en
W. ten uitvoer zijn overgegaan, regelrecht tegen
liet advies In van genoemde commissie.
Directe aanleiding tot deze ontslagname
moet gezien worden in het feit dat B. en W. het
bouwen van 'n groote graan-silo nebben goed
gekeurd. Volgens het advies van de schoon
heidscommissie bederft deze silo het geheele
stadsbeeld wanneer men van het Noorden uit
den Maasoever beziet. Het gebouw voldoet bo
vendien niet aan redelijke architectonische
eischen en zou zelfs in economisch opzicht een
veel geschikter plaats kunnen gekregen hebben,
op een der gemeentelijke terreinen.
B. en W. zullen hun houding binnen afzienba-
ren tijd kenbaar maken tegenover de schoon
heidscommissie.
Een Duitsche veldbakkerij in bedrijf
Aan de Lloydkade te Rotterdam had Za
terdagavond de inscheping plaats van de
passagiers van het ms. Sibajak, van den
Rotterdamschen Lloyd, dat vannacht zijn
reis naar Nederlandsch-Oost-Indië zou
aanvangen.
Het schip zal op deze reis ongeveer 370 pas
sagiers en een détachement van de Koninklijke
Marine vervoeren. Van dezen hebben zich on
geveer 190 in Rotterdam ingescheept. De ove
rigen, en onder hen bevinden zich ook de leden
van het A.B.C.-cabaret, vertrekken op 30 No
vember a.s. naar Napels, om aldaar aan boord
te gaan. Het schip maakt de reis naar Duins,
dat noodgedwongen moet worden aangedaan,
zonder convooi. Vandaar gaat het schip naar
Lissabon-
Op de Hengelooschestraat, den drukken ver
keersweg BorneHengeloo, had Zaterdagavond
te ruim 9 uur een verkeersongeluk plaats met
doodelijken afloop. Op genoemd tijdstip fietste
de 15-jarige P. Dr. met zijn vriend B. in de
richting Borne, ter hoogte van bakkerij Veld
hof. Even voordat een bus van Hengeloo de
beide personen zou passeeren, kwamen de beide
jongens met hun sturen tegen elkaar, waar
door de 15-jarige P. Dr. naar het midden van
den weg werd gedrongen. Hij werd door de bus
van de firma B. gegrepen en op slag gedood.
Het parket van Almeloo stelt in samenwer
king met de gemeentepolitie een uitvoerig on
derzoek in
De heer J. Th. Verheggen, voorzitter van den
Limb. Land- en Tuinbouwbond, oud-voorzitter
van den Katli. Ned. Boeren- en Tuindersbond
en oud-lid van Ged. Staten van Limburg, hoopt
op 28 November a.s. zijn 80sten verjaardag te
vieren.
Gedurende 43 jaren heeft hij met inzetting
van heel zijn persoonlijkheid gewerkt voor den
Limburgschen en vaderlandschen landbouw. Met
dankbaarheid zullen derhalve velen in ons land.
maar vooral in Limburg, op dezen dag aan den
80-jarigen leider denken. Hij was een sociale
figuur bij uitnemendheid, die ook op ander dan
landbouwterrein veel verdienstelijk werk heeft
gedaan.
Op zijn verjaardag wenscht de heer Verheggen
geen uiterlijk feestbetoon en zal hij enkele dagen
buiten zijn geliefd Buggenum vertoeven.
Maandag a.s. zal de Landbouwhuishoudschool
te Posterholt op bescheiden wijze haar 25-jarig
bestaan herdenken. In die kwarteeuw heeft deze
boerinnenschool voor den Limburgschen boeren
stand onnoemelijk veel goeds kunnen doen. Ruim
500 leerlingen doorliepen de school en zijn met
de opgedane ervaring, vorming en ontwikkeling
gaan innemenin de gezinnen en bedrijven. Deze
school is een gelukkige combinatie van theorie
en praktijk, van huishouden en landbouw, van
karakter en levensvorming. Veel verdiensten
voor deze school hadden wijlen de zeereerw. heer
rector Rijs, de heer Th. Verheggen en wijlen den
heer Arnent, later directeur van den L.L.T.B.
Nadat juist een jaar geleden in de oostelijke
sluis te Muiden nieuwe ebdeuren waren aange
bracht, kwam de sluismeester, de heer G. C. F.
Kauderer, al spoedig tot de ervaring, dat de
nieuwe deuren slechts met groote moeite ge
sloten konden worden, totdat dit euvel steeds
hinderlijker afmetingen aannam en men geen
kans meer zag, de ebdeuren gehéél te sluiten.
Naar de heer Kauderer ons mededeelde, had hij
het vermoeden, dat op den sluisbodem door de
een of andere oorzaak een plank moest zijn los
geraakt, welke zóó was komen te staan, dat de
deuren daartegenop draaiden.
Bij een onderzoek, dat deze week door een
duiker is verricht, heeft men kunnen constatee-
ren, dat het vorenvermelde vermoeden inderdaad
juist was geweest. Eén van de bodemplanken
was losgeraakt en een afgebroken stuk stond
recht overeind, zoodat het geen verwondering
behoefde te weken, dat de ebdeuren tenslotte
niet meer ten volle konden funetionneeren. Toen
de duiker op den bodem een en ander weer in
orde bracht, heeft hij tegelijkertijd losse stukken
steen, welke daar verspreid lagen, boven water
gebracht.
Op onze vraag, hoe het mogelijk was, dat, waar
de sluisbodem indertijd zoo deugdelijk was ge
maakt, een plank kon losraken, antwoordde de
sluismeester, dat dit veroorzaakt wordt, door
het laten sleepen van een ketting, waaraan een
haak bevestigd is, Het komt n.l. ook voor, dat
schippers van groote baggermachines, welke
bakken achter zich meevoeren, aan den achter
sten bak een loshangenden ketting met haak be
vestigen, hetgeen ten doel heeft, om dien bak
gemakkelijker te kunnen besturen. „Herhaalde
lijk vraag ik dan ook" lichtte de heer Kaude
rer ons nader in waneer zoo'n transport
passeert, aan den schipper; „Heb je een sleepen
den ketting?" waarop altijd ontkennend wordt
geantwoord. Maar de feiten wijzen wel anders
uit. Het is dan ook meermalen reeds voorgeko
men. dat aan waterwerken schade werd toege
bracht door dergelijke sleepende kettingen."
door AUG. A. BOUDENS.
ff
Historisch - boeiend - leerzaam
sensationeel
Verkrijgbaar bij den boekhandel
en bij den uitgever
W. J. VAN BREEMEN - DELFT
Naar het U.D. verneemt, wordt momenteel
ernstig overwogen den Utrechtschen Dom
toren door bijzondere maatregelen te gaan
beschermen tegen het luchtgevaar en in de
eerste plaats denkt men daarbij aan midde
len om het gevaar van instorten van den
Domtoren bij een eventueelcn bomaanval
zooveel mogelijk te beperken.
Hiertoe wordt thans overwogen den ge-
heelen doorrit van beide zijden dicht te
metselen met een muur van 1 meter dikte,
gelijk alle raamgaten van de eerste en
tweede verdieping.
Tevens zal een luchtdrukdeur aan den voet
van den toren worden aangebracht.
Allerwegen worden door de overheid maatrege
len genomen monumentale gebouwen, kunstwer
ken etc. te beschermen tegen het gevaar vaö
aanvallen uit de lucht en te land, aldus gaat het
U.D. verder.
Tot deze kunstwerken, welke in dit verband
aller aandacht hebben, behoort zeker ook de
trots van Utrecht, de Domtoren.
Met het beschermen van dit bouwwerk staat
men echter voor groote problemen, want door
zijn hoogte vormt de hoogste toren van ons
land een opvallend object voor aanvallen uit de
lucht.
Dat daarbij de omgeving rondom den toren
een bijzonder groot gevaar loopt, is allerminst
denkbeeldig, omdat bij het eventueel instorten
van den Domtoren de omliggende gebouwen als
Domkerk, Universiteit en andere perceelen ge*
troffen zouden kunnen worden.
Door de bouwwijze is de kans op instorten
groot en om dit te voorkomen dient de voet te
worden verzwaard. Daartoe overweegt men dan,
den doorrit, welke nu een groot open gat vormd
aan beide zijden dicht te metselen met een muuf
van 1 Meter dikte. Tevens is bij dit plan inbe
grepen het dichtmetselen van alle raamgaten
van de eerste en tweede verdieping.
Voor extra beveiliging en in het kader van
het beveiligingsplan wordt dan nog een lucht
drukdeur aan den voet van den toren aange
bracht. De bedoeling van deze deur is, den
luchtdruk, welke bij een bominslag ontstaat, ge*
legenheid te geven te ontsnappen. Vindt deze
druk een uitweg door zulk een deur, dan is de
kans op instorten van den toren geringer.
Zooals gezegd, het betreft hier plannen, welke
nog niet vast staan, doch aan de voorbereiding
waarvan momenteel wordt gearbeid in overleg
als wij wel zijn ingelicht met de Rijkscorh'
missie voor Monumentenzorg. Zooals men ua"
melijk weet, heeft dr. Jan Kalff de leiding °P
het gebied van de bescherming onzer kunst'
schatten tegen oorlogsgevaar.
Dinsdagavond zal het eerste Nederlandsche
soldaten-cabaret in „Amicitiae" te Amersfoort
optreden. Verschillende militaire autoriteit®11
zijn voor dezen avond uitgenoodigd.
A.„Durf jij naar den rentenier om
den hoek te gaan en een tientje te
leenen
B. Jawel". Hij verdwijnt en komt
even later terug.
A. „En, heb je wat van hem ge
kregen 6
B.„Ja, een flinke buil op mijn hoofd".
bc ♦<Y* vW/
-ij*S
