2
i
Mm
F
caiSt
so
Bewaar deze annonce
1 Gulden
KRAMERS
I
Behandeling van
kanker
BIJBELSCHE
GESCHIEDENIS
PATER OTTEN, U WELBEKEND
f7.80 f raaien prachtband VOOIT slechts f 3.90
HET HUWELIJK Dit boek komt
BOEK VOOR JONGE MOEDERS
TEZAMEN f5.25 NU VOOR f2.25
DE UITVERKORENE
VONDEL WiiïïïSÏ* SLECHTS f8.90
MEDISCHE ENCYCLOPAEDIE
ENCYCLOPAEDIE VOOR IEDEREEN
GOOCHELBOEK VOOR IEDEREEN
NEERLANDS VOLKSLEVEN werk over 'folklore,
EEN UITSTEKENDE ENCYCLOPAEDIF
100 GEKLEURDE EN 25 322
250 REPRODUCTIES
VIERTALIG ZAKWOORDENBOEK
WILSKRACHT EN AVONTUUR
AVONTUUR EN ROMANTIEK
LANDEN EN VOLKEN
4 ;aoV^Vatne herman de man
DOOD, WAAR IS UW OVERWINNING.
A*N D E R S E N 'S
voor slechts f 5.90.
ALCAZAR VAN
ioiiho
ENC. KERKELIJK WOORDENBOEK
ft
NEDERLAND in de
MOBILISATIE
ZONDAG 26 NOVEMBER 1939
per
maand
VOOR f 15.— INPLAATS VAN f 35.—.
PASTOOR FC.v.
3EUKERING+
Van Pant naar vierde Dimensie.
«I
mwiaiMSa
IVlFiDi Mitchell
I S
De keus is moeilijk
boeken, elk in proband ffQ VOOR f 7.80
PeuM
0
Wiskunde voor iedereen.
VAN
NAAR
INTEGRAAL
Inleiding van Prof. J. B. KORS O.P. 700 kolom druks
Meer dan 200 Illustraties In prachtigen band mei goudopdruk
DRAISMA-van-VALKENBURG 'S
e A a LEVER
ZACHT VAN SMAAK - PRU5 70 ct
Zij komt U steeds van pas voor aanvulling van Uw
eigen boekenkast of wanneer U een goed boek ten ge
schenke wilt geven. Desgewenscht betaalbaar met minstens
door Prof. Dr. JOS. KEULERS.
De uitgave, welke door alle bis
schoppen van Nederland met
zooveel warmte wordt aanbevo
len. Deze Bijbelsche Geschiedenis
vermijdt al te vakkundige kwes
ties en alle dorre wetenschappe
lijkheid. Zij geeft slechts de Bij
belsche gebeurtenissen, eenvoudig
en vlot verhaald. De rijke illus-
treering maakt dit boek tot een
buitengewoon mooi familiebezit.
Het bevat 672 bladzijden groot
formaat, 100 groote platen, waar-
TT
van U hierbij 2 zeer verkleinde
reproducties ziet afgebeeld, tal
rijke initialen en sluitstukken var.
den kunstschilder Speybrouck als
mede 6 uitslaande landkaarten.
Er bestond tegen deze uitgave
slechts één bezwaar. De prijs van
f 35.hoezeer ook tegenover de
prachtige uitvoering gerechtvaar
digd, was voor velen te hoog
Het ideaal van den schrijver deze
uitgave te brengen in alle huis
gezinnen werd niet verwezenlijkt.
Daarom wordt U thans de her
druk van dit werk in prachtigen
rood linnen band van Eng. Art.
Canvas met goudstempel aange
boden.
Niemand verzuime nu zich in het bezit te stellen van deze
prachtige uitgave
Deze uitgave werd samengesteld uit
de nagelaten papieren van den eersten
en meest onvermoeibaren strijder in
Nederland voor de herleving der
liturgie Pastoor F. C. v. Beukering t
met een belangrijke en zeer merk
waardige inleiding van zijn vriend,
den grooten Belgischen liturgist Mgr.
C. Callewaert. Uit dit boek spreekt
het levende woord van Pastoor Van
Beukering, zooals hij dit voor iedereen
begrijpelijk, geestig en overtuigend
sprak op preekstoel en in vergader
zalen, op congressen en voor de radio.
Wanneer U dit boek hebt doorge
lezen zullen alle vragen, die voorheen
bij U opkwamen plaats maken voor
deze eene gedachte„Hoe jammer,
dat ik dit alles niet jaren eerder
geweten hebWij leveren U deze
mooie uitgave, gebonden voor f 2.50.
schreef met Prof. J. Verhaar het boek „Het Verlossend Antwoord
op Kwellende Vragen", bevattende alle belangrijke vragen, die
blijkens ervaring van tal van jaren omtrent de Kath. geloofsleer
in de practijk voorkomen. Alle vragen zijn duidelijk geformuleerd
en glashelder beantwoord. Het is een ENORM BOEK geworden,
800 kolom druks. Een dergelijke uitgave zou gezien dezen omvang
en de prachtige uitvoering zeker niet te duur zijn betaald met
het dubbele bedrag zijnde
IA IV WH het boek van den
JA In. VY ILi bekenden Rotterd.
Medicus en sexoloog Dr. W. B.
Huddleston Slater dat zulk een
enormen opgang maakt Door dit
boek heeft de schrijver meer uit
voerig, dan hij dat uiteraard in zijn
serie Radiolezingen kon doen, zijn
inzichten uiteengezet omtrent LE
VENSGELUK IN HUWELIJK EN
LIEFDE. Fataal toch zijn de gevolgen
zoowel van luchthartigheid als van
onwetendheid op dit gebied. Wij
leveren U dit buitengewone boek
gebonden in prachtband voor f 4.90.
zooals Dr. Ausems'
voorwoord getuigt op voortref
felijke wijze tegemoet aan de wenschen van hen, die met het oog
op hun huwelijk of voor de opvoeding hunner kinderen omtrent
dit punt volledig onderricht willen worden, terwijl ook verloofden
en volwassen ongehuwden uit dit boek veel nut kunnen trekken.
van G. A. Ootmar, kinderarts. Hierin kunnen jonge moeders alles
vinden, wat zij dienen te weten in hun eigen belang en dat van
hun kinderen. Deze boeken elk 200 pagina's hebben gekost
Afzonderlijk A f 1.25.
door MAXENCE VAN DER MEERSCH.
Een bijzonder mooi boek, waarin deze
jonge acteur die met de PRIX GON-
COURT werd bekroond, het uiterlijk
onbewogen, maar toch zoo diep tragi
sche leven van de familie Bamberger!
verhaalt. Boekenschouw prijst: Een
boek van hooge standing". Fr. van
Oldenburg-Ermke schrijft,JEen boek
van hoog en zuiver gehalte, dat her
innert aan het Dagboek van Pieter van
der Meer de Walcheren. Deze Katho
lieke roman zij met nadruk aanbevolen".
Dit boek leveren wij U, in een waar-
digen band voor slechts f 3.90.
iedereen. Vóórstudie
is voor dit boek niet noodig. Een ieder, die „Van lxl naar
Integraal" van denzelfden schrijver gelezen heeft, is meer dan
voldoende toegerust voor dit nieuwe boek, waarin Colerus u als
het ware spelenderwijs de Meetkunde bijbrengt. De pers schreef
„Verrassend van eenvoud, zelfs bij de lastigste onderwerpen".
Het boek bevat 170 teekeningen. Gebonden voor slechts f 3.90.
Van woord- en tekstverklaringen voorzien door wijlen Trof. Dr.
Albert Verwey. Duidelijke letter, handig formaat (27% x 17 c.M.),
1400 bladz., gedrukt op prima papier.
voor gezin en verpleging door dr. P. J.
Bruine Ploos van Amstel met medewerking
van Dr. Holt, R.K. Vrouwenarts. Ieder, die
iets wilt weten over bloeddruk, angina, maag
kramp, kinkhoest, rheumatiek, spataderen,
suikerziekten, zwangerschap, zenuwziekten,
tuberculose of wat dan ook wordt daarover
deskundig ingelicht. 530 Pagina's, met kleuren
drukplaten en vele zwartdrukplaten. Behandelt
2000 onderwerpen, beschrijft alle ziekten en de
nieuwste geneesmethode. In normale tijden
zou zulk een geill. werk minstens hebben
GEKOST 15.3THANS VOOR f A TA
SLECHTS I ft.DU
Dit is het boek, dat elk ontwikkeld mensch noodig heeft en waarvan
reeds 60.000 exemplaren werden verkocht. 3e Geheel herziene en
uitgebreide druk. Bevat 2600 illustr. 64 gekleurde en zwarte
platen 50 landkaarten 100 statistieken 1780 kolommen
36000 ONDERWERPEN. En de prijs Bijna niet te gelooven
Wij leveren U dit boek in linnen band voor slechts f 3.60, in
luxe band met goud gestempeld voor f 3.95.
Een zeer vermakelijk en onderhoudend boek. De tallooze goochel
toeren werden ingedeeld in 12 hoofdstukken, 638 Bladzijden, 600
illustraties. Een prachtverzameling die voor den liefhebber MIN
STENS f 15.waard is! Voor slechts f 4.90.
door den bekenden folklorist Dr. J. v. d. Ven. Royaal boek, 350 pag.
tekst, 350 foto's op kunstdrukpapier. Kostte voorheen f 20.Nu
in fraaien prachtband voor slechts f 2.90.
Betrouwbaar en niet te uitvoerig is het door den geleerden
Jesuiten-Pater J. Verschueren met medewerking van Dr. L. Brounb
samengesteld taalkundig-encyclopaedisch geillustreerd woordenboek
TWEE ZWARE DEELEN, 4000 KOLOMMEN TEKST
Bij belangrijke artikelen vindt men ook literatuur-opgave
Illustratief overtreft de uitgave alles wat tot nog toe op dit ge
bied is gebracht. Ze bevat
pnon nï A TCW kleine en groote, geheel nieuw door
ÖUUU lLAlEiiV kunstenaars geteekend.
OAUITMnHsM 1 98 Platen' waarvan 10 in kleur over
Övr V EiFta/IlLll lZiö wetenschappelijke onderwerpen.
"7PA DODT'Dir'TT'lE'lVJ van beroemde mannen uit den
l DU lUlV i i\Iu 1 1 Fa J a ouden en nieuwsten tijd.
CAO CDlTn'P van landschappen en steden uit de ver-
DUU F vi 1 %J 5 schillende werelddeelen.
4r\
tijden en stijlen.
Voorts verscheidene gekleurde bijlagen met bloemen, vogels,
vlinders, delfstoffen, vlaggen, wapens, enz. enz. De Maasbode
schreef vol lof over de bijzondere zorg aan de uitgave besteed.
De Nieuwe Eeuw roemde het meesterschap dat zich in de be
knoptheid der uitgave verraadt.
Den Maasbode-lezers bieden wij dit werk compleet t 1 O
aan tegen den ongelooflijk lagen prijs van I lü,
Indien de uitgave niet volkomen aan de verwachting beantwoordt
verleenen wij het recht de beide deelen mits ongeschonden en
franco binnen 3 dagen aan ons te retourneeren.
WOORDENBOEKEN IN FRAAI
KUNSTLEER
DE GOEDKOOPSTE ONDER
DE BESTE DE BESTE
ONDER DE GOEDKOOPSTE.
Fransch - Duitsch - Engeisch
per taal f 4.
De DRIE WOORDENBOEKEN
samen f 12.
FranschNed. Ned.Fransch DuitschNed. Ned.Duitsch
Eng.Ned. Ned.Engeisch. 1200 Pag. in sterken linnen band.
SLECHTS f 1.50.
BOEKEN VAN
AVC*mJlJB;„ROMANn«
Mwehekwérew
W. Beebe 800 METER ONDER DE ZEESPIEGEL. Onthullingen
van de geheimen der Oceanen. Prachtig geillustreerd.
Martin Johnson DE KONING DER WILDERNIS. Over de ge
heimen van donker Afrika. Rijk geillustreerd.
A. Gerbault MET MIJN ZEILBOOT DE AARDE ROND. Buiten
gewoon interessant. Talrijke illustraties en een routekaart.
Oorspronkelijk hebben deze spannende boeken gekost f 12.30.
THANS, ELK BOEK IN PRACHTBAND TEZAMEN f 8.70
waarbij wij dan tevens tegen den specialen prijs van f 2.90 bij
leveren het zeer boeiende werk van Ch. Kearton MET DE
CAMERA DOOR OERWOUD EN STEPPE. Zoowel tekst als foto's
van dit boek houden den lezer ademloos geboeid.
Deze vier gezonde Avonturenromans dus voor totaal f 11.60.
IN DE DIERENWERELD. Een verzameling
afleveringen van zeer boeiende verhalen
en reisbeschrijvingen, ontleend aan het
beroemde standaardwerk van den grooten
dierkundige Dr. A. E. BREHM, aangevuld
met spannend beschreven jachtavonturen
van latere wildernisreizigers. Van deze bij
zondere uitgave is nog een klein zoo goed
als nieuw restant, dat wij hebben laten
binden in twee zware deelen, bevattende
1080 pag„ 30 kleurdrukplaten, 100 foto's,
120 teekeningen. Bekende paedagogen als
Frater Ludwinus en wijlen Stamperius
gaven het werk ook een warme aanbeve
ling mede als uitstekende lectuur voor de
jeugd. De twee deelen elk in stevigen lin
nen band, compleet slechts 6.
van alle werelddeelen in woord en
beeld, het wereldberoemde standaard
werk van Prof. Dr. WILLI ULE, dat
op populaire wijze de geheele hui
dige wetenschap omtrent aarde, haar
natuur enz. bevat. Zeer uitvoerig
worden de bewoners van ieder land
met hun levenswijze, zeden en ge
woonten behandeld. 2 ZWARE DEE
LEN RUIM 1800 PAGINA'S
BIJNA 800 FOTO'S 41 GEKLEUR
DE PLATEN TALRIJKE LAND
KAARTEN waarv. 15 in KLEUREN.
Wij zijn in de gelegenheid U dit
prachtwerk te leveren, in 2 zware
prachtbanden voor slechts 12.50.
Groot is' de macht In het geheim
uitgeoefend van de wapenleveran
ciers, fabelachtig zijn hun rijkdommen.
De meest sinistere en geheimzinnige
figuur in deze wereld van staal en bloed
is de in 1936 overleden multi-millionnair
Sir BASIL ZAHAROFF. In dit boek
van 51. REVIS vindt U het leven van
deze verwerpelijke, maar zoo uiterst
merkwaardige figuur op meesterlijke
wijze beschreven. Zijn duistere afkomst:
ergens in den Balkan, zijn vroegere mis
dadigheidVan kleine misdadiger
wordt hij een geëerd en machtig be
zoeker op ministeries, een oorlogsaan
stoker; in Engeland zelfs geadeld. Hij
wordt eigenaar van een speelbank,
huwt een hertoginDit boeiende
en. merkwaardige boek, tevens een felle
aanklacht tegen deze gruwelijke vijan
den der menschheid leveren wij U,
gebonden voor slechts f 2.50.
met alle spannende voorvallen
en historische feiten uit die 4
felbewogen jarenvluchtelin
gen, distributiewee, oorlogsge
vaar in 1916, enz., enz. Populair
geschreven, boeiend als de span
nendste roman. Deze uitgave,
getiteld „De Donkere Poort",
vormt vooral in de huidige tijds
omstandigheden een actueel en
zeer interessant bezit. 2 ZWARE
DEELEN 840 BLADZ. Rijk ge
illustreerd met portreften, spot
prenten, foto's, enz., enz. OOR
SPRONKELIJK f 13.50. NU
VOORf 6.90.
Wie nobele romantiek prefereert JfirOT1 Gulbranssen
Wie meer houdt van vurigheid en spanning
Over de trilogie van Gulbranssen,
I. „En eeuwig zingen de Bosschen",
II. „Winden waaien om de Rotsen",
en III. „De weg tot elkander",
schreef de pers „Hier is een gaaf
en edel kunstwerk geschapen, krach
tig als de Noorse bergen, zuiver
als sterke boslucht. (Studiën).
Over Mitchell's trilogieI. „Vuur
over land", II. Als een vlam in
de storm" en III. „Het zaad ont
kiemt": „Voortreffelijke vertelkunst
uitstekende zedenschildering der
ontredderde aristocratie".
Boekenschouw)
Beide uitgaven hebben in alle
landen een ongekend succes.
Millioenen exempl. wer
den hiervan door herdruk
op herdruk geplaatst.
Beide uitgaven zijn. ge
bonden in 3 prachtige
banden en bevatten tal
rijke illustraties, waar
onder in kleuren van
Anton Pieck.
Wij geven U den raad,
koop beide uitgaven.
Beide auteurs zullen U
menig uur te genieten
geven aan stille vreugd
of hevige spanning. Gul
branssen kost per deel
f 4.90, compleet in drie
deelen f 14.70. Mitchell
kost per deel f 4.50, com
pleet in drie deelen f 13.50.
Van „Gejaagd door de Wind" zal op 2 Dec. 1939 een editie ver
schijnen op dunner papier in één band van Buffoleder gebonden
voor f 10.U kunt deze thans reeds bestellen.
VOOR ONGEVEER DE HELFT VAN DEN OORSPR. PRIJS!!
Scheepswerf „De Kroonprinses", oorspr. f 3.90 nu f 2.50 Een
Stoombootje in de Mist, oorspr. f 3.90 nu f 1.90 De Kleine Wereld,
oorspr. f 3.90 nu f 1.50 Maria en haar Timmerman, oorspr. f 3.50
nu f 1.90. Oorspronkelijke prijs totaal f 15.20 Wij kunnen U deze
leveren
Elk boek ook afzonderlijk verkrijgbaar. De prijs wordt dan echter
met 15 ct. per boek verhoogd voor verzendkosten. De 4 boeken
tezamen worden franco verstuurd.
Een roman van heel bijzondere
waarde Een jong, zeer intelligent
en mooi meisje, vurig van aard
maakt kennis met het kwaad waar
van zij het bestaan nauwelijks ver
moedde. Laure Melaussine ont
vlucht het huis van haar kinder
jaren. Het kwaad, dat zoo ruw in
greep in haar bestaan, blijft haar
echter als een schaduw volgen,
waartegen Laure zich niet kan ver
zetten. Slechts bitterheid en haat
worden haar deel inplaats van het
zoo vurig verlangde geluk, totdat
dit tragische leven eindelijk zijn
zin vindt en richting krijgt
„Boekenschouw" schrijft over dezen
roman van den Franschen schrij
ver Daniel-Rops „Een meesterwerk
Waarlijk bij dat werk vergeleken,
schijnen de gewone liefdesromans
met hun sentimenteele verwikke
lingen bekrompen1, Een roman van
strenge grootheid en van zeker duurzame waarde" Groot formaat
- 416 pag. - gebonden in stevigen band slechts 3.90 ing. 4.90 geb.
Keizerin Elisabeth van Oostenrijk, de
schoonste, maar ook de merkwaar
digste vrouw van haar tijd, door Egon
Caesar Conté Corti, beschreven in het
boek „ELISABETH", Enthousiaste
PersDe Nieuwe Eeuw schrijft: „Wij
wenschen den uitgever geluk dat hij
dit prachtwerk voor Nederland heeft
weten te bemachtigen." Utr. Nieuws
blad: „Een opmerkelijk boeiend boek.
Waarlijk het leven is vaak interes
santer dan het spannendste verhaal
aan de fantasie ontsproten". Boeken
schouw: „Een lezenswaardig levens
verhaal dat een diepen inkijk geeft in
het zoo sympathieke wezen van Keizer
Frans Jozef, den echtgenoot van de
Keizerin". Wij leveren U dit histori
sche prachtwerk 328 bladz. met onge
veer 50 foto's, fraai gebonden, voor
slechts f 3.90.
.1
Door dit boek, waarvan reeds
spoedig de 3c druk noodig bleek,
heeft de Oostenrijker Colerus
de wiskunde voor de meesten
een nachtmerrie voor iedereen
met lagere schoolopleiding en ge
zond verstand gemaakt tot een
zeer bevattelijk vak en een bij
zonder genoeglijke tijdpasseering.
Zijn heldere, maar vooral frissche
wijze van uitleg boeit ons, zijn
geestrijke humor amuseert ons en
inmiddels krijgen we de wiskunde
onder de knie. De Ned. vertaling is
van Dr. J. Verlinden Leeraar in de
wis- en natuurkunde, de inleiding van den bekenden wiskundige
P. Wijdenes. Een kloek boek met talrijke teekeningen, gebonden
slechts f 3.90.
SPROOKJES EN VERTELLINGEN.
Een volledige verzameling van
Andersen's werk kostte in Neder
land VOORHEEN MINSTENS
f 20.Thans brengen wij een op
luxe wijze uitgevoerde goedkoope
editie van 800 pag. met 36 groote
platen van Rie Cramer waarvan
8 in prachtige kleuren, gebonden
in fraaien kunstlederen stempel-
band met goudopdruk
Dit bock behandelt op suggestieve wijze
dc verdediging van het Alcazar van
Toledo, het voorbeeld van klassieken
heldenmoed. Uit de pers:
„Van begin tot het einde spannend en
ontroerend." „Spartaansche helden
moed die terecht dc bewondering van
de wereld heeft gewekt." „Sensatie?
Ja, maar van blijvende, neen eeuwig
heidswaarde!"
Wij leveren U dit boek, 230 blz., met
tal van de meest interessante foto's
vóór en na het beleg in keurigen band
met suggestieve teekeningen thans voor
slechts f 2.50.
N.V. BOEK- EN KUNSTHANDEL H. NELISSEN PRINSENGRACHT 627, AMSTERDAM-C. GIRO 60092 TEL. 31791.
Ondergeteekcnde wenscht te ontvangen
f4
BON
Het verschuldigde ad f
de le maandelijksche termijn ad f
is verzonden/wordt met 10 ets. extra voor rembours by ontvangst zending betaald.
Doorslaan, wat niet wordt verlangd.
NAAM ADRES
83
De behandeling van alle kwaadaardige ge
zwellen en dus ook van kankeV bestaat in het
verwijderen of vernietigen van dit weefsel. Een
heel enkelen keer gebeurt dit zonder ingreep
van buiten: zoo is het eens geschied, dat in een
groot kwaadaardig kankergezwel een zoo sterke
infectie en ettering optrad, dat het geheele ge
zwel daardoor weggevreten werd.
De verwoesting van een kwaadaardig gezwel
geschiedt soms met chemische middelen. Als
zoodanig is vooral het chloorzink bekend. Dit
verbrandt het weefsel. Het werd nog al eens
aangewend om kanker van de baarmoeder te
behandelen, maar wordt den laatsten tijd min
der gebruikt.
Ook de behandeling met vuur wordt weinig
meer toegepast, niet zoozeer omdat zij in ver
schillende gevallen niet effectief zou kunnen
zijn, als wel omdat de behandeling met het mes
een mooier litteeken geeft en omdat men met
het laatste een beter gezicht op de zaak heeft
en dus veiliger beslissen kan, hoe ver men te
gaan heeft.
Dit laatste punt: hoe ver men te gaan heeft,
is altijd nog de groote zwakte in de behande
ling. Het eigenaardige immers van een kwaad
aardig gezwel is, dat het steeds doorgroeit en,
zooals het heet, de anatomische grenzen niet
respecteert. Een goedaardig gezwel blijft binnen
hét weefsel, van waar het uitgegaan is: zoo
blijven de spiergezwellen beperkt tot de spieren,
de verschillende goedaardige huidgezwellen be
perkt tot die laag van de huid, vanwaar zij zijn
uitgegaan, terwijl een kwaadaardig gezwel door
alles heen groeit. Nu is het de eerste taak van
den medicus om te beslissen hoe ver het gezwel
is aangegroeid. Gedeeltelijk kan men dit zien,
maar de allerfijnste uitloopers kan men niet
zien. Men zou dan een klein stukje kunnen uit
snijden en onder het microscoop leggen, maar
ten eerste kan dit tijdens de operatie heel moei
lijk. omdat dit microscopisch onderzoek te lang
duurt en ten tweede staat men voor de nog
grooter moeilijkheid, dat men zulk een onder
zoek allerwege rondom het gezwel zou moeten
doen. De beslissing ligt hier dus niet bij de
zekere kennis, maar bij de noodzakelijkheid en
de ervaring. De ervaring geeft kostbare vinger
wijzingen hoe ver men te gaan heeft; lange on
dervinding heeft geleerd hoe ver men rondom
het gezwel ook het (schijnbaar) gezonde moet
uitsnijden, om een behoorlijke zekerheid te heb
ben dat al het zieke weefsel verwijderd is; maar
het spreekt van zelf, dat hieraan grenzen ge
trokken zijn, want men mag geen levenswich-
tige organen beleedigen.
De ervaring heeft ook geleerd, dat de kwaad
aardige gezwellen, behalve dat zij uitgroeien,
ook zaailingen kunnen uitzenden, m.a.w. dat op
andere, min of meer ver verwijderde plaatsen
nieuwe gezwellen kunnen ontstaan, en daarbij
weet men ook dat een gezwel van een bepaald
orgaan bij voorkeur gezwelcellen loslaat naar een
ander bepaald orgaan. Wanneer dus een gezwel
aan een bepaald orgaan ontdekt wordt, dan
wordt steeds onderzocht of in andere organen,
en speciaal daar, waar men weet dat de zaai
lingen van het eerst-aanwezend gezwel bij voor
keur gevonden worden, reeds afwijkingen kun
nen worden geconstateerd. Is dat het geval,
dan komt de radicale behandeling met het mes
vrijwel steeds te laat. De ervaring heeft ook ge
leerd, hoe langzaam en hoe vlug, hoe vaak en
hoe zelden de zaailingen voorkomen bij gezwel
len van elke soort en elke plaats. Sommige ge
zwellen doen het zeer vroeg, andere doen het in
't geheel niet, weer andere eerst na geruimen
tijd. Al deze ervaringen maken het gewenscht
een groote voorzichtigheid aan te wenden en
zich zooveel mogelijk aan den veiligen kant te
houden, terwijl men bij niet-goedaardige gezwel
len de omgeving van het gezwel zooveel mogelijk
zal sparen en niets, dan in volstrekte noodza-
kelijheid, zal opofferen.
De behandeling met het mes heeft, vergeleken
met de stralenbehandeling, voor- en nadeelen.
Het voordeel is, dat men precies weet wat men
met het mes doet, terwijl de stralen ook wel eens
in ongewensehte richting werken, hoewel de aan
wending daarvan natuurlijk hoe langer hoe pre
ciezer wordt. Het nadeel is: de groote operatie,
het gevaar der operatie en de verminking.
De toepassing van Röntgen- en Radiumstralen
berust daarop, dat zij op gezwelcellen ster
ker werken dan op het gezonde weefsel. Deze
goede eigenschap wordt in haar werking ge
stoord door het feit, dat de werking der stralen
hoe langer hoe zwakker wordt, naarmate zij die
per in het lichaam doordringen. Het gevolg
daarvan is, dat de werking op de bovenste laag
b.v. de huid, sterker is dan de werking op een
diepere laag, waar het gezwel zit. Wanneer nu
maar de huid „sterker", dus in dit geval be
langrijk ongevoeliger is dan het gezwel en zoo
veel ongevoeliger dat de huid geen schade lijdt,
en het gezwel wel vernietigd wordt, dan is het
goed. Wanneer u vóór een gaskachel een glazen
plaat zet en daarvoor een bordje met roomijs,
dan smelt het glas niet en het roomijs wel. Maar
leg de glazen plaat tegen de gaskachel en het
roomijs eenige meters verder weg, dan zal de
plaat barsten en het roomijs misschien eerst
veel later smelten.
Nu heeft men de doordringendheid (hardheid)
van de verschillende soorten stralen nauwkeurig
nagegaan en men weet wanneer men veilig en
met nuttig effect deze stralen kan aanwenden.
Maar natuurlijk zijn er diep gelegen plaatsen
in het licaam, die dan zoo diep liggen, dat de
stralen, die zoover kunnen doordringen, zoo sterk
moeten zijn, dat zij de oppervlakte van het
lichaam zouden beschadigen.
Daartegen heeft men nu een middel gevonden:
men is n.l. in staat om in sommige van die diepe
plaatsen niet de Röntgenstralen, maar het ra
dium ter plaatse te doen inwerken. Er worden
dus kleine kokertjes met een weinig radium in
het diepgelegen gezwel zelf ingebracht. Daarmee
heeft men meer nieuwe successen behaald.
Het ideaal van de behandeling is echter ge
heel anders dan de aanwending van mes en stra
len; het ideaal is de inwendige behandeling, die
den groei of zelfs het ontstaan van kanker
tracht te voorkomen. Dit ideaal wordt steeds in
het oog gehouden, maar zal voorloopig nog wel
niet bereikt worden, want daarvoor moet men
nog veel nauwkeuriger dan nu den aard en de
oorzaak der gezwellen kennen.
Nu nog een enkel woord over het succes der
behandeling. Dit succes is groot: wij allen ken
nen menschen, die geopereerd of met stralen
behandeld zijn en sedert dien jaren en jaren
lang vrij van hun kwaal zijn gebleven. Maar
de statistiek is voor de beoordeeling van het
succes in den regel te grof, want men zou alleen
statistieken kunnen maken van gelijksoortige
gevallen. Een chirurg, die ook ver voortgeschre-
,el*. gevallen zou opereeren, krijgt een slechte
statistiek en zou misschien toch inderdaad
grootere successen kunnen hebben dan een chi-
nirg, die alleen de gunstigste gevallen opereert.
Daarom kan aan die statistieken niet al te groote
waarde gehecht worden.
Dr. TH. H. SCHLICHTING
