S.S. „SPAARNDAM" OP EEN
MIJN GELOOPEN
Scherpe Sovjet-Russische
nota aan Finland:
Voorwendsel: Een schietpartij
aan de grens
Bemanning nabij Theemsmond in de booten
Geen passagiers
aan boord
m
Onmiddellijke terugtrekking der Finsche
troepen tot op 25 K.M. Van
de grens geëischt
Het nieuws van heden
„SINT PETRUS"
VERVANGINGSWAARDE
ALS NORM
HELSINKI: GEEN SCHOT
GELOST
IRAN PROTESTEERT
TE LONDEN
MIJN ONTPLOFT OP HET
EILAND TEXEL
AKKERTJE
PROF. GOUDRIAAN ALS
SINTERKLAAS
VEREENIGDE katholieke pers
l
Het Weer ii
Benzineprijs weer
verhoogd
Officïeele leger-
berichten
Kunsthandel JACQUES AA
VOOR SLECHTS Va CENT
HERSTEL van Uw HAARGROEI
Malversaties te Hoorn
Maas wast nog steeds
MAANDAG 27 NOVEMBER 1939 - AVONDBLAD
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE KV. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Levensverzekering - Studieverzekering
Lijfrente
Collectieve Pensioenverzekering
Bij de directie .van de HollandAmerika Lijn is heden
morgen bericht ontvangen, dat het stoomschip „Spaarndam" van
deze maatschappij vanmorgen voor den Theemsmond ongeveer twee
mijl ten Noord-Oosten van het Tongue-lichtschip op een mijn is
geloopen.
Verschillende schepen in de nabijheid vingen de S.O.S.-
signalen van het schip op. De bemanning is in de reddingbooten
gegaan.
Omstreeks elf uur hedenmorgen was het door de opvarenden
verlaten wrak van de „Spaarndam'' nog drijvende. Door den krach-
tigen Noord-Oostelijken wind dreef het wrak in Westelijke rich
ting. De zee was ruw.
De „Spaarndam" is op 22 September met een lading stuk
goed aan boord uit New Orleans vertrokken en arriveerde op 10 Oc
tober in de Downs. Nadat het schip door de Britsche contrabande-
controle was vrijgegeven, stoomde het op naar Gravesend, vanwaar
het heden in den vroegen ochtend is vertrokken.
De „Spaarndam" is in 1922 gebouwd en meet 8857 ton.
Haagsch Gerechtshof doet uit
spraak inzake prijsopdrijving
ff Storm waarschuwingsdienst
DE PRINS BIJ MINISTER
DIJXHOORN
mmMmm
Vele hoeren in de omgeving van Arnhem ondervinden weer groot ongerief van de
overstroomingen tengevolge van den was van den Rijn. Het verkeer kan op
sognmige plaatsen slechts per roeiboot geschieden
Felle perscampagne
SCHILDERIJEN
Finland blijft kalm
Tokio acht de Britsche blokkade
in strijd met Engelands toe
zegging aan Japan
Tokio's verhouding tot de
Ver. Staten
Groot gat in een dijk geslagen
63ste JAARGANG No. 22119
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Ëgn
Neem "a
'n
Retours van Dinsdag 5 Dec. zijn
ook Woensdag geldig
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
MALIEBAAN 50 UTRECHT
Het schip behoorde tot dezelfde
klasse als de „Leerdam"', de „Maas
dam" en de „Edam", vrachtschepen
met een beperkte passagiersaccom
modatie voor slechts 28 personen.
Op deze reis had de „Spaarndam"
geen passagiers aan boord. Gezag
voerder van het schip is kapitein
Folkert Hendrik Dobbenger.
De „Spaarndam", die niet alleen
zeer geruimen tijd te Downs was
vastgehouden, maar daarna ook nog
eenigen tijd te Gravesend, was dus
nauwelijks definitief vrijgegeven,
toen zij op een mijn liep. De bestem
ming van het schip was Antwerpen
en Rotterdam.
Voor zoover bij de H. A. L. thans
bekend is, zijn er geen dooden te
betreuren bij deze ramp. Ook om
trent eventueele gewonden had de
maatschappij nog niets vernomen,
zoodat men met eenige reden de
hoop koestert, dat het ongeluk, dat
de „Spaafndam" trof, tenminste
geen persoonlijk leed zal brengen
over de opvarenden en hun ge
zinnen.
Voor den Dordtschen politierechter hebben
^ee winkeliers daar ter plaatse terecht gestaan
degens overtreding van de prijsopdrijvingswet
*939. Zij hadden goederen uit hun ouden voor
bad tegen verhoogden prijs verkccht en wa-
beiden tot een geldboete van 25.ver
oordeeld.
In hooger beroep heeft de raadsman van ver
dachten, mr. J. Uden van Drooge, straffeloos
heid bepleit, omdat, naar hij zeide, het voor een
lezend bedrijf noodig is zich bij den verkoop
van goederen naar de vervangingswaarde te
hchten.
Het Haagsche gerechtshof heeft heden het
Tonnis van den politierechter vernietigd en de
v«rdachten vrijgesproken.
llllllllllllllllllllllllllllllll!llllll!llllllll|l„^
VERWACHTING
Aanvankelijk stormachtige tot krachtige,
j= meest Westelijke wind, later waarschijn-
EE lijk afnemend en krimpend, betrokken ot Ej
EE twaar bewolkt, tijdelijk opklarend, nu en
EE Jan regen, iets kouder.
Geseind hedenmiddag te 12.10 uur aan
de posten van IJmuiden tot Delfzijl:
„Wordt verwacht storm uit het Zuid-
westen, met ruimenden wind."
EE Zon op 7.40 onder 15.55. Licht op 16.25. EE
EE Maa.n op 16.46 onder 7.52 L.K. 3 Dec.
llllllllllllllllllllll!llllllllil!llllllillllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllll
Naar wij van de zijde van de petroleum-
maatschappijen vernemen, is het met het
oog op de inmiddels verder gestegen kosten
van aanvoer onmogelijk gebleken de be
staande prijzen van benzine, petroleum en
donkere oliën te handhaven.
De benzineprijs aan de pompen is thans
gebracht op 16V4 cent per liter, terwijl de
prijs van petroleum met cent en die van
gasolie en andere donkere oliën met cent
Per liter is verhoogd.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft hedenochtend,
^tgezeld van zijn waarnemenden adjudant,
Ntenant-kolonel H. J. Phaff, een bezoek ge-
racht aan den minister van Defensie,
PARIJS, 26 Nov. (Havas). Het Zondag
avond uitgegeven Fransche legerbericht luidt:
Beperkte bedrijvigheid der met elkander in
contact zijnde elementen en van de artillerie.
Het legerbericht van Zondagochtend luidde:
„Gedurende den nacht activiteit van patrouil
les in de Vogezen."
BERLIJN, 26 Nov. Het commando van de
Duitsche weermacht deelt mede: „In 't Wes
ten geringe bedrijvigheid der artillerie. Op 25
November hebben afdeelingen van de Duitsche
luchtmacht Britsche zeestrijdkrachten in het
Noorden der Noordzee aangevallen. Er werden
vier voltreffers geplaatst, waarvan een op een
kruiser der „Aurora"-klasse.
De verkenningsactie der luchtmacht strekte
zich gisteren wederom uit tot boven de Shet-
land-eilanden. De vijand trachtte gisteren over
Helgoland naar Noordwest-Duitschland te vlie
gen, doch hij werd bij de Noordzeekust door
het Duitsche afweervuur gedwongen terug te
keeren. Het Duitsche luchtwapen heeft geen
verliezen geleden.
De voorpostboot 301 is bij den Zuidelijken
toegang tot de Groote Belt na een ontploffing
gezonken. Zestien leden van de bemanning
worden vermist."
LONDEN, 26 Nov. Het Britsche ministerie
van Luchtvaart deelt mede, dat .de luchtmacht
gisteren een geslaagde vlucht boven het Noord
westen van Duitschland heeft gemaakt. On
der meer werd over Wilhelmshaven en Helgo
land gevlogen. Op verscheidene plaatsen trad
het afweergeschut in heftige actie.
Het ochtendcommuniqué van Maandag luidt
„In den loop van den nacht geen belangrijke
gebeurtenissen."
Het Duitsche communiqué van Maandagoch
tend luidt:
In het Westen behalve zwak vuur der artil
lerie geen noemenswaardige gevechtshandelin
gen.
Geredden van de Simon Bolivar", die Zaterdag met de „Oranje Nassau" van de
Maatschappij Zeeland in ons land terugkeerden, verlaten het schip na aankomst
in Vlissingen
MOSKOU, 27 Nov. (Havas). De Sovjet-Russische minister van Bui-
tenlandsche Zaken, Molotof, heeft den Finschen gezant in Moskou een nota
overhandigd, waarin de Finsche regeering gesommeerd wordt, onmiddellijk
haar troepen tot op 25 kilometer van de grens terug te trekken.
De aanleiding tot dezen eisch is een schietpartij, die zich volgens een
officieel Russisch communiqué aan de Finsch-Russische grens zou hebben
voorgedaan.
Dit communiqué beschuldigt de Finnen ervan, gevuurd te hebben op
de Sovjet-Russische troepen, die nabij de grens ten Noordwesten van Mainil
gestationneerd waren. Het incident heeft zich Zondag voorgedaan. Vier
Sovjet-Russische soldaten zijn gedood en negen gewond.
Het Finsche nieuwsbureau maakt, naar
DNB meldt, het volgende standpunt van
het ministerie van Buitenlandsche Zaken
bekend:
De Finsche autoriteiten hebben, na onder
zoek van de door Sovjet-Rusland gemelde
voorvallen, geconstateerd, dat van Finsche
zijde geen schot aan de grens gelost is.
Vervolgens wordt gezegd, dat „daarentegen
van Russische zjjde aan gene zijde van de
Finsche grens naar het schijnt schietoefe
ningen met mortieren zijn gehouden."
Zondagavond ontving Molotof den Finschen
gezant Irio Koskinen. Hij overhandigde hem
een nota van den volgenden inhoud:
Volgens een rapport van den generalen staf
van het Roode Leger werd in den namjddag
van den 26sten November te 15 u. 45 van den
Finschen kant in Karelië plotseling artillerie
vuur geopend op de Sovjet-troepen, welke een
kilometer ten N.W. van Mainil gelegerd zijn.
In totaal werden zeven granaten door de Fin
nen afgeschoten. Drie soldaten en een officier
van het Roode Leger werden gedood en zeven
soldaten en twee officieren werden gewond. In
overeenstemming met de strikte orders, niet
in te gaan op provocaties, heeft het Roode
Leger het vuur niet beantwoord.
De Sovjet-regeering acht het noodzakelijk,
er nadrukkelijk aan te herinneren, dat de
Sovjet-regeering reeds tijdens de onderhande
lingen met de Finsche delegatie de aandacht
van de Finsche regeering heeft gevestigd op
het gevaar, dat door de aanwezigheid van sterke
Finsche troepenconcentraties aan de grens, niet
ver van Leningrad, was geschapen. Dit gevaar
is door het incident van vandaag bewezen. De
troepenconcentratie is niet alleen een bedrei
ging van Leningrad, maar eveneens een vijan
dige daad tegenover de Sovjet-Unie.
De Sovjet-regeering wenscht de afschuwe
lijke aanvalsdaad van de zijde van Finsche
troepen, die waarschijnlijk slecht werden geleid
niet te overdrijven. Herhaling van het incident
wenscht de Sovjet-regeering evenwel te voor
komen. Daarom eischt zij onverwijld terugtrek
king van de Finsche troepen tot op 20 a 25
K.M. van de Karelisehe grens.
De Finsche gezant heeft Molotof, na de nota
in ontvangst te hebben genomen, medegedeeld,
dat hij haar onmiddellijk aan zijn regeering zou
doorgeven en dat Molotof een snel antwoord
kon verwachten.
Aan den Russischen eisch was een felle pers
en radio-campagne voorafgegaan. Zoo bevatte
de Prawda een artikel over de betrekkingen
tusschen de Sovjet-Unie en Finland, getiteid:
„Een hansworst als minister-president". Dit
artikel behandelt de jongste rede van den mi
nister-president Kajander. Kajander wordt be
schuldigt geen moed te hebben voor het Finsche
parlement te verschijnen, doch wel op 23 No
vember een rede te hebben gehouden, waarin hij
buitengewone gaven als clown ten beste gaf om
de Finsche bourgeoisie afleiding te bezorgen.
Hij maakte salto's, stond op zijn hoofd en liep
op zijn hanaen en zeide alles ondersteboven en
achterstevoren", aldus het blad.
De minister-president begon met hulde te
brengen aan de politiek van de Tsaren Alexan
der I en II jegens Finland, terwijl, zoo gaat de
Prawda verder, iedereen weet, dat de Tsaren
steeds het Finsche volk hebben onderdrukt,
hetgeen alleen werd goedgekeurd door de reac-
tionnaire Finsche bourgeoisie. Het blad herinnert
er verder aan, dat Lenin en Stalin tezamen met
de Finnen voor de vrijheid hebben gevochten,
Van de Sovjet-regeering heeft Finland zijn
vrijheid gekregen.
Vervolgens brengt de Prawda hulde aan de
Oostzeestaten die met de Sovjet-Unie een ver
drag hebben gesloten, waarbij hun onafhanke
lijkheid wordt gegarandeerd en vrede en arbeid
worden verzekerd, terwijl Finland de onderhan
delingen heeft afgebroken en het volk in staat
van alarm houdt.
Het blad verwijt hierna Kajander krokodillen
tranen te schreien over de Oostzeestaten, die
van vrije staten thans min of meer afhankelijk
zijn geworden van de Sovjet-unie en te heb
ben verklaard, dat de ministers van deze lan
den te kortzichtig zijn geweest. De Prawda
schrijft, dat Kajander, uit de school van de
vooruitzienden Beek en Moscicki, meer vooruit
ziend is. ooch dat hij spoedig zal zien, dat niet
de Finsche regeering, doch de regeeringen van
Estland, Letland en Litauen het meest vooruit
ziend zjjn geweest.
Vijzelstraat 105 - Amsterdam - Telefoon 30798
van bekende meesters
LAGE PRIJZEN
Kajander wordt vervolgens verweten, dat hij
de onderhandelingen met de Sovjet-unie heeft
afgebroken en de Prawda verklaart, dat bil
het Finsche volk steeds meer de vraag rijst,
waarom de onderhandelingen zijn afgebroken.
.Iet Finsche volk zoekt werkelijk vriendschap
met ae Sovjet-Unie. De Prawda vraagt op wiens
jevel Kajander handelt en uit dë commentaren
op de rede van Kajander in de Britsche pers
maakt het Sovjet-Russische blad op, dat hij
zijn instructies heeft gekregen van de Britsche
imperialisten. Tot zoover het artikel in de
Prawda.
Het inciaent aan de Finsch-Russische grens
bij Leningrad is door alle Russische zenders
bekend gemaakt, veel commentaar werd er niet
op geleverd, maar wel werd het een daad van
provocatie genoemd. De Russische troepen, die
gelegerd zijn aan de grens, waar het incident
zich heeft voorgedaan, aldus het radiobericht,
hebben het van Finsche zijde geopende artil
lerievuur niet beantwoord, omdat zij bevel had
den ontvangen op provocaties van dien aard
niet te antwooroen
De Zondag door volkscommissaris van Bui
tenlandsche Zaken, Moiotof, aan den Finschen
gezant te Moskou overhandigde nota inzake het
incident aan de Russisch-Finsche grens, is te
Helsinki letterlijk gepubliceerd.
In deze nota wordt aan het slot verklaard,
dat de Sovjet-regeering niet het voornemen
heeft dezen stuitenden aanval van de zijde
der Finsche troepen, welke door het Fin
sche opperbevel misschien slecht weiden ge
leid, een overdreven beteekenis toe te ken
nen. Zij wenscht evenwel niet, dat derge
lijke gebeurtenissen zich in de toekomst
zullen herhalen.
Finsche kringen betoonen in geen enkel op
zicht ongerustheid naar aanleiding van het uit
Russische bron gemelde grensincident.
Finland, aldus zegt men, heeft geen troepen
concentraties bij de Russische grens. Boven
dien hebben de Finsche troepen Zondag rust
gehad.
Het lijkt waarschijnlijk, dat de Finsche regee
ring haar bereidheid zal toonen ieder noodig ge
acht onderzoek toe te staan, teneinde de waar
heid vast te stellen.
TEHERAN, 27 Nov. (Havas). De re
geering van Iran heeft bij de Engelschc re
geering geprotesteerd tegen het besluit in
zake de in beslag neming van voor neu
trale landen bestemde Duitsche goederen.
TOKIO, 27 Nov. (Domei). De woordvoer
der van het Japansche ministerie van Buiten
landsche Zaken heeft vanochtend naar aan
leiding van een vraag over de Japansche be
wering, dat de Britsche maatregel tot inmen
ging in den export van Duitsche goederen „niet
alleen de grenzen van represaille overschrijdt,
zooals deze erkend zijn volgens het interna
tionale recht, doch ook de door de Britsche
regeering tegenover de Japansche regeering aan
gegane verplichting schendt", dat zij zich geens
zins zal mengen in den uitvoer van Duitsche
goederen, uiteengezet, dat de Britsche maat
regel in strijd is met het lang bestaande in
ternationaal rechtsgebruik. Voorts heeft de
woordvoerder onthuld, dat de Britsche regee
ring tegenover de Japansche regeering op 22
September de verplichting heeft aangegaan zich
niet te mengen in den uitvoer van Duitsche
goederen.
Sprekende over de moeilijkheden tusschen
Japan en de Vereenigde Staten, zeide de woord
voerder, dat ingeval het bestaande verdrag af
loopt zonder door een nieuw verdrag te zijn
vervangen, de handel tusschen Japan en de
Vereenigde Staten zal voortgaan, hoewel met
eenige moeilijkheden. Verwijzende naar de voor
spelling van senator Pittman, dat het Congres
der Vereenigde Staten een embargo op wapens
zal leggen, zeide hij, dat het denkend deel der
Japansche en Amerikaansche naties zal
trachten het ergste af te wenden- Het denkend
deel der Amerikaansche natie wordt volgens
den woordvoerder in dit geval vertegenwoor
digd door de senatoren Borah en Vanderberg.
Een mijn heeft aan den Waddenkant van het
eiland Texel een groot gat in den dijk geslagen.
De mijn werd door een dijkwacht ontdekt. Deze
zette het op een loopen. Een zware ontploffing
volgde en een meters hooge vuurzuil schoot de
lucht in.
Een tilbury met kerkgangers bevond zich op
nog geen honderd meter afstand. Geen der in
zittenden van het wagentje werd gedeerd.
Het gat was zeventig vierkante meter groot
en anderhalven meter diep. Het werd door den
sterken stroom na enkere uren evenwel weer
gedicht.
Stekken tot fundament dienend rijswerk en
hout werden over den dijk heen het land in ge
worpen.
Met het voorloopige herstel van den dijk werd
bij het vallen van het water begonnen, waarbij
zich tien militairen verdienstelijk maakten.
Zeer veel ruiten in de omgeving werden
vernield.
Het S.S. „SPAARNDAM" VOOR DEN
THEEMS-MOND OP EEN MIJN GE
LOOPEN.
Moskou eischt van Finland terugtrekking
der troepen tot op 25 K.M. van de
grens; een grensincident als reden ge
noemd.
Chamberlain over Engelands doelstellin
gen bij het voeren van den oorlog.
Verscheidene schepen tijdens het week
eind door mijnen of torpedo's tot zinken
gebracht.
noodig; om deze annonce uitgeknipt m open
envelop als drukwerk aan ons op te zenden,
ontvangt U uitvoerige brochures over het
Vermeldt Uw naam en adres op de achterztfd.e
(V.K.P.) der enveloppe en adresseert aan
Dr. H. Nanning's Pharm. Fabr. N.V., Den Haag
BIJLSMA'S ASSURANTIEKANTOOR N.V.
Keizersgracht 267 Amsterdam - Telef. 42167-33540
OORLOGSCHADE-
(MOLEST-) VERZEKERINGEN
OVER ZEE EN DOOR EUROPA,
per spoor, schip of auto, met en zonder
Requisitie en/of Inbeslagname. Onze premies
zijn meestal lager dan de bestaandetarieven.
Teneinde het familiebezoek met
St. Nicolaas te vergemakkelijken,
heeft de directie der Nederlandsche
Spoorwegen besloten dat gewone
retours, genomen op Dinsdag 5
December, ook geldig zullen zijn op
Woensdag 6 December.
Naar wij vernemen is Zaterdagmorgen de
employé van de naamlooze vennootschap „Waco"
te Hoorn, de heer N. K., gearresteerd en over
gebracht naar het Huis van Bewaring te Alk
maar. Ten nadeele van genpemde onderneming
zijn belangrijke malversaties ontdekt, waarvan
K. verdacht wordt. De verduistering moet over
een tijdvak van enkele jaren loopen. Omtrent
het bedrag worden te Hoorn verschillende ra
mingen gemaakt, doch het juiste cijfer is niet
bekend. Door onjuiste verantwoording in de
boekhouding kon K. de verduistering zóó lang
volhouden. Zijn arrestatie heeft in Hoorn groo
te opschudding verwekt, daar hij bekend stond
als een geacht burger.
De algemeene dienst van den Rijkswaterstaat
deelt ons het volgende mede:
Ten gevolge van den zwaren regenval van de
laatste dagen is het water van de Maas weder
sterk gaan stijgen. De waterstand aan de hoofd-
sluis te Maastricht was hedenochtend 45.06 M.
-!- N.A.P. De stijging sinds Zondagochtend be
droeg 1.40 M.
Daar van de Belgische Maas en haar zij
rivieren nog sterke was gemeld wordt, zal de
radio-hoogwaterberichtgeving voor de Maas
worden ingesteld.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 739.9
Vorige stand: 744.2
