Onrustbarende was
van de Maas
"Akkertje
Wilna, de twistappel tusschen
Polen en Litauen
Het nieuws van heden
HOTFI HOF VAN HOM AND
Jaarbeurs-Restaurant
Vliegtuigen bij de
Theems
Finland ontkent
grensschending
Zeer hooge stand van
de Waal
Koortsig P
HOTEL BEATRIX
TOENEMEND VERZET
DER BEVOLKING
ROEMENIË'S STANDPUNT:
NEUTRALITEIT
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
E CESCMEflllEn?
OESTERS
HOTEL SCHILLER
HOTEL ATLANTA
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1939 - AVONDBLAD
GARANTIE
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
CAFE-RESTAURANT
Speciaal ingerichi
GR O O TE GEZELSCHAPPEN
63ste JAARGANG No. 22123
De was van de Maas houdt nog aan.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Neem
*n
CENTRAAL HOTEL DER A.M.VJ.
HOTEL RESTAURANT F L EIS SIG
Warmoesslraal - Amsterdam
LOGEERT U IN APELDOORN?
Logies m. onib, f 2.50, pens. 14 p. d.
Hilversum Tel. 6113
TROMPENBERG'S PALACE HOTEL
HOTEL ROOZENDAAL
VERGADERZALEN
Hotel „de Mallejan" - Vierhouten
De spanning tusschen Rusland en Finland
Finsche grenswachtpost in Karelië, waar
hebben plaats
is sterk toegenomen. Op de foto een
volgens de berichten een incident zou
gevonden
Het WeeriiniiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiniiiiiiiiiiL
Rust aan het West front
De Britsche verkennings
vlucht van Maandag
Duitsche schepen in
Moermansk
België meldt val
De hooge waterstand der rivieren
de omliggende streken. De Maas
uitgestrektheden
brengt zijn overlast mede voor
heeft in Limburg weer groote
blank gezet
rivier te Maastricht 46.01 boven N.A.P., hetgeen
gelijk is aan dien van des morgens acht uur.
Uit België wordt van de zijrivieren reeds val ge
meld, zoodat men aanneemt, dat er nog slechts
zeer weinig was van de Maas is te verwachten.
De hoogste stand, die slechts weinig hooger zal
zijn dan die van vanmorgen, werd vanmiddag
of op zijn laatst vanavond verwacht. Daarna zal
zeker val intreden.
„Sovjet-poging om Helsinki door
angstaanjaging tot concessies
te brengen"
Verontwaardiging in
Amerika
Russisch ultimatum?
Geen steun bij Berlijn
Trein ontspoord in
Spanje
Een serum gevonden
tegen dysenterie?
Mijnen op Belgische
kust
PHILIP SCHEIDEMANN
ERNSTIG ZIEK
volgde de lijkbaar van zijn broer Gabriel
Haut ter aarde is besteld
Massa-arrestaties van
Poolsche officieren
Een radiorede van Tatarescoe
,,Sibajak" eindelijk
vertrokken
Tezamen met de „Huygens" gecon-
voyeerd door de Zwarte Zee"
De president der Fransche Republiek
Lebrundie te Mercy le
MET
4mi
LEN GROS. D. BLAZER S METZ N.V R'DAM
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
rri run" leidschestr. 67—n
„rLt.UK AMSTERDAM
voor het ontvangen van
TOT 600 PERSONEN
Speciale Gezelschapsiarieven
Perfecte Keuken
De was van de Maas houdt nog voort
durend aan en was in den laatsten nacht
in de omgeving van de gemeente Blerik
wel zeer onrustbarend. Hedenmorgen om
9 uur was de waterstand te Blerik 16.25
centimeter boven A. P. (in den winter van
1925—1926 was de stand 18.80 centimeter.
Er was eens een man in
Egypte,
Een Mohammedaanen
een stipte.
Maar hij had de smoor an
't Gebod van den Koran,
Sinds van een glas TIP
hij eens nipte
Inz. C. O. v. R. A. te Aerden-
hout ontving 'n fleseh TIP
In de afgeloopen veertien dagen is de Maas
van zijn oorsprong af zeven Meter gewassen.
Het is wel zeer vroeg in het jaar, want ge
woonlijk is een sterke was niet te verwachten
voor Sint Nicolaas. Maastricht meldde vanmor
gen een was van 22 centimeter.
Ook de scheepvaart ondervindt van den hoo-
gen waterstand hinder.
Schepen met een opbouw hooger dan vijf
meter kunnen de Maasbrug niet meer passee-
ren, zoodat verscheidene schepen ten Noorden
van de brug gemeerd hebben. Het m.s. „Tasino"
komende uit Bazel, had vanmorgen de grootste
moeite de brug te passeeren.
Indien de regen blijft aanhouden, hetgeen te
verwachten valt, wordt de toestand ernstig,
daar de dijk langs den Westelijken oever van
de Maas reeds verzakkingen begint te vertoo-
nen.
In verband met de berichten over den
lioogen stand van de rivier de Maas en de
vrees, dat deze zal leiden tot dijkdoorbraken
en ernstige overstroomingen, vernemen wij
De Finsche regeering verklaart niets te
weten van schendingen der Sovjet-grens
door Finsche troepen.
Duitsche vliegtuigen bij de Theems-
monding.
Het begrootingsdebat in de Eerste Kamer
begonnen.
BIJLSMA'S ASSURANTIEKANTOOR N.V.
Keizersgracht 267 - Amsterdam - Telef. 42167-33540
OORLOGSCHADE-
(MOLEST-) VERZEKERINGEN
OVER ZEE EN DOOR EUROPA,
per spoor, schip of auto, met en zonder
Requisitie en/of Inbeslagname. Onze premies
zijn meestal lagerdan debestaandetarieven.
LOGEER te Amsterdam in net
het eenige hotel met eigen overdekt zwembad
Gratis toegankelijk voor hotelgasten
f 3.50 per dag inclusief ontbot
Tjelefoon 45972 4597Ï
Logies met ontbyt vanaf f2.50; Diner vanaf 1.15
Groote en kleine zalen - Partijen reductie
Steunt de Oestercultuur. Van neden af Restau-
rantprijsƒ1.ƒ1.25, ƒ1.50, ƒ2.—, ƒ2.25 p. dozijn
RESTAURANT SAUR AMSTERDAM
Rembrandtplein Amsterdam Telefoon 31660
Logies met ontbijt 3.25 p. p.6.25 voor 2 pers.
Gesoigneerde DAGSCHOTELS van 0.60 tot f 1—
EINDHOVEN - GELDROPSCHEWEG 17
10 minuten van station, alle kamers met warm
en koud stroomend water, vanaf 2.25 met ontbijt
NIEUW RESTAURANT
NIEUW INGERICHT CAJTé
GROOTE ZALEN
HILVERSUM - Telefoon 7941 <2 lijnen)
Door zijn hooge ligging aangenaam verblijf in
alle laargetijden Voor langer verblijf speciale
arrangementen
OVERVEEN bjj HAARLEM
PRIMA PENSION vanaf 3.50
VOORJAAR 1939 GEHEEL GERESTAUREERD
Prima keuken en kelder Schitterende serre en
terrassen - Centrale verwarming; koud en warm
stroomend water - Telefoon 13574 Haarlem
UTRECHT
TEL 13827
KNAPPEND HOUTVUUR. GOEDE WIJN
WAT KAN HET IN „DE MALLEJAN"
GEZELLIG ZIJN
Tel. 2 Week-end (met wilddiners) f 9- p p
Stand op Woensdag 1 uur n.m.: 756.2
Vorige stand: 758.0
S VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
S Betrokken tot zwaar bewolkt, tijdelijk
EE opklarend. Nu en dan eenige regen. Ma-
tige of krachtige Westelijke tot Zuid-
westelijke wind. Vrij zacht weer. EE
EE Stormwaarschuwingsdienst: EE
Hedenmorgen te 7.35 uur werd geseind
EE aan alle posten: „Weest op uw hoede".
Zon op 7.13 onder 15.53. Licht op 16.23.
HE Haan op 18.45 onder 9.44. L.K. 3 Dec. EE
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
LONDEN, 29 Nov. (Reuter). Vanochtend kon
het schieten met luchtdoelgeschut en machine
geweren door de batterijen langs de monding
van de Theems worden gehoord. Er werd geen
alarm gemaakt en ook werd het geronk van
vliegtuigmotoren niet gehoord. Later stegen
verscheidene Britsche vliegtuigen op.
Het Fransche legerbericht van den ochtend
van den 29sten November luidt: Niets belang
rijks te melden.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend.
In het Westen geen bijzondere gebeurtenis
sen.
Engelsche vliegtuigen hebben wederom ge
probeerd over de Oost-Friesche eilanden
Noordwest Duitschland in te vliegen, zonder
dat zij evenwel de Duitsche kust hebben be
reikt.
Daarbij werd de basis Borkum aangevallen.
Schade werd niet aangericht.
Zooals reeds in een extra-mededeeling werd
bekend gemaakt, is een Britsche zware kruiser
van de London-klasse door kapitein-luitenant
Prien ten Oosten van de Shetlandeilanden ge
torpedeerd en vernietigd.
Het Britsche ministerie voor de Luchtmacht
maakt bekend, dat alle vliegtuigen der konink
lijke luchtmacht, die Maandagavond hebben
deelgenomen aan de verkenningsvlucht boven
Noordwest Duitschland, behouden zijn terug
gekeerd.
Aan deze verklaring' wordt nog toegevoegd,
dat „er geen enkele waarheid schuilt in de
Duitsche verklaring, dat Engelsche vliegtuigen
boven Nederlandsch gebied hebben gevlogen."
LONDEN, 29 Nov. (Havas). Een officier van
een neutraal koopvaardijschip, dat in Groot-
Brittannië is aangekomen, heeft verklaard, dat
hij behalve de „Bremen", die met machine-
schade in de haven van Moersmansk was aan
gekomen, meer dan vijftig Duitsche schepen
in de haven heeft geteld, waaronder de mail-
stoomer „New York" en twee geladen petro-
ieumtankschepen.
van bevoegde zijde, dat er geen directe aan
leiding voor deze vrees behoeft te bestaan.
Vanmorgen te elf uur was de stand van de
HELSINKI, 29 Nov. (Reuter) In een
Dinsdagavond laat te Helsinki uitgegeven
verklaring wordt gezegd, dat het door de
Finsche autoriteiten ingestelde onderzoek
heeft uitgewezen, dat de grenswacht te
Salmi, ten Noorden van het Ladoga-meer
geen kennis droeg van de beweerde grens-
schendingen.
Aan deze verklaring wordt nog toegevoegd,
dat verscheidene patrouilles, die andere patrouil
les hadden afgelost, niets hebben opgemerkt toen
zij om zeven uur 's avonds terugkeerden, hoe
wel zij grenspost 367, welke in het Sovjet
rapport wordt genoemd, hadden gepasseerd.
Het Finsche kabinet is Dinsdagavond nog laat
bijeengekomen om de laatste hand te leggen
aan het Finsche antwoord op de opzegging door
de Sovjets van het SovjetFinsch niet-aanvals-
pact, dat vandaag zal worden overhandigd.
Te Helsinki is men van meening, dat de
opzegging door de Sovjets van het non
agressiepact voor binnenlandsch ge bruin
bestemd was en beoogde de Finnen ertoe
te brengen de besprekingen met de Sovjets
te hervatten.
Het opzeggen van het FinschRussische ver
drag door Molotof heeft in Amerikaansctie
diplomatieke kringen levendige verontwaardi
ging gewekt. Men merkt op, dat het Finsche
tegenvoorstel, dat door Molotof provoceerenci
Wordt genoemd, zeer redelijk was en men ziet
in het antwoord van Molotof den wensch druk
op Finland uit te oefenen, teneinde de Finsche
toestemming in de Sovjet-Russische eischen
inzake de vlootbasis te verkrijgen.
Tot nu toe zijn in Amerikaansche diploma
tieke kringen nog geen aanduidingen te ont
dekken, dat president Roösevèlt in zal grijpen
Ambtenaren van het Staatsdepartement der
V.S. hebben hun commentaar voorbehouden op
de Sovjet-Russische opzegging van het pact.
De speciale verslaggevers te Helsinki van Ber-
lingske Tidende en Politiken melden, dat de
Sovjets vandaag een ultimatum aan Finland
zouden overhandigen, waarin met het oog cp
de jongste incidenten de terugtrekking van de
Finsche troepen binnen achttien uur zou wor
den geëischt tot op 25 kilometer van Karelië.
MADRID, 29 Nov. (Havas).- In een hoofd
artikel schrijft het Spaansche blad „Ya". „In
den wanhopigen strijd om weerstand te bieden
aan den Sovjet-Russischen druk, vinden de
mannen van Helsinki geen steun in Berlijn, dat
met Moskou heeft bijgedragen tot de voorbe
reiding van het conflict." „Het Duitsche volk,
zoo dachten zij, sympathiseert met Finland en
juicht den strijd van dit volk tegen het com
munisme toe. Welnu, de houding van Duitsch
land tegenover de tragedie, die voor Finland be
gint, wordt weerspiegeld door de Duitsche pers:
de Berlijnsche dagbladen hebben slechts de
communiqué's van Moskou weergegeven zonder
melding te maken van de antwoorden van Hel
sinki en de aanvallen van ce Sovjets. Het is
voldoende den zin te lezen „op den weg van
Beek", waarmede een zoo ernstig blad als de
Deutsche Allgemeine Zeitung over twee kolom
men zijn inlichtingen over het Sovjet-Russisch-
Finsche conflict opdient, om een duidelijk denk
beeld te hebben van de Duitsche houding te
genover het fatale lot, dat Finland wacht,"
MADRID, 29 Nov. (Havas). Woensdagoch--
tend is te Alcazar San Juan Ciudad Real een
personentrein ontspoord. Er zijn twee dooden
en negentien gewonden. De toestand van vijf
gewonden is hopeloos.
BERLIJN, 29 Nov. (D.N.B.). De Duitsche pro
fessor dr. Prigge is er in geslaagd een nieuw se
rum tegen dysenterie te ontdekken, dat de gif
stof van den dysenteriebacil onschadelijk
maakt.
Tot nu toe bestond er geen probaat middel
tegen dysenterie, welke van tijd tot tijd epide
misch optrad.
De was op de beneden-rivier zal nog even
voortduren, doch er zal geen abnormaal hooge
stand, zooals in den winter van 19251926 wor
den bereikt. In Januari 1926 was de hoogste
stand van de Maas te Maastricht 46.93 meter
boven N.A.P., hetgeen dus nog 92 c.M. hooger
is dan vanmorgen.
De Waal heeft het laatste etmaal het
voorbeeld van den Rijn gevolgd en toonde
heden een sterken was, n.l. van 43 cM. De
stand bedroeg te Nijmegen 12.36 meter
N.A.P.
Hef water stijgt met het uur. De gemeen
te Nijmegen heeft alle voorzorgsmaatregelen
genomen en de toegangswegen tot de bene
denstad door bekistingen tegen het water
beveiligd.
Op de rivier is de vaart stil. Af en toe komen
er schepen afvaren, geladen met kolen voor
Rotterdam.
De uiterwaarden liggen diep onder water en
hedenmorgen kon men zelfs met een roeiboot
over de kade varen.
De verschillende pontveren zijn uit de vaart
genomen. Men doet alle mogelijke moeite, om
door hulpdijken de polders voor binnenstroo
men van water te beveiligen.
Men verdacht vandaag in Nijmegen nog een
halven meter was.
Te Keulen noteerde men vanochtend nog
85 cM. was.
BRUSSEL, 28 Nov. (Havas). Nog meer mij
nen zijn op de kust aangespoeld, o.m. te Knocke
en Zeebrugge. De schade, die de mijnontploffing
in Wenduyne heeft aangericht, is zeer belang
rijk. Ruim een derde deel van den dijk is zwaai
gehavend.
LONDEN, 29 Nov. (Havas) Volgens de „Ti
mes" zou Philip Scheidemann, die in 1918 na
c!en troonsafstand door den keizer de republiek
proclameerde, ernstig ziek zijn. Scheidemann
bevindt zich volgens dit bericht te Kopenhagen.
(Van onzen correspondent in Finland)
HELSINKI, Dinsdag.
De jongste massa-arrestaties van Poolsche
officieren in Wilna (Vilnius) toonen duidelijk
aan, dat onder de Poolsche bevolking van het
Wilna-gebied in toenemende mate verzet wordt
gepleegd tegen de overdracht van dit gebied
aan den Litauschen staat. Ofschoon Wilna, de
wieg is van de tegenwoordige Litausche repu
bliek en de eerste Nationale Raad hier na het
einde van den vorigen wereldoorlog de vrijheid
en onafhankelijkheid van Litauen proclameerde,
is Wilna voor de Polen de stad, waar Stefan
Bathory de groote universiteit der contra-re
formatie stichtte en waar tallooze dichters en
denkers in het Poolsch hun werken hebben ge
publiceerd. Hier werd ook maarschalk Pilsoedski
geboren. Doch voor het Litausche volk was de
negende October, (je dag, waarop de Poolsche
generaal Zeligowski de stad Wilna en omgeving
in het jaar 1920 in bezit nam, telkenjare de
nationale rouwdag voor Litauen geworden. In
de „voorioopige" Litausche hoofdstad Kaunas
beijvert men zich thans een nieuwe orde in het
weder met Litauen vereenigde Wilna-gebied te
scheppen. Dit beteekent voor dit arme land een
enorme verzwaring der economische lasten
waarvan niet in de laatste plaats ook de nu
onder Litausch bestuur gekomen Poolsche on
derdanen de dupe worden. Wilna is steeds een
volkomen verwaarloosde stad met een ontstel
lende armoede geweest. De bevolking is voor
het overgroote deel Joodsch en slechts voor een
gering percentage Litausch. Deze Litauers zijn
veelal boeren, die in het rondom de stad ge
legen gebied hun land hebben. De Polen in Wil
na hebben thans zoo goed ais geen bestaans
mogelijkheden en begrijpelijkerwijze voelen zij
er niets voor om Litausche onderdanen te wor
den en in het nederige niveau, waarop zich
deze staat bevindt, te deelen
Zij moeten hun zloty's tegen een zeer on-
gunstigen koers voor lita's inwisselen en kun
nen zich daardoor slechts het hoogst noodza
kelijke veroorloven. Uit hun kringen komen
tallooze verzoeken om steun bij het Roode Kruis
binnen, doch de nood is hier zoo hoog dat
voorloopig slechts in bescheiden mate hulp kan
worden geboden.
Ook in bepaalde Litausche kringen heerscht
oppositie tegen het weder in bezit nemen van
het Wilna-gebied daar dit catastrofaal wordt
geacht voor de verdere ontwikkeling van het
land, dat toch reeds onder diepe armoede ge
bukt gaat.
In nationalistische kringen in Kaunas leeft
de wensch om nu ook het Memelgebied terug
te winnen, terwijl men eveneens de hoop gericht
heeft op inlijving van het voorloopig door de
Duitschers bezette gebied van Soevalki.
Intusschen hebben echter de Russen een
aantal strategische punten in Litauen verwor
ven, niet ver van Kaunas en Wilna
Het Poolsche volk, dat zoovele malen in zijn
geschiedenis verdeeld is geweest tusschen an
dere landen, heeft in samenzweringsacties vaak
een vergoeding moeten vinden voor de instand
houding van zijn nationaliteit. Men zegt daar
om, dat samenzweren den Polen in het bloed zit,
doch hun lot heeft hen dikwijls daartoe ge
noopt.
Op het laatste oogenblik hebben de Litausche
autoriteiten in het Wilna-gebied een Poolschen
greep naar de macht weten te verhinderen. De
samenzweerders, meest Poolsche officieren, zijn
gearresteerd en overgeleverd aan de Litausche
oorlogsgerechten Vele honderden Poolsche offi
cieren hadden zich den laatsten tijd als studen''
laten inschrijven aan de universiteit in Wilna
Zij hadden de' militaire uniformen voor die der
studenten geruild en waren erin geslaagd een
wapen- en munitiedepot) in te richten. Het was
hun bedoeling om door een greep naar de macht
het tegenwoordige regeeringssysteem in Wilna
te likwideeren. De massa-arrestaties onder hun
rijen worden nog voortgezet.
Tijdens het verhoor is aan het licht gekomen.
dat deze samenzweerders samenwerkten met
leden van Poolsche jeugdorganisaties. De con-
tröle van het Inschrijvingsregister aan de uni
versiteit te WUna heeft uitgewezen, dat van de
2000 studenten er slechts 300 in staat waren
aan te toonen, dat zij steeds in het Wilna-ge
bied woonachtig zijn geweest. Een groot deel van
de gearresteerde Polen zal vermoedelijk spoedig
weer op vrije voeten kunnen worden gesteld,
doch zij zullen worden uitgewezen naar de
vroegere Poolsche gebieden, die zich thans in
hei bezit van Duitschland en Rusland bevinden
BOEKAREST, 29 Nov. (Havas). De Roe-
meensche minister-president Tatarescoe heeft
een uitvoerige uiteenzetting gegeven van den
algemeenen toestand en het regeeringsprogram
in een Dinsdag uitgesproken radioredevoering.
„Tegenover het huidige conflict heeft Roeme
nië zijn standpunt vastgesteld: neutraliteit. Het
Roemeensche volk zal slechts vechten voor
eigen lot. Roemenië is en blijft neutraal. Het
wenscht vriendschappelijke betrekkingen met-
alle volkeren, in het bijzonder met zijn na
buren."
Voortgaande kondigde Tatarescoe aan, dat
er ten aanzien van de binnenlandsche politiek
een program was voor aangelegenheden, die
onmiddellijk ten uitvoer moeten worden gelegd
en een program voor hervormingen, die lan
gen tijd zullen eischen. Het regime der censuur
op de pers zal gewijzigd worden om vrije critiek
op het program der hervormingen op langen
termijn mogelijk te maken. Dit program zal
nationaal zijn door het sociale doel, door de
technische middelen en door de methode, het
zal o.m. omvatten: toepassing der handhaving
van de neutraliteit, versterking van het natio
nale element en handhaving van 't regime van
rechtvaardigheid, voor alle minderheden. Het
zal de emigratie vergemakkelijken van alle niet-
autochthone Joden en verder talrijke maatre
gelen vallende, in het vijfjarenplan tot stimu
leering van de productie.
Tatarescoe deed een dringend beroep op een
heid van alle Roemenen. Hij vroeg hun alle on
derlinge oneenigheden te vergeten zoolang de
ernstige internationale gebeurtenissen voortdu
ren.
Hij eindigde met de hoop uit te spreken, dat
de leidende klasse in Roemenië een onoverwin
nelijk bastion zal vormen tegen alle stroomin
gen der ontbinding.
Woensdagnacht om 3.10 uur is het m.s. ,Si-
bajak" van den Rotterdamschen Lloyd uit
Rotterdam naar Indië vertrokken.
Het eerste deel van de reis wordt afgelegd in
groepsverband met de „Christiaan Huygens"
van de Mij. Nederland en voorafgegaan door
de „Zwarte Zee"
De drie schepen zijn uitgerust met paravanes.
Het convooi werd gevormd bij het lichtschip
Scliouwenbank. Daarna werd koers gezet naar
de Engelsche kust. Voor den avond hoopt men
na het oponthoud in Duins in veilig vaarwater
te zijn.
