Vele Russische tanks door de Finnen vernietigd Finsche volksregeering sluit een pact met Moskou Een verklaring van Roosevelt Finsch beroep op den Volkenbond Karelië zou geheel Finsch worden De spionnagezaak De strijd tegen de roode invasie Het nieuws van heden VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Roode parachutisten landen in Karelië achter de Mannerheimlinie, maar worden spoedig neergeschoten DUITSCHERS VERLATEN FINLAND Het W „Moreel embargo wegens Russische bombardementen DUITSCH SCHIP TOT ZINKEN GEBRACHT Weet wat U eet! Boterletters Boter-Specu- laaspoppen SMITHS Kalmte in het Westen NJKKELMIJNEN DOOR DE FINNEN VERNIELD ZONDAG 3 DECEMBER 1939 - OCHTENDBLAD Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 13.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE MV. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22130 Finsche regeering hijeen Kalme dag in Helsinki De lokstem uit Moskou Zweedsche sympathie Groote bedrijvigheid heerscht in de Fransche marine-luchthavens, waar de watervliegtuigen, die de Fransche zeestrijdkrachten moeten ondersteunen, van bommen en benzine worden voorzien M Achter de Duitsche linies staan treinen pereed met materiaal om verwoeste bruggen terstond te kunnen herstellen of te vervangen *r Is onze economische defensie er bij betrokken? Russisch communiqué bericht bezetting van verschillende dorpen in Karelië Britsche marine brengt twee schepen als prijs op a Uitsluitend met roomboter bereid Luxe Bakkerijen DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN „GEEN OORLOGSVRAGEN" BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: HASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 Cf., Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel Bf) contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroeoers" zie de rubriek Onze speciale correspondent te Helsinki seint: Volgens de laatste berichten uit Finsche bron werdén bU een luchtaanval op Hangoe drie Sovjet-vliegtuigen neergeschoten. Bij den zeeslag, die voor dit schiereiland plaats vond, werd een Russische torpedojager in den grond geboord. Gisteren werd door de Finsche artillerie een andere torpedojager beschadigd. Te Helsinki wordt de evacuatie voortge zet. Nog niet alle winkels werden gesloten. Er is geen spoor van paniek te bemerken. De meeste correspondenten van de buiten- landsche pers verlaten de stad. Verder wordt bericht dat tot hedennacht twee uur 36 Russische tanks vernietigd waren. Volgens de laatste te Stockholm ontvangen berichten duurden de gevechten op de Karelische land engte Zaterdag met onverminderde hevigheid voort. Elke Finsche tank val in deze streek zou een slachtoffer bevatten. Het aantal buiten gevecht gestelde Russische tanks is niet be kend, maar is aanzienlijk hooger dan het gisteren berichte aantal van 36. Volgens een niet bevestigd bericht Zou een geheel Russisch tankregi- ment vernietigd zijn. Naar volgens Havas uit Kirkenaes wordt ge hield bevestigen de Finsche autoriteiten bij de ërens, dat Petsamo door de Finnen heroverd k. Zij maakten 150 Russsen krijgsgevangen. De bezetting van Terijoki door de Russen *ordt van Finsche zijde tegengesproken. Verder meldt Havas uit Helsinki dat de Finsche opmarsch in Karelië niet uit gaat bo ven het niemandsland, dat ligt voor de ver sterkingen van de Mannerheimlinie. Naar Stefani bericht zijn Russische een heden parachutisten, die geland zijn achter versterkte linie in Karelië, terstond ver nietigd door de Finsche troepen. De Hnsche regeering is Zaterdag in Helsinki bijeengekomen. De bladen melden, dat de nieuwe regeering r1 het parlement theoretisch de meerderheid h^ft (190 van de 200 zetels). Slechts de vader- andsche volksbeweging is niet in de regeering ertegenwoordigd, hoewel zij volgens de Fin- che bladen eveneens achter de regeering staat Deneraal-veldmaarschalk Mannerheim pubii- .eerde de eerste dagorder, waarin hij den oor- bg een voortzetting noemt van den vryheids- °orlog van 1918. Verder heeft maarschalk Mannerheim Seri klinkend beroep op zijn troepen gedaan Voor de verdediging des lands. Hij zeide hiet name: „Iedere soldaat zal zijn plicht hoen. De oorlog voor onze onafhankelijk heid gaat voort en wij treden thans zijn Matste fase in. Wij strijden voor onze haardsteden en ons vaderland." lederen nacht zullen Finsche kortegolfzenders hl het Engelsch een communiqué uitzenden, be stemd voor de Vereenigde Staten. De Russische rfhio tracht voortdurend deze uitzendingen te storen. Het Duitsche schip „Donau" is Zaterdag in Helsinki aangekomen voor de evacuatie van Duitsche, Russische en Estlandsche onderdanen h't Finland. Om half twee Zaterdagmiddag heeft de Duitsche legatie over de Finsche radio in de Duitsche taal een beroep op de in Fin land gedomicilieerde Duitsche onderdanen gedaan, en er bij hen op aangedrongen zich gereed te maken het land Zondag met een speciaal convooi te veriaten. Volgens Havas heeft de Amerïkaansche legatie den Amerikaanschen onderdanen, die hl Finland verblijf houden, medegedeeld, hat zij om middernacht zouden worden ge- evacueerd met een schip, dat uit Abo naar Zweden zal vertrekken. -Ti den afgeloopen nacht zijn, naar Stefani uit "hjlsinki bericht, toen tijdens de volledige ver duistering de bevolking geëvacueerd werd, zeer jSle kinderen verdwaald. De autoriteiten heb- /rii maatregelen genomen om de kinderen op sporen en ze weer bij hun ouders te brengen Hit Kirkenaes meldt het Noorsche telegraaf- Kentsehap, dat de stroom van vluchtelingen h Finland naar het Noordoosten van Noor- ®§en voortduurt. Men schat het aantal uitge wekenen, dat reeds de grens overschreden heeft h 600. In hoofdzaak zijn het ouden van dagen. r°Uwen en kinderen Vandaag heeft zich, naar Havas bericht, in f^lsinki slechts een kort luchtalarm voorgedaan ah vijf minuten, n.l. van vijf minuten voor ne- tot negen uur vanmorgen. Den geheelen v,ag is geen enkel Russisch vliegtuig boven de hische hoofdstad gezien. Ook overigens is het optreden van de roode luchtmacht uiterst be perkt gebleven. Van half vier tot half vijf heerschte luchtalarm in de industriestad Pair- tere, maar er werü geen enkele bom geworpen In Finland noemt men verschillende redenen voor deze kalmte. Allereerst is men van mee ning, dat het slechte weer, de laaghangende wolken en het gevaar voor ijsvorming het op treden der roode vliegers hebben belemmerd Voorts is de hoofdstad wellicht vandaag behoed door de aanwezigheid van het Duitsche schip „Donau", dat Zondag de Duitschers, Russen en Estlanders evacueert. Ten derde meent men dat de ernstige verliezen, c.ie gisteren geleden zijn door de roode luchtmacht, op den ijver van de Russische vliegers een domper hebben kun nen zetten, ofschoon men zich niet overgeeft aan gemakkelijke illusies en nieuwe luchtaan vallen verwacht worden. De bevolking blijft kalm en eensgezind vastberaden om weerstano te bieden. Ook aan het front is slechts een zwak of fensief der Russische troepen waargeno men. Zij zijn drie kilometer langs de kust opgerukt. Daarbij moet erop gewezen wor den dat deze opmarsch nog steeds in het niemandsland vóór de Finsche verdedigings linie voltrokken wordt. Zonder slag of stoot hebben de Russen verder de vier eilanden voor Kroonstad, die al bijna twee weken door de Finnen ontruimd waren, bezet. Het zijn de eilanden Seiskan", Hog- land, Laavansani en Tyersari. Verder meldt Havas dat, evenals dit tijdens de belegering van Warschau het geval was, om Helsinki een oorlog in den aether wordt ge voerd. In navolging van oe Duitsche methoden heeft Rusland een zeker aantal zendstations opgericht, die in het Finsch omroepen. Het omroepstation van Helsinki heeft de bevolking in kennis gesteld van het bestaan dezer zen ders en den raad gegeven, op haar hoede te zijn tegen deze uitzendingen, die bij het inval- van den nacht beginnen. Volgens een Havas-bericht uit Moskou gaat de Russische radio voort het Finsche volk op te wekken tot den opstand. Zaterdagmiddag zond de omroep van Moskou een boodschap uit van den volgenden inhoud en voorgelezen door kolonel Pogodin: „Het roode leger zendt een broederlijken groet aan het Finsche volk, dat in opstand is gekomen tegen de agressoren. Finland heeft de onafhankelijkheid ontvangen uit de handen van Lenin, maar de zinnelooze provocateurs, die het land leiden, hebben het in een bazar veranderd. Thans heeft het uur der wraak geslagen. Het sinds jaren gemartelde volk zal spoedig zijn vrijheid herkrijgen. Het roode leger is het eerste legercorps der boeren en arbeiders van Finland te hulp gekomen Finsch volk. wij komen je te hulp. Weldra zul je even gelukkig zijn als de volken der Sovjet- Unie." De oproep eindigde met den uitroep: „Leve het onafhankelijke Finsche volk. leve Stalin, de leider der arbeiders in de geheele wereld." De Zweedsche regeering heeft Zaterdag de edities van de communistische bladen ,.Ny Dag" in Stockholm en „Arbeter Tidningen" in Go- tenburg in beslag doen nemen in verband met artikelen over de plannen voor een communis tisch regiem in Finland. Vele honderden Zweedsche vrijwilligers, voor een groot deel arbeiders, hebben tot de Finsche autoriteiten het verzoek gericht in het Fin sche leger te worden opgenomen. Volgens Ha vas bedroeg dit aantal Zaterdagavond 600. Ook hebben Zweedsche arbeidersorganisaties eer. inschrijving voor Finland geopend. Het Zweed sche roode kruis bestudeert de mogelijkheid om naar Finland ambulances, verplegend per soneel en verbandmiddelen te zenden. Uit Stockholm wordt beri"ht. dat de Zweedsche regeering zich belast heeft met de behartiging der Finsche belangen in Moskou. Naar Havae uit Londen meldt, is Zaterdag een groote hoeveelheid geneesmiddelen per vliegtuig uit Engeland naar Finland gezonden H Meest krachtige, in het Noorden tijdelijk §j stormachtige Zuid-Westelijke tot Weste- H lijke wind, half tot zwaar bewolkt, aan- EE vankelijk geen regen van beteekenis, tegen EE ES den avond vooral in het Noord-Westen toenemende regenkans. Weinig verande- ES ring in temperatuur. EE I STORMWAARSCHUWINGSDIENST Zaterdagavond te 20.55 uur werd geseind aan de Dosten van Delfzijl tot Hoek van ES Holland: Verwacht wordt storm uit het T Zuid-Westen, liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiis HELSINKI, 2 Dec. (Reuter). De Finsche re geering heeft vandaag besloten haar conflict met de Sovjet-Unie aan den Volkenbond voor te leggen. De Finsche vertegenwoordiger te Genève heeft opdracht gekregen daartoe de noodige stappen te ondernemen krachtens art. 11 en 15 van het Volkenbondspact, welke voor zien in de bijeenroeping van den Volkenbonds raad of van de Assemblee. MOSKOU, 2 Dec. (Havas). Molotof heeft vandaag Kussinen, den minister-president van de Finsche volksregeering, ontvangen om be sprekingen te voeren over het sluiten van een pact van vriendschap en non-agressie. De on derhandelingen werden gevoerd tusschen Kussinen, Stalin en Worosjiïof en hadden tot resultaat het afsluiten van een pact van vriendschap en wederzijdschen bijstand. Het pact van vriendschap en wederzijdschen bijstand tusschen de Sovjet-regeering en de Finsche volksregeering beheist o.a. het vol gende Als teeken van vriendschap en absoluut vertrouwen in de Finsche volksregeering stemt de Sovjet-Unie erin toe, als ant woord op de aspiraties van het Finsche volk, aan Finland af te staan het district van Sovjet-Karelic met een totale opper vlakte van 70.000 vierkante kilometer. In ruil daarvoor vc. klaart de Finsche repu bliek zich bereid de grens op dc Karelische landengte iets te verleggen en aan de Sov jet-Unie een gebied af te staan met een oppervlakte van 3970 vierkante kilometer. De Sovjet-Unie zal aan Finland een scha deloosstelling betalen van 126 millioen Fin sche mark voor de spoorlijnen, welke zich op dat gebied bevinden. De democratische Finsche republiek geeft, ter versterking der veiligheid van Deide landen, aan de Sovjet-Unie voor dertig ja ren in pacht het schiereiland Hangoe en omliggende gebied en een bepaald aantal der omliggende eilanden, waarop de Sovjet- Unie vlootbases zal bc-uwen om een aan val van buiten af te verhinderen. Bm en- dien staat de Finsche republiek aan de Sov jet-Unie het recht toe op die eilanden een strikt beperkt aantal land- en luchtstrijd krachten te legeren. Voorts staat de Finsche volksregeering aan de Sovjet-Unie af net schiereiland van Ribaczy en Sredni, alsmede een aantal kleine eilandjes aan de kust *an de Noordelijke IJszee voor een bedrag van 300 millioen Finsche marken. De Sovjet-Unie en de democratische Finsche republiek spreken af elkaar eiken bijstand te verleenen, inclusief militairen bijstand, ingeval van een agressie tegen een der beide partyen. De contracteerende partijen komen u-'e"een geen allianties te teekenen en geen coalitie aan te gaan, welke tegen een van beide gericht zou zijn. De partijen komen overeen later een handels verdrag te sluiten. De Sovjet-Unie neemt op zich aan het Fin sche volksleger hulp te verleenen in den vorm van wapenen en ander oorlogsmateriaal. De punten drie, vier en vijf, van dit pact zijn geldig voor een duur /an 25 jaar en indien een WASHINGTON, 2 Dec. (Reuter). Zonder den naam van eenig land te noemen heeft president Roosevelt in een formeele ver klaring heden gezegd, dat de regeering der Vereenigde Staten hoopt, dat de Amcri- kaansche fabrikanten en exporteurs van vliegtuigen en vliegtuiguitrustingen en -ma terialen aandacht zullen schenken aan de politiek der regeering, die „ongcprovoceerd bombardeeren" van burgers veroordeelt. De korte verklaring werd uitgegeven nadat de president geconfereerd had met Cordell Hul] in het Witte Huis. Er bestond weinig twijfel, dat de verklaring bedoeld was om toegepast te worden op het Russisch-Finsche conflict. De verklaring luidt: „De Amerikaansche re geering en het Amerikaansche volk hebben sinds eenigen tijd een politiek gevoerd van op rechte veroordeeling van niet uitgelokte bom bardementen en van machinegeweervuur op burgerbevolkingen uit vliegtuigen. De regeering hoopt, opdat dergelijke onuitgclokte bom bardementen geen materieele aanmoediging zullen krijgen in het licht van de recente her haling van dergelijke daden, dat Amerikaansche fabrikanten en exporteurs van vliegtuigen, vliegtuiguitrustingen en -materiaal, dat van wezenlijk belang is voor de vliegtuigvervaardi- ging, dit feit indachtig zullen zijn alvorens te onderhandelen over contracten voor den uit voer van deze artikelen naar naties, die klaar blijkelijk schuldig staan aan dergelijke niet uitgelokte bombardementen." Toen de secretaris van Roosevelt de verkla- rring van den president aan de vertegenwoor- oigers van de pers overhandigde, zeide hij van de gelegenheid gebruik te willen maken, om oe aandacht van het publiek te vestigen op „den prachtigen geest van samenwerking, die getoond is door de Amerikaansche fabrikanten en exporteurs ten aanzien van de regeerings- politiek, zooals die in de verklaring is aange geven." Early onthulde, dat Finland een formeel antwoord voorbereidt op den oproep van Roosevelt om geen burgerbevolking te bom bardeeren. De Amerikaansche gezant in Finland heeft reeds een mondeling ant woord ontvangen, dat uitdrukking geeft aan de groote dankbaarheid der Finsche regeering voor het optreden van Roosevelt en dat de verzekering geeft, dat een for meel antwoord in voorbereiding is. Verder zeide Early, dat, naar verluidde, het officieele Russische telegraafagentscha-p een communiqué heeft uitgegeven, waarin beweerd wordt dat Molotof den oproep van Rooseveit doelloos genoemd heeft, aangezien Rusland geen Finsche steden bombardeerde en niet he- voornemen had zulks te doen. Op de vraag, of de opmerkingen van Molotof een antwoord vormden op dc bood schap van Roosevelt, antwoordde Early: „Ik zie niet in, dat zy een antwoord vor men. Gy zoudt den dooden en gewonden burgers of hun vrouwen en weczen kunnen vragen, hoe doelloos de oproep is of ge weest is". Betreffende de spionnagezaak weet het Va derland nog mede te deelen, dat het in be voegden kring uitgesloten wordt geacht, dat de departementen van Buitenlandsche Zaken en Defensie bij deze kwestie betrokken zouden zijn. Men zal, aldus het blad, veeleer aan het uit leveren van stukken over aangelegenheden, die met de economische politiek van onze regeering verband houden, moeten denken. Met andere regeeringen is herhaaldelijk op dit terrein on derhandeld en de rapporten van onze onder handelaars behooren uit den aard der zaak ge heim te blijven. Van H. had in verschillende commissies, die onze economische politiek be handelen en zich bemoeien met wat wij de ■economische verdediging van ons land kunnen noemen, zitting. jaar voor hun afloop geen der beide partijen daarvan kennis geeft, zullen zij voor een nieuwe periode van kracht zijn. Dit verdrag treedt in werking op den dag van onderteekening en zal geratificeerd worden. De uitwisseling der ratificatie-oorkonden zal plaats vinden te Helsinki. Het pact was onderteekend: Moskou, twee December 1939, Molotof—Kussinen. LONDEN, 2 Dee. (Reuter). Een vanavond per radio uit Helsinki overgebrachte mede- deeling van het Finsche ministerie van Defensie vermeldt: Op de landengte van Karelië is vandaag hevig gestreden. In sommige plaatsen zijn de verdedigerss tot den aanval overgegaan en hebben zij terrein gewonnen. Op andere plaatsen hebben zij een tactische» terug tocht ondernomen, maar over het algemeen is de linie ongewijzigd gebleven. De haven Petsamo aan de Noordelijke IJszee bevindt zich nog steeds in Finsche handen. Er zijn vandaag geen luchtaanvallen geweest De Russische marine is niet tegen de Finsche kust opgetreden, ongetwijfeld wegens de zware verliezen, welke zij gisteren te Hangoe geleden heeft. Uit Moskou wordt officieel medegedeeld: In den loop van Zaterdag hebben de troepen van het militaire district Leningrad hun opmarsch voortgezet. De Finsche troe pen, die zich van Petsamo terugtrekken, werden achtervolgd door de Sovjet-troepen in de richting van Moermansk. Bovendien zijn de Sovjet-troepen in de richting van Uchta, Rebola, Pcroiosero en Petrosav.\Kjsk dertig tot vijf-en-dertig kilometer ten wes ten van de staatsgrens opgerukt. Op de Karelische landengte hebben de troe pen de volgende dorpen ingenomenCharmaa, Tarpila, Lautsilta, Achijarwi, Kirka Kiwennapa, het stadje Raiwola en het dorp Palkola aan de kust van de Finsche Golf. Als gevolg van het ongunstige weer trad de luchtmacht niet in actie. KAAPSTAD. 2 Dec. (Reuter). Het Duit sche mailschip „Watussi" is door het openen der luiken buiten Kaapstad tot zinken ge bracht. In een officieele mededeeling uit Kaapstad wórdt gezegd, dat de Watussi, welk schip 9521 ton meet, op 23 November wegge/a.en was van Mozambique. Het schip werd Za terdag om half elf ten zuiden van de Kaap ontdekt en kreeg bevel op te stoomen raar Simonstown. De bemanning opende de :ui- ken en begaf zich in de booten. Zij wero door andere schepen gered. Verder zijn, zooais Reuter uit Londen meldt, nog twee Duitsche schepen door de B.itsche marine in beslag genomen en als buit naar een haven opgebracht. Het eene is de ,,E0bek" (2185 ton), welk schip te Hamburg thuis be hoort, dat juist voor het uitbreken van den oor log uit Canada was vertrokken en later op de AiOien was aangekomen. Het andere schip is de treiler „Sophie Busse" (215 ton), welke te Wesermünde is geregistreerd. TeL 10076 13714 11643 12193 en 21521 PARIJS, 2 Dec. (Havas). Het legerbericht van hedenavond luidt; „Een kalme dag aan het geheele front." De Finnen vernietigen vele Russische tanks, enkele vliegtuigen en een torpedo jager. Finland legt het conflict met Rusland aan den Volkenbond voor. Duitschers en andere buitenlanders kee- ren uit Helsinki naar hun vaderland te rug. President Roosevelt kondigt een „mo reel embargo" op wapenleveranties aan Rusland af. Het Duitsche mailschip „Watussi" werd voor Kaapstad tot zinken gebracht. Het tankschip „San Calisto" is voor de Engelsche zuidkust in de lucht gevlogen. Kortsluiting bij het Gemeentelijk Elec- triciteitsbedrijf te Groningen; twee mon teurs ernstig gewond. Installatie commissie van advies in zake geneeskundige voorziening burgerbevol king in buitengewone omstandigheden. Mededeelingen over de kosten der mo bilisatie. in verband met de te 's-Gravenhage ge stolen" brandkast zijn vijf personen gear resteerd. Inleiding van pater dr. Regout S. J. op de vergadering van „Volkenbond en Vrede." Beperking van veerdiensten op de Schel de wegens mijnengevaar. Het Nederlandsch voetbalelftal voor den wedstrijd tegen België samengesteld. New-Yorksche beurs: stemming onregel matig. Het eerste woord Pas op het eerste woord.' Want het ellendige van iedere ruzie, van iedere tweespalt, van elke oneenigheid, is. dat men het eerste woord gewoonlijk niet goed overdacht heelt of somtijds ook weer al te goed n.l. verbitterd. Men kan het niet meer terug nemen. En „het eene woord haalt het andere uit." Als men nu maar zwijgen kan, maar dat is doorgaans niet het geval. Op een hatelijk of verwijtend woord volgt een nog hatelijkernog verwij- tender repliek terug. En dan heeft men „de poppen aan het dansen." O, dat eerste woord hoevelen heeft het berouwd; hoevelen zouden het o zoo gaarne onuitgesproken heb ben doen zijn. Maar het is in opvlie gendheid, in onnadenkendheid ofwel met verbeten overleg gesproken en het heeft zijn werking gedaan. De ruzie is opgelaaid. Wanneer is de brand weer te stuiten? Wanneer het ontstane tempeest weer te stillen? Pas op het eerste woord LONDEN, 2 Dec. (Reuter). De party -unle- rentie van Labour heeft heden met een srroote meerderheid besloten geen oorlogsproblemen te bespreken. RIGA, 2 Dec. (Reuter). Naar hier ge.nela wordt zijn de nikkelmijnen te Salnyvervi door de Finnen vernield, teneinde te "er- hinderen, dat de Russen deze mijnen gaan exploiteeren. Volgens een Havas-bericht uit Helsinki heb ben de autoriteiten de bewoners per radio ver zocht zich uiterlijk Zondag naar de provincie terug te trekken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1