DIJJERS
fmrri
Nieuwe activiteit van het
Roode leger verwacht
Amer. ambassadeur
blijft in Moskou
Ernstige oliebrand
in Roemenië
.Mijnhardtjes
DEN HAAG?
De spionnagezaak
PETRIS CO.
Het
nieuws van
heden
Aaiandseilanden
worden versterkt
SOVJET-ESCADRILLE
NEERGESTORT
INHEEMS CHE KINDEREN
DOODGEREDEN
EN.A.van ME VERDEN
NIEUWE ONTPLOFFINGEN
OP TEXEL
BERLIJN EN FINLAND
dart
Finsche legatie bevindt zich
nog te Moskou
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 5 DECEMBER 1939 - AVONDBLAD
|Amsterdam - Tel. 36948 - Marnixstr. 4251
iDeventer^Ter4292^Diepen^we^2^^
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Russisch legerbericht
De toestand in Helsinki
Zweedsche vrijwilligers
voor Finland
De Finsche „volksregeering"
Sovjet-pers over Finland
Betoogingen te Milaan
In woede vermoordde toen de
vader den chauffeur
ACCOUNTANT,lid ned.uhtev.acc
AMSTERDAM TEL.90361-22361
P.C. HOOFTSTR.7 na 6 uur 23723.
Het Weer
De schade aan huizen op Oude
Schild is zeer groot
Gdynia oorlogshaven
Ook documenten betreffende
kanalenplan uitgeleverd?
„Beperkte actie"
Oliekwestie voor het
Hof in Den Haag?
Op velerlei wijze zijn de „Lottas", de leden der Finsche vrouwelijke hulpdiensten,
werkzaam voor de manschappen, die opgeroepen zijn ter verdediging van het
vaderland
HEROVERING VAN NANNING
VERIJDELD
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 361
TEL. 13870
(2 lijnen)
HAARLEM Ged. Oude Gracht 82
GOEDKOOPS MARKEN
voor
KERSTGESCHENKEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
TAC K'tMO'JTERD
Tanner zendt een telegram aan
secretaris-generaal van den
Volkenbond
Protest tegen Moskou
SCHEEPVAART OP INDIË
7"
NIEUWE HAARL
COURANT
1 in
der
HELSINKI, 5 Dec. (Reuter.) De sneeuw
stormen zijn opgehouden. Het weer is beter
geworden. Men verwacht nieuwe Russische
aanvallen na het intreden van den dooi.
De Britsche zaakgelastigde heeft den Brit
sehen onderdanen aangezegd, dat zij de
hoofdstad onmiddellijk dienen te verlaten.
Naar Havas bericht bevindt het finsche ka
binet zich nog steeds in Helsinki, waar 't Maan
dag een groot gedeelte van den dag heelt ver
gaderd in de kelders van de Nationale Bank.
Volgens de laatste in het groote hoofdkwartier
ontvangen berichten zouden de Russen opnieuw
ten noorden van het Ladogameer hebben moe
ten terugtrekken. Ook gelooft men, dat een
aantal Russen, toen zij probeerden het meer,
dat slechts door een tamelijk dunne ijslaag is'
bedekt, over te steken, is verdronken.
In den afgeloopen nacht is de evacuatie
van Helsinki voltooid, aangezien men een
gasaanval vreest. De sneeuwstormen hebben
evenwel het vliegen onmogelijk gemaakt.
Een escadrille van de Sovjet-luchtmacht is
verdwaald en omlaag gestort. Alle militaire
operaties worden door den sneeuwval be
lemmerd.
Het hoofdkwartier van het militair District
Leningrad deelt mede, dat de. troepen van dat
district op 4 December den opmarsch hebben
Voortgezet. Sovjettroepen uit de richting Moer-
hiansk achtervolgen de bij Petsamo verslagen
Linsche troepenafdeelingen en zijn 25 kilometer
ten zuiden van Petsamo genaderd.
In de haven van Petsamo ruimen Russische
lorlogsschepen de door de Finnen achtergelaten
thijnen op. Russische troepen hebben uit de
richting van Ukhta, Repola, Poroz en Osero vor
deringen gemaakt van 45 tot 50 kilometer. XToe-
Pen uit Petrozavodsk hebben de stad Samu aan
den oever van het Ladogameer evenals net
spoorwegstation Laimola ten noorden van Salmi
bezet en zetten hun opmarsch voort. Op de iand-
®hgte van Karelië zijn de Russische -roepen
tot 50 kilometer van de grens opgerukt-
Wegens de ongunstige weersgesteldheid ïs de
'üchtmacht niet opgetreden.
Naar uit Oslo aan Reuter gemeld wordt
sturen de Finnen krachtige versterkingen
naar Salmijaervi, het centrum van nikkel-
mijnen bij Petsamo. Men gelooft, dat deze
troepen ongeveer 10.000 man sterk zullen
zijn.
Ook Maandag hebben, naar Reuter bericht,
de buitenlandsche legaties te Helsinki zich den
Beheelen dag bezig gehouden met het voorbe
dden van het vertrek harer onderdanen uit de
finsche hoofdstad.
De meeste winkels en alle banken, behalve
de spaarbanken, zijn te Helsinki gesloten. De
restaurants blijven evenwel open en ook de
L'ams rijden nog.
De meeste leden van het diplomatieke corps
^'smede de buitenlandsche journalisten hebben
zich naar Kerava begeven, een stad op onge
ler 30 kilometer afstand van Helsinki, aldus
"ericht de „Neue Zürcher Zeitung".
Volgens een Havas-bericht is het s.s.
„Oscar 2" te Stockholm aangekomen met
250 vluchtelingen aan boord, in hoofdzaak
onderdanen der Scandinavische landen,
Engelschen, Amerikanen en Hongaren. Ook
Erkko, de nieuwe zaakgelastigde van Fin
land te Stockholm, bevindt zich onder de
passagiers.
De speciale correspondent van de „Messa-
6ero" te Stockholm meldt dat tot dusver alleen
•h Stockholm reeds 1500 vrijwilligers zich heb-
heh aangemeld om aan de zijde der Finnen te
Saan strijden. Elders in Zweden hebben zich
®°vendien nog eenige duizenden vrijwilligers
^hgemeld, meerendeels studenten, maar ook
v®le arbeiders. In ZWeedsche militaire kringen
'beent men dat de Finnen, dank zij hun uit
rusting en bewapening, en dank zij de natuur
lijke gesteldheid van hun land en den barren
Wintertijd, een ongedacht hevigen tegenstand
jouden kunnen bieden, temeer, daar de mili
taire bekwaamheid der Russen niet bijzonder
Schitterend schijnt te zijn.
Naar Reuter uit Moskou meldt, zijn de
leden der Finsche legatie, hoewel de leden
der Russische legatie te Helsinki uit Finland
zijn vertrokken, nog steeds niet in staat
Moskou te verlaten.
De zweedsche gezant te Moskou probeert hun
Vertrek mogelijk te maken, doch indien diens
Pogingen mochten falen zal het voor de Finnen
hoodig zijn den deken van het diplomatieke
c°rps te verzoeken zijn bemiddeling te verlee-
hen.
De Berlijnsche correspondent van Belga
toeldt dat de Sovjet-regeering Duitschland
hiet officieel in kennis heeft gesteld van de
erkenning der Finsche „volksregeering"
door Rusland.
De diplomatieke correspondent van de „Ti-
bies" schrijft, dat het aanbod van Karelië aan
de zoogenaamde Finsche volksregeering door
de Sovjet-Unie een handige uitvinding is van
Stalin om de neutralen te misleiden. In 1935
is men begonnen met het wegvoeren van de
bevolking van de westgrens, een militaire
hiaatregel, welke een ontvolkt gebied achterliet
van de IJszee tot Bessarabië. Het grootste deel
van de Finsch sprekende Kareliërs is van
^oord-Rusland weggevoerd naar Turkestan. In
s°mmige gevallen hebben Russische boeren hun
Plaats ingenomen, en het is wel zeker dat het
bootste deel van de bevolking van het vroeger
finsche gebied thans Russisch is.
De correspondent veronderstelt dat de Sov
jets een deel van Finland willen veroveren en
°btvolken en dan door een volksstemming be-
Finsche infanterie op marsch
wijzen, dat Karelië zich bij de Sovjet-Unie wil
voegen.
De arbeiders van een fabriek te Leningrad
hebben een resolutie aangenomen, waarin wordt
gezegd, dat de „beulen van het Finsche volk
en de provocateurs van den oorlog zijn ontmas
kerd. Hun wacht een harde straf. Eenigen heb
ben deze reeds ontvangen. Een hond moet de
dood van een hond sterven".
Deze resolutie is door de „Leningradskaya" op
genomen. Het blad bericht verder dat de stad
Terijoki, alsmede een aantal andere plaatsen
door brand zijn vernield. De Finsche witgar-
disten worden beschuldigd deze plaatsen in
brand te hebben gestoken.
De Russische pers staat verder vol verhalen
over de roode luchtmacht. Volgens deze bladen
vluchten de Finnen als hazen, doch toevallig
bevinden zij zich achter de Russische linies en
bestoken zij de Russen met mitrailleurs en ma
chinepistolen. Ook wordt verhaald dat het brug-
gehoofd van Bieloostrov na heftigen strijd door
de Russen is genomen, ofschoon een Russische
pantsertrein door een mijn was vernield. Nadat
de rails hersteld waren, werd een tweede pant
sertrein ingezet om de Finsche mitrailleursnes
ten te vernietigen.
Reuter bèricht uit Rome dat Maandagavond
duizenden studenten demonstreerden voor het
Finsche consulaat en de hoofdstraten en plei
nen te Milaan. Zij riepen: „Lang leve Fin
land" en „Weg met'Sovjet-Rusland".
SO
Door Rus
'1 in ruil
FINLAND
l V/PETROSAWPO
aangeboden
R U/5 LAND
viborg
ELNINGR
(3920')
Op het kaartje is aangegeven het grondgebied
op de landengte van Karelië, dat Rusland voor
gesteld heeft aan de Finsche „volksregeering"
te willen ruilen voor een gedeelte van Sovjet-
Karelië.
De Sovjet-Unie zou zich bereid verklaren hier
voor een schadeloosstelling te betalen van 320
millioen Finsche kronen. De hoofdstad van dit
nieuwe gebied zou Petrosawodsk zijn.
Op het kaartje werden ten naaste bij de gren
zen daarvan aangeduid.
WASHINGTON, 5 Dec. (Reuter.) In knagen,
welke het Witte Huis zeer na staan, wordt ver
nomen dat de Amerikaansche ambassadeur te
Moskou niet terug zal worden geroepen, niet
tegenstaande den druk welke wordt uitgeoefend
door de republikeinen onder leiding van Hoover
en Senator Vandenberg, dat de Vereenigde Sta
ten de diplomatieke betrekkingen zullen ver
breken of minstens den ambassadeur terug
roepen. Men verklaart, dat de regeering den
ambassadeur wenscht te handhaven ais een
waardevollen „luisterpost", terwijl bovendien
het terugroepen van den ambassadeur mogelijk
een hinderpaal zou zijn voor een bijdrage van
de Vereenigde Staten tot een eventueeler ge
zonden vrede.
In semi-officieele kringen te Washington
werd Maandagavond te kennen gegeven,
dat de Vereenigde Staten geen enkele Rus
sische verovering, welke met geweld is tot
stand gebracht, zullen erkennen.
MAKASSAR, 5 Dec. (Aneta). Een drietal
inheemsche kinderen is in de omgeving van
Bonthain door een reclame-auto aangere
den. Alle drie zijn gedood. De Chineesche
chauffeur vluchtte, doch werd achtervolgd
door den vader van een van de jeugdige
slachtoffers. De vader viel den chauffeur
aan en doodde hem met messteken.
Een Chineesch inzittende wist, door naar
Bonthain te vluchten, aan 'de wraak van
den woedenden vader te ontsnappen.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Meest zwaar bewolkt. Plaatselijk nog
enkele lichte buien. Weinig verandering
in temperatuur. Aan de kust tijdelijk
krachtige, overigens matige tot zwakke
wind uit Zuidelijke richtingen.
S Stormwaarschuwingsdienst:
H Geseind 5 December te 9.50 uur aan de 5=
posten van Delfzijl tot IJmuiden: „At-
tentiesein neer".
Zon op. 7.52 ond. 15.50 Licht op 16.18
Maan op 1.02 ond. 12.59 N.M. 10 Dec.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifB
Onze correspondent, die vanmorgen nog
een bezoek aan Oude Schild bracht, seinde
ons vanmorgen van Texel, dat vannacht
drie uur nog twee mijnen op ongeveer de
zelfde hoogte tegen den dijk zijn ontploft.
Hierdoor ontstond een gat in den dijk van
200 M-.2. De dijkkruin is bedenkelijk gedaald,
zoodat de toestand bij hoog water niet zon
der gevaar is. Voorts werden vanmorgen bij
eb nog twee mijnen gedemonteerd.
Door de explosie van de mijnen vannacht
is de schade aan de huizen in Oudeschild
zeer groot. Meer dan honderd woningen
hebben schade aan verbrijzelde ruiten, ont
wrichte deuren, gescheurde muren en afge
rukte daken. Zand, modder en steenen zijn
vanaf het strand uit den zeebodem in de
huizen terecht gekomen.
De bewoners van de huizen aan den bin
nenkant van den dijk, waarvan veel onbe
woonbaar zijn geworden, hebben den nacht
bij familie en kennissen in Den Burg door
gebracht.
Een ontplofte mijn heeft de boerderij de
„Noordkaap", vlak langs den dijk bij Oude
Schild gelegen, bijna totaal vernield.
De vorige week richtte een mijn, welke ont
plofte, reeds ernstige schade aan deze boerden;
aan. In den dijk is hier een gat van twaalf
meter geslagen.
Het Russische bombardement op Helsinki, de hoofdstad van Finland, eischte vele
slachtoffers. Een plein, getroffen door Russische bommen
BERLIJN, 5 Dec. (D. N. B.) In het Rijks-
vjettenblad wordt een decreet gepubliceerd van
den Fuehrer en oppersten bevelhebber van de
weermacht op grond waarvan Gothenhafen, het
vroegere Gdingen tot Rijksoorlogshaven wordt
verklaard.
Men meldt ons uit Den Haag:
De geruchten omtrent de spionnage-affaire te
Den Haag houden aan, maar blijven evenzeer
van officieele zijde onbevestigd. Wat men hier en
daar in ambtelijke kringen opvangt moet dan
ook onder voorbehoud worden weergegeven. Te
bevoegder plaatse kan men zelfs nog niet mede-
deelen, of deze zaak omvangrijk dan wel van
kleine afmetingen is.
Zoo vernamen wij, dat v. H. behalve de
economische documenten, ook papieren zou
hebben uitgeleverd, welke rechtstreeks zi.ir
dienst aangingen. Uit den aard der zaak
was hij volledig op de hoogte van de plan
nen der Werkverschaffing, welke op Sociale
Zaken werden ontworpen, in samenwerking
met Rijkswaterstaat en Defensie.
Men meent te weten, dat v. H. ook deze
documenten, welke in hoofdzaak een kana
lenplan betroffen, heeft uitgeleverd aan
den spionnagedienst, waarmede hij relaties
onderhield.
Van andere zijde vernamen wij, dat de wijze,
waarop men op het departement van Economi
sche Zaken voorheen met belangrijke bescheiden
omging de mogelijkheid tot fraude wel in de
hand werkte.
Deze papieren toch, waarvan de inhoud
voor groote geheimhouding in aanmerking
kwam, gingen van hand tot hand in de kringen
van lagere en hoogere ambtenaren. Aan deze
r
--ad-
wijze van doen is zeer onlangs plotseling eer
einde gemaakt.
In hoofdzaak betreft dit de lijsten van Ne-
derlandsche schepen die in de vaart waren, nun
positie en ladingen werden daarin nauwkeurig
omschreven. Men heeft naar aanleiding hier
van verband willen leggen tusschen den onder
gang van de „Sliedrecht", waarvan de papieren
den duikbootkapitein voldoende duidelijKheid
schonken ten aanzien van de bestemming, en de
spionnage-affaire. Dit nu echter moet, naar wij
van bevoegde zijde vernemen, uitgesloten werden
geacht.
De bestemming van het schip was indercaad
een neutrale haven, namelijk in Noorwegen.
BOEKAREST, 5 Dep. (Havas). In den loop
van den Maandagavond heeft zich een ernstige
ontploffing voorgedaan in een reservoir van
een der grootste Roemeensche petroleumraffi-
naderijen. De ontploffing werd door brand ge
volgd.
De brand nam spoedig groote afmetingen aan,
zoodat het noodig was versterking te vragen
van de brandweer te Boekarest. Om elf uur des
avonds was men het vuur nog niet meester.
Het is niet bekend of er slachtoffers zijn. De
schade is zeer belangrijk. Er zal een onderzoek
worden ingesteld naar de oorzaak.
KOPENHAGEN, 5 Dec. (Havas) De cor
respondent van „Politiken" te Berlijn bericht,
dat Duitschland zijn volledige neutraliteit in
het Finsch-Russische conflict wii bewaren.
Duitschland erkent niet nadrukkelijk de Finsche
volksregeering en beperkt zich tot kennis ne
men van de instelling van deze regesring.
Men ontkent verder, dat Duitschland zou heb
ben aangeboden de belangen van de Sovje-Unie
in Finland te behartigen.
PARIJS, 5 Dec. (Havas) Het legerbericht
van Dinsdagochtend vermeldt, dat gedurende
den nacht patrouilles en artillerie actief waren
op enkele punten van het front.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend:
„In het Westen slechts geringe actie, be
halve iets levendiger storingsvuur der
Fransche artillerie in het grensgebied ten
Oosten van de Moezel".
WASHINGTON, 5 Dec. (Havas.) Naar ver
nomen wordt zullen de Amerikaansche petro-
leum-maatschappijen, welker bezittingen in
Mexico onteigend zijn, het geschil voorleggen
aan het Permanente Hof van Internationale
Justitie te 's Gravenhage.
TOKIO, 5 Dec. (Domei) Chineesche pogin
gen om Nanning, de vroegere hoofdstad van
de provincie Kwangsi, te heroveren, zijn defini
tief door de Japansche troepen verijdeld, die
er niet alleen in slaagden de verbindingsiinit
tusschen Nanning en.de zeekust te handhaven,
maar deze ook verder landwaarts wisten te
dringen. De Japanners hebben den Chineescner
troepen een vernietigenden slag toegebracht
Het verlies van Nanning beteekent een gemis
van dertig procent van den buitenlandscnen
handel der regeering van Tsjoengking.
Finland versterkt de Aaiandseilanden.
Inheemsche kinderen doodgereden; de
chauffeur vermoord.
Nieuwe mijnontploffingen op Texel.
Graanhandelaren te Halle wegens over
treding van het inventarisatiebesluit tot
f 2.000 boete veroordeeld.
O
j^UNPBOevgg- OEBgUIKT $LAO LI E'
I> EN AZIJN
HELSINKI, 5 Dec. (Havas) Tanner de
Finsche minister van Buitenlandsche Zaken
heeft een telegram gezonden aan Avenoi den
secretaris-generaal van den Volkenbond,
waarin hij mededeelt, dat Finland defensieve
voorzorgsmaatregelen heeft genomen ter
waarborging van de neutraliteit der Aaiands
eilanden, en in de wateren dezer eilanden
mijnen heeft gelegd.
Volgens Havas zeggen de Finnen, dat Finland
bij zijn tegenwoordige positie geen reden heeft
alle plannen tot remilitarisatie van de Aaiands
eilanden niet ten uitvoer te leggen, te meer daar
de eenige natie welke er zich dit voorjaar tegen
heeft verzet de Sovjet-Unie was. Finland moet
nu alle maatregelen nemen, welke noodig zijn
voor zijn bescherming. Geen der landen, welke
de conventie van 1921 hebben onderteekend zal
daar bezwaar tegen maken, daar al deze landen
er in beginsel hun goedkeuring aan hebben ge
geven.
Alleen Engeland had voorbehouden gemaakt
ten aanzien van de positie der Sovjet-Unie met
het oog op de Aaiandseilanden.
Dit voorbehoud, aldus zegt men, is thans auto
matisch vervallen. Men moet er zich dus niet
over verwonderen indien men thans maatrege
len neemt, welke de Europeesche openbare mee
ning als normaal zou beschouwen voor de be
scherming van een gebied, welks neutraliteit en
veiligheid in 1920 aan den Volkenbond werden
toevertrouwd.
Ook kan men opmerken, dat uit een technisch
oogpunt reeds bijna een jaar geleden in de
remilitariseering der Aaiandseilanden is voor
zien.
SANTIAGO DE CHILI, 5 Dec. (Reuter)
De minister van Buitenlandsche Zaken van
Chili heeft gisteravona besprekingen gevoerd
met de ambassadeurs van Bolivia en Peru en den
gezant van Paraguay,
Deze diplomaten deelden mede, dat hun re-
geeringen voornemens zijn te protesteeren tegen
den inval van Sovjet-Rusland in Finland. De
minister zal dit besluit ter kermis van den pre
sident brengen, die dan een besluit zal nemen
over de houding van Chili.
BATAVIA, 5 Dec. (Aneta) De „Marnix"
van de Mij. Nederland zal 20 December van
Batavia vertrekken en de ,,Chr. Huygens" van
dezelfde maatschappij 17 Januari van Batavia.
Verder vertrekt de „Johan van Oldenbamevelt"
Tegen Gevatte koude! Koorts, Griep
De echte zijn niet rond, maar hartvormig.
Stand op Dinsdag 1 uur mm.: 73L3
Vorige stond: 737.8
