Rusland voelt
thuis te
zich niet meer
Genève
11
ropenlief de
Italië Vraagt om
sancties
Halifax: Duitschland
laat zich omsingelen
Zweedsch kabinet
in de maak
Cardenas contra
Moskou
De spionnage-
affaire
VLUCHTELINGEN NAAR
ZWEDEN EN NOORWEGEN
Buitenlandsch Overzicht
WOENSDAG 6 DECEMBER 1939
Duitsch vliegtuig
aangespoeld
Generaal Laidoner
naar Moskou
Italië, Finland en de
Volkenbond
Op 13 Dec. geheime
Lagerhuiszitting
De kustverdediging
van Ierland
De solidariteit der
Amer. republieken
Het rustige Westfront
Von Mackensen 90 jaar
De Finsche schulden
aan Amerika
Roemee.nsch kabinet
vergadert
Aanslag op Greiser?
Verdere samenwerking
der geallieerden
AMERIKAANSCHE VLIEGERS
BIJ CANADA-LUCHTMACHT?
De Vereenigde Staten
en het „navicert"
Britsch-Indië door
Rusland 'bedreigd?
i
Het loopt alles in dezen oorlog anders dan
men algemeen verwacht had. Wie zou geloofd
hebben in de mogelijkheid, dat drie maanden
nadat de vijandelijkheden zijn uitgebroken de
Volkenbondsleden wederom in Genève aan de
raadstafel vereenigd zouden zijn om het schul
dig uit te spreken over een aanvaller, die vroe
ger zelf in de felste bewoordingen iedere agres
sie geeselde? Waar is nu Litwinof, die in het
Volkenbondspaleis zoo graag als de verdediger
der kleine naties fungeerde? Waarom is Maiski
nu plotseling verkouden? Waarom heeft Molo-
tof nu den secretaris-generaal van den Volken
bond, Avenol, telegrafisch medegedeeld, dat de
Sovjet-unie aan deze zitting van den Volken
bondsraad en de Assemblée niet kan deelnemen?
Het was toch het machtige Finland, dat her
haaldelijk grensincidenten uitlokte en met zijn
bevolking van drie en half millioen de Sovjet-
Unie, welke slechts honderdtachtig millioen
zieltjes telt, bedreigde!
Zaterdag komt de Volkenbondsraad en Maan
dag de Assemblée bijeen. Het is of de volken
zich even opgelucht gevoelen, dat ze hun ver
tegenwoordigers naar het stille, witte gebouw,
dat daar zoo vredig te midden van het woelige
Europa ligt, kunnen zenden om uiting te geven
aan hun verontwaardiging over het schreeuwend
onrecht, dat Rusland tegenover Finland heeft
begaan. En toch, wat zal de Volkenbond thans
anders kunnen doen dan een moreele veroor
deeling uitspreken over het optreden der Sov
jets. Na het échec der sancties tegen Italië
heeft de Volkenbond zijn volkomen onmacht
bewezen. De ondergang van den Bond begon
reeds in 1931, toen men te Genève naar aanlei
ding van China's protest tegen de Japansche
agressie in Mandsjoerije slechts tot de orde van
den dag kon overgaan. Het uittreden van Japan
en Duitschland verhaastte het proces nog en de
mislukte sancties tegen Italië tijdens het Abes-
sinisch conflict maakten voor goed een einde
aan alle illusies. Na die dramatische zitting van
den Volkenbondsraad, 11 Mei 1936, waarin de
Negus om gerechtigheid vroeg, wisten de kleine
naties, dat ze voortaan op zich zelf waren aan
gewezen. -
Waarom heeft Finland, dat de zwakte van
den Volkenbond kent, dan toch een beroep op
Genève gedaan? Het weet, dat het heel de we
reld, Duitschland alleen uitgezonderd, achter
zich heeft. Het weet, dat thans Engeland en
Frankrijk, die tot dusver de grootste voorzich
tigheid tegenover Moskou betracht hebben, ge
dwongen zullen zijn de Sovjet-Unie openlijk te
veroordeelen. Zal Engeland nu een anderen
koers inslaan in zijn politiek tegenover Rusland?
De Britsche regeering zal zeker rekening moe
ten houden met de anti-Russische stemming,
die onder het volk leeft. De toelating der pu
blicatie over de oorzaken van de mislukking der
onderhandelingen tusschen Londen en Moskou
fc 'n duidelijk teeken, dat Engeland 't niet lan
ger noodig acht Rusland zoo vriendelijk te blijven
bejegenen. De voornaamste reden der misluk
king blijkt de weigering van Frankrijk en En
geland geweest te zijn, toe te geven aan de Rus
sische eischen, die de integriteit der Oostzeelan-
Cen en van Finland In gevaar zouden hebben ge
bracht. Beide staten waren niet bereid van de
souvereiniteit der kleine staten een handeltje
te maken. Hierop strandden de onderhandelin
gen.
Rusland wendde zich toen tot Duitschland en
kreeg van Berlijn gedaan, waartoe de Weste
lijke democratieën niet hadden kunnen en willen
besluiten. De weinig scrupuleuze Von Ribben-
trop greep Moskous voorstel met beide handen
aan. Zoo valt ook te begrijpen, waarom Lord
Halifax gisteren voor hetgeen zich in Finland
afspeelt in de eerste plaats Duitschland verant
woordelijk stelde. Om de vrije hand in Polen te
krijgen offerde het de vrijheid der Oostzee-
staten op! Engeland blijft Duitschland als den
hoofdvijand beschouwen. Stalin kan immers,
wanneer hij net Duitsche Rijk volkomen inge
sloten heeft, opnieuw zijn politiek omschakelen.
Waarschijnlijk dacht Hallfax hieraan, toen hij
gisteren zei: „Ik had niet verwacht, dat Duitsch
land zich zoo spoedig zou omsingelen op een
wijze, welke het Duitsche volk zeer zeker be
zorgd moet maken voor de toekomst."
Intusschen is er op het oogenblik naast Zwe
den en Noorwegen geen land in Europa, dat
zoo spontaan zijn sympathie betuigt met het
Finsche volk als Italië. Dagelijks worden er
te Rome en in andere Italiaansche steden groote
betoogingen voor Finland gehouden. Dit behoeit
ons geenszins te verwonderen. Duitschlands
spilgenoot denkt er niet aan zijn anti-bolsje
wistische houding op te geven. Merkwaardig is
evenwel, dat hetvooral Italië is, dat er thans
bij den Volkenbond op aandringt tegen Rus
land sancties toe te passen. Hetzelfde Italië
dat er zich zoo graag op beroemt, dat de sanc
ties tegenover haar hun uitwerking gemist heb
ben en als een boemerang juist de Volkenbonds
leden, die er aan meededen, hebben getroffen
vraagt er nu om dit internationaal dwangmid
del nog eens te probeeren. Finland heeft het
recht dit te eischen. En als om zichzelf te ver
ontschuldigen, schrijft Gayda: Natuurlijk had
een slavenhoudend land als Abessinië, dat niet
alleen schuldig stond aan agressies tegen Italië
in Afrika, maar bovendien aan een brutale
schending van de beschaafde beginselen en de
verdragsverplichtingen van den Volkenbond, dit
recht niet.
Toch moet men niet verwachten, dat Italië,
dat twee jaar geleden den Volkenbond verlaten
heeft, zijn houding tegenover Genève nu plot
seling zal wijzigen. Daarvoor zijn de tegenstel
lingen in de fundamenteele opvattingen nog te
groot. Wel kan men er echter zeker van zijn,
dat zoowel Duitschland als Italië de vergade
ring van den Volkenbond met de grootste be
langstelling zal volgen. Is het niet opvallend,
dat de zitting van de begrootingscommissie
reeds zoovele Duitsche journalisten naar Genève
had gelokt?
Er was eens een slager in Petten,
Wiens vrouw niet goed koffie
kon zetten.
Hij gaf haar de les:
Neem toch Buisman's C.S.,
Anders maak ik met jou korte
metten
échte
Receptenboekje wordt op aanvraag gratis
gezonden door de fabriek te Zwartsluis.
LONDEN, 6 Dec. (Reuter). Vanochtend vroeg
is een Duitsche tweemotorige eendekker voor de
oostkust van Engeland in zee gestort. Het stof
felijk overschot van den vlieger is aangespoeld
en het wrak van het toestel is op het strand ge
worpen.
Men heeft geen vuur van de luchtdoelartillerie
gehoord en ook geen Britsche gevechtstoestellen
in de lucht gezien. Blijkbaar heeft de vlieger
de controle over zijn toestel verloren.
Nader wordt gemeld dat het toestel vanoch
tend te drie uur is Verongelukt nabij Shering-
ham in Norfolk. Men heeft op het wrak geen
sporen van kogels gezien, doch beide motoren
zijn verdwenen en men veronderstelt, dat deze
bij het ongeluk zijn afgerukt. Het vliegtuig
kwam van land af, en het had niet veel ge
scheeld of het was tegen den gashouder en
andere gebouwen van Sheringham aangevlogen.
Ook de Finsche troepen maken gebruik
van de goede diensten der voor militaire
doeleinden afgerichte honden. Een der
viervoeters krijgt een depêche, om over
te brengen
Finnen in Amerika vormen een
vrijwilligerscorps
(Van onzen bijzonderen correspondent)
HELSINKI, Dinsdagavond.
Uit Narvik in Noorwegen wordt medegedeeld,
dat zestig Finsche families daar gisteren zijn
aangekomen en dat de mannen denzelfden
nacht nog onmiddellijk terugkeerden om aaD
den strijd deel te nemen.
Uit Petsamo en Finsch Lapland zijn vijfdui
zend bewoners in Tomea aangekomen. Tornea
is een stad gelegen aan, of liever op de
Zweedsch-Finsche grens in het uiterste Noor
den van de Botnische Golf; de grens loopt hier
midden door de drukste straat. De inwoners
van deze stad regelen de verpleging en inkwar
tiering en hebben hun handen vol met hulp te
verleenen. Het Zweedsche Roode Kruis heeft
hulpexpedities gezonden,
In Haparanda, in Zweden, heeft men geld,
kleeren en schoenen ingezameld, ook voor de
schoolkinderen en dit alles naar de Finsche
grens gezonden.
De vluchtelingenstroom naar Tomea
duurt voort. Schepen en vliegmachines
brengen in zeer snel tempo tamelijk veel
Finsche families van het bedreigde gebiea
naar Zweden. Van Turkou (Aboe) vervoe
ren Zweedsche vliegtuigen ononderbroken
nieuwe vluchtelingen.
Volgens hetgeen -de bladen meedeelen hebben
zich 'in Amerika honderden Finnen aangemeld
om aldaar een legercorps te vormen en zich
zoo snel mogelijk in te schepen, teneinde het
vaderland hulp te bieden. In New York is een
fonds gevormd, dat de reiskosten voor deze
menschen zal dekken, als ze zelf niet over ge
noeg geld beschikken
De officieele Russische verklaring, dat de
Sovjet-Unie zich niet in oorlog bevindt met
Finland, wordt in Helsinki als een belachelijke
brutaliteit beschouwd. De Russische antwoord
nota aan den Volkenbond bewijst, dat Sovjet-
Rusland een niet te gelooven voorstelling heeft
van hetgeen de wereld als geloofwaardig aan
neemt.
De Finnen kunnen en mogen geheel naar
eigen believen de radio-uitzendingen van Mos
kou aanhooren, ook over de regeering-Kuusi-
r.en. Zooiets zou onmogelijk zijn in Duitschland
of Rusland, waar men hierop de doodstraf
heeft gesteld.
de houding> der Italiaansche regeering nopens
de grondgedachte van den Volkenbond afwijkt
en dat hierin door den tijd geen wijziging kan
worden gebracht. De houding van Italië is ge
baseerd op de principieele opvatting van wat
gedaan moet worden en niet moet worden ge
daan ter verzekering van het recht in inter
nationale aangelegenheden.
De terugtrekking van Italië uit den Volken
bond wordt op 11 December een feit."
STOCKHOLM, 6 Dec. (D.N.B.). De kwestie
der hervorming van de Zweedsche regeering is
thans in een acuut stadium getreden.
Minister-president Hansson heeft medege
deeld dat hij met de partijleiders onderhande
lingen voert. De besprekingen der verschillende
groepen uit den Rijksdag worden heden voort
gezet. Algemeen schijnt te worden aangeno
men, dat Hansson de reorganisatie der regee
ring ten uitvoer zal brengen. Daarentegen
Schijnt het nog niet zeker te zijn of Sandler
minister van Buitenlandsche Zaken blijft.
MEXICO, 6 Dec. (Havas) President
Cardenas heeft in krachtige bewoordingen
den aanval van de Sovjet-Unie op Finland
veroordeeld. Ook heeft hij zijn sympathie
betuigd met de Oslo-Staten. Zijn verklaring
werd ter kennis van Finland en de bevrien
de mogendheden gebracht.
Volgens een ander Havas-bericht heeft de re
geering van Chili geantwoord op de voorstellen
aan den Minister van Buitenlandsche Zaken
ten aanzien van een protest der Amerikaansche
Staten tegen den aanval va,n de Sovjet-Unie, op
Finland. Hierin wordt gezegd, dat Chili vóór
alles Amerikaansch is, waardoor het land ver
plicht is zich niet te mengen in de particuliere
aangelegenheden van Europa. Toch voelt het
zich geschokt door den aanval.
ROME, 6 Dec. (Reuter). Voor de Italiaansche
radio werd Dinsdagavond verklaard: „In buiten
landsche kringen is waargenomen dat Italië hoe
wel het vrijwillig den Volkenbond heeft verlaten,
zich zelf nog niet zoodanig vervreemd heeft, dat
het het beroep van Finland op den bond kan
negeeren.
In dit verband moet er op worden gewezen dat
TALLINN, 6 December ID.N.B.) Op uitnoo-
-diging van de Russische regeering heeft gene
raal Laidoner zich in den afgeloopen nacht naar
Moskou begeven.
Hij werd uitgehoodigd tijdens de onderteeke-
ning van het verdrag van wederkeerigen bij
stand tusschen Estland en de Sovjet-Unie.
LONDEN, 6 Dec, (Reuter). Het ver
luidt, dat het Lagerhuis de volgende week
Woensdag in geheime zitting zal bijeenko
men. Deze vergadering beoogt de mogelijk
heid te geven van critiek op het ministe
rie voor de bevoorrading. De vergadering
zal slechts één dag duren.
Verder schrijft de parlementaire correspon
dent van Reuter, dat volgens tot nu toe ge
troffen schikkingen het parlement op 14 De
cember met Kerstvacantie zal gaan en op 16
Januari weer zal bijeenkomen.
Van den oud-minister van Sociale Zaken, den
heer mr. M. Slingenberg. ontvingen wij het
volgende schrijven
„In een van Uwe berichten omtrent bo
venstaande betreurenswaardige affaire heeft
ongeveer het navolgende gestaan:
„Wat de mede-gearresteerde mevrouw
van H. betreft, zij was vroeger niet de se
cretaresse van v. H. geweest, zooals in en
kele berichten is gemeld, doch was langen
tijd secretaresse op het advocatenkantoor
van mr. Slingenberg; toen de heer Slingen
berg minister van Sociale Zaken werd, ver
bond hij haar aan het Departement, waar
v. H. haar leerde kennen en haar huwde,
na van zijn eerste vrouw te zijn gescheiden."
Ik hecht er aan om mede te deelen, dat
dit bericht volkomen uit de lucht gegrepen
en van az onjuist is.
x Ik heb geen enkel persoon (en dus ook
geen secretaresse) van mijn advocaten- of
notariskantoor aan het Departement van
Sociale Zaken verbonden, en dus ook niet
de bewuste mede-gearresteerde. Ik heb deze
zelfs, voorzoover ik weet, nooit gezien of
gesproken. Zij is voor mij volkomen een
vreemde.
Ik verzoek U, deze tegenspraak op een
duidelijke plaats in Uw blad te publicee-
ren; ik verzoek tevens aan die bladen, wel
ke het bericht hebben overgenomen, ook
deze tegenspraak te willen opnemen."
Wij betreuren het zeer, dat een van onze
berichtgevers ons destijds verkeerd heeft in
gelicht en voegen bij bovenstaande rectificatie
onze verontschuldigingen aan mr. Slingenberg.
WASHINGTON, 6 Dec. (Havas). De souschef
van dén generalen staf van het Amerikaansche
leger, brigadier-generaal Strong, heeft in een
conferentie over Pan-Amerikaansche aangele
genheden verklaard dat de Vereenigde Staten
bereid zijn iedere Amerikaansche republiek te
helpen, opdat geen aanvaller zich een basis zal
verzekeren op dit werelddeel.
Hoewel geen overeenkomst dienaangaande be
staat, zoo voegde Strong hieraan toe, zou toch
iedere veiligheid verdwijnen, wanneer een aan
valler zich hier een basis zou weten te ver
schaffen.
Deze verklaring van Strong werd gesteund
door schout bij nacht Nimitz en onderstaats
secretaris Berle.
Gr eiser, de Rijksstadhouder van Posen,
op wien een aanslag zou zijn gepleegd
DUBLIN, 6 Dec. (Reuter). De minister
van Landsverdediging heeft in de Dail mede
gedeeld,' dat Eire een kwart millioen pond ster
ling zal uitgeven voor de kustverdediging.
m
PARIJS, 6 Dec. (Havas). Het Fransche
legerbericht van hedenochtend luidt:
„Nieae bijzonders te melden".
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend
„Geen bijzondere gebeurtenissen."
BRUESSOW (Uckernaark)6 Dec. (D. N. B.)
Op zijn landgoed Brüssow in de Uckermark
viert de grijze generaal-veldmaarschalk Von
Mackensen heden zijn negentigsten verjaar
dag. Uit binnen- en buitenland ontving hij tal
rijke gelukwensch-telegrammen. Ook de Duit
sche pers wijdt aan den bekenden legeraan
voerder uit den vorigen oorlog hartelijk ge
stelde artikelen.
Het landgoed Brüssow werd aan Von Mac
kensen in 1935 door Hitier geschonken, op den
dag van zijn ''20-jarig jubileum als generaal-
veldmaarschalk.
WASHINGTON, 6 Dec. (Reuter). Presi
dent Roosevelt heeft Dinsdag in de perscon
ferentie medegedeeld, dat hij minister Mor-
genthau heeft verzocht de Finsche betaling,
welke op 15 December vervalt, op de voorloo-
pige rekening te zetten.
Wanneer het Congres weer bijeen komt, zal
Roosevelt, naar hij hier aan toevoegde, voor
stellen dat deze bedragen aan Finland zullen
worden geretourneerd ten behoeve van het
Finsche volk in plaats van te worden opgeno
men in de algemeene rekeningen van het mi
nisterie van Financiën.
Verder zeide Roosevelt dat het mogelijk zou
kunnen zijn Finland eenige betalingen, door
dat land aan de Vereenigde Staten gedaan, te
restitueeren. De president verklaarde nog, dat
hij Dinsdag geen nieuws had ontvangen over
de kwestie van een mogelijke toepassing der
neutraliteitswetgeving op Finland en Rusland,
of over de mogelijkheid de diplomatieke be
trekkingen tusschen de Vereenigde Staten en
Rusland te verbreken.
BOEKAREST, 6 Dec. (Havas). Tatarescoe
heeft een vergadering van den ministerraad
gepresideerd, waarin besloten is een reeks wet
ten uit te werken, betrekking hebbende op een
vijfjarenplan voor landbouw en industrie, een
regeling van de minderheden, een regeling
voor de pers, de organisatie van corporaties
e.d. De minister-president deelde verder mede
dat de' parlementaire activiteit 11 December zal
worden hervat.
PARIJS, 6 Dec. (Havas). Volgens een bericht
uit Polen zou op Greiser, den rijksstadhouder
van Posen, een aanslag zijn gepleegd. Een auto,
waarin Greiser zich bevond, werd volgens dit
bericht besprongen door vijf leden van een ge
heime militaire organisatie in Polen. Zij vuur
den verschillende kogels af, maar deze misten
hun doel, daar de auto kogelvrij was gemaakt.
In den volgenden auto zaten Duitsche politie
agenten. Er ontstond een gevecht, in den loop
waarvan verscheidene Duitschers en vier Polen
werden gedood. Een vijfde Pool beroofde' zich
van het leven om niet in Duitsche handen te
vallen.
PARIJS, 6 Dec. (Havas). De „Petit Pari-
sien"' bericht, dat binnenkort de Fransche
luxe-industrie uit zal kunnen voeren naar
Groot Brittannië. Op het oogenblik worden
besprekingen gevoerd tusschen Sir John Simon
en Paul Reynaud tot het invoeren van Fran
sche waren in Engeland zonder speciale toe
stemming, zoodat de Fransche industrie zal
kunnen profiteeren van de kerstdrukte in En
geland.
De „Matin" bericht dat het vraagstuk der
monetaire solidariteit thans geregeld is. De
desbetreffende overeenkomst zal binnenkort
worden gepubliceerd, nadat door den Opperste
Oorlogsraad correcties zullen zijn aangebracht.
LONDEN, 6 Dec. (Reuter). De correspondent
van de „Daily Telegraph" te Ottawa zegt ver
nomen te hebben, dat speciale maatregelen wor
den overwogen teneinde Amerikaansche vliegers
in de gelegenheid te stellen dienst te nemen bij
de Canadeesche luchtmacht.
De Canadeesche militaire autoriteiten hebben
duizenden aanvragen gekregen van jongelui uit
de Vereenigde Staten die bij de Canadeesche
luchtmacht-- willen dienen. Er zijn vele ervaren
vliegers bij die hun diensten als instructeurs
hebben aangeboden.
Op grond van een nieuwe bepaling van het
departement van Defensie zal bij de Canadee
sche luchtmacht de gelegenheid worden open
gesteld voor „met-!Turgers", mits zij van Euro-
peesc'ne afstamming zijn en in Canada wonen.
Hun toelating wordt afhankelijk gesteld van net
afleggen van den eed van trouw aan den Ko
ning.
LONDEN, 6 Dec. (Reuter)Naar vernomen
wordt is den Amerikaanschen scheepvaartmaat
schappijen medegedeeld, dat zij geen vracht
moeten weigeren, welke niet door een „Navi
cert" is gedekt. Een ambtenaar van het mi
nisterie van Financiën heeft in verband hier
mee de aandacht gevestigd op een oude wet,
welke de regeering in staat stelt de scheeps
papieren van een schip, dat vracht weigert ter
wijl het plaats heeft, in te trekken.
BERN, 6 Dec. (Havas). De „Völkischer Beob-
achter" richtte cezer dagen tot Moskou een
mtnoodiging om Britsch-Indië aan te vallen.
Een bericht uit Berlijn aan de „Neue Zürcher
Zeitung" kenschetst deze campagne als een
Duitsche poging tot afleiding, gezien de vrees
die het verloop der gebeurtenissen om de Oost
zee bij Hitier moet hebben opgewekt.
Door Charles Bruce
Weer sprak htj tegen Baby Bill in hun lands
taal
,„oy Jove, kerel, dat meisje is een plaatje,
wat ik je smoes. Ik wou werkelijk dat ik zoo
iets in de verf kon zetten. Wat een model, nè?"
Musgrave wentelde zich eens om op zijn
veldbed.
„Hou je hoofd koel, oude jongen. Jij bent
het jonge meisje compleet het hof aan het
maken. Pas op, ook een lnlandsche vrouw be
merkt het. En dan zal de oude Pulangga je niet
met rust laten, voordat hij zijn dochter als een
behoorlijke vrouw aan je heeft verkocht. Ik geef
toe, dat het wel de moeite waard is om er over te
piekeren, maar laat je door mij geraden zijn."
„Praat niet zulken vervloekten nonsens. Ik vind
het een verbazend knap kind in haar soort, en
dat bepaalt ineens mijn houding. Ik heb wer
kelijk medelijden met haar. Ik vind ze veel te
hoogstaand om aan een of anderen Inlander
voor een dozijn buffels verkwanseld te worden
De oude Pulangga zal iederen vrijer die komt
opdagen wel tot het uiterste toe uitzuigen en
rijn kostbare koopwaar niet vlug prijsgeven.
Maar voor mij blijft het een ander ras."
„Zeker, ik begrijp je. Maar toch lijkt het me
heel wenschelijk, dat je haar spoedig aan het
verstand brengt dat je bewondering uitsluitend
platonisch en artistiek wil zijn. Anders zou dit
mooie meisje dat ik minstens even hoog schat
als onze vriendinnen in het moederland, wen-
schen gaan koesteren, die jij bij haar evenmin
moogt oproepen, als bij de zoo hoog gewaar
deerde dames uit onze kringen. Daarbij ben je
zoo'n Don Juan, dat ze onmiddellijk smoor
verliefd op je zijn. Man, ik verwed er een kruik
whisky om dat ze het al is."
„Want het kind- heeft in de gaten, dat we het
over haar hebben. Hou jij je nou een beetje
achterbaks, dan zal ik probeeren, of ik dien
ouden sloeber niet aan het praten kan krijgen.
Schenk je zooveel whisky's in, als je verkiest,
maar laat voor mij ook wat over."
Desmond wendde zich nu definitief tot
Pulangga en begon met de gewone alledaagsche
onderwerpen, die het wijdloopige praeludium
van elk gesprek met een Oosterling uitmaken,
alvorens men tot het ware doel van zijn bezoek
mag komen. Maar ten slotte vroeg hij:
„Heeft Pulangga ook iets gehoord van troe
belen onder de mannen van Tiang?"
„Nee, Tuan. maar ik leef ver van Tiang.
Heeft de Tuan iets vernomen?"
„Ik ving een gerucht op, maar het hing m
den wind, dat de jongere strijders onder den
stam van Tiang het vreedzame leven den laat-
sten tijd moe zijn geworden en zich meester
gemaakt hadden van zes koppen. De hoofden
van zes Javaunsche koelies, die van Sebrang
weggevlucht waren."
„Ik had er niets van gehoord, maar.... mag
ik spreken, Tuan?"
„Natuurlijk Pulangga. Pulangga is een opper
hoofd en een vriend van het Gouvernement en
mijn broeder. Ik zoek juist allerlei nieuws
hieromtrent. Spreek maar op."
„De Tuan vraagt me naar nieuws van Tiang
en zijn stam. O Tuan, de tijden zijn wel veran
derd. Voor dat de blanke mannen hier waren
aangekomen was mijn vader opperhoofd van al
de Salongs en voor hem was zijn vader opper
hoofd, en diens vader, en diens. Onze broeders
langs de kust waren schatplichtig aan den
Sultan van Brunei en zijn Pangerans, vorsten
en dieven, die zich zelf edelen noemden, en
stalen wat hun in den zin kwam, zonder dat
iemand het hun belette. Maar wij woonden in
de heuvelachtige jungles en lachten hen uit
en dorsten hen uit te dagen. Mijn voorvaderen
kenden geen meester, geen koning, geen opper
hoofd: Zij brachten geen feudale schattingen
in alle dienstbaarheid aan vreemde en onrecht
matige heerschers. In mijn vaders stem eerbie
digde men van Talan tot Rayon geen andere
stem dan de zijne en als hij sprak, zwegen alle
grijsaards in den kring der raadslieden. Nog
voordat hij naar de eeuwige jachtvelden trok,
hoorden we reeds van een nieuw bestuur onder
onze broeders, het bestuur van den blanken
broeder, dat de heerschappij van de Brunei
had vervangen. Maar we bleven ons versteken
in onze bergen en wachtten af. Mijn vader
stierf en ik kwam, hoe jong ik ook was. in zijn
plaats als opperhoofd van de Salongs. Ik werd
hun vader, zij waren mijn kinderen. De blanke
man kwam al nader en nader, totdat op een
morgen een blanke Tuan, het is al lang geleden
en ik ken zijn naam niet meer, naar mijn dorp
kwam. En toen weer een blanke, en weer een.
En, al die mannen spraken telkens van wetten
en bepalingen, van zeden en gewoonten, die ons
vreemd waren. Dit mochten we doen. Dat was
zonde en dat niet. Alles was nieuw. De jonge
mannen zagen den blanken man, zij hoorden
zijn stem en zij wisten, dat het alles nieuw was.
Al onze wetten en gewoonten van vergane
dagen werden weggevaagd of veranderd, en de
wijsheid van de ouderen, de overlevering van de
moedigsten en eerbiedwaardigsten, moesten
daar ineens voor wijken, Pulangga's stem sprak
niet langer Pulangga's gedachten uit, maar de
wetten van de nieuwe heerschers. Zij wisten het,
die jonge mannen, en lachten er om. Ik had
geen zoon, die de leiding kon overnemen, toen
ik stierf en Tuan, er zijn reeds vele jaren voor
bijgegaan sinds mijn dood. Tiang, Unit,
Pamiang; een honderd van mijn vroegere vol
gelingen apen nu het opperhoofd na, en ik,
Tuan, wat ben ik nu? Pulangga, niets meer.
Niet langer Pulangga, de krijger, het opperhoofd
van al de Salongs, maar Pulangga, hoofd van
het dorp Bandau. Ik ben een oude man, Tuan,
zwak, en mijn tijd is voorbij. Helaas, ik ben
zwak, Tuan, ik ben zoo goed als niets en Tiang
huilt en blaft, alsof hij de leider van het heele
pak is. Wat nieuws moet ik nu weer hooren?
Ik, hun stamhoofd? Zij spelen nu allemaal voor
opperhoofd. Zij doen precies wat hun goed
dunkt en op mij wordt niet meer gelet
Nee.... Tuan, ik vraag u vergeving, dat ik me
zoo door het eerleden in beslag liet nemen. Nee
Tuan, ik heb niets hieromtrent vernomen, geen
druppeltje nieuws. U kunt me geheel vertrou
wen, Tuan. Indien ik ook maar iets had hooren
verluiden, zou ik het u verteld hebben. Ik regeer
nu niet langer Tuan, ik dien nu getrouw."
„Inderdaad, Pulangga, als een zeer getrouw en
geacht vriend van het bestuur van den blanken
man. Het was maar een gerucht dat ik ergens
opving. Ik hoop er spoedig meer van te ver
nemen, als ik terug kom naar Bunan. Ik ver
laat me op Pulangga, dat hij me onmiddellijk
zal laten weten, indien hij iets belangrijks te
hooren krijgt."
„Mijn broeder kan me volkomen vertrouwen,
Simuk, schenk den Tuan voor het laatst een
glas in."
„Eén glas, Pulangga, en dan ga ik werkelijk
slapen. Ik wil morgen beslist naar Bunan door
gaan. Ik moet er voor zonsopgang al uit."
Desmond dronk zijn rijstwijn uit en wenschte
Pulangga goeden nacht, Nadat hij zorgvuldig
het muskietengaas over zich heen getrokken en
zich vergewist had, dat geen van die venijnige
diertjes kans gezien had er binnen te komen; be
gon hij kalm over den plotselingen uitval van
den vroegeren stamvader te denken. Daar was
veel waars in wat deze gezegd had. Het was
nog niet zooveel jaren geleden dat de eerste
pogingen waren aangewend Om de wilde stam
men van de jungles in het hoogland te onder
werpen en te betoomen. Het juk der heerschers
van Brunei, die zich tevreden stelden met het
onderdrukken van de plooibare kustbewoners,
had nooit zwaar op deze bergbewoners gedrukt.
Evenals de Schotsche clans waren zij steeds
vrije mannen gebleven, tevreden onder het wijs
bestuur van hun erfelijke stamhoofden, wier
woord hun wet was geweest. Een eenvoudig
wetstelsel van precedenten, van feiten, ge
baseerd op het fiat van het stamhoofd wés hun
voldoende geweest, met als laatste middel ter
beslissing de wet van den sterkste en de vaar
digheid in den strijd. En toen waren de heer
schers, de blanken van overzee, met hun nieuwe
ideëen, hun vooroordeelen, ook tot hen geko- N
men en in een ommezien was alles van waarde
veranderd. Hun eeuwenlange tradities zagen ze
weggejaagd, als vergeelde manuscripten onder
de handen van een onwetende schoonmaakster.
Een nieuwe wereld werd voor hen geboren
waarin weelde en afkomst, rang en kracht geen
beteekenis meer hadden en allen voor de wet
gelijk waren. Ja, er was veel redelijks in Pulang
ga's lamentaties over de vergane vroegere heer
lijkheid.
Het getinkel van glas wekte hem uit zijn ge
peins. Hij draaide zich op zijn matras om- Over
de kleine tafel stond Simuk, het groote koperen
blad rustte in haar mooi gevormde handen.
„Goeden nacht Tuan," fluisterde zij. terwijl
zij hem een glimlach schonk en tegelijkertijd
'erdween in de donkere gang. „Slaap gerust!"
(Wordt verwAgOt
