Uw kinderen
Kleuterblaadje
De oorzaak van
kanker
Kerk en Beschaving in de Middeleeuwen
Roomse Jeugd
de zoon van Finn
Uit Vaticaanstad
Kerkelijk Leven
e A levertra/
1640 - 1O40
Kerk en Beschaving in de Middeleeuwen
Geef
hun eigen
Weekblad
ZONDAG 10 DECEMBER 1939
Maandag benoeming van een
Camerlengo?
Von Papen gaat weer
op het pad
Roemeensch staal-
koning gevangen
Pater Rupert Meyer S.J.
gearresteerd
Nieuwe recruten in
Engeland
Londen bestudeert de
nota der V. S.
Belgisch schip loopt op
een rots
De Windhuk te Santos
Chineesche successen
Britsche delegatie
naar Genève
Zweedsche bladen
geven repliek
Britsch vliegtuig in
België geland
Rubberboot van Duitsch
vliegtuig gevonden
Facultatieve censuur
in Hongarije
Geen bier, maar koffie-
Ersatz
DE BEROOVING TE NIJMEGEN
FIETSRIJDER DOODGEREDEN
Inenting tegen pokken
TERUGKEER DER GEREDDEN
VAN DE „TAJANDOEN"
LANDMEETKUNDE EN
KADASTER
LUCHTPOST VOOR ZUID-
AMERIKA
TE WATER GEREDEN EN
VERDRONKEN
Hulstkamp, Uw vriend.
VER. VOOR R. K. MEER UIT-
GEBREID LAGER ONDERWIJS
Herdenking 25-jarig bestaan
Hinder-ordonnantie
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheidingen
BENOEMINGEN BISDOM
DEN BOSCH
DRAISIHAwan VALKENBURG 'Sr:
INSTALLATIE REGENT
MAGELANG
ONZEN OMROEPER
VERSCHENEN:
Professor Dr. Gustav Schnürer te Freiburg (Zw.)
UITGAVE: R. K. STANDAARD-BOEKERIJ
N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD HAARLEM
DOOR
A. J. DAWSON
-
r
VATICAANSTAD, 2 Dec. (Havas) Maandag
zal een consistorie gehouden worden, 'waarin de
Paus. naar men verwacht, een nieuwen Camer
lengo der H. Kerk zal benoemen. De naam. dien
men in dit verband het meeste hoort, is die van
den Kardinaal-staatssecretaris Maglione.
BERN, 9 Dec. (Havas) De Duitsche am
bassadeur te Ankara, Von Papen, is naar Ber
lijn teruggekeerd om rapport uit te brengen.
Men brengt dit in verband met de pogingen
van Ier lijn om Turkije af te keeren van de
geallieerden.
BOEKAREST, 9 Dec. (Havas) De rijke
Roemeensche industrieel Max Auschnitt, een
der twee Roemeensche „staalkoningen" is op
het oogenblik in de gevangenis opgesloten. De
Staatscourant bericht, dat hij de Roemeensche
nationaliteit zal verliezen.
PARIJS, 9 Dec. Volgens de inlichtingen welke
Havas aan de Duitsche grens heeft ingewonnen
en waarin melding gemaakt wordt van een
„methodische voortzetting van de anti-katho
lieke actie in het Derde Rijk" wordt o.a. me
degedeeld dat onlangs te München vijftien
priesters gearresteerd zijn. waaronder de beken
de, hoogbejaarde pater Rupert Meyer, een oud-
strijder en zeer geziene figuur in Duitschland
LONDEN. 9 Dec. (Reuter). Zaterdag is men
in Engeland begonnen met het inlijven van de
nieuwe lichting recruten, welke onlangs onder
de wapenen is geroepen. Dit zijn de mannen
tusschen 20 en 23 jaar, die nog niet opgeroepen
zijn. Men schat het aantal op een kwart mil-
lioen.
LONDEN, 9 Dec. Reuter verneemt, dat de
nota der Vereenigde Staten over de in beslag
neming van Duitsche exportgoederen, welke
Vrijdag aan het Foreign Office is overhandigd,
door de Britsche regeering nauwkeurig wordt
bestudeerd.
ANTWERPEN, 9 Dec. (Havas). Het Belgi
sche s.s. „Adour" (1104 ton) is op de rotsen bij
Brest vastgeloopcn. De bemanning is in vei
ligheid. Men weet niet, of het schip volkomen
verloren is.
LONDEN, 9 Dec. (Reuter) Naar de
„Times" bericht is het Duitsche schip „Wind
huk", dat 20 November plotseling uit de Lo-
bito-baai is vertrokken, te Santos in Brazilië
aangekomen. Het schip voer onder Japansche
viag en droeg den naam „Santos Maru" Al
vorens de haven binnen te varen, werd de
Duitsche vlag geheschen en werd de eigen naam
van het schip weer onthuld. Het had 35 passa
giers en een lading van 5000 ton aan boord.
De bemanning deelde mede te verwachten dat
het schip naar Hamburg zaï gaan; wanneer is
evenwel nog niet bekend.
TSJOENGKING, 9 Dec. (Reuter). Uit Foets-
jau wordt gemeld, dat de Chineesche troepen
Tsjaotsjau en Tsjaoen aan de grens van
Kwantoeng en Foekien nabij Swatau heroverd
hebben.
LONDEN, 8 Dec. De diplomatieke corres
pondent van Reuter deelt mede, dat de onder
staatssecretaris voor Buitenlandsche Zaken,
Butler, tezamen met de overige leden van de
Britsche delegatie, met een speciaal vliegtuig
naar Genève is vertrokken om de vergaderin
gen van den Volkenbond bij te wonen.
In den Vrijdag gehouden Franschen minis
terraad heeft Daladier een uiteenzetting gege
ven van den diplomatieken en militairen toe
stand. De Fransche delegatie voor de 20ste
Volkenbondsassemblée is als volgt door den mi
nisterraad samengesteld: Paul-Boncour, sena
tor, permanent gedelegeerde van Frankrijk in
den Volkenbondsraad, Champetier de Ribes,
senator, onderstaatssecretaris van Buitenland
sche Zaken. Vervangende gedelegeerden: Henry
Bérenger, senator, voorzitter van de senaats
commissie voor Buitenlandsche Zaken, Jean
Mistier, afgevaardigde-voorzitter van de ka
mercommissie voor Buitenlandsche Zaken. Toe
gevoegde gedelegeerden: Archambaud, afge
vaardigde en Basdevant, rechtskundig raads
man van het ministerie van Buitenlandsche
Zaken.
In Belgische kringen wordt verzekerd, dat
de regeering nog geen enkele beslissing geno
men heeft in de vraag, of België eventueel het
voorzitterschap van den Volkenbondsraad zal
aanvaarden.
De Deily Telegraph heeft Vrijdag geschre
ven, dat de Britsche regeering bereid was sanc
ties tegen Rusland te steunen. Dit wordt in
welingelichte kringen als voorbarig beschouwd.
STOCKHOLM, 9 Dec. (Havas). De Zweed
sche bladen beantwoorden het Duitsche com
muniqué, waarin de verantwoording voor de
houding van Duitschland in het Finsch-Rus-
sische conflict op de Noordsche landen ge
schoven wordt en waarin deze landen van stel
selmatige vijandschap beschuldigd worden, te
weten door perscampagnes tegen het nazi-be
wind en door weigering om niet-aanvalspacten
te sluiten.
„Dagens Nyheter" schrijft, dat het commu
niqué essentieel voor binnenlandsch gebruik
bestemd was. Het blad weerlegt vervolgens de
Duitsche verwijten.
DOORNIK, 9 Dec. (Belga) Zaterdagmiddag
heeft een Engelsch verkenningsvliegtuig, dat
panne scheen te hebben, een noodlanding ge
maakt te Espechin, op enkele meters afstand
van de Fransche grens, waarlangs het toestel
vloog. De piloot is met zijn papieren over de
Fransche grens ontweken, vóór Belgische pa
trouilles ter plaatse aangekomen waren.
LONDEN, 9 Dec. (Reuter) Een treiler uit
Aberdeen heeft gisteren aan de Oostkust van
Schotland een opvouwbare rubberboot opgepikt,
blijkbaar gemaakt in Berlijn en toebehoorende
aan een Duitsch vliegtuig. De boot was vol wa
ter. Sporen van inzittenden van een vliegtuig
zijn niet gevonden.
BOEDAPEST, 9 December. De Hongaarsche
regeering heeft de verplichte censuur vervangen
door facultatieve censuur, volgens welke alleen
die berichten voor het afdrukken aan de censuur
moeten worden voorgelegd, welke betrekking
hebben op de landsverdediging of de landsbe
langen. Het is overgelaten aan het vrije oor
deel der redacties om uit te maken welke be
richten tot deze categorie behooren.
KOPENHAGEN, 9 Dec. (Havas). Met ingang
van 1 Jan. zal de voor het brouwen van bier
bestemde hoeveelheid gerst in Duitschland be
perkt worden, zoo bericht de Berlijnsche cor
respondent van „Politiken". Men veronderstelt,
dat 500.000 ton voor andere doeleinden zal
worden gebruikt, vooral voor het branden van
koffie-Ersatz.
Eenige weken geleden werd de incasseerder van
de Nijmeegsche Radio-Centrale bewusteloos op
den weg gevonden. Toen men den man naar een
ziekenhuis had overgebracht, bleek, dat hij f 900
vermiste.
Aanvankelijk veronderstelde men, dat men hier
te maken had met een gefingeerde berooving.
Het is nu gebleken, dat de man vrij uitgaat. Hij
zal zijn betrekking weer kunnen aanvaarden, nu
hij uit het ziekenhuis ontslagen is. Intusschen
heeft men den dader nog niet gevonden. Ook
van het geld is nog geen spoor ontdekt.
Op den Rijksweg Den BoschGrave, onder
de gemeente Reek. is de 25-jarige J. van Meer
uit Velp (N.B.), die daar per fiets reed, door
een auto aangereden en gedood. Het stoffelijk
overschot is naar het gasthuis te Grave over
gebracht.
In de Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer inzake het ontwerp van wet tot vast
stelling van nieuwe bepalingen betreffende de
inenting tegen pokken zegt de minister van So
ciale Zaken, dat hij zooals reeds is gebleken,
het geheel eens is met de leden, die van oor
deel zijn, dat de bevordering van de inenting
tegen pokken niet meer geheel aan de parti
culiere propaganda kan worden overgelaten en
dat deze propaganda een sterken teruggang van
den immuniteitstoestand der bevolking in de
laatste jaren niet heeft kunnen verhinderen
Indien met het in dit verband uitgesproken ver
langen naar verdere maatregelen bedoeld
wordt, dat met deze wettelijke regeling alleen
niet kan worden volstaan, doch dat daarnaast
eenerzijds een krachige propadanda voor de be
vordering der vrijwillige vaccinatie moet wor
den gevoerd en anderzijds maatregelen moeten
worden vooibereid om in tijden van pokkenge-
vaar de vaccinatie zoo doelmatig mogelijk te
organiseeren, kan hij daarmede instemmen.
Aan de leden, die de voorgestelde regeling
principieel aanvaarden, wil hij gaarne de ver
zekering geven, dat de in het ontwerp bedoelde
drang inderdaad zijn eigen karakter zal behou
den.
Wat betreft het betoog, dat de invoering van
het stelsel van den directen dwang in het al
gemeen belang verantwoord zou zijn geweest,
wenscht de minister te verklaren, dat hy zich
geheel aansluit bij de in de memorie van toe
lichting gedane uitspraak, dat zoolang er aan
de vaccinatie nog gevaren verbonden blijven
van den aard zooals deze thans bestaan, de be
slissing over het ai dan niet vaccineeren uit
eindelijk bij de ouders moet blijven berusten.
Met uitzondering van een tweetal passagiers,
die waarschijnlijk Maandag per vliegtuig naar
ons land zulien terugkeeren, ondervinden de
geredde passagiers en leden van de bemanning
van het motorvrachtschip „Tajandoen" door
moeilijkheden met de paspoorten vertraging op
hun terugreis naar Nederland. Vermoedelijk zul
len zij Dinsdag via Ostende naar Brussel reizen,
waar zij tegen nalf zes worden verwacht. Het
staat nog niet vast of in de Belgische hoofdstad
zal worden overnacht of dat de reis naar ons
land nog dienzelfden dag zal worden voortgezet.
Zaterdag werd te Utrecht de uitgestelde
jaarvergadering gehouden van de Vereeniging
voor kadaster en landmeetkunde.
's Middags hield de heer N. H. Haasbroek,
landmeter van het kadaster te Amsterdam, een
lezing over: „Hermetingen in het algemeen en
de hermeting van Amsterdam in het bijzonder".
Wel is waar, aldus spreker in zijn inleidend
woord, zijn de werkzaamheden aan alle herme
tingen in het geheele land tengevolge van de
tijdsomstandigheden onderbroken, doch ze zul
len, wanneer men weer tot normale toestanden
is teruggekeerd, moeten worden hervat, omdat
de maatschappij behoefte heeft aan goede
kaarten en betrouwbare kadastrale grootten.
Hoe slecht in velerlei opzicht de ruim 100 jaar
geleden vervaardigde kadastrale kaart van Am
sterdam is, wordt door eenige lantaarnplaatjes
gedemonstreerd. Ook de kadastrale grootten
van de oorspronkelijke perceelen in de Amster-
damsche binnenstad behoeven dringend ver
betering.
Hierna behandelde spreker de techniek zoo
als deze bij de hermeting van Amsterdam wordt
gevolgd.
Naast de technische verbetering van de ka
dastrale kaarten, aldus spreker behoort even
wel ook een saneering van verouderde en niet
meer in de maatschappij levende tenaamstellin
gen mogelijk te zijn. Zulks ter bereiking van
een ideaal: een technisch en administratief
juist kadaster, tot dienen bereid, als vraagbaak
staande in de economische samenleving.
Luchtpost voor Zuid-Amerika kon tot nog
toe op drie wijzen worden verzonden: t.w.
rechtstreeks met den Franschen luchtdienst via
DakarNatal, met den transatlantischen lucht
dienst LissabonNew York en van daar met
Amerikaansche luchtdiensten, en tenslotte per
scheepsgelegenheid tot New York en verder
met Amerikaansche luchtdiensten.
Deze drie verzendingswegen blijven voor ver
schillende gebieden in het Noorden van Zuid-
Amerika, w.o. ook de Nederlandsche bezittin
gen Suriname, Curacao enz. gehandhaafd. Voer
luchtpost, bestemd voor de Zuid-Amerikaansche
staten Argentinië, Bolivië, Brazilië, Chili, Pa
raguay en Uruguay vervalt echter van heden
af de mogelijkheid van verzending met den
transatlantischen luchtdienst LissabonNew
York. Luchtpost voor deze laatste bestem
mingen kan dus voortaan uitsluitend hetzij met
den Franschen luchtdienst via DakarNatal,
hetzij per scheepsgelegenheid tot New York en
vandaar met Amerikaansche luchtdiensten
worden verzonden.
In den afgeloopen nacht is de 47-jarige J.
uit Aarle-Rixtel, met zijn fiets in de Zuid-Wil
lemsvaart gereden en verdronken. Men vond
hedenochtend zijn fiets gedeeltelijk boven wa
ter. Het lijk is nog niet gevonden.
Op hem kunt U vertrouwen. Uw
voorvaderen wisten dit reeds.
Onafgebroken heeft dit ver
trouwen, dat te danken is aan een
superieure reputatie, voortbestaan.
Daarom - als ge den kellner
Z.O. genever bestelt eisch dan
Uw Hulstkamp, net als thuis.
men thuis schenkt
PER LITERKRèlK' f3?s
INCLUSIEF
De vereeniging voor R. K. Meer Uitgebreid
Lager Onderwijs zal haar vijfentwintig-jarig
bestaan herdenken in een feestvergadering,
welke zij zal houden op 28 December in het
Jaarbeursgebouw te Utrecht, 's namiddags om
twee uur.
Des morgens wordt de zevenentwintigste al-
gemeene vergadering gehouden.
BATAVIA, 9 Dec. (Aneta). Bij den Volks
raad is een ontwerp-ordonnantie ingediend, tot
nadere wijziging en aanvulling van de hinder-
ordonnantie, waardoor de bestaande regeling
wordt aangepast aan de bestuurshervorming in
de buitengewesten.
Aan de na te noemen personen is verlof ver
leend tot het aannemen van de achter hun na
men vermelde vreemde eereteekenenmr. dr. W.
G. A. van Sonsbeeck, commissaris der Koningin
in de provincie Limburg, te Maastricht, dat van
grootofficier der kroonorde van België; prof. ir.
C. L. van der Bilt, wethouder der gemeente
's Gravenhage, dat van officier in de orde van
het Legioen van Eer var Frankrijk; J. R. Ko
ning, hoofd der afdeeling beplantingen van den
dienst der publieke werken te Amsterdam, dat
van officier du merite agricole van Frankrijk.
Z. H. Exc. de Bisschop van 's-Hertogenbosch
heeft benoemd tot Rector van Huize „Provi-
dentia" te Sterksel: den Weleerw. heer M. N.
M. van Hussen; tot kapelaan te Son: den Wel
eerw. heer W. A. Schakenraad; tot kapelaan te
Beek-Ubbergen: den Weleerw. heer P. H. A.
Broeken, die Assistent was te Heeze.
Wanneer ik ga schrijven over de oorzaak van
kanker, moet ik wel beginnen met te zeggen,
dat deze niet bekend is. Verschillende theorieën
omtrent deze oorzaak zijn in den loop der jaren
opgesteld en weder verworpen. Zoo is b.v. de
theorie, dat kanker een besmettelijke ziekte is,
evenals tuberculose en melaatschheid, definitief
verworpen. Er zijn meerdere onderzoekers ge
weest, die gemeend hebben den kankerparasiet
(bacil of iets dergelijks) reeds gevonden en ge
zien te hebben; zij hebben dit wezen afgebeeld,
maar ook dit baatte niets, het was een ander;
maar het was niet de kankerparasiet, om de
eenvoudige reden, dat deze niet bestaat.
Twintig jaren geleden was de theorie, dat de
kanker voortkwam uit „abgesprengte Keime"
nog eenigszins in de mode. Inderdaad had men
opgemerkt, dat het nog al eens gebeurde, dat
er kanker ontstond in een weefsel, dat door een
ontwikkelingsstoornis niet op zijn plaats was.
Zoo was er b.v. opgemerkt, dat er kanker ont
stond in den slokdarm, maar uitgaande van
weefsel, dat geheel het karakter droeg van maag
wand en niet van siokdarmwand. Dergelijke ge
vallen werden meer waargenómen, en nu was
er een patholoog-anatoom van groot gezag, die
daar meteen een algemeene theorie van maakte,
in den geest van: ziet u eens, elk weefsel wordt
in zijn groei gematigd door zijn omgeving, het
behoort tot een geheel, maar wanneer het op
een vreemde plaats terecht komt, dan heeft het
diezelfde remming niet meer en begint te woe
keren. Deze theorie klinkt niet zoo vreemd, maar
geeft in 't geheel geen verklaring, waarom het
kankerweefsel door alles heen groeit en iemand
ziek maakt. Bovendien zijn er tallooze gevallen,
waarin men niets bemerkt van een weefsel, dat
op een verkeerde plaats terecht gekomen is. De
theorie is verlaten: het komt mij voor, dat deze
theorie, indien zij niet door een bekend ge
leerde geponeerd ware, eenvoudigweg doodge
zwegen zou zijn.
Vele andere theorieën zijn verlaten, en er is
nog geen enkele, die geheel vast staat. Noch
tans wil ik hier een moderne theorie weergeven,
die, naar mijn persoonlijk gevoelen, het dichtst
bij de waarheid komt. Misschien herinneren
sommige lezers zich, wat ik hier eens over den
bacteriophaag geschreven heb. Deze bacterio-
phaag behoort tot een soort wezens (of zelfstan
digheden), die als soort niet groot genoeg zijn,
om de structuur van een levend wezen te heb
ben: de ontdekker d'Hérelle is dan ook met
vele anderen van meening, dat het geen echte
levende wezens zijn. De bacteriophaag veroor
zaakt ziekte en dood van bacteriën, andere
„vira" veroorzaken ziekten bij planten, dieren en
menschen, zooals de mozaiekziekte bij de tabak,
bof en wratten bij den mensch.
Maar het vreemde is, dat deze „vira", althans
naar den uitwendigen schijn, toch een eigen
schap hebben van levende wezens, nl. dat zij
zich vermenigvuldigen. En daar zit nu juist de
kneep. Het is zeker, dat zij vermenigvuldigd
worden, en het heeft er den schijn van, dat zij
zich vermenigvuldigen. Een banale vergelijking
moge het verschil nog duidelijker maken. Van
een misdadiger, die twaalf kinderen krijgt en ze
tot misdadigers opvoedt, zou men kunnen zeg
gen, dat hij zich vermenigvuldigt; maar van een
misdadiger, die een kern vormt en twaalf an
deren tot misdaad brengt, kan men zeggen, dat
hij vermenigvuldigd wordt. Van de vira weet
men, dat zij vermenigvuldigd worden, maar het
staat niet vast, dat er echte voortplanting is.
De bacteriophaag b.v. wordt vermeerderd bij
aanwezigheid van bacteriën, maar niet op een
dooden voedingsbodem (dat doen de bacteriën
zelf in 't algemeen wel). Nu is er dus ruimte
voor een andere theorie en wel deze: de bac
teriophaag, in aanwezigheid van bacteriën, ver
oorzaakt het ontstaan van andere bacteriopha-
gen uit het lichaam van de bacteriën, die daar
door sterven. Zijn ze alle gestorven, dan groeit
de bacteriophaag niet meer. Dus de vermeer
dering van de bacteriophaag wordt door de bac
teriën zelf geleverd.
Dit lijkt op den buitenkant op infectie, maar
is niet precies hetzelfde. De tuberkelbacillen
ontstaan niet uit het lichaam, maar worden
van buiten af in het lichaam gebracht en ver
menigvuldigen zich door voortplanting, waarbij
ZACHT VAN SMAAK - PRIJ5 70 ct
het lichaam hun tot voedsel strekt: maar het
lichaam zelf verandert niet in bacillen.
Bij de virusziekten moet het anders zijn; het
virus' (van bof, wratten enz.) wordt van buiten
ingebracht., of er komt van buiten een veran
dering, die maakt, dat er virus uit de lichaams
cellen gevormd wordt.
Nu is er werkelijk' een groote waarschijnlijk-
heiö, dat men het ontstaan van kanker op de
zelfde wijze moet denken. Door deze of gene
oorzaak ontstaan er in het lichaam op een be
paalde plaats (verschillende van die oorzaken
zijn bekend) een verandering in de lichaams
cellen, waardoor er een virus ontstaat. Dit virus
prikkelt de cellen tot een ziekelijken groei (ge
zwelvorming); dit is een minderwaardig pro
duct, en heeft neiging te vervallen en af te ster
ven. Nu is bij den mensch de kanker zoo goed
als niet besmettelijk; maar bij bepaalde dier
proeven is het mogelijk, om kanker van het eene
dier op het andere over te brengen. De duizen
den proeven, die men genomen heeft met dieren
en waardoor men den kanker overbrengt, kun
nen verklaard worden door aan te nemen, dat
men te doen heeft met een virus, dat in werke
lijkheid een afbraakproduct is van de lichaams
cellen en dat (in bepaalde omstandigheden) ook
weer in staat is andere cellen dit afbraak
product te doen voortbrengen.
Deze theorie is in staat, vele of alle feiten
te verklaren en vele of alle moeilijkheden op
te vangen. Weliswaar staat deze theorie niet
vast, maar zij is goed mogelijk, want de vele fei
ten van het moderne onderzoek laten zich daar
mee in overeenstemming brengen.
Toen de bacteriophaag en de vira nog niet
bekend waren, kon men „infectie" alleen ver
klaren door levende wezens (bacteriën enz.)
thans heeft het begrip infectie een wijdere oe-
teekenis gekregen; wij kennen twee soorten in
fecties: de eene, waarbij bacteriën zich door
voortplanting vermeerderen; de andere, waarbij
een virus wordt vermenigvuldigd, doordat de
lichaamscellen zelf nu virus gaan produceeren.
Maar de wijze, waarop dit gebeurt, is niet
bekend; het is nog slechts een theorie, die o.a.
door Canel, Blumenthal, d' Hérelle en anderen
aangehangen wordt.
Dat er een geringe graad van erfelijkheid van
kanker is, strijdt hiermee niet: het kan zeer
goed zijn, dat de eene familie tegen een be
paalde ziekte minder weerstandsvermogen heeft
dan een andere. Verder kan men zich ook zeer
goed denken, dat sommige langdurige prikkels
(bij hen, die teer, paraffine en andere stoffen
verwerken) een degeneratie van bepaalde cellen
veroorzaken.
Het is dus zeer wel mogelijk, dat de geleerden
zich thans bij het onderzoek naar de oorzaak
van kanker op den goeden weg bevinden.
Het kankeronderzoek heeft de geesten te pak
ken: er wordt enorm hard aan gewerkt. Som
migen vinden zelfs, dat er te veel aan gewerkt
wordt en betreuren, dat er niet veel meer ge
werkt wordt aan ziekten, die van een grooter
sociaal belang zijn, zooais de rheumatiek, die
de lijders op jeugdigen en middelbaren leeftijd
aantast en hen voor tien, twintig jaar invalide
maakt.
Rheumatiek is de ziekte, die verreweg de
grootste invaliditeit veroorzaakt en daaraan
moest men zijn krachten wijden, oordeelen som
mige sociaal-denkende artsen. Ik laat het oor
deel gaarne aan den lezer over.
Dr TH. H. SCHLICHTING
MAGELANG, 9 Dec. (Aneta) Hedenmorgen
is met groot ceremonieel raden Toemenggoeng
Said Prawirosastro tot regent van Magalang ge
ïnstalleerd.
De gouverneur van Midden-Java sprak hierbij
een redevoering uit.
De herdenking van het EEUW
FEEST van de Parochiekerk „St.
Jacobus de Meerdere" te SCHIP
LUIDEN zal 'n waar PAROCHIE-
FEEST worden, als veie weldoe
ners een kleine bijdrage zenden
voor het
BOUWFONDS DER NÏE17WE
KERK
De oude kerk is te klein, te oud
en veel te ver van de Kath. school
en het dorp.
Deze nieuwe kerk is noodzakelijk
voor een goed parochieleven, maar
onmogelijk voor de onder de
crisis lijdende bevolking.
Uw 1.of 2.50 kunnen wij
niet missen.
Pastoor H. J. A. THEISSEN
Giro 353901. R. K. Kerkbestuur
Schipluiden.
Vergeet joist in deze kwade tijden
uw goede werken niet!
hoort U niet door de radio. Toch
heeft de radio zijn onverflauwde
belangstelling. U wenscht 'n radio
toestel te verhandelen? Span onzen
Omroeper er voor! Dagehks bereikt
hij 90.000 gezinnen. Hij zal U dus
zeker van dienst kunnen zijn.
De schrijver, Zwitsersch professor, grootmeester van onzen
tijd op het gebied van kerkhistorisch onderzoek,, beant
woordt in dit boek de vraag: Welke houding heeft de
Kerk in de Middeleeuwen aangenomen tegenover het
streven der mensehheid naar stoffelijke welvaart en
geestelijken vooruitgang? Door de beantwoording van
die vraag wijst hij den weg naar het antwoord op de
tweede actueele vraag: Welke houding zou de Kerk nu
tegenover het menschelijk streven naar welvaart en
geestelijke ontwikkeling innemen, als zij overal en in alles
haar leer en haar gezag kon laten gelden? Men wordt in
onze dagen, krachtiger dan ooit, er toe aangespoord te
schouwen naar de gemeenschap door de Kerk gevormd,
waarin zien een Middeleeuwsch Westen aan ons vertoont
met zijn voortreffelijkheden en zijn gebreken. In de
geniale historische uiteenzetting van Schnürer kunnen
wij op een afstand de oplossing zien van velerlei gisting.
Schnürer's werk geeft een nieuwen kijk op tal van ge
beurtenissen en personen.
Zal verschijnen in DRIE deelen, waarvan DEEL I thans wordt aan
geboden. 448 pagina's gebonden 3.90
IN DEN BOEKHANDEL
Een weekblad, dat speciaal
voor hen wordt uitgegeven
Voor kinderen van 6 tot
10 jaar:
12 bladz. 3% ct. per week.
Voor kinderen van 10 tot
14 jaar:
24 bladz., 5 cent per week.
Bevat niet alleen verhalen,
doch ook rubrieken voot
godsdienstleer, nuttige
handwerken, huisvlijt, ge*
schiedenis en aardrijks
kunde.
N. V. DRUKKER I'
DR SPAARNESTAD
Haarlem.
19
Hoewel er geen spier in zijn mahoniehouten
gezicht (waarvan het vel van de kin tot den
schedel met fijne groefjes doorploegd was) ver
trok, was sergeant Moore toch innig verheugd
met zulke opmerkingen. Hij genoot ervan. Hij
groeide in al die hulde van Sourdough's onbuig
zaamheid. „Ja, je bent een taaie, oude sok,"
had men hem wel eens tegen zijn hond hooren
brommen, „je bent een lieverd. Er is geen zacht
haartje op je te vinden, niet waar Sourdough?
Ze weten het allemaal. Ze mogen piepen, maar
ze moeten baan maken als Sourdough aan
komt."
Soms sloeg hij den hond, of nam zijn eten
weg, alleen om het genot te hebben van het
beest te hooren grommen hetgeen hij dan
ook altijd deed tegen zijn eigen baas. „Wat
'n lieverd!", zei hij dan vol bewondering. „Je
zou me naar mijn keel vliegen, als ik je er kans
toe gaf. hè. Sourdough? Ik neem het je niet
kwalijk, oude jongen."
Later scheen het wel of niemand in de ka
zerne tijd had om op Sourdough's onverstoor
bare norschheid te letten; iedereen had het
veel te druk met het prijzen van dat goed-ver-
zorgde beest uit Engeland, waarover de ser
geant ongeveer zoo dacht, als de ruwe oude
pioniers denken over de nieuwelingen, maar
met bitterheid in zijn minachting.
„Sourdough zal je mooie vacht wel eens be
derven, mijnheertje, den eersten den besten
keer, dat je in mijn buurt komt," mompelde de
sergeant in zichzelf, wanneer hij toevallig zag,
dat Dick bezig was Jan te borstelen, als hij met
Paddy klaar was.
Wel een half dozijn waren zijn pogingen, om
Sourdough in Paddy's hok te krijgen, als Jan
er in was en Dick Vaughan ergens anders bezig,
verijdeld. Het scheen wel alsof er altijd een van
Dick's kameraden in de buurt was, om zijn weg
te versperren; en de sergeant moest vermijden
dat er gezegd kon worden, dat hij een gevecht
tusschen zijn hond en den kostbaren hond van
een officier, die ieders lieveling was, had uit
gelokt.
„Ze zijn bang, Sourdough, dat is het hem; ze
zijn bang. dat jij dat uit zijn kracht gegroeide
beest zult oppeuzelen, en hem weer bij stukjes
en beetjes op het binnenplein zult uitspuwen.
Laat ze maar wachten. We zullen hun nog wel
reden geven om bang te zijn."
Hij meende het en hij hield woord.
Sinds het voorval van den Italiaanschen
moord was er een ware manie bij de manschap
pen ontstaan om de honden te leeren het spoor
te zoeken. Er kwamen steeds meer kazerne hon
den bij, en elke man, die een hond had of krij-
gen kon, gebruikte al zijn vrijen tijd om hem
te leeren speuren, maar meestal gelukte het
hun niet.
O'Malley was een van de eersten om te be
zwijken voor de nieuwe manie, en besteedde
geweldig veel zorg en geduld aan de opvoeding
van een gekruisten Ierschen terrier, die weldra
in staat zou zijn eiken niet-Ierschen hond in
Canada te verslaan, dat zou hij! O'Malley, die
intusschen kalm Jan's Engelschen landaard
vergat, leende graag den grooten hond voor een
uurtje om hem te helpen met zijn opvoedkun
dige pogingen ten behoeve van Micky Doolan,
den terrier. In zoo'n geval waren Dick Vaughan
en Jan even gemakkelijk en goedhartig. Ze had
den met hun tweeën al méér bijgedragen tot
de herleving van de dressuur der kazernehon
den dan één van de meesters der leerlingen.
Op een dag in den laten herfst gebeurde het,
ongeveer om vier uur 's middags, dat Dick Vau
ghan in Regina was toegevoegd aan een hoog
geplaatst personage uit Ottawa. O'Malley had
Jan's diensten als hulp geleend, en was druk
bezig om Micky Doolan lessen in het spoorzoe
ken tc geven op de prairie, een halve mijl van
de kazerne af. Toevallig van zijn werk opkij
kend, zag hij sergeant Moore te voet aanko
men, zooals gewoonlijk met Sourdough achter
hem aan. Hij wist niet, dat de sergeant hem
van de kazerne uit met een kijker had bespied,
en dat hij 'n kwartier lang bezig was geweest
om het nooit minzame humeur van Sourdough
te verergeren.
O'Malley zwoer later, dat de sergeant, toen
hij op gelijke hoogte met kleine Micky Doolan
kwam (een tiental passen van den Ier af) te
gen Sourdough fluisterde en hem aanhitste:
„Tss sss! Pak hem dan, jongen!"
Dit moge zijn zooals het was, Sourdough
keerde zich om, zooals zijn manier was, en gaf
een geweldigen hap met zijn tanden in den nek
van den armen Micky. Toen O'Malley toe
sprong om zijn lieveling te beschermen, sprong
dat flinke, kleine dier, in plaats van voor den
tiran Sourdough weg te kruipen, wat deze van
alle honden verwachtte, grommend vooruit, en
trachtte den onverdienden beet terug te geven.
„Kom hier, kom hier, uilskuiken!" schreeuwde
O'Malley.
Maar het was te laat. Een boosaardig vuur
schitterde in de roode oogen van den grooten
husky, terwijl hij op den terrier toesprong. Een
enkele duw van zijn enormen schouder deed het
diertje op zijn rug tuimelen, waardoor zijn keel
aan Sourdough's geoefende slagtanden werd
bloot gegeven. Zijn verbitterde woede was van
tevoren zorgvuldig opgezweept en eischte nu
tot offer bloed, warm levensbloed. Zijn gapende
kaken schoten reeds op de keel van den terrier
af, toen O'Malley's zware laars hem van achte
ren raakte.
„Als je dien hond nog eens aanraakt, man
netje, sla ik je je kaken stuk," kwam met schor
gebrom van de lippen van den sergeant.
Nu was O'Malley een goed-gedisciplineerd
man, en de sergeant was zijn superieur in rang
Maar de beslissing werd hem uit de handen ge
nomen. Jan, die vóór dc komst van den ser
geant dertig pas van hen af in het zand had
gelegen, was nu opgestaan en stond onbeweeg
lijk, met overeind staande nekharen, Sourdough
gade te slaan.
Op het oogenblik, dat de slagtanden van den
husky Micky's nekvel aanrakten, vloog Jan als
een stormram op hem af, schouder tegen schou
der, met zoo'n schok, dat de husky omviel en
met alle vier zijn pooten in de lucht lag: een
houding, waarin geen der kazernehonden Sour
dough nog ooit gezien had, en waarvoor ze
gaarne een dag rantsoen gegeven zouden heb
ben om hem in aan te treffen, want dat is de
eenige houding waarin zelfs een Sourdough
aangevallen kan worden.
Maar het scheen wel, alsof Jan het beneden
zich vond (hetgeen zeer roekeloos was) om
van deze schitterende gelegenheid gebruik te
maken. Zijn eigen groote zwaarte, en zijn snelle
geruischlooze bewegingen waren verantwoorde
lijk voor Sourdough's volkomen nederlaag. Ter
wijl O'Malley zijn terrier met beide armen op
pakte. blij dat 't kleine dier er zonder openge
scheurde keel afkwam, stond Jan met stijve
pooten op Sourdough neer te kijken met een
uitdrukking, die bij vechtlustige schooljongens
gepaard gaat met de vraag: „Heb je genoeg ge
had?"
Zulk een vraag toonde slechts een onpeilbare
onkunde van Sourdoughs karakter aan. De
groote husky had nog geen schram gehad, en
van vechten kreeg hij niet genoeg, zoolang er
nog leven in hem was. Vroeger was hij boos
geweest Vroeger had hij Jan veracht en ge
haat. Maar nu had Jan hem op zijn rug doen
rollen, alsof hij een hulpelooze welp was ge
weest. Jan had dreigend naar hem gekeken,
naar Sourdough, toen hij, de erkende meester
van alle honden en de schrik van de streek,
met alle vier zijn pooten in de lucht lag. Eed
vlam van haat laaide op in 't hart van den hus
ky. Zijn valsch gegrom, toen hij weer overeind
sprong, was werkelijk vrees aanjagend. Zij11
lippen trokken zich in een halve maan over
zijn roode tandvleesch terug, lieten groote,gel®
hoektanden zien, en gaven hem een uitdruk
king van schrik inboezemde wreedheid.
In het volgend oogenblik reet hij een ze®
duim lange gltuf in Jan's linkerschouder, waa*
het vel en de haren uitgetrokken waren, alsoi
een machinezaag het gedaan had; daarna w®
hij teruggesprongen als een ware wolf, en trok
ken zijn stalen spieren zich alweer samen voo
den volgenden aanval.
Nu was Jan volstrekt niet van plan geweest-
om te gaan vechten, toen hij Sourdough om
gooide. Zijn eenige doel was geweest om zip
vriendje. Micky Doolan van een wissen dood
redden. Maar de aanraking van Sourdough
had zijn vechtersbloed aan het koken gebrach
evenals de gehate lucht van den husky. Zed
nu nog zou hij onmiddellijk gehoorzaamd heb
ben. als Dick Vaughan hem terug had gero®^
pen. Maar Dick Vaughan was nergens te b®'
kennen. Sergeant Moore stond gretig, zed
eenigszins verlangend toe te kijken, zonder ecr^
ter het minste plan te hebben om zich te men
gen in de ontmoeting, die hij met zooveel moe
te had voorbereid. O'Mally hield zijn terrie
stevig vast in zijn armen, en riep nogal on
hutst: i
(Wordt vervolg®-'
