Kerstmis in oorlogst ij d
Nieuwe vredes-
geruchten
cm
Iropenliefde
Wat zal uit den N.O.-polder
groeien
PUROL
Kerkklokken en
alarmsirenes
Rein en Witter dan Wit
IVOROL
Akkertje
Buitenlandsch Overzicht
Zoutvoorziening
in oorlogstijd
UITEENZETTING VAN
IR. SMEDING
Koortsig P
ZATERDAG 23 DECEMBER 1939
Het Britsch-Indische
Congres
Britsche waardeering
voor Langsdorff
Roemeensche ministers
vergaderen
Tweede ,,kindervlucht"
naar Indië
Geen distributie
in Frankrijk
Belgrado en Boekarest
willen bevolkingsruil
Levensverzekeringswiskunde
Door Charles Bruce
Is
De aardbeving op
Celebes
Dank aan oud-minister
Romme
DRIE KINDEREN LEVEND
VERBRAND
Afscheid eerw. Moeder Agatha
te Nijmegen
Torenuurwerk Sacramentskerk
te Delft
Prinses woont vergadering
Steuncomité bij
K. v. K. voor Noordelijk Limburg
Naar de Nieuwe Gemeenschap
SMYRNA HANDWERK
De kolonisatie van het
nieuwe gebied
Zes dorpen
Ijsvermaak
geeft ruwe huid
verzacht - geneest
Kerstpakketten
De weerstoestand is
weinig veranderd
H.H. WIJDINGEN
Kerstmis 1939. Door de slechts spaarzaam
Verlichte straten van Parijs spoeden de geloo-
Vigen zich in den Kerstnacht naar de kerken
om in de nachtmis de geboorte van Christus te
vieren. Geen uitbundig licht straalt door de
prachtige ramen, want ook de kerken zijn in
het donker gehuld. In het flauwe licht van de
flakkerende kaarsen wordt het H. Misoffer op
gedragen. De tijden, waarin de Christenen het
Kerstfeest vierden in de catacomben schijnen
terug te keeren, want Europa is in oorlog. Te
vergeefs schijnt de H. Vader getracht te heb
ben de oorlogvoerenden te bewegen gedurende
de Kerstweek de vijandelijkheden te staken.
Acht dagen geen kanonschoten, geen bommen
en daarvoor in de plaats stralend verlichte ker
ken, juichende orgeltonen en een rustig bid
dende menschenmenigte, die niet bevreesd be
hoeft te zijn voor onverwachte luchtaanvallen
Maar de oorlogvoerenden wilden geen wapen
stilstand al was het dan slechts voor enkele
dagen. „Elk voorstel voor een wapenstilstand
tijdens de Kerstweek moet worden onderzocht
in het licht van drie maanden oorlog," schreef
een Engelsch blad eenige weken geleden, toen
er geruchten gingen, dat de Pauselijke Nuntii
te Berlijn, Londen en Parijs stappen deden om
tot een wapenstilstand in de Kerstweek te ko
men. „Moeten wij in onze steden het licht op
steken en onze schildwachten aan het front
terugtrekken? Het zou een te groot risico zijn";
Ziedaar het antwoord op 's Pausen edel streven.
In het hooge Noorden vechten in den Kerst
nacht de Finnen tegen de barbaarsche horden
worden Uw tanden
als U poetst met
der Sovjets, die daar gekomen zijn om het arme
volk mèt zijn onafhankelijkheid ook zijn gods
dienst te ontnemen. Tien millioen katholieken
in de door de Russen bezette deelen van Polen
Worden reeds gebolsjewiseerd. Welk een droeve
Kerstmis staat dezen menschen te wachten! En
aan het front, in de Maginot- en Siegfriedlinie
liggen ver van huis de millioenenlegers tegen
over elkander gereed om ieder schot onmiddel-
lijk te beantwoorden. Dat is Kerstmis in oor
logstijd. En toch gaat het verlangen van alle
menschen uit naar het vredesfeest van den
Vredevorst, naar het Kerstfeest. Bij de men
schen is geen verlossing te vinden, op hen kan
men niet vertrouwen. Alle oogen zoeken weder
om de eeuwige Ster, zooals men naar het licht
zoekt, dat is uitgegaan.
Evenals Paus Benedictus XV in den wereld-
Oorlog, heeft ook onze Paus voor en in dezen
oorlog geen gelegenheid laten voorbijgaan om
tie volken tot vrede aan te sporen, een vrede,
gebaseerd op rechtvaardigheid en liefde. Maar
evenals toen is zijn stem als die van een roe-
Pende in de woestijn. De wereld heeft na den
oorlog een eigen vredestempel zonder God wil
len bouwen het prachtige Volkenbondspaleis,
- maar de vrede heeft er nooit in gewoond.
Waar zijn de mannen, die daar het „nooit meer
oorlog" verkondigden en het droombeeld van
Oen eeuwigen vrede lieten opstijgen? Thans
heerscht daar nog de rust van het kerkhof, want
tie ziel van den Volkenbond heeft reeds lang het
gebouw verlaten. „Wanneer God de Heer het
buis niet bouwt, is het zwoegen der bouwlieden
bdel." Maar de wereld heeft niets geleerd en
Wil ook thans niet naar de stem van den Vader
tier Christenheid luisteren.
Een symbool van den vrede, niet alleen van
tie Italiaansche natie, maar ook van den vrede
tusschen de volken, noemde de Osservatore Ro-
blano dezer dagen het bezoek van den Italiaan
sche n Koning en de Koningin aan Z. H. den
paus, den plaatsbekleeder van den Vorst des
^redes. Het lijkt ons niet onwaarschijnlijk, dat
tie vrede het onderwerp van gesprek heeft uit
gemaakt tijdens het persoonlijk onderhoud, dat
de Paus met den Vorst had. En ook uit de toe
spraak van den H. Vader na dit onderhoud
blijkt, dat de Paus Zijn vertrouwen stelt in den
vredeswil van het Italiaansche volk. Italië, al
dus sprak de Paus, blijft onder de wijze leiding
van vorsten en regeerders den vrede genieten
en de weldaden der beschaving. Moge de Al
machtige de schreden leiden van het Italiaan
sche volk, dat ons zoo nabij en zoo dierbaar is
en moge Hij de besluiten van zijn bestuurders
bezielen, opdat het de mogelijkheid verwerve
om niet alleen den vrede naar binnen en naar
buiten te verzekeren, maar ook 'n eerzamen en
duurzamen vrede tusschen de volkeren te her
stellen.
Italië vormt een werkelijken vredesfactor in
het chaotische Europa. Steeds meer komt de
politiek van de Italiaansche regeering overeen
met de wenschen van het Vaticaan, al zijn de
motieven van beide dan ook geheel verschil
lend. Mussolini heeft nog eenige uren voor het
uitbreken van den oorlog gepoogd de ramp van
den oorlog van de wereld af te wenden en zoo
wel Koning Victor Emmanuel als de Duce heb
ben herhaaldelijk reeds hun goede diensten of
bemiddeling aangeboden om een einde aan de
zen oorlog te maken. Tot nu was al hun pogen
vergeefsch. Maar wel heeft Italië als groote
mogendheid kans gezien buiten het conflict te
blijven en vormt het een garantie tegen een in
vasie in Zuid-Oost Europa van het bolsjewis
me, het bolsjewisme, dat door het Nat. Socia
listische Duitschland over ons werelddeel is los
gelaten.
Opnieuw gaan er thans vredesgeruchten te
Rome. Himmler zou met een Kerst-vredesbood
schap van Mussolini naar Berchtesgaden zijn
vertrokken. Of deze geruchten eenigen grond
hebben? Het is opvallend, dat juist te Rome
herhaaldelijk deze geruchten opduiken. De Duce
schijnt slechts te wachten op een gunstig
oogenblik om een vredesinitiatief te nemen.
Kerstmis 1939. Tusschen het gelui der kerk
klokken, die de geloovigen oproepen het feest te
vieren van de geboorte van den Vredevorst,
klinkt misschien in sommige steden het gehuil
der alarmsirenes. En op zee worden** in den
Kerstnacht wellicht de angtkreten gehoord van
menschen, hulpeloos ronddrijvend in het koude
water, omdat hun schip getorpedeerd werd of
op een mijn is geloopen. Dat is Kerstmis in
oorlogstijd.
WARDHA, 22 Dec. (Reuter). De arbeidscom
missie van het Britsch-Ind'ische Congres heeft
een resolutie aangenomen, waarin opnieuw een
bevestiging wordt gegeven van den eisch be
treffende een constitueerende vergadering en
waarin ontevredenheid tot uitdrukking wordt
gebracht over de recente verklaring van den
staatssecretaris. Ghandi was bij de beraad
slagingen aanwezig.
De resolutie verklaart tevens, dat Engeland
in gebreke is gebleven een definitie te geven
van zijn oorlogsdoelstellingen, in het bijzonder
ten aanzien van de vrijheid' van Indië, en zegt
dat de Indische eenheid alleen zal komen,
wanneer de buitenlandsche heerschappij vol
ledig wordt teruggetrokken.
LONDEN, 22 Dec. (Reuter). Te Londen is
een rapport binnengekomen van kapitein Dove
van het tankschip Africa Shell, die tot de ge
vangenen aan boord van de Graf Spee be
hoorde.
Volgens dit rapport had de commandant van
de Graf Spee Dove na het gevecht met de
Britsche oorlogsschepen in zijn hut ontboden
om hem met zijn ontsnapping te feliciteeren.
Hierbij zeide hij: „Wanneer men met dappere
mannen vecht, kan men geenszins vijandschap
koesteren, doch wil men hun alleen de hand
schudden".
Kapitein Dove voegde hieraan toe, dat lij
van zijn kant er trotsch op was, de ongewonde
hand te schudden van zulk een dapper man als
Langsdorff.
BOEKAREST, 23 Dec. (Havas). Gisteren is
onder voorzitterschap van Tatarescoe de mi
nisterraad bijeen gekomen. De ministers beslo
ten een maand salaris af te staan voor het
legerfonds.
Minister-president Tatarescoe en de minister
van Oorlog, generaal llcus, zullen morgen uit
Boekarest vertrekken om den Kerstnacht door
te brengen bij de soldaten, die gemobiliseerd
zijn.
De ouderen onder U zullen zich nog herinne
ren, hoeveel moeilijkheden gedurende den oor
log van 1914'18 de zoutvoorziening aan de
Nederlandsche regeering gaf.
Toen stonden er te Boekelo en Hengelo nog
geen 10-tallen boortorens, om onze eigen rijke
zoutvoorraden voor het Nederlandsche volk te
ontginnen.
Nu is dat gelukkig anders: de N.V. Kon.
Ned. Zoutindustrie, Boekelo/Hengelo, is in
staat heel Nederland gedurende 2000 jaar van
al het benoodigde zout te voorzien. Wanneer
U bedenkt, dat Nederland ongeveer 180.000.000
Kg. zout per jaar gebruikt, dan krijgt U een
denkbeeld van dezen zoutschat in eigen bodem!
Ondanks deze groote voorraden, moet het
raadzaam geacht worden, dat ieder gezin een
reserve-voorraad zout aanlegt, zoolang onge
stoorde verbindingen daartoe de gelegenheid
bieden.
Jozo en Nezo leenen zich daartoe bijzonder
gunstig door de deugdelijke verpakking, dis
bovendien een goede bescherming geeft tegen
oorlogsgassen.
Een der tientallen boortorens
Als men in de fabrieken de machtige en in
genieuze inpakmachines (met een capaciteit
van plm. 100 pak per minuut) hulzen ziet ma
ken, deze met het sneeuwblanke zout ziet vul
len en daarna de hulzen automatisch ziet
dichtvouwen, dan begrijpt men nog beter hoe
het komt dat de huismoeders aan het hygië
nisch verpakte en bereide Jozo en Nezo steeds
meer de voorkeur geven.
Gezien de groote voordeelen van Jozo en
Nezo, zooals hygiënische verpakking en berei
ding, hoogste zuiverheid (n.l. 99.9 pCt. zout),
afwezigheid van vocht, zekerheid van her
komst, mag men wel verwachten, dat onze
kruideniers binnen afzienbaren tijd vreemd
zullen opkijken, als U om een pond los zout
vraagt. (Adv.)
Zooals reeds werd aangekondigd, heeft de K.
L. M. het plan opgevat, de „Kindervlucht" van
de Gier naar Nederlandsch-Indië, welke met
veel succes verliep, door een tweede „Kinder
vlucht" te laten volgen.
Na eenig uitstel heeft men thans besloten
deze vlucht te doen plaats vinden tegen het
einde van Januari a.s.
De passagiers zullen 26 Januari uit Amsterdam
vertrekken. Op 30 Januari vertrekt het vlieg
tuig uit Napels, In de eerste week van Februari
zal het in Nederlandsch-Indië aankorien.
Evenals den vorigen keer, zal het gezelschap
kinderen door een air-hostess worden begeleid.
Deze taak is ditmaal opgedragen aan mej. van
Leeuwen Boomkamp, die de reis tot Batavia
zal meemaken, zoodat de kinderen over het ge-
heele traject aan haar zorgen zijn toevertrouwd.
PARIJS, 23 Dec. (Havas). In een interview
heeft de minister van Landbouw, Queuille, ver
klaard dat er geen gebrek is aan koffie, noch
aan andere levensmiddelen. De vraagstukken
welke zijn gerezen hebben geen betrekking op
de hoeveelheid, doch slechts op de verdeeling.
Distributiekaarten behoeven niet te worden
ingevoerd, zelfs niet voor brood. Zoo noodig zal
het meel met andere graansoorten worden
gemengd.
BELGRADO, 22 Dec. (D. N. B.) Het te Agram
verschijnende blad „Obzor" meldt, dat er naar
gestreefd wordt, de in het Roemeensche deel
van het Banaat wonende 50.000 Serven en
10.000 Kroaten tegen de 60.000 in het Joego
slavische Banaat wonende Roemenen uit te
wisselen. Men gelooft deze verhuizing binnen
vier tot vijf jaar te kunnen tot stand brengen.
Voor het examen in de beginselen der Le
vensverzekeringswiskunde, gehouden op 1, 20
en 21 December j.l. te Amsterdam, hebben zich
58 candidaten aangemeld, van wie het diploma
„Hou je maar koest," riep hij, terwijl hij den
beugel inhield. „Waar is de opzichter? Ik wensch
hem te spreken. Roep hem dadelijk."
Mandoer Bakar legde vlug het stel vieze
speelkaarten neer, waarmede hij en twee kame
raden fortuna zaten te treiteren. Hij peuterde
Wat aan zijn sarong en stapte toen op Des-
biond af.
„Tabek, Toean Magistraat. Heeft de Toean
•hij geroepen?"
„Ja, Mandoer. Is de missy hier vanmorgen
®ok langs gekomen?"
„Nee Toean. Hier is ze niet langs gekomen,
blaar een van de koelies vertelde me daar
straks, dat hij haar ginds boven door de rubber
heeft zien rijden, vlak bij de jungle. Ze blijft
2®lden op den grooten weg."
„Was ze te paard?"
„Toean. Ze zat te paard. Ze reed op Sibodoh,
het renpaard van den Toean Besar. Zoekt de
T°ean haar?"
„Ja," antwoordde Desmond, „ik wilde haar
eind vergezellen en daarom ben ik haar
Sevolgd! Ze is dus naar het rijpad gegaan?"
„Ja Toean, zij is de jungle ingezwenkt en zal
toen het ruiterpad wel hebben gevolgd, dat op
den grooten weg uitkomt. Dat zei Ampari me."
„Heeft Ampari niemand anders gezien?"
„Hij sprak er niet over, Toean. Zal ik hem
even roepen, dan kunt u het hem zelf vragen."
„Neen zoo'n vaart zal het niet loopen. Ik heb
haast en wil verder. Tabék Mandoer."
Desmond gaf zijn paard den teugel en voerde
het dier toen naar den slootkant. Eten geplas,
een korte klauterpartij en het paard liep voor
zichtig over de greppels en kanalen, die de
jonge velden met pas geplante struiken in
mooie vierkante vlakken verdeelden. Onder ae
rubberboomen teelde men 'n andere cultuur, zoo
bracht de grond dubbel rente op. Na enkele
minuten kwamen ze aan den rand van de jungle
en Desmond hield even in om Baji te laten
voorrijden. Zelfs onder de inlanders had Baji
een goeden naam voor zijn overleg en zijn
scherpzinnigheid als het er om ging menschen
of dieren op te sporen. Een veegje stof, een
omgebogen tak, een verfrommeld blad, de mod
der in een poel, alles had voor hem een be
paalde beteekenis. Hij hield zijn pony voort
durend aan den kant van het pad en hing over
het zadel. Spoedig had hij de historie, die het
pad hem te lezen gaf, gezien.
„De missy is hier langs gekomen, Toean, ze
reed zeer langzaam. Hier heeft ze haar paard
zelfs enkele oogenblikken laten grazen. Zü
heeft hem met haar rijzweep een tikje gegeven
en daardoor twee bladeren aan dezen tak ge
scheurd. Toen is ze verder gegaan. De pony
is bier langs teruggekomen, maar in galop. Ha,
kijk, daar heb je nog een spat bloed op een
blad!"
Hij zette zijn paard tot een draf aan. Zijn
oogen speurden aan twee kanten naar herken-
ningsteeken, totdat hij bij een smal maar
venijnig stroompje, plotseling inhield en
fluisterde:
„Kijk daar eens, Toean!"
Het eerste oogenblik zag Desmond werkelijk
niets. Baji gleed van zijn paard en nam zijn
karabijn van den schouder. Nadat hij uiterst
voorzichtig om zich heen hd gekeken, deed hij
enkele stappen naar voren en pikte van een
grooten steen een stuk besmeurd en afge
rukt linnen. Toen hij het eindelijk op de palm
van zijn hand openspreide herkende Desmond
tot zijn groote verbazing een damszakdoek.
„Kijk eens Toean, er is iets op geschreven",
zei Baji, terwijl hij op de initialen wees.
Voorzichtig, eerbiedig bijna, nam Desmond
den doek aan en onderzocht het borduurwerk:
S. T.
„Die is van de missy, Baji."
Met een bijna religieuze plechtigheid vouwde
de oude Dajak de heesters, die dicht op elkaar
stonden op de plek, waar het pad over het water
voerde uiteen. Toen wees hij zwijgend naar den
grond. Aan beide kanten herkende men duide-*
lijk de sporen van vele bloote voeten.
„Er zijn er minstens twintig geweest, Toean,
allemaal gewapend. Kijk, hier heeft er een zijn
speer diep in den grond geplant. Hier hangt
haar van een scalp aan een parang. Ze hebben
\erwierf: de heer R. van den Akker, mej. F. J.
H. Averink, de heeren M. H. Bil, R. F. Castens,
A. F. C. van der Chys, A. W. den Exter Blok
land, W. M. de Gruyter, G. van Heffen, A. D.
Klaasen, F. M. Kuiper, K. Lettinga, Chr. van
der Mark, J. C. Muyen, P. J. van Otegem, A. J.
Poelman, T. V. M. Ridder, C. Scharroo, J. van
Staveren, dr. E. Stern, A. F. van Tooren, H. J.
van Veluwen, J. C. Vink, T. A. van Vliet, P. G.
Zwarts.
MENADO, 23 Dec. (Aneta) Omtrent de
aardbeving, welke gisteren is gemeld, wcrdt
thans nader vernomen, dat in de plaats Kakas
zeven en twintig huizen ingestort of bescha
digd zijn.
Onder de beschadigde gebouwen is ook een
particuliere school.
Op verschillende plaatsen vertoonen de we
gen scheuren.
Persoonlijke ongelukken hebben niet plaats
gevonden. Slechts een persoon is licht ge
wond.
In een nabijzijnd dorp zijn honderd acht hui
zen en dertig keukens beschadigd of ingestort.
Tijdens de beving werd een sterke zwavellucht
waargenomen.
De resident en andere autoriteiten hebben
zich onmiddellijk naar de streek begeven,
waar de aardbeving de bevolking het zwaarst
heeft getroffen.
Het R.K. Werkliedenverbond heeft het vol
gende telegram gezonden aan Prof. mr. C. P. M.
Romme, oud-minister van Sociale Zaken.
,,Bij gelegenheid van de aanneming van het
kinderbijslag-ontwerp door de Eerste Kamer,
danken wij u alsnog voor het initiatief en felici
teeren wij u met dit belangrijke principieele
succes."
(W.g.) DE BRUYN,
voorzitter
SCHUTTE,
secretaris
BATAVIA, 23 Dec. (Aneta) Gisteren is
brand ontstaan in de plaats Bajang in de
Padangsehe beneden-landen. In een huisje op
een rijstveld zijn drie kinderen verbrand ge
vonden. Zij hielden elkaar omstrengeld. De
ouders waren afwezig. De brand was in een
keuken ontstaan.
Donderdagmorgen heeft de eerw. Moeder
Agatha v. d. congregatie Maria en Joseph te
's Bosch, afscheid genomen als overste van
Huize St. Anna, rustoord voor ouden van da
gen aan den Groesbeekschen weg te Nijmegen.
Moeder Agatha is benoemd naar Montfoort
en daarheen vertrokken.
In de hall van huize St. Anna waren alle
zusters en de vele bewoners en bewoonsters van
het huis samengekomen om afscheid te nemen.
De voorzitter van het college van regenten,
de heer J. Entken, deed tot aan de grens der
gemeente moeder-overste Agatha uitgeleide, die
vergezeld werd tot Montfoort door mère
assistente Elise en zuster Matheo.
In de laatst gehouden vergadering van den
Delftschen gemeenteraad werd met 1516
stemmen niet toegestaan een bedrag van
1300 voor het aanbrengen van een uurwerk
in den toren van de nieuwe Sacramentskerk
in den Wippolder.
Thans hebben eenige parochianen het bedrag
van 1300 hiervoor geschonken.
H.K.H. Prinses Juliana heeft Vrijdagmiddag
de vergadering van het dagelijksch bestuur van
het Algemeen Steuncomité 1939 van het Natio
naal Fonds voor Bijzondere Nooden bijgewoond.
Bij de stemming voor leden van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Noordelijk Lim
burg te Venlo, ter vervulling van vier plaatsen in
de Afdeeling Kleinbedrijf, openvallende door
periodieke aftreding op 1 Januari 1940, werden
gekozen de aftredende leden: W. Lenders, H. A.
Peeters, H. J. A. Verheugen. Voorts de heer M.
J. Gommans.
Dinsdag, Tweeden Kerstdag, (26 December
a.s.) spreekt voor den K.R.O. van 7.458.00
uur de Zeereerw. Heer Pastoor S. Van Nue-
nen O.E.S.A. over: De eenige goede weg naar
een Nieuwe Gemeenschap begint ook nu nog
in Bethlehem.
„Wolta" Ieplaan 25, Haag. Deventer Smyrna-
wol, gegar. kleurecht, loopt niet plat. Ruime
keuze patr. Stramien in alle br. inl. en lev. d.
geh. Nederland. 89005
Voor een groot gezelschap autoriteiten
en Overijselsche boeren heeft de heer ir. S.
Smeding, directeur van de Wieringermeer,
te Zwolle een voordracht gehouden over de
plannen voor het in cultuur brengen en de
kolonisatie van den N.O.-polder.
Onder de aanwezigen merkten we o.a. op de
leden van Ged. Staten van Overijsel, de heeren
Jos. E. Vogt, R. J. Tellegen en J. J. Beuken
kamp, de griffier der Staten, mr. R. v. d. Veen.
de burgemeesters van elf gemeenten in West-
Overijsel, vertegenwoordigers van den A.B.T.B.
C.B.T.B., Kamers van Koophandel te Zwolle en
Meppel, Eteon. Techn. Instituut, Rijksdienst voor
werkverruiming (C. S. Hekma Wierda en ir. H.
A. Coolman), ir. Nysingh. rentmeester Staats
domeinen, ir. H. Meijerink, Staatstoezicht
Volkshuisvesting; Bureau Streekplan N.W.
Overijsel.
Ir. S. Smeding begon met een kort overzicht
te geven van het algemeene plan (220.000 H.A.)
der inpoldering om daarna terug te kéeren tot
het eigenlijke onderwerp.
Sinds 1931 zijn honderden boringen verricht
op het terrein van den toekomstigen polder,
aan de hand waarvan een goed overzicht ver
kregen is kunnen worden van den bouw en de
geaardheid van den boven- en ondergrond.
Het tracé van de polderdijken is zoodanig
gekozen, dat slechts een betrekkelijk kleine op
pervlakte der grove zandgronden (1.3 pet.) bin
nen de bedijking valt. Ongeveer 80 pet. van den
bijna 48.000 H.A. grooten polder zal naar schat
ting uit zavel- en kleigronden bestaan, waar
naast verder nog aanwezig zijn: fijnere zand
gronden (16.6 pet.) en eenig veen (1.8 pet.).
Blijkens het onderzoek zal door deze droog
legging een groote oppervlakte cultuurgrond
worden verkregen.
Spr. behandelt daarna de resultaten van het
onderzoek der vele monsters en toont aan,
waarom aan de hand van de analyses aange
nomen mag worden, dat de gronden grooten-
deels een hoooge cultuurwaarde zullen krijgen.
Gelijk bij alle jonge polders, zal ook hier aan
de ontwatering der gronden echter de uiterste
zorg moeten worden besteed.
Volgens de thans beschikbare gegevens zijn
de gronden hier veel gelijkmatiger dan in de
Wieringermeer.
Het in cultuur brengen der gronden zal, even
als in de Wieringermeer, geschieden voor reke
ning van den Staat, zoodat de eerste grond
gebruikers niet de risico's zullen hebben te dra
gen, welke hieraan uiteraard zijn verbonden.
De eerste voorbereidingen hiertoe zijn in sa
menwerking met den Dienst der Zuiderzeewer
ken reeds getroffen.
Duizenden arbeiders zullen aan de inten
sieve ontwatering te werk gesteld moeten
worden en hun zal deels ter plaatse huis
vesting moeten worden verschaft.
De polder is in zes complexen van ieder 8000
H.A. verdeeld gedacht, welke successievelijk
worden ontwaterd en in exploitatie genomen.
Het eerste complex, de spoedig toegankelijke
gronden ten noorden van Kampen omvattend,
zal na een paar jaren in cultuur te zijn ge
weest, zoo mogelijk aan het einde van 1944
moeten worden uitgegeven (voor zooveel noo
dig gedraineerd en na voorzien te zijn van
boerderijen). Zoo kan elk volgend jaar een
complex voor uitgifte gereed worden
gemaakt- De practijk zal uitmaken welk tem
po mogelijk en financieel aanvaardbaar zal
blijken.
In de practijk gevormde en theoretisch
voldoend onderlegde landbouwers zullen,
evenals in de Wieringermeer, him onmis
bare diensten bij de ontginning weer moe
ten bewijzen. Zij zullen onder centrale lei
ding het toezicht moeten uitoefenen op de
in grooten getale te werk te stellen arbei
ders. Door toekenning van een voorkeurs
recht zal hieruit een kern van pachters
kunnen worden gevormd, in alle opzichten
bekend met de eigenaardigheden van de
jonge gronden, waarvan op het rationeele
grondgebruik door de pachters, die van el
ders komen, een invloed ten goede kan
uitgaan.
Na de arbeiders, zullen ook pachters en mid
denstanders zich in den polder moeten gaan
vestigen.
Van de arbeiders zal gedurende de eerste
jaren, voor het verzorgen van de ontwatering
der gronden, een grooter aantal noodig zijn,
dan uiteindelijk bij de exploitatie te werk kan
worden gesteld. Gedurende deze jaren zal ge
zorgd moeten worden, dat de aangrenzende
gemeenten niet een abnormale vestiging van
werknemers ondergaan, met als gevolg, dat
deze na een kort aantal jaren grootendeels
werkloos worden en in „steuntrekkers" veran
deren.
Met de arbeiders zullen ook de middenstan
ders zich in de dorpen moeten vestigen, waar
toe grond in erfpacht aan de daarvoor in aan
merking komenden zal kunnen worden uitge
geven.
Zoodra de gronden een voldoende mate van
cultuurrijpheid hebben gekregen, kan tot uit
gifte worden overgegaan waarmee de pach
ters, als derde groep, hun intrede in deze nieu
we wereld zullen maken. Aan de cand. pachters
zullen overeenkomstige eischen dienen te worden
gesteld, als thans in de Wieringermeer toepas
sing vinden.
Het zal, evenals in de Wieringermeer heeft
plaats gehad, ook hier aanbeveling verdienen *n
aantal kleine bedrijven beschikbaar te stellen
voor daarvoor in aanmerking komende landar
beiders en zoons van kleine boeren, die hebben
meegeholpen aan het in cultuur brengen der
gronden.
Volgens het verkavelingsplan zal behalve het
hoofddorp, gelegen op een knooppunt van wegen
in het midden van den polder, nog een zestal
dorpen worden gebouwd.
Op tai van manieren zal van Overheidswege
het initiatief dienen te worden genomen, of be
vorderd, de stoffelijke, geestelijke en economi
sche belangen van de geleidelijk groeiende be
volking te verzorgen.
Omtrent de organisatie, welke de leiding zal
krijgen van het ten behoeve van de cultuus* en
kolonisatie te verrichten werk. staat thans nog
niets vast, aangezien deze aangelegenheid nog
in studie is bij een door den Minister van Wa
terstaat ingestelde commissie. Wel staat evenwel
vast, dat de dienst, welke deze taak in de Wie
ringermeer heeft verricht, hierbli zal worden in
geschakeld, zoodat van de hier verkregen erva
ring ten volle geprofiteerd zal kunnen worden.
Hoewel omtrent de gemeentelijke en pro
vinciale indeeling nog geen beslissing is ge
nomen, mag wel worden aangenojnen. dat
de opbouw van het geheele in te polderen
gebied centraal zal geschieden, aangezien het
slechts op deze wijze mogelijk zal zijn tot een
goede behartiging van belangen te komen.
Het zou een hopeloos begin zün, wanneer
een provinciale of gemeentelijke grensschei
ding door onzen toekomstigen N. O. polder
zou loopen. (Langdurig applaus).
Aan de hierna gevolgde gedachtenwisseling
namen om. deel het Tweede Kamerlid de heer
J. Weitkamp en de burgemeesters van Zwolle
en Kampen.
Met een hartelijk dankwoord werd deze leer
zame bijeenkomst door den O. L. M.-voorzitter,
aen heer Stroink gesloten.
In de weken voor Kerstmis zijn door sectie 5
van het algemeen hoofdkwartier (bureau O.
en O.) een zeer groot aantal Kerstpakketten
aan gemobiliseerden verzonden.
Het behoeft geen betoog, dat het niet mogelijk
was aan ieder lid van onze weermacht zulk een
pakket te doen toekomen. Uiteraard heeft sec
tie 5 zich moeten beperken tot de duizenden
mannen, ingedeeld bij geïsoleerde objectbewa-
kingen in het grensgebied en bij de marine
kustwacht.
Wanneer dus een soldaat of matroos geen
pakket ontvangt, beteekent zulks, dat er een
andere soldaat of matroos is, die zich gedu
rende de Kerstdagen in ongunstiger omstandig
heden bevindt dan hij.
In den algemeenen weerstoestand kwar.:
sinds Vrijdag slechts weinig verandering. In ons
land is de temperatuur gestegen. D>e verst trekt
zich langzaam in Z. O.-lijke richting terug.
Terwijl het in De Bilt hedenmorgen nog 6
graden vroor, was de temperatuur te Den
Helder tot 5 en te Groningen tot 2 graden
boven nul gestegen.
Achter het koudfront van een depressie
worden kPudere luchtmassa's naar het zuiden
gevoerd, waardoor de temperatuur op IJsland
weer daalde. Deze koude luchtmassa's blijven
echter voorloopig nog op grooten afstand van
ons land.
Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers, Bisschop va
Haarlem, heeft hedenmorgen in de kapel van
het Theologicum te Warmond de H. Priester
wijding toegediend aan de Eerw. Heeren A. J.
H. Drost, A. J. Hartog, J. M. de Koning, P.
L. M. Plouvier, C. J. van Teijlingen en C. H.
Vriesekbop, studenten van het Theologicum.
hier rust gehouden en afgewacht. De missy is
hier langs gekomen en ze hebben haar gevangen
genomen, toen ze midden in de rivier was. De
pony heeft zich omgegooid. Toen hebben ze
haar van het paard getrokken en het beest weg
laten loopen. Kijk maar, hij is er nooit heele-
maal over geweest. Aan den overkant zijn geen
paardenhoeven te herkennen, maar ahkijk,
daar heb je een indruk van den kleinen hak
van missy's schoen. Aan eiken kant liep een
man op bloote voeten. Ze hebben haar voort
moeten sleuren, kijk maar eens hoe de sporen
duidelijk vertoonen, dat ze zich heeft laten mee
trekken. Ze is al het ware over de modder ge
gleden."
Plotseling staakte hij zijn onderzoekingen met
de vraag:
„Oh hoe laat is de missy, vanmorgen ver
trokken, Toean?"
„Ik weet het niet, Baji. Heel vroeg al, ver
moed ik. Waarom?"
„Het is nog geen tien minuten rijden van de
woning van den directeur naar hier. Het paard
is een half uur geleden eerst teruggekomen.
Deze sporen zijn minstens twee uur oud en,
even naar de zon kijken, het is nu bij tienen."
„Ja, wat wil je daar mee? Vlug nu, we mogen
geen seconde laten verloren gaan. Geen tijd
erknoeien met onnoodige bespiegelingen."
„Zoo zie ik de zaak, Toean. Ze hebben het
paard blijkbaar weteh te vangen en toen
ergens vastgebonden, om meer tijd te winnen.
Het is een duizendste geluk dat hij zich heeft
weten los te maken en ons daardoor heeft
kunnen waarschuwen. Hij had geen tuig meer,
aan. Hij heeft dus kans gezien er door heen te
slippen. Ze wisten, dat de missy niet hard zou
loopen en zeker geen volledige dagreis zou
kunnen maken. Ze hebben haar niet vermoord,
Toean."
„Groote God, natuurlijk niet, Baji, daar heb
ik geen oogenblik aan gedacht."
„Ik wel. Ik dacht dat ze haar zouden ver
moorden in weerwraak voor Tiang want het
zijn natuurlijk diens mannen wie zouden het
anders kunnen zijn. Ik weet het nu zeker
Toean, dat zij haar hebben meegevoerd en dat
ze haar als gijzelaar zullen houden om hem vrij
te krijgen."
Desmond dacht een oogenblik sterk na en
fluisterde toen tegen Baji:
„Baji, we moeten ze achterna, zonder aar
zelen, nu nog. We moeten de missy terug zien
te krijgen. Ik zal een briefje achter laten voor
den Toean Besar om hem te zeggen, wat we
hebben gedaan. Als ze het ruiterpad verlaten
hebben, en dat is wel zoo goed als zeker, moeten
we de paarden hier achterlaten en hen te voet
volgen.
Baji aarzelde een oogenblik. Toen sprak hij
ernstig en langzaam:
„Toean, u weet, dat ik geen lafaard ben. Ze
zijn minstens met twintig man, en wij zijn met
tweeën. Wij hebben een karabijn en een revolver
en geen voedsel. Ze zijn goed gewapend. Ze
hebben een voorsprong van twee volle uren en
ofschoon de missy in de jungle zeker niet hard
vooruit zal komen, moeten wij ook uiterst lang
zaam en voorzichtig verder trekken willen we
ons niet verraden. Aan den anderen kant zouden
we ni?bijna hard moeten loopen wilden we hen
voor het vallen van den avond nog inhalen. Ze
zijn tot alles in staat en zullen natuurlijk
voortdurend mannen op post en in hinderlagen
achterlaten, om alle vervolgers te verschalken.
Ik ben oud en vrees den dood niet, als Allah
mij roept, maar Toan als deze mannen u zouden
gevangen nemen, of dooden dan zouden de har
ten der Salongs eerst zwellen van vreugde.
Een ambtenaar van het gouvernement door
een van hun mannen overmeesterd, gevangen
of gedood, Toean, weet toch al te goed, dat
velen in het binnenland maar al te zeer bereid
zijn om naar de oproerige taal van Tiang te
luisteren en slechts op het gunstigste oogenblik
wachten, dat ze hem met voordeele zullen kun
nen volgen. Wie zal nu nog zeggen, of het ge
vangennemen van de missy hen niet tot erger
nis heeft aangezet. Maar als het bekend zou
worden dat Toean zelf in handen van deze
muiters was gevallen, zou dit toch een kaakslag
voor het gouvernement beteekenen."
Eten oogenblik dacht Desmond na: Baji heeft
gelijk. Het heeft geen nut er op uit te trekken,
als we het niet goed kunnen doen en met ons
beiden kunnen we niet heel veel uitrichten.
Ik zou wel idioot zijn indien ik met open gezicht
in een van hun hinderlagen liep en me koel
bloedig liet vermoorden. Trouwens daar zou
Stella niet veel mee gebaat zijn. Als Temple me
wil helpen door wat wagens en paarden te
leenen heb ik binnen een uur zooveel poli tie
troepen van Bunan als ik maar verlang.
(Wordt vervolgd)
