P.T.T. 25 jaar Staatsbedrijf
M
Capucijners en
boonen
de zoon van Finn
Ir. DAMME OVER ZIJN
GESCHIEDENIS
Krijgsraad te den bosch
Elke verkoop is verboden
WOENSDAG 3
JANUARI 1940
Minister Van Boeyen reikt in een
bijeenkomst te s Gravenhage
onderscheidingen uit
Minister Van Boeyen spreekt
Personeele belasting
Technische verbeteringen
voorgesteld
Nederland—Indië zonder
t us schenlanding
Uitslag van een prijsvraag
DISTRIBUTIEKAARTEN VOOR
MILITAIREN
Centrale-verwarmings-
bedrijf
Spertijd ingesteld
DE NIEUWE ONDERZEEBOOT.
JAGERS
DOOR KOUDE BEVANGEN EN
GESTORVEN
OUDE MAN VERONGELUKT
DOOR DE GLADHEID
ONTAARDE MOEDER TOT EEN
JAAR VEROORDEELD
AFSCHEID VICE-ADMIRAAL
A. VOS
Felle brand teistert
Escharen
Café annex bakkerij en boerderij
vernield
Nieuwe flikkerlichten
C.A.O. BOEKDRUKKERS- EN
RASTERDIEPDRUKBEDRIJF
R. K. Jeugdwerkkamp De Kemper-
berg gesloten
Audiëntie minister van
Sociale Zaken
Fietser lette niet op
het verkeer
Door vrachtauto aangereden
en zwaargewond
MILITAIRE AUTO GESLIPT
UIT DE STAATSCOURANT
Sociale wetgeving
Posteryen
Onderscheidingen
Marine
A. J. DAWSON
i
Evenals andere jaxen werd op 2 Januari
een bijeenkomst van P.T.T.-ambtenaren ge
houden, ditmaal in den Kon. Schouwburg te
's-Gravenhage.
De bijeenkomst had ditmaal een zeer bij
zonder karakter, doordat het feit werd her
dacht, dat 25 jaar geleden door toepassing
van de bedrijvenwet de P.T.T.-diensten den
vorm van staatsbedrijf kregen.
Onder de talrijke aanwezigen zagen wij den
hiinister van Binnenlandsche Zaken, den heer
H. van Boeyen, met den secretaris-generaal, mr.
dr. k. J. Prederiks, den minister van Justitie,
hlr. p. S. Gerbrandy, als voorzitter van den Ra-
dioraad, vele leden van den raad, verscheidene
leden van den postraad en vele anderen.
De directeur-generaal van de P.T.T., dr. ir.
^1. H. Damme, heeft aan het begin van dezen
middag een uitvoerige uiteenzetting over ver
leden, heden en toekomst van het bedrijf ge-
Beven.
Hij zeide allereerst, dat een uitgebreide vie-
Ihg van het jubileum van P.T.T. in de huidige
omstandigheden niet op haar plaats zou zijn,
doch dat het bestuur heeft willen volstaan met
®en sobere herdenking.
Wat de geschiedenis van het P.T.T.-bedrijf
betreft, zeide spr„ dat de wet tot stand kwam,
Waarbij P.T.T. een bedrijf zou worden in den
®n van de wet van 1912.
Dit was niet slechts een theoretische wijzi
ging, die alleen in de boekhouding plaats had,
doch zij maakte het mogelijk, dat het P.T.T.-
bedrijf zijn vleugels wijd kon uitslaan.
Hoewel het P.T.T.-bedrijf thans 'n bedrijf in
den waren zin des woords is, richt het zich niet
Uitsluitend op zichzelf, maar is het zich be
wust te werken ten nutte van onze geheele
Volkshuishouding tot verhooging van onze wei-
Vaart in haar geheel.
Naast het oorspronkelijke postbedrijf zijn
hieuwe takken gekomen. Telefonie en telegrafie
hamen een geweldige vlucht en deden den om
zet in het postbedrijf verminderen. Zoo hadden
de verschillende onderdeelen een wisselwerking
°P elkaar. Het giroverkeer verdrong het post
wissel. en kwitantieverkeer. Per dag wordt in
ons land gemiddeld f 61.000.000 door het girobe-
drijf omgezet.
Als belangrijke punten in de geschiede
nis van het P.T.T.-bedrijf noemde ir.
Damme o.a.:
Instelling van het postcheque- en girover
keer (1918); radio-telegraafverbinding met
Indië (1923); luchtverbinding met Indië
(1924); eerste kruisgesprek met Indië (1927);
instelling van den Postraad (192*3)radio-
telefonische verbinding met Indië en instel-
lig van den Postraad (1927); beeldtelegrafie
1931); indienststelling van den verreschrij
ver (telex), die o.m. gebruikt wordt door t
Algemeen Nederlandsch Persbureau bij de
nieuwsvoorziening aan de Nederlandsche
dagbladen, een nieuwsvoorziening, welke
velen, zoo niet alleen, buitenlandschen bu
reaux tot voorbeeld kan strekken.
Het telexnet van het A.N.P. werd in 1936
in dienst gesteld.
Na het verleden besprak ir. Damme het he
den. Ook het P.T.T.-bedrijf is niet- ontkomen
aan den invloed der tijdsomstandigheden, doch
dank zij het personeel, dat ondanks overuren
en andere moeilijkheden zijn taak met opge
wektheid bleef vervullen, bleef het bedrijf zon
der haperen loopen.
De minister van Binnenlandsche Zaken, de
heer H. van Boeyen, betrad vervolgens het po
dium en zeide, dat het eigenlijk niet gebruike
lijk was, dat de minister deze bijeenkomst bij
woont.
Dat spr. er thans wel was had een bijzon
dere reden en dat was die van het jubileum
van P.T.T. De minister wenschte den directeur-
generaal het beste voor 1940 toe en hoopte
voorts, dat de bestaande harmonie tusschen
P.T.T. en Binnenlandsche Zaken altijd gehand
haafd zal blijven. Dit is het fundament voor
een gemeenschappelijken arbeid. Het doel van
het P.T.T.-bedrijf is het Nederlandsche publiek.
Of het bedrijf daarin geslaagd is, mag de directie
en zelfs ook de minister niet bfeoordeelen.
Maar wel heeft spr. kunnen vaststellen,
dat in de afgeloopen jaren het P.T.T.-per-
soneel blijk gegeven heeft zijn taak te be
grijpen. Met opgewektheid en trouw heeft
het zijn taak voor de gemeenschap verricht.
Daarvoor bracht spr. directeur-generaal
en personeel dank en hulde.
Hierna overhandigde de minister met enkele
toepasselijke woorden de uitgereikte onderschei
dingen aan de begiftigden en spelde de onder
scheidingen eigenhandig op hun borst.
„En wat in de toekomst?" vroeg spr. zich
daarna af. Met een dergelijken staf van mede
werkers moest de directeur-generaal de toe
komst wel met vertrouwen tegemoet zien. De
geest onder het personeel is uitstekend en doet
het beste hopen, zelfs al zouden de tijden nog
somberder worden dan thans.
De regeering kan in vollen omvang op P.T.T.
rekenen en spr. bracht den directeur-generaal
dank voor zijn toegewijde zorg.
Na de toespraak van den minister werd de
nieuwjaarswensch uitgesprokendoor Thomas-
yaer (Louis Gimberg) en Pieternel (mevr.
Broedelet), De tekst was van Melis Stoke.
Tot slot van den middag werden enkele be
drijfsfilms vertoond.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging en aanvulling van de artikelen 10 pa
ragraaf 1 en 11, paragraaf i, der jvet op de
Personeele belasting.
In art. 94, letters d en e, van het ingetrokken
ontwerp van wet, houdende heffing van een
nationale Inkomsten- en Winstbelasting en wij
ziging van enkele belastingwetten zoo lezen
WÜ in de memorie van toelichting kwamen
twee bepalingen voor, welke technische verbe
teringen van de wet op de Personeele belasting
1896 beoogden. In het voorloopig verslag van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal inzake
liet genoemde wetsontwerp werden ten aan
zien van deze bepalingen geen opmerkingen
Beniaakt.
De ministers achten het wenschelijk, in het
onderhavige wetsontwerp opnieuw een voorstel
tot het aanbrengen van de genoemde verbete-
fihgen te doen.
De eerste verbetering beoogt de huurwaarde-
Schattingen te vergemakkelijken en de uitkomst
Van qïe schattingen juister te maken. Indien
°°k de huurprijs van een gedeeltelijk vrijgesteld
Bebouw (waarin bijv. een bergplaats voor be
drijf aanwezig fs) kan worden gebezigd als
'«idraad bij de schatting van de huurwaarde
Vah het belaste gedeelte, zal de uitkomst van
dé schatting voor den belastingschuldige ook
eSrijpeiijker zijn dan thans nogal eens net
Beval is.
Ten aanzien van cie tweede voorgestelde be
uling merken de ministers op, dat de reductie,
^eike genoten wordt door veie bewoners van
Ambtswoningen, in een aantal gevallen veel re
wr gaat, namelijk indien de belastingplichtige
,cer dan één ambt bekleedt doch slechts in
®eh hoedanigheid een ambtswoning aangewezen
rieeft gekregen, en voorts ingeval de woning
door een aantal ambtsbekleeders die één gezin
Jprmen, gezamenlijk wordt bewoond. Onder
?eer bij onderwijzers en onderwijzeressen komt
laatste voor,
Aan mr. W. M. van Lanschot is op grond
ar> het bereiken van de wettelijke leeftijds-
-Nhis met ingang van 1 Januari 1940 eervol
dtsiag verleend als president van den krijgs-
ad der landmacht te 's Hertogenbosch.
®énoemd werd voor den tijd, dat de tegen
woordige algemeene mobilisatie voortduurt en
Nederland niet in een oorlog wordt betrokken,
tot president van den krijgsraad voor de land
macht te 's Hertogenbosch mr. W. M. van Lan
schot, met ingang van I Januari 1940 eervol
ontslagen als president van vermelden krijgs
raad.
De door het comité „Vliegtocht Nederland-
Indië" uitgeschreven prijsvraag betreffende het
vliegen zonder tusschenlanding van Nederland
naar Java. is, naar „De Telegraaf" meldt, ge
wonnen door ir. E. A. Driessen, chef van de
wetenschappelijke afdeeling van de K.L.M Zijn
ontwerp, dat het motto „De Nieuwe Weg" draagt,
heeft den eersten prijs gekregen. De tweede
prijs is toegekend aan den heer ir. Th. var.
Lammeren, chef van de teekenkamer van de
K.L.M.
J3e jury bestond uit de heeren H. Wallaerdt
Sacré, secretaris van het comité „Vliegtocht
Nederland-Indië", A. Aler, chef van den vlieg-
dienst der K.L.M., P. Guilonard, onderdirecteur
van de K.L.M., K. D. Parmentier, gezagvoerder
bij de K.L.M., terwijl ir. A. G. von Baumhauer
secretaris was.
Door het vliegtuigongeluk in Amerika verloor
de jury twee leden. Hun plaats is ingenomen
door G. Spit, chef van den technischen dienst
der K.L.M. en H. de Winter, inspecteur bij den
Luchtvaartdienst aan het departement van
Waterstaat.
In de prijsvraag werd gevraagd een studie te
leveren omtrent de mogelijkhehid en de betee-
kenis van het vliegen zonder tusschenlanding
en zonder bijvullen van bedrijfsstoffen tijdens
de vlucht van Nederland naar Java en omge
keerd.
Blijkens een mededeeling van den minister van
Economische Zaken kunnen militairen, die niet
in eigen voeding voorzien, zich, indien zij wegens
ziekte en dergelijke gevallen achterblijven van
verlof na afloop van iedere week, dat zulks
voortduurt na het beëindigen van het tijdsbestek
gedurende hetwelk verlof is verleend wenden
tot den commandant van hun legeronderdeel,
met het verzoek hun een verlofdistributiekaart,
geldig voor zeven dagen, te doen toekomen. Te
gen inlevering van deze kaart wordt op een
distributiekantoor rantsoenboekje I verstrekt,
hetwelk bonnen bevat ter verkrijging van in
distributie gebrachte goederen, in een hoeveel
heid benoodigd voor een week.
In de Nederlandsche Staatscourant is
een beschikking van een minister van Eco
nomische Zaken gepubliceerd waarbij wordt
overgegaan tot het instellen van een zoo-
genaamden spertijd op grond van de vesti
gingswet kleinbedrijf 1937 voor het centrale-
verwarmingsbedrijf.
Met ingang van 3 Januari 1940 is het ver
boden een inrichting, bestemd of mede
bestemd voor de uitoefening van dezen be
drijfstak te vestigen zonder vergunning van
den minister van Economische Zaken.
Deze vergunning is evenzeer vereischt ten
aanzien van de uitbreiding van het in een in
richting uitgeoefende bedrijf met de uitoefe
ning van dezen bedrijfstak, zoomede ten aan
zien van de voortzetting van het in een in
richting uitgeoefende centrale-verwarmings-
bedrijf, in geval van wijziging in de personen
van ondernemers of beheerders.
Onder de uitoefening van het centrale-ver-
warmingsbedrijf wordt voor de toepassing van
deze beschikking verstaan:
1. Het ten behoeve van het publiek rr.on-
teeren, doen monteeren of voorbereiden van de
montage van installaties voor:
a. Centrale verwarming.
b. Warmwatervoorziening,' gekoppeld aan
installaties voor centrale verwarming.
c. Klimatiseering van ruimten, bestemd voor
het verblijf van personen.
2. Het voorhanden hebben van grondstoffen,
materialen, hulpmiddelen of gereedschappen,
bestemd om te worden gebruikt bij verrichtin
gen als onder 1 bedoeld.
3. Het vervaardigen van ontwerpen of het
nemen van andere voorbereidende maatregelen
ten behoeve tan verrichtingen, als onder 1 be
doeld, met het doel deze verrichtingen ten aan
zien van het publiek in eigen bedrijf uit te
voeren.
4. Het ten verkoop aan het publiek in voor
raad hebben of het aan het publiek verkoopen
van de onder 1 genoemde Installaties, derzelver
onderdeelen of toebehooren.
De afmetingen van de zes onderzeebootjagers,
die Zaterdag j.l. vanwege het departement van
Defensie zijn aanbesteed, zijn de volgende:
lengte 65 meter, breedte 6.8 meter en diepgang
2 meter. .Het standaard deplacement is 395 ton
en de maximum snelheid 24 mijl. De booten
worden bewapend met mitrailleurs van 40 milli
meter en dieptebommen.
Dinsdagmorgen werd op het Toepad te Rot
terdam de 17-jarige fabrieksarbeider W. Wul
fraat in stervenden toestand naast zijn rij
wiel gevonden.
De jongeman werd per auto van den G.G.D.
naar het ziekenhuis Coolsingel gebracht, waar
bij aankomst bleek, dat hij reeds was overle
den.
Aangezien op het lijk geen teekenen, welke
op een gewelddadigen dood wijzen, werden
gevonden, wordt aangenomen, dat de jongen
door de koude is bevangen.
Dinsdagmorgen is onder Ressen een ongeluk
gebeurd, dat den 67-jarigen gehuwden arbeider
J. Jansen het leven heeft gekost.
De man trachtte, op zijn rijwiel gezeten, een
stilstaanden vrachtauto te passeeren, doch
kwam door de gladheid van den weg ten val.
Hij sloeg eerst met het hoofd tegen den wager.
en vervolgens tegen den grond. Met een ern
stige schedelbasisfractuur werd de oude man
een woning in de nabijheid binnengedragen.
Enkele oogenblikken later overleed hij aan de
bekomen verwondingen.
De Rotterdamsche rechtbank deed Dinsdag
uitspraak in de zaak tegen de 24-jarige mej.
M. M. de K. uitVlaardingen, aan wie ten laste
was gelegd, dat zij haar pasgeboren kindje
door het de keel dicht te knijpen, had ge
dood.
De zaak was op 19 December j.l. met geslo
ten deuren behandeld.
De officier van Justitie eischte toen een ge
vangenisstraf voor den tijd wan twee jaar,
met aftrek van preventieve hechtenis.
De rechtbank veroordeelde de vrouw tot een
jaar gevangenisstraf met aftrek der preven
tieve hechtenis, waarvan zes maanden voor
waardelijk, met drie jaar proeftijd.
Naar aanleiding van (Je van verschillende
zijden gestelde vraag, wanneer met de distri
butie van bruine boonen en capucijners zal
worden begonnen, betreurt de minister van
Economische Zaken te moeten mededeelen, dat
de voorraden van deze artikelen nog niet vol
doende zijn om tot distributie te kunnen over
gaan. Men bedenke, aldus de minister, dat in
normale tijden deze boonen eerst geleidelijk,
naarmate de boeren gereed zijn met dorschen.
aan de markt komen. Bij de distributie echter
moet op een bepaald oogenblik de geheele voor
den consument beschikbaar gestelde hoeveel
heid aanwezig zijn en gereedliggen bij de win
keliers. Om een half pond per persoon te
kunnen distribueeren is reeds een minimum-
voorraad van 2.100.000 kg. noodig, welke hoe
veelheid in de practijk nog belangrijk grooter
moet zijn, omdat aan de winkeliers niet afge
past. geleverd kan worden, wat zij denken voor
de klanten noodig te hébben. Een marge van
plm. 50 pet. moet zeker aanwezig zijn om te
voldoen aan den redelijken eisch dat, wanneer
met de distributie wordt begonnen, het artikel
ook inderdaad! allerwegen bij de détaillisten
verkrijgbaar is. De thans van overheidswege
ingenomen hoeveelheid is niet voldoende om
met de distributie te kunnen aanvangen. Boven
dien moest van deze toch al onvoldoende hoe
veelheid! nog onlangs een groot deel voor de
voedselvoorziening van de militairen worden
afgestaan. Daarnaast moeten dan nog de be
hoeften van ziekenhuizen en scheepvaart be
vredigd worden. Een en ander heeft tot gevolg,
dat eerst met vertrouwen tot een goed loopen-
de distributie kan worden begonnen, wanneer
ongA'eer de helft van den totalen oogst hier
te lande is ingeleverd.
Ondanks het feit, cat reeds eenigen tijd tot
een aanzienlijke verhooging van de prijzen der
bruine boonen, witte boonen en capucijners ïs
overgegaan, zijn deze producten nog niet in
voldoende mate bij de provinciale voedselcom-
missarissen geleverd. Ten deele is dit toe te
schrijven aan den natten herfst en aan het
feit, dat vele landarbeiders door de mobilisatie
aan hun werk zijn onttrokken, waardoor het
dorschen later dan anders geschiedde. Ver
moedelijk zijn er ook onder de landbouwers, die
voorraden hebben vastgehouden in de hoop op
hoogere prijzen.
Inderdaad zijn die soms behaald in den ille
galen handel. Het spreekt vanzelf, dat de laatste
handelwijze, welke getuigt van een volkomen
gebrek aan gemeenschapszin, niet genoeg af
gekeurd kan worden.
De minister heeft dan ook besloten enkele
maatregelen te treffen, waardoor hij de inleve
ring van boonen en capucijners hoopt te bevor
deren en daardoor het instellen van de distri
butie te bespoedigen.
Zooals bekend mag worden verondersteld,
is het afleveren en vervoeren onder meer
van bruine boonen, witte boonen, grauwe
erwten en capucijners verboden. Tot dus
verre is van deze verbodsbepaling evenwel
ontheffing verleend voor zoover het betreft
de aflevering aan uiteindelijke verbruikers.
Deze ontheffing is nu ingetrokken. Elke
verkoop van de genoemde producten, ook
aan het publiek, is derhalve verboden.
Den telers wordt daarom nogmaals ten sterk
ste aangeraden tot Inlevering bij de provinciale
voedselcommissarissen over te gaan. Dit te
meer omdat de contróle op de vermelde ver
bodsbepalingen zeer zal worden verscherpt.
Mocht blijken, dat desondanks de genoemde
producten nog niet in voldoende mate worden
ingeleverd, zoo zullen verdergaande maatregelen
worden genomen.
Het ligt namelijk in het voornemen van den
minister om, indien onverhoopt nog niet tot
voldoende inlevering zal worden overgegaan, de
totstandkoming van een koninklijk besluit te
bevorderen, waarbij het voorhanden en in voor
raad hebben van bruine boonen, witte boonen,
grauwe erwten en capucijners in ongedorschten
toestand met ingang van 22 Januari 1940 zal
Zijn verboden. Het gevolg van deze bepaling
zal dan zijn, dat elke teler verplicht is de door
hem geoogste hoeveelheden bruine boonen, wit
te boonen, grauwe erwten en capucijners te
dorschen, Indien hij zich althans niet wil bloot
stellen aan inbeslagneming van de in onge
dorschten toestand aanwezige partijen.
Zooals overigens bekend zal zijn, is het dor
schen met het oog op de controle zonder
verlof verboden. Dit verlof wordt door de pro
vinciale voedselcommissarissen of plaatselijke
bureauhouders op aanvrage verleend in den
vorm van een algemeene of bijzondere dorsch-
vergunning.
De minister vertrouwt, dat hij vooral van de
landbouwende bevolking zooveel medewerking
zal ondervinden, dat ook zonder het treffen van
nog verdergaande maatregelen binnenkort vol
doende boonen aanwezig zullen zijn om het
Nederlandsche volk van dit zoo zeer begeerde
voedsel te kunnen voorzien.
Teneinde in den overgangstijd, waarin de ver
koop van boonen, grauwe erwten en capucij
ners verboden zal zijn, diegenen niet te bena-
deelen, die aan deze peulvruchten op medische
gronden behoefte hebben, zal een aparte rege
ling voor zieken en daarmee gelijkgestelden
worden getroffen. Ook met de bijzondere be
hoeften van ziekenhuizen zal rekening worden
gehouden.
Zaterdag heeft vice-admiraal A. Vos. hoofd
van de afdeeling materieel der zeemacht bij
het departement van Defensie een afscheids
bezoek gebracht aan den minister van Defensie.
Schout bij nacht L. A. C. M. Doorman, die
met ingang van 1 Januari 1940 tot hoofd dier
afdeeling is benoemd, heeft hedenochtend als
zoodanig zijn opwachting gemaakt bij den mi
nister van Defensie.
Dinsdagmiddag omstreeks twee uur is
brand ontstaan in het café annex bakkerij
van den heer Van Raay, hetwelk gelegen is
in de nabijheid van de kerk midden in het
dorp Escharen. In een ommezien stond
zoowel het café als de bakkerij in lichter
laaie. Het vuur sloeg na korten tijd over op
de groote boerderij van den landbouwer
Peters.
Men slaagde er in den inboedel en het vee
tijdig in veiligheid te brengen. De brandweer
uit Escharen, die spoedig na het uitbreken van
den brand ter plaatse was, kon echter niet ver
hinderen, dat de boerderij tot den grond toe
afbrandde.
Ook het café en de bakkerij gingen geheel
verloren, evenals de inboedel. Een paard en een
kalf welke zich in het achterhuis bevonden,
kwamen in de vlammen om.
De oorzaak van den brand is niet bekend.
De minister van Waterstaat heeft ontheffing
verleend van de verplichting tot afsluiting van
de volgende spoorwegovergangen:
le. In de gemeente Linne bij wachtpost 44a,
in de lijn Roermond—Maastricht (twee over
wegen)
2e. In de gemeente Sittard bij wachtpost 24,
in de lijn RoermondMaastricht (twee over
wegen)
3e. In de gemeente Swalmen bü wachtpost
55, in de lijn VenloRoermond.
4e. In de gemeente Zevenaar bij post „V" in
de lijn WinterswijkZevenaar.
5e. In de gemeente Veghel bij wachtpost 22
in de lijn BoxtelGennep.
6e. In de gemeente Tietjerksteradeel bü hal
te Tietjerk in de lijn Harlingen—Nieuwe
Schans.
7e. In de gemeente Driebergen, weg naar
Austerlitz bü wachtpost 9 in de lijn Utrecht
Arnhem.
8e. In de gemeente Leerdam bü wachtpost
53 in de lün GeldermalsenGorinchem
9e. In de gemeente Meerssen bü wachtpost
5 in de lün MaastrichtRoermond.
10e. In de gemeente Nieuwstadt bü wacht
post 30 in de lijn MaastrichtRoermond.
lie. In de gemeente Kesteren bü wachtpost
22 in de lijn KesterenVeenendaal.
12e. In de gemeente Vleuten, weg Vleuten--
Utrecht bij wachtpost 4 in de lijn Utrecht-
Rotterdam.
Bij deze overwegen zullen automatische
waarschuwings-installaties en vóór-waarschu
wingsborden worden geplaatst.
De bedrijfsraad voor het boekdrukkers- en
rasterdiepdrukbedrijf heeft een verzoek inge
diend tot verbindendverklaring van bepalin
gen van de collectieve arbeidsovereenkomst voor
dat bedrijf. Dit verzoek met de daarbij be-
hoorende stukken ligt tot en met 20 Januari
1940 voor belanghebbenden ter inzage op de
bureelen van de districtshoofden der arbeids
inspectie te Amsterdam, Haarlem, 's Graven
hage, Rotterdam, Utrecht, Breda, Maastricht.
Arnhem, Deventer en Groningen, terwül bü het
departement van Sociale Zaken voor belang
hebbenden, zoo lang de voorraad strekt, op
aanvrage afschriften van het verzoek en van
de daarbij behoorende stukken verkrijgbaar
zijn. Bezwaren tegen inwilliging van bedoeld
verzoek kunnen vóór of op 20 Januari schrifte
lijk bü den minister van Sociale Zaken worden
ingebracht.
D eafdeeling cultureele zorg en sociale
jeugdzorg van het departement van Sociale
Zaken deelt mede, dat wegens de vorst deel
nemers van het R. K. Jeugdwerkkamp De
Kemperberg te Schaarsbergen heden niet naar
het kamp moeten afreizen. Weder openstelling
van het kamp wordt nader bekend gemaakt.
De gewone audiëntie van den minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen' zal op
Donderdag 4 Januari niet worden gehouden.
eer dan ooit eischt de tijd van
ons edelmoedigheid Bedenk, dat
God rich In edelmoedigheid niet
laat overtreden.
Dinsdagmiddag omstreeks half twee stak de
ongeveer 30-jarige wielrüder S. V., zonder op
het verkeer te letten, den provincialen weg ter
hoogte van de Coupure te Zaandam over. Een
vrachtauto, welke hem op dat moment tot op
enkele meters genaderd was, kon niet meer
uitwijken en reed den man aan. Met een bek
kenfractuur, een beenbreuk en eenige gekneus
de ribben werd het slachtoffer in emstigen
toestand opgenomen en naar het Gemeente
ziekenhuis te Zaandam vervoerd. De chauf
feur had nog geprobeerd een aanrijding te
voorkomen door het stuur om te gooien. Mis
schien was dit gelukt als de wielrijder niet had
geweifeld en van zijn fiets was gestapt.
Op den Zutfenschen Straatweg te Bram
men is Dinsdag een militaire auto met drie
inzittenden geslipt en in volle vaart tegen een
boom terecht gekomen.
Een luitenant kreeg verwondingen in het
gezicht, terwijl de dienstplichtige B. uit Doe-
tinchem ernstig gewond naar het militaire
hospitaal te Zutfen is overgebracht. De be
stuurder van den auto kwam met den schrik
vrü. De auto werd zwaar beschadigd.
Bü beschikking van den minister van Sociale
Zaken is benoemd tot werkgever-lid van den
Raad van Arbeid te Zwolle, J. Heeres, te
Zwolle.
Aan mr. C. J. Sybrandy is in verband met
het bereiken van de wettelijke leeftüdsgrens
met ingang van 1 November 1939 eervol ontslag
verleend als plaatsvervangend voorzitter van
den Raad van Beroep (S.V.) te Arnhem, onder
dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten.
Met ingang van 1 Januari zün benoemd tot
commies bü den Post-, Telegraaf en Telefoon
dienst L. Potman, H. Gütenbeek, J. A. Looman,
A. Klein, H. V. Jansen, J. Felkers. P. A. G.
Engbers, J. van Kekem, W. R. Eelsingh, J. H.
Schiermeier N. K. J. Scheffers, E. B. De
Groote, J. D. Kremer, A. H. F. Hendriks, A. A.
M. Stoop. M. L. Stufkens, J. Greven, W. de
Bruü'n, C. M. Brand, E. W. Petrejus, P. J. J.
Boux, G. M. J. Peters van Neijenhof, J. J. M.
Baartmans, H. W. Voorbrood, Jan Schipper,
G. C. van Doorn en W. H. Snijhorst, thans ad
junct-commies bij den P. T. en T.-dienst; com
mies bü den Telegraaf- en Telefoondienst: H.
Wolfis, W. Kieft, H. Daams, K. van Houten,
W. M. Schreiner, ET. Cats, C. Visser, H. J. C.
Thüssen, Th. D. Brugman, S. Broertjes, N. Th.
den Hals, W. Brinck, thans adjunct-commies
by den Telegraaf- en Telefoondienst en J.
Broers, P. H. Diekemeüer, P. J. Passenier, thans
adjunct.commies bü den P., T. en T.-dienst.
Benoemd tot ridder in de orde van den Ne-
derlandschen Leeuw H. Nügh, oud-voorzitter
van den raad van beheer van het Algemeen Ne
derlandsch Persbureau te Rotterdam.
Benoemd tot officier in de orde van Oranje-
Nassau J. J. de Roode, redacteur van het dag
blad „Het Volk" te Amsterdam.
Benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau W. H. Ywema te Maartensdijk, inspec
teur bü 's Rijks Munt te Utrecht.
Benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau: C. Zandee, burgemeester der gemeente
Kloetinge.
Bevorderd tot officier in de orde van Oranje-
Nassau: W. J. Hoendervanger, referendaris,
chef der 5e afdeeling ter Provinciale Griffie,
te Arnhem.
Benoemd tot ridder in de orde van den Ne-
derlandschen Leeuw: M. W. Bos, inspecteur
der Posterüen, Telegrafie en Telefonie, in alge-
meenen dienst, te Arnhem.
Officier in de orde van Oranje-Nassau: H.
Meijer Drees, electro-technisch hoofdambte
naar der Telegrafie en Telefonie, hoofd van
het telefoondistrict te Rotterdam.
Ridder in de orde van Oranje-Nassau: mej.
C. G. H. Verschoor, hoofdcommies bü het
hoofdbestuur der P. T. T.
Bij K. B. van 27 December zün benoemd tot:
a Commandeur in de Orde van Oranje-
Nassau de heer ir. A. Groothoff, directeur
voorzitter der directie van het Staatsbedryf
der artillerie-inrichtingen.
Bevorderd tot hoofdofficier van den maxine-
stoomvaartdienst der le klasse, de hoofdofficier
van den marinestoomvaartdienst der 2e klasse
G. A. Vermeulen, is aan de hoofdofficieren
van den maxinestoomvaartdienst der le klasse
C. B. Eenhoorn en G. A. Vermeulen wegens
langdurigen dienst voor zoover eerstgenoemde
betreft op zijn verzoek eervol ontslag uit den
zeedienst verleend.
Aan den vice-admiraal J. J. C. graaf van den
Bosch op zijn verzoek, met ingang van den
1 Januari 1940, wegens langdurigen dienst, eer
vol ontslag uit den zeedienst verleend, onder
dankbetuiging voor de door hem aan den lande
bewezen langdurige en gewichtige diensten,
a Tot schout bü nacht:
De kapiteins ter zee G. W. Stöve en L. A. C.
M. Doorman,
b Tot kapitein ter zee:
De kapitein-luitenant ter zee P. J. M. Cikot.
DOOR
36
öi"Als hij aanvoerder is, is er geen zweep noo
kii +-/vf- iomonrl rlio noor .TdU vrflon
'■Als
zei hij tot iemand, die naar Jan vroeg.
bret Je Jan sloeS' zou hiJ zeker de strengen
,hn ?n: bij laat je geen gelegenheid om de
o *kles" te berispen. Ik geloof, dat hij ze zou
die b, vóórdat hü toeliet, dat de zweep noo-
Epk V'as- Ik heb de mijne al in geen drie weken
"riiikt
bi; is toch niet waar?", vroeg iemand die er
J.stbnq.
knikte om te toonen, dat het wel dege-
-^aar was.
^a't Verzekcr je, dat die hond niet alleen doet,
het hem zegt; hij weet het al, voordat Je
hebtZelf weet en doet het, voordat je den mond
kieS', eeoPend. Hij ^orgt er voor, dat de „hus-
Voië °ol! precies volgens de regels de bevelen
Blak' Ja mijnheer ik kan geen aanspraak
heA1"1 op de verdiensten van hem zoo goed te
dent611 gedresseerd. Het zit 'm in het bloed,
ik 7 ,'k. en hij weet meer van dressuur af dan
ais ,2 Ik weet niet wié hem geleerd heeft,
iemand dit deed; maar hij verslaat de
heele le Yukon, als eerste sledehond. Hij slaat
't record. Let eens op!"
Willis sprak opzettelük heel kalm.
„Schiet een eindje op, Jan, niet ver zoowat
twee meter."
Zijn toon was de gewone spreektoon.
Jan uitte een kort, zacht geblaf en oogenblik-
kelijk wierpen de vijf „huskies" achter hem zich
in hun tuig. De slede waarvan de ijzers al
stüf vastgevroren waren kraakte, schokte en
gleed precies acht voet verder. Jan gromde
zacht en waarschuwend. Het span stond zonder
een woord van den eigenaar stil.
„Zeg, kan die hond praten?", vroeg een toe
schouwer. En grinnekend: „Hij gebruikt zeker
mes en vork bij het eten, Jim?"
„O, wat dat betreft," zei Willis, „hij hoeft
niet te praten. Ook zonder dat maakt hij zich
voor eiken „husky" verstaanbaar, en als deze
hem begrijpt en niet wil doen wat Jan zegt.
dan wordt hü maar eenvoudig bij de keel ge
grepen."
Zooals Jan daar aan het hoofd van het span
op de laatste bevelen stond te wachten, was hij
het toonbeeld van gezondheid en kracht. Hü
voldeed aan alle eischen, die een bewoner van
het Noorden aan een sledehond stelt, en had
daarenboven nog eenige andere eigenschappen,
die hun oorzaak vonden in zijn afstamming en
die geen hondendrijver ooit hopen kon 'n een
sledehond te zullen vinden: bijvoorbeeld zijn
enorme grootte, zijn waardigheid, en zijn sier
lijkheid in vorm en in beweging.
Jan was nooit in zoo'n uitstekende conditie
geweest ais thans, zoo vol tintelend leven en
bruisende energie, tot in de kleinste haartjes
van zijn vacht, tot in de kleinste ader van zijn
lichaam. Zün haar knetterde, als iemand hem
over zijn zwarten rug aaide.
Niettegenstaande de buigzame sierlijkheid
van al zijn bewegingen bewoog elk lichaams
deel zich met groote veerkracht, alsof zijn le
vensbron overvloeide van kracht en bij elke ge
legenheid vloeien moest om te groote persing
opeens te voorkomen. Men kreeg den indruk,
dat zün bewegingen als veiligheidskleppen
dienst deden. Zonder die sterke lichaamsbewe
ging zou zijn groote levenskracht zeker op de
een of andere wijza zich een weg banen en hem
ten onder brengen. Hij liep alsof de zwaarte
kracht nauwelijks voldoende was om hem aan
moeder aarde te binden.
„Ik denk. dat hij haast honderdzestig pond
weegt," zei Willis; de weegschaal in den win
kel toonde dienzelfden avond aan, dat zijn
schatting juist was, want Jan woog precies 157
pond, hoewel er geen onsje vet of iets dergelijks
aanwezig was.
In die streken wist iedereen, dat Jim Willis
een kundig man was en iemand, die nooit werk
loos wenschte of behoefde te zijn. Iedereen,
zelfs beambten, kwamen zonder aarzelen tot
hem, wanneer er 't een of ander moeilijk werkje
te doen was. Hetgeen Jim tot antithesis van
Jean, Jan's eersten meester in 't Noorden,
maakte, was, dat niemand die hem kende sr
ooit aan denken zou aan Jim Willis iets op te
dragen, dat niet in den haak was. Hij verdiende
veel geld. omdat men hem elke hoeveelheid
geld van anderen kon toevertrouwen; hü zou
het nooit aanraken, noch voor zichzelf noch
voor anderen, als het niet eerlijk verdiend was.
Bovendien kon men mülen ver in den omtrek
geen scherpzinniger man vinden en hü gaf
door een hoofdknik volmondig zün instem
ming te kennen, toen iemand dien avond in
den winkel zei: „Nou, Jim verspilde dus zün
tüd niet, toen hij dien hond verpleegde."
„Zeker niet," merkte een bekend hondendrij-
ver op. die jüist vierhonderd dollar voor Jan
geboden had een hooge prijs voor deze streek
en die glimlachend tot antwoord had gekre
gen, dat hü maar ergens anders met zün geld
moest heengaan.
HOOFDSTUK XXV
Kampvuurbeelden
Jan en Willis brachten het grootste gedeelte
van den zomer en den herfst van dit jaar ge
heel buiten het gebied van de Yukon en de
Alaska door, in het afgelegen gedeelte van het
Mackenzieland.
Het scheen dat het werk, waarmee Jim Willis
bezig was, hem meestal over de meer onbe
kende wegen van het uitgestrekte eenzame
land voerde en dikwijls genoeg leidde het hem
door onbegane Streken, waar de natuur zelf pa
den had gemaakt.
In deze streek leerde Jan veel van de wilde
dieren en raakte hij geheel vertrouwd met de
sporen en gewoonten van elanden, wolven en
lynxen en van kleinere beesten: stekelvarkens,
eekhoorns, en verschillende soorten konijnen
van het Noorden.
In de echte zomermaanden rustte Willis'
sledespan uit in een oud Hudson Baai-fort aan
de Mackenzie-rivier. Maar Jan, de leider, ver
gezelde hem op al zün eenzame omzwervingen
en lqerde den man goed kennen, achten en lief
hebben. Verder ging hun vriendschap niet,
want Jim Willis had zijn vastgestelde grenzen.
Willis was een rechtvaardig, goed mensch,
waar en eerlijk, onbevreesd en nauwgezet. Hij
was vooral een vriendelijk mensch en iemand,
die geheel meester over zichzelf was. Jan had
hem nooit driftig of wreed tegenover mensch of
dier gezien. Hij was om zoo te zeggen medisch
aangelegd. Hij kon een uur lang opgewekt bezig
zijn met het schoonmaken en verbinden van
een verwonden hondenpoot, zonder eenige on
baatzuchtige gedachte, doch enkel met het doel
het dier van pijn te bevrijden en weer te ge
nezen.
Vreemd genoeg had Jan gedurende de vele
dagen en nachten van kameraadschappelijken
omgang nooit de aanraking van de hand van
dezen sterken man gevoeld. Geen enkele maal
streelde Willis Jan's kop of wreef hij diens
ooren. In een vroegere periode van zijn leven
zou Jan om zulk een uiting gevraagd hebben
aan iemand, die hem steeds vertrouwen en
vriendelijkheid bewezen had. Als hij het gedaan
had wie weet? Misschien had hü dan wel de
sluimerende teederheid in Willis' natuur ge
wekt en nieuwe krachten in het leven van de
zen man gebracht.
Maax sedert den eersten dag van zijn kennis
making met het werkzame leven in het Noor
den. had Jan op geen enkele manier liefkoo-
zingen of aanrakingen met menschen uitge
lokt. Hü had alleen zün plicht gedaan, goed
opgelet en streng en vlug gestraft, waar het
noodig was; de boosheid van de menschen had
hij ontweken en de dieren tot erkenning van
zijn meerdere eigenschappen gedwongen.
Dit was het uiterlijke bhjk van de innerhjke
en geestelijke ontwikkeling, die het Noorden
aan Jan verschaft had. Toch had Jan zijn ge
voel voor genegenheid, toewijding of dankbaar
heid niet verloren. Maar hü had zich aan de
koude, strenge, witte omgeving aangepast. Het
was geheel vreemd aan zijn natuur geworden
toenadering te zoeken. Hij was snel en meedoo-
genloos in den aanval; vlug en doodelü'k In zijn
verdediging. Meer dan ooit te voren beant
woordde hij onmiddellük aan eiken nieuwen in
druk. Maar tegenwoordig kwam het niet n.eer
in hem op iemand vriendelük tegemoet te ko
men, evenmin als iemand, mensch of hond, toe
te staan om over hem heen te stappen, als hü
op den grond lag of om op zün rag te gaan
liggen en speelsch heen en weer te rollen. Er
was nu iets in zün bloed gekomen, in overeen
stemming met de üle, koude opwekkende lucht
van het Noorden, die zooiets onmogelük maak
te. Misschien hadden de lange jaren in het
Noorden wel meer of minder dezelfde uitwer
king op Jim Willis gehad.
(Wordt vervoLgdJ
