„Vechten en bouwen" thans
het parool der Finnen
Volgende week de
elf-steden-tocht
Mijnhardtjes
Vijf dooden bij
auto-ongeluk
Een vastberaden
Deensch geluid
Belgisch kabinet
neemt ontslag
Erwten op" bon
No. 10
Het nieuws van heden
WEDEROPRICHTING VAN
HET POOLSCHE LEGER
BEZOEK AAN KAZEMAT
ONDER DEN GROND
Pierlot wederom tot
formateur aangewezen
Roode vliegtuigen ronken
boven witte wouden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 5 JANUARI 1940 - AVONDBLAD
ZEER OUDE GENEVER
P.MELCHERS DISTILLATEUR
LANCE HAVEN>4-76 SCHI EDAM TEL 68068
SCHOENEN
Het betere
merk
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^
Wagen werd bij Malang door snel
trein gegrepen en vermorzeld
De toestand der bevolking
in Westelijk Polen
Duitsche export naar de
Vereenigde Staten
DAGBLAD MET OCHTEND- EN
AVOND-EDITIE. UlfGEC^EVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Vermoedelijk twintig
dooden bij scheepsramp
Tegenspraak inzake Lindau
en „Gneisenau"
NATION AAL-SOCIALISTEN
GEARRESTEERD
Engeland en de Zweedsche
defensie
Deensche hulp aan Finland
Voetbalwedstrijden
weer afgelast
Beslag op Duitsch schip
te Boston
Finsche schepen met pulp in
Duitschland vastgehouden
„Patrouilles actief"
Berlijn meldt geschutvuur en
verkenningsvluchten
63STE JAARGANG No. 22202
Niet zoo maar een brill
Een [0)tÜ van K E I P
de beste
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Waarom nog elders ergernis
wanneer „de Roemer" prima is
'1 H1LLETJE KOOTWIJK
Joego-SIavische gift
aan Turkije
Prinses bij Roode Kruis
Iersche volmachtenwet
afgehandeld
„Finland zal worden geholpen en
protest van Berlijn wordt
niet verwacht"
MY HOME MY CASTLE
A CASTLE in MY HOME
AvanG
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Nevelig tot helder of licht bewolkt, droog
EE weer, meest zwakke Oostelijke wind, iets
minder vorst des nachts.
In het Noorden en midden: des namiddags
H om het vriespunt.
EE In het Zuiden: des namiddags boven het 3
vriespunt.
Zon op 7.45 - onder 15.51 - Licht op 16.21 EE
EE N. M. 9 Januari
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
om het luchtafweergeschut op ze te richten;
men moet zuinig met de munitie blijven.
In Viborg, dat wij tegen den avond weer
bereiken, is de rust sinds enkele dagen geheel
teruggekeerd. De stad heeft, gelijk bekend, be
halve aan bombardementen nu ook blootge
staan aan het Russische artillerievuur. Thans
zwijgen de kanonnen er meer en meer. Het
schijnt dat de opmarsch van de Sovjets ook
hier tot stilstand is gebracht. De achtergeble
ven burgers verraden er geen spoor van angst.
De wegen in dit gebied sneeuwen meer en meer
dicht; als gevolg hiervan kunnen Finsche ski-
loopers des te beter snelle uitvallen doen om
de vijandelijke colonnes te vernietigen. De
vijand raakt op de Karelische landengte steeds
meer gedesoriënteerd en wordt door het ele
ment van de sneeuw in toenemende mate in
zijn opmarschplannen gedwarsboomd.
MALANG, 5 Jan. (Aneta). Vandaag is een
personenauto door de gesloten spoorwegaf
sluiting bij het spoorwachthuis Karangl'o,
nabij Malang, gereden en vermorzeld door
den sneltrein van Soerabaja.
De vijf inzittenden werden allen gedood.
Vier hunner waren op slag dood, terwijl de
vijfde tijdens het overbrengen naar hel hos
pitaal overleed.
De oorzaak van het ongeval ligt vermoedelijk
in roekeloosheid van den bestuurder.
Nader wordt gemeld, dat de slachtoffers van
dit ongeluk zijn mevrouw Bos, van de Cassave-
onderneming Bendoredjo, van de H.V.A., te Ke-
diri, haar negenjarig dochtertje, het echtpaar
Juch en de inlandsche chauffeur.
PARIJS, 5 Jan. (Havas). Daladier en
generaal Sikorski, de Poolsche premier,
hebben gisteren op het ministerie van Oor
log de overeenkomsten onderteekend inzake
de wederoprichting in Frankrijk van het
Poolsche leger en de Poolsche luchtmacht.
Een zeer belangrijk aantal Poolsche troepen,
welker opleiding door de geallieerden ter hand
is genomen, zal binnenkort gereed zijn om te
velde te trekken. Aldus heeft volgens Havas de
Poolsche ambassadeur in Londen, graaf Rac-
zynski, verklaard tijdens $en déjeuner dat te
zijner eere werd aangeboden.
Raczynski verklaarde verder, dat de geheele
bevolking uit het westelijk ueel van Polen van
haar haardsteden verjaagd is en dat in Gdin-
gen en Posen geen enkele Pool meer over is.
Een groot aantal Poolsche'persoonlijkheden is
in concentratiekampen opgesloten en duizen
den zijn terechtgesteld. De Polen luisteren naar
de Engelsche radiouitzendingen, ofschoon de
meeste ontvangtoestellen in beslag zijn geno
men. De berichten worden zelfs in de meest ge-
isoleerde streken des lands met verrassende
snelheid verspreid.
WASHINGTON, 5 Jan. (Reuter). Zooals de
Britsche regeering tegenover de regeering te
Washington heeft verzekerd, zal „in zeer uitzon
derlijke gevallen" worden toegestaan, dat Duit
sche uitvoerproducten naar de Vereenigde Sta
ten hun bestemming zullen bereiken.
Wij bevinden ons op drie kilometer van
de eerste linie verwijderd en bezoeken een
der onderaardsche stellingen in het ver
blindend witte sneeuwlandschap. Breede net
ten zijn er als groote hangmatten over uit
gespreid en daarin schittert als kristal de
fijne sneeuw.
Zij zifn niet gemakkelijk te bereiken, deze
hienschelijke nesten in de bosschen. Zigzag loo-
Pen in alle richtingen prikkeldraadversperrin
gen. Zij zijn daar om twee redenen ontstaan.
Niet alleen opdat de Finsche soldaten niet
kriskras door de wouden zullen gaan. en aldus
gemakkelijk een doelwit worden van de vijan
delijke viiegers, maar ook om niet één be
paalde richting aan te geven tusschen de hoo
rnen door in het bosch. Wij moeten vele en
gladde treden afdalen om den commandant in
dezen bomvrijen boschkelder te bereiken, want
de treden worden gevormd door balken en
daaroverheen ligt een ijslaag. Bijgelicht door
zaklantaarns strompelen we voort door dit
kleine labyrinth, tot we aan het uiteinde den
Commandant ontdekken achter een tafeltje ge-
E
HAARLEMSCHE COURANT
DUBLIN, 5 Jan. (Reuter). De Senaat heeft
gisteren de wet op de volmachten in de overige
stadia afgehandeld. Het verluidt, dat de wet he
den door den president zal worden ondertee
kend.
De Dail is tot 21 Februari verdaagd; de Se
naat vergadert heden opnieuw.
BOEDAPEST, 5 Jan. (Reuter). Naar officieel
wordt medegedeeld, zijn drie leden van de na-
tionaal-socialistische terroristische organisatie,
welke in de partij der Pijlkruisen is gevormd,
gearresteerd.
STOCKHOLM, 5 Jan. (D.N.B.). Van
de uit dertig koppen bestaande bemanning
van het Zweedsche S.S. „Svartoe", dat, zoo
als gemeld, twee dagen geleden aan de oost
kust van Engeland na een ontploffing is
gezonken, worden 19 man vermist. Ook
wordt een Noorsche loods vermist, die zich
aan boord bevond. Vermoedelijk zijn dus al
deze twintig opvarenden omgekomen.
bedreigd door de overmacht van het bolsje
wisme."
Uit Stockholm meldt het Zweedsch Telegraaf-
agentschap dat de werklieden van een veertigtal
fabrieken, waaronder de belangrijkste van
Zweden, zooals de Erikscn telefoonfabrieken en
de Lux electriciteitswerken, hebben besloten op
6 Januari, Driekoningen, waarop anders met
wordt gewerkt, thans wel te arbeiden en het
loon, dat zij dezen dag ontvangen, ter beschik
king te stellen van Finland.
De directies van de fabrieken hebben van hun
kant besloten het loon voor dezen dag te ver
dubbelen en dit eveneens aan Finland te schen
ken.
Naar Reuter uit Londen bericht, zijn er denk
beelden geopperd, dat Engeland Zanden hulp
zou kunnen verleenen bij de versterking van
zijn defensie. De positie is aldus dat Zweden op
dezelfde wijze als de andere landen, wanneer
het zulks wenscht, orders kan plaatsen bij indi-
vidueele Britsche firma's. Deze orders zouden
waarschijnlijk uitgevoerd worden, doch er zou
nauwkeurig toezicht op worden uitgeoefend in
verband met de oorlogsomstandigheden en de
Britsche behoeften. Engelsche firma's voeren
opdrachten uit voor Finland in overeenstem
ming met de door de Volkenbondsvergadering
aangenomen resolutie, en zij houden zich zelf
volkonien vrij om ieder verzoek uit andere lan
den op zijn mérites te beoordeelen.
De jeugdliga, welke haar zetel heeft in
Graasten (Deensch Sleeswijk), heeft besloten
Ernst Staermore als haar vertegenwoordiger
naar Finland te zenden, om een onderzoek in
te stellen naar de wijze, waarop Denemarken
civiele hulp kan verleenen, aldus meldt Havas
uit Kopenhagen. Deensche geschoolde arbei
ders en landarbeiders zouden zich in Finland
met een bepaalde taak willen belasten, waar
door de Finsche arbeiders zich aan een andere
taak zouden kunnen wijden.
Ernst Staermore, die vandaag naar Helsinki
vertrekt, zal op zijn terugreis in Februari as.
ook in Zweden en Noorwegen confereeren,
waarna besloten zal worden, op welke wijze hulp
zal worden verleerd.
BRUSSEL, 5 Jan. (Belga). Minister
president Pierlot heeft het collectieve ont
slag der rcgecring ingediend.
De Koning heeft Pierlot opgedragen op
nieuw een kabinet te vormen.
Het centraal bestuur van de vereeniging
Friesche elfsteden heeft reeds vergaderd,
ten einde de vooruitzichten onder de oogen
te zien.
Blijkens de binnengekomen rapporten is
het ijs op de trajectbaan nog niet van dien
aard. dat spoedig gedacht kan worden over
het houden van dezen tocht.
Vooral aan den westelijken zeekant zijn er
te veel riskante plekken, terwijl de hoofd
vaarweg naar Harlingen en Dokkumer
Nieuwezijlen door ijsbrekers wordt openge
houden.
Blijft de vorst evenwel aanhouden, dan is
er groote waarschijnlijkheid, dat in den
loop van de volgende week de tocht kan
worden georganiseerd.
Van Maandag 8 tot en met Vrijdag 19 Ja
nuari zal bon 10 van de Rijksdistributiekaart
recht geven op het koopen van een pond
groene erwten of spliterwten.
BOSTON, 5 Jan. (Havas). Het Duitsche pe~
troleumtankschip „Pauline Friederich", dat bij
het begin van den oorlog een toevlucht heeft
gezocht in de haven van Boston, is door de
federale politie in beslag genomen in verband
met een klacht van den voormaligen tweeden
officier, Wilhelm Harren, die verklaart geen
loon te hebben ontvangen.
De lading olie van het schip, ter waarde van
een millioen dollar, zal onder bewaking blijven
tot de borgsom zal zijn betaald
De „New York Times" bericht, dat drie
Finsche schepen met houtpulp, die op weg
waren naar Amerika, door de Duitsche auto
riteiten worden vastgehouden. Het prijzen-
hof zal een beslissing nemen.
GR. HOUTSTRAAT naast Luxoi
Te Parijs werd een overeenkomst onder
teekend inzake wederoprichting van het
Poolsche leger.
Hitier antwoordt op het protest der Ame-
rikaansche staten tegen den zeeslag bij
Montevideo.
De „Daniël Goedkoop"* op zoek naar.
een ingevroren schip.
De bekende Redemptorist J. A. F. Kro
nenburg is van de laatste H.H. Sacra
menten voorzien.
O
HEILIGE WEG 39-45 - 4'DAM A. J. y.d MADE
LOGIES M. ONTBIJT 12.- Prima Hoil KeuKen
SPECIALITEIT INDISCHE RIJSTTAFEL
voor
WEEKEND of VACANTIE
WILDDINEBS
Dir. BROEKMAN Jr TELEFOON 10
BELGRADO. 5 Jan. (D.N3.) De Joego
slavische ministerraad heeft besloten aan
Turkije voor drie millioen dinar bouwma
teriaal tot herstel van de geteisterde gebie
den ter beschikking te stéllen.
BIJLSMA'S ASSURANTIEKANTOOR N.V.
Keizersgracht 247 Amsterdam Telef. 42167-33540
OORLOGSCHADE-
(MOLEST-) VERZEKERINGEN
OVER ZEE EN DOOR EUROPA,
per spoor, schip ot auto. met en zonder
Requisitie en/of Inbeslagname. Onze premies
zijn meestal lagerdan de bestaande tarieven.
Twee deelnemers in duel kort voor de finish tijdens de Nederlandsche kampioen
schappen op denschaats voor mannen op de korte haan, die Donderdag onder
groote belangstelling te Kampen zijn verreden
H. K. H. Prinses Juliana heeft hedenmorgen
de gewone vergadering van het hoofdbestuur
van het Nederlandsche Roode Kruis bijgewoond.
Naar uit Berlijn wordt gemeld, is het bericht
dat het Duitsche S.S. „Lindau" met 3.000 koeien
in den nacht op 11 December ter hoogte van
Memel met man en muis is vergaan, onjuist,
evenals het bericht, dat het passagiersschip
„Gneisenau" vergaan zou zijn.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 760.7
Vorige stand: 760-5
Sneeuw in Rome. Een aardige foto van sneeuwvermaak op het Sint Pietersplein
(Van onzen specialen correspondent)
Aan een middensector van het front
op de Karelische landengte
Donderdag
Russische voorposten trachten sinds enkele
dagen verder door te breken naar Viborg, dat
als de Zuidelijkst gelegen Finsche stad voort
durend blootstaat aan den verhoogden druk van
een militair offensief der Sovjets. Operaties in
deze richting hebben tot dusver weinig of geen
succes opgeleverd, en zeker niet voor zoover
het een omsingelingsactie betrof. Dit bolwerk
der Finsche verdediging aan het begin der
Karelischelandengte is een en al militaire be
drijvigheid, en in een wijden boog om de stad
met haar merkwaardig historisch karakter staat
het zwaarste afweergeschut opgesteld.
Men meene niet, dat de Finnen thans
zullen volstaan met de door hen op korten
termijn aangelegde verdedigingswerken. On
der het parool „vechten en bouwen" wordt
aan alle sectoren van het front hard door
gewerkt, graaft men nieuwe loopgraven en
schuilgaten (well laatste voor één man
bedoeld zijn) en ontstaan nog in elk bosch,
uitgehold in den sneeuwbodem, nieuwe ka
zematten.
De gevechtsactie op de Zuid-Karelische
landengte vertoont de aspecten van een typi-
schen woudoorlog. Men kan haar ook aanduiden
als een guerilla-patrouille-krijg. Zij heeft ten
gevolge van den hevigen sneeuwval en toene
mende vorst nog een nieuw karakter gekregen.
Het wordt nu een strijd in onderaardsche, goed
beschutte en handig gecamoufleerde stellingen,
hie in overhaast tempo overal waar mogelijk in
de sneeuwmassa's ontstaan. Overbelast als de
Finsche verdedigers der Mannerheimlinie wa
ren, konden deze werken niet eerder worden
Uitgevoerd, maar als men bij dezen arbeid veel
kostbaren tijd moet inhalen, dan wil dat nog
niet zeggen, dat men daarmede reeds te laat
is. Het is reeds honderd maal en meer betoogd
dat sneeuw en ijs de bondgenooten van het
Finsche leger zijn geworden. Maar nu de ter
reinen der eerste linies dichtvriezen en elke
aanval vertraagd, zoo niet onmogelijk wordt,
moeten de verdedigers zich afgezien van
snelle, overrompelende patrouille-uitvallen
zoo hecht mogelijk in hun stellingen consolidee-
ren.
Naast tenten en blokhutten betrekken de
Finsche soldaten een nieuwe schuilplaats, diep
in de aarde onder de sneeuwlaag. De schoot
der aarde geeft hun warmte en nieuwe verde
digingsmogelijkheden. Zulke schuilplaatsen zijn
hu ook voor de weinige paarden, die aan het
Karelische front worden gebruikt, ingericht.
Maar wat veel verwonderlijker klinkt, op deze
Wijze zijn, verborgen onder den grond, ook sau-
ba's voor de Finsche soldaten ingericht, opdat
zij zelfs onder aanhoudende en verbitterde ge
vechten niet behoeven af te zien van het
stoombad, zonder hetwelk een rechtgeaarde Fin
hiet kan leven.
zeten met kaarten, een telefoonapparaat en een
petroleumtoestel op den achtergrond.
Een fabel noemt hij het, dat gebrek aan
slaap een nieuwe vijand voor de Finsche sol
daten zou zijn "geworden, tengevolge van de on
ophoudelijke Russische stormaanvallen. Zijn
manschappen, die zich slechts op enkele kilo
meters van de vijandelijke stellingen bevinden,
zijn niet alleen goed gevoed en uitgerust, maar
komen ook na het nemen van een .bad geen
slaap te kort. Hij toont ons de geïmproviseerde
slaapplaatsen der soldaten. De temperatuur is
er behaaglijk warm, terwijl er een doordrin
gende geur van vochtige aarde en dennen
hangt. Zijn regiment beschikt reeds over elf
sauna's.
In deze met sneeuw en takken gecamoufleer
de schuilplaatsen, waarin ook de paarden een
warm onderdak onder den grond hebben ge
vonden, worden de badplaatsen voor de solda
ten tevens als verbandplaatsen ingericht.
Deze commandant in zijn eenzamen voor
post is zich zijn strijd voor de westelijke
beschaving bewust, en hij verzoekt ons met
den meesten aandrang zijn groet over te
brengen „aan de wereld"!
Onophoudelijk speurend zoeken de Russische
vliegers deze omgeving af. Honderd meter ver
der zien wij enorme trechtervormige gaten, die
bommen in de boschpaden hadden uitgehold.
Nu liggen zij daar als diepe sneeuwkuilen en
waarschuwende voorboden van den naderenden
vijand. Ontwortelde en doormidden gebroken
boomen toonen het vernielingswerk van de
granaten.
Terwijl we in gezelschap van enkele Fin
sche officieren rustig verder wandelen door
de besneeuwde bosschen, die op de meeste
plaatsen minder aan oorlogsgruwelen dan
wel aan wintersprookjes herinneren, klin
ken ineens de doordringende signalen van
een luchtalarm op. Luchtalarm in dit fan
tastische zwijgende woud. Er wordt snel
gehandeld.
Ons groepje officieren en journalisten moet
twee aan twee dekking zoeken onder de hooge
boomen. Een paar honderd meter verder zien
wij witte gedaanten uit de sneeuw opduiken.
Het lijken Bedoeïnen in hun witte capes met
kappen over het hoofd. Het zijn de Finsche
manschappen, die de voortreffelijk gecamou
fleerde ijiitrailleurs staan te bedienen. Maar
dien middag behoefden de machinegeweren
niet te ratelen. Hoog boven ons hoofd bleven
twee Russische vliegtuigen enkele minuten bo
ven de bosschen cirkelen. Hun afstand werd
op 1500 meter geschat. Dan heeft het geen zin
Tegen alle wintersche kwalen
Twee stuks 10 ct. Twaalf stuks 50 et.
KOPENHAGEN, 5 Jan. (Reuter) De
„National Tidende" schrijft in een hoofd
artikel: „We stellen hier openlijk vast tot
nu toe niet te hebben gedacht aan het feit,
dat Duitschland het noodig zou kunnen
achten een van de Scandinavische landen
te waarschuwen, dat zij niet mogen toe
staan hun gebied te doen gebruiken voor
militaire doeleinden door de groote mogend
heden. Een dergelijke mogelijkheid bestaat
niet.
Naar wij vernemen zijn alle voetbalwedstrijden
van den I.V.C.B., alsmede van de diocesane bon
den wederom afgelast.
Ook de voor Zondag a.s. vastgestelde wed
strijden van den Kon. Ned. Voetbalbond zijn
alle afgelast.
PARIJS, 5 Jan. (Havas). Het Fran-
sche legerbericht van Vrijdagochtend luidt:
„Aan weerszijden plaatselijke activiteit
van patrouilles."
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte bekend:
Aan het Westfront geringe, op sommige plaat
sen iets levendiger activiteit van de artille
rie. De luchtmacht zette haar verkennings
vluchten tegen Groot-Brittannië en FrankrijK
stelselmatig voort.
Zooals United Press uit Istanboej aan haar
bladen bericht, doen zich in het geteisterde
gebied nog dagelijks aardschokken voor, hoe
wel deze minder hevig zijn. De directeur van
het observatorium te Istanboel verklaarde, nat
de schokken misschien zes maanden zullen
auren. Uit Tokat wordt gemeld, dat de stad
Reshadiye thans vijftien meter onder de aard
oppervlakte ligt. Vele dorpen zijn nog steeds
geïsoleerd tengevolge van de meters .ïooge
sneeuw op de wegen.
Nog één ding moet absoluut duidelijk
worden gemaakt. De moreele, materieele en
militaire cisehen worden te hoog opgevoerd,
wanneer men den Scandinavischen landen
alleen of gemeenschappelijk zou vragen te
verhinderen, dat twee groote mogendheden
bulp zouden brengen aan Finland, dat wordt
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins Bernhard hebben Donderdag eenigen tijd
op de Loosdrechtsche plassen vertoefd om op het prachtige ijs schaats te rijden. Het
Prinselijk Paar verlaat de baan
