In den Balkan duiken gevaren
op aan den horizon
De conferentie te
Venetië
[ropenliefde
f
„MENSCHliEVEND" GEBAAR
DER SOVJET-UNIE
Zee en oorlog
eischen hun tol
Csaky vergeet zijn
vacantie
Kou bij Uw kind
H. LANDSTÏCHWG
JUBILEERT
Buitenlandsch Overzicht
MAANDAG 8 JANUARI 1940
Manhattan" door
Londen vrijgegeven
GIFT GOUV. GENERAAL
VAN INDIË
Verscheidene schepen tijdens het
weekeinde vergaan
Öp mijnen geloopen
»ITAAÏS10TJKKIJ
ANTON DRIIKMER W.rmoes.lr, 163
Vice-admiraal Usborne
afgetreden
Als opperste censor
Veerdienst weer normaal
Officieel fronfnieuws
De verliezen der Britsche marine
Het Duitsche legerbericht
Succesvolle jacht
Twee koningstijgers binnen een
kwartier geschoten
Aardverschuiving eischt
één doode
KRATER KABA KEPAHIANG
ROOKT
Zorg voor jeugdige
werkloozen
Door Charles Bruce
25-jarig bestaan plechtig herdacht
Deken M. P. P. Ratlf
Eere-kanunnik van het Bosscie
Kapittel
PRINSES EN PRINS REDEN
SAMEN SCHAATS
ï-
8
ll
8
Turkije is getroffen door geweldige
nationale rampen. Eerst scheurde
en schokte de aarde open om ste
den en dorpen en menschen te vernieti
gen en toen werden de nog gespaarde
gebieden geteisterd door een waren
zondvloed. Deze verschrikkelijke cata
strophe speelde zich af bij zware vorst
en sneeuwval, zoodat het dadelijk ener
giek aangepakte reddings- en ruimings-
werk in ernstige mate werd belemmerd.
Ofschoon de wereld dreigt af te stompen
in haar vermogen tot deernis, was zij
toch met het rampzalig lot van tiendui
zenden Turken en het zwaar beproefde
Turksche volk begaan, dat machteloos
stond tegenover het verwoestend na
tuurgeweld. Van verschillende zijden
stroomden gaven en giften naar Tur
kije. Op de eerste plaats uit Engeland
en Frankrijk, waarmee Turkije ten
nauwste door een vriendschapspact
verbonden is. Ook echter kwam er een
schenking van Sovjet-Rusland ter leni
ging van den nood, en wel een be
drag van 10.000 dollar, dat door den
raad van volkscommissarissen werd ge
voteerd. Indien de godlooze bolsjewie
ken het Evangelie niet te vuur en te
zwaard bestreden, zou men de veronder
stelling mogen wagen, dat zij overeen
komstig de evangelische raadgeving
met deze 10.000 dollars kolen vuurs
hebben willen stapelen op het hoofd
van Turkije, waarin de vriendschappe
lijke gevoelens voor de Sovjet-Unie den
laatsten tijd sterk zijn afgekoeld.
Thans is deze veronderstelling echter
absurd, aangezien de bolsjewieken te
duidelijk hebben laten blijken voor
geen enkele raadgeving uit het Evange
lie toegankelijk te willen zijn. Wel
haast even absurd als de tegenstelling
tusschen dit menschlievend gebaar en
de gewetenlooze onbarmhartigheid,
waarmee diezelfde Russische regeering
in het eigen land millioenen menschen
aan den hongerdood, aan de moordda
dige tyrannie en vervolging van Tsjeka
en G.Poe heeft prijsgegeven en op
het oogenblik buiten de grenzen een
onschuldig, beschaafd en vreedzaam
zichzelf respecteerend en heldhaftig
volk als het Finsche tevergeefs trachtte
i&rpletteren onder een lawine van oor
logstuig en manschappen. Dit gebaar
heeft natuurlijk een politieke bedoe
ling, zooals, ook de anti-agressie-co-
medie en het- oratorisch pacifisme
van Sovjet-Rusland in Genève steeds
slechts op politieke bedoelingen waren
gegrond. De Turken mogen ten aan
zien van de bolsjewieken denken, wat
Vergilius den Trojanen ten aanzien van
de Grieken in den mond legde, n.l. dat
zij te vreezen zijn zelfs als zij geschen
ken aanbieden. Wanneer men bedenkt,
dat één Nederlandsche dame te Londen
20.000 dollar aan Finland heeft gege
ven, dan vormt de gift van 10.000 dollar
van het onmetelijke Sovjet-rijk aan Tur
kije ook door de bescheidenheid van het
bedrag zelf slechts een gebaar, dat
moeilijk anders dan op zijn werke
lijke waarde getaxeerd kan worden.
LONDEN, 8 Jan. De Britsche autori
teiten te Gibraltar hebben bevel gekregen,
het Amerikaansche passagiersschip „Man
hattan", dat Zaterdagavond voor een onder
zoek naar contrabande opgebracht werd,
vrij te geven.
Het schip was Zaterdagavond om 6 uur, op
weg naar Genua, in de contrölehaven van
Gibraltar aangekomen. De agent te Londen
van de „Manhattan" had medegedeeld, dat
de lading door de z.g. navicert gedekt was, doch
het Britsche ministerie van Economische Oor
logvoering had van den Britschen consul te
New York hiervan geen mededeeling ontvan
gen. De agent heeft daarop bepaalde waarbor
gen gegeven, waardoor een deel van de lading
te Genua, de haven van bestemming der .Man
hattan", aangehouden wordt, totdat deze zaak
geheel opgehelderd is. Ten einde verdere ver
dere vertraging te voorkomen, heeft het mi
nisterie toen Zondagmiddag om 1 uur bevel
gegeven, het schip vrij te laten.
BATAVIA, 8 Januari (Aneta) De gouver
neur-generaal schonk een belangrijke gift ten
behoeve van de Nederlandsche oorlogsslacht
offers.
In tegenwoordigheid van den opperbevelhebber van land- en zeemacht, generaal
I. H. Reynders, had Zaterdag te Den Haag de inzegening plaats van twee auto's, die
dienst zullen doen als rollende militaire tehuizen. Generaal Reynders (rechts)
tijdens zijn rede. In het midden Mgr. J. J. J. Noordman, de hoofdaalmoezenier,
die de plechtige inzegening verrichtte
in het afgeloopen weekeinde zijn tcnge-
olge van het ruwe weer en door het mij
nengevaar weer verscheidene schepen op
zee vergaan.
Te Keijo op Korea vreest men, dat 120
Koreanen Zaterdagochtend vroeg in de
Straat van Korea zijn verdronken toen een
motorschip van niet nader aangegeven ton
nage op 20 zeemijl ten Noord-Westen van
het eiland Tsoesjima een motordefect kreeg
en door hooge zeeën werd overspoeld.
Het schip bevond zich van de Zuidkust van
Korea op weg naar Japan, toen het door de
ramp werd getroffen. Slechts 14 passagiers, dis
bij de plaats van het ongeluk in zee werden
aangetroffen, werden door een visschersboot op
gepikt.
Uit Oslo meldt Reuter, dat het 5062 ton me
tende Duit-sche s.s. „Frankenw-ald" van de Ham-
burg-Amerika-lijn bij Steinsund aan de Sog-
nefjord in Noorwegen, ongeveer 70 kilometer
ten Noorden van Bergen is gezonken. De uit 48
koppen bestaande bemanning en de twee Noor-
sche loodsen zijn door een Noorschen torpedo-
bootjager gered en naar Bergen gebracht.
Het uit Alexandrette met 200 passagiers en
een belangrijke lading terugkeerende stoomschip
Tiphan werd door den storm op de kust b._:
Alanya geworpen. De positie van het schip is
kritiek.
De 8317 ton metende „City of Marseille" is
Zaterdag bij de Schotsche Oostkust op een mijn
geloopen en heeft midscheeps ernstige schade
gekregen. Een lid der bemanning, een Laskaar
kwam om het levén, 13 Britsch-Indiè'rs werden
gewond. Het schip is Zondag een haven binnen
gesleept.
Het s.s. Towneley is ter hoogte van de Zuid-
Oostkust op een mijn geloopen en gezonken.
Alle leden der bemanning konden worden ge
red.
Een treiler der Britsche marine, de 449 ton
metende „Kingston Cornelian", is Vrijdag ir.
de straat van Gibraltar gezonken na in aanva
ring geweest te zijn met het Fransche passa
giersschip „Chella"' (8920 ton). Alle 16 opvaren
den van den treiler zijn om het leven gekomen.
Het Fransche schip Chella, dat zich thans in
de haven van Gibraltar ophoudt, heeft slecht--
lichte schade opgeloopen. Men denkt, dat het
weldra weer zal kunnen uitvaren, nadat deze
schade zal zijn hersteld. Aan boord van de
Chella bevinden zich eenlge passagiers.
Als een minister van Buitenlandsche Zaker.
plotseling behoefte voelt in een ander land een
poosje vacantie te gaan nemen, als bovendien
de minister van Buitenlandsche Zaken van dat
andere land zoo vriendelijk is zijn collega te
verwelkomen en twee dagen lang herhaaldelijk
met hem confereert en als tenslotte deze twee
ministers Csaky en Ciano heeten, dan weet mer.
dat aan een zoodanige ontmoeting een bijzondere
politieke beteekenis moet worden géhecht. Het
laatste onderhoud, dat beide staatslieden vóór
de bijeenkomst van Zaterdag 'en Zondag J.l. te
Venetië hadden, vond den 18en Augustus te
Rome plaats, eenige dagen voor de sluiting var.
het non-agressiepact tusschen Duitschland en
Rusland en de daarop volgende Italiaansche
verklaring van non-belligerentie. In de eerste
helft van Augustus was de Hongaarsche minis
ter van Buitenlandsche Zaken bijzonder actief.
Hij confereerde met Von Ribbentrop te Salz
burg, hij voerde besprekingen met Dr. Frick
den Duitschen Rijksminister van Binnenland
sche Zaken, hij bracht een bezoek aan Hitlei
te Berchtesgaden, vloog vandaar met een door
de Duitsche regeering* te zijner beschikking
gesteld vliegtuig naar Mussolini en keerde den
volgenden dag terug naar Graz en dit alles ge
schiedde juist in de dagen, dat Von Ribbentrop
met Ciano de later zoo belangrijk gebleken be
sprekingen te Salzburg voerde, waarbij zooals
de Italiaansche minister in zijn opzienbarende
rede van 16 December in de Kamer mededeelde,
zich eenige „meeningsverschillen" voordeden
over de interpretatie van het militaire pact tus
schen Berlijn en Rome, welke tot Italië's niet-
deelneming aan den oorlog geleid hebben. Dat
ook thans zeer belangrijke kwesties ter sprake
zijn gekomen, blijkt wel uit het feit, dat Graaf
Csaky onmiddellijk naar Boedapest is terugge
keerd in plaats, zooals hij zich nog Vrijdagavond
had voorgesteld, een heerlijke vacantie aan de
Ligurische riviera te nemen.
Er heerscht op het oogenblik een buitenge
wone spanning op den Balkan. Omtrent de
reden hiervan tast men in het duister. Natuur
lijk bestaat er een ernstige dreiging van Sovjet-
Russische zijde, maar het Roode leger heeft
toch momenteel wel zijn handen zóó vol in Fin
land, dat het moeilijk denkbaar is, dat het te
gelijkertijd een aanval op den Balkan zal wa
gen. Of voelt Stalin zich sterk genoeg op twee
fronten oorlog te voeren en is het zijn eenige
doel een chaos te scheppen, waarin oorlogvoe
renden en neutralen verstrikt raken en waaruit
tenslotte het communisme met winst te voor
schijn zou komen? Er moet toch wel eenige
reden zijn, dat het heele Nabije Oosten onde*
leiding van Engeland, Frankrijk en Turkije ge
mobiliseerd wordt; dat juist in deze dagen Ko
ning Carol een bezoek brengt gan Bessarabië
een gebied, dat Rusland terugeischt en
in het gezicht van de Sovjet-grens een red?
houdt, waarin hij verklaart, dat geen vijand
in staat zal zijn een voet op Roemeensch grond
gebied te zetten, zoolang Roemenië blijk geeft
van zijn huidigen geest van -eendracht. En
schreef de „Relazioni Internazionali" nog niet
de vorige week, dat Italië niet zal dulden, dat
het Roode leger Zuidelijker komt dan de Kar-
pathen?
Mussolini speelt al jarenlang de rol van be
schermer van Hongarije. Hij heeft ook altijd de
revisionistische eischen van Boedapest ge
steund. De Hongaren hebben zich immers nooit
neergelegd bij den vrede van Trianon in Juni
1920, waarbij zij groote deeien van hun land
moesten afstaan o.a. Zevenburgen aan Roeme
nië. En zoo valt het te begrijpen, dat de be
trekkingen tusschen Hongarije en Italië aller
hartelijkst zijn- Maar,,poTigarue...yerk.eert op het
oogenblik in een weinig benijdenswaardige po
sitie mét Slowakije en Rusland op zijn Noord
grens. Het voelt den druk van beide landen en
daar kan Mussolini weinig aan veranderen.
De Hongaren wekken soms den indruk, dat
ze van den gecompliceerden toestand op den
Balkan gebruik willen maken, om hun natio
nale aspiraties te bevredigen, hetgeen zou be-
teekenen, dat ze het verloren Zevenburgen met
geweld aan Roemenië zouden willen ontnemen.
In Augustus zag het er een oogenblik zeer
dreigend uit; het „grensincident" dat in onzen
tijd vaak als de onmiddellijke aanleiding tot een
oorlog dienst moet doen, was er al, maar er
gebeurden in diezelfde maand in de landen na
bij Hongarije's grenzen zulke vreemde dingen,
dat Boedapest spoedig wat voorzicntigèr werd.
In October Werden de troepen aan de Hon-
gaarsch-Roemeensche grens teruggetrokken,
doch in de betrekkingen tusschen beide landen
kwam geen verbetering.
Zou Hongarije thans weer agressieve plannen
koesteren, en moet de Duce het hiervan terug
houden? Volgens berichten uit Rome m'oet
Ciano den Hongaarschen minister van Buiten
landsche Zaken den raad gegeven hebben, een
geschikter oogenblik voor de vervulling van
de aspiraties af te wachten, omdat de neu
traliteit en de staat van niet-oorlogvoerenden
van^ de Balkan- en Donaulanden daardoor te
loor zou gaan. Rome zou niets liever willen
dan dat Hongarije en Roemenië met elkander
tot overeenstemming zouden komen', nu beide
door Rusland bedreigd worden. Boekarest wil
echter van geen concessies weten; het voelt zich
zelfs momenteel vrij sterk, nu het zoo juist een
nieuw handelsverdrag met Berlijn heeft ge
sloten. Duitschland wil Roemenië thans het
liefst intact houden, omdat het zijn nood
zakelijke grondstoffen, vooral petroleum, uit dit
land moet krijgen. En bovendien mag Boekarest
nog steeds op Londen en Parijs vertrouwen
Graaf Stefan Csaky, de Hongaarsche
minister van Buitenlandsche Zaken
van wie het destijds een garantie heeft ont
vangen.
Opvallend is ten slotte, dat er in de Italiaan
sche pers herhaaldelijk op gewezen wordt, dat
de betrekkingen tusschen Joego-Slavië en Hon
garye, dank zij Rome's bemiddeling, den laat
sten tijd veel zijn verbeterd. Dit is te interes
santer als men weet, dat Hongarije ook nog
heel wat grondgebied van Joego-Slavië te vor
deren heeft, dat bij Trianon verloren ging.
Graaf Csaky is naar Boedapest teruggekeerd
om zijn regeering verslag uit te brengen. Hi;
fcPJecu aanvankelijk zöö'n haast te hebben, dat
piano zelfs, zijn vliegtuig ter beschikking stelde,
maar hiervan heeft de Hongaarsche minister
toch geen gebruik gemaakt. Er blijkt echter uit
dat er te Venetië heel belangrijke kwesties ter
sprake zijn gekomen, welke zeer dringend om
een oplossing vragen. De Italiaansche Tribuna
zal wel gelijk hebben als ze schrijft, dat er
gevaren opduiken aan den horizon in het Do-
nau- en Balkangebied.
DE 5e KLAS begint MAANDAG a.s.
a AA AAA 30-003 - 25.000 15.000
1 00.U00 50.000. lO-OOO, SOOO, 2000, 3 1500
1 55 a 1000, 65 6 400, em.
Loten verkrijgbaar: l/l a 72, 1/2 a 36, 1(4 6 18, l/5 h 14.40,
d 7.20, 1/20 a 3.60. Naar buiten franco na ontvangst
1 postwissel en 5 ct. voor frankeering. - Giro 79244.
'HO
van
LONDEN, 8 Jan. (Reuter) Officiee,
wordt medegedeeld, dat vice-admiraal Usborne
is afgetreden als cpperste censor, ten einde een
nieuiwe taak van nationaal belang te gaan
vervullen, daarvoor hij door zijn ondervinding
en dienst bij de marine in het bizonder ge
schikt is.
Het ministerie van Binnenlandsche Zaken
heeft hieraan toegevoegd, dat reeds eenigen tfjd
geleden de directeur i-an het censuurbureau wist,
dat Usborne wilde aftreden, ten einde zich vrij
te maken voor een andere taak.
Hem werd evenwel gevraagd zjjli ontslagaan
vrage uit te stellen tot hij gemakkelijker kon
worden vervangen.
De veerdienst DordrechtZwfjndrecht func-
tionneert weder normaal.
Het Fransche legerbericht van Zondag meldt:
„Activiteit van patrouilles op verschillende pun
ten van het front. In het begin van den nacht
aan beide zijden vrij leVencïge bedry vigheic
der artillerie in het gebied ten Oosten van de
Blies."
Het Fransche legerbericht van Maandag
chtcnd luidt: „Kalme nacht. Activiteit van pa
trouilles ten Westen van de Vogezen".
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
deelt mede: „Aan het Westelijk front geen bij
zondere gebeurtenissen'. Het luchtwapen netft
verkenningsvluchten gemaakt boven Engeland
en Frankrijk.
Duitsche zeestrijdkrachten hebben een laat
sten tijd herhaaldelijk groepen strijdbare Po
len, die trachtten van de Oostzeelanden uit het
vijandelijke buitenland te bereiken, opgevangen"
De laatste verliezenlijst, uitgegeven door de
Britsche admiraliteit, bevat de namen van 116
officieren en mine-eren, van wie bekend ié, dat
zij dood zijn, en die van elf personen, van wie
wordt vermoed, dat zij zijn overleden.
Deze lijst, tezamen met de eerder gepubli
ceerde lijsten, vermeldt de totale verliezen bij
de vloot tot 14 December 1939.
Deze verliezen hebben geen betrekking op
een bijzonder schip of actie. Het betreft zeven
officieren, die gedood zijn, 4 officieren die ver
mist zijn en vermoedelijk dood zijn. een die aan
bekomen wonden overleden is, drie dooden.
twee krijgsgevangenen en crie gewonden en
voor wat ae minderen betreft, 58 gesneuvelden
drïe aan wonden overledenen, zeven vermisten,
van wie men gelooft, dat zij dood zijn, 44 dooden
en 103 man, die tijdens den krijgsdienst zijn
gewond.
BERLIJN, 8 Jan. (D.N.B.) Het opperbevel
van de Weermacht maakt bekendIn het grens
gebied ten Westen van Merzig werd een vijan
delijke patrouille-afdeeling met verlies voor den
vijand teruggedreven.
Wrijf deze aangename zalf op keel, lorst en rug.
Ze voorkomt dat de maag van strek raakt door
inwendige medicijnen. Geeftvlugge verlichting,
omdat ze de verkoidheid recht-
jstrceks bestrijdt.
MEDAN, 8 Jan. (Aneta). De assistent van
de Deli-Maatschappij, de heer J. A. M. Heer-
ken.? Thijssen, schoot Zaterdagavond op de
onderneming Payabakong twee volwassen ko
ningstijgers binnen het kwartier. De omgeving
is hierdoor van een gevaarlijke plaag verlost.
BUITENZORG, 8 Jan. (Aneta). De Resi
dent van Tapanoeli meldde, dat in den nacht
van 1 Jan. tengevolge van een aardverschuiving
te Loembanpansoer, Negeri Bakara, drie hui
zen zijn vernield, waarbij een jongen van zes
jaar is omgekomen.
BENKOELEN, 8 Jan. (Aneta). De krater
Kaba Kepahiang rookt, hetgeen gepaard gaat
met lichte schokken.
Naar wij vernemen zal de minister van
Sociale Zaken, dr. J. van den Tempel, verge
zeld van den heer Meyer de Vries, regeerings-
commissaris voor de werkverruiming, Dinsdag
ochtend een bezoek brengen aan den dienst
voor de jeugdregistratie te Eindhoven en des
namiddags aan de centrale werkplaats voor
jeugdige werkloozen aan den Orthenschenweg
te Den Bosch, teneinde zich op de hoogte te
stellen van de werkwijze en de inrichting van
de werkplaats en van de bereikte resultaten.
In deze werkplaats zijn ongeveer honderd
werkloozen te werk gesteld. Zij behoort tot de
beste op dit gebied in den lande.
29
Een minuut lang zat het oude opperhoofd
zwijgend. Toen richtte hij zich in zijn volle
lengte op en deed een stap naar voren.
„Vaarwel, Toean," zei hij, terwijl hij een
hand uitstak. „We vertrekken voor zonsopgang,
ik en mijn dochter en mijn broeder kan er
zeker van zijn, dat we alles zullen doen wat we
kunnen hoe en wanneer, weet ik niet, maar
we zullen een gelegenheid vinden om onzen
eed gestand te doen: Tot in den dood, broeder,
zelfs tot in den dood, ik en de mijnen, zelfs tot
ln den dood."
HOOFDSTUK IX
Simuk ging haar vader langzaam voor over
den heuvel naar het lange huis, dat in het
zacht maanlicht lag te peinzen over de dingen
die komen zouden. Enkele schrille blafstooten
der honden werden spoedig tot zwijgen ge
bracht door de welbekende stemmen en onge
merkt bereikten ZÜ het kleine gedeelte, dat zij
thans hun huis noemden. Zwijgend kroop
Pulangga bü den leemen haard, en, ineenge
hurkt, ingebakerd in zijn ruimen sarong, keek
hij diep in gedachten verzonken naar de vuur-
resten. Simuk was eenigen tijd geheel door
huiselijke beslommeringen ingenomen, zij
waschte zich frisch, liet een pot rijst in het
water weeken en nadat ze het vuur weer flink
had aangeblazen, liet ze die koken.
Met lichte passen stapte ze over den dans
vloer, waar op een geweven rottingmat van
zwart én witte teekening het oude opperhoofd
uit de nu verkreukte dekens op Minandong's
roepen te voorschijn was gekropen. Ze haakte
een langen smallen bundel van den muur, die
geheel in bonte zijde was gewikkeld. Eerbiedig
wikkelde ze het omhulsel weg. De satijnhouten
scheede en 't ivoren gevest van een kris kwa
men te voorschijn. Ze bukte zich heel laag over
haar vader heen en zag dat zijn oogen gesloten
waren.
„Slaap je, vader?" vroeg ze.
„Nee kind, ik dacht maar wat na. Maar wat
Is er? Ah, Si Gajah!" zei hij, toen hij het blin
kende, veerende lemmet in zijn handen om
draaide. „Ben jy het? All, ah, wy oudjes zullen
dus weer aan het werk trekken, hè. Jij bent nog
even blinkend en lenig, terwijl ik verweerd en
roestig ben geworden, oude vriend, wy men
schen sterven. Myn vader stierf, zyn vader
stierf en diens vader, jy leeft, jy sterft nooit,
Si Gajah! Maar wat geeft dat allemaal, je past
nog even goed in myn hand, als in die goede
oude dagen, toen ik beroemd was om myn sner
pende sorak en jou suizend uit de scheede trok.
Ha, ha! Si Gajah. Nog een keer, dan zul jy
wellicht hier op aarde blyven en ik zal dan
vertrekken naar den top van den Heiligen Berg,
Zaterdag en Zondag werd het ziveren feest
gevierd van de H. Landstichting tl de paro
chie Meerwijk, welke Driekoninger thans 25
jaar geleden, in 1915, door Z. H. Ee. Mgr. W.
v. d. Ven werd gesticht? Tegelijk werd toen
Mgr. Vicaris Arn. Suys benoemd tot eersten
pastoor, die dus tegelijkertijd zijn 2-jarig pas
toraat herdacht. Zaterdag was ht feest voor
de parochianen en droeg Mgr. A, Suys in de
Cenaculumkerk de plechtige Hoogtis op. Op
de daaropvolgende receptie verscheen tal van
parochianen, die hun pastoor kwanen geluk-
wenschen en als herinnering aan «t jubileum
van hun herder een fraai ingeborlen Nieuw
Testament ontvingen, met schrifelijke op
dracht van den pastoor voor m hetboek. Zon
dag was de officieeie viering. Dia morgen
droeg Mgr. A. Suys in de Cenaculmkerk een
plechtige H. Mis op met assistentie van zyn
beide neven Mgr. Frencken uit Bida en M.
v. d. Maden, aalmoezenier van en arbeid,
eveneens uit het bisdom Breda. Hetparochiaal
zangkoor zong de wisselzangen en lerd daar
bij geassisteerd door het kerkkoor er Eerw.
Zusters van het H. Graf. Tijdens deMis werd
door Mgr. Frencken een treffende predikatie
gehouden, waarin hij allereerst den jbileeren-
den pastoor met zijn parochianen gelkwensch-
te en vervolgens schetste hy de beteefenis van 't
parochieleven in de maatschappy Vroeger
stonden de geloovigen onder het cbecte be
leid van den bisschop, later, bij de itbreiding
van de kerk, kwamen de parochiesmet hun
pastoors tot stand. Spr. schetste bïrin het
leven van eenheid, van liefde en vangebed als
een machtig middel tot heiligmakin, van de
menschen in een geheiligde samenlelng, wel
ke ten hemel voert. Na de H. Mis 'erd een
plechtig Te Deum gezongen en verlende de
pastoor aan alle aanwezigen den puselijken
zegen, waartoe de jubileerende pastor vol
macht had ontvangen van Z. Em. lardinaal
Maglione uit Rome.
Na de H. Mis had er in de pastorie -.en druk
bezochte receptie plaats, waarin de paioor van
vele zijden werd gelukgewenscht met.iijn zil
veren feest. Behalve de talryke paichianen
werd het felicitatieregister o.a. geteeknd door
den Z.Eerw. Fater Dankelman C.s.s.ï, rector
van de Nebo, door den Z.Eerw. Pater Jagister
Luyckx O.P., van het Albertinum, doo den Z.
Eerw. Pater M.Lagro, rector der Matforta-
nen van de H. Landstichting, Pater T. Beu
kers S.J., Prof. Dr. van Beek, Dr. Huneman
van Dekkerswald, Jhr. v. d. Pol, burgmeester
van Groesbeek. door Piet Gerrits, dor leden
van het hoofdbestuur van de H. Ladstich-
ting, notaris van Lonkhuyzen uit /ychen,
prof. dr. Tli. Baader, den heer va Dors-
machen, verder door kapelaan van de 'steen,
namens den Hoogeerw. heer Deken en verder
afgevaardigden van verschillende paichieele
vereenigingen van den K. R. O., van d N. Y.
C. enz. Namens het hoofdbestuur wel hem
bij monde van notaris van Lonkhuyai als
blijk van erkentelijkheid een feestgave aange
boden-in den vorm van't purpereii gé&kd. dat
gedragen wordt door den kamerheer vai Z. H.
den Paus. tot welke waardigheid. Mgr. i Suys
onlangs is verheven. Als feestgave bood e pas
toor aan zijn parochie aan den grondslg van
een te stichten fonds tot het bouwen ermeu-
bileeren van een kleuterschool en voor e ex
ploitatie en instandhouding van deze scbol.
Tegelijk met het jubileum van de psochie
herdacht de heer K. Eggenhuizen zyn zveren
jubileum als administrateur der Stiating.
Evenals de Vicaris werd ook hij met veelbloe-
men bedacht en mocht hij de gelukwer.chen
inontvangst nemen van het hoofdbestuv der
Stichting, van vele vrienden en van de irec-
tie der Spoorwegen uit Utrecht, van deATO
enz.
Hedenmorgen omstreeks half acht is te
Helmond plotseling overleden de hoogee-
waarde heer M. P. P. Rath, pastoor vn
de. St. Lambertusparochie en deken vél
het dekenaat Helmond.
Deken Rath werd 20 Juni 1869 te Veghel -e-
boren. Na zijn H. Priesterwyding op 27 ï!ei
1893 heeft hij gewerkt aan de opleiding Mn
nieuwe priesters. Op 23 Februari 1912 wed
hfi benoemd tot pastoor der St. Lambertu-
parochie te Helmond. Twee jaar later volgte
zyn benoeming tot deken.
De overledene was drager van het officiers
kruis der Oranje-Nassau-orde. Voorts was hi
;ere-kanunnik van het Bossche Kathedraa
Kapittel en voorzitter der Commissie tot Her-
lening van den Katechismus
Zondagmiddag heeft het Prinseiyk paar ge
durende een uur op de Loosdrechtsche plassen
schaatsen gereden.
waar de stryders van vroeger me reeds wach
ten. Dan moet ik goed nieuws van jou aan mijn
vader kunnen overbrengen. Hy zal zeker naar
je vragen, want jy was steeds zyn trots, de oog
appel van zyn bestaan in die heerlijke dagen."
De stem van het grijze opperhoofd stierf weg
in een gekreun en toen riep hij plotseling uit:
„Ik was aan het droomen, Simuk, myn kind,
we moeten vertrekken voor de anderen wakker
worden en ons komen ondervragen. Kom laat
ons nu wat eten en dan optrekken."
Simuk legde een versch bananenblad voor
hem neer, waar ze een flinke party stoomende
ryst opgediend had, met een versiering van zout,
gedroogde visch en gekookte junglekruiden.
Toen de maaltijd was afgeloopen overhandigde
ze hem den halven bast van 'n kokosnoot vol water
dat ze tapte uit een der zes voet hooge bam-
boeboomen, die in een hoek van het vertrek als
voorraadschuur dienst deden. Ze wierp een licht
rieten draagmandje over haar schouder en
stond reeds gereed om te vertrekken. Geduldig
wachtte ze zwygend op haar vader. Nu ze een
maal overtuigd was, dat de oude man niet meer
aarzelen zou ln het volbrengen van zyn beloofde
hulp was alle verzet van daareven in haar ge
zonken en toonde ze zich de immer gehoorzame
en liefdevolle dochter van een voornaam ge
slacht. Langzaam gordde Pulangga Si Gajah
rond zyn lendenen. Zijn acht voet hooge speer
nam hy van haar plaats tegen den muur. Nog
eenmaal wierp hy een langen zwygenden blik
over alles wat hij jaren had gekend en nu ver
iaten ging. Toen ging hy Simuk voor naar
buiten.
In het Oosten verkondigde een zwak plekje
rose aan den horizon de komst van de zon. De
kilte van den vroegen morgen en de mist deden
het oude opperhoofd rillen.
„Het is koud-, dochter."
„Het is zeker koud vader, maar de zon zal
spoedig opkomen."
„Je had geiyk, dat je zoo dapper tegen den
Toean hebt gesproken Simuk, toen ik naliet
myn plicht te erkennen. Verstand is koud en
vrees is koud, maar moed heeft warmte noodig.
Helaas dochter ik ben oud en ik vergat gisteren
avond alles. Ik vergat hoe dikwyls ik als man
met den dood heb gevoohteri, ik vergat de
vreugde van het gevecht, en was jy er niet
geweest dochter, dan had ik zelfs myn eed
vergeten. Je hebt er heel goed aan gedaan, dat
je mij gevolgd bent."
„Taman-ku," antwoordde Simuk kortaf.
Een lange stilte. Toen vroeg Pulangga met een
er eigenaardigen klank in zyn stem:
„Dochter vertel me eens, indien myn hart ge
weigerd had, indien ik geen moed gevohden zou
hebben, indien ik niet vertrokken was, zou Je
dan werkelyk alleen zijn gegaan, zooals je den
Toean had beloofd? Alleen naar een troep.heet
hoofden, die een vrouw niet tellen?"
„Zéker, vader."
„Dat kan ik niet snappen. Een vrouw is een
ouw, waar ook haar wieg heeft gestaan. Had-
ik een zoon gekend, dan zou ik gehoopt hebben,
dat hy myn plaats had ingenomen in dit avon-'
tuur, of tenminste rug aan rug met mij zou
hebben gestaan, als het einde gekomen zóu zyh
en die honden ons hadden omringd, met hun
halfopen snuiten grijnzend van angst en over
winning tegelyk, terwyl ze al meer en meer op
ons aandrongen. Maar een vrouw.dat is toch
heel wat anders?"
„Bloed is bloed, vader, of het nu in een zoon
of in een dochter stroomt, en u hebt daareven
zeer terecht gezegd-, een vrouw is een vrouw,
waar ook haar wieg heeft gestaan."
„Wat bedoel je daarmee, Simuk?"
„Twee dingen, twee verschillende dingen, vader.
Zou de dochter van Pulangga den dood vreezen,
het gevecht, of angst hebben om haar scherp
zinnigheid uit te spelen tegen lagere mannen?
Nee, dat is het bloed, de trots vaiï een ryk
voorgeslacht."
Zij hield plotseling in en Pulangga drong na
een oogenblik stilte aan:
„En de tweede bedoeling, Simuk, wat is die?
Ik kan ze nog niet vatten."
„Het valt evenmin gemakkeiyk ze uit te
spreken, vader. Gy zult het wellicht «nooit be-
grypen."
„Je kunt in ieder geval trachten het mij
duideiyk te maken. Misschien dat het my toch
gelukken zal, er achter te komen."
„Nee, vader, ik alleen ken de ware beweeg
redenen," antwoordde Simuk en na een pauze
ging ze in korte, vlug uitgestooten en telkens
onderbroken zinnen verder. Zelf-onderzoek is
nooit gemakkelijk en zelfs tegenover haar vader
Voelde Simuk zich verlegen worden, toen ze
de fynste trillingen van haar innerlijk trachtte
op te vangen in de te zware woorden. Wat haar
vroeger zoo eenvoudig had geschenen, vertrou
wen te schenken aan haar edelen vader en
vriend, bleek nu een niet te tillen blok, dat zich
tusschen hun harten had geschoven.
„Vader, ik ben geen kind meer. Ik weet, ik
heb gehoord en ik heb gezien hoe wy vrouwen
van het bruine ras verkwanseld-, verkocht wor
den. Indien onze ouders koud en wreed genoeg
zijn. worden we verruild niet aan den man dien
wij beminnen, maar aan den meest biedende.
De laatste twee jaren heb ik in voortdurenden
angst geleefd, dat een of andere zou komen op
dagen om me weg te halen uit mijn rust en
geluk naar de schande van het gedwongen
koophuwelijk. Met u, vader, voel ik me gelukkig
en tevreden ben ik met jouw tegenwoordig
heid, jouw bijzijn. Maar een man, een echtge
noot uit onzen eigen Salongstam.waar vindt
ge in d-eze dagen onder hen nog een geschikte
voor de kleindochter van Antak? Ik heb het
lot der vrouwen gezien in Bunan en Fort
Malcolm. Daar wonen mijn vriendinnen, ook
van ons ras, maar van een mindere kaste, die
ten huwelijk zijn gegeven aan Chineezen en
Dajaks. Zij dienen hen nu als huisvrouwen,
zooals het een vrouw naar onze zeden betaamt,
en hebben leeren berusten in haar lot. zy
weten niet beter. Maar ik kom uit een edeler
schoot. Ik ben de telg van een oud-aristocra
tisch geslacht. In mij voel ik stroomen, wat de
eeuwen door de eersten van ieder volk, van
ieder ras heeft bezield/en trots, een gevoel van
eigenwaarde. Neen, vader, nooit zal Simuk
dulden, dat zy uitgeruild wordt als een stuk
vee.
.(Wordt vervolgd)
•N'
4
8
